AG VESPA stadsgids by MAGNIFIK

10x GROEN GOUD WONEN ALS GEEN ANDER ZITTEN MET EEN ZICHT JONGE ENERGIE SCHATTEN IN DE SCHADUW ACTIE! IN ANTWERPEN

Wie is AG VESPA? AG VESPA is het autonoom gemeentebedrijf voor vastgoed en stadsprojecten voor de stad Antwerpen. In 10 jaar tijd is het bedrijf uitgegroeid tot een volwaardig vastgoedbedrijf, dat als publiek bedrijf meebouwt aan een leefbare stad. AG VESPA beheert een vastgoedportefeuille die de stad zowel financieel als maatschappelijk ten goede komt. Door verhuur, verkoop en onderhoud van panden worden opbrengsten gegenereerd die de stad inzet om haar beleid te realiseren. Door tegelijkertijd in te zetten op kwaliteit en duurzaamheid heeft AG VESPA een bijzonder mooie vastgoedportefeuille opgebouwd. AG VESPA speelt vandaag ook een belangrijke rol in de strategische stadsontwikkelingsprojecten. Door de juridische, financiële en technische expertise te bundelen, genieten zowel de stad als de private investeerders ondersteuning in de voorbereiding van hun stadsprojecten. AG VESPA ontwikkelt ook zelf een aantal projecten. AG VESPA voert toonaangevende bouwprojecten uit voor de stad. Met het gronden pandenbeleid worden omgevingsstorende panden vervangen door woningen en handelspanden met een sterke architectuur en een duurzaam karakter. Voor de stad bouwt AG VESPA publieke gebouwen zoals kinderdagverblijven, scholen, politiekantoren, musea, … AG VESPA beheert ook de bovenlokale fondsen die Vlaanderen, België en Europa inzetten om de steden financieel en inhoudelijk te steunen in hun beleid. Het bedrijf ondersteunt de stad in het verwerven van bijkomende subsidies en zorgt ervoor dat Antwerpen zijn positie binnen het Europese steden- en subsidienetwerk blijft versterken. Al 10 jaar lang werkt AG VESPA aan kwaliteitsvolle en duurzame vastgoed-, bouwen stadsprojecten. Deze rol wil AG VESPA de komende jaren graag met toewijding, enthousiasme en expertise verder uitbouwen!

In 2013 blaast AG VESPA 10 kaarsjes uit. Tijd om te feesten en uitdrukkelijk iedereen te bedanken die samen met ons 10 jaar lang aan de weg getimmerd heeft, vonden wij. Hoe we dat gedaan hebben? Door met alle medewerkers extra… aan het werk te gaan. Ter voorbereiding van deze gids gingen we met alle medewerkers op zoek naar 10 plekjes in Antwerpen die ons het meest ontroeren, verrassen of inspireren. We bleven onderweg liefst uit de buurt van platgetreden paden. In de zoektocht van onze expeditie teams stonden zes thema’s centraal. Die thema’s spelen niet toevallig een belangrijke rol in de werking van ons bedrijf. En dat gaat van aandacht voor groen en inspirerende architectuur, over ruimte voor jonge gezinnen, tot recreatiemogelijkheden, cultuur en levenskwaliteit. Het resultaat van die enthousiaste collegiale zoektocht heb je nu in handen: een eigenwijze stadsgids met zesmaal 10 karaktervolle plekken. Vele van die locaties zal je in geen enkele toeristische gids vinden. Dit boekje toont je Antwerpen door de bril van mensen die dagelijks op een gedreven en professionele manier met hun stad bezig zijn. Hopelijk geeft het jou zin om ook eens op stap te gaan in ’t Stad!

INHOUD

ZITTEN MET EEN ZICHT Munthof I 10 Jongerencentrum Kavka I 11 De tuin van villa La Chapelle

I 12

Galgenweelpark I 14 De Calvarieberg van de Sint-Pauluskerk

I 16

Het Havenpaviljoen

I 18

De dijk aan het haventje van Lillo I 20 Schoonselhof

I 22

Reigersbos I 24 De Scheldebocht

I 26

zitbanken met een mooi uitzicht

JONGE ENERGIE Museum aan de Stroom I 32 De speeltuinen langs het Ringfietspad I 34 Boekenbergpark I 36 Recreatiedomein De Distelhoek I 38 Park Steytelinck I 40 Hof van Leysen I 42 Sprookjeshuis Rivierenhof I 44

De speeltuinen op Linkeroever en de Sint-Annatunnel I 46 Park Sorghvliet I 48

KINDVRIENDELIJKE PLEKKEN

De stripmurenroute I 50

WONEN ALS GEEN ANDER Eengezinswoning De Coninckplein

I 56

Kazernelofts Lillo-Fort

I 58

Houten woningen Bredabaan

I 60

Woning watertorens Zurenborg I 62 Transitwoningen Krugerplein

I 64

Hoekwoning Juliaan Dillensstraat

I 66

Rijwoning Waterbaan

I 68

Woning Schandevyl Thonetlaan I 70 Dubbelwoonst Vredestraat

I 72

Wooncomplex Lange Van Bloerstraat

I 74

MARKANTE STADSWONINGEN

54 5

GROEN GOUD Wolvenberg I 82 Droogdokkeneiland

I 84

De tuin van de Academie voor Schone Kunsten I 86 Mastvest I 88

KOSTBAAR STADSGROEN

Het begijnhof

I 90

De botanische tuin

I 92

De Oude Landen

I 94

De Hobokense polder

I 96

Hof de Bist

I 98

Park Den Brandt

I 100

ACTIE!

Spelen in Park Neerland

I 106

Trappen doorheen de haven

I 108

Frisbeegolf in het Albertpark

I 110

Basketten in de Kerkstraat

I 112

Streetfishing in de dokken

I 114

Vogelspotten op Blokkersdijk

I 115

Petanque op het eilandje

I 116

Tennissen in Middelheim

I 118

Joggen in het Fort van Merksem

I 120

Zwemmen en stomen in de Veldstraat

I 122

SPORT, SPEL EN RECREATIE

104

SCHATTEN IN DE SCHADUW De Nottebohmzaal in Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience I 128 De polderkerkjes van Wilmarsdonk en Oosterweel

I 130

De spiegelzuil van Michel Martens in het Middelheimmuseum

I 132

De spoorwegbrug aan de Van den Nestlei

I 134

Het Moorkensplein te Borgerhout

I 135

De Antwerpse gedichtenmuren

I 136

‘De sokkel’ in het Stadspark

I 138

Het atelier/woonhuis van Panamarenko

I 140

De spooksculpturen van Charles Szukalski

I 142

De wolkenmeter van Jan Fabre

I 144

KUNST & CULTUUR OP ‘VERBORGEN’ PLEKKEN

126

beeld jasper leonard

10x ZITTEN MET EEN ZICHT

Af en toe moet je eens op adem kunnen komen. Of wil je scherper om je heen kijken en alles voelenâ&#x20AC;Ś Ga dan zitten. En kijk. Op welke van deze tien banken?

Munthof

Van gouden munten tot gouden regen Muntslagerij, rijstpellerij, stadsmagazijn, hondenweide, grafittiparadijs - het Munthof heeft heel wat watertjes doorzwommen vooraleer het in 2012 officieel het jongste stadsparkje werd. Een sterke, geëngageerde buurtwerking, een constructieve dialoog met het stadsbestuur en de steun van het Stedenfonds lagen aan de basis van de transformatie van dit verwilderd stukje stadsgroen, dat eigenlijk voor bebouwing bestemd was. Het Munthof is in de eerste plaats een ontmoetingsplek voor de buurtbewoners, maar toevallige passanten kunnen hier evengoed op een van de muurbankjes uitblazen. Met wat moeite kan je over de muren heen nog een stukje van de mooie achtergevel van het barokke Mercator-Orteliushuis bespeuren. Wanneer de pergola’s volledig overgroeid zullen zijn met wisteria, worden deze zitjes vermoedelijk de populairste in de binnenstad.

Munthof Muntstraat, 2000 Antwerpen Het parkje is permanent toegankelijk. AG Vespa verkocht één van de hoekpercelen van het parkje voor de bouw van een pand met een gemeenschapsfunctie. Op het andere hoekperceel bouwt AG Vespa zelf een pand dat een horecabestemming krijgt.

KAVKA Chill-out @ 14

De dag dat Steve Locatelli met zijn zak spuitbussen de speelplaats kwam opgewandeld, veranderde het gezicht van de voormalige school op nr. 14 voorgoedâ&#x20AC;Ś Dit is nu de stek van KAVKA, het Antwerpse centrum dat een ontmoetingsplaats en werkruimte voor jongeren en jonge kunstenaars wil zijn. Het opwaarderen van street art ligt hen nauw aan het hart. En nergens wordt dat duidelijker dan vanop deze knalrode banken: Locatelliâ&#x20AC;&#x2122;s graffiti zijn een aanslag op je netvlies. Je zit hier met je neus op de toekomst. In het hart van de stad.

Wil je weten hoe de toekomst er in de jaren 1960 uitzag? Het antwoord staat aan de overkant van de straat: de beschermde politietoren van de Oudaan. Een ontwerp van architect Renaat Braem en eigendom van AG VESPA, die het verhuurt aan de Antwerpse politie. Kavka Jongerencentrum Oudaan 14, 2000 Antwerpen Tel. +32 (0)3 290 88 17 Openingsuren maandag - vrijdag: 10u - 22u zaterdag: 18u - 22u zondag: gesloten

De tuin van villa La Chapelle

De discrete charme van oude namen De tuin van La Chapelle is als een oester: niet zo evident om er je weg naartoe te vinden, maar je vindt er wel een parel van groen en rust. De eclectische villa waar deze tuin bijhoort werd in 1910 gebouwd door de Kreglingers, die ook het Wilrijkse kasteel den Brandt van de familie della Faille de Waerloos hadden overgenomen. Het goed maakt deel uit van het stedelijk domein den Brandt, je kan er dus vrij in rondlopen. Ons advies: bezoek deze tuin wanneer de fruitbomen in bloei staan en de merels zich schor zingen. Wie zich dan â&#x20AC;&#x2122;s avonds op een van de banken neervlijt en zijn verbeelding de vrije loop laat, vangt wellicht nog de schim van een kanten parasol op tussen vallende bloesemblaadjes.

Kasteel den Brandt wordt beheerd door AG Vespa

beeld BENoĂŽt guiette

Villa La Chapelle Beukenlaan 16, 2020 Antwerpen Geopend van zonsopgang tot zonsondergang.

beeld jasper leonard

Galgenweelpark Mijmeren tussen verleden en toekomst

Het Galgenweel ontstond ergens in de middeleeuwen door een dijkbreuk. De plas -of weel- dankt zijn naam aan het het Zwijndrechtse galgenveld, dat in de buurt opgesteld stond. Vandaag zijn het geen bengelende lijken maar zeilen waar de wind vrij spel mee heeft. Op een boogscheut van de nieuwe Regattawijk, die zowat 5.000 bewoners naar Linkeroever gaat lokken. In mei 2012 werd ook het startschot gegeven voor de aanleg van het Galgenweelpark, met een fietsen wandelpad, een overstromingsgebied en speelzones. Het ontwerp is van de hand van Secchi & Viganò, dezelfde architecten die de plannen voor Park Spoor Noord en het gelauwerde Theaterplein tekenden.

beeld FLOORTJE JANSEN

Voorlopig kan je vanop deze stijlvolle banken genieten van het schitterende waterlicht op Linkeroever én van de geboorte van een nieuwe stadswijk.

Het Galgenweel ligt tussen de Beatrijslaan en de Blancefloerlaan 2050 Antwerpen-Linkeroever. Meer info vind je op www.antwerpen.be (tik ‘Galgenweelpark’ in).

De Calvarieberg van de Sint-Pauluskerk Versteende passie

In de late middeleeuwen bouwden dominicanen hier een kloosterkerk. En de paters boerden goed: nergens anders vind je zoveel Rubens, Jordaens en Van Dyck broederlijk naast elkaar. Je komt er in via het poortje op de hoek van de Zwartzustersstraat. Dat geeft ook toegang tot een ietwat bizarre wereld die tegen de kerkwand aanleunt: de Calvarieberg. Een woud van beelden die allemaal iets te maken hebben met de laatste uren van Christus en het oude en nieuwe testament. De makers begonnen eraan in 1698 en hielden het pas voor bekeken in 1747. Bloedmooi en ook een beetje griezelig. Een unicum in Europa. De bankjes op deze plek hadden in de eerste plaats uiteraard een religieus getinte functie. Vandaag kan je er nog steeds de tijd even laten stilstaan.

