____________________________________________________________________ _
5ο ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΖΩΓΡΑΦΟΥ ΜΑΘΗΜΑ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑ ΤΑΞΗ: Α1΄ ΟΜΑΔΑ: Β΄ ΣΧΟΛΙΚΟ ΕΤΟΣ 2010-11 Α΄ ΤΡΙΜΗΝΟ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΚΑΙ ΜΗΧΑΝΕΣ ΘΕΜΑ: ΘΕΡΜΟΜΕΤΡΟ
ΜΑΘΗΤΡΙΑ: ΚΑΤΣΙΚΗ ΔΕΣΠΟΙΝΑ ΠΑΤΡΩΝΥΜΟ: ΙΩΑΝΝΗΣ ΗΜΕΡΟΜΗΝΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ: 22/11/2010
_________________________________________________________________ _
1
____________________________________________________________________ _
Περιεχόμενα 1. 2. 3. 4. 5.
Εργαλεία – Μηχανές (γενικές πληροφορίες) Θερμόμετρο Ιστορική εξέλιξη θερμόμετρου Λειτουργία θερμόμετρου Χρησιμότητα και επιπτώσεις στην κοινωνία, τον άνθρωπο και το περιβάλλον
_________________________________________________________________ _
2
____________________________________________________________________ _
1. Εργαλεία-Μηχανές Γενικές πληροφορίες Εργαλεία Με τον όρο εργαλεία, εννοείται μια συσκευή που βοηθάει τον άνθρωπο για την εκπλήρωση ενός έργου. Τα περισσότερα εργαλεία είναι μορφές απλής μηχανής , ή συνδυασμός τους. Στο παρελθόν θεωρούνταν πως μόνο ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε εργαλεία, αλλά η παρατήρηση επιβεβαίωσε πως και άλλα ζώα όπως θηλαστικά και ορισμένα πτηνά χρησιμοποιούν εργαλεία. Επίσης παλιά θεωρούταν πως μόνο οι άνθρωποι τα κατασκεύαζαν αλλά αυτό ήταν μέχρι όταν οι ζωολόγοι παρατήρησαν πως και τα πτηνά και οι πίθηκοι κατασκεύαζαν και αυτοί εργαλεια. Οι περισσότεροι ανθρωπολόγοι θεωρούν πως η χρήση εργαλείων ήταν ένα σημαντικό βήμα στην ανθρώπινη εξέλιξη. Στα εργαλεία υπάρχει μία μεγάλη ποικιλία διαφορετικών ειδών όπως οι συσκευές που προορίζονται για εξειδικευμένη χρήση, τα απλά εργαλεία που χρησιμοποιούνταν για σχετικά απλές κατασκευές τα όργανα που είναι συγκεκριμένα ή αφηρημένα εργαλεία, τα σκεύη που ήταν επιβοηθητικά εργαλεία στην ανθρώπινη διατροφή και οι μηχανές που είναι ένα σύστημα εργαλείων ή υπερ-εργαλεία. Υπάρχουν τα Φυσικά εργαλεία χειρός όπως το ψαλίδι, τα γεωργικά εργαλεία όπως το άροτρο τα ηλεκτρικά εργαλεία όπως το τρυπάνι και τα υδραυλικά εργαλεία όπως ο γρύλος. Επίσης υπάρχουν τα θερμικά εργαλεία όπως το φλόγιστρο, τα τροφικά όπως το πηρούνι, τα εργαλεία παρασκευής τροφής όπως η κατσαρόλα και τα καθαριστικά εργαλεία όπως η βούρτσα. Άλλα εργαλεία είναι της γραφής όπως η πένα, τα ειδικά όπως το πιστολάκι, τα πολυεργαλεία όπως ο σουγιάς και ο εξοπλισμός όπως το ορειβατικό σκοινί. Τα εργαλεία χρησιμοποιούνται και στους υπολογιστές σε προγράμματα λογισμικού, που βοηθούν για εργασίες που γίνονται μέσω υπολογιστή. Ως ψηφιακό εργαλείο λοιπόν μπορεί να θεωρηθεί είτε μία αυτοτελής εφαρμογή. Λειτουργία Πολλά εργαλεία ή ομάδες εργαλείων βοηθούν στην εκτέλεση μιας ή περισσοτέρων βασικών λειτουργιών όπως:
Κοπή (μαχαίρι, άροτρο, δρεπάνι, ...)
_________________________________________________________________ _
3
____________________________________________________________________ _
Συγκέντρωση ισχύος (σφυρί, κατσαβίδι, εργαλεία γραφής, ...) Καθοδήγηση (αλγόριθμος, παράδοση, κανόνας, διαβήτης ...) Προστασία Μέτρηση
Ιστορία Η χρήση των εργαλείων ξεκίνησε στην αρχή της εποχής του Λίθου, όταν οι κυνηγοί τροφοσυλλέκτες κατασκεύασαν εργαλεία κοπής, αιχμές βελών, πρωτόγονα αγγίστρια και σκεύη μεταφοράς. Οι μηχανικές συσκευές, αν και γνωστές από την Ελληνιστική περίοδο εξαπλώθηκαν ιδιαίτερα κατά τον μεσαίωνα κυρίως εξαιτίας της ευρείας χρήσης των ενεργειακών πηγών του αέρα και του νερού. Τα μηχανικά εργαλεία προέκυψαν κατά την Βιομηχανική επανάσταση, εξαιτίας της ανάγκης εκτέλεσης πολύπλοκων και συγχρονισμένων ενεργειών, τις οποίες δεν μπορούσε να υποκαταστήσει η ανθρώπινη δραστηριότητα.
