คํานํา งานออกแบบชิ้นนี้เปนสวนหนึ่งของวิชาออกแบบกราฟกบนบรรจุภัณฑ Graphic Design on Package โดยมีจุดประสงคเพื่ออออกแบบบรรจุภัณฑสําหรับ แผนซีดีเพลง ซึ่งในรายงานฉบับนี้มี ที่มาของปญหา ขั้นตอนการออกแบบ และเนื้อหาตางๆที่เกี่ยวของ ขาพเจาไดเลือกงานออกแบบชิ้นนี้ เนื่องจากแผนซีดีทั่วไป มีการออกแบบบรรจุ ภัณฑที่ไมหลากหลาย ขาพเจาจึงตองการออกแบบบรรจุภัณฑนี้เพื่อเพิ่มมูลคาใหกับสิ้น คา ขาพเจาตองขอขอบคุณ อาจารยประชิด ทิณบุตร ผูสอน ที่ใหความรูและแนวทาง การศึกษา ขาพเจาหวังอยางยิ่งวารายงานฉบับนี้ จะมีประโยชนแกทานผูอาน ไมมากก็ นอย ผูจัดทํา นายจิระพงษ ชื่นชม รหัสนักศึกษา 5111302211 Email : jirapongchuenchom@gmail.com
สารบัญ เรื่อง
หนา
1. แรงบันดาลใจและที่มาของการออกแบบ
1
2. โจทย/วัตุประสงค/สมมติฐาน
1
3. การกําหนดคุณลักษณะที่ความตองการ
1
4. การนําเสนอแบบรางทางความคิด
2
5. การศึกษาขอมูลเบื้องตน 6. การออกแบบและพัฒนาแบบ 7. การทดลอง ทดสอบ การใชงานจริง 8. การสรุปผลงานการออกแบบ
3–16 17 18-21 21
โครงการออกแบบบรรจุภัณฑ ซีดีเพลง CRU Music 1. แรงบันดาลใจและที่มาของการออกแบบ (Inspiration and Background) ดนตรี คือ เสียงที่จัดเรียงอยางเปนระเบียบ และมีแบบแผนโครงสราง เปน รูปแบบของกิจกรรมเชิงศิลปะของมนุษยที่เกี่ยวของกับเสียง โดยดนตรีนั้นแสดงออกมา ในดานระดับเสียง (ซึ่งรวมถึงทวงทํานองและเสียงประสาน) จังหวะ และคุณภาพเสียง (ความตอเนื่องของเสียง พื้นผิวของเสียง ความดังคอย) ดนตรีนั้นสามารถใชในดาน ศิลปะหรือสุนทรียศาสตร การสื่อสาร ความบันเทิง รวมถึงใชในงานพิธีการตางๆ นอกจากนั้นดนตรียังอยูคูกับมนุษยมานานหลายพันป นับตั้งแตมีมนุษยเกิดขึ้น มาบนโลกก็วาได และไดพัฒนามาจนถึงปจจุบันนี้ 2. โจทย/วัตุประสงค/สมมติฐาน(Problem/Objective/Hypothesis) 1. ตองการศึกษาการออกแบบกราฟกบนบรรจุภัณฑ และพัฒนาแบบ โดยการนําเอาแบบ บรรจุภัณฑเดิมมาพัฒนาลวดลาย โลโก ใหเกิดการพัฒนาที่มค ี วามโดดเดน และมีมาตรฐาน 2. ออกแบบบรรจุภัณฑสําหรับซีดีเพลง ผลิตภัณฑที่พฒ ั นาขึ้นใหม ออกแบบใหกับสาขาดนตรีสากล คณะ มนุษยศาสตรและสังคมศาสตร มหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม 3. ตองการใหซีดีเพลง มีบรรจุภัณฑทม ี่ ีความแปลกใหม ดูนา สนใจมากขึน ้ และสามารถเปนที่ดึงดูดใจเพื่อ เพิ่มมูลคาใหกับผลิตภัณฑ
3. การกําหนดคุณลักษณะที่ความตองการ(Design Brief)
4. การนําเสนอแบบรางทางความคิด(Sketch Design)
5. การศึกษาขอมูลเบื้องตน(Preliminary Research) 5.1 ศึกษาเกี่ยวกับการทําปกซีดี - ตัวอยางปกซีดี
5.2 ศึกษาเกี่ยวกับดนตรี กลาวถึงประวัติดนตรีตะวันตกซึ่งแบงออกเปนสมัยตาง ๆ ได 9 สมัย ดังนี้ (ณรุทธ สุทธจิตต,2534 : 133)
สมัยกรีก (Ancient Greek music) อารยธรรมโบราณทางภาคพื้น ยุโรปตะวันออก เกิดทีหลังภาคพื้นเอเชีย ตะวันออกซึ่งเกิดขึ้นกอนคริสตศักราช 3,000 ป ความเจริญในศิลปวัฒนธรรมของยุโรป ตะวันออกเกิดขึ้นเมื่อ1,000ปกอนคริสต ศักราช ความเจริญดังกลาว สูงสุดอยูที่ประเทศ กรีกซึ่งยกยองดนตรีเปนสิ่งศักดิ์สิทธสามารถใชในการ ชําระลางบาปและมลทินทางใจ ไดสามารถรักษาบําบัดโรคภัยไขเจ็บได นอกจากนี้ดนตรียังไดรับการยกยองเปนศิลปะ ชั้นสูงควรแกการศึกษา
วัฒนธรรมตะวันตกถูกผูกติดอยูกับชาวกรีกโบราณและชาวโรมันอยางปฎิเสธ ไมไดความสมบูรณความยอดเยี่ยมของความสวยงาม และศิลปะมีตนกําเนิดจากกรีก รวมทั้งทางปรัชญาของกรีก ประวัติของดนตรีกรีกโบราณตั้งแตเริ่มตนถึง 330 ป กอนคริสตกาล(330 B.C;) เมื่อ วัฒนธรรมของกรีกแยกเปน 2 สาย กลาวคือ สายที่ 1 ทางตะวันออก (Alexander the Great) และสายที่ 2 ทางตะวันตก (ตามชาว โรมัน) นอกจากนี้ดนตรีกรีกยังแบงออกเปนยุดตาง ๆ ไดดังนี้ 1. Mythical Period จากเริ่มตนถึง 1,000 ป กอนคริสตกาล (1,000 B.C.) ใน สมัยนี้ไดสูญหายไปในความลึกลับของศาสตรแหงเทพนิยายกรีกดนตรีประเภทนี้ ใชประกอบ พิธีกรรมของลัทธิเทพเจาอพอลโล (Apollo) ผูเปนเจาแหงแสงสวาง ซึ่งรวมถึงความมีเหตุผล และวินัยถือความถูกตองชัดเจนและการดําเนินชีวิตตาม ทางสายกลาง เครื่องดนตรีที่ใช คือ พิณไลรา (Lyre) ทางตรงกันขามคือสื่อถึงความปาเถื่อนอึกทึกครึกโครม สนุกสนาน ความลึกลับ และความมืด เทพนิยายอื่น ๆ ที่เกี่ยวของกับดนตรีคือ บรรดาเทพ 9 องค เปนธิดาของ เทพเจาซีอุส ซึ่งเปนเทพประจําสรรพวิทยาและศาสตรแตละชนิด
2. Homeric Period 1,000 – 700 (B.C) โฮเมอร (Homer) เปนผูกอตั้งสมัยนี้ และในสมัยนี้มีบทรอยกรอง ที่ เกี่ยวกับประวัติศาสตรของชนชาติ เกิดขึ้นจากการเดินทาง ผจญภัยของโฮเมอร ตอมาบทรอยกรองหรือ มหากาพยของ โฮเมอร ไดกลายเปนวรรณคดีสําคัญซึ่งชาวกรีกนํามาขับรอง ผูที่ขับรองมหากาพยจะดีดพิณไลรา (Lyra) คลอการขับรอง ลักษณะการขับรองนี้เรียกวาบาดส (Bards) ศิลปนเหลานี้ พํานักอยูตามคฤหาสนของ ขุนนางถือเปนนักดนตรีอาชีพ ขับ กลอมบทมหากาพยโดยใชทํานองโบราณซึ่งเปนทอนสั้น ๆ แตมีการแปรทํานองหลายแบบ นอกจากนี้ยังมีดนตรีพื้นเมือง (Folk songs) ซึ่งมีลักษณะเปนเพลงของพวกเลี้ยงแกะที่เปา Panpipes (เครื่องดนตรีชนิดหนึ่งคลายแคน) เพื่อกลอมฝูง แกะและยังมีดนตรีของชาวเมืองในลักษณะของคณะนักรอง (Chorus) ขับรองเพลงในพิธีทางศาสนาตาง ๆ เชน พิธี แตงงาน พิธีศพ ฯลฯ หรือในโอกาส ตาง ๆ เชน ในงานฉลอง ชัยชนะเปนตนคณะนักรองสมัครเลนเหลานี้มักจะจางพวก บาดสใหมาดีดคีธารา (Kithara) คลอประกอบ