Sint-Pauluskerk Veemarkt 13, 2000 Antwerpen Open van 1 april tot 31 oktober, van 14 tot 17 uur.

beeld JASPER LEONARD

Het Havenpaviljoen Ik zie mijn huis! En ook nog 263.584 containers…

Op deze bank kom je niet zitten om uit te rusten. Hier kom je om gebombardeerd te worden met facts & figures over de haven - daar zorgen allerhande touchscreens en 360° films voor. Of je kan vanop je zitbank je eigen huis zoeken op de zes meter brede vloerfoto. Hier krijg je een zicht op het kloppend hart van Antwerpen.

MAS Havenpaviljoen Hanzestedenplaats 19, 2000 Antwerpen Openingstijden: elke dag (behalve maandag) van 9.30 uur tot 17.30 uur Het Havenpaviljoen, dat eigendom is van AG VESPA, werd in concessie genomen door het Gemeentelijk Havenbedrijf Antwerpen, één van de MAS Founders. Ook het nabijgelegen sluiswachtershuisje aan de Nassaubrug zit in de AG VESPA vastgoedportefeuille. Binnenkort opent in dit beschermde pand een pannenkoekenzaak de deuren.

De dijk aan het haventje van Lillo

Tussen oceaanreuzen en plezierbootjes Lillo: een schelp van rust en dorpsherinneringen, middenin een machinewereld van petrochemie en containerschepen. Het einde van een zomerdag uitgeleide doen vanop een bankje op de Scheldedijk is een unieke ervaring. De zon zinkt er bloedrood achter de staketsels en schoorstenen op Linkeroever, terwijl de rookpluimen van Doel langzaam de hemel instijgen. Op de glinsterende stroom maakt de laatste veerboot zich klaar om naar de overkant te vertrekken. Achter ons: het gedempte gekeuvel van dagjesmensen op een caféterras en het geklingel van scheepsmasten. Vóór ons: het trage spektakel van de haven, met hier en daar de steekvlam uit een steamcracker en het massale silhouet van een olietanker op weg naar zee.

Lillo is helaas niet bereikbaar met het openbaar vervoer. Je kan vanuit Antwerpen wel de bus naar Doel nemen en daar de overzetboot naar Lillo. Lillo is uiteraard bereikbaar per auto en met de fiets via het Havenfietspad langs de Schelde. Wie geïnteresseerd is in de geschiedenis van dit garnizoensgehucht en van de verdwenen polderdorpen, kan terecht in het Poldermuseum, Tolhuisstraat 10-16, 2040 Lillo. Meer info: www.poldermuseum-lillo.be

©MAS I Museum aan de Stroom, foto Pol Dewilde

Ooit geeuwden garnizoensoldaten zich hier door de nacht heen, wachtend op een vijandige vloot die nooit kwam. Vandaag fluiten we onze hond uit het riet terug en slenteren we door het donker naar het allerlaatste caféterras.

Schoonselhof Uitzicht op de overkant

Schoonselhof is een begraafplaats met een boeiende geschiedenis. Maar dit is ook een groenzone van niet minder dan 84 hectare, een wandelgebied waar rust en introspectie heersen. Rust betekent echter geenszins monotonie: in dit uitgestrekte parklandschap biedt elke bank een ander uitzicht. Het urnenbos, het ereperk van de Antwerpse kunstenaars, de Britse militaire begraafplaats, de mausolea van de Antwerpse aristocratie... Schoonselhof wordt niet voor niets het Antwerpse ‘Père Lachaise’ genoemd.

Begraafplaats Schoonselhof Hoek Krijgsbaan en Sint-Bernardsesteenweg 2610 Wilrijk De beschermde Neerhoeve van Schoonselhof, die vermoedelijk dateert van de 16de eeuw, wordt door AG VESPA grondig gerestaureerd, zodat de groen- en begraafdiensten er binnenkort hun intrek kunnen nemen. Het domein is open voor bezoekers van zonsopgang tot zonsondergang. Voertuigen mogen binnen van 8.30 tot 15.45 uur.

Reigersbos / kanaal Zoutedijk Migrerende reigers en aristocratische blijvers

Dit Berendrechtse wandelbos telde in 1950 niet minder dan 355 reigersnesten. Het was daarmee de stek van de grootste reigerskolonie in België. De havenuitbreiding en een verstoorde waterhuishouding zorgden ervoor dat hun aantallen drastisch daalden. En toch blijft het Reigersbos met zijn vijftig nesten en een vierhondertal vaste ‘gasten’ de oudste reigerskolonie in ons land. Blauwe reigers zijn trouwens niet de enige koppige blijvers in dit idyllisch stukje groen: aan de bosrand vind je een prachtig kasteel dat nog steeds bewoond wordt door een telg van het gravengeslacht Le Grelle. Als het op zitcomfort aankomt, word je hier verwend: de zitbankjes in het domein nodigen echt uit tot langdurig verpozen. Je hebt daarbij de keuze: ofwel vlij je je neer in een van de ‘fauteuils’ die tussen de prachtige loofbomen verspreid staan, ofwel kies je een zitbank op de aangrenzende Zoutedijk, van waaruit je kan wegdromen over het kanaalwater. Genoeg gemijmerd? Spring dan op je fiets en volg een van de fietspaden die hier langslopen; ze voeren je doorheen de haven en zelfs tot ver in Nederland.

Het 17de-eeuwse kasteel Van Delft bevindt zich in de Reigersbosdreef, 2040 Berendrecht Een wandelpad leidt van het Reigersbos naar kanaaldok B2. Oppervlakte van het domein: 14 ha

De Scheldebocht

Tango in het groen en patatten in de schil

De zeewind komt er vermoeid uitwaaien en je hebt er een onbelemmerd zicht op beide rivieroevers. Ooit krioelde het hier van volk, op weg naar en van de haven en de zwemvijvers van het Noordkasteel. Maar de haven schoof op, het Noordkasteel verdween en het werd opnieuw heel stil. Vandaag heeft de stad deze plek opnieuw ontdekt. Er wordt gedanst op warme avonden. Verliefde paartjes verdrinken er in elkaars blik. En er hangt vaak een geur van geroosterd vlees in de lucht. Aan de barbecuetafel, in het gezelschap van vrienden, lijkt het leven wel ĂŠĂŠn lange zomernacht. Je vindt een lange barbecuetafel op de dijk naast de Kattendijksluis, ter hoogte van de Sloepenstraat.

27 ÂŠMAS I Museum aan de Stroom, foto Pol Dewilde

10x ZITTEN MET EEN ZICHT 01. Munthof 02. Jongerencentrum Kavka 03. De tuin van villa La Chapelle 04. Galgenweelpark 05. De Calvarieberg van de SintPauluskerk 06. Het Havenpaviljoen 07. de dijk aan het haventje van lillo 08. Schoonselhof 09. Reigersbos 10. De Scheldebocht

KAPELLEN

DOEL

N11

BRASSCHAAT

Churchilldok Peerdsbos N115 Leopolddok Vierde Havendok

Fort St. Marie

SCHOTEN MERKSEM

Sch

Vijfde Havendok

eld

e Albert

WIJNEGEM

N70

ZWIJNDRECHT

Galgenweel

DEURNE

Rivierenhof BORGERHOUT

Kennedy tunnel

BURCHT

N12

Waasland tunnel

MELSELE

Kanaal N120

WOMMELGEM R11 BORSBEEK BERCHEM

N419 HOBOKEN

Schoonselhof

Antwerpen Deurne

Middelheimpark

WILRIJK

MORTSEL

N10

10x JONGE ENERGIE

Waar moet al die piepjonge onstuimigheid heen tijdens het weekend? Voor wie een beetje ‘out of the box’ denkt, is de stad één groot speelterrein, voor kinderen van alle leeftijden. Tien voorzetten. Laat het jonge volkje maar vuil worden of wegdromen.

beeld jasper leonard

â&#x20AC;&#x153; Ik ben met mijn opa het MAS en het havenpaviljoen gaan bezoeken. In het havenpaviljoen hebben we samen naar zijn huis gezocht. En we hebben het gevonden! In het MAS vond ik al die roltrappen het tofste. Op elke roltrap zijn verschillende dingen te zien.â&#x20AC;? - Jules, 10 jaar

MAS

‘We stegen met een zucht…’ op zoek naar kapitein Massimiliaan. Sinds het Museum aan de Stroom in 2011 zijn deuren opende, heeft Antwerpen er een nieuw kinderparadijs bij. De publieke roltrappenboulevard met de opvallende vitrines en het adembenemende uitzicht vanop het dak vallen duidelijk in de smaak van het jonge volk. En dan zijn er natuurlijk ook de zoektochten, de vakantieworkshops en de verjaardagsfeestjes. Een MAS-bezoekje met de hele kroost is de ideale eerste kennismaking met een museumomgeving. Museum aan de Stroom  Hanzestedenplaats 1, 2000 Antwerpen   tel. +32 (0)3 338 44 00 www.mas.be BOUWHEER AG VESPA stippelde in overleg met de stad Antwerpen de uitbatingsvoorwaarden van de verschillende onderdelen van de museumsite uit, waaronder de concessies voor het museumcafé Storm en de culinaire tempel ‘t Zilte, waar topchef Viki Geunes de plak zwaait. De wandelboulevard is gratis toegankelijk, van 9.30 uur tot 22 uur (maandag gesloten).

De speeltuinen langs het Ringfietspad Trappen van zandbak naar klimrek…

“Als we nu ‘ns de fiets opsprongen met een picknickmand en van de ene speeltuin naar de andere fietsten? De kids vermaken zich onderweg kostelijk en wij kunnen regelmatig op een bank of een dekentje in het gras heerlijk niksen…” Klinkt als een succesformule voor elk jong gezin. Het leuke is dat er zelfs geen zoekwerk aan te pas komt: langsheen het Ringfietspad ligt er immers een snoer van speeltuinen, meestal in mooie parkomgevingen. Wanneer je vanuit het noorden het Ringfietspad affietst, vind je speeltuinen bij:

de volkstuintjes aan de Ten Eekhovelei Rivierenhof Brilschanspark Nachtegalenpark Mastvest Kielpark

Nog een leuk weetje: het Ringfietspad geeft via de fietsknooppunten verbinding met verschillende andere fietsroutes. Je kan je uitstap dus zo kort of zo lang maken als je zelf wil. Is de expeditie toe aan een pauze? Dan kan je afstappen in het Nachtegalenpark, waar AG VESPA het mooie, kindvriendelijke café-restaurant De Melkerij verhuurt.

Het Ringfietspad vertrekt in het noorden aan het Sportpaleis en loopt langsheen de Ring tot aan de Schelde, ter hoogte van Petroleum Zuid. De aanleg van het fietspad (die kadert in de Antwerpse campagne ‘100 km fietspad’) en van het Kielpark werd mee gefinancierd door HET Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO). Wie Antwerpen en omgeving met de fiets wil verkennen, kan in de stadswinkel en bij de dienst voor toerisme van de stad Antwerpen terecht voor een waaier aan fietskaarten (waar je o.a. ook het Ringfietspad op vindt).