Μηχανές Γενικά μηχανή ονομάζεται όποιο εργαλείο ή μέσον μπορεί να διευκολύνει την ανθρώπινη εργασία ή μπορεί να αυξήσει τη δύναμη της. Επίσης μηχανή ονομάζουμε οποιαδήποτε συσκευή χρησιμοποιείται για την παραγωγή έργου, ή μεταδίδοντας είτε μετατρέποντας άλλη μορφή ενέργειας σε παραγωγή έργου. Ακόμη μπορεί να εννοείται κάθε ευφυής επινόηση. Οι αρχαίοι Έλληνες διέκριναν δύο είδη μηχανών: τις απλές και τις σύνθετες. Κάποιες απλές συσκευές ήταν ο μοχλός και η σφήνα ενώ κάποιες σύνθετες οι μύλοι άλεσης και οι υδραυλικές μηχανές. Κατά τη μηχανολογία, ως μηχανή νοείται ένα σύνολο μηχανικών μερών και μηχανισμών ικανών να μετατρέψουν μια ενέργεια τροφοδότησης σε μία διαφορετικού τύπου αλλά με διαφορετικές παραμέτρους προκειμένου να την χορηγήσουν σε άλλες μηχανές ή να την χρησιμοποιήσουν άμεσα για να πραγματοποιήσουν συγκεκριμένες διαδικασίες παραγωγής έργου. Γενικά Γενικά οι μηχανές διαιρούνται σε: _________________________________________________________________ _
4
____________________________________________________________________ _
Μηχανές κίνησης ή κινητήριες μηχανές: που παράγουν μηχανικό έργο. Μηχανές ενεργειακές: που απορροφούν μηχανική ενέργεια, δηλαδή κινούνται από έναν κινητήρα και εκτελούν ένα έργο επιδρώντας πάνω στην ύλη, με τρόπο τέτοιο ώστε να αλλάξει η μορφή ή η θέση ή η ενέργεια. Μηχανές μετάδοσης: που μεταδίδουν έναν συγκεκριμένο τύπο ενέργειας διαφοροποιώντας μόνο τα χαρακτηριστικά της.
Κινητήριες μηχανές Κινητήρια μηχανή ονομάζεται γενικά κάθε μηχανή που παράγει κινητήριο ωφέλιμο μηχανικό έργο. Τέτοιες μηχανές είναι των σιδηροδρόμων, των πλοίων, των αυτοκινήτων, αεροπλάνων, διαφόρων αντλιών, καθώς και οι μηχανές γεννητριών παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος. Η διάταξη της σύγχρονης γενικά μηχανής είναι τέτοια ώστε να επιτυγχάνεται τελικά η κίνηση του λεγόμενου άξονα της μηχανής, από τον οποίο και παραλαμβάνεται το κινητήριο ή ωφέλιμο έργο. Όλες οι κινητήριες μηχανές κατά την λειτουργία τους παραλαμβάνουν κατά κανόνα ενέργεια κάποιας μορφής π.χ. θερμική, ηλεκτρική ή υδραυλική κλπ. και την μετατρέπουν σε μηχανική ενέργεια ή κινητήριο έργο. Ανάλογα της μορφής της ενέργειας που παραλαμβάνουν οι κινητήριες μηχανές διακρίνονται σε: Θερμικές μηχανές ή θερμοκινητήρες: Στην κατηγορία αυτή ανήκουν οι ατμομηχανές, οι ατμοστρόβιλοι, οι αεριοστρόβιλοι, οι βενζινοκινητήρες ή βενζινομηχανές, οι αεριομηχανές, οι πετρελαιομηχανές ή κινητήρες κ.α. • Υδραυλικοί κινητήρες. Στην κατηγορία αυτή οι μηχανές καταναλώνουν υδραυλική ενέργεια. • Ηλεκτρικοί κινητήρες ή ηλεκτροκινητήρες. •
Θερμικές μηχανές Θερμικές μηχανές ή θερμοκινητήρες ονομάζονται οι μηχανές, οι οποίες μετατρέπουν την θερμότητα που παράγεται από την χημική ενέργεια της καύσης σε μηχανικό έργο.
_________________________________________________________________ _
5
____________________________________________________________________ _
Ανάλογα με τον τρόπο πραγματοποίησης της καύσης χωρίζονται σε δύο κατηγορίες: στις μηχανές εσωτερικής καύσεως και στις μηχανές εξωτερικής καύσεως ή ατμομηχανές. •
•
Εσωτερικής καύσεως ονομάζονται οι μηχανές που ως μέσο για την παραγωγή έργου χρησιμοποιούν τον αέρα και κατά κάποιο τρόπο το ίδιο το καύσιμο, δηλαδή καυσαέρια π.χ εμβολοφόρος κινητήρας αυτοκινήτου, αεροστρόβιλος αεροπλάνου. Εξωτερικής καύσεως ονομάζονται οι μηχανές όπου η καύση δεν λαμβάνει μέρος στο χώρο παραγωγής έργου, αλλά έξω από αυτόν και στις οποίες το μέσο παραγωγής έργου δεν είναι το καυσαέριο, αλλά κάποιο άλλο στοιχείο όπως π.χ. νερό. Σε αυτήν την κατηγορία, ανήκουν οι ατμοστρόβιλοι, οι ατμομηχανές.
Ανάλογα με τον τρόπο μετατροπής της θερμικής ενέργειας σε μηχανικό έργο, οι θερμικές μηχανές διακρίνονται σε εμβολοφόρους ή παλινδρομικές και σε περιστροφικές ή στροβίλους. Υδραυλικές μηχανές Οι υδραυλικές μηχανές μετατρέπουν την κινητική ενέργεια ενός υγρού σε κίνηση, κυρίως του νερού σε ενέργεια μηχανική και αντίστροφα. Στην πρώτη περίπτωση έχουμε τις κινητήριες υδραυλικές μηχανές (υδραυλικές τουρμπίνες, υδραυλικούς τροχούς, κινητήρες με στήλη νερού), στη δεύτερη περίπτωση έχουμε τις ενεργειακές υδραυλικές μηχανές (αντλίες με πιστόνι, αντλίες περιστροφής). Ανάμεσα στις υδραυλικές μηχανές μετάδοσης συγκαταλέγονται οι πρέσες, οι στριφτές και οι υδραυλικοί γρύλοι, μεταξύ των μετασχηματιστών οι εγχυτήρες και οι υδραυλικοί δριοί. Ηλεκτρικές μηχανές Οι ηλεκτρικές μηχανές μετατρέπουν την μηχανική ενέργεια σε ηλεκτρική (γεννήτριες) ή αντίστροφα (κινητήρες) ή μετατρέπουν ηλεκτρική ενέργεια με συγκεκριμένα χαρακτηριστικά σε ηλεκτρική διαφορετικών χαρακτηριστικών. Εργαλειομηχανές Εργαλειομηχανές είναι εκείνες οι μηχανές που προορίζονται για την επεξεργασία των υλικών και την κατασκευή εξαρτημάτων και αλλων _________________________________________________________________ _
6
____________________________________________________________________ _
μηχανών. Συχνά είναι αυτόματες και μπορούν να καθοδηγούνται από διάτρητα δελτία ή από μαγνητικές κορδέλες ή να λειτουργούν με υπολογιστές για την πραγματοποίηση ενός ολοκληρωμένου κύκλου του κομματιού σύμφωνα με το σχέδιο που δημιούργησε ο ίδιος ο υπολογιστής.
