felietony
WYDAWCA: CEBP 24.12 Sp. z o.o.
2 Po wakacjach przyjdzie wrzesień, a centralizm wciąż się niesie Bogusław Śliwerski
ul. Kwiatowa 3, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10
w numerze 6.201/2018
materiały na wrzesień
ZESPÓŁ REDAKCYJNY:
bliżej nauczyciela 4 Dlaczego warto ćwiczyć u dzieci wytrwałość? Anna Jankowska 8 DRYL, RYTM I RYM, czyli kilka słów o skutecznym nauczaniu języka angielskiego
przez działanie Katarzyna Dołhun
11 Aromaterapia. Jak wspierać dzieci w rozwoju i dbać o ich zdrowie w przedszkolu Dariusz Cwajda
14 O dziecku na starcie edukacji przedszkolnej, czyli o osiągnięciach rozwojowych
z wczesnego dzieciństwa Marta Majorczyk
Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – zastępca redaktora naczelnego (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Monika Majewska – redaktor merytoryczny (m.majewska@blizejprzedszkola.pl) Natalia Łasocha – redaktor merytoryczny (n.lasocha@blizejprzedszkola.pl) Agnieszka Czeglik (a.czeglik@blizejprzedszkola.pl)
STALI AUTORZY: prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, prof. Bogusław Śliwerski, Ewa Zielińska
WSPÓŁPRACA:
bliżej dziecka 18 Marzenia do spełnienia. Scenariusz zajęć na Dzień Marzyciela Magdalena Ledwoń 24 Action Songs. Inspiracje nie tylko dla nauczycieli języka angielskiego Katarzyna Niemiec 27 Jak samodzielnie zbudować samochód z napędem elektrycznym? Jan Amos Jelinek 49 NA TROPIE LICZB – RUCH ULICZNY. Propozycje zabaw i sytuacji edukacyjnych
pomocnych podczas opracowywania zajęć dla przedszkolaków
Dariusz Skrzyński, Barbara Szeląg, Ewa Stadmüller, Anna Jankowska, dr Marta Majorczyk, Karolina Turek, Katarzyna Niemiec, Wanda Papugowa, Joanna Wołoch, Sylwia Cłapa, Dominika Góra
ZESPÓŁ DORADCZY: Maria Broda-Bajak, Maria Peszat, Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda
Propozycje aktywności dla dzieci młodszych
OKŁADKA: depositphotos.com, fotolia.pl ZDJĘCIA: depositphotos.com, fotolia.pl GRAFIKA I SKŁAD: Tomasz Gil MARKETING i REKLAMA: Katarzyna Halik (katarzyna.halik@blizejprzedszkola.pl) PATRONATY MEDIALNE: Sandra Hotloś (s.hotlos@blizejprzedszkola.pl)
28 Witamy w przedszkolu
BIURO OBSŁUGI KLIENTA:
Przewodnik BLIŻEJ PRZEDSZKOLA – materiały na wrzesień
33 Tu mam oko, a tu nos 38 Nasza Pani jest kochana 42 Nasza sala kolorowa 46 Lubię skakać, lubię śpiewać
Gabriela Gąsienica (g.gasienica@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 102 Natalia Pietrzyk (klienci abonamentowi) (n.pietrzyk@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 109
Propozycje aktywności dla dzieci starszych
ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart NAKŁAD: 11000
50 Spiesz się powoli
PRENUMERATA STANDARDOWA:
56 Na przejściu
12 miesięcy: 319 zł*, 6 miesięcy: 168 zł*
60 Ruch drogowy
PRENUMERATA PLUS:
64 Znaki drogowe
12 miesięcy: 655 zł*, 6 miesięcy: 336 zł*
68 Moja ulica
PRENUMERATA ABONAMENTOWA: standardowa: 28 zł* za miesiąc PLUS: 56 zł* za miesiąc
kącik edukacyjny 77-84 Karty pracy
●
Polecają nauczyciele wychowania przedszkolnego – str. 72
●
Pod patronatem – str. 73
* Kwoty brutto prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 wew. 109 www.blizejprzedszkola.pl/prenumerata
PRENUMERATA INSTYTUCJONALNA: KOLPORTER S.A.: prenumeratę można zamawiać w oddziałach firmy na terenie całego kraju. Informacje pod numerem infolinii 0801 205 555 lub poprzez stronę internetową dp.kolporter.com.pl Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione. Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów.
Dołącz do nas na Facebooku
Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam. Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny.