“ Hier staat een klein kasteeltje! Mama vertelt dat er ooit een jager in woonde die op trollen joeg. Maar papa zegt dat dit een grot is waar je fossielen en zeldzame stenen kan bekijken. We hopen dat er ook skeletten van dinosauriërs tussen zitten, van een stegosaurus of pterodactylus - dàt zou pas cool zijn!” - Jonas & Jasper, 10 jaar

Boekenbergpark

Vijverspetters of grottengriezels… Romantiek en rust voor oma en opa, actie met grote A voor het kleine volkje: Boekenberg heeft het allemaal in huis. Met de enige ecologische zwemvijver in Antwerpen, een recent vernieuwde speeltuin met vier aparte speellandschappen en een mysterieus ogende ruïne die een natuurhistorisch museum verbergt. En dat allemaal in een romantisch park met slingerende paadjes en nét genoeg verwildering, zodat je je af en toe in een sprookjesbos waant…

Zwemvijver Boekenberg  Van Baurscheitlaan  2100 Deurne  Tel: +32 (0)3 411 19 95 AG VESPA sloot een concessie af met de Deurnese IJsberen, die de zwemvijver van half september tot half mei gebruiken voor het winterzwemmen. Openingsuren: van 15 mei t.e.m. 16 september: maandag - zaterdag: 12 - 19 uur / zondag: 11 - 18 uur van 17 t.e.m. 30 september: maandag - zaterdag: 13 - 19 uur / zondag: 13 - 18 uur Toegang is gratis, maar je mag enkel binnen met een zwemshort tot boven de knie. Natuurhistorisch museum Boekenberg Open van maandag tot zaterdag, van 14 uur tot 18 uur Boekenbergpark z/n 2100 Deurne Tel: +32 (0)3 449 27

RECREATIEDOMEIN DE Distelhoek Sputterend spartelen in slibberslijk…

Waar kan je tegenwoordig in ‘t stad nog door ongemaaid gras sluipen als een Indiaan? Of het verschil tussen een brand- en een dovenetel leren kennen? Of zou je je eens heerlijk willen laten gaan op een modderglijbaan, zonder dat mama er erg in heeft? En dat allemaal in het midden van Merksem? Eén adres: de nieuwe speeltuin in recreatiedomein De Distelhoek. De buurtkinderen kregen aardig wat inspraak bij de recente vernieuwing van de speeltuin. Het resultaat: een avonturenparcours, ongetemd groen en heel veel wateren modderpret. Stevige laarsjes kunnen hier wel ‘ns van pas komen.

Recreatiedomein De Distelhoek Sint-Bartolomeusstraat, 2170 Merksem

Park Steytelinck

Aristocratisch gesnater aan â&#x20AC;&#x2DC;t water Je voelt het nog steeds als je rondwandelt in deze groene oase: het park Steytelinck heeft sjieke roots. Ooit was dit de kasteeltuin van het lusthof Steytelinck. De gemeente Wilrijk kocht het goed in 1928 en maakte er een openbaar park van. Het is hier zalig flaneren. En de barbecues, het voetbalveldje en de speeltuin zorgen ervoor dat de hele familie er zich thuis voelt. Naast al die kind- en gezinsvriendelijke voorzieningen heb je natuurlijk ook ... de eenden. De gevederde bewoners van de grote vijver blijven een topper bij de jongste bezoekers. Als je maag begint te grommen, kan je in het restaurant van het kasteel terecht voor een hartige hap. Het kasteel herbergt overigens niet enkel een restaurant, maar ook het heemkundig museum Wilrica - een concessiehouder van AG VESPA - en een afdeling van cultuurcentrum De Kern.

Park Steytelinck Sint-Bavostraat, 2610 Wilrijk Het park is vrij toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang.

Hof van Leysen

Op ontdekkingstocht met neus en vingers… De naam verklapt het al: dit is een groene long met een oude familiegeschiedenis. Het Hof maakte ooit deel uit van het vastgoedimperium van 16de-eeuwse projectontwikkelaar Gilbert Van Schoonbeke, de geestelijke vader van het Eilandje. Vandaag ligt dit provinciaal domein geprangd tussen het geraas van Ring en Singel en de gevels van de Markgravelei. Voor flaneurs: een adempauze in het stadsgejaag. Voor de jongere bezoekertjes: een plek waar ze stoom kunnen aflaten - of dat nu op een voetbalveld of in de zandbak van de speeltuin is. Maar uiteindelijk is iedereen - negen- én negenennegentigjarigen - het erover eens: de ‘pièce de résistance’ van dit domein is de ervaringstuin. Oorspronkelijk ontworpen als een tast- en reuktuin voor blinden, vandaag ingericht als een parcours waar zowel bezoekers mét als zonder handicap op ontdekking kunnen in het plantenrijk.

Provinciaal Groendomein Hof van Leysen Markgravelei, 2018 Antwerpen Het domein is alle dagen vrij toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang.

Het sprookjeshuis in het Rivierenhof Geurige heksen, betoverde rozen

Het voormalige ‘hof van plaisantie’ Rivierenhof is een begrip in Antwerpen. Wat minder mensen weten is dat dit groendomein er ook een sprookjeshuis op nahoudt, waar elke zondag vertellers de bezoekertjes laten kennismaken met een eeuwenoude verhalenwereld. Een vertelsessie in het sprookjeshuis laat zich overigens makkelijk combineren met een van de andere activiteiten waarvoor je in het Rivierenhof terecht kan: openluchttheater, een bezoekje aan de rozentuin of de kinderboerderij, minigolf, … te veel om op te noemen.

Provinciaal Groendomein Rivierenhof Turnhoutsebaan 232, 2100 Deurne Tel.: +32 (0)3 360 52 00 www.rivierenhof.be Het domein is alle dagen vrij toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang. Voor het Sprookjeshuis is vooraf inschrijven noodzakelijk: info@groenantwerpen.provant.be

“ In de tuin van het Sprookjeshuis zitten tussen de struiken elfjes verstopt. Als je het huisje binnengaat worden er bij een warm vuur sprookjes verteld. Mijn kleine zus ligt op de kussens terwijl ze naar de verhalen luistert. En als je naar boven gaat zijn er nog méér verrassingen, maar die verklap ik lekker niet.” - Marie, 10 jaar

“In de speeltuin kan ik écht niet kiezen: er is een boot waar ik op kan, er zijn klimrekken en glijbanen. Er is ook veel plaats om te voetballen. Maar de tunnel is ook wel heel tof: als ik daar luid gil, kan ik mezelf horen. Die tunnel is maar eventjes 572 meter lang - ideaal om tikkertje te spelen!” - Jules, 10 jaar

Speeltuin en St-Annatunnel op Linkeroever Tikkertje in de langste badkamer ter wereld…

Als er één ding op Linkeroever ruim voorhanden is, dan is het wel ruimte. Getuige de avontuurlijke speeltuin in natuurlijke materialen naast de boeienwei. Alles is er XL. En terwijl de kleine piraten zich uitleven in de klimtouwen, genieten de volwassenen vanop een bankje van het mooiste uitzicht over stad en Schelde. Ook een aanrader: de volledig betegelde art-déco voetgangerstunnel die sinds 1933 Linkeroever met de kernstad verbindt. De akoestiek en het perspectief in deze langste badkamer ter wereld zijn overweldigend. Om over de houten roltrappen nog maar te zwijgen…

Speeltuin Linkeroever Thonetlaan, ter hoogte van de Sint-Annatunnel 2050 Antwerpen-Linkeroever

Park Sorghvliet Sleeën met of zonder sneeuw

Een kasteelpark van 16 hectare, een rococopaleisje van de hand van de 18deeeuwse toparchitect Jan-Peter van Baurscheit, een uitgestrekte vijver met fontein, allerhande sportvoorzieningen en een steile heuvel met daarbovenop een vervallen Belvédère - dat is de pittoreske setting voor de speeltuin van Sorghvliet. Alle alpinistjes-in-spe daarheen!

Park Sorghvliet Marneflaan, 2060 Hoboken Het park is vrij toegankelijk van zonsopgang tot zonsondergang.

â&#x20AC;&#x153;Volgens papa is dit de hoogste berg van Antwerpen. Er staat een vervallen gebouwtje op waar niemand in woont. Papa vertelde dat hij, toen hij even oud was als wij, in de winter met zijn slee van deze helling afzoefde. Dat willen we ook eens graag doen. Maar dan moet het eerst wel sneeuwen. Voorlopig oefenen we al op het bladertapijt...â&#x20AC;? - Jonas & Jasper, 10 jaar

De stripmurenroute Op zoek naar straffe strips

Het stripmurenproject â&#x20AC;&#x2DC;Muurvastâ&#x20AC;&#x2122; tovert verwaarloosde, vervallen muren in het stadscentrum om tot leuke, monumentale blikvangers en zet tegelijk Vlaamse cartoonists en striptekenaars welverdiend in het voetlicht. De stad wordt een stripboek dat je wandelend kan doorbladeren. De stripmurenroute van Muurvast brengt je langs volgende locaties en kunstenaars: n n n n n n n n n

Wolstraat: Jan Bosschaert Korte Ridderstraat: Willy Vandersteen Paradijsstraat: Merho Eiermarkt: Jan Van der Veken Keizerstraat: Ilah Korte Nieuwstraat: Dick Matena Leopold De Waelstraat: Philip Paquet Frans Halsplein: Jef Nys Oever: Brecht Evens

Meer info over Muurvast vind je op www.antwerpen.be (zoek: muurvast stripmuren).

â&#x20AC;&#x153;De allermooiste muur is die van Jommeke. De figuren die erop staan komen uit een strip die we thuis hebben. Dat is een hele leuke, want in dat verhaal zijn alle kinderen lekker baas!â&#x20AC;? - Fien & Liv, 10 jaar

10x JONGE ENERGIE 01. Museum aan de Stroom 02. De speeltuinen langs het Ringfietspad 03. Boekenbergpark 04. Recreatiedomein De Distelhoek 05. Park Steytelinck 06. Hof van Leysen 07. Het sprookjeshuis in RivierenHOF 08. DE Speeltuin op Linkeroever en de Sint-Annatunnel 09. Park Sorghvliet 10. De stripmurenroute (exacte locaties: zie www.antwerpen.be)

KAPELLEN

DOEL

BRASSCHAAT

N11

Churchilldok Peerdsbos N115 Leopolddok Vierde Havendok

Fort St. Marie

Sch

SCHOTEN

MERKSEM

Vijfde Havendok

eld

e Albert

Waasland tunnel

ZWIJNDRECHT

N12

WIJNEGEM

N70 MELSELE

Kanaal N120

DEURNE

Rivierenhof

Galgenweel BORGERHOUT

BURCHT

Kennedy tunnel

WOMMELGEM

R11 BORSBEEK

BERCHEM

02 N419 HOBOKEN

Schoonselhof

Antwerpen Deurne

Middelheimpark

05 WILRIJK

MORTSEL

N10

BEELD Bart Gosselin

10X WONEN ALS GEEN ANDER

Niks zo inspirerend als een gezonde portie voyeurisme… We gingen voor jou even over het muurtje van de buur kijken. Tien Antwerpse woningen waarvan er volgens ons geen ‘dertien in een dozijn’ bestaan.

Eengezinswoning De Coninckplein 24 Antwerpen Transparante pioniers

Het ‘Koningspleintje’ is goed op weg om een van de hot spots in Antwerpen te worden. Er werd de laatste tijd dan ook heel wat geïnvesteerd in de heropleving van deze voormalige pijnplek. De komst van de Permekebibliotheek - genoemd naar de garage + showroom die er oorspronkelijk stond - werd gevolgd door een aantal nieuwbouwprojecten van AG VESPA op strategische hoeken rondom het plein.    En de inspanningen werden beloond: het De Coninckplein beleeft stilaan een renaissance. De bouw van deze privéwoning is daar een mooi bewijs van. Het jonge architectenbureau SCULP(IT) tekende de plannen. Zij bedachten een ‘dubbele’ glazen mozaïekgevel, die tegelijkertijd voor openheid en afscherming zorgt. ‘s Avonds licht deze woning op als een baken voor de buurt.

57 beeld Luc Roymans

Kazernelofts Kazerneplein Lillo-Fort  Een luxueuze refuge

Moeilijk te geloven wanneer je hier nu rondkuiert, maar het fort van Lillo speelde eeuwenlang een sleutelrol in het wel en wee van Antwerpen. Deze plek was immers van strategisch belang voor de controle over het Scheldeverkeer.   Toen Lillo in de jaren 1950 geannexeerd werd voor de havenuitbreiding, was het dorp ten dode opgeschreven. Enkel de kleine woonkern rond het fort ontsnapte aan de kaalslag.

Vandaag vinden niet enkel zondagstoeristen hun weg naar dit gehucht: ook kapitaalkrachtige nieuwkomers, op zoek naar rust en ruimte, zijn hier neergestreken. De kazerne uit 1856 werd voor hen omgebouwd tot vier loftappartementen. Naast alle moderne wooncomfort vind je er ook bakstenen tongewelven en authentieke, zes centimeter dikke kazernedeuren met gietijzeren sloten. Stap je naar buiten, dan word je vanop de drempel begroet door een Scheldebries en het geruis van boomkruinen.