_________________________________________________________________ _
7
____________________________________________________________________ _
2. Θερμόμετρο
Ο φασιανός της Αυστραλίας μπορεί να καταλάβει αλλαγή θερμοκρασίας ίση με μισό βαθμό Κελσίου. Το κουνούπι καταλαβαίνει μεταβολή θερμοκρασίας ίση με το 1/150 του βαθμού. Αν και η αίσθηση ζεστού-κρύου είναι σε όλους τους ανθρώπους από μικρή ηλικία γνωστή, λόγω των αισθητηρίων στο ανθρώπινο σώμα, με-χρι τις αρχές του 17ου αιώνα δεν υπήρχε δυνατότητα μέτρησης της θερμοκρασίας με κάποια ακρίβεια. Τα βιολογικά αισθητήρια δεν είναι σε θέση έτσι και αλλιώς να διακρίνουν μικρές θερμοκρασιακές διαφορές και η εκτίμηση της θερμοκρασίας από έναν άνθρωπο εξαρτάται, τόσο από εξωγενείς παράγοντες (υγρασία), όσο και από ψυχολογικούς. Ο άνθρωπος «βολεύεται» περισσότερο με τις έννοιες παγωμένο, κρύο, ζεστό, καυτό. Για να μετρήσει τη θερμοκρασία, χρειάζεται κάποιο όργανο. Ποιο; Το θερμόμετρο. Θερμόμετρα ονομάζονται γενικά τα όργανα μέτρησης της θερμοκρασίας των διαφόρων σωμάτων. Τα θερμόμετρα βασίζονται στις ιδιότητες που έχουν διάφορα σώματα , τα λεγόμενα και "θερμομετρικά" να διαστέλλονται ή να συστέλλονται και γενικά να μεταβάλλουν σχήμα ή ό-γκο ανάλογα: με την αυξομείωση της θερμοκρασίας, ή και με την υπόθεση ότι οι πιέσεις αερίου σταθερού όγκου είναι ανάλογοι της θερμικής κατάστασης αυτού, ή επί της μεταβολής της ηλεκτρικής αντίστασης διαφόρων μετάλλων, ακριβώς λόγω της μεταβολής της θερμοκρασίας τους, ή τέλος επί της αρχής της μεταβολής ακτινοβολίας ενός σώματος συνεπεία αυξομείωσης επίσης της θερμοκρασίας του.
Τύποι θερμομέτρων • Υδραργυρικό θερμόμετρο • Οινοπνευματικό θερμόμετρο ή Θερμόμετρο υγρού: Είναι όλα του τύπου του υδραργυρικού θερμομέτρου και απλά αντικαθίσταται ο _________________________________________________________________ _
8
____________________________________________________________________ _
υδράργυρος με άλλο υγρό (αιθυλική αλκοόλη ή πεντάνιο με κάποια χρωστική ουσία, επειδή αυτά είναι διαφανή), αν προορίζονται για μετρήσεις χαμηλών θερμοκρασιών. • Μεταλλικό θερμόμετρο ή θερμόμετρο ελατηρίου: Χρησιμοποιούν ένα διμεταλλικό σπειροειδές επίπεδο ελατήριο, το οποίο συστέλλεται και διαστέλλεται ανομοιόμορφα ανάλογα με τη θερμοκρασία και μεταβάλλει τη διάμετρό του. Στο άκρο του ελατηρίου είναι προσαρμοσμένος ένας δείκτης ο οποίος δίνει τις ενδείξεις σε κατάλληλα βαθμολογημένη κλίμακα. Δεν είναι ιδιαίτερα ακριβή. • Ηλεκτρικό
θερμόμετρο: Στηρίζονται στο θερμοηλεκτρικό φαινόμενο, σύμφωνα με το οποίο αν ένας αγωγός έχει διαφορετική θερμοκρασία στα άκρα του, τότε σε αυτά αναπτύσσεται διαφορά δυναμικού, η οποία είναι δυνατό να μετρηθεί με γαλβανόμετρο. Σε αυτό τον τύπο ανήκουν τα θερμόμετρα στον πίνακα οδήγησης αυτοκινήτων. Ανάλογα με την κατασκευή και την επιλογή υλικών είναι δυνατό να παρέχουν μεγάλη ακρίβεια, ιδιαίτερα στις μετρήσεις υψηλών θερμοκρασιών, όπου οι άλλοι δύο τύποι θερμομέτρων μειονεκτούν. • Θερμόμετρο Beckmann: Είναι μια συσκευή που χρησιμοποιείται
για να μετρήσει μικρές διαφορές θερμοκρασίας, αλλά όχι απόλυτης θερμοκρασίας τιμές. Σήμερα η χρήση του έχει περιοριστεί από τα ηλεκρονικά θερμόμετρα. • Θερμόμετρο ηλεκτρικής αντιστάσεως. Το θερμόμετρο ηλεκτρικής αντιστάσεως βασίζεται στην αρχή ότι η αντίσταση των μετάλλων μεταβάλλεται, όταν μεταβάλλεται η θερμοκρασία τους. Η θερμοκρασία επομένως μπορεί να μετρηθεί από την αντίσταση, εφόσον προηγουμένως προσδιοριστεί η σχέση που υπάρχει μεταξύ της θερμοκρασίας και της αντιστάσεως ενός μετάλλου. Τα μέταλλα που χρησιμοποιούνται συνήθως για θερμόμετρα ηλεκτρικής αντιστάσεως είναι: ο λευκόχρυσος, το νικέλιο και ο χαλκός. Τα περισσότερα θερμόμετρα ηλεκτρικής αντιστάσεως κατασκευάζονται από λευκόχρυσο διότι δεν αλλοιώνεται στον αέρα , έχει μεγάλη ειδική αντίσταση και υψηλό σημείο πήξης . _________________________________________________________________ _
9
____________________________________________________________________ _
Επίσης τα ηλεκτρικά θερμόμετρα αντιστάσεως από λευκόχρυσο διακρίνονται για την απλότητα της βαθμολόγια τους και για την μεγάλη τους ακρίβεια.(θερμοηλεκτρικές στήλες) • Θερμόμετρο ιατρικό, • Θερμοζεύγος: Ένα πολύ διαδεδομένης χρήσεως και πολύ εύχρηστο θερμόμετρο που αποτελείται από δύο μέταλλα (Α και Β ) ή κράματα μετάλλων συγκολλημένα στο ένα τους άκρο. Τα άλλα δύο άκρα των μετάλλων είναι συνδεδεμένα με δύο χάλκινα σύρματα που τοποθετούνται σε ένα λουτρό σταθερής θερμοκρασίας αναφοράς (μίγμα νερού και πάγου). Πλεονέκτημα τους είναι η μικρή τους μάζα γεγονός που τους επιτρέπει να έρχονται σε θερμική ισορροπία με το περιβάλλον τους πολύ γρήγορα. Διαδεδομένης χρήσης θερμοζεύγη είναι τα χαλκού-κονσταντάνης (κράμα χαλκού και νικελίου) με το οποίο μετρώνται θερμοκρασίες από μείον 1800 C ως 4000 C, τα πλατίνας και κράματος πλατίνας ροδίου με το οποίο μετρούνται θερμοκρασίες από 00 C ως 15000 C. • Πυρόμετρο και • Υδροθερμόμετρο