3. Archaic Period 700-550 B.C.ศิลปะสวนใหญมีการเริ่มตนขั้นพื้นฐาน ในชวงสมัยนี้และไดมีการพัฒนาขึ้นในสมัยคลาสสิกเกิดความนิยมรูปแบบกวีนิพนธที่ เรียกวา “ลีริก” (Lyric) และการแสดงออกจากการระบายอารมณในใจของกวี (Music expressing sentiments)ไมวาจะเปนความยินดี หรือ ความทุกขระทมอันเกิดจากความ รัก ความชัง ความชื่นชมตอความงามของฤดูใบไมผลิ ความประทับใจในความ งามของค่ําคืนในฤดูรอนหรือความสํานึกสวนตัวของกวีที่มีตอสังคม ตอชาติรวมความ แลว กวีนิพนธแบบลีริก(Lyric)นี้เอื้อใหกวีไดแสดงความรูสึกสวนตนไดอยางเต็มที่ การรองเพลงประกอบระบําที่เรียกวาไดธีแรมบ (Dithyramb) เปนเพลงที่ใช บวงสรวงและเฉลิมฉลองใหแกเทพเจาไดโอนิซุสซึ่งเปนเทพเจา แหงความอุดมสมบูรณ เปนการขับรองเพลงประสานเสียง ที่มีตนกําเนิดโดย นักรองชาย 12 คน ตอมาไดมีการพัฒนาปรับปรุงโดย Arion ไดเพิ่มจํานวนนักรองเปน 50 คนและกําหนดใหมีนักรองนํา 1 คน 4. Classical Period 550-440 B.C.โชไรเลส (Choeriles) พีนีซุส (Phrynichus)พาตินุส (Pratinas) และเธสพิส (Thespis)ไดพฒ ั นาการรองเพลง ประกอบระบําที่เรียกวาไดธีแรมบ (Dithyramb) กลาวคือไดมีการรองเพลง โตตอบกับกลุมคอรัสทําใหการแสดงกลายรูปเปนในลักษณะการสนทนาโตตอบกัน แทนที่จะเปนการเลาเรื่องโดยการบรรยายอยูฝายเดียว พวกเขายังชวยสรางใหเกิด วัฒนธรรมของกรีกโบราณคือ การละคร (Drama) เปนรูปแบบการแสดงที่มีการ ผสมผสานศิลปะการเตนรําและดนตรีเขาดวยกันได อยางสมดุลย ในสมัยนี้ไดมีการสรางโรงละครกลางแจง ตั้งอยูระหวางซอกเขาที่มีเนินลาดโอบ ลอมอยูสามดานเปนอัฒจันทรที่นั่ง คนดูซึ่งจุคนไดเปนจํานวนมากและยังเห็นการแสดง ไดชัดเจนไมมีการบังกัน อัฒจันทรคนดูนี้เซาะเปนขั้นบันไดสูงขึ้นไปตามไหลเขาที่ลาด ชันโดยโอบลอม บริเวณที่ใชแสดงเปนพื้นที่ราบอยูต่ําลงไปเปนรูปวงกลมหรือครึ่ง วงกลม ซึ่งเรียกบริเวณวา ออรเคสตรา (Orchestra) ใชเปนที่แสดงของพวกคอรัสซึ่ง ยังคงความนิยมติดมากับการแสดง
5. Hellinistic Period 440-330 B.C.ลักษณะของการละครสมัยนี้เริ่มไมได รับความนิยม เนื่องจากวามีการพัฒนารูปแบบใหม ๆ เขามาซึ่งเปลี่ยนแปลงรูปแบบของ การละคร ในสมัยนี้ศิลปะและบทประพันธรอยกรองตาง ๆ มีการพัฒนาแยกออกจาก ดนตรีมีนักปราชญทางดนตรีหลายคน การคนพบกฎพื้นฐานของเสียงเปนเรื่องที่ เกี่ยวของกับปรัชญาและคณิตศาสตร ซึ่งนักปรัชญาและนักคณิตศาสตรนามกระเดื่อง ของกรีกคือ ไพธากอรัส (Pythagoras) เปนผูวาง กฎเกณฑไว โดยการทดลองเกี่ยวกับ การสั่นสะเทือนของเสียงจากความสั้น - ยาวของสายที่ขึงไว ไพธากอรัสคนพบวิธีที่จะ สรางระยะขัน ้ คูเสียงตาง ๆ รวมทั้งระยะขั้นคู 8 ซึง่ เปนหลักที่สําคัญของ บันไดเสียงของดนตรีตะวันตก นักคิดรุนตอ ๆ มาไดพัฒนาทฤษฎีดนตรีของกรีกจนได เปนระบบที่สลับซับซอนที่รูจักกันในนาม ของโมด (Mode) ซึง่ ไดแกบันไดเสียงทาง ดนตรีที่ใชในการชักจูงใหผูฟงมีความรูสึกตาง ๆ กันออกไป บันไดเสียงเหลานี้จึงมีการ ใชในการสรางสรรคดนตรีเฉพาะตามกรณี จากโมดนี้เองชนชาติกรีกไดพัฒนาหลักการ ของอีธอส (Doctrine of ethos) ซึ่งเปนความเชื่อในเรื่องของพลังแหงสัจธรรมของ ดนตรีโดยกลาวไววาพลังของ ดนตรีมีผลเกี่ยวเนื่องกับการแสดงออกถึงความชื่นชอบ หรือความขัดแยงกลาวอีก นัยหนึ่งคือ ดนตรีเกี่ยวของกับความดีและความชั่วราย โดยทั่วไปโมดสามารถจัดไดเปนสองจําพวกคือ โมดที่สื่อถึงความเงียบสงบ มี ระเบียบ ใชกับพิธีกรรมของเทพเจาอพอลโลและโมดที่สื่อถึงความปาเถื่อนอึกทึกครึก โครมใชกับพิธีกรรมของเทพเจาไดโอนีซัส ผลสะทอนของแนวคิดที่กลาวถึงนี้ทําให ดนตรีของกรีกมีทั้งการแสดงออกถึงความ ซับซอนของทวงทํานองจากการบรรเลงของ เครื่องดนตรีลวน ๆ ในการแสดงเพื่อการแขงขันหรือในงานฉลอง ตาง ๆ และดนตรีที่แสดงออกถึงรูปแบบที่มีมาตรฐานซึ่งสัมพันธกับการบรรยายเรื่องราว ตํานานของวีรบุรุษและการศึกษาสําหรับพวกสังคมชั้นสูงที่เต็มไปดวยปรัชญาอัน ลึกซึ้ง ในหนังสือ Poetics นั้น อริสโตเติล (Aristotle) ไดอธิบายวาดนตรีมีอํานาจเหนือจิตใจ มนุษยอยางไรบาง เขากลาววาดนตรีเลียนแบบอารมณตาง ๆ ของมนุษย ฉะนั้นเมื่อ มนุษยไดยินดนตรีซึ่งเลียนแบบอารมณใดอารมณหนึ่ง ก็จะเกิดมีความรูสึกคลอยตามไป ดวยทฤษฎีดนตรีกรีกของ Aristoxenus กลายเปนพื้นฐานสําคัญของทฤษฎีดนตรีใน ปจจุบันโดยไดเสนอผลงานระบบเสียงที่ เรียกวา เตตราคอรด (Tetrachord) 3 ชนิด คือ Diatonic, Chromatic, และ Enharmonic โดยเสียงที่อยูภายในคู 4 เพอรเฟคจะถูก เรียกวา Shade ดังตัวอยาง