Houten woningen Bredabaan 75-85 MERKSEM Tijdelijk, met een blijvende waarde

Langs de Bredabaan, in de industriezone van het Albertkanaal, staan zes bont geschilderde cottagehuisjes. Ze dateren uit de beginjaren van vorige eeuw.  Schattig, maar niks bijzonders, zou je zo denken. Ware het niet dat ze volledig uit hout opgetrokken zijn. Dat maakt ze tot zeldzame, waardevolle voorbeelden van houtbouw uit die periode.   Anno 1900 moesten álle gebouwen in deze omgeving uit hout opgetrokken worden. Ze bevonden zich immers op een domein dat deel uitmaakte van de schietvelden van de 19de-eeuwse vesting rond Antwerpen. Bij het uitbreken van een oorlog moesten de woningen snel afgebroken kunnen worden om de schietvelden vrij te maken.   Afbreken? Geen sprake van. Vandaag zijn deze huisjes omwille van hun unieke historische waarde beschermd.

Woning onder de watertorens van Zurenborg  Draakplaats Antwerpen Stoom aflaten onder de torens

Zurenborg is een van de weinige 19de-eeuwse stadswijken in Antwerpen die volgens een coherent stedenbouwkundig plan gebouwd is, met een strak geometrisch stratenpatroon. Een andere troef: de soms uitzinnige Belle Epoque architectuur die je hier aantreft.   Maar niet enkel het verleden heeft het hier voor het zeggen: straks verrijst hier - onder de vleugels van AG VESPA - ook Nieuw Zurenborg, een splinternieuwe stadswijk. Hoewel haast elke straat in Zurenborg in een stadsgidsje beschreven staat, hebben we, verscholen tussen het groen, toch nog een ‘onzichtbare’ woning gevonden - vlak onder de geklasseerde watertorens (1898) van het treinstation Antwerpen-Oost.   Een kasseihelling leidt vanop de Draakplaats naar de torens, die voor de waterbevoorrading van de stoomtreinen zorgden. De kunstwerken zijn een prachtvoorbeeld van de industriële bouwkunst uit de vorige eeuwwisseling. Wat haast niemand echter weet is dat de oude werkplaats aan de voet van de torens onlangs werd omgebouwd tot een comfortabele, ruime stadswoning. De bewoners genieten hier van een oase van rust, midden in een van de dichtst bebouwde wijken van Antwerpen.

63 beeld jasper leonard

Transitwoningen Krugerplein BORGERHOUT Blijvers en passanten

Tot voor kort achtervolgd door een twijfelachtige reputatie, maar nu aan een tweede leven toe: het Borgerhoutse Krugerplein. Het plein begint stilaan als een magneet te werken voor jonge gezinnen op zoek naar een betaalbare stadswoning. Onlangs nog opende een nieuwe Steinerschool hier de deuren in een oud schoolgebouw.   Maar Borgerhout blijft ook een drukke aankomst- en transitplek. Getuige de hoek van het Krugerplein en de Cronjéstraat. Het bureau Bovenbouw Architecten kreeg van de vzw Ciso de opdracht hier een pand te verbouwen tot vier transitwoningen*. De ontwerpers slaagden erin met een minimaal budget de nietszeggende oude gevel om te vormen tot een aantrekkelijke, dynamische constructie. Dat is vooral te danken aan de opengewerkte buitentrap die de woningen ontsluit.   Of hoe architectuur kwetsbare stadsplekken een duidelijke meerwaarde kan bezorgen…

* Transitwoningen bieden voor een korte periode onderdak aan gezinnen die door uitzonderlijke omstandigheden dakloos geworden zijn. deze transitwoningen werden gesubsidieerd door het federaal grootstedenbeleid.

Hoekwoning J. Dillensstraat 64 Antwerpen “Hoek? Welke hoek?..”

Architectuur hoeft qua stijl niet altijd baanbrekend te zijn om tot verrassende resultaten te leiden.   Zo vonden we in de Juliaan Dillensstraat deze woning uit het begin van de 20ste eeuw. Verdienstelijke grafittopaneeltjes in de gevel, doordeweeks balkonnetje één hoog, verwaand windvaantje op het dak. Alles verzorgd en af, maar niets om over naar huis te schrijven. Ware het niet dat de ontwerper op een inventieve manier gebruik maakte van de onmogelijke hoekligging van het pand om een ‘geplooide’ woning te produceren...

Rijwoning Waterbaan 109 DEURNE Dissident zwart tussen grijs-beige

Af en toe moet een mens al eens tegen de stroming in durven zwemmen. De wereld wordt er soms vrolijker van.    Zoals hier in de kleurloze Waterbaan te Deurne, waar voor het overige architectuur van enige betekenis ver te zoeken is. Plots rijst midden in de rij een zwarte doos omhoog, met contouren die wat monkelend naar de buren verwijzen en een strak lijnenspel dat het pand met de rest van de huizenrij verbindt. Maar het dak en de gevel met roofingbekleding spreken boekdelen: hier woont volk dat creatief durft te denken.   Het geeft je voorwaar zin om nog ‘ns langsheen de Waterbaan te gaan wandelen…

beeld jasper leonard

Woning Schandevyl Thonetlaan 20 AntwerpenLinkeroever Een modernistische odyssee

In dit rijtje markante woningen mocht Renaat Braem (1910-2001), de man die Antwerpen het modernisme schonk, uiteraard niet ontbreken. We staan even stil bij een minder gekende realisatie van hem. Braem ontwierp in 1961 voor zijn vriend Albert Schandevyl een gezinswoning. Het werd een moeilijke bevalling - ondermeer omdat Braem de stedenbouwkundige voorschriften aan z’n laars lapte en in zijn ontwerpen met een rond dak en een gevelbekleding in kunststof op de proppen kwam. Hetgeen hem een officiële ‘njet’ opleverde. Maar zelfs bij het getemperde vierde ontwerp, dat in 1964 uiteindelijk werd goedgekeurd, blijft Braems onconventionele visie van het blad stralen. Ook al volgde het dak nu de opgelegde hellingsgraad en werd de gevel volgens de voorschriften uit baksteen opgetrokken.   Het resultaat in 1967: een huis dat veel wegheeft van een zeilschip en dat in z’n vormentaal evenveel over zijn bouwheer - die een verwoed zeiler was - als over zijn beroemde maker vertelt…

Dubbelwoonst Vredestraat 154-156, BERCHEM Verknochte buren

Oud Berchem laat de jachtigheid van het stadsleven rustig over zich heen waaien. En dat vormt ook de charme van deze wijk. Je vindt er nog elegante burgerwoningen uit de vorige eeuwwisseling, gegroepeerd rond stille buurtpleintjes. Een mooi voorbeeld: de Victor Jacobslei, die als stadszicht werd beschermd.   Niet ver daar vandaan vonden we in de Vredestraat deze merkwaardige tweewoonst uit 1904, met prachtig smeedwerk en gevelmozaïeken. De architect was een zekere G. Verbeke, die zelf in nr. 154 introk.   Het bijzondere aan deze beschermde dubbelwoonst is dat ze zich presenteert als één mooi symmetrisch geheel. Het midden van het pand zet de passant echter voor een intrigerend vraagstuk: welk venster boven de inrijpoort hoort bij welke woning?...

Wooncomplex Lange van Bloerstraat 121-123 Antwerpenâ&#x20AC;¨ 2060: buurt in de lift

Tussen de Violetstraat en de Lange Van Bloerstraat lag vroeger een volledig dichtgebouwd huizenblok. Een leegstaande liftenfabriek domineerde het grootste deel van het binnengebied. Goed voor 1.978 mÂ˛ onbenutte ruimte. De herontwikkeling van dit bouwblok werd een AG VESPA project. De fabriek werd gesloopt, waardoor een zee van ruimte ontstond. De mooie meesterwoning in de Violetstraat die deel uitmaakte van het blok bleef overeind en werd verkocht. De rest van het binnengebied werd verkaveld en verkocht aan de buren, die zo plots de gelukkige eigenaars van een stadstuin werden. Voor de rest van de site ontwierp het bureau ImportExport een gebouw dat bestaat uit zes verstrengelde woonunits, die elk een eigen karakter kregen. Iedere woning kreeg ook een tuin of een terras. Het boeiende spel van volumes en materialen in dit wooncomplex zorgt ervoor dat er visueel weer wat te beleven valt in de Lange van Bloerstraat. Je kan in dezelfde straat misschien ook even een kijkje gaan nemen op nr. 112: eveneens een realisatie van AG VESPA.

De woonprojecten van AG VESPA: inspirerende voorgangers Via het gronden pandenbeleid, dat mee gefinancierd wordt door de Vlaamse en federale overheid, speelt AG VESPA een sleutelrol in de strijd tegen leegstand en verkrotting in Antwerpen. We kopen leegstaande en verwaarloosde panden op om ze te renoveren of te vervangen door nieuwbouw. Die gebouwen worden vervolgens weer op de privémarkt verkocht. Met de opbrengst worden nog meer probleempanden opgekocht. Ons aankoopbeleid richt zich vooral op kwetsbare stadsbuurten waar de privésector onvoldoende investeert. De meeste aandacht gaat daarbij naar kleinere percelen en hoekpercelen in de 19de-eeuwse gordel - panden die omwille van hun ligging of beperkte oppervlakte moeilijker in de markt liggen. Door samen te werken met innovatieve, jonge architecten en door te streven naar een maximaal wooncomfort, zorgen we met deze (ver)nieuwbouw voor inspirerende injecties in het stadsweefsel. Indien je in het gebied tussen Leien en Singel een verrassende, nieuwe woning ontdekt die ‘uit het rijtje springt’, is de kans dus groot dat het om een (ver) bouwproject van AG VESPA gaat…

Voor een overzicht van onze woonprojecten kan je terecht op www.agvespa.be

77 BEELDEN Bart Gosselin

10x WONEN ALS GEEN ANDER 01. Eengezinswoning De Coninckplein 02. Kazernelofts Lillo-Fort 03. Houten woningen Bredabaan 04. Woning watertorens Zurenborg 05. Transitwoningen Krugerplein 06. Hoekwoning Juliaan Dillensstraat 07. Rijwoning Waterbaan 08. Woning Schandevyl Thonetlaan 09. Dubbelwoonst Vredestraat 10. Wooncomplex Lange Van Bloerstraat

KAPELLEN

N11

BRASSCHAAT

Churchilldok Peerdsbos N115 Leopolddok

Vierde Havendok

SCHOTEN MERKSEM

Vijfde Havendok

Sch

eld

Albert

Kanaal N120

N12

08 Waasland tunnel

WIJNEGEM

N70

DEURNE

ZWIJNDRECHT

Galgenweel

Rivierenhof

BORGERHOUT

BURCHT

Kennedy tunnel

04 06

WOMMELGEM R11 BORSBEEK

BERCHEM N419 HOBOKEN Schoonselhof

Antwerpen Deurne

Middelheimpark

WILRIJK

MORTSEL

N10

beeld erik sassel

10x GROEN GOUD

Groen is een van de kostbaarste stedelijke voorzieningen geworden. Bladgroen of bladgoud? Voor buurtbewoners en stadsbezoekers is het ene al even begerenswaard als het ander. We gingen op zoek naar tien schakeringen van groen tussen de stenen van de stad. Van opschietend kruid tot eeuwenoud loof. Om te koesteren, voor volgende generatiesâ&#x20AC;Ś

Natuurreservaat Wolvenberg Padden spotten tijdens het spitsuur

Een erg woest klinkende naam voor het enige lapje natuurgebied dat de binnenstad rijk is. Wolvenberg ligt er een beetje vergeten bij, op een steenworp van Berchem-Station. Het lijkt wel alsof dit natuurreservaat sinds mensenheugnis een wildernis is, maar eigenlijk ontstond Wolvenberg op de grondvesten van een gesloopte kazerne, na de aanleg van de Ring. Vanaf 1963 hadden wilgen, populieren en waterplanten het voor het zeggen in dit vochtige niemandsland, tot het in de jaren 1990 werd ‘ontdekt’ door een groep natuurliefhebbers. Hun campagnewerk zorgde ervoor dat dit ongeplande stadsgroen in 2001 beschermd werd. Met wat geluk kan je er ijsvogels, salamanders en padden spotten. Een bizarre ervaring, vlakbij een van de drukste verkeersaders in België…

Wolvenberg is zowat 11 hectare groot en ligt aan beide zijden van de kleine Ring, tussen de Grote Steenweg en de Posthofbrug. Je vindt er een bewegwijzerde wandeling en vzw Natuurpunt organiseert er ook geleide wandelingen. AG Vespa onderhandelt momenteel met de federale overheid om het terrein voor de stad Antwerpen aan te kopen.