_________________________________________________________________ 10 _
____________________________________________________________________ _
3. Ιστορική εξέλιξη Τα πρώτα θερμόμετρα ονομάσθηκαν θερμοσκόπια από τους αρχαίους Έλληνες Ήρωνα και Φίλωνα που φέρονται να είχαν επινοήσει τέτοια όργανα για τη μέτρηση της θερμοκρασίας. Ως πρώτος κατασκευαστής θερμομέτρου αναφέρεται ο Γαλιλαίος, ο οποίος θέρμανε μια άδεια γυάλινη σφαίρα, πάνω στην οποία ήταν ενωμένος ένας μακρύς σωλήνας και στη συνέχεια τοποθέτησε το ανοιχτό στόμιο του σωλήνα σε ένα δοχείο με νερό. Όταν ο ζεστός αέρας στη σφαίρα κρύωνε και μειωνόταν ο όγκος του, η στάθμη του νερού ανέβαινε, στην αντίθετη περίπτωση κατέβαινε. Έτσι υπήρχε μια ένδειξη για τη θερμοκρασία. Βέβαια, η στάθμη του νερού εξαρτάται και από την ατμοσφαιρική πίεση, αλλά για σταθερό σημείο μετρήσεων αυτό το όργανο λειτουργούσε ως θερμόμετρο. Το επόμενο βελτιωμένο θερμόμετρο εφευρέθηκε μετά από ένα αιώνα και πλέον, όπου η θερμοκρασία μετριόταν από τις μεταβολές της πίεσης και όχι του όγκου. Αναφέρονται πάντως αρκετοί που επινόησαν, σχεδόν ταυτόχρονα, θερμοσκόπιο. Πολλοί αποδίδουν το θερμόμετρο στον Βάκωνα και άλλοι στον Ολλανδό φυσικό Drebbel που φέρεται να κατασκεύασε τέτοιο όργανο το 1621. Ο Ιταλός Σαντόριο Σαντόριο ήταν ο πρώτος που σκέφθηκε να προσαρμόσει μια αριθμητική κλίμακα στο θερμοσκόπιο, η οποία είχε σαν πρακτική αξία μόνο την επισήμανση θερμοκρασιακής διαφοράς, μια και εκείνη την εποχή δεν υπήρχε μονάδα και κλίμακα μέτρησης. Το 1709 ο Γερμανός Γκάμπριελ Φαρενάιτ (Fahrenheit) επινόησε ένα θερμοσκόπιο με οινόπνευμα, το οποίο αντικατέστησε αργότερα με υδράργυρο (1714). Αυτό ήταν το πρώτο όργανο που έφερε το όνομα «θερμόμετρο» και δε διέφερε σημαντικά από το σύγχρονο υδραργυρικό θερμόμετρο. Για να αποκτήσει το όργανο που είχε εφεύρει και πρακτική σημασία, ο Φαρενάιτ _________________________________________________________________ 11 _
____________________________________________________________________ _
επινόησε την κλίμακα μέτρησης που φέρει το όνομά του, τη θερμοκρασιακή κλίμακα Φαρενάιτ (1724). Όπως συμβαίνει σε όλες τις κλίμακες μέτρησης, ο Φαρενάιτ αυθαίρετα απέδωσε την τιμή 32 στο σημείο που το νερό μετατρέπεται σε πάγο και την τιμή 212 στο σημείο που το νερό μετατρέπεται σε ατμό. Και για τις δύο τιμές προϋπέθεσε ότι τα φαινόμενα συμβαίνουν σε ατμοσφαιρική πίεση στην επιφάνεια της θάλασσας. Το 1742 ο Σουηδός αστρονόμος Άντερς Κέλσιος (Anders Celsius) επινόησε μια εκατοντάβαθμη κλίμακα: Επίσης αυθαίρετα, απέδωσε στο σημείο πήξης του νερού την τιμή 0 και στο σημείο βρασμού την τιμή 100. Γι' αυτό και η κλίμακά του ονομάστηκε «εκατοντάβαθμη» και πήρε το όνομά του μόλις το 1948 σε μια διεθνή σύνοδο του Διεθνούς Γραφείου Μέτρων και Σταθμών. Το 1867 ο Βρετανός ιατρός Σερ Τόμας Άλμπατ (Sir Thomas Allbutt) επινόησε ένα θερμόμετρο, στο οποίο μια στένωση στο σωλήνα εμπόδιζε την κάθοδο της υδραργυρικής στήλης στο δοχείο υποδοχής, όταν η θερμοκρασία κατέβαινε. Αυτό ήταν το πρώτο ιατρικό θερμόμετρο. Το 1848 ο Λόρδος Κέλβιν (William Thomson Kelvin) πρότεινε την κλίμακα της απόλυτης θερμοκρασίας: «... Η χαρακτηριστική ιδιότητα της κλίμακας που προτείνω είναι ότι όλες οι διαβαθμίσεις της έχουν την ίδια τιμή, δηλαδή αν μια μονάδα θερμότητας μεταβαίνει από ένα σώμα Α, θερμοκρασίας Το αυτής της κλίμακας, σε ένα σώμα Β θερμοκρασίας (Τ-1)ο, θα έχει το ίδιο μηχανικό αποτέλεσμα, ανεξάρτητα από την τιμή της Τ. Αυτό δικαιολογεί την ονομασία "απόλυτη κλίμακα", εφόσον τα χαρακτηριστικά της είναι τελείως ανεξάρτητα από τις φυσικές ιδιότητες οποιασδήποτε χημικής ουσίας ή στοιχείου...» Η κλίμακα υιοθετήθηκε και πήρε το όνομά του (κλίμακα Κέλβιν ή απόλυτη κλίμακα). Σύμφωνα με αυτήν, το νερό παγώνει στους 273 ο Κ και βράζει στους 373ο Κ. Στο σημείο 0οΚ, που ονομάζεται και απόλυτο μηδέν, σύμφωνα με το 2ο Θερμοδυναμικό Νόμο, σταματά η θερμική κίνηση των ατόμων ή μορίων που απαρτίζουν ένα χημικό στοιχείο ή μια χημική ένωση. _________________________________________________________________ 12 _
