felietony
WYDAWCA: CEBP 24.12 Sp. z o.o.
4 Gra (w) donosiciela Bogusław Śliwerski
ul. Kwiatowa 3, 30-437 Kraków redakcja@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 12 262 50 34
80 Tu i teraz Bernard Fruga
ZESPÓŁ REDAKCYJNY:
w numerze 5.176/2016
materiały na czerwiec
bliżej dziecka 6 Wracaj do zdrowia, misiu! bajka psychoterapeutyczna dla dzieci, które przeżywają chorobę bliskiej osoby Agnieszka Borowiecka
8 Wracaj do zdrowia, misiu! zabawy do bajki psychoterapeutycznej Gabriela Gąsienica
kącik eksperta
STALI AUTORZY:
10 Bliżej Nauczyciela Ty pytasz, my odpowiadamy 12 W świetle prawa Ty pytasz, my odpowiadamy
Monika Urbańska
Dariusz Skrzyński
14 Zamki nie bardzo wesołe – co robić z negatywnymi emocjami? Ewelina Ścibak
16 Prośby Dziecka – część IV Anna Szczypczyk 18 Rozwijanie obszarów kompetencji u sześciolatka Sławomira Załęska 22 Prawo a konkursy organizowane w przedszkolu
Jak prawidłowo opracować regulamin konkursu? Dariusz Skrzyński
English with Little Ant 28 English
with Little Ant
Katarzyna Janiszewska-Gold
przewodnik nauczyciela przedszkola – materiały na czerwiec 32
Realizacja Podstawy Programowej
33
Dzień Dziecka świętujemy, naszą odmienność szanujemy
38
Kocham mojego tatę jesienią, zimą, wiosną i latem!
44
Na jeziora zapraszają nas Mazury, a na piesze wędrowanie – góry!
50
Nasze prawa to ważna sprawa!
58
Tata dużo rzeczy wie, tata zawsze kocha mnie!
64
Małe i duże – co? Wakacyjne podróże! bliżej nauczyciela
72 Planowanie pracy wychowawczo-dydaktycznej w przedszkolu Sposoby realizacji treści programowych z zakresu sprawności ruchowej, edukacji plastyczno-konstrukcyjnej, edukacji matematycznej Ewa Zielińska
edukacja wieloobszarowa 76 Historia
Robert Halik – redaktor naczelny (r.halik@blizejprzedszkola.pl) Marta Stasińska – zastępca redaktora naczelnego (m.stasinska@blizejprzedszkola.pl) Maria Broda-Bajak – redaktor merytoryczny (m.bajak@blizejprzedszkola.pl) Agnieszka Czeglik (a.czeglik@blizejprzedszkola.pl) Monika Majewska (m.majewska@blizejprzedszkola.pl) Natalia Łasocha (n.lasocha@blizejprzedszkola.pl)
urządzeń do badania głębin morskich Jan Amos Jelinek
edukacja plastyczna 78
Jak zrobić słonia? Dominika Karolczyk
79
Jak zrobić żyrafę? Dominika Karolczyk
● Pod patronatem – str. 70 ● Poczytaj mi, proszę – str. 71
prof. Edyta Gruszczyk-Kolczyńska, prof. Bogusław Śliwerski, Ewa Zielińska
WSPÓŁPRACA: Dariusz Skrzyński, Iwona Majewska-Opiełka, Bernard Fruga, Jan Amos Jelinek, Gabriela Gąsienica, Monika Urbańska, Barbara Szeląg, Ewa Stadmüller, Karolina Gawlik, Beata Bielska
ZESPÓŁ DORADCZY: Maria Peszat, Ewa Lelo, Bożena Michalska, Małgorzata Wajda FOTO OKŁADKI: depositphotos.com © duplass ZDJĘCIA: depositphotos.com, wikimedia.org GRAFIKA I SKŁAD: Tomasz Gil MARKETING i REKLAMA oraz PATRONATY MEDIALNE: Katarzyna Halik (katarzyna.halik@blizejprzedszkola.pl) PRENUMERATA: Natalia Pietrzyk (n.pietrzyk@blizejprzedszkola.pl) tel. 12 631 04 10 wew. 102 ISSN: 1642-8668 INDEKS: 248428 DRUK: drukarnia Bimart NAKŁAD: 7000
PRENUMERATA STANDARDOWA: Prenumeratę standardową miesięcznika można zamówić w dowolnym momencie na dowolny okres. Cena brutto prenumeraty za 12 miesięcy: 287,50 zł, za 6 miesięcy: 145 zł
PRENUMERATA PLUS: Cena brutto prenumeraty za 12 miesięcy: 587,50 zł, za 6 miesięcy: 290 zł
PRENUMERATA ABONAMENTOWA: standardowa: 25 zł za miesiąc PLUS: 50 zł za miesiąc prenumerata@blizejprzedszkola.pl 12 631 04 10 wew. 102 www.blizejprzedszkola.pl/prenumerata