Droogdokkeneiland Kapotte schepen en opgelapt stadsvolk

Welkom in de schemerzone tussen stad en haven. Af en toe weerklinkt er nog gehamer in de droogdokken, terwijl wat verder vermoeide Antwerpenaren op adem komen tussen het Scheldegroen. Vroeger zag je hier geen levende ziel - op een verdwaalde matroos na. Maar sinds de heropwaardering van het naburige Eilandje vind je steeds meer barbecuegerief, plooizeteltjes en neergevlijde fietsen langsheen de dijk. Er zijn veranderingen op til voor het droogdokkeneiland: in het Masterplan voor de heraanleg van de Scheldekaaien kreeg dit gebied een bestemming als grootstedelijk park. De nieuwe uitwaaiplek, die als tweede deelproject van de heraanleg staat opgelijst, krijgt een natuurlijke getijdenoever langs de Schelde en een parkzone van zowat 15 ha. Wat verder naar het zuiden pronkt de toren van het nieuwe Red Star Line Museum en krijgt de vernieuwde Cadixwijk stilaan vorm - twee projecten waar AG VESPA als bouwheer en ontwikkelaar bij betrokken is. Het worden mooie avonden aan de stroom…

Het droogdokkeneiland heeft een oppervlakte van ca. 23 ha. Het wordt als een ‘eiland’ omgeven door water: het Kattendijkdok en de Schelde in het oosten en westen, de Royerssluis en de Kattendijksluis in het noorden en zuiden. Het gebied wordt doorkruist door enkele wegen zoals de Droogdokkenweg, de Sloepenweg, de Sluisstraat en de Oosterweelsteenweg. Meer info over de heraanleg van de Scheldekaaien en de droogdokken: www.onzekaaien.be

85 ÂŠMAS I Museum aan de Stroom, foto Pol Dewilde

TUIN VAN DE ACADEMIE

Groen volgens de gulden snede David Teniers begon er in 1663 mee, Nicaise De Keyser zwaaide er in de 19de eeuw de plak, Van Gogh werd er aan de deur gezetâ&#x20AC;Ś De Antwerpse Academie voor Schone Kunsten hoeven we je vermoedelijk niet meer voor te stellen. Wat veel mensen echter niĂŠt weten is dat er bij de Academie op haar huidige locatie een zalige stadstuin hoort die ook voor het publiek toegankelijk is. Een lommerrijk stukje groen met oude bomen, omlijst door classicistisch ogende architectuur en bezaaid met beeldhouwwerk. Je vindt er stichter Teniers broederlijk naast Sint-Lucas, patroonheilige van de kunstschilders, en Quinten Matsys. En in hun schaduw: hier en daar een student met een schetsboek.

KONINKLIJKE ACADEMIE VOOR SCHONE KUNSTEN Mutsaardstraat 31, 2000 Antwerpen De tuin is ook tijdens de schoolvakanties publiek toegankelijk.

Mastvest

Van strategische gracht tot visvijver Niemand die er nog bij stilstaat dat militaire plannen eigenlijk aan de basis liggen van dit stukje groen in de Tentoonstellingswijk. De Mastvest vormt samen met het wat verderop gelegen Brilschansparkje een van de laatste resten van de Brialmontomwalling rond Antwerpen (de huidige kleine Ring). De Mastvest is echter ook nauw verbonden met de Wereldtentoonstelling van 1930. Stadsarchitect Van Averbeke ontwierp de twee toegangsbruggen naar het Britse paviljoen over de vest. Vandaag zijn de meeste sporen uit 1930 verdwenen, maar de geklasseerde bruggen zijn in hun oorspronkelijke pracht hersteld. De Mastvest - dat is sinds decennia ook vrij vissen met zicht op de sociale woonblokken van het Kiel en vlakbij drukke verkeersaders. Nergens is vissen zo rustgevend en adrenalinerijk tegelijk. Maar niet alleen vissers komen hier aan hun trekken. Het nieuwe speelterrein, met zijn speelhoek voor de allerkleinsten en avonturenparcours voor grotere kinderen, lokt drommen jonge bezoekers naar de Mastvest.

De Mastvest is zowat 7 hectare groot en toegankelijk vanop de Eric Sasselaan, 2020 Antwerpen. Het Ringfietspad loopt langs dit parkje.

BEELDEN ERIK SASSEL

Het Begijnhof Gewijde stilte

Binnen de muren van deze besloten wijk is de stilte haast tastbaar. De grote binnentuin lijkt met zijn vijver en witgekalkte fruitboomstammen zo weggelopen uit een schilderij van Gustaaf Van de Woestijne. Het begijnhof werd in 1546 ingewijd. Tijdens de Franse overheersing ontsnapte het complex op het nippertje aan een verbouwing tot kazerne. Les autorités révolutionnaires braken in ieder geval de oorspronkelijke kerk af en lieten alleen de koorgevels overeind. Uiteindelijk kochten de begijnen in 1810 hun verbeurde bezittingen terug en hervatte het leven zijn godsvruchtige gangetje. Bij het buitengaan meldt een plakkaat dat ‘manspersoonen worden verzocht zich na 18 uur niet meer aan te melden voor boodschappen of bezoek’. Een bericht uit een wereld die werd afgesloten met de dood van het allerlaatste begijntje, Virginie Laeremans. Zij gaf in 1986 de geest. Gelukkig heeft ze haar stilte voor de nakomers achtergelaten.

BEGIJNHOF Rodestraat 39, 2000 Antwerpen Het begijnhof is toegankelijk van 8 uur tot 18 uur. Meer info: www.begijnhofantwerpen.be

Botanische tuin Verliefde kikkers en Michelin-sterren

Op zomerdagen weerklinkt er langoureus gekwaak rond het koï-vijvertje en zie je er af en toe ziekenhuispatiënten in kamerjas rondkuieren. De geschiedenis van de botanische tuin van Antwerpen - of ‘botanikken hof’ - laat zich lezen als een boek. Eeuwen geleden was het de kruidenen moestuin van het naburige Elisabethgasthuis. Nu vind je er een wetenschappelijk onderbouwde collectie van zo’n 2.000 planten en een serre met een grote verzameling cactussen en uitheemse planten. In 1926 nam het stadsbestuur het beheer van de tuin over en in 1950 werd de site geklasseerd als waardevol landschap. Honger? Of gewoon trek? Stap dan binnen in het sprookjesachtige ‘pannenkoekenhuisje’, een eigendom van AG VESPA dat oorspronkelijk deel uitmaakte van het gasthuis. Daar worden nu onder de naam ‘Het Gebaar’ culinaire hoogmissen gevierd.

Botanische tuin Leopoldstraat 2000 Antwerpen Openingsuren: Van 1 oktober tot en met 30 april: weekdagen: 10 tot 15.45 uur weekend: 10 tot 16 uur Van 1 mei tot en met 30 september: dagelijks: 10 tot en met 17.45 uur Toegang is gratis.

De Oude Landen Nachtegalen en Schotse stieren

In de lente kleuren wilde orchideeën het grasland rozerood. De Oudelandse beek baant er zich kronkelend een weg doorheen. Je kan er de rietkragen afspeuren, op zoek naar karekieten, blauwborsten en rietgorzen. Misschien krijg je er zelfs de vroege nocturne van een nachtegaal bovenop. En wat de groenbeheerders betreft: ze staan niet bepaald bekend om hun communicatievaardigheden en ze zien er een beetje onbehouwen en overdreven behaard uit. Maar eigenlijk doen ze geen vlieg kwaad. Welkom in de Oude Landen, één van de mooiste ‘stedelijke’ natuurgebieden in Vlaanderen en thuis voor Galloway runderen en vlinderkolonies. Natuurpunt Antwerpen Noord draagt er al meer dan 30 jaar zorg voor. Van ons krijgt het in ieder geval de prijs van de mooiste naam…

Het gebied van de Oude Landen (2180 Ekeren) is zowat 100 hectare groot en werd in 2002 erkend als natuurreservaat. Meer info: www.antwerpennoord.be/natuurgebieden

Hobokense Polder Waar roest rust…

In één enkele wandeling meander je van verwilderde moerassen naar de oude olietanks van Petroleum Zuid, en terug. Nergens is de strijd tussen een uitdovende industrie en een opstandige natuur zo tastbaar… Eeuwenlang lagen hier polders met slikken en schorren, die tussen twee overstromingen in door boeren bewerkt werden. In de jaren 1960 werd de Antwerpse omwalling gesloopt en begonnen de Ringwerken. De Hobokense polders werden het stort voor deze operatie en verdwenen onder een puinlaag. Daar bovenop verrees in de jaren 1970 Polderstad, een bouwproject dat uiteindelijk slechts gedeeltelijk gerealiseerd werd. De vrijgebleven ruimte groeide uit tot een moeras. En de Hobokense Polder verandert nog steeds: het open moerasland wordt nu gaandeweg een bos.

De Hobokense Polder, die geprangd zit tussen de woonkernen van Antwerpen en Hoboken en de industrie van Petroleum-Zuid (de toekomstige ontwikkelingspool voor duurzame bedrijven Antwerp ‘Blue Gate’, een van de belangrijkste ontwikkelingsprojecten van AG VESPA). De Polder is sinds 1995 een erkend natuurgebied. En dat is voornamelijk te danken aan de inzet van de beheerder, Natuurpunt Hobokense Polder, die jarenlang ijverde voor het behoud van deze moerasbiotoop. Meer info: www.hobokensepolder.be

De slikken en schorren van weleer mogen dan verdwenen zijn, in de â&#x20AC;&#x2DC;nieuweâ&#x20AC;&#x2122; Hobokense Polder vind je bijna zes hectare open water en meer dan 16 hectare moeras. Genoeg dus, voor de karpers, snoeken, futen, aalscholvers, eenden en allerhande steltenlopers die hun weg hierheen gevonden hebben. En genoeg gras voor de Konik paarden en Galloway runderen die, net zoals in de Oude Landen te Ekeren, mee instaan voor het groenbeheer.

Hof De Bist Jonkers en joggers

Het uitgestrekte park rond Hof de Bist kan je gerust ‘divers’ noemen. Of je nu op zoek bent naar rust, adrenaline of kunst - je komt in dit voormalige lusthof op een of andere manier aan je trekken… Toen de laatste blauwbloedige bewoner in 1968 uit Hof de Bist was vertrokken, richtte de gemeente deze bufferzone tussen Ekeren-dorp, Mariaburg en Donk in als gemeenschapspark. De burgervaders zorgden zo voor een kostbare groene long in het midden van het district. Zoals bij vele voormalige ‘hoven van plaisantie’ vind je in de Bist een parken een bosgedeelte. Wandelaars kunnen zich laten verdwalen tussen prachtige haagbeuken, voor sporters liggen er oefenvelden en looppaden, kinderen kunnen zich uitleven in de speeltuin en voor de cultuurminnaars bevindt zich in de kasteeltuin een wisselende beeldencollectie. Of hoe ‘joie de vivre’, fitness en groen samengaan in Ekeren…

Hof De Bist (2180 Ekeren) wordt omsloten door: Isabellalei, Marcel De Backerstraat, Veltwijcklaan, Tulpenlaan  Grootte: 20 hectare Het restaurant Hof De Bist aan de ingang van het park wordt door AG VESPA verhuurd.

100

Park Den Brandt

Samen met David en Toots onder de treurbeuk Bij de naam ‘Den Brandt’ denkt elke geschiedschrijver aan oud geld, lusthoven en ronkende namen als della Faille de Waerloos. Sinds de stad in 1910 dit aristocratische goed bij het Nachtegalenpark voegde, is park Den Brandt echter vooral een favoriete pleisterplek geworden voor vrijers, joggers en jazzfanaten. De Dansende Nimfen voor het kasteel vind je op heel wat Antwerpse huwelijksfoto’s terug. Wat dieper in het park trekt een reusachtige kopie van Michelangelo’s David alle blikken naar zich toe. Maar dat zal de joggers, die langs het cirkelvormige parkpad hun rondjes malen, een zorg wezen. Wie eerder oog heeft voor groen, kan hier een paar imposante exemplaren van de treurbeuk (fagus sylvatica ‘Atropunicea’) bewonderen.