____________________________________________________________________ _
4. Λειτουργία θερμόμετρου
Το υδραργυρικό θερμόμετρο αποτελείται από ένα μακρύ και λεπτό τελείως κλειστό υάλινο σωλήνα, στο ένα άκρο του οποίου υπάρχει μια πλάτυνση, εν είδει μικρού δοχείου, στην οποία περιέχεται ο υδράργυρος. Ο υδράργυρος διαστέλλεται όταν θερμανθεί, με αποτέλεσμα η άνοδος της θερμοκρασίας να προκαλεί την άνοδό του στο σωλήνα (και αντίστοιχα η πτώση, την κάθοδό του). Ο σωλήνας προσαρτάται επάνω σε κατάλληλα βαθμολογημένη κλίμακα και από εκεί διαβάζονται οι ενδείξεις της θερμοκρασίας. Ο καθορισµός της κλίµακας αυτής είναι το σπουδαιότερο σηµείο στην κατασκευή ενός θερµοµέτρου. Για να ορίσουµε µια κλίµακα, αρκεί να πάρουµε δύο χαρακτηριστικά σηµεία πάνω στο σωλήνα και µετά να διαιρέσουµε το τµήµα που ορίζουν αυτά τα δύο σηµεία σε ίσα τµήµατα. Τέτοια χαρακτηριστικά σηµεία είναι τα σηµεία του σωλήνα που φτάνει ο υδράργυρος, Όταν ο σωλήνας είναι βυθισµένος σε µίγµα πάγου και νερού υπό ατµοσφαιρική πίεση (σηµείο τήξεως του πάγου) και όταν είναι µέσα σε υδρατµούς που παράγονται από το βρασµό αποσταγµένου νερού. Η βαθµολογία των δύο σηµείων είναι αυθαίρετη. Ο Κέλσιος όρισε σαν θερµοκρασία µηδέν τη θερµοκρασία του πάγου που λειώνει και σαν θερµοκρασία εκατό τη θερµοκρασία του βρασµού του νερού. Το τµήµα του σωλήνα που υπάρχει ανάµεσα στις δύο αυτές ενδείξεις το χώρισε σε εκατό ίσα τµήµατα και έτσι δημιουργήθηκε η κλίµακα Κελσίου (εκατοντάβαθμη κλίµακα). Κάθε υποδιαίρεση της κλίµακας αυτής λέγεται βαθµός Κελσίου. Αντίθετα, ο Φαρενάιτ πήρε τη θερµοκρασία του πάγου που λιώνει _________________________________________________________________ 13 _
____________________________________________________________________ _
σε θερµοκρασία 32 βαθµών και του νερού που βράζει σε θερµοκρασία 212 βαθµών. ∆ηλαδή 100 υποδιαιρέσεις της κλίµακας Κελσίου α-ντιστοιχούν σε 180 υποδιαιρέσεις της κλίµακας Φαρενάιτ. Μια άλλη κλίμακα, η κλίμακα του Ρεωμύρου παίρνει σαν μηδενική τη θερμοκρασία του πάγου που λειώνει και σαν θερμοκρασία 80 βαθμών τη θερμοκρασία βρασμού του νερού. Δηλαδή 100 υποδιαιρέσεις της κλίμακας Κελσίου αντιστοιχούν σε 80 υποδιαιρέσεις της κλίμακας Ρεωμύρου. Η αλγεβρική σχέση που συνδέει τις τρεις παραπάνω κλίμακες είναι: C R F − 32 = = 5 4 9
Επειδή όμως ο υδράργυρος παγώνει (στερεοποιείται) στους -39 ο Κελσίου και βράζει στους 360ο Κελσίου, δεν μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε υδραργυρικά θερμόμετρα για τη μέτρηση πολύ μεγάλων ή πολύ μικρών θερμοκρασιών. Το θερμόμετρο υδραργύρου είναι ιδιαίτερα ακριβές, επειδή ο υδράργυρος παρουσιάζει χαμηλή τάση ατμών και είναι ευανάγνωστος στο εσωτερικό του υάλινου σωλήνα. Το σπάσιμο ενός θερμομέτρου με υδράργυρο και η έκχυσή του πρέπει να αντιμετωπιστεί πολύ σοβαρά. 1. Απομακρύνουμε τους ανθρώπους (κυρίως τα παιδιά) και τα κατοικίδια από το σημείο που έσπασε το θερμόμετρο. 2. Ανοίγουμε τα παράθυρα, για να αερίζεται καλά ο χώρος. Ο αερισμός θα ήταν καλό να γίνει για μια – δυο μέρες. 3. Κλείνουμε τη θέρμανση και ανοίγουμε προσπαθούμε να ψύξουμε τον χώρο ώστε να αποφευχθεί η εξάτμιση του υδραργύρου 4. Συγκεντρώνουμε τα εργαλεία που θα μας χρειαστούν (γάντια ανθεκτικά σε υγρά, δυο σκληρά χαρτόνια, πλαστική σακούλα, χάρτινο κουτί, προστατευτικά γυαλιά, μάσκα προσώπου, κολλητική ταινία. 5. Αφού τα συγκεντρώσουμε με τα χαρτόνια (προσοχή γιατί οι μπίλιες υδραργύρου που σχηματίζονται λόγω σχήματος και βάρους εκτοξεύονται μακριά) τα τοποθετούμε στο πλαστικό σακουλάκι (καλύτερα σε δύο), το κλείνουμε με την κολλητική ταινία και στη συνέχεια το βάζουμε στο κουτί. 6. Δεν το πετάμε στα σκουπίδια γιατί είναι τοξικό. Οι δήμοι έχουν υποχρέωση να διαχειρίζονται τα επικίνδυνα απόβλητά τους, οπότε απευθυνόμαστε στο δήμο και «προσπαθούμε να διασφαλίσουμε την τακτο-ποίηση του θέματος» _________________________________________________________________ 14 _
____________________________________________________________________ _
Μετεωρολογικές μετρήσεις της θερμοκρασίας του αέρα Η θερμοκρασία του αέρα, εκφράζει την θερμική κατάστασή του. Η μέτρηση των τιμών της παραμέτρου αυτής γίνεται με τα κοινά υδραργυρικά θερμόμετρα, ενώ η καταγραφή γίνεται με τους θερμογράφους. Τόσο τα θερμόμετρα, όσο και οι θερμογράφοι, είναι τοποθετημένα μέσα στο μετεωρολογικό κλωβό, όπου η μέτρηση της θερμοκρασίας γίνεται πάντα «υπό σκιάν». Ανοίγοντας κανείς ένα μετεωρολογικό κλωβό, παρατηρεί ότι μέσα σε αυτόν λειτουργούν, μεταξύ των άλλων τα θερμόμετρα και ο θερμογράφος.
Το πρώτο αριστερά κατακόρυφο υδραργυρικό θερμόμετρο, δίνει την τιμή της θερμοκρασίας του αέρα, με ακρίβεια ενός δεκάτου του βαθμού Κελσίου. Για την μέτρηση αυτή ο παρατηρητής μετεωρολόγος προσαρμόζει το μάτι του στην ελεύθερη επιφάνεια του υδραργύρου και διαβάζει έτσι την τιμή από την κλίμακα που έχει το θερμόμε-τρο.
_________________________________________________________________ 15 _
____________________________________________________________________ _
Εδώ φαίνονται τοποθετημένα οριζό-ντια τα δύο ακροβάθμια θερμόμετρα. Το επάνω είναι το μεγιστοβάθμιο και το κάτω είναι το ελαχιστοβάθμιο θερμόμετρο. Τα ακροβάθµια θερμόμετρα (µέγιστου-ελαχίστου) χρησιμοποιούνται για την παρατήρηση της μικρότερης και µεγαλύτερης θερµοκρασίας σε ένα χρονικό διάστηµα. Υπάρχουν διάφορα είδη ακροβάθμιων θερμομέτρων: Μεγιστοβάθµιο θερµόµετρο Negretti. Το θερµόµετρο αυτό είναι κοινό υδραργυρικό, µε µόνη διαφορά ότι ο σωλήνας του στο σηµείο επαφής µε το δοχείο έχει µικρή στένωση ή µικρό τεµάχιο κρυστάλλου κολληµένο στο εσωτερικό του σωλήνα ή γυάλινη ακίδα στερεωµένη στο άκρο του δοχείου που εισέρχεται λίγο στο δοχείο του σωλήνα. Όταν η θερµοκρασία αυξάνει ο υδράργυρος διαστέλλεται στο δοχείο του θερµοµέτρου, περνά από τη στένωση του σωλήνα και εισέρχεται στον σωλήνα, ενώ όταν η θερµοκρασία ελαττώνεται η υδραργυρική στήλη δεν µπορεί να εισχωρήσει στο δοχείο διότι καµία δύναµη δεν την αναγκάζει, εκτός από το βάρος της, το οποίο είναι ελάχιστο και µη ικανό να υπερνικήσει το στένωµα. Έτσι το άκρο της υδραργυρικής στήλης στο σωλήνα, δείχνει τη µέγιστη θερµοκρασία. Μεγιστοβάθµιo Rytherrford. Το θερµόµετρο αυτό είναι υδραργυρικό, µέσα στο σωλήνα και πάνω από την υδραργυρική στήλη, υπάρχει µικρός σιδερένιος κύλινδρος που κινείται ελεύθερα. Όταν η θερµοκρασία αυξάνει, διαστέλλεται η υδραργυρική στήλη, ωθεί τον κύλινδρο προς τα πάνω, ενώ όταν η θερµοκρασία ελαττώνεται, η υδραργυρική στήλη συστέλλεται και δεν παρασύρει τον κύλινδρο, διότι ο υδράργυρος δεν διαβρέχει τον σιδερένιο κύλινδρο. Εποµένως το άκρο του κυλίνδρου, προς το δοχείο του θερµοµέτρου, θα δείχνει την µέγιστη θερµοκρασία. Ελαχιστοβάθµιο θερµόµετρο. Για να προσδιορίσουµε την ελάχιστη θερµοκρασία του αέρα κατά τη διάρκεια µιας ηµέρας χρησιµοποιούµε συνήθως το ελαχιστοβάθµιο του Rutherford. Το θερμόμετρο αυτό περιέχει καθαρό οινόπνευμα και μέσα υπάρχει μικρός κυλινδρικός δείκτης από σμάλτο, με μικρές στρογγυλές επαφές _________________________________________________________________ 16 _
____________________________________________________________________ _
στις άκρες, μεγαλύτερης διαμέτρου από το κύριο σώμα του.
Μεταξύ των εσωτερικών τοιχωμάτων του σωλήνα και του δείκτη το οινόπνευμα κυκλοφορεί ελεύθερα. Όταν η θερμοκρασία αυξάνει, διαστέλλεται το οινόπνευμα και δεν συμπαρασύρει στον σωλήνα τον δείκτη. Όταν όμως η οινοπνευματικική στήλη συστέλλεται εξαιτίας της πτώσης της θερμοκρασίας, αρχίζει και συμπαρασύρει τον δείκτη προς τα κάτω, λόγω της συνοχής οινοπνεύματος και δείκτη (επιφανειακή τάση). Έτσι ο δείκτης θα σταματήσει εκεί που θα σημειωθεί η μικρότερη θερμοκρασία. Στη συνέχεια όταν διαστέλλεται το οινόπνευμα, λόγω της αύξης της θερμοκρασίας, ανέρχεται στον σωλήνα χωρίς να συμπαρασύρει τον δείκτη. Θερµόµετρο µεγίστου και ελαχίστου Six Bellani. Το θερµόµετρο αυτό µας δείχνει την µέγιστη και ελάχιστη θερµοκρασία π.χ. µιας µέρας καθώς και την θερµοκρασία κάθε στιγµή. Άλλα θερμόμετρα μέτρησης θερμοκρασίας του αέρα είναι:
της
Σφενδονοειδές θερµόµετρο. Με το σφενδοειδές θερμόμετρο μετράμε τη θερμοκρασία του αέρα. Είναι κοινό υδραργυρικό θερμόμετρο, στο άκρο του σωλήνα υπάρχει γυάλινος κρίκος, όπου είναι δεμένο ένα γερό νήμα μήκους 60-70 εκατοστών. Για να μετρήσουμε τη θερμοκρασία του αέρα με αυτό το θερμόμετρο πηγαίνιουμε σε ένα ανοικτό μέρος, υπό σκιά και προς τη διεύθυνση του ανέμου, το περιστρέφουμε σαν την σφεντόνα 1-2 λεπτά περίπου, και παίρνουμε γρήγορα την ένδειξη του θερμομέτρου. Επαναλαμβάνουμε αυτή την εργασία, μέχρι να βεβαιωθούμε ότι 3 διαδοχικές μετρήσεις, δεν διαφέρουν 1-2 δέκατα του βαθμού, οπότε ο μέσος όρος των τριών αυτών μετρήσεων είναι η θερμοκρασία του αέρα. Ο τρόπος αυτός προσδιορισμού της θερμοκρασίας του αέρα είναι ακριβέστερος από το θερμόμετρο του κλωβού, γιατί το σφενδοειδές θερμόμετρο κατά την περιστροφή του, έρχεται σε επαφή με μεγάλη ποσότητα αέρα. _________________________________________________________________ 17 _
____________________________________________________________________ _
Αυτογραφικό θερμόμετρο Αυτογραφικά θερμόμετρα ή απλώς θερμογράφοι, λέγονται τα όργανα με τα οποία γίνεται συνεχής καταγραφή των τιμών της θερμοκρασίας. Η γραφίδα του θερμογράφου εφάπτεται συνεχώς σε μια ταινία που είναι βαθμολογημένη σε βαθμούς Κελσίου (οριζόντιες γραμμές), ενώ οι κατακόρυφες γραμμές αναφέρονται στο χρόνο (κατακόρυφες γραμμές).
Η ταινία αυτή προσαρμόζεται σε ένα μεταλλικό κύλινδρο που είναι εφοδιασμένος με ωρολογιακό μηχανισμό, ο οποίος περιστρέφει τον κύλινδρο με σταθερή συχνότητα, (μια πλήρη περιστροφή ανά εβδομάδα ή ανά 24ωρο). Η γραφίδα με τον τρόπο αυτό καταγράφει στην ταινία, μια συνεχή καμπύλη από την ανάγνωση της οποίας μπορεί να πάρει κανείς τις τιμές της θερμοκρασίας του αέρα ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Θερμόμετρο αναρροφητικό Αποτελείται από ένα κοινό υδραγρυρικό θερμόμετρο, το οποίο βρίσκεται μέσα σε ένα μεταλλικό σωλήνα Α που είναι ανοικτός στο κάτω μέρος, ενώ το πάνω άκρο συγκοινωνεί με ένα μεταλλικό κυλινδρικό δοχείο Γ όπου υπάρχει ανεμιστήρας. Ο σωλήνας Α κατά μήκος έχει ένα άνοιγμα από όπου φαίνεται η κλίμακα του θερμομέτρου Β. Το όργανο είναι εκτεθειμένο στον αέρα και στηρίζεται από ένα μεταλλικό στέλεχος Δ. Ενώ λειτουργεί ο ανεμιστήρας δημιουργεί ρεύμα αέρος κατά την διεύθυνση των βελών. Με το όργανο αυτό μπορούμε να προοσδιορίσουμε την θερμοκρασία του αέρα σε οποιοδήποτε ύψος από την επιφάνεια του εδάφους. _________________________________________________________________ 18 _
____________________________________________________________________ _
Η υψηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ: 0 58 C βαθμοί κέλσιου στην Al Aziziyah της Λιβύης στις 13 Σεπτεμβρίου 1922 (υπάρχουν 2 μή επιβεβαιωμένες θερμοκρασίες των 60C βαθμών στο Μεξικό και των 58C επίσης στο Μεξικό) • Η υψηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ στις ΗΠΑ: 0 56,7 C βαθμοί Κέλσιου στην "Κοιλάδα του Θανάτου" (Death Valley) στην Καλιφόρνια στις 10 Ιουλίου 1913 • Η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ: 0 -89,6 C βαθμοί Κέλσιου στον σταθμό του Vostok στην Ανταρκτική στις 21 Ιουλίου 1983 • Η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ στην Ευρώπη: 0 -68 C βαθμοί Κέλσιου στο Oymyakon της Σιβηρίας (4.000 κάτ.) στις 6 Φεβρουαρίου 1933 • Η χαμηλότερη θερμοκρασία που έχει καταγραφεί ποτέ στις ΗΠΑ : 0 -62,1 C βαθμοί στο Prospect Creek της Αλάσκας στις 23 Ιανουαρίου 1971 •
_________________________________________________________________ 19 _
____________________________________________________________________ _
5. Χρησιμότητα και επιπτώσεις στην κοινωνία, τον άνθρωπο και το περιβάλλον
Η ύπαρξη του θερμομέτρου και η τήρηση στατιστικών δεδομένων της θερμοκρασίας έχει μεγάλη χρησιμότητα για τον άνθρωπο. Η θερμοκρασία είναι το κύριο χαρακτηριστικό της ατμόσφαιρας. Η θερμοκρασία είναι ο κύριος συντελεστής, ο οποίος καθορίζει το κλίμα, τη βλάστηση, τη ζωή σε ένα τόπο. Η μέτρηση λοιπόν της θερμοκρασίας έχει πολύ μεγάλη σημασία. 1. Σύμφωνα με επιστημονικές έρευνες της IPCC, η θερμοκρασία της Γης ενδέχεται να αυξηθεί κατά 1.4 - 5.8 °C εντός της χρονικής περιόδου 1990 και 2100. Σ’ αυτή την περίπτωση η γη λειτουργεί όπως ακριβώς το ανθρώπινο θερμοκήπιο. Επιτρέπει δηλαδή, την είσοδο των ακτινών του ηλίου στην επιφάνεια της όμως τις παγιδεύει εκεί και μόνο ένα μικρό μέρος καταφέρνει και δραπετεύει από την υπεριώδη ακτινοβολία που έχει δημιουργηθεί στην ατμόσφαιρα. Την ευθύνη γι’ αυτό το φαινόμενο γνωστό ως το «φαινόμενο του θερμοκηπίου» φέρει ο άνθρωπος και συγκεκριμένα τα αέρια που παράγονται από τα εργοστάσια και τις μεγάλες βιομηχανίες τα οποία καταλήγουν στην ατμόσφαιρα της γης. Τα κυριότερα αέρια του θερμοκηπίου είναι: το διοξείδιο του άνθρακα το οποίο ευθύνεται περίπου για το 50%, οι χλωροφθοριωμένοι υδρογονάνθρακες που ευθύνονται περίπου για το 205,το μεθάνιο που προέρχεται κυρίως από χωματερές, το μονοξείδιο του αζώτου και το όζον. Οι προβλεπόμενες συνέπειες της παγκόσμιας θέρμανσης ποικίλουν και αφορούν στο περιβάλλον καθώς και την ίδια την ανθρώπινη ζωή.
_________________________________________________________________ 20 _
____________________________________________________________________ _
2. Η καταγραφή διαφόρων μετεωρολογικών παραμέτρων, όπως η θερμοκρασία, η βροχόπτωση, η πίεση, η υγρασία, η νέφωση, η ηλιοφάνεια και ο άνεμος, βοηθούν στην περιγραφή και στην παρακολούθηση των μεταβολών του κλίματος. Το κλίμα μιας συγκεκριμένης γεωγραφικής περιοχής αντιστοιχεί στο μέσο όρο του εμφανιζόμενου καιρού στην περιοχή για μια μεγάλη χρονική περίοδο. Το κλίμα κάθε περιοχής παίζει καθοριστικό ρόλο στη ζωή των κατοίκων και επιδρά σε πολλούς τομείς της. • Καθημερινή ζωή: Εξαρτάται από την θερμοκρασία η ένδυση και η υπόδηση των ανθρώπων, το κόστος κατανάλωσης ενέργειας για θέρμανση ή ψύξη, οι μεταφορές. • Υγεία: Η θερμοκρασία παίζει ρόλο στην διατροφή των ανθρώπων, στην διάθεση την ψυχολογία, την συμπεριφορά, τον χαρακτήρα και την ιδιοσυγκρασία των ανθρώπων. Η άνοδος της θερμοκρασίας εμφανίζει δύο αντικρουόμενα άμεσα αποτελέσματα σε σχέση με την ανθρώπινη θνησιμότητα: οδηγεί σε αύξηση των θανάτων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού αλλά και σε μείωση των θανάτων κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Μία άλλη παράμετρος αφορά στην ενδεχόμενη εξάπλωση και άνθιση επιδημιών του παρελθόντος, καθώς οι μεγάλες θερμοκρασίες και η υγρασία αποτελούν κατάλληλο υπόβαθρο για την ανάπτυξη πολλών μικροβίων. • Γεωργία: Από την θερμοκρασία εξαρτάται η καλλιέργεια και η ευφορία της γης, η ανάπτυξη των φυτών η ζωή των ζώων, η βιοποικιλότητα. Η γεωργία στο μεγαλύτερο τμήμα της Ευρώπης και ιδιαίτερα στα μέσα γεωγραφικά πλάτη και στη βόρεια Ευρώπη, θα μπορούσε ενδεχομένως να ωφεληθεί από μια συντηρητική άνοδο της θερμοκρασίας. Ωστόσο, περιοχές της νότιας Ευρώπης είναι πιθανό να απειληθούν από την έλλειψη νερού. Επιπλέον, η πιθανή εμφάνιση ακραίων καιρικών φαινομένων, με μεγαλύτερη συχνότητα σε σχέση με το παρελθόν, μπορεί να οδηγήσει σε περισσότερες κακές σοδειές • Ενέργεια: Η θερμοκρασία επηρεάζει την κατανάλωση ενέργειας για θέρμανση ή ψύξη , τα υδατικά αποθέματα. • Τουρισμός: Η θερμοκρασία επηρεάζει τον τουρισμό μιας περιοχής. Οι περιοχές με υψηλές θερμοκρασίες, όπως οι χώρες της Μεσογείου, είναι μια ευχάριστη ανάπαυλα για τους κατοίκους της βόρειας Eυρώπης που το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου το κρύο στις χώρες αυτές είναι ιδιαίτερο «τσουχτερό», ενώ οι πεπριοχές με πολύ χαμηλές θερμοκρασίες και χιόνι αναπτύσουν τον χειμερινό τουρισμό. Τέλος το κλασικό υδραργυρικό θερμόμετρο Από την 1/1/2011 απαγορεύεται η παραγωγή και εμπορία του _________________________________________________________________ 21 _
____________________________________________________________________ _
υδραργυρικού θερμόμετρου. Όσοι διαθέτουμε τέτοια αντικείμενα στο σπίτι μας -και είναι βέβαιο ότι όλοι διαθέτουμε τουλάχιστον ένα υδραργυρικό θερμόμετρο- θα πρέπει να τα φυλάξουμε ως κειμήλια και για κανέναν λόγο να μην τα πετάξουμε στα σκουπίδια, καθώς έτσι στέλνουμε μια βόμβα τοξικών στο περιβάλλον που θα επιστρέψει πίσω στον οργανισμό μας… Ο λόγος για τον οποίο οφείλουμε να τα είναι αφενός η προσωπική μας ασφάλεια, καθώς ο υδράργυρος σε κάποιες ακραίες περιστάσεις μπορεί να προκαλέσει επικίνδυνο ατύχημα, αλλά και η προστασία του περιβάλλοντος και κατά συνέπεια της υγείας μας, αφού ο υδράργυρος ως τοξικό απόβλητο μπορεί να προκαλέσει μέσω της τροφικής αλυσίδας σοβαρά προβλήματα στον οργανισμό. Ο υδράργυρος εισπνεόμενος προκαλεί βλάβες στον εγκέφαλο -όπως αμνησία και μαθησιακές δυσκολίες- και στο κεντρικό νευρικό σύστημα, καθώς και συμπτώματα παράλυσης στα άκρα. Τα συμπτώματα αυτά βεβαίως δεν προκαλούνται ούτε άμεσα ούτε αν σπάσει ένα μόνο θερμόμετρο στο σπίτι μας. Ο υδράργυρος βιοσυσσωρεύεται και αρχίζει να επηρεάζει την υγεία μας αθροιζόμενος. Ενας από τους τρόπους που μπορεί να φτάσει στον οργανισμό μας υδράργυρος είναι η συστηματική κατανάλωση μολυσμένων ψαριών, καθώς πριν από χρόνια, που δεν υπήρχε η σχετική πληροφόρηση, έριχναν τον υδράργυρο στη θάλασσα. Γι’ αυτό και σύμφωνα με συστάσεις διεθνών φορέων υγείας η κατανάλωση ψαριών και κυρίως καρχαριοειδών (τόνος, σολομός, γαλέος, ξιφίας) από έγκυες γυναίκες δεν πρέπει να ξεπερνά τη μία μερίδα ανά δεκαπενθήμερο ή ανά μήνα.
_________________________________________________________________ 22 _