PRENUMERATA INSTYTUCJONALNA: KOLPORTER S.A.: prenumeratę można zamawiać w oddziałach firmy na terenie całego kraju. Informacje pod numerem infolinii 0801 205 555 lub poprzez stronę internetową dp.kolporter.com.pl Przedruk materiałów zamieszczonych w miesięczniku w jakiekolwiek formie oraz ich publikacja w internecie bez wcześniejszej zgody Wydawcy są zabronione. Redakcja zastrzega sobie prawo do zmian i skrótów w nadesłanych materiałach oraz do nadawania tytułów. Redakcja nie ponosi odpowiedzialności za treść ogłoszeń i reklam. Wydawca ma prawo odmówić publikacji reklamy bez podania przyczyny.
■ bliżej dziecka ■ bliżej dziecka
Agnieszka Borowiecka
Gabriela Gąsienica
WRACAJ DO ZDROWIA, MISIU! (zabawy do bajki psychoterapeutycznej)
Gdy ktoś bliski choruje… – rozmowa kierowana w oparciu o ilustracje. Nauczyciel zachęca dzieci do wypowiadania się na temat fotografii. Przybliżając przedszkolakom temat choroby, warto odwołać się do ich doświadczeń. Przykładowe pytania: Co robi osoba na zdjęciu? Dlaczego leży w łóżku? Kto z was kiedyś chorował? Kto z was przebywał w szpitalu? Kogo możemy spotkać w szpitalu? Kto pomaga chorym? Jak my możemy pomóc komuś, kto jest chory? Jeśli jest taka możliwość, warto zorganizować spotkanie z lekarzem na terenie przedszkola, by mógł opowiedzieć dzieciom o chorobach – o tym, jak ich unikać i o tym, w jaki sposób obchodzić się z osobami, które są chore.
Co ci jest? – zabawa rozwijająca mowę i myślenie. Przed przyjściem dzieci do przedszkola nauczyciel przygotowuje sytuację zadaniową, np. przykleja lalce plaster na czole, innej rysuje zmywalnym flamastrem czerwone kropki (symbolizujące ospę), misiowi bandażuje łapkę. Wprowadza uczestników zabawy do kącika lalek, mówiąc, że kilka zabawek się rozchorowało. Przedszkolaki się rozglądają – starają się zauważyć, które zabawki źle się czują. Dzieci opowiadają, na co może chorować dana zabawka, co się mogło stać z nią wcześniej (dlaczego się rozchorowała). Jeśli mają problem z tym zadaniem, prowadzący udziela swojego głosu zabawkom i odpowiada dzieciom np. o tym, co je boli, jak się czują. Zdrowy czy chory? – zabawa sytuacyjna w parach. Nauczyciel przygotowuje w koszyku lub pudełku przedmioty, które mogą się przydać dzieciom w „diagnozowaniu i leczeniu” kolegów (np. stetoskopy, puste opakowania po lekach, bandaże, plastry). Jedna z osób wciela się w rolę lekarza, druga jest pacjentem. „Lekarz” próbuje zdiagnozować „pacjenta” – osłuchuje go, zagląda do gardła, mierzy gorączkę, zadaje pytania koledze o to, jak się czuje, czy coś go boli. Na końcu podaje zalecenia dotyczące leczenia. Mały szpital – zabawy w kąciku tematycznym. Oswajając dzieci z tematem choroby i związanymi z nią czynnościami, warto urządzić kącik tematyczny „Mały szpital”. Należy zgromadzić w nim przedmioty, które po pierwsze przybliżą dzieciom czynności wykonywane przez lekarzy i pielęgniarki (oraz osoby, które opiekują się chorymi w domu), a po drugie pomogą zmniejszyć lęk i strach m.in. przed zażywaniem lekarstw czy pobytem w szpitalu. Kącik taki należy wyposażyć w plastry,
8
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 5.176/2016
■ przewodnik nauczyciela przedszkola – materiały na czerwiec
Kocham mojego tatę jesienią, zimą, wiosną i latem! Propozycje aktywności pomocne w trakcie planowania pracy wychowawczo-dydaktycznej dla dzieci młodszych na czerwiec
Cele ogólne: kształtowanie u dzieci postawy szacunku i rozwijanie uczucia przywiązania i miłości do rodziców; stwarzanie przedszkolakom okazji do zapoznania się z charakterem pracy zawodowej swojego taty; wdrażanie dzieci do rozumienia potrzeby włączania się w prace domowe; stwarzanie maluchom okazji do posługiwania się prostymi narzędziami służącymi do majsterkowania; organizowanie sytuacji wspierających dzieci w uczeniu się wierszy na pamięć; doskonalenie umiejętności uważnego słuchania utworów literackich; budowanie sprawności małej motoryki poprzez zabawy paluszkowe i ćwiczenia praktyczne.
Plakat do wykorzystania podczas zajęć został dołączony do bieżącego numeru
zespołach nauczyciel może proponować dzieciom zabawę z nakręcaniem metalowych nakrętek różnej wielkości na odpowiednie śruby lub w nabijanie drewnianych kołeczków we wcześniej nawiercone otwory w deskach.
Propozycje aktywności
Mimo dopasowania narzędzi do wieku dzieci, należy ustalić z maluchami bardzo wyraźne zasady korzystania z dostępnych materiałów – dla zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa podczas zabawy.
Wprowadzenie do tematu zajęć Mój tata – rozmowa kierowana w oparciu o rysunki dzieci. Nauczyciel, w ramach przygotowania do tematyki zajęć, prosi rodziców i dzieci o wspólne wykonanie w domu portretów tatusiów – dowolną techniką, w formacie A4, tak aby obrazki były dobrze widoczne dla całej grupy. Maluchy w danym dniu przynoszą je do przedszkola i tworzą z prowadzącym wystawę. Podziwiają wzajemnie prace i na ich podstawie opowiadają o swoich tatusiach.
Zabawy inicjowane przez nauczyciela Warsztat taty – zabawa doskonaląca umiejętność segregowania; rozwijanie małej motoryki. Nauczyciel gromadzi różnego rodzaju nakrętki, śrubki, drewniane kołeczki itp. (może także poprosić dzieci o przyniesienie po kilka wyżej wymienionych rzeczy do przedszkola). W wybranym miejscu w sali z pomocą ochotników organizuje warsztat. Maluchy układają plastikowe lub kartonowe pudełeczka, do których wkładają zgromadzone elementy danego rodzaju ( maluchy na boku pudełka mogą narysować rodzaj śrubek czy nakrętek, który się w nim znajduje). Kącik można wzbogacić o przyrządy, takie jak młotek, śrubokręt, klucz itp. – dobrze, aby były to sprzęty przeznaczone dla dzieci. W różnych momentach dnia prowadzący zachęca przedszkolaki do podejmowania zabaw w warsztacie. W małych
38
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 5.176/2016
Zabawy integracyjne
Maszyna – zabawa doskonaląca umiejętność współpracy oraz pozwalająca poczuć się częścią całości (na podstawie zabawy Zbudujemy maszynę, [w:] Rea Pica, „Świetne zabawy dla małych dzieci”, Wydawnictwo K.E. LIBER, Warszawa 2006, s. 149). Ochotnik ustawia się na środku i wykonuje bez przerwy ruch, który umożliwia pozostanie w miejscu, np. poruszanie nogą w górę i w dół. Drugie dziecko ustawia się i dodaje swój ruch, który łączy się z pierwszym, ale jednocześnie nie przeszkadza w jego wykonywaniu, np. kuca i łączy dłonie, kiedy noga pierwszego dziecka podnosi się; gdy opada, rozkłada dłonie na boki. Trzecia (a potem czwarta) osoba dokłada kolejny ruch. Następnie maluchy nazywają swoją maszynę, mówią krótko, do czego służy i wydają odgłosy, reprezentując wykonywany przez nie ruch. Następuje zmiana uczestników zabawy.