Het Wilrijkse Park Den Brandt ligt tussen de Beukenlaan, Della Faillelaan en Acacialaan. Den Brandt maakt samen met de parken Vogelzang, Middelheim en Hortiflora deel uit van het Nachtegalenpark, dat goed is voor 90 hectare groen net ten zuiden van de Ring. Het park is ook de thuisplek voor het jaarlijkse festival Jazz Middelheim. Het kasteel is een concessie van AG Vespa.

101

10x GROEN GOUD 01. Wolvenberg 02. Het droogdokkeneiland 03. De tuin van de Academie voor Schone Kunsten 04. De Mastvest 05. Het begijnhof 06. De botanische tuin 07. De Oude Landen 08. Hobokense polder 09. Hof de Bist 10. Park Den Brandt

102

KAPELLEN

N11

BRASSCHAAT

Churchilldok

Peerdsbos N115

Leopolddok Vierde Havendok

SCHOTEN MERKSEM

Vijfde Havendok

Sch

eld

Waasland tunnel 03

Albert

Kanaal N120

N12 WIJNEGEM

DEURNE

N70 ZWIJNDRECHT

Galgenweel

Rivierenhof BORGERHOUT

Kennedy tunnel

BURCHT

WOMMELGEM

01 08

BERCHEM

N419 HOBOKEN Schoonselhof

R11 BORSBEEK

Antwerpen Deurne

Middelheimpark

WILRIJK

MORTSEL

N10

103

104

10x ACTIE!

Waar kan ik in Antwerpen op een leuke manier mijn adrenaline kwijt? Laat voor één keer die saaie gym links liggen en trek op avontuur. Tien tips voor een verfrissende sport-, spel- of recreatiedag op ONVERWACHTe plekken…

105

Spelen in Park Neerland

Heavy-duty terrein voor het moderne ‘enfant sauvage’ Zin om de ‘homo ludens’ in jou eens naar boven te laten komen? Haast je dan in rechte lijn naar het Wilrijkse Neerland. Want daar, achter de nieuwe bebouwing aan de Krijgslaan, vind je het eerste park in Antwerpen dat volledig in het teken staat van natuurbeleving en avontuurlijk spelen. Je zal wel vlug merken dat op dergelijke ‘natuurlijke’ recreatie geen leeftijd staat: al wat je nodig hebt is brainpower, behendigheid en een behoorlijke fysieke conditie. Ook al dient het gezegd dat de jongste bezoekers speciaal in de watten worden gelegd met wateren slijkzones waar ze naar hartelust kampen kunnen bouwen en putten graven.  Park Neerland draait echter niet enkel om spieren en branie: het is ook een wijds, waterrijk natuurgebied waar je heerlijk tot rust kan komen. Voor elk wat wils, dus.

Park Neerland te 2610 Wilrijk is 23 hectare groot en ligt tussen de Krijgslaan, de Doornstraat, de Kleine Doornstraat en de Neerlandweg. Bij de bestemming van Neerland kreeg AG VESPA de opdracht de bebouwbare gronden op te delen en te verkopen. De rest werd ingericht als natuurgebied en wordt nu beheerd door Natuurpunt Zuidrand. Het park is bijzonder geschikt voor scholen.

106

107

108

Trappen doorheen de haven

Rond de wereld in één fietsroute Steeds meer fietsers vinden hun weg naar het Antwerpse havengebied. Omdat ze er werken, of om op een vrije dag de intrigerende wereld van containertorens en tankers vanuit alle windstreken te verkennen…   Vroeger was het een haast onmogelijke taak, vandaag is een fietstocht door het labyrint van de haven kinderspel geworden dankzij de havenfietskaart. Het Gemeentelijk Havenbedrijf heeft er vier fietsroutes (variërend van 10 tot 60 km) op uitgestippeld. De kaart geeft je ook allerlei info over bezienswaardigheden onderweg en een hoop praktische tips, zoals de overzettijden van de veerpont tussen Doel en Lillo-Fort, fietsknooppunten in en rond de haven en adressen voor fietsverhuur en -herstellingen.

Je kan de havenfietskaart gratis downloaden via www.portofantwerp.com

109

110

Frisbeegolf in het Albertpark Werpruimte voor een nieuwe Tiger Woods

Galgeveld, Reigersveld, Warande… Het Koning Albertpark heeft sinds de 15de eeuw heel wat transformaties en naamsveranderingen meegemaakt, voor het in 1919 zijn huidige naam en uitzicht kreeg…  Vandaag is dit compacte stadsparkje met zijn prachtige kastanjebomen het speelterrein geworden voor een coole, nieuwe hybride sport: frisbeegolf.Frisbeegolf lijkt sterk op traditionele golf. In plaats van een bal en golfsticks gebruik je een frisbee. De hole is geen gat in de grond, maar een doel waar je schijf uiteindelijk in moet belanden. Door zelf verschillende parcours doorheen het park te bedenken kan je eindeloos variëren. Wie met het minste aantal worpen het vastgelegde parcours afwerkt, kan met geheven hoofd als winnaar het park verlaten.  Je kan frisbeegolf ook in teamverband spelen. Voor de beginners staan de spelregels uitgelegd op een bord in het park.

Het Albertpark te 2018 Antwerpen ligt tussen de Koningin Elisabethlei, Parklaan, Mechelsesteenweg en Harmoniestraat. Grootte: 6 hectare.

111

Basketten in de Kerkstraat  Dribbelen op een oosters tapijt

Antwerpen en basket - dat zijn twee handen op één buik. Op het einde van de Tweede Wereldoorlog werd het spel in onze stad geïmporteerd door Amerikaanse soldaten die hier een tijdlang rondhingen, wachtend op de thuisreis. Op alle stadspleintjes verschenen basketdoelen en de amateur-spelers organiseerden zich in buurtclubs (meestal in een van de kroegen aan het speelplein), zoals het beroemde Zaziko aan de Veemarkt, wieg van nationale basketlegende Willy Steveniers.   In de beginjaren werden de basketpleinen tijdens wedstrijden met een juten zeil afgesloten en moest je betalen om de match te kunnen volgen. Vandaag kunnen basketters, kinderen en terrasklanten samen van hetzelfde pleintje genieten.   Het basketplein in de Kerkstraat springt uit het Antwerpse rijtje omwille van zijn vloerbekleding: Venetiaanse terrazzo. De marmermozaïek vormt een kelimachtige tekening, waarin de speellijnen verwerkt zitten. Het stenen tapijt verleent aan het hele kerkplein een merkwaardig woonkamergevoel, wanneer je vanop een terrasje de spelers volgt. Bij slecht weer kan het basketten doorgaan in zaal Cortina, het buurtcentrum met recent vernieuwde sporthal (een realisatie van AG VESPA). ANDERE BASKETVELDEN IN ANTWERPEN: n Dageraadplaats  n Stuivenbergplein  n De Coninckplein  n Sint-Jansplein  n Veemarkt  n Sint-Jansvliet  n Sint-Andriesplaats.

112

113

Streetfishing in de dokken “Zo ‘ne grote, meneer!...”

Het is goedkoop en spannend. Het komt overgewaaid uit Parijs. Het is dé nieuwe hype: streetfishing.    Jawel, gedaan met het cliché van ingedommelde oude heren in roerloos groen. Midden in de stad ontdekken we steeds meer jong volk met gesofisticeerd hengelgerief dat dokken, vesten en kanaaltjes afspeurt naar vis. En niet zomaar om het even welke vis… Door de opmerkelijke verbetering van de waterkwaliteit duiken er steeds meer roofvissen op in de Antwerpse wateren. Uit de kluiten gewassen snoeken en snoekbaarzen - dát is de prooi waar de streetfisher zijn zinnen op heeft gezet.   Er worden tegenwoordig heuse roofviscompetitiewedstrijden georganiseerd in de dokken van het Eilandje. In het Houtdok, Kattendijkdok en Asiadok mag je immers hengelen indien je in het bezit bent van een visvergunning. Dat kan overigens ook in de Mastvest en Brilschans, de sluizen van Berendrecht en Zandvliet en het Fort van Merksem.

Er bestaan verschillende websites over deze nieuwe sportdiscipline meestal Nederlandse. www.roofvisnet.nl is slechts één voorbeeld. Je kan een visverlof kopen in elk postkantoor of online via www.visverlof.be.

114

Vogelspotten op Blokkersdijk

Het theekransje van de dodaars, de meerkoet en de waterral Blokkersdijk is een unicum. Nergens anders in Antwerpen vind je een natuurgebied met zo’n bonte vogelbevolking. En nochtans ligt deze rietoase op Linkeroever geprangd tussen ‘onnatuurlijke’ infrastructuren zoals de E34 en het industriegebied van Zwijndrecht. Andere grenzen zijn de Schelde en het Sint-Annabos. Het gebied is 100 hectare groot en daarvan wordt de helft in beslag genomen door een reuzengrote, ondiepe waterplas.

Het succes van Blokkersdijk als ‘thuis’ voor allerlei wateren trekvogels is te danken aan de diversiteit van zijn biotopen, die variëren van nat tot droog en van open tot dichtbebost. De nabijheid van de Schelde en het gevoerde natuurbeheer, dat de rietbegroeiïng onder controle houdt, doen de rest.    Eén goeie raad: wanneer je rondom de plas van Blokkersdijk komt wandelen, breng dan zeker een verrekijker mee. Je vindt er een observatiehut op stelten waar de tijd blijft stilstaan terwijl je het gekrakeel van de blauwborst, sprinkhaanzanger, kleine karekiet, rietgors, fuut, knobbelzwaan, krakeend, tafeleend, smient, grote zaagbek en 160 andere vogelsoorten bespiedt. Natuurreservaat Blokkersdijk (erkend sinds 1998) is het eigendom van de Vlaamse Gemeenschap.  Het gebied wordt beheerd door Natuurpunt Wase Linkerscheldeoever.   Meer info: www.natuurpuntwal.be

115

Petanque op het Eilandje  “Allez, tirez-moi cette boule et je vous paie un ricard!”

De zinkende zon over de Schelde kleurt de gevels van het MAS felrood. Een zwoele zomerbries glijdt tussen de jachtmasten in het Bonaparte- en Willemdok. En op de Napoleonkaai, binnen een rechthoek van geel grind, wordt een verbeten man-aan-man gevecht na elke pastis verbaler… De boog hoeft niet altijd gespannen te staan. Zeker niet in een stad als Antwerpen. En we kunnen na een warme kantoordag geen betere chill-out sessie bedenken dan een collegiaal partijtje petanque op één van de banen die je tegenwoordig in de binnenstad vindt. Een relaxte terugkeer naar huis is gegarandeerd. Tenzij natuurlijk het andere team jouw boule al na de eerste worp ‘tireert’ of jij er maar niet in slaagt het ‘but’ van z’n plaats te krijgen of je collega (die al de hele dag op je systeem gewerkt heeft) voor de zoveelste keer een van zijn boules ‘pointeert’ of jijzelf een voet beweegt alvorens jouw boule de grond heeft geraakt….   Wat er ook gebeurt binnen het strijdperk, de verzoeningspastis wacht steeds op een terrasje in de buurt.   Buiten de Napoleonkaai vind je in 2000 Antwerpen ook petanquebanen op volgende plekken:

Sint-Paulusplaats Korte Ridderstraat BOGAARDEPLEIN Sint-Nikolaasplaats Kattendijkdok / Oostkaai Waalsekaai Zirkstraat

Meer info: www.sportstad.be/sportaanbod

116

117

118

Tennissen in Middelheim  Game, set and art

Een buitenbeentje in dit hoofdstuk…   Je zou eerder geneigd zijn het openluchtmuseum Middelheim te klasseren als een tempel van moderne en eigentijdse kunst in Antwerpen. In dit uitgestrekte parkdomein vind je immers een indrukwekkende beeldencollectie die begint bij Rodin en zelfs niet stopt bij Erwin Wurm.   Anno 2013 is een vrolijk negeren van genre- en disciplinegrenzen echter aan de orde van de dag. Sport en kunst kunnen elkaar nu vinden in de groenzone van een museum.  De kunstenaar die verantwoordelijk is voor dit grensoverschrijdend gedrag: Ann Veronica Janssens. Haar tennismuur (2003), die zich ter hoogte van de Lindendreef bevindt, is een blijver want hij werd aangekocht door het museum.   Wil jij ook even een monumentaal balletje slaan? Dat kan, tennisrackets en ballen staan ter beschikking.