■ felieton
Bogusław Śliwerski
Po wakacjach przyjdzie wrzesień, a centralizm wciąż się niesie
B
Dynamika przemian społeczno-politycznych w III RP jest tak duża, chaotyczna i zmienna, że nikt już nie pamięta źródeł i intencji tych, którzy powołując do życia w 1980 r. Solidarność, walczyli o zupełnie inną oświatę. Coraz rzadziej towarzyszy nam refleksja nad tym, w jakim zakresie politycy wszystkich orientacji ideologicznych zaprzeczają wyjściowym deklaracjom, które wśród twórczo i autonomicznie zaangażowanych w transformację szkolnej edukacji nauczycieli rozbudziły nadzieje na „lepsze jutro”. Spór o miejsce, rolę i sposób kształcenia oraz wychowania młodego pokolenia nie zanika wraz z dojściem do władzy którejś z sił politycznych, ale wprost odwrotnie, potęguje potrzebę zaakcentowania swojej odmienności czy stanu niezadowolenia kosztem uczniów i nauczycieli, bowiem w wyniku nonsensownych „reform” traci na tym co najmniej jedno z tych środowisk. Tempo podejmowanych decyzji, a zwłaszcza nadnaturalny okres ich wdrażania w życie lub wycofywania się z niektórych, okazują się jedną z najbardziej popularnych technik sprawowania władzy oświatowej w naszym kraju. Prawo oświatowe jest tak konstruowane, by zapewnić nadzorowi pedagogicznemu autorytarny standard zarządzania procesami kształcenia w szkolnictwie publicznym. Rozpisane konkursy na dyrektorów przedszkoli spotykają się z brakiem zainteresowania, gdyż w tej grupie zawodowej są pedagodzy, którzy nie godzą się na przedmiotowe traktowanie ich ról zawodowych. Nie chcą funkcjonować w nadzorze w roli przedłużonego ramienia władzy partii rządzącej. Wielokrotnie zostały zmarnowane: czas, wysoka motywacja oraz zaangażowanie wielu zatroskanych o edukację nauczycieli, środki materialne i finansowe samorządów, a przy tym wypalono przestrzeń do twórczego działania najbardziej aktywnych nauczycieli, naruszając u nich poczucie zaufania do władzy w ogóle. To, co jedni ministrowie skracali, następni wydłużali, co jedni wzbogacali, następni o to samo uszczuplali, to, z czym jedni zrywali, inni – jakby na przekór – właśnie do tego nawiązywali itd. Ustawy i rozporządzenia oświatowe są tak nowelizowane, by nauczyciel nieustannie poddawany
2
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 6.201/2018
Bogusław Śliwerski – profesor zwyczajny Uniwersytetu Łódzkiego i Akademii Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej w Warszawie, przewodniczący Komitetu Nauk Pedagogicznych PAN. Jego zainteresowania naukowe koncentrują się na pedagogice ogólnej, teorii wychowania i pedagogiki wczesnoszkolnej oraz problemach kształcenia pedagogów.
był arbitralnej władzy, centralnej i terenowej administracji oświatowej. Jest on nadal przedmiotem oddziaływania nadzoru pedagogicznego, a nie podmiotem upoważnionym do dochodzenia przyznanych mu praw i profesjonalnej samorealizacji, kreatywności dzięki nabytym kwalifikacjom. Od czasu reformy Mirosława Handkego wszelkie podejmowane jeszcze próby oddolnych innowacji czy eksperymentów pedagogicznych są redukowane do doskonalenia jedynie tego, na co zezwala władza. W sporze nauczyciela z administracją oświatową jest on petentem upraszającym się o respektowanie jego pedagogicznych i przedmiotowych uprawnień. Czas pracy i płace są – jak w socjalizmie – darem łaski władzy, a nie realnym wynagrodzeniem za kwalifikacje, zaangażowanie i osiągnięcia. Może właśnie dlatego nie możemy wyeliminować naboru do tego zawodu osób wpływających na jego negatywne postrzeganie. Trudno bowiem, by poza częścią pasjonatów, kontynuatorów rodzinnych tradycji, nie trafiali do tej profesji także cynicy, nieudacznicy, sfrustrowani ignoranci, skoro mają gwarancje względnie stałej płacy niezależnie od jakości wykonywanej pracy. Polska oświata nadal zatem, mentalnie, a więc kulturowo i prawnie, tkwi bardzo głęboko swoimi korzeniami w systemie państwa totalitarnego, jakim była PRL. Niestety nie możemy, bo też nie chcemy odrzucić syndromu homo sovieticus, godząc się na regulacje, które podtrzymują pozór demokracji, iluzję samorządności. Szkolnictwo ma pełnić funkcję adaptacyjną do stanowionego przez centralne władztwo systemu, zgodnie z interesami politycznymi partii władzy. Spełnia się marzenie antydemokratów, etatystów, którzy zapewniają sobie w ten sposób nieograniczony wpływ, także za pośrednictwem usłużnych i posłusznych nauczycieli, na szeroko pojmowaną szkołę publiczną, która de facto nadal jest szkołą państwową. Przedszkola i szkoły nie są placówkami w pełni publicznymi, skoro nie są res publicą edukacyjną, nie są autonomiczną instytucją, w której profesjonaliści mogliby sami stanowić o tym, jak realizować proces kształcenia i wychowania. Czy czeka nas zatem kolejna rewolucja nauczycielsko-rodzicielskiej solidarności?
■ bliżej nauczyciela
Katarzyna Dołhun
DRYL, RYTM I RYM czyli kilka słów o skutecznym nauczaniu języka angielskiego przez działanie
W kontekście zdobywania wiedzy i uczenia się świata nie myślmy o maluchu jak o osobie dorosłej. Dziecko uczy się zupełnie inaczej niż my, dorośli. Proces ten przebiega spontanicznie, naturalnie i – co niewiarygodne – bez wysiłku, podczas zabawy i wszelkich czynności dnia codziennego. Przedszkolak chłonie wiedzę z otoczenia wszystkimi zmysłami, czyli całym sobą. Warto pochylić się nad tą wrodzoną, naturalną umiejętnością dziecka i stworzyć mu optymalne warunki do rozwoju – także do nauki języka angielskiego. 8
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 6.201/2018
W�S�Ł� D�I�L�Y P�Z�D�Z�O�E P�Z�D�Z�O�A� T� J�! P�o�o�y�j� a�t�w�o�c� d�a d�i�c� m�o�s�y�h n� w�z�s�e� Czy wiesz, że 8 września obchodzimy Dzień Marzyciela
? Magdalena Ledwoń
MARZENIA
do spełnienia scenariusz zajęć na dzień marzyciela dla sześciolatków
Cele ogólne: • wyjaśnienie, czym są marzenia i jak można je spełnić; • rozwijanie dziecięcej wyobraźni. Cele szczegółowe: • stwarzanie okazji do werbalizowania swoich myśli na temat marzeń; • uwrażliwianie na fakt, że każdy może i ma prawo marzyć; • uświadomienie, jaką drogę należy pokonać, aby marzenia stały się rzeczywistością; • zachęcanie do snucia marzeń i rozwijanie poczucia, że wszystko jest możliwe. Metody pracy z dziećmi: czynne; oglądowe; słowne. Formy organizacyjne: indywidulana; zespołowa; zbiorowa. Pomoce do zajęć: zdjęcia przymocowane do sylwet papierowych chmur oraz wstążki różnej długości przyczepione do sylwet; kartoniki z literami do utworzenia hasła; podkład muzyczny z utworem instrumentalnym „W świecie marzeń”; flamaster i balon dla każdego dziecka z jego imieniem na karteczce; chusta animacyjna; opowiadanie Magdaleny Ledwoń „O spełnianiu marzeń”; arkusz szarego papieru; podpisy; wstążki w trzech kolorach; ilustracje w kopertach; długie paski papieru i zestaw obrazków dla każdego zespołu; podkład muzyczny z utworem instrumentalnym „Podróż na chmurce”; papierowe chmurki dla każdego dziecka. Przebieg zajęć • Marzenia – zabawa czytelnicza. Przed zajęciami nauczyciel umieszcza na suficie papierowe sylwety chmurek (np. przy pomocy gumy mocującej), na odwrocie których znajdują się zdjęcia. Z każdej chmurki zwisa wstążka innej długości. Dzieci próbują chwycić wstążkę, tak aby oderwać sylwetę. Gdy wszystkie chmurki znajdą
18 18
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 6.201/2018 BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 6.201/2018
■ bliżej dziecka
inspiracje n
ie tylko dla
nauczycieli
języka angi
elskiego
Katarzyna Niemiec
ACTION SONGS „Hello” – zabawa w parach z piosenką. Dzieci dobierają
się w pary i stają naprzeciwko siebie. Wykonują ruchy do piosenki, opisane poniżej.