Wprowadzając zabawę, nauczyciel podpowiada dzieciom ruchy i ustawienia, tak aby „maszyna” działała sprawnie. Po kilku powtórzeniach maluchy same będą już w stanie generować swoje pomysły zgodnie z założeniami zabawy.
■ przewodnik nauczyciela przedszkola – materiały na czerwiec
Na jeziora zapraszają nas Mazury, a na piesze wędrowanie – góry! Propozycje aktywności pomocne w trakcie planowania pracy wychowawczo-dydaktycznej dla dzieci młodszych na czerwiec
Cele ogólne: budzenie zainteresowania własnym krajem – jego krajobrazem i przyrodą; przybliżanie dzieciom różnych ekosystemów (morze, góry, las, jezioro) i stwarzanie okazji do zdobycia wiedzy o wybranych zwierzętach w nich żyjących; wdrażanie przedszkolaków do przestrzegania zasad związanych z bezpiecznym podróżowaniem, pobytem nad wodą, w górach, w lesie, na wsi oraz z ochroną przed upałem; poznawanie właściwości piasku i wody – eksperymentowanie w piaskownicy; rozwijanie koncentracji uwagi i umiejętności uważnego słuchania innych na drodze zabaw z elementem aktywnego słuchania; doskonalenie sprawności ruchowej na drodze zabaw ruchowych; rozwijanie umiejętności tworzenia ilustracji ruchowej podczas zabaw muzycznych, parateatralnych i gimnastycznych o charakterze opowieści słowno-ruchowych.
Propozycje aktywności Wprowadzenie do tematu zajęć
44
Nasza wakacyjna kolekcja – stworzenie kącika tematycznego. Nauczyciel z pomocą dzieci i rodziców gromadzi w sali wakacyjne pocztówki, zdjęcia z kalendarzy, przewodniki turystyczne, mapy, atlasy. Zachęca do oglądania fotografii z różnych obszarów Polski i wyszukiwania tych miejsc na mapie.
Polskie legendy – elementy edukacji regionalnej. Nauczyciel opowiada dzieciom wybrane legendy związane z Bałtykiem (np. „O flądrze bałtyckiej”, „Dlaczego Bałtyk jest słony?”), górami (np. „O śpiących rycerzach w Tatrach”, „Legenda o powstaniu Zakopanego”), z jeziorami (np. „Legenda o Rybim Królu”).
Prowadzący powinien zachęcić dzieci do gromadzenia „wakacyjnych skarbów” podczas swoich letnich wyjazdów, które po powrocie do przedszkola będą mogły wyeksponować w powstałym kąciku i opowiedzieć ich historie swoim kolegom i koleżankom.
Jest wiele legend z danych obszarów, ale niektóre z nich mogą nie być zrozumiałe dla dzieci lub też mogą być zbyt okrutne – dlatego trzeba je wybierać z rozmysłem. Młodszym dzieciom należy także opowiadać je w uproszczonych wersjach.
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 5.176/2016
■ przewodnik nauczyciela przedszkola – materiały na czerwiec
Nasze prawa to ważna sprawa! Propozycje aktywności pomocne w trakcie planowania pracy wychowawczo-dydaktycznej dla dzieci starszych na czerwiec
Cele ogólne: zapoznanie przedszkolaków z prawami dziecka; wdrażanie dzieci do tolerancji, poszanowania i akceptacji odmienności; dostrzeganie potrzeby wspólnego ustalania i respektowania norm i zasad grupowych, szczególnie zasady obowiązywania strefy osobistej; budzenie zainteresowania życiem rówieśników w innych krajach świata, zwracanie uwagi na różnice kulturowe; stwarzanie dzieciom okazji do doskonalenia umiejętności uważnego słuchania utworów literackich; kształtowanie umiejętności analizowania utworów literackich pod kątem postaw bohaterów; doskonalenie umiejętności dokonywania analizy i syntezy sylabowej wyrazów; stwarzanie okazji do podejmowania aktywności matematycznych (przeliczanie, porównywanie długości).
Plakat do wykorzystania podczas zajęć został dołączony do bieżącego numeru
być np. instrumenty (kastaniety, fletnia pana, marakasy z tykwy), elementy ubrania, biżuteria, przedmioty codziennego użytku (naczynia, ozdoby, zabawki). Dzieci mogą przyglądnąć się przedmiotom i znaleźć ich zastosowanie w zabawie swobodnej w wymyślony przez siebie sposób. Nauczyciel przygląda się zabawie, nie ingerując w nią, zwraca jednak uwagę na bezpieczeństwo dzieci. Po zabawie dowolnej przedszkolaki siadają wraz z przedmiotami na dywanie i opowiadają, do czego, ich zdaniem, może służyć dana rzecz, jak się może nazywać, kto i kiedy może jej używać. Rozmowa podsumowywana jest przez prowadzącego, który opowiada o prawdziwych zastosowaniach oglądanych przedmiotów oraz o kraju pochodzenia danej rzeczy.
Propozycje aktywności Wprowadzenie do tematu zajęć Wycieczka tematyczna. Warto się zorientować, czy w okolicy są dostępne do zwiedzania następujące miejsca: park tematyczny, wystawa w muzeum czy ekspozycja w domu kultury, które tematyką nawiązywałyby do życia ludzi w różnych regionach świata. Wycieczka w takie miejsce może być zarówno wprowadzeniem do cyklu zajęć, jak i podsumowaniem zdobytej wiedzy i umiejętności. Spotkanie z ekspertem. Być może uda się zaprosić do przedszkola eksperta, który opowie dzieciom o krajach, jakie odwiedził, i ludziach, których tam spotkał. Przedszkolaki będą mogły zobaczyć na zdjęciach, jak żyją, wyglądają, co jedzą, czym się zajmują, jakich narzędzi używają mieszkańcy innych, często egzotycznych, krajów. Jako uzupełnienie wystąpienia można wykorzystać fragmenty filmów dokumentalnych opowiadające o życiu ludów z różnych stron świata. Nauczyciel powinien wcześniej dokładnie oglądnąć film, aby mieć pewność, że prezentowane treści są odpowiednie dla dzieci.
Zabawy inicjowane przez nauczyciela Co to jest i do czego służy? – aktywność poznawcza. Nauczyciel pokazuje dzieciom przedmioty pochodzące z różnych krajów, nie wyjaśnia jednak ich zastosowania. Mogą to
50
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 5.176/2016
Zabawy integracyjne Kto ty jesteś? – zabawa z rymowanką (autor Dominika Góra). Na środku dywanu znajduje się wybrane dziecko. Pozostałe, siedząc w kręgu, inicjują zabawę słowami: Przyszedł do nas ktoś, tajemniczy gość. Kto ty jesteś, kto? Dziecko znajdujące się w środku odpowiada: Nie powiem wam, jak na imię mam. Dzieci: To może my zgadniemy, gdy wskazówkę dostaniemy? Dziecko siedzące w kręgu opowiada o postaci, w którą się wciela, np. Mieszkam na dalekiej północy, chodzę bardzo grubo ubrany, ponieważ zawsze jest tutaj zimno. Wraz z moją rodziną hodujemy psy, które nazywają się husky… lub: Tu, gdzie mieszkam, jest bardzo gorąco i bardzo trudno o wodę, dlatego codziennie muszę chodzić do oddalonej o kilka kilometrów studni. Muszę wystrzegać się wówczas dzikich zwierząt, np. nosorożców, lwów i jadowitych węży. Po odgadnięciu postaci (i przedstawieniu się przez ochotnika wymyślonym imieniem pasującym według niego do rejonu pochodzenia) następuje zmiana.
■ edukacja plastyczna
9
Dominika Karolczyk
Wspaniałym dopełnieniem naszej imponującej kolekcji zwierzątek będą słoń i żyrafa. Zatem do dzieła!
Jak zrobić słonia? Wykonanie: Materiały: glinka samoutwardzalna (biała); wykałaczka; szpatułka; pędzel i farby.
Z bryłki glinki samoutwardzalnej robimy siedem kulek (fot. 1). Z największych kulek formujemy tułów (fot. 2) i głowę z trąbą (fot. 3), a ze średnich uszy (fot. 4). Sklejamy ze sobą poszczególne elementy (fot. 5) i dodatkowo glinę w miejscu łączeń zacieramy szpatułką (fot. 6). Doklejamy pozostałe elementy: ogon (fot. 7) i oczy (fot. 8). Do wykonania detali używamy wykałaczki. Gotowe zwierzątko suszymy i malujemy farbami (fot. 9).
1
2
3
4
5
6
7
8 fot. Dominika Karolczyk
78
BLIŻEJ PRZEDSZKOLA 5.176/2016