Vademecum przedszkolnych zabaw. Jesień

Page 1

Praca zbiorowa

Vademecum przedszkolnych zabaw

Jesień

Gotowe elementy do kreowania atrakcyjnych zajęć

Kraków 2019


Vademecum przedszkolnych zabaw. Jesień gotowe elementy do kreowania atrakcyjnych zajęć Praca zbiorowa

(w „Vademecum” zamieszczone zostały utwory opublikowane w miesięczniku „Bliżej Przedszkola” z lat 2012–2018, z książki „Jesień w Przedszkolu. Zabawy ogólnorozwojowe do piosenek” oraz nowe propozycje powstałe na potrzeby tej publikacji) Wyboru zabaw dokonała:

Joanna Juszczak-Guca

Współpraca redakcyjna:

Kinga Kurczek

Nadzór merytoryczny:

Maria Broda-Bajak

Redaktor prowadzący:

Wojciech Wolak

Skład:

Mateusz Sudziński

Projekt okładki:

Dorota Prończuk

ISBN: 978-83-65915-42-9 Kraków 2019

Publikacja, którą nabyłeś, jest dziełem twórców i wydawcy. Prosimy, abyś przestrzegał praw, które im przysługują. Zawartość publikacji możesz udostępnić nieodpłatnie osobom bliskim lub osobiście Ci znanym, ale nie publikuj w internecie treści tu zawartych ani ich fragmentów, a kopiując jej część, rób to tylko na użytek osobisty. Jeśli cytujesz fragmenty z publikacji, nie zmieniaj ich i koniecznie zaznacz, czyje to dzieło. Copyright © by CEBP 24.12 Sp. z o.o. Wykorzystywanie piosenek z dołączonej płyty do wykonań i nadań publicznych poza placówkami edukacyjnymi bez zezwolenia zabronione, z zastrzeżeniem wyjątków przewidzianych w prawie autorskim.

Wydawca: CEBP 24.12 Sp. z o.o. ul. Kwiatowa 3 30-437 Kraków www.blizejprzedszkola.pl


Spis treści

Od Wydawcy ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  12

Opowiadania Przepis na zdrowie ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  17 Bajka o spóźnionej Jesieni ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  18 Pinokio w krainie Tygrysków �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  19 Choroba Ani ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  21 Kasztanek w przedszkolu �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  21 Doktor Ząbek i Krokodyl ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  22 Pafnucy i Mądralinka �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  24 Daleka podróż ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  28 W komputerowym świecie �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  29 Mały zuch ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  31 Dzień Wesołego Balonika ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  32 Przeprowadzka ślimaka Bartka ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  33 Polska – nasza Ojczyzna �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  34 Każdy z nas jest inny ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  35 Andrzejki �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  36 Jak biedronka Pięciokropka zgubiła kropki ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  37 Przygotowania zwierząt do zimy �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  38 Adaś się złości �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  39 Cztery pory roku ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  41 Bajka o misiu, który uwielbiał czekoladę ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  42 Magiczne słowa ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  44 Co nam niesie Pani Jesień? �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  45 Jesienią noszę kalosze �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  46 Domowa apteka ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  47 Rwąca rzeka ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  48 Warto uczyć się obcych języków ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  51 Deszczowy koncert �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  54 Adaś w centrum handlowym �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  55 Jak zostałem bezpańskim psem? ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  56 Daj na zgodę ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  57 Wycieczka do lasu ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  59 To wstyd czy nieśmiałość, Adasiu? ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  62 O spełnianiu marzeń ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  64 Misja ratunkowa w Krainie Bajek ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  65 O Julce i jej bolącym ząbku ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  66 Wielki wyścig ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  67

3


Wiersze Kraina bajek �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  71 Wiersz o kiszeniu ogórków ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  71 Bal jarzynowy �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  71 Na andrzejki �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  72 Na katarzynki ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  72 Owsianka �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  72 Pocztowe podróże ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  72 Drzewa w lesie �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  73 Cichutko... ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  73 Mamy takie same prawa �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  73 Zapasy na zimowe czasy �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  74 Buraczek �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  74 Rozterki winogrona �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  74 Zasady ruchu drogowego ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  75 Jajko ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  76 Sposób na złość ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  76 Powitanie Jesieni ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  76 Co w przedszkolu robić można? ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  77 Życzliwość ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  77 Moje prawa �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  78 Jesteśmy przedszkolakami ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  78 Czyste rączki ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  78 Na powitanie ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  78 Ruch drogowy ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  79 Senna podróż ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  79 Moja Ojczyzna �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  79 Miś staruszek ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  80 Rozmowa o marzeniach �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  80 Zasady maluszków ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  81 Jak wygląda kundelek? �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  81 Samochody jadą w dal �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  81 Komputer �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  82 Dzień Dziewczynek �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  82 Ulewa ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  82 Kto to? ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  82 Deszczowa pogoda �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  83 Zamiast na ekranie �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  83 Moje emocje ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  83 Jesienne słoneczko ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  83 Przejście przez jezdnię �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  84 W mojej kuchni ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  84 Potrzeba matką wynalazków ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  85 Deszczowy walczyk ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  85 Kosz Pani Jesieni ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  85 W świecie baśni ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  86