Openluchtmuseum Middelheim  Middelheimlaan, 2020 Antwerpen   De openingsuren variëren naargelang het seizoen.  meer info: www.middelheimmuseum.be

119

Joggen in het Fort van Merksem  Haas en spoed zijn altijd goed

In Merksem stond ooit een fort. Het ‘Fort van Merksem’ is er nog altijd, al hebben de soldaten ondertussen plaatsgemaakt voor joggers en werden de muren en verdedigingsgrachten van het fort een Finse piste. Een Finse piste is een loopparcours voor joggers. De bovenlaag van de loopbaan uit een verend materiaal, hetgeen voor een verhoogd loopcomfort zorgt en blessures voorkomt. Een speciale funderingslaag garandeert de nodige drainage, zodat je in elk weer optimaal kan trainen. Bovendien kan je dankzij de afstandspaaltjes je loop moeiteloos timen. De volledige lengte van de piste bedraagt 335 meter. Combineer je de ronde van de piste met de binnenkant van de fortgracht, dan loop je bijna twee kilometer. En dan krijg je als bonus ook nog het gedicht ‘Haas en Spoed’ te lezen, dat poëet Andy Fierens in 2010 voor Gedichtendag schreef.

Recreatiedomein Fort van Merksem   Fortsteenweg, 2170 Merksem-Antwerpen    +32 (0)3 288 34 80

120

121

122

Zwemmen en stomen in de Veldstraat  Baantjes trekken in een monument

Wie voor een zwembeurt naar de Sportoase in de Veldstraat trekt, krijgt tweemaal waar voor z’n geld: een sportief uitje én een bezoek aan een beschermd monument. Dit prachtig gerestaureerde art-déco gebouw kaapte in 2009 verdiend de Monumentenprijs weg.   Het zwembad in de Veldstraat ligt midden in de volkse Seefhoek. In 1930 liet het stadsbestuur hier naast het publieke badhuis (het huidige buurtcentrum Oud Badhuis) een zwembad bouwen, zodat de plaatselijke arbeidersbevolking op tijd en stond wat stoom kon aflaten. Wanneer de architectuur van het gebouw je vaag doet denken aan de torens van de voetgangerstunnel, is daar een reden voor: de handtekening van stadsbouwmeester Roger Van Averbeke staat mee op beide plannen.    ‘De Veldstraat’ werd een begrip in Antwerpen: ettelijke generaties scholieren hebben er leren zwemmen. In de jaren 1990 zag de toekomst van het zwembad er erg onzeker uit - tot de vzw Antwerpen Averechts een dossier indiende om het gebouw te beschermen. Met het gekende resultaat: in 2009 opende het gerenoveerde zwembad opnieuw zijn deuren. Je kan hier nu zwemmen in het gekleurde licht van de unieke, gereconstrueerde glas-in-lood ramen.

Sportoase Antwerpen Veldstraat 83, 2060 Antwerpen   Tel: +32 (3) 290 55 55  Voor openingsuren en tarieven: zie www.sportoase.be/nl/veldstraat Het zwembad in de Veldstraat is een publiek-private samenwerking waarbij AG Vespa voor de Stad Antwerpen onderhandelde met de private ontwikkelaars. Naast het zwembad is er ook een wellnesscentrum met sauna’s en stoombaden. de bouw van het stoomgedeelte werd via Europese fondsen ondersteund door AG VESPA.

123

10x ACTIE! 01. Spelen in Park Neerland 02. Trappen doorheen de haven 03. Frisbeegolf in het Albertpark 04. Basketten in de Kerkstraat 05. Streetfishing in de dokken 06. vogelspotten op Blokkersdijk 07. Petanque op het eilandje 08. Tennissen in Middelheim 09. Joggen in het Fort van Merksem 10. Zwemmen en stomen in de Veldstraat

124

KAPELLEN

BRASSCHAAT

N11

Churchilldok Peerdsbos

Leopolddok Vierde Havendok

SCHOTEN MERKSEM

Vijfde Havendok

Sch

N115

eld

05 06

Albert

Kanaal N120

N12

07 Waasland tunnel

10 04

N70 ZWIJNDRECHT

WIJNEGEM DEURNE Rivierenhof

Galgenweel BORGERHOUT

BURCHT

Kennedy tunnel

WOMMELGEM

03 R11

BORSBEEK BERCHEM

08 N419 HOBOKEN Schoonselhof

Antwerpen Deurne

Middelheimpark

WILRIJK

MORTSEL

N10

125

126

ÂŠMAS I Museum aan de Stroom, foto Pol Dewilde

SCHATTEN IN DE SCHADUW

Pakkende kunst & cultuur hoef je niet altijd in een museum of op een sokkel te gaan zoeken. Tien voorbeelden van parels of uitzonderlijke verhalen die we op ‘verborgen’ plekjes ontdekten. Meestal in de schaduw, maar soms ook in volle licht, bovenop een dak…

127

De Nottebohmzaal in Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience Een parfum van perkament en mahonie

De Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience - die aan één van de mooiste pleintjes van Antwerpen ligt - is de bewaarbibliotheek van de Stad Antwerpen. Sinds haar ontstaan in 1581 heeft ze een indrukwekkende collectie uitgebouwd, die momenteel circa één miljoen volumes telt. Daarin zitten oude handschriften, duizenden oude drukken en een enorme verzameling tijdschriften en dagbladen. Wie in het oude gedeelte van de bibliotheek binnenstapt, laat het jachtige leven even achter zich. In de Sodaliteit - zo heet deze vleugel - word je opgenomen in het lichtjes mysterieuze, geurige universum van oud leer, perkament en geboend tropenhout. De kers op deze bibliofielentaart is de statige Nottebohmzaal, één van de mooiste bibliotheekruimten in België. Je vindt er een aantal topstukken uit de collectie en er worden regelmatig lezingen over erfgoed en boekgeschiedenis georganiseerd. De geschiedenis waart hier haast tastbaar tussen de boekenrekken rond. Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience  Hendrik Conscienceplein 4, 2000 Antwerpen   +32 (0)3 338 87 10 Openingsuren: Van 15 september tot 15 juni:  Maandag, dinsdag van 9 tot 18 uur / Woensdag van 9 tot 20 uur / Donderdag van 9 tot 18 uur / Vrijdag van 9 tot 17 uur / Zaterdag van 9 tot 13 uur   Gesloten op zondag en feestdagen Van 16 juni tot 14 september:  Maandag t/m vrijdag van 9 tot 17 uur   Gesloten op zaterdag, zondag en feestdagen. De Nottebohmzaal is toegankelijk voor rolstoelgebruikers en kan gratis bezocht worden tijdens tentoonstellingen en jaarlijkse evenementen zoals de Museumnacht, Erfgoeddag en Open Monumentendag. Meer info: www.consciencebibliotheek.be

128

129 BEELDEN NIKO CAIGNIE

130

De polderkerkjes van Wilmarsdonk en Oosterweel Religieuze runetekens

Ooit waren ze de religieuze en sociale middelpunten van oude polderdorpen. Vandaag staan ze verloren tussen het industriële geraas van de haven, als runetekens van een verdwenen gemeenschap. Tengevolge van het Tienjarenplan, dat zorgde voor de naoorlogse uitbreiding van de Antwerpse haven, verdwenen de polderdorpen van Oud-Lillo, Oorderen, Wilmardsonk en Oosterweel in de jaren 1950 en 60 van de aardbodem. Of liever: ze verdwenen onder de grond, want de dorpskernen werden bedolven onder een metershoge grondlaag. Vandaar dat het beschermde kerkje van het dorp Oosterweel (dat moest wijken voor het Vijfde Havendok) sinds 1958 in een diepe put staat. Wie de overeind gebleven gotische toren van de gesloopte kerk van Wilmarsdonk wil terugvinden, moet gaan zoeken tussen uitgestrekte containerstapels. Pittig detail: niet álles ging verloren tijdens deze kaalslag. Het mooie historische orgel in de Sint-Laurentiuskerk van Ekeren komt eigenlijk uit Wilmarsdonk… Twee uitgelezen plekken om even stil te staan bij ‘de dingen die voorbijgaan’…

De vroegere grondgebieden van o.a. Wilmarsdonk en Oosterweel maken nu deel uit van 2030 Antwerpen. De Sint-Jan de Doperkerk van Oosterweel bevindt zich aan de kruising van de Kastelweg en de Oosterweelsesteenweg, aan de ingang van de moderne haven. Het gebouw is beschermd sinds 1994. De toren van de gesloopte Sint-Laurentiuskerk van Wilmarsdonk staat op een containerterrein dat begrensd wordt door de Wilmarsstraat, Moleneind en Nietweg, tussen het Churchilldok en het Zesde Havendok. De toren is niet toegankelijk.

131

De spiegelzuil van Michel Martens in het Middelheimmuseum Wanneer reflectie transparant wordt

Aan deze enorme zuil zou je normaliter niet voorbij kunnen lopen. En toch gaat het kunstwerk bijna naadloos in zijn omgeving op, waardoor het een haast onwezenlijke lichtheid krijgt… Waar houdt kunst op en waar begint de natuur? Je bent wel even zoet met de vragen die je bestormen bij het bekijken van dit monumentale werk van Michel Martens. Michel Martens (1921-2006) is een van de grote namen in de Belgische glaskunst. Hij liet voor het eerst van zich praten door zijn ramen voor het Civitas Dei paviljoen op de Wereldtentoonstelling van 1958 te Brussel. Op het einde van zijn loopbaan maakte hij vooral naam met een reeks opvallend ‘onopvallende’ spiegelsculpturen. Zijn werk werd opgenomen in museumcollecties in Londen, Parijs, New York en Japan. En dus ook in Wilrijk. Naast de zuil van Martens vind je in het prachtige park van Middelheim nog 215 andere beelden. De hele collectie is goed voor zowat 400 kunstwerken. Ze brengt een mooi internationaal overzicht van moderne en hedendaagse kunst, met namen als Auguste Rodin, Rik Wouters, Henry Moore, Juan Muñoz, Carl Andre, Panamarenko, Franz West, Erwin Wurm en vele anderen.

Openluchtmuseum Middelheim Middelheimlaan, 2020 Antwerpen De openingsuren variëren naargelang het seizoen. meer info: www.middelheimmuseum.be Het museumcafé in het kasteel Middelheim is een concessie van AG Vespa.

132

133

De spoorwegbrug aan de Van den Nestlei De schoonheid van stalen klinknagels

De ijzeren spoorwegbrugconstructie over de Van de Nestlei is wellicht een van meest exuberante én best verborgen staaltjes van esthetisch-industriële engineering uit de vorige eeuwwende. De vele fietsers en automobilisten die deze doorgang dagelijks gebruiken beseffen doorgaans niet hoeveel moois hen eigenlijk boven het hoofd hangt…

BEELD DAN ZOLLMAN / stadsfotograafantwerpen.be

Toen de spoorwegkathedraal van het Centraal Station op het einde van de 19de eeuw gebouwd werd, werd er ook een zes meter hoge spoorwegberm opgeworpen die een aantal straten loodrecht kruiste. De tunnel over de Van den Nestlei kreeg een prachtig vormgegeven schraagconstructie, die ons vandaag vaag doet terugdenken aan middeleeuwse versterkingen en kasteelbruggen. Gebouwd in een tijd waarin nijverheid, esthetiek en representatie nog hand in hand gingen, net zoals bij tijdsgenoten zoals het Pakhuis Vlaanderen (het huidige Fotomuseum) en de krachtcentrale van het Zuiderpershuis. Vooruitgang was goed en haar dragers moesten dus ook fraai ogen…

134

Het Moorkensplein te Borgerhout Klokken, kanteeltjes, kinders…

Eerder dan één bepaald object of gebouw, was het een bont samenraapsel van verhalen, voorwerpen en architectuur dat ons naar het Moorkensplein lokte… Om te beginnen sta je hier oog in oog met de neo-renaissance bombast van het Borgerhoutse districtshuis, dat in 1889 de deuren opende. Architectuur om U tegen te zeggen… De grote trapzaal is trouwens al even indrukwekkend als de façades van het gebouw. Wat minder Antwerpenaren weten, is dat de toren van het districtshuis onderdak biedt aan een prachtig gerestaureerde beiaard, die even oud is als het gebouw zelf. Sinds de honderdste verjaardag van het districtshuis komen de 47 klokken regelmatig in beweging voor een beiaardconcert. Goed voor 5.531 kilo harmonie… Bij het buitenkomen kan je op het plein nog even een slalom maken rond de bronzen ‘Moeder en kind’ van de Antwerpse kunstenaar Jozef J. Peters.

Districtshuis Borgerhout  Moorkensplein 1, 2140 Borgerhout Openingsuren: maandag tot vrijdag doorlopend open van 9 tot 15 uur, donderdagavond van 17 tot 19 uur Beiaardconcerten: elke eerste dinsdag van de zomermaanden van 20 tot 21 uur, en elke derde vrijdag van de maand gedurende heel het jaar van 14 tot 15 uur.

135

136

BEELD JASPER LEONARD

De Antwerpse gedichtenmuren Ik wil in de straten lezen

Antwerpen is een stad die met het hart op de tong leeft. Alles wordt er uitgesproken, dichters worden er zelfs gepromoveerd tot gevelbekleding. Dat heeft in de eerste plaats met de creatieve inspanningen van Antwerpen Boekenstad te maken, de stedelijke dienst die naar eigen zeggen ‘van koekenstad Antwerpen een heuse boekenstad wil maken’. Dankzij hen kregen een vijftal Antwerpse dichters een opvallende plek in het straatbeeld. En hun aantal groeit nog. Voeg daarbij ook nog de gevelgedichten van verschillende van onze stadsdichters, en je kan door de Antwerpse straten gaan dwalen als door een dichtbundel. Met gedichten over de stad, uiteraard… Je vindt ook nog muurgedichten van Antwerpse dichters en stadsdichters op volgende locaties: Café ‘t Half Souke, Hoogstraat 59, 2000 Antwerpen (Wannes Van de Velde) n Café Köln, Stadswaag 4, 2000 Antwerpen (Gust Gils) n Centraal Station, linkergang tussen de stations- en sporenhal, tegenover Levanto, 2018 Antwerpen, (Jan Van Nijlen) n GZA Ziekenhuiscampus Sint-Vincentius, Sint- Vincentiusstraat, 2018 Antwerpen (Paul van Ostaijen) n Boogkeers, Lange Gasthuisstraat, 2000 Antwerpen (Ramsey Nasr) n Zijgevel Stadsschouwburg, Meistraat, 2000 Antwerpen (Bart Moeyaert) n Bosto-toren, Deurnebrug, Merksem (Joke Van Leeuwen) n Waterkeringsmuur langs de Scheldekaaien, 2000 Antwerpen (Peter Holvoet-Hanssen) n

Voor een volledig overzicht: www.antwerpenboekenstad.be

137

138

‘De sokkel’ in het Stadspark Artistiek talent op een voetstuk

In het Antwerpse Stadspark staat een lege sokkel. Niemand die zich nog de Vlaamse poëet-emancipatiestrijder Frans-Jozef de Cort herinnert, die hier ooit van zijn voetstuk tuimelde. De steen had voorgoed in de vergetelheid kunnen verdwijnen tussen het romantische parkgroen - ware het niet voor een aantal creatieve geesten die het zonde vonden van de ongebruikte ruimte… De sokkel werd de aanleiding voor een samenwerking tussen het Middelheimmuseum, AIR Antwerpen en de wijkvereniging Klein Antwerpen. Zij lanceren nu tweemaal per jaar een internationale open call voor kunstenaars om een invulling te geven aan de sokkel. Kunstenaars die sinds 2011 aan het project deelnamen: Henk Visch (Nederland), Ria Pacquée (België), het duo Cristian Bors en Marius Ritiu (Roemenië) en André Romão (Portugal). Hun ingrepen roepen vraagtekens op rond de rol van kunst in de openbare ruimte. En ook het historisch waardevolle stadspark krijgt er vernieuwde aandacht door: de inhuldigingen van de sokkelsculpturen gaan immers gepaard met gezellige wijkfeesten die door Klein Antwerpen worden georganiseerd.

Stadspark Antwerpen Quinten Matsyslei - Rubenslei - Plantin-Moretuslei, 2018 Antwerpen De sokkel bevindt zich aan de zijde van de Quinten Matsyslei, ter hoogte van de speeltuin en de skatepiste. Het Stadspark is permanent toegankelijk. Meer info over het sokkelproject: www.middelheimmuseum.be, www.airantwerpen.be en www.kleinantwerpen.be Op de plek van het afgebrande paviljoen bouwt AG Vespa binnenkort een nieuw gebouw. OP ONDERGrONDS (en dus geluidsdempend) niveau herrijst CAFé CAPITAL, op parkniveau opent een nieuwe horecazaak met terras en ook de groendienst krijgt er haar nieuwe thuishaven.

139

Het atelier/woonhuis van Panamarenko Hoogvliegers in een volksbuurt

De naam Panamarenko klinkt in de hedendaagse kunstwereld als een klok. Zijn aerodynamische werken hebben hun weg gevonden naar museumcollecties over de hele wereld. ‘Kunnen ze nu vliegen, of niet?’ is de vraag die altijd opnieuw brandt op de lippen van kijkers die met zijn waanzinnige vliegtuigen, zeppelins, helikopters en prehistorische kippen in aanraking komen. Het werk van Panamarenko staat voor de aloude Icarusdroom die in elk van ons blijft sluimeren. Henri Van Herwegen is altijd een kind van de Seefhoek gebleven. Hij heeft er bijna heel z’n leven gewerkt en gewoond, samen met zijn moeder. Tot hij in 2003 huwde en hij wat later zijn moeder verloor. Het werd tijd om te verkassen. Na zijn vertrek uit Antwerpen schonk Panamarenko in 2007 zijn huis en atelier-met-inboedel aan de Vlaamse gemeenschap. Het Museum voor Hedendaagse Kunst van Antwerpen nam de verbouwing en ontsluiting van het pand op zich. De bevriende kunstenaar-architect Luc Deleu leidde de verbouwingen. De beheerders willen er een levendig ‘kunstenhuis’ van maken, waar het Panamarenko-universum voelbaar blijft. De installatie van het kleine helikopterplatform bovenop het dak is alvast een stap in de goede richting. Daarmee heeft ‘Pepto Bismo’, de luchtvaarder die al jarenlang vanop het naburige Sint-Jansplein verwoede pogingen onderneemt om op te stijgen (of te landen?) eindelijk een gepast vliegdoel gekregen…

Panamarenko huis & atelier Biekorfstraat 2, 2060 Antwerpen Het huis/atelier is publiek toegankelijk en kan bezocht worden op afspraak. Voor afspraken en meer info kan je terecht bij het M HKA: +32 (0)3 260 99 99 www.muhka.be. Er bestaat ook een site: www.panamarenko.be

140

141

De spooksculpturen van Charles Szukalski Rusteloze geesten

Flaneurs die op de Komedieplaats aan de Bourlaschouwburg achteloos hun blik langs de omringende daken laten gaan, krijgen vaak de schok van hun leven: vanop het dak van het pand op nr. 13-15 worden ze gadegeslagen door twee spookgestalten. Het duurt daarbij wel even voor ze doorhebben dat ze naar een kunstwerk aan het staren zijn… De verstarde spoken op de Komedieplaats zijn het werk van Charles Albert Szukalski (1945-2000) een Antwerpse schilder-beeldhouwer met Duitse roots. Szukalski studeerde in de woelige jaren 1960 aan de Antwerpse Academie, waar hij samenwerkte met kunstenaars als Jef Verheyen, Paul Van Hoeydonck en Vic Gentils. Later werd hij vooral bekend om zijn drapages en spookachtige sculpturen - meestal paren of groepen, die in hun gezichtsloze verstarring elk contact uitsluiten. Szukalski liet zijn spoken niet enkel in Antwerpen achter; zijn grootste en wellicht gekendste werk (een spookversie van het Laatste Avondmaal) vind je terug in de Amerikaanse Mojavewoestijn. Eén dag voor zijn veel te vroege dood ten gevolge van kanker beëindigde Szukalski zijn allerlaatste sculptuur met de hulp van zijn vriend Fred Bervoets.

Je vindt spoken van Charles Szukalski in Antwerpen op volgende locaties: n Middelheimmuseum, 2020 Antwerpen (Dialoog, 1974) n op het dak van nr. 13-15 op de Komedieplaats, 2000 Antwerpen n de binnentuin van het Elzenveld, 2000 Antwerpen n op een balkon in de Van Schoonbekestraat 56, 2018 Antwerpen

142

143

144 BEELD TIJS VISSER

De wolkenmeter van Jan Fabre The sky is the limit

Het loont om af en toe de blik uit de steegjes van alledaagse beslommeringen los te maken en hem vrij te laten zweven boven de stadsdaken. Want daar, op de grenslijn tussen mens en oneindigheid, ontdek je soms dingen van pure schoonheid. Zoals de ‘wolkenmeter’ van Jan Fabre, die op het dak van kunstencentrum deSingel heeft postgevat. De controversiële paus van de Belgische kunstscene bezorgt ons met dit stralende beeld, dat danst op het scherp tussen kitsch en surrealistische visioenen, een passende afsluiter voor dit verhaal. Je kan het vanuit verschillende hoeken in de Antwerpse skyline terugvinden. Wij bij AG VESPA zitten in de eerste loge: vanuit onze kantoren heb je een onbelemmerd zicht op zijn silhouet. Een prachtig zicht, vooral wanneer de lage zon door een donker wolkendek breekt. Dan vlamt de mens die het ongrijpbare meten wil in alle hevigheid op…

‘De man die de wolken meet’ (1998) van Jan Fabre staat op het dak van kunstcampus deSingel, Desguinlei 25, 2018 Antwerpen.

145

10x SCHATTEN IN DE SCHADUW 01. De Nottebohmzaal in Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience 02. De polderkerkjes van Wilmarsdonk en Oosterweel 03. De spiegelzuil van Michel Martens in het Middelheimmuseum 04. De spoorwegbrug aan de Van den Nestlei 05. Het Moorkensplein te Borgerhout 06. De Antwerpse gedichtenmuren (locaties: zie www.antwerpen.be) 07. â&#x20AC;&#x2DC;De sokkelâ&#x20AC;&#x2122; in het Stadspark 08. Het atelier / woonhuis van Panamarenko 09. De spooksculpturen van Charles Szukalski 10. De wolkenmeter van Jan Fabre

146

KAPELLEN

N11

BRASSCHAAT

Churchilldok

02 Peerdsbos N115 Leopolddok Vierde Havendok

SCHOTEN MERKSEM

Sch

Vijfde Havendok

eld

Albert

Waasland tunnel

Galgenweel

N12 WIJNEGEM

DEURNE

N70 ZWIJNDRECHT

Kanaal N120

09 07

Rivierenhof

04 BORGERHOUT BURCHT

Kennedy tunnel

WOMMELGEM

R11 BORSBEEK

03 BERCHEM N419 HOBOKEN Schoonselhof

Antwerpen Deurne

Middelheimpark

WILRIJK

MORTSEL

N10

147

DEZE STADSGIDS KWAM TOT STAND DANKZIJ an annemie an-astrid valérie wim ann katrin herman jana petra bob manuela katrien kevin valerie lore christophe christel sara leslie rebecca günther dwaro nini lieve els liesbet jan fatima steven koen koen eefje bahaa danielle mieke almut anne jos ine annelien sabri etienne sarah annelie danny petra luc karen mark johannes francine liesbeth kelly joris patricia katleen elisabeth karolien carry peter barbara maya walter ilse tine eddy jules heidi katrijn kristof veerle bart stefan steven ester melissa mik svetlana isabel filip tom johny steven ilse simone karin isabelle hanne tinne kristien tjorven veerle yrsa kristof katleen joris liesbeth & irène EINDREDACTIE KOEN RAEYMAEKERS CONCEPT MAGNIFIK.BE DRUK GEERS OFFSET OPLAGE 600 ex V.U. JOS GOOSSENS, Gen. Lemanstraat 55, 2018 Antwerpen © AG VESPA, MAART 2013 www.agvespa.be