Piosenka „Hello” dostępna na płycie
Make pairs. Sing a ’Hello’ song to each other, when you hear the words ‘find a new partner’, do it. Try to choose a different person each time. Hello (sł. Katarzyna Niemiec, muz. Miłosz Konarski) Hello, hello, machają do siebie nawzajem It’s a beautiful day. wykonują ruch rękami, wskazując dookoła Hello, hello, Clap your hands and say: One, two, three, four, five. Hooray! klaszczą i liczą Now hold your hands, chwytają się za ręce And make a turn, obracają się razem Find a new partner szukają nowego partnera i na kolejne powtórzenie wykonują te same ruchy And sing again. (źródło: Katarzyna Niemiec, „Come and Play with Me”, wyd. CEBP 24.12, Kraków, 2018)
24
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 6.201/2018
www.blizejprzedszkola.pl/ wydawnictwo
Action Cards – zabawa językowo-ruchowa. Nauczyciel prezentuje karty obrazkowe (zwroty w języku polskim zagina tak, aby były niewidoczne), na których znajdują się obrazki i polecenia (go fast like a racing car / fly like a plane / drive like a car / go slow like a train / swim like a ship / push like a bulldozer). Dzieci powtarzają zwroty za prowadzącym i wykonują dany ruch. Następnie poruszają się swobodnie do muzyki. Na przerwę nauczyciel podnosi jedną z kart i wydaje polecenie, np. fly like a plane, a dzieci poruszają się w ten sposób do następnej przerwy w muzyce. Po pewnym czasie prowadzący może zrezygnować z pokazywania ilustracji i tylko wydawać polecenia. Gdy dzieci poznają już zabawę i osłuchają się z poleceniami, nauczyciel pokazuje samą ilustrację. Wtedy przedszkolaki nazywają czynność, a następnie ją naśladują. Move around the room when you hear the music. When the music stops, look at me and listen what to do / look and say what to do.
WESOŁE DZIELNY PRZEDSZKOLE PRZEDSZKOLAK TO JA! Propozycje aktywności dla dzieci młodszych na wrzesień
Witamy w przedszkolu Cele ogólne: yy wdrażanie do uważnego słuchania tekstów literackich; yy stwarzanie okazji do nawiązywania kontaktu z innymi; yy rozwijanie percepcji wzrokowej. Cele szczegółowe: yy yy yy yy
rozwijanie umiejętności odpowiadania na pytania do tekstu; zachęcanie do zabaw w parach i całą grupą; utrwalanie imion rówieśników; doskonalenie umiejętności wyszukiwania elementów na ilustracji.
Metody pracy z dziećmi: czynne; słowne; oglądowe. Formy organizacyjne: indywidualna; zbiorowa; zespołowa. Pomoce dydaktyczne: długie balony (dla każdego dziecka); rymowanki: „Poranna rozgrzewka”, „Chodźcie, chodźcie…”, „Chodzi miś” Joanny Wołoch; zabawki dostępne w sali; opowiadanie Agnieszki Borowieckiej „Wesołe przedszkole” oraz ilustracje, sylweta misia i kartoniki do opowiadania; misie przyniesione z domu; podkład muzyczny z utworem instrumentalnym „Smutne i wesołe dźwięki”; ilustracja i kartoniki do zabawy „Co to jest?”; plakat „Wesoły pociąg”; rymowanka „Wesoły pociąg” Natalii Łasochy; wizytówki z imionami dzieci lub ich fotografie; podkład muzyczny do piosenki „Sit Down, Stand Up!” (sł. Katarzyna Janiszewska-Gold, muz. Magdalena Nowak); karty pracy „Droga do przedszkola”; plastelina; kredki.
ZAJĘCIA PORANNE Balonowe łapki – zabawa na powitanie. Każde dziecko otrzymuje długi balon, którego końce trzyma w dłoni, tworząc wielką „łapkę” (przed zajęciami nauczyciel nadmuchuje balony, ale niezbyt mocno, aby łatwo się je wyginało). Maluchy spacerują po sali i przybijają sobie piątki uniesionymi wysoko „łapkami”. Co jakiś czas prowadzący mówi:
28
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 6.201/2018
W�S�Ł� D�I�L�Y P�Z�D�Z�O�E P�Z�D�Z�O�A� T� J�! P�o�o�y�j� a�t�w�o�c� d�a d�i�c� m�o�s�y�h n� w�z�s�e� Lubię… – rozwijanie umiejętności budowania zdań. Nauczyciel układa dwanaście małych obręczy, tworząc z nich okrąg. Do każdej wkłada kartonik, odwracając go fotografią do dołu. Dzieci poruszają się po zewnętrznym obwodzie koła według polecenia prowadzącego: maszerują, biegają na palcach, w podskokach itp. Na mocne uderzenie tamburyna zatrzymują się. Wywołana z imienia osoba podnosi kartonik ze znajdującej się najbliżej obręczy i układa zdanie z przedstawionym na nim obiektem, np. Uwielbiam zjeżdżać na zjeżdżalni. / Lubię grać w piłkę nożną. / Na placu zabaw kręcimy się na karuzeli, po czym dzieci wracają do zabawy w kole.
Pomoce do zabawy „lubię...” do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
ZAJĘCIA POPOŁUDNIOWE Utwór instrumentalny „Na spacerze” do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
Piosenka dostępna na płycie
Spacer – zabawa ożywiająca z chustą animacyjną. Dzieci trzymają chustę animacyjną za uchwyty, falują nią. Nauczyciel odtwarza utwór instrumentalny „Na spacerze”. Maluchy idą w koło, trzymając chustę i dostosowując się do tempa muzyki. Na ciszę podnoszą chustę i wchodzą pod nią. Zabawę należy powtórzyć kilka razy. Co można robić w przedszkolu? – zabawa ruchowa. Przed zabawą prowadzący umieszcza w kilku koszyczkach kolorowe i czarno-białe obrazki. Dzieci poruszają się swobodnie po sali do piosenki „Życie przedszkolaka” (sł. Ewa Stadtmüller, muz. Jerzy Zając). Na przerwę w muzyce zabierają jeden obrazek z dowolnego koszyczka i szukają osoby, która ma taki sam kartonik – kolorowy lub czarno-biały, po czym siadają na dywanie. Nauczyciel podchodzi do wybranych par, a maluchy opowiadają, co przedstawia ich obrazek. Następnie dzieci odkładają obrazki do koszyczków, a zabawa zaczyna się od początku.
www.blizejprzedszkola.pl/ wydawnictwo
Pomoce do zabawy „Co można robić w przedszkolu?” do pobrania na www.blizejprzedszkola.pl
Miś – praca plastyczna. Dzieci otrzymują elementy misia, które wykonały podczas zajęć porannych. Palcami zamoczonymi w farbie domalowują brakujące elementy. Pod szyją przyklejają kokardkę w wybranym przez siebie kolorze i doklejają ruchome oczy.
48
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 6.201/2018
BEZPIECZNI NA DRODZE TO JA! DZIELNY PRZEDSZKOLAK Propozycje aktywności dla dzieci starszych na wrzesień
Znaki drogowe Cele ogólne: yy wzbogacanie wiedzy na temat zasad ruchu drogowego; yy rozwijanie kompetencji matematycznych; yy doskonalenie koordynacji ruchowej i sprawności motorycznej. Cele szczegółowe: yy yy yy yy
zapoznanie z wyglądem i znaczeniem wybranych znaków drogowych; uświadamianie konieczności przestrzegania zasad ruchu drogowego; utrwalanie nazw figur geometrycznych; zachęcanie do aktywnego udziału w ćwiczeniach i zabawach ruchowych.
Metody pracy z dziećmi: czynne; oglądowe; słowne. Formy organizacyjne: zbiorowa; zespołowa; indywidualna. Pomoce do zajęć: woreczek gimnastyczny; podkład muzyczny z utworem instrumentalnym „Aerobik”; obrazki do zabawy „Kolorowe puzzle”; obrazki znaków drogowych; obręcze hula-hop; kartoniki z rodzajami znaków; podkład muzyczny z dowolną wesołą muzyką; figury geometryczne wycięte z papieru; papierowe znaki drogowe (zestawy czarno-białe i kolorowe); podkład muzyczny do piosenki „Moja ulica” (sł. Ewa Stadtmüller, muz. Jerzy Zając); materiały do wykonania pracy plastycznej (opisane w treści scenariusza); kartoniki do gry towarzyskiej „Dobble figurowe”; obrazek z czerwonym autobusem; podkład muzyczny do piosenki „The Wheels on the Bus”; przybory do ćwiczeń gimnastycznych: ławeczka gimnastyczna, krążki gimnastyczne; karty pracy „Znaki”.
ZAJĘCIA PORANNE Moja droga do przedszkola – rozmowa swobodna. Dzieci opowiadają, w jaki sposób docierają do przedszkola (pieszo/rowerem/samochodem itd.) oraz co ciekawego mijają po drodze. Podaj dalej – zabawa integracyjna. Dzieci siedzą w kole i podają sobie woreczek gimnastyczny. Na hasło nauczyciela: zielone podają woreczek w drugą stronę, a na słowo: czerwone zatrzymują podawanie.
64
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 6.201/2018
Pomyśl przez chwilę, co ukryło się na obrazku i dokończ według własnego pomysłu.
Co ukryło się na obrazku?