ถาไดยินดนตรีที่กระตุนอารมณที่ทําใหจิตใจต่ําบอย ๆ เขาก็ทําใหเขาพลอยมี จิตใจต่ําไปดวยตรงกันขามถามีโอกาสไดฟงดนตรีที่ชวย ยกระดับจิตใจก็จะทําใหผูนั้น เปนคนที่มีจิตใจสูง ดังนั้น เปลโตและอริสโตเติล มีความคิดเห็นตรงกันในขอที่วา หลักสูตรการศึกษาควรประกอบดวยวิชากีฬาและ ดนตรีที่ถูกตอง เพื่อเปนการฝกทั้ง รางกายและจิตใจ เปลโตสอนวา “การเรียนดนตรีอยางเดียวทําใหออนแอและเปน คนมีปญหา การเรียนกีฬาอยางเดียวทําใหเปนคนทีอ ่ ารมณกาวราวและไม ฉลาด” ยิ่งกวานั้นเปลโตยังไดกําหนดไววา “ดนตรีที่เหมาะสมสําหรับการศึกษาไมควรมี ลีลาที่ทําใหอารมณออนไหวควรใช ทํานองที่มีลีลาดอเรียน(Dorian)และฟรีเจียน (Phrygian)”
บันไดเสียงทั้งสองขางตนทําใหเกิดอารมณกลาหาญและสุภาพเรียบรอย เปลโต เชื่อวาดนตรีมีอํานาจในการที่จะเปลี่ยนนิสัยของมนุษยจนกระทั่งในบางกรณีสามารถ รักษาโรคใหหายไดนี่คือทฤษฎีอีธอส (Ethos) ของดนตรี เปลโตยังเคยกลาวไววา “จะ ใหใครเปนผูเขียนกฎหมายก็แลวแต ขอใหขา พเจาไดเปนผูแตงเพลงประจําชาติ ก็แลวกัน” นี่หมายถึงวา กฎหมายเพียงแตกําหนดขอบเขตความประพฤติของคนจาก ภายนอก แตอีธอสของดนตรีสามารถเขาถึงจิตใจมนุษย และคุมนิสัยจากภายในได จาก การศึกษาหลักฐานตาง ๆ สรุปไดวาดนตรีกรีกนาจะเปนดนตรีเนนเสียงแนวเดียว (Monophonic music) กลาวคือเนนเฉพาะแนวทํานองโดยไมมีแนวประสานเสียง ทําใหโครงสรางของทํานองมีความสลับซับซอน ระยะขั้นคูเสียงที่ใชจะหางกันนอยกวา ครึ่งเสียงไดซึ่งเปนลักษณะที่ เรียกวาไมโครโทน (Microtones) ดนตรีกรีกมีหลาย รูปแบบ นับตั้งแตดนตรีที่บรรเลง ดวยเครื่องดนตรีลวน ๆ ไมมก ี ารรองไปจนถึงการรอง บทกวีแตรูปแบบที่นับวาสําคัญ ไดแก การรองหมู ซึ่งพบไดในละครของกรีก ในระยะแรก การรองหมูใชในการสรรเสริญพระเจาและวีรบุรุษซึง่ มักมีการเตนรํา ประกอบเพลงรอง ดวย
สมัยโรมัน (Roman) หลังจากกรีกเปนสวนหนึ่งของอาณาจักรโรมัน ใน 146 ป กอนคริสตศักราช อาณาจักรโรมันรับเอาวัฒนธรรมการดนตรีของกรีกไปทั้งหมด โดยมิไดมีการพัฒนา รูปแบบของดนตรีไปสักเทาไรนักยังคงใชรูปแบบการรองเสียง เดียว (Monophony) ซึ่ง เรียกวา เพลนซอง (Plain Song) หรือแชนท (Chant) โดยมากแลวแตละแหงจะ คํานึงถึงผลของการปฏิบัติมากกวาที่จะยึดติดกับรูปแบบ ที่รับมาตายตัว นักปราชญทางดนตรีสมัยโรมันยึดทฤษฎีดนตรีของกรีกเปนหลักแลวนํามาผสมผสานกับ ทัศนะแบบ เฮเลนิสติค เชน โพลตินุส (Plotinus 205-270 A.D.) และศิษยของเขาคน หนึ่งชื่อ พอรฟรี (Porphyry 233-304 A.D.) ก็ไดเผยแพรสั่งสอนทฤษฎีแบบเพลโตนิค ใหม (Neo-Platonic) โพลตินุส ไดย้ําถึงอํานาจที่ดนตรีมีตอจิตใจและจรรยาธรรมของ มนุษย มีอํานาจในการชําระลางจิตใจใหบริสุทธิ์ พาใจใหพบความสวยงามและความดี งาม และในทางตรงกันขามดนตรีอาจมีอํานาจทําลายหากใชไปในทางที่ผิด ดังนั้นจึงได มีความพยายามที่จะอนุรักษและกวดขันดนตรีที่ใชประกอบพิธีศาสนาและที่บรรเลง สําหรับการทหาร ในสมัยหลัง ๆ การดนตรีไดเสื่อมลงมากเพราะถูกนําไป บรรเลงประกอบในโอกาสและสถานที่ ซึ่งไมเหมาะสมและการจัดการบรรเลงดนตรีแบบ โออาก็ไมเปนที่สบอารมณหมู นักปราชญทางดนตรีประเภทอนุรักษนิยมเทาใด นักเชนการจัดแสดงดนตรีวงมหึมา (Monter concert) ในสมัย ของคารินุส (Carinus 284 A.D.) ไดมีการบรรเลงดนตรีที่ ประกอบดวยทรัมเปต 100 ชิ้นแตร (Horn)100 ชิ้น และเครื่องดนตรีอื่น ๆ อีก 200 ชิ้น ถาจะกลาวถึงชีวิตของนักดนตรีในสมัยนั้นก็พูดไดวาคึกคักมากสมาคม สําหรับนักดนตรี อาชีพไดรับการจัดตั้งกันมาตั้งแตศตวรรษที่ 7 กอนคริสตศักราช มีบทบาทในการ เรียกรองสิทธิ์ใหแกสมาชิกในรุนหลัง ๆ เมื่อออกุสตุสไดขึ้นครองราชยแลวก็ไดตั้งสมาคมสําหรับดนตรีที่บรรเลงเพลงประกอบ พิธีศาสนาและสําหรับงานของราชการดวยนักแตงเพลงผูมีฝมือก็ไดรับการอุปถัมภจาก จักรพรรดิ เชน การที่จักรพรรดิ์เนโรประทานวังใหแกเมเนคราเตส (Menecrates) คีตกวี ผูมีชื่อคนหนึ่งของสมัยนั้น
โดยสรุปแลวโรมันเอาความรูจากกรีกไปเผยแพรและปรับปรุงดัดแปลง ใหเขากับ สภาพความเปนจริงในขณะนั้นเพื่อใชปลุกใจประชาชนใหเกิดความเปน อันหนึ่งอัน เดียวกันซึ่งจะเปนผลดีตอการปกครองอาณาจักรที่กวางใหญ จากการคนพบมรดกทางดนตรีจากแถบตะวันออกของทะเลเมดิเตอเรเนียนเมื่อครั้ง โบราณ โดยเฉพาะจากกรีกโบราณผานโรมันเขาสูยุโรปเปดเผยใหเห็นถึงความรูดนตรี ที่ มีคายิ่งเพราะทฤษฎีเกี่ยวกับวิทยาศาสตรแหงเสียง (Acoustic) ที่กรีกปูทางไวใหหลาย เรื่องเชน การกําหนดคุณสมบัติและจัดระเบียบของเสียง ระบบเสียงที่กอใหเกิดบันได เสียงตาง ๆ หลักในการจัดหมวดหมูของลีลาหรือจังหวะ หลักเบื้องตนในการประดิษฐ เครื่องดนตรีระบบการบันทึกสัญลักษณทางดนตรีรวม ทั้งทํานองเพลงเกา ๆ ที่สะสมไว ลวนมีผลดีตอการพัฒนาดนตรีตะวันตกตอไป
สมัยกลาง (The Middle Ages) ดนตรีในสมัยกลางเปนสิ่งที่ยากที่จะศึกษาเนื่องจากวาดนตรีเหลานั้นไดสูญ หายไปหมดแลว เสียงตามทองถนนของพอคาเร เสียงรองเพลงจากทุงหญาของ กรรมกรผูใชแรงงาน การเตนรําในงานรื่นเริงตาง ๆ การแสดงดนตรีบนเวที และแมแต บทเพลงจากกวีในภาคใตของฝรั่งเศส (ในศตวรรษที่ 11-13) ลวนแลวแตมีอายุสั้น แมแตดนตรีที่ยังเหลืออยูก็เปนเพียงแฟชั่นเทานั้น ซึ่งเหลือทิ้งไวแตคําถามที่ไมมี คําตอบเกี่ยวกับแหลงกําเนิด ของมัน ประมาณ ค.ศ. 500 วัฒนธรรมตะวันตกเริ่มเปลี่ยนจากยุคมืด (The Dark Ages) ซึ่งเปนชวงเวลาที่มีการรวมตัวเปนกลุมของ แวนดัล (Vandals, Huns) และ วิซิกอธ (Visigoths) เขาไปทั่วยุโรป และนําไปสูจุดจบของจักรวรรดิโรมัน เปนเวลา 10 ศตวรรษ ตอมา สมัยกลางคือ ระยะเวลาจากคริสตศตวรรษที่ 5 จนถึงปลายศตวรรษที่ 14 (ค.ศ.4501450) สมัยนี้เจริญสูงสุดเมื่อประมาณศตวรรษที่ 12-13 ศาสนามีอํานาจสูงมาก ทั้งดาน ปญญาและสปริต ทําใหคนสามารถรวมกันได หลังจากนั้นก็เริ่มเสื่อมลงแลวติดตามดวยสงครามรอยประหวางอังกฤษและ ฝรั่งเศสหลังจากสงครามก็มีการแตกแยกเกิดขึ้น ในสมัยนี้เริ่มมีหลักฐานเกี่ยวกับเพลง คฤหัสถ (Secular music) ซึ่งเปนเพลงขับรองเพื่อความรื่นเริงไดรับความนิยมและ แพรหลายมาก ในประเทศตาง ๆ ทางยุโรปตะวันตก นอกเหนือไปจากเพลงโบสถ (Church music) ซึ่งเพลงทั้งสองประเภทนี้มีลักษณะตางกันคือเพลงโบสถซึ่งมี หลักฐานมากอน มีลักษณะเปนเพลงรองเสียงเดียวมักไมมีดนตรีประกอบไมมีอัตรา จังหวะ รองเปนภาษาละตินมีชวงกวางของทํานองจํากัด บันทึกเปนภาษาตัวโนตที่ เรียกวา Neumatic notation เพลงคฤหัสถหรือเพลงที่ชาวบานรองเลนกันนอกวัด มี ลักษณะเปนเพลงรองเสียงเดียว ที่มักจะมีดนตรีเลนประกอบเปนเพลงที่มีอัตราจังหวะ ปกติมักเปนในจังหวะ 3/4 มีจังหวะสม่ําเสมอเปนรูปแบบซ้ําทวน ทํานองเปนตอน ๆ มี ตอนที่เลนซ้ํา ลักษณะที่กลาวนี้เปนลักษณะของเพลงในสมัยกลางตอนตน ๆ ในระยะตอนปลายสมัย กลางคือราว ค.ศ. 1100-1400 นั้น ลักษณะของดนตรีเปลี่ยนแปลงพัฒนาไป ซึ่งมีหลาย สิ่งหลายอยางที่นา สนใจ ชวงเวลาประมาณ 300 ป ระหวางคริสตศตวรรษที่ 12-14 ดนตรีในวัดมีรูปแบบ
เปลี่ยนไปจากตอนตนของสมัยกลาง กลาวคือ ในราวคริสตศตวรรษที่ 9 เปนตนมา เพลง แชนท ซึ่งรูจักกันในนามของเกรเกอเลียน แชนท (Gregorian Chant) ไดรับการพัฒนา มาเปนรูปของการขับรองแบบสอดประสานหรือ โพลีโฟนี (Polyphony) จนถึง คริสตศตวรรษที่ 13 ลักษณะของเพลงที่สําคัญในสมัยนี้ คือ ออรแกนนั่ม (Organum) คือ การรองในลักษณะของการรองประสานเสียงสองแนว โดยใชระยะขั้นคูเสียงคูสี่เปน หลักและเคลื่อนที่ไปในทิศทางเดียวกัน ระยะตอมาการเคลื่อนที่เริ่มไมจํากัดทิศทางและ ทายที่สุดมีออรแกนนั่มแบบ เสียงที่สอง (เสียงต่ํา) รองโนตยาว ๆ เพียง 1 ตัว ในขณะที่ เสียงหนึ่ง (เสียงสูง) รองโนต 5-10 ตัวเนื่องจากออรแกนนั่มเปนเพลงที่พัฒนามาจาก ดนตรีในวัดหรือเพลงโบสถจึง เปนเพลงที่ไมมีอัตราจังหวะในระยะแรกตอมาจึงเริ่มมี ลักษณะของอัตราจังหวะ กลาวไดวาในชวงเวลานี้สิ่งสําคัญเกิดขึ้น คือการรอง แบบสองทํานองเริ่มเกิดขึ้นแลวอยางเดนชัด เปนลักษณะของการสอดประสานในสมัย กลางนี้ทางดนตรีแบงเปนสมัยยอย ๆ ไดสองสมัย คือ สมัยศิลปเกา (Ars Antiqua) และ สมัยศิลปใหม (Ars Nova)
สมัยรีเนซองส คําวา “Renaissance” แปลวา “ การเกิดใหม” (Re-birth) ซึ่งหมายถึงชวงเวลาที่ ปญญาชนในยุโรปไดหันความสนใจจากกิจการฝายศาสนาที่ ไดปฏิบัติมาอยางเครงครัด ตลอดสมัยกลาง มาสูการฟนฟูศิลปวิทยา ซึ่งมีแนวความคิดอานและวัฒนธรรมตามแบบ กรีก และโรมันโบราณ สมัยแหงการฟนฟูศิลปวิทยานี้ ไดเริ่มขึ้นครั้งแรกตามหัวเมืองภาคเหนือของแหลมอิตาลี โดยไดเริ่มขซ ภาพ The Birth of Venus กอนแลวจึงแพรไปยังเวนิชปสา เจนัว จนทั่วแควนทัสคานีและลอมบารดี จากนั้นจึงแพรไปทั่วแหลมอิตาลีแลวขยายตัวเขาไปในฝรั่งเศส เยอรมนี เบลเยี่ยม เนเธอรแลนด และอังกฤษ ลักษณะของดนตรีในสมัยนี้ยังคงมีรูปแบบคลายในสมัยศิลปใหม แตไดมีการปรับปรุงพัฒนารูปแบบมากขึ้น
ลักษณะการสอดประสานทํานอง ยังคงเปนลักษณะเดน เพลงรองยังคงนิยมกัน แตเพลง บรรเลงเริ่มมี บทบาทมากขึ้น ในชวงศตวรรษที่ 15 และ 16 รูปแบบของดนตรีมีความแตกตาง กันดังนี้ ( ไขแสง ศุขะวัฒนะ,2535:89) 1. สมัยศตวรรษที่ 15 ประชาชนทั่วไปไดหลุดพนจากการปกครองระบอบศักดินา (Feudalism) มนุษยนิยม (Humanism) ไดกลายเปนลัทธิสําคัญทางปรัชญา ศิลปนผูมี ชื่อเสียง คือ ลอเร็นโซ กิแบรตี โดนาเต็ลโล เลโอนารโด ดา วินชิ ฯลฯ เพลงมักจะมี 3 แนว โดยแนวบนสุดจะมีลักษณะนาสนใจกวาแนวอื่น ๆ เพลงที่ประกอบดวยเสียง 4 แนว ในลักษณะของโซปราโน อัลโต เทเนอร เบส เริ่มนิยมประพันธกันซึ่งเปนรากฐานของการประสานเสียง 4 แนว ในสมัยตอ ๆ มา เพลงโบสถ จําพวกแมสซึ่งพัฒนามาจากแชนทมีการประพันธกันเชนเดียวกับในสมัยกลาง เพลงโมเต็ตยัง มีรูปแบบคลายสมัยศิลปใหม ในระยะนี้เพลงคฤหัสถเริ่มมีการสอดประสานเกิดขึ้น คือ เพลง ประเภท ซังซอง แบบสอดประสาน (Polyphonic chanson)
ซึ่งมีแนวทํานองเดน 1 แนว และมีแนวอื่นสอดประสานแบบลอกัน (Imitative style) ซึ่งมี แนวโนมเปนลักษณะของการใสเสียงประสาน(Homophony) ลักษณะลอกันแบบนี้เปนลักษณะ สําคัญของเพลงในสมัยนี้ นอกจากนี้มีการนํารูปแบบของโมเต็ตมาประพันธเปนเพลงแมสและ การนําหลักของแคนนอนมาใชในเพลงแมสดวย 2. สมัยศตวรรษที่ 16 มนุษยนิยมยังคงเปนลัทธิสําคัญทางปรัชญา การปฏิรูปทางศาสนาและการตอตานการปฏิรูปทางศาสนาของพวกคาทอลิกเปน เหตุการณสําคัญยิ่งของคริสตศาสนาเพลงรอง แบบสอดประสานทํานองพัฒนาจนมี ความสมบูรณแบบเพลงรองยังคงเปนลักษณะเดน แตเพลงบรรเลงก็เริ่มนิยมกันมากขึน ้ เพลงโบสถยังมีอิทธิพลจากเพลงโบสถของโรมัน แตก็มีเพลงโบสถของนิกายโปรแตส แตนทเกิดขึ้น การประสานเสียงเริ่มมีหลักเกณฑมากขึ้น การใชการประสานเสียงสลับกับ การลอกันของทํานองเปนลักษณะหนึ่งของเพลงในสมัยนี้ การแตงเพลงแมสและโมเต็ต นําหลักของการลอกันของทํานองมาใชแตเปนแบบฟวก (Fugue) ซึ่งพัฒนามาจาก แคนนอน คือ การลอของทํานองที่มีการแบงเปนสวน ๆ ที่สลับซับซอนมีหลักเกณฑมาก ขึ้นในสมัยนี้มีการปฏิวัติทางดนตรีเกิดขึ้นในเยอรมัน ซึ่งเปนเรื่องของความขัดแยง ทางศาสนากับพวกโรมันแคธอลิก จึงมีการแตงเพลงขึ้นมาใหมโดยใช กฏเกณฑใหมดวยเพลงที่เกิดขึ้นมาใหมเปนเพลงสวดที่เรียกวา “ โคราล” (Chorale) ซึง่ เปน เพลงที่นํามาจากแชนทแตใสอัตราจังหวะเขาไป นอกจากนี้ยังเปนเพลงที่นํามาจาก เพลงคฤหัสถโดย ใสเนื้อเปนเรื่องศาสนาและเปนเพลงที่แตงขึ้นใหมดวย เพลงในสมัยนี้เริ่มมี อัตราจังหวะแนนอน เพลงคฤหัสถมีการพัฒนาทั้งใชผูรองและการบรรเลง กลาวไดวาดนตรีใน ศตวรรษนี้มีรูปแบบ ใหม ๆ เกิดขึ้นและหลักการตาง ๆ มีแบบแผนมากขึ้น ในสมัยนี้มนุษยเริ่ม เห็นความสําคัญของดนตรีมาก โดยถือวาดนตรีเปนสวนหนึ่งของชีวิต นอกจากจะให ดนตรีในศาสนาสืบเนื่องมาจากสมัยกลาง (Middle Ages) แลวยังตองการดนตรีของคฤหัสถ (Secular Music) เพื่อพักผอนในยามวาง เพราะฉะนั้นในสมัยนี้ดนตรีของคฤหัสถ (Secular Music) และดนตรีศาสนา (Sacred Music) มีความสําคัญเทากัน สรุป ลักษณะบทเพลงในสมัย นี้ 1. บทรองใชโพลีโฟนี (Polyphony) สวนใหญใช 3-4 แนว ในศตวรรษที่ 16 ไดชื่อวา “The Golden Age of Polyphony”2. มีการพัฒนา Rhythm ในแบบ Duple time และ Triple time ขึ้น3. การประสานเสียงใชคู 3 ตลอด และเปนสมัยสุดทายที่มรี ูปแบบของขับรองและบรรเลง เหมือนกัน สมัยบาโรก Baroque” มาจากคําวา “Barroco” ในภาษาโปรตุเกสซึ่งหมายถึง “ ไขมุกที่มี สัณฐานเบี้ยว” (Irregularly shaped pearl) Jacob Burckhardt เปนคนแรกที่ใชคํานี้เรียกสไตลของงานสถาปตยกรรมและจิตรกรรมใน คริสตศตวรรษที่ 17 ที่เต็มไปดวยการตกแตงประดับประดาและใหความรูสึกออนไหว( ไขแสง ศุขวัฒนะ,2535:96) ในดานดนตรี ไดมีผูนําคํานี้มาใชเรียกสมัยของดนตรีที่เกิดขึ้นในยุโรป เริ่มตั้งแตตน คริสตศตวรรษที่ 17 และมาสิ้นสุดลงราวกลางคริสตศตวรรษที่ 18 ซึ่งเปนเวลารวม 150 ป เนื่องจากสมัยบาโรกเปนสมัยที่ยาวนานรูปแบบของเพลงจึงมีการเปลี่ยนแปลงไปตามเวลา อยางไรก็ตามรูปแบบของเพลงที่สามารถกลาวไดวาเปนลักษณะเดนที่สุดของดนตรี
สมัยบาโรก
ไดปรากฏในบทประพันธของ เจ. เอส. บาคและยอรช ฟริเดริค เฮนเดล ซึ่งคีตกวีทั้งสองนี้ ไดแตงขึ้นในชวงเวลาครึ่งแรกของศตวรรษที่ 18 ในตอนตนสมัยบาโรกคีตกวีสวนมากไดเลิก นิยมสไตลโพลี่โฟนี (Polyphony) ในสมัยฟนฟูศล ิ ปวิทยา ซึ่งแนวขับรองแตละแนวในบทเพลง ตางมีความสําคัญทัดเทียมกันและหันมาสนใจสไตลโมโนดี (Monody) ซึ่งในบทเพลงจะมีแนว ขับรองเพียงแนวเดียวดําเนินทํานอง และมีแนวสําคัญที่เรียกในภาษาอิตาเลี่ยนวา “ เบสโซคอน ตินิวโอ (Basso Continuo)” ทําหนาที่เสียงคลอเคลื่อนที่ตลอดเวลาประกอบ ทําใหเกิดคอรด ขึ้นมา อยางไรก็ตามคีตกวีรุนตอมาก็มิไดเลิกสไตลโฟลี่โฟนีเสียเลยทีเดียวหากยังใหไปปรากฏ ในดนตรีคียบอรดในแบบแผนของฟวก (Fugue) ออรแกนโคราล (Organchorale) ตลอดจน ทอคคาตา (Toccata) ซึง่ แตงโดยใชเทคนิค เคานเตอรพอยท (Counterpoint) ในสมัยบาโรก ดนตรีศาสนาในแบบแผนตาง ๆ เชน ออราทอริโอ แมส พาสชัน คันตา
ตา ในศาสนา (Church Cantata) คีตกวีก็นิยมแตงกันไวมาก โดยเฉพาะอยางยิ่ง “ แมสใน บี ไม เนอร” ของ เจ. เอส. บาค และออราทอริโอ เรื่อง “The Messiah” ของเฮนเดล จัดไดวาเปน ดนตรีศาสนาที่เดนที่สุดของสมัยนี้ ลักษณะสําคัญอีกอยางหนึ่งของดนตรีสมัยบาโรกคือ การทําใหเกิด “ ความตัดกัน” (Contrasting) เชน ในดาน ความเร็ว – ความชา ความดัง – ความคอย การบรรเลงเดี่ยว – การ บรรเลงรวมกัน วิธีเหลานี้พบในงานประเภท ตริโอโซนาตา (Trio Sonata) คอนแชรโต กรอซ โซ (Concerto Grosso) ซิมโฟเนีย (Simphonia) และคันตาตา (Cantata) ตลอดสมัยนี้คีตกวี มิไดเขียนบทบรรเลงสวนใหญของเขาขึ้นอยางครบบริบูรณ ทั้งนี้เพราะเขาตองการใหผูบรรเลงมี โอกาสแสดงความสามารถการเลนโดยอาศัยคีตปฏิภาณหรือการดนสด (Improvisation) และ การประดิษฐเม็ดพราย (Ornamentation) ในแนวของตนเอง ในสมัยบาโรกนี้การบันทึกตัวโนตไดรับการพัฒนามาจนเปนลักษณะการบันทึกตัวโนตที่ใชใน ปจจุบัน คือการใชบรรทัด 5 เสน การใชกุญแจซอล (G Clef) กุญแจฟา (F Clef) กุญแจอัลโต และกุญแจเทเนอร (C Clef) มีการใชสัญลักษณตัวโนตและตัวหยุดแทนความยาวของจังหวะ และตําแหนงของตัวโนตบรรทัด 5 เสน แทนระดับเสียงและยังมีตัวเลขบอกอัตราจังหวะมีเสน กั้นหองและสัญลักษณอื่น ๆ เพื่อใชบันทึกลักษณะของเสียงดนตรี
สมัยคลาสสิก ตั้งแต ปลายคริสตศตวรรษที่ 18 มาจนถึงชวงตนของคริสตศตวรรษที่ 19 นับไดวาเปนชวงเวลา ที่ประชาชนสวนใหญในยุโรปมีความตื่นตัวในเรื่อง ประชาธิปไตยเหตุการณที่ไดกระตุนเรื่องนี้ เปนอยางมากก็คือการปฏิวัติ ครั้งใหญในฝรั่งเศสซึ่งเริ่มขึ้นในป ค. ศ. 1879 การรบครั้งสําคัญใน สมัยนี้คือ สงครามเจ็ดป ( ค. ศ.1756-1763) สงครามฝรั่งเศสและอินเดีย ในอเมริกาเกิดสงครามระหวางอังกฤษและอาณานิคมอเมริกัน ซึ่งนําไปสูการประกาศอิสรภาพ ของอเมริกันในป 1776 และสงครามนโปเลียนใน ยุโรป ซึ่งเปนผลใหเกิดคองเกรสแหงเวียนนา ขึ้นในป ค. ศ. 1814 สมัยนี้ในทางปรัชญาเรียนกวา “ ยุคแหงเหตุผล” Age of Reason ( ไขแสง ศุขวัฒนะ ,2535:102) หลังการตายของ เจ. เอส. บาค (J. S. Bach) ในป 1750 ก็ไมมีผูประสบความสําเร็จในรูปแบบ ของดนตรีแบบบาโรก (Baroque style) อีก มีการเริ่มของ The (high) Classical era ในป 1780 เราเรียกชวงเวลา หลังจากการตายของ เจ. เอส. บาค (J. S. Bach1730-1780) วา The early classical period ดนตรีในสมัยบาโรก นั้นมีรูปพรรณ (Texture) ที่ยุงยากซับซอนสวนดนตรีในสมัยคลาสสิกมีลักษณะเฉพาะคือมี โครงสราง (Structure) ที่ชด ั เจนขึ้น การคนหาความอิสระในดาน วิชาการ เปนหลักสําคัญทีท ่ ําใหเกิดสมัยใหมนี้
ลักษณะของดนตรีในสมัยคลาสสิกที่เปลี่ยนไปจากสมัยบาโรกที่เห็นไดชัด คือ การไม นิยมการสอดประสานของทํานองที่เรียกวาเคานเตอรพอยท (Counterpoint) หันมานิยมการเนน ทํานอง หลักเพียงทํานองเดียวโดยมีแนวเสียงอื่นประสานใหทํานองไพเราะขึ้น คือการใสเสียงประสาน ลักษณะของบาสโซ คอนตินูโอเลิกใชไปพรอม ๆ กับการสรางสรรคแบบอิมโพรไวเซชั่น (Improvisation) ผูประพันธนิยมเขียนโนตทุกแนวไว ไมมีการปลอยวางใหผูบรรเลงแตงเติมเอง ลักษณะของบทเพลงก็เปลี่ยนไปเชนกัน ศูนยกลางของสมัยคลาสสิกตอนตนคือเมืองแมนฮีมและกรุงเวียนนาโรงเรียนแมนฮีม จัดตั้งขึ้นโดย Johann Stamitz ซึ่งเปนนักไวโอลิน และเปนผูควบคุม Concert ของ The Mannheim orchestra เขาเปนผูพัฒนาสไตลใหมของการประพันธดนตรี (Composition) และ การเรียบเรียงสําหรับวงออรเคสตรา (Orchestration) และยังพัฒนา The sonata principle in 1st movement of symphonies, second theme of Stamitz ตรงกันขามกับ 1st theme ซึ่ง Dramatic, striking หรือ Incisive ( เชือดเฉือน) เขามักเพิ่มการแสดงออกที่เปนทวงทํานอง เพลงนําไปสูบทเพลงใน ซิมโฟนี การเปลี่ยนความดัง - คอย (Dynamic) อยางฉับพลันในชวง สั้น ๆ ไดรับการแสดงครั้งแรกโดย Manheim orchestra เขายังขยาย Movement scheme of symphony จากเร็ว- ชา- เร็ว เปน เร็ว – ชา – minuet – เร็ว(minuet คือดนตรีบรรเลงเพื่อการ เตนรําคูในจังหวะชา 3 จังหวะ ) ใชครั้งแรกโดย GM Monn แบบแผนนี้กลายเปนมาตรฐานใน ซิมโฟนีและ สตริงควอเตท (String quartet ) สมัยคลาสสิกนี้จัดไดวาเปนสมัยที่มีการสรางกฎเกณฑรูปแบบในทุก ๆ อยางเกี่ยวกับการ ประพันธเพลงซึ่งในสมัยตอ ๆ มาไดนํารูปแบบในสมัยนี้มาใชและพัฒนาใหลึกซึ้งหรือ แปรเปลี่ยนไป เพลงในสมัยนี้เปนดนตรีบริสุทธิ์สวนใหญ กลาวคือ เพลงที่ประพันธขึ้นมาเปนเพลงซึ่ง แสดงออกถึงลักษณะของดนตรีแท ๆ มิไดมีลักษณะเปนเพลงเพื่อบรรยายถึงเหตุการณหรือ เรื่องราวใด ๆ ซึ่งเปนลักษณะที่มีกฎเกณฑ ไมมีการใสหรือแสดงอารมณของผูประพันธลงในบท เพลงมากนัก ลักษณะของเสียงที่ดัง - คอย คอย ๆ ดัง และคอย ๆ เบาลง ดนตรีสไตลเบา ๆ และสงางามของโรโคโค (Rococo Period ) ซึ่งตรงขามกับสไตลที่ เครงเครียดในสมัยบาโรก โดยปกติมันเปน Lightly accompanied pleasing music ดวย Phrasing ที่สมดุลยกัน (JC Bach, Sammartini, Hasse, Pergolesi ) Galant เหมือนกับ โรโค โค (Rococo Period ) ในแนวคิดของHeavy ornamentation แตตางกันตรงที่ลักษณะดนตรีมี โครงสรางและประโยคเพลงที่มีแบบแผนและรูปแบบที่มีความออนไหวงาย พยายามแสดงออก ถึงความรูสึกที่แทจริงและเปนธรรมชาติ แทรกความโรแมนติกของศตวรรษที่ 19 เขาไป จุดหมายเพื่อแสดงความเปนตัวของตัวเอง โดยเฉพาะอยางยิ่งดนตรีของ CPE Bach และ WF Bach ดวย ความหมายของคําวา “ คลาสสิกซิสซึ่ม” (Classicism) คําวา “ คลาสสิก” (Classical) ในทางดนตรีนั้น มีความหมายไปในทางเดียวกันกับ ความหมายของอุดมคติของลัทธิ Apollonian ในสมัยของกรีกโบราณ โดยจะมีความหมายที่มี แนวคิดเปนไปในลักษณะของความนึกถึงแตสิ่งที่เปนภายนอกกาย สภาพการเหนี่ยวรั้งทาง อารมณ ความแจมแจงในเรื่องของรูปแบบ และการผูกติดอยูกับหลักทางโครงสรางอยางใด อยางหนึ่ง อุดมคติทางคลาสสิกในทางดนตรีนั้นมิไดจํากัดอยูแตในชวงตอนปลายของศตวรรษ ที่ 18 เทานั้น อุดมคติทางคลาสสิกดังกลาว ยังเคยมีปรากฏมากอนในชวงสมัยอารสอันติควา (Ars Antiqua) และมีเกิดขึ้นใหพบเห็นอีกในบางสวนของงานประพันธการดนตรีในศตวรรษที่ 20
พวกคลาสสิกนิยม (Classicism) ก็มีในดนตรีในชวงตอนปลาย ๆ ของสมัยบาโรก ซึ่งเปน ดนตรีสไตลของบาค (J.S. Bach) และของฮัลเดล (Handel) เชนกัน ในชวงของความเปน คลาสสิกนิยมนั้นมี 2 ชวง คือ ในตอนตนและใชชวงตอนปลายของศตวรรษที่ 18 และในชวง ตอนปลายขอศตวรรษที่ 18 มักจะเรียกกันโดยทั่ว ๆ ไปวา เปนสมัยเวียนนิสคลาสสิก (Viennese Classical Period) เพื่อใหงายตอการระบุความแตกตางระหวางคลาสสิกตอนตนและ ตอนปลายนั้นเอง และที่เรียกวาเปนสมัยเวียนนิสคลาสสิก ก็เพราะเหตุวาชวงเวลานั้นกรุง เวียนนาของออสเตรียถูกถือวาเปนเมืองศูนยกลางหลักของการดนตรีในสมัยนั้นความวามหมาย ออกมาได คือ มองออกจากตัว(Objective) แสดงถึงการเหนี่ยวรั้งจิตใจทางอารมณ สละสลวย การขัดเกลาใหงดงามไพเราะ และสัมผัสที่ไมตองการความลึกล้ํานัก นอกจากความหมาย ดังกลาวแลวคลาสสิกยังมีความหมาย ที่อาจกลาวไปในเรื่องของประมวลผลงานก็ได กลาวคือ ผลงานทางดนตรี บทบรรเลงที่เห็นไดชัดวามีมากขึ้นกวาผลงานทางการประพันธโอเปราและ ฟอรมอื่น ๆ
สมัยโรมันติค ความหมายของคําวา “โรแมนติก” กวางมากจนยากที่จะหานิยามสั้น ๆ ใหได ในทางดนตรีมักใหความหมายวา ลักษณะที่ตรงกันขามกับดนตรีคลาสสิก กลาวคือ ขณะที่ ดนตรีคลาสสิกเนนที่รูปแบบอันลงตัวแนนอน (Formality)โรแมนติกจะเนนที่เนื้อหา(Content) คลาสสิกเนนความมีเหตุผลเกี่ยวของกัน (Rationalism)โรแมนติกเนนที่อารมณ (Emotionalism) และคลาสสิกเปนตัวแทนความคิด แบบภววิสัย(Objectivity) โรแมนติกจะ เปนตัวแทนของอัตวิสัย (Subjectivity) นอกจากนี้ยังมีคํานิยามเกี่ยวกับดนตรีสมัยโรแมนติก ดังนี้ คุณลักษณะของการยอมใหแสดงออกไดอยางเต็มที่ซึ่งจินตนาการ อารมณที่หวั่นไหว และ ความรูสึกทางใจ ในดนตรีและวรรณกรรม หมายถึง คําที่ตรงกันขามกับคําวา “Classicism” เสรีภาพที่พนจากการ เหนี่ยวรั้งทางจิตใจ หรือจารีตนิยมเพื่อที่จะกระทําการในเรื่องใด ๆ สมัยโรแมนติกเริ่มตนขึ้นในตอนตนของศตวรรษที่ 19แตรูปแบบของดนตรีโรแมนติก เริ่มเปนรูปแบบขึ้นในตอนปลายของศตวรรษที่ 18 แลวโดยมีเบโธเฟนเปนผูนํา และเปนรูปแบบ ของเพลงที่ยังคงพบเห็นแมในศตวรรษที่ 20 นี้ สมัยนี้เปนดนตรีที่แสดงออกถึงอารมณ ความรูสึกของ ผูประพันธอยางมาก ผูประพันธเพลงในสมัยนี้ไมไดแตงเพลงใหกับเจานายของ ตนดังในสมัยกอน ๆ ผูประพันธเพลงแตงเพลงตามใจชอบของตน และขายตนฉบับใหกับ สํานักพิมพเปนสวนใหญ ลักษณะดนตรีจึงเปนลักษณะของผูประพันธเอง ลักษณะของดนตรีโรแมนติก (ไขแสง ศุขะวัฒนะ,2535 :111) 1. คีตกวีสมัยนี้มีความคิดเปนตัวของตัวเองมากขึ้น สามารถแสดงออกถึงความรูสึกนึกคิดอยางมี อิสระ ไมจําเปนตองสรางความงามตามแบบแผนวิธีการ และไมตองอยูภายใตอิทธิพลของผูใด ทั้งนี้เพราะเขาไมไดอยูในความอุปภัม ภของโบสถ เจานาย และขุนนางเชนคีตกวีสมัยคลาสสิก อีกตอไป 2. ใชอารมณ และจินตนาการเปนปจจัยสําคัญในการสรางสรรคผลงาน 3. ลักษณะที่เปลี่ยนไปอยูภายใตอิทธิพลของ “ลัทธิชาตินิยม” (Nationalism) 4. ลักษณะที่ยังคงอยูภายใตอิทธิพลของ “ลัทธินิยมเยอรมัน” (Germanism) 5. ลักษณะภายในองคประกอบของดนตรีโดยตรง
ขึ้นมีแนวเหมือนแนวสําหรับขับรองมากขึ้น และความยาวของวลี (Phrase) ก็เปลี่ยนแปลงไป โดยไมจํากัด 5.2 การประสานเสียง โครงสรางของคอรดและลําดับการใชคอรด มีเสรีภาพมากขึ้น การใชคอรด 7 คอรด 9 อยางมีอิสระ และการยายบันไดเสียงแบบโครมาติค (Chromatic Modulation) มีบทบาทที่สําคัญ 5.3 ความสําคัญของเสียงหลัก (Tonality) หรือในคียยังคงมีอยู แตเริ่มคลุมเครือหรือ เลือนลางไปบาง เนื่องจากบางครั้งมีการเปลี่ยนบันไดเสียงออกไปใชบันไดเสียงที่เปนญาติหาง ไกลบาง หรือ Chromatic Modulation 5.4 พื้นผิว ในสมัยนี้โฮโมโฟนียังคงมีความสําคัญมากกวาเคานเตอรพอยท 5.5 ความดังเบาของเสียง (Dynamics) ในสมัยนี้ไดรับการเนนใหชัดเจนทั้งความดัง และความเบาจนเปนจุดเดนจุดหนึ่ง
สมัยอิมเพลสชั่นนิสติก ในตอนปลายของศตวรรษที่ 19 จนถึงตอนตนของศตวรรษที่ 20 (1890-1910) ซึ่งอยูใ นชวง ของสมัยโรแมนติก ไดมีดนตรีที่ไดรับการพัฒนาขึ้นโดยเดอบุสชีผูประพันธเพลงชาวฝรั่งเศส ดนตรีอิมเพรสชั่นนิสติกกอใหเกิดความประทับใจ และแตกตาง จากดนตรีโรแมนติกซึ่งกอใหเกิดความสะเทือนอารมณลักษณะทั่ว ๆไปของดนตรีอิมเพรสชั่นนิ สติกนั้นเต็มไปดวยจินตนาการที่เฟองฝน อารมณที่ลองลอยอยางสงบ และความนิ่มนวล ละมุนละไมในลีลา ผูฟงจะรูสึกเสมือนวาไดสัมผัสกับบรรยากาศตอนรุงสางในกลุมหมอกที่มี แสงแดดออน ๆ สลัว ๆ ถาจะกลาวถึงในดานเทคนิคดนตรีอิมเพรสชั่นนิสติกไดเปลี่ยนแปลง บันไดเสียงเสียใหมแทนที่จะเปนแบบเดียโทนิค (Diatonic) ซึ่งมี 7 เสียงอยางเพลงทั่วไปกลับ เปนบันไดเสียงที่มี 6 เสียง ( ซึ่งระยะหางหนึ่งเสียงเต็มตลอด) เรียกวา “ โฮลโทนสเกล” (Whole – tone Scale)
นอกจากนี้คอรดทุกคอรดยังเคลื่อนไปเปนคูขนานที่เรียกวา “Gliding Chords” และ สวนใหญของบทเพลงจะใชลีลาที่เรียบ ๆ และนุมนวล เนื่องจากลักษณะของบันไดเสียงแบบ เสียงเต็มนี้เองบางครั้งทําใหเพลงในสมัยนี้มีลักษณะลึกลับไมกระจางชัด ลักษณะของ ความรูสึกที่ได จากเพลงประเภทนี้จะเปนลักษณะของความรูสก ึ “ คลาย ๆ วาจะเปน…” หรือ“ คลาย ๆ วาจะเหมือน…” มากกวาจะเปนความรูสึกที่แนชัดลงไปวาเปนอะไร ( ณรุทธ สุทธ จิตต,2535 :174)
สมัยศตวรรษที่ 20 - ปจจุบัน หลังจากดนตรีสมัยโรแมนติกผานไป ความเจริญในดานตาง ๆ ก็มค ี วามสําคัญและมี การพัฒนา อยางตอเนื่องตลอดมา ความเจริญทางดานการคา ความเจริญทางดานเทคโนโลยี ความกาวหนาทางดานวิทยาศาสตร การขนสง การสื่อสาร ดาวเทียม หรือแมกระทั่งทางดาน คอมพิวเตอร ทําใหแนวความคิดทัศนคติของมนุษยเราเปลี่ยนแปลงไปและแตกตางจาก แนวคิดของคนในสมัยกอน ๆ จึงสงผล ใหดนตรีมีการพัฒนาเกิดขึ้นหลายรูปแบบ คีตกวีทั้งหลายตางก็ไดพยายามคิดวิธีการแตงเพลง
การสรางเสียงใหม ๆ รวมถึงรูปแบบการบรรเลงดนตรี เปนตน
จากขางตนนี้จึงสงผลโดยตรงตอการพัฒนาเปลี่ยนแปลงรูปแบบของดนตรีในสมัย ศตวรรษที่ 20 ความเปลี่ยนแปลงในทางดนตรีของคีตกวีในศตวรรษนี้ก็คือ คีตกวีมีความคิดที่ จะทดลอง สิ่งใหม ๆ แสวงหาทฤษฎีใหม ๆ ขึ้นมาเพื่อรองรับความคิดสรางสรรคกับสิ่งใหม ๆ ใหกับตัวเอง ดนตรีในศตวรรษที่ 20 นี้ .ลาวไดวาเปนลักษณะของดนตรีที่มีหลายรูปแบบ นอกจากนี้ยัง มีการใชบันไดเสียงมากกวา 1 บันไดเสียงในขณะเดียวกันที่เรียกวา “ โพลีโทนา ลิตี้” (Polytonality) ในขณะที่การใชบันไดเสียงแบบ 12 เสียง ที่เรียกวา “ อโทนาลิตี้” (Atonality) เพลงจําพวกนี้ยังคง ใชเครื่องดนตรีที่มีมาแตเดิมเปนหลักในการบรรเลง ลักษณะของบทเพลง ดนตรีในศตวรรษที่ 20 นี้ไมอาจที่จะคาดคะเนไดมากนัก เนื่องจากมีการเปลี่ยนแปลง
อยาง รวดเร็วตามความเจริญกาวหนาทางดานเทคโนโลยี การเลื่อนไหลทางวัฒนธรรม คนในโลก เริ่ม ใกลชิดกันมากขึ้น (Globalization) โดยใชเครือขายคอมพิวเตอร หรืออินเตอรเน็ต (Internet) ในสวนขององคประกอบทางดนตรีในศตวรรษนี้มีความซับซอนมากขึ้นมาตรฐาน ของรูปแบบที่ใชใน การประพันธและการทําเสียงประสานโดยยึดแบบแผนมาจากสมัยคลาสสิก ไดมีการปรับปรุง เปลี่ยนแปลงและสรางทฤษฎีขึ้นมาใหมเพื่อรองรับ ดนตรีอีกลักษณะคือ บทเพลงที่ประพันธ ขึ้นมาเพื่อบรรเลงดวยเครื่องดนตรีอีเลคโทรนิค ซึ่งเสียงเกิดขึ้นจากคลื่นความถี่จากเครื่อง อิเลคโทรนิค (Electronic) สงผลใหบทเพลงมีสีสันของ เสียงแตกตางออกไปจากเสียงเครื่อง ดนตรีประเภทธรรมชาติ (Acoustic) ที่มีอยู อยางไรก็ตาม การจัดโครงสรางของดนตรียังคง เนนที่องคประกอบหลัก 4 ประการเหมือนเดิม กลาวคือระดับเสียง ความดังคอยของเสียง ความสั้นยาวของโนต และสีสันของเสียง
6. การออกแบบและพัฒนาแบบ(Design and Development)
7. การทดลอง ทดสอบ การใชงานจริง (Implementation/Deploy)
8. การสรุปผลงานการออกแบบ(Design Conclusion) 8.1 แรงบันดาลใจในการสรางสรรคผลงาน(Inspiration) ในการออกแบบผลิตภัณฑซีดีเพลง CRU Music ในครั้งนี้ขาพเจาไดแรง บันดาลใจมาจาก พนะจันทรซึ่งเปนสัญลักษณ ของมหาวิทยาลัยราชภัฏจันทรเกษม และตัวโนตที่เปนตัวแทนของดนตรี 8.2 ความคิดสรางสรรค(Creative Idea) ความคิดสรางสรรคในการออกแบบผลงานชื้นนี้ คือการประยุกตลวดลายของ พระจันทรและตัวโนต ใหเขากันไดอยางลงตัว 8.3 การออกแบบโครงงานที่ลงตัว สวยงาม(Design and Aesthetics) - ออกแบบตราผลิตภัณฑใหมีความเหมาะสม กับบรรจุภัณฑและผลิตภัณฑ - ทําใหเกิดความแตกตางกับตราสินคา รายอื่น หรือของคูแขง - ศึกษาขอมูลของบรรจุภัณฑและผลิตภัณฑ ใหดีแลวจึงลงมือออกแบบใหมี ความนา สนใจ ดึงดูดความสนใจจากผูบริโภค มีการออกแบบที่มีลักษณะเดนชัด 8.4 คุณคาและประโยชนที่ไดรับจากตัวผลงาน(Value and Benefit)
- ไดความรูหลักการออกแบบกราฟกบนบรรจุภัณฑ หลักการคิดกอนการลงมือ สรางงานกราฟก บนบรรจุภัณฑ - ไดรูวิธีและหลักการสรางงาน ตั้งแตเริ่มตน คือ รางทางความคิด(Sketch Design) ไปจนถึงการสรางสรรคผลงานที่ดีออกมาโดยสําเร็จ - ไดฝกฝมือการออกแบบกราฟกบนบรรจุภัณฑ ดวยหลากหลายโปรแกรม - ไดรูจักการพัฒนาการออกแบบใหกาวหนามีการพัฒนาเปนขั้นตอน ตามแบบ แผนการทํางานที่ถูกตอง - ไดพัฒนาบรรจุภัณฑและสินคาที่มีอยูทั่วไปใหมีความกาวหนาขึ้น - ไดพบเจอกับปญหาและการแกปญหามากมาย ไดฝกประสบการณในการทํางาน ออกแบบ
8.5 ขอเสนอแนะ 1.ตองทํางานมีแบบแผนเปนขั้นตอนในการสรางงานออกแบบ 2.ศึกษาขอมูลทุกครั้ง กอนที่จะสรางงานออกแบบหรือสรางงานอื่นๆ 3.ตองมีหลักการหรือจุดประสงคที่ตองการออกแบบ 4.ควรรูจักพัฒนาการออกแบบ เพื่อใหสามารถนําไปใชงานอื่นๆได 5.ควรศึกษาคนควาขอมูลหรือความรูใหมๆ เปนประจํา