4


Zabawy Marchewka i ziemniak ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  89 Ptaszki do gniazd �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  89 Zupa warzywna ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  89 Listonosze ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  89 Kasztany i żołędzie �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  90 Wesoły pociąg ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  90 Witaj kolego! ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  90 Miś ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  91 Witaminowa ciuciubabka ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  91 Kto jest zuchem... �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  91 Idzie listonosz �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  91 Podaj balon �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  92 Wiatr i drzewa ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  92 Mali i duzi – uśmiech na buzi! ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  92 Układamy zdrowe menu ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  92 Pasta i basta! ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  93 Papier z drzewa i papier z papieru ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  93 Ja i mój przyjaciel �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  93 Straszny smok �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  94 W sieci internetowej ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  94 Dróżka do krainy baśni ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  94 A psik! ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  95 Eksperymenty z jajkiem �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  95 Co się stanie? ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  95 Smutny miś �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  96 Polskie tajemnice �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  96 Kundelek ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  96 Skaczemy przez kałuże ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  97 Taniec Pinokia ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  97 Wielka to uciecha – pomnik się uśmiecha �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  97 Chmury ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  97 Pajacyk �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  97 Podróż przez magiczną krainę ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  98 Godło Polski ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  98 Jak się dzisiaj czujesz? �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  98 Rozładuj złość �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  99 Spacer po dolinach �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  99 Uwaga, dzieci! Gdzie listek leci? ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  99 Balony pełne marzeń ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  99 Andrzejkowe wróżby �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  100 Losowanie kolorów ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  100 Myjnia samochodowa ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  101 Nasze znaczki �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  101 Królewski obiad �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  101 Smaki Italii �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  101 Rybek wiele na niedzielę ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  102

5


Sałatka owocowo-warzywna ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  102 Misie małe dwa �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  102 Podróż na chmurce ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  103 Barwy �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  103 Myszki do norek ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  103 Lew poluje ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  103 Samochody ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  103 Nam się dzisiaj marzy, żeby być na plaży �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  104 Sygnalizacja świetlna �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  104 Witam i o zdrówko pytam �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  104 Zaczarowana kraina ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  104 Szum morza ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  104 Wyprawa po kwiat dla królewny ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  104 Robimy zapasy ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  105 U kogo usiądzie miś? �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  105

Zabawy inspirowane piosenkami Chwyćmy się za ręce (słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

Chwyćmy się za ręce �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  109 Uśmiech dla wszystkich �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  109 Spacerkiem po sali �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  109 Szukamy swojej pary ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  109 Lekarstwo na nudę �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  110 Sylabowe imię ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  110

Czas słoty (słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

Czas słoty ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  111 Parasol na deszcz ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  111 Stacja meteorologiczna �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  111 Deszczomierz �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  111 Szara wyliczanka ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  112 Jesienna orkiestra ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  112

Dary pór roku (słowa: Justyna Niedbała, muzyka: Maria Broda-Bajak)

Dary pór roku ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  113 Spacer pór roku ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  113 Mijający czas �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  114 Na okrągło ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  114 Dźwięki pór roku ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  114 Zagubione pory roku �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  114

Do koła, do koła (słowa i muzyka: Monika Majewska)

Do koła, do koła ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  115 Koło ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  115 Marsz po obwodzie koła ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  115 Imię w rytmie ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  115 Do koła! ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  115 Rzeźby z plasteliny �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  116 Krąży, krąży koło ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  116

6


Jak masz na imię? �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  116 Koło czy kula? ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  116

Geometryczny wąż (słowa i muzyka: Natalia Łasocha)

Geometryczny wąż ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  117 Geometryczna muzyka ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  117 Wężowe łuski �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  118 Jaka to figura? ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  118 Koło, trójkąt, kwadrat ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  118 Kolorowe figury �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  118

Idzie, idzie... (słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

Idzie, idzie... ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  119 Idą pory roku �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  119 Wspomnienia ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  119 Idziemy, idziemy... ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  120 Aktorzy na scenie �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  120 Kolorowe pory roku ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  120

Jabłka w sadzie (słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

Jabłka w sadzie ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  121 Jesień w sadzie ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  121 Jabłuszka na jabłonki! ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  121 Zrywamy jabłka �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  121 Owocowa wyliczanka ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  122 W sadzie rumienią się jabłka �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  122 Zbieramy owoce ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  122 Dzielimy jabłko ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  122

Jesienny taniec (słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

Jesienny taniec ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  123 Jesienna przyroda �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  123 Wirujące liście ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  123 Jesienne domino ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  124 Jesienna ścieżka sensoryczna �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  124 Wiatr i liście ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  124 Jesienne obrazki �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  124

Jesień (słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

Wyprawa do sadu �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  125 Porządki w kąciku przyrodniczym ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  125 Jesienny wiatr �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  125 Jesienne skarby �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  126 Jesienna muzyka ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  126 Wirujące listki ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  126 Kasztanki i łupinki �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  126 Kasztanku, gdzie jesteś? �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  126

Jeż (słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

Jeż ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  127 Muzyczne kolce ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  127 Spacer przez kałuże ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  127

7


Jeżyk w liściach �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  128 W środku koła siedzi jeż... �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  128

Kasztanki (słowa: Gabriela Gąsienica, muzyka: Jerzy Zając)

Kasztanki ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  129 Muzyczna rozmowa o przyrodzie ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  129 Przygody kasztanków ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  129 Kasztanowa muzyka �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  130

Leśni przebierańcy (słowa i muzyka: Michał Danecki)

Leśni przebierańcy �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  131 Drwale ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  131 Kolorowy wiatr �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  131 Leśne echo ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  132 Jak grzyby po deszczu ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  132 Grzybobranie �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  132

Misiowa zabawa (słowa: Justyna Niedbała, muzyka: Monika Majewska)

Misiowa zabawa �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  133 Taniec z misiem �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  133 Gdzie się schował miś? �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  133 Miś na trampolinie ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  133 To mój miś �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  134 Połóż misia �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  134 Dom dla misia ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  134

Mój pies (słowa i muzyka: Monika Majewska)

Mój pies ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  135 Miska pełna kości �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  135 Psie nastroje ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  135 Psi świat ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  136 Geometryczny pies ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  136 Rodzina piesków ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  136

Nasza Pani (słowa: Ewa Stadtmüller, muzyka: Jerzy Zając)

Nasza Pani ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  137 Zabawki w naszej sali ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  137 Przyjemne słowa ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  137 Przyklejamy się �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  138 Klaśnij i podskocz ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  138 Dawno, dawno temu... ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  138

Odloty ptaków (słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

Odloty ptaków ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  139 Zlot ptaków ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  139 Ptaki odlatują �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  139 Przyleciały ptaszki ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  140 Piórka �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  140

Pory roku (słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

Pory roku ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  141 Obrazkowe nuty �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  141

8


Taniec pór roku ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  141 Układanka z porami roku ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  141 Wiosna, lato, jesień, zima �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  142 Aktywności w porach roku ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  142 Zimno czy ciepło? ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  142

Skąd się bierze deszcz? (słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

Skąd się bierze deszcz? ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  143 Deszcz ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  143 Co by było, gdyby... ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  144 Tańczące parasole �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  144

Symbole Polski (słowa i muzyka: Monika Majewska)

Symbole Polski ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  145 Orle, wracaj do nas! ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  145 To jest moja okolica ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  145 Biel i czerwień ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  146

Wieje, wieje wiatr (słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

Wieje, wieje wiatr �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  147 Lekki wietrzyk – wielka wichura ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  147 Silny jak wiatr ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  147 Wiatraczek przyjaźni �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  147 Drzewa na wietrze �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  148 Co porwał wiatr? ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  148 Jesienne wichury ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  148

Zabawy paluszkowe i masażyki Deszczyk ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  151 Kwiatek �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  151 Kiedyś chciałbym dostać... ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  151 Pojazdy ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  152 To ja i mój nos ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  152 Dzielny przedszkolak �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  152 W naszym przedszkolu ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  153 Jeżyk ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  153 Świnka i wilk ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  154 Wynalazca ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  154 Maszerują żołnierze ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  154 Znaki drogowe ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  155 Dzięcioł ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  155 Wyciszanka ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  156 Usypianie niedźwiadków ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  156 Zła pogoda �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  156 Sny pajacyka �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  157 O czym marzysz? ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  157 Kącik plastyczny ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  158 Kot i myszka �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  158 Grzybowa opowieść ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  158

9


Wycieczka rowerowa ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  159 Pogoda na spacer ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  159 Żołędzie ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  160 Drzewo ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  160

Opowieści rytmiczno-ruchowe i słowno-ruchowe Zbieramy jabłka �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  163 Schronienie na zimę �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  163 Spacer po okolicy ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  164 Wyprawa z tatą nad morze ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  164 Jesienne spacery �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  165 Papiernia ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  166 Dzień w naszej grupie ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  166 Kisimy kapustę ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  167 Przetwory ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  167 Wycieczka do parku �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  168 Gotujemy zupę jarzynową �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  168 W jesiennym lesie ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  169 Wyścig rowerowy ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  170 Zwiedzanie zoo �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  171 W sadzie ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  172

Zabawy logopedyczne i artykulacyjne Duże drzewo �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  175 Powidła �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  175 Higiena �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  175 Pajacyk Antek ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  176 Kuchenne porządki ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  176 Podróż Pana Języczka ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  177 Poszukiwanie babci ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  177 Orzechy ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  177 Zawodowe zabawy buzi i języka ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  178 Po burzy wstaje słońce ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  178 Na grzybowej polanie ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  178 Bajkowe zaklęcia ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  179 Na ulicy nie ma ciszy �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  179 Zabawy logopedyczne ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  180 Brum! �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  180 Jesienią ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  181 Ptasi koncert �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  181

Ćwiczenia gimnastyczne Podróż przez krainy geograficzne ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  185 Zielone-czerwone �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  186 Ćwiczenia z wykorzystaniem metody stacyjnej ����������������������������������������������������������������������������������������������������������  186 W przedszkolu ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  186 Gimnastyka oczu ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  187

10


Ćwiczę z misiem ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  187 Lata kukułka �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  188 Na spacerek ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  188 Ćwiczenia na różne okazje ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  188 Przedszkolne zabawy �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  193 Patriotyczne rymowanki ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  193 Ćwiczenia z parasolem �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  194

Zagadki W kuchni ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  199 Zwroty grzecznościowe ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  199 Na ulicy ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  200 Deszczowe zagadki ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  200 Jakie to uczucia? ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  201 Bajkowe postacie ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  201 Przedszkole ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  202 Kurier �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  202 Jesienny czas �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  202 Elektryczność �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  203 O chlebie ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  203 Jesienią... ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  203

Zabawy w języku angielskim What’s the Weather Like Today? ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  207 Are You Happy? �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  207 Everybody Has a Home �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  207 Happy and Sad ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  208 Code The Moves ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  208 Balloons ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  208 Imagine You Are a Tree �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  208 Air �������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  209 Our Wood ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  209 A Picture ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  210 Night in the Forest �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  210 Jumping Up and Falling Down ������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  210 English ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  211

Zapisy nutowe piosenek �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  213 Kryptogramy autorów ����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  235 Alfabetyczny spis utworów ���������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  237 Indeks Dni Nietypowych ��������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  241 Skorowidz klasyfikujący �����������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������������  243

11


Od Wydawcy

Jako wydawnictwo „Bliżej Przedszkola” na co dzień mamy do czynienia z licznym gronem osób będących nauczycielami wychowania przedszkolnego i jest dla nas jasne, że znakomita większość z Was to osoby bardzo energiczne i niezwykle kreatywne. Zdajemy sobie sprawę z tego, że być może z niechęcią podchodzicie do gotowych scenariuszy zajęć publikowanych w książkach czy czasopismach dostępnych na rynku, traktując zawarte w nich treści wybiórczo i używając ich raczej jako inspiracji niż gotowego „przepisu” na zajęcia z dziećmi. Wychodząc naprzeciw takim potrzebom, opracowaliśmy Vademecum przedszkolnych zabaw. Mamy nadzieję, że treści w nim zawarte będą traktowane przez Was jako zbiór inspiracji bądź gotowych elementów przeznaczonych do pracy z dzieckiem. Podejdźcie do podanych tu propozycji jak do swego rodzaju klocków – tak jak dziecko z identycznych elementów kreuje własną, niepowtarzalną i odrębną rzeczywistość, tak i Wy, zestawiając w dowolny sposób treści podane w naszej książce, z łatwością będziecie mogli opracować scenariusz zajęć skrojony według własnego gustu i dostosowany do potrzeb Waszych dzieci. Potrzeba wydania tego zbioru zrodziła się z kilku bardzo ważnych powodów. Jednym z nich było niezwykłe powodzenie książek z cyklu Zabawy ogólnorozwojowe do piosenek (Jesień w Przedszkolu, Zima w Przedszkolu, Wiosna w Przedszkolu i Lato w Przedszkolu) opublikowanych przez nas w latach 2016-2017. Z informacji, które do nas docierały, wynikało, że nadszedł czas, by odświeżyć piosenki z tamtych publikacji, co też uczyniliśmy. W efekcie większość utworów dołączonych do tej części Vademecum pochodzi z płyty Jesień w Przedszkolu, jednak wszystkie zostały przez nas nagrane raz jeszcze: z nowymi aranżacjami i udziałem nowych wykonawców – a co najważniejsze: w tym także dzieci. W treści książki znajdziecie opisy propozycji zabaw do piosenek zarówno tych z płyty Jesień, jak i takich, które publikowane są po raz pierwszy. Ale nasze Vademecum to co coś więcej niż zabawy do piosenek – to zbiór ponad 370 propozycji, na podstawie których będziecie w stanie zaplanować zajęcia z dziećmi o ciekawej i niepowtarzalnej treści. Są to krótkie formy literackie (opowiadania, wiersze, rymowanki, piosenki) zawierające wartości edukacyjne, a towarzyszą im opisy propozycji zabaw wszelkiego rodzaju – w tym opowieści słowno-ruchowych, masażyków, zabaw logopedycznych, paluszkowych, poznawczych, muzyczno-ruchowych, napisanych także w języku angielskim, oraz garść zagadek. Kolejnym ważnym powodem wydania Vademecum w takiej formie i z taką zawartością był fakt, że w pewnym momencie zdaliśmy sobie sprawę z ulotności doskonałych pomysłów Autorów tworzących na potrzeby miesięcznika „Bliżej Przedszkola”. Dlatego w tym zbiorze znalazły się opisy zabaw publikowane w naszym czasopiśmie w latach 2012–2018. Uświadomiliśmy sobie, że mimo iż zabawy te zostały wydane drukiem i niektórzy z Was przechowują poszczególne roczniki, większość opublikowa12


nych tam opisów aktywności „żyje” dość krótko, bo tylko miesiąc lub dwa, a potem odchodzi w zapomnienie... A to przecież świetne propozycje, które mogą być z powodzeniem wykorzystywane przez lata – nie tylko przez Was, ale także przez Wasze koleżanki pracujące w sąsiednich salach albo tych nauczycieli, którzy dopiero w przyszłości pojawią się w Waszym przedszkolu. Potrzeba zebrania propozycji z miesięcznika w jednym miejscu zrodziła się także dlatego, że zdaliśmy sobie sprawę z trudności, przed którymi stoi nauczyciel szukający w archiwalnych numerach czasopisma interesujących go treści. To przecież dziesiątki wolumenów, setki stron, tysiące propozycji zabaw... Nawet użycie wyszukiwarki na naszej stronie internetowej nie umożliwia odszukanie konkretnej, wybranej zabawy tkwiącej w głębi któregoś scenariusza. Dlatego w Vademecum propozycje aktywności podzielone są na grupy rodzajowe (opowiadania, wiersze, opowieści rytmiczno-ruchowe, zabawy logopedyczne itd.). Ponadto, aby ułatwić Wam pracę, oprócz typowego spisu treści (w którym już sam tytuł zabawy wiele powie o jej treści i zastosowaniu) na końcu książki znajdziecie zabawy uszeregowane w kolejności alfabetycznej ich tytułów oraz skorowidz klasyfikujący. Skorowidz ten dzieli zawarte w Vademecum propozycje zgodnie z obszarami ujętymi w aktualnie obowiązującej podstawie programowej wraz z obszarami poszerzającymi jej ramy. Dodatkowo stworzyliśmy także indeks świąt nietypowych, gdzie zostały zawarte propozycje na wybrane Dni Nietypowe, tak lubiane przez dzieci uczęszczające do przedszkola. Mamy nadzieję, że stworzone przez nas zestawienia ułatwią Wam dobranie odpowiednich aktywności do Waszych aktualnych potrzeb. Siłę tej publikacji stanowi różnorodna zawartość, a fakt, że jest ona dziełem tak dużej liczby Autorów powoduje, iż przedstawione tu formy aktywności są bardzo zróżnicowane, co pomaga uniknąć powtarzalnych schematów. Niemniej obawialiśmy się, że konieczność podpisywania imieniem i nazwiskiem Autora każdej zamieszczonej tu propozycji zaciemni przekaz i spowoduje niepotrzebny szum informacyjny. Dlatego podjęliśmy decyzję, aby zamiast pełnych personaliów każdy utwór sygnowany był przypisanym do danego Autora kryptogramem. Pełną listę nazwisk Autorów wraz z ich kryptogramami można znaleźć na końcu książki. Ponieważ niektóre utwory były dziełem zbiorowym zespołu redagującego miesięcznik „Bliżej Przedszkola” (który w różnych momentach miał zmienny skład), sygnowane są one kryptogramem ZR. Mogło się również zdarzyć, że rymowanka była dziełem konkretnego Autora, a opis do zabawy jej towarzyszącej stworzył Zespół Redagujący. W takich przypadkach sygnowaliśmy całość propozycji nazwiskiem Autora, ponieważ nie chcieliśmy Go urazić, a trudno było nam stwierdzić z całą pewnością, czy opis zabawy wyszedł spod tej samej ręki. W książce znajdziecie także zabawy oznaczone kryptogramem JwP – są to zabawy publikowane w książce „Jesień w Przedszkolu”, których Autorów nie byliśmy w stanie ustalić. Zapraszam do korzystania z Vademecum. Mam nadzieję, że będzie służyło Wam przez lata, pomagając w kształtowaniu umiejętności i cech osobowościowych kolejnych pokoleń przedszkolaków. Wojciech Wolak redaktor prowadzący

13



Opowiadania



Przepis na zdrowie ES Przedszkolne spotkania czytelnicze to było coś, za czym Piotruś przepadał. W taki dzień nie było mowy o marudzeniu przy wstawaniu czy ubieraniu się. No bo kto by nie chciał posłuchać, jak prawdziwy pogromca pożarów czyta o Wojtusiu, który został strażakiem, albo kiedy przychodzi policjant, taki w mundurze, na dodatek z psem, który we wszystkim go słucha. Pani Basia nigdy nie zdradzała, kto będzie kolejnym czytającym gościem, więc Tygryski umierały z ciekawości. – Może przyjdzie do nas kosmonauta? – próbował się domyślać Kuba. – A może... aktorka – marzyła Ania. Jak się okazało, nikt nie trafił, bowiem do czytania kolejnej książeczki zasiadł... pan doktor. Wszyscy myśleli, że wybierze jakąś lekturę o leczeniu ludzi czy zwierząt, a tu niespodzianka. Gość przyniósł ze sobą książeczkę o... jedzeniu. Jej bohaterką była mała dziewczynka o bardzo ładnym imieniu: Marcelka i bardzo „smacznym” nazwisku: Pierożek. Na dodatek mieszkała w Gołąbkowie i miała mnóstwo pysznych przygód. Wystarczyło o nich posłuchać, żeby od razu zaczęło człowiekowi burczeć w brzuchu. Pan doktor chyba to przewidział, bo po lekturze zaproponował smakowitą zabawę. – Aby być zdrowym, trzeba jeść zdrowe rzeczy – oznajmił i razem z Panią Basią zaczęli układać na stolikach miseczki z pokrojonymi pomidorami, ogórkami, papryką, sałatą... – Waszym zadaniem będzie przygotować sobie zdrowe kanapki – wyjaśnił gość – a my z waszą panią zobaczymy, jak wam się to uda. Kanapki mają być pyszne, zdrowe i kolorowe. Mogą też być zabawne. Z plasterków sera, listków pietruszki czy ziarenek słonecznika da się układać małe obrazki, śmieszne buźki i inne rzeczy. Zresztą nie będę wam podpowiadał, bo słyszałem, że pomysłów tej grupie nie brakuje. Zobaczymy, komu się uda zrobić najpiękniejszą kanapkę. Możecie pracować sami, ale jeszcze lepiej w zespołach, bo co dwie, albo trzy głowy, to nie jedna. Tygryskom nie trzeba było dwa razy powtarzać. Z zapałem zabrały się do dzieła. Już po chwili rozkrojona bułeczka zamieniła się w łódkę, a rzodkiewkowy kapitan wciągnął na maszt żagiel z liścia sałaty. Na kanapkach dziewczynek pojawiły się kotki o ogórkowych oczach i szczypiorkowych wąsach. Plasterki z małego pomidorka raz-dwa zamieniły się w koła paprykowego samochodu, a wśród listeczków pietruszki „zakwitły” rzodkiewkowe stokrotki. Pani Basia biegała z aparatem od stolika do stolika i robiła zdjęcia. – Zaraz zjecie te swoje arcydzieła, więc niech zostanie po nich chociaż fotografia – śmiała się. Pan doktor też był zachwycony. – Warzywa mają moc potrzebnych nam witamin – tłumaczył – a na dodatek wyglądają tak apetycznie... Oczywiście, pod warunkiem że przygotowaniem zdrowych kanapek zajmą się tacy artyści jak wy. Na zakończenie spotkania wszyscy zasiedli do stołu, aby sprawdzić, czy kulinarne dzieła sztuki są równie smaczne, jak śliczne. Były. 17


Bajka o spóźnionej Jesieni JDS Dzień był szary i ponury. Od rana siąpił deszcz, wiał wiatr i mgła snuła się za oknem, przypominając o tym, że jest prawdziwa słotna jesień. Dobrze, że w pokoju było ciepło i przytulnie. Zuzia z Wiktorkiem układali puzzle, a babcia Janinka siedziała w bujanym fotelu i dziergała dla Zuzi szalik na zbliżające się nieubłaganie mroźne dni. – Babciu, opowiedz nam bajkę – poprosiła w pewnym momencie Zuzia, której znudziło się układanie kolejnego pudełka puzzli. – Tak, prosimy cię, babciu, opowiedz – dodał Wiktorek. – Dobrze – zgodziła się babcia. – Opowiem wam bajkę o spóźnionej Jesieni. Chodźcie bliżej do mnie. Układankę skończycie później. – Działo się to bardzo, bardzo dawno temu... Lato było upalne tamtego roku i wszyscy z wielkim utęsknieniem oczekiwali nadejścia Jesieni. Rolnicy chcieli zbierać z pól ziemniaki i buraki, sadownicy czekali na jesienne dni, aby obierać z drzew owoce, a ogrodnicy – by gromadzić warzywa. Jednak Jesień nie nadchodziła. Minął wrzesień, a dni wciąż były bardzo upalne i długie. Nawet zwierzęta w lesie zaczęły się niepokoić, gdyż niektóre robiły się senne i wciąż ziewały. Ale jak ułożyć się do zimowego odpoczynku, gdy noc ciągle jest krótka, a w dzień panuje straszny upał? Poza tym liście są wciąż zielone i nie mają zamiaru spadać! Grzybów nie ma prawie wcale, a szyszki i żołędzie nadal wiszą na drzewach! Ponieważ było bardzo gorąco, inne zwierzęta nie miały w dzień siły na gromadzenie zapasów na zimę ani ochoty do szycia sobie nowych zimowych futerek. Zarówno ludzie, jak i zwierzęta chodzili rozdrażnieni, zmęczeni i zdenerwowani. Nikt nie wiedział, co się stało, że Jesień tak bardzo zwleka z nadejściem. A Jesieni jak nie było, tak nie było. – Czy przyszła od razu Zima? – zainteresował się Wiktorek. – To byłaby katastrofa zarówno dla ludzi, jak i dla zwierząt, bo ani jedni, ani drudzy w ogóle nie byli do niej przygotowani – odpowiedziała babcia Janinka, poprawiając się w fotelu. – Więc jak skończyła się ta bajka? – dopytywał niecierpliwie Wiktor. – W połowie listopada wszyscy byli już tak rozdrażnieni, że zaczynali krzyczeć na siebie i się kłócić. Także wśród zwierząt atmosfera była nie do wytrzymania. Wtedy dwoje małych dzieci, Jaś i Marysia, postanowili powędrować w świat szukać domu, w którym mieszkają cztery siostry – pory roku, żeby dowiedzieć się, dlaczego Jesień się spóźnia. Wędrowali bardzo długo i byli już zmęczeni, ale wreszcie odnaleźli dom, w którym tata Rok mieszkał ze swoimi córkami: Wiosną, Latem, Jesienią i Zimą. – Co was do mnie sprowadza, drogie dzieci? – zapytał tata Rok Jasia i Marysię, którzy bardzo zmęczeni zastukali do drzwi jego domu. – Twoja córka Jesień w ogóle do nas nie przyszła – powiedział chłopiec. – Mamy listopad, a wciąż jest upalnie i zarówno ludzie, jak i zwierzęta są bardzo zmęczeni – dodała Marysia. Tata Rok wybiegł szybko na podwórko, a gdy wrócił po chwili, powiedział: – Bardzo was wszystkich przepraszam, ale moja córka Jesień jest strasznie zapominalska i roztrzepana. Zapomniała, że powinna już dawno zmienić swoją siostrę Lato 18


i w najlepsze bawiła się z Zimą. Wracajcie szczęśliwie do domu, a ja obiecuję wam, że dopóki wszyscy nie przygotują się do nadejścia mojej trzeciej córki Zimy, na ziemi pozostanie Jesień. – Jaś z Marysią w drodze powrotnej do domu zauważyli, że Jesień rzeczywiście nadeszła, chociaż była mocno spóźniona – kontynuowała opowieść babcia Janinka. – Liście na drzewach, jak co roku jesienną porą, zrudziały i zbrązowiały, a zwierzęta leśne w najlepsze przygotowywały się do nadejścia Zimy: gromadziły zapasy, przymierzały nowe futerka i ocieplały swoje domki. Ludzie zwozili plony ziemi z pól, zbierali dary sadów i ogrodów również przygotowując się do zbliżającej się wielkimi krokami Zimy. Wszystko wróciło do normy. – Ciekawa ta bajka, babciu – powiedziała Zuzia. – Mnie też się podobała – oznajmił Wiktorek. – Nasza Jesień króluje w najlepsze i wcale nie jest spóźniona – zauważyła babcia, zerkając w stronę okna.

Pinokio w krainie Tygrysków ES Nareszcie! Pani Basia wróciła z urlopu! Opalona, szczęśliwa i zachwycona Rzymem, Florencją, Wenecją, Padwą, Asyżem i oczywiście Toskanią, gdzie spędziła ostatnie trzy dni swoich wymarzonych włoskich wakacji. Swoim zwyczajem zrobiła chyba z tysiąc zdjęć i na pierwszych wrześniowych zajęciach porwała Tygryski w wirtualną podróż po całym Półwyspie Apenińskim, który na mapie wygląda jak but na obcasie z wysoką fantazyjną cholewką. Właśnie tam leżą Włochy, czyli inaczej Italia. – To Rzym – opowiadała pani Basia, rzucając na duży ekran zdjęcia zabytkowych świątyń, rzeźb i fontann... Tu mieszka papież, a na tym placu gromadzą się ludzie z okazji różnych świąt i uroczystości. A to już Wenecja. Ta pięknie ozdobiona łódka z wygodnymi siedziskami dla pasażerów nazywa się gondola. Można powiedzieć, że to taka wodna dorożka, którą pływa się ulicami miasta. A to plac św. Marka i gołębie, zupełnie jak na Rynku w Krakowie. Te białe domki na wzgórzu to Asyż – cudowny. Mogłabym tam zamieszkać na zawsze. Ta rzeźba przedstawia św. Franciszka. Czytałam wam legendę o św. Franciszku i wilku z Gubbio, pamiętacie? Tak wyglądają winnice, a tak drzewka oliwne. W tej restauracji jadłam najlepsze na świecie spaghetti, a w tej wyśmienitą pizzę. – Poproszę rodziców, żebyśmy w przyszłym roku pojechali do Włoch – postanowiła Zosia. – Ja też! – pozazdrościła jej natychmiast Amelka. – Najlepiej, jakbyśmy pojechali tam wszyscy – westchnął Bartuś. – Pani by nas wszędzie zaprowadziła ... – rozmarzyła się Ania – i jedlibyśmy słodkie winogrona i figi. – Winogrona będą na podwieczorek – roześmiała się pani, a po podwieczorku zaproszę was na spotkanie z kimś, kogo znają wszystkie włoskie dzieci. – Z papieżem? – zdziwił się Wojtuś. – Nie z papieżem – roześmiała się pani. – Nasz gość to postać literacka, bohater najbardziej znanej włoskiej bajki. 19



Wiersze



Kraina bajek GG Istnieje taka kraina, gdzie wszystko się może zdarzyć... Znajdziesz tu domek z łakoci i to, co sobie wymarzysz! Tam, w muchomorku czerwonym, obok krzaczków jagódek, od dawna zamieszkuje z rodziną krasnoludek. W zamku na złotym wzgórzu król sprawiedliwy mieszka i pełna jest wielkich tajemnic każda w lesie ścieżka. Są wróżki i czarodzieje – oni potrafią czarować... Różdżkę podnoszą do góry tak, jakby chcieli malować. Stoją na półce książki, aż je otworzysz czekają, bo wtedy w podróż niezwykłą chętnie cię zabierają. Wystarczy w to tylko uwierzyć, że wszystko się zdarzyć może, by bajka się mogła snuć dalej, by bajka się mogła tworzyć...

Wiersz o kiszeniu ogórków MN Ogóreczki – smaczne, zdrowe – do kiszenia już gotowe! Zostały umyte dokładnie – ich skórki błyszczą się ładnie. Słoiki zostały dokładnie sparzone, więc teraz ogórki mogą być kiszone. Ogórki układamy ciaśniutko w słoiku, dodajemy czosnek i troszkę chrzaniku. Na wierzchu słoika koper układamy i soloną wodą wszystko zalewamy. Zakręcamy słoiki, cierpliwie czekamy. A gdy już ukisną, to je zajadamy! Kiszone ogórki odporność zwiększają, a więc... smacznego! Niech sił ci dodają! Zjadaj je ze smakiem w zupce ogórkowej, na kanapkę połóż ogóreczki zdrowe.

Bal jarzynowy ML Na straganie w dzień handlowy odbywa się bal. Bal to zdrowy – jarzynowy. Bal na tysiąc par. Na stoisku z warzywami wielkie poruszenie, gra muzyka, wszyscy tańczą – liście i korzenie. Tu pietruszka i marchewka wywija oberka, tam cebulka na buraczka z błyskiem w oku zerka. Pan pomidor z ogórkową chciał potańczyć żoną, ale bardzo się zawstydził i rumieńcem spłonął. Por potańczyć chciał z selerem, lecz seler sam hula i mu wcale nie przeszkadza brzuch wielki jak kula. Ze zmęczenia się czerwona zrobiła papryka. Wszystkie tańczą i pląsają, jak im gra muzyka. 71


Na andrzejki ML Święty Andrzej wróżby nosi, da dziewczynie, gdy poprosi. I nam wróżbę oddać raczy, żeby przyszłość móc zobaczyć. Więc nam cień wosku ukaże, co przyszłość przyniesie w darze.

Na katarzynki ML Katarzyna wróżby nosi, da je chłopcu, gdy poprosi. Przyszłość bliska i daleka dobra czy też kiepska czeka? We wróżbach znać, czy dobrze nam będzie się dziać.

Owsianka JJG Panowie mili i miłe Panie, co dziś będzie na śniadanie? Nie parówka i nie grzanka, ale zdrowa co? Owsianka! Moc się skrywa w małych płatkach, wie to Tomek i Agatka. Magnez, błonnik, minerały i witamin zestaw cały! Źródło siły i młodości, zdrowia, szczęścia i radości.

Pocztowe podróże BD, MD Kiedy wrzucisz list do skrzynki, co stoi na poczcie, wtedy on wśród innych listów podróż swą rozpocznie. A pocztowiec później wszystkie listy te wyjmuje, w najróżniejsze strony świata każdy powędruje. Do sortowni listy jadą – tam wielka maszyna sprawdza znaczki i adresy, nic jej nie zatrzyma. Dzieli listy bardzo szybko – ten jest za granicę, ten nad morze, a ten w góry, a ten do stolicy. Listy już posortowane, każdy dalej mknie – autem, statkiem, samolotem – tam, gdzie jego cel. Torba pana listonosza będzie dziś pękata. On przesyłki w mig dostarczy do rąk adresata. Listy, listy i pocztówki, a w nich wiadomości moc, dla kuzynki i dla babci, wujka oraz kilku cioć. 72


Drzewa w lesie DG Wicher wieje, wicher wieje,

podniesienie rąk i rytmiczne machanie nimi na boki

wszystko trzeszczy w lesie.

przyłożenie dłoni do ucha, nasłuchiwanie leśnych odgłosów

Wicher wieje, wicher wieje,

podniesienie rąk i rytmiczne machanie nimi na boki

każde drzewo gnie się.

wyginanie całego ciała od tułowia w górę, nogi („korzenie”) stoją nieruchomo

Raz gałązki w prawo,

wyciąganie prawej dłoni jak najwyżej po skosie

raz gałązki w lewo,

wyciąganie lewej dłoni jak najwyżej po skosie

w przód i w tył, w dół i w górę

wyciąganie rąk i machanie nimi kolejno: z przodu, z tyłu, na dole i w górze

gnie się każde drzewo.

wyginanie całego ciała od tułowia w górę, nogi („korzenie”) stoją nieruchomo

Cichutko... GG Teraz usiądź na dywanie, ciekawego coś się stanie. Gdy cichutko już będziecie ważnych rzeczy się dowiecie! Ci-cho, ciii, ci-cho, ciii, ci-cho, ciii... Ci-cho, ciii... Ci-cho, ciii, ci-cho, ciii.

Mamy takie same prawa DG Śpiąca Królewna w zamku na wzgórzu żyje beztrosko w szczęściu, w radości, bo król z królową chronią królewnę, dając tym dowód swojej miłości. By mieć rodzinę, każdy ma prawo, bo wszystkie dzieci chcą być kochane, tak jak królewna czuć się bezpiecznie i mieć przy sobie tatę i mamę. Kopciuszek biedny całymi dniami sprząta, gotuje, myje podłogi, prasuje suknie, pierze ubrania, choć już go bolą ręce i nogi. Gdzie odpoczynek, chwila wytchnienia, czas na naukę i na zabawę? Każdy powinien mieć czas dla siebie – to jest dziewczynek i chłopców prawem. W wiejskiej zagrodzie Brzydkie Kaczątko, biedne, pobite, siedzi i płacze. Patrzy na niego, śmieje się, krzyczy całe podwórko kur, gęsi, kaczek. A ono prawo ma do spokoju, miejsca na Ziemi i bezpieczeństwa. Nikt go nie może bić i poniżać, nawet gdy inny jest od rodzeństwa. Na szczęście bajki dobrze się kończą – zazwyczaj w bajkach tak właśnie bywa. Kaczątko – piękne, Kopciuszek – z księciem, Śpiąca Królewna – zdrowa, szczęśliwa. Jeśli będziemy strzegli praw dzieci w Polsce, w Afryce, na świecie wszędzie, to każde dziecko, duże czy małe, także szczęśliwe jak w bajce będzie! Powtarzajmy zatem razem, bo to bardzo ważna sprawa: wszyscy mamy równe prawa, takie same prawa! 73



Zabawy



Marchewka i ziemniak BŁ zabawa ruchowa z rymowanką

Uczestnicy stoją w rozsypce, recytują tekst i wykonują następujące ruchy i gesty: Ruda marchewka i beżowy ziemniak dzieci rytmicznie klaszczą

przyjaciółmi są od lat.

dłońmi kręcą młynek do góry

Ruda marchewka i beżowy ziemniak rytmicznie klaszczą

w drodze do nas przemierzyli chyba cały świat! chwytają sąsiada pod ramię i podskakują z nim dookoła

Czy w sałatce, czy w obiedzie – zawsze bardzo nam smakują.

stojąc naprzeciwko siebie – klaszczą raz swoimi prawymi dłońmi, następnie lewymi i masują się prawą dłonią po brzuchu

Wraz ze smakiem – witaminy wszystkim chętnie podarują.

każdy osobno obraca się dookoła własnej osi i kłania się swojemu sąsiadowi

Ptaszki do gniazd MM zabawa matematyczna

Nauczyciel rozkłada na dywanie „gniazda” (małe obręcze i koła hula-hop). Dzieci poruszają się po sali w rytmie wesołej muzyki, na przerwę w muzyce „ptaszki wracają do gniazd”. W trakcie trwania muzyki nauczyciel układa przed gniazdami kartki z cyframi od 1 do 10 oraz kartki z prostymi działaniami na dodawanie i odejmowanie w zakresie 10 (np. 2 + 3; 6 - 1). Do dużego gniazda może wejść tylko tyle dzieci, ile wskazuje cyfra lub wynik działania, a w małym gnieździe może być tylko jeden ptak. W trakcie przerwy w muzyce dzieci wspólnie z nauczycielem sprawdzają, czy w gniazdach jest właściwa liczba ptaszków. Zabawę powtarzamy kilka razy.

Zupa warzywna ZR

zabawa orientacyjno-porządkowa

Dzieci spacerują po dywanie w rytm dowolnego utworu muzycznego pomiędzy „garnkami” (koła hula-hop), w których są sylwety różnych warzyw (dwa, trzy warzywa – po jednym z każdego rodzaju). Na przerwę w muzyce dzieci wskakują do „garnka”, w którym jest takie samo warzywo, jakie mają na emblemacie. Nauczyciel sprawdza, czy w żadnym garnku nie ma np. dwóch ogórków – jeśli tak, to jedno dziecko musi poszukać dla siebie innego garnka. Kiedy w jakimś garnku jest właściwa ilość warzyw, dzieci mieszają je – chwytają się pod pachy i poruszają się w ciasnym kręgu, w trakcie gdy prowadzący gra na tamburynie. Kiedy ponownie usłyszą muzykę, wyskakują z „garnków” i zabawa zaczyna się od początku – nauczyciel w tym czasie może zmienić ułożenie warzyw w garnkach

Listonosze ZR zabawa ruchowa

Nauczyciel wybiera czterech „listonoszy” – każdy ma emblemat w innym kolorze (zielony, niebieski, czerwony lub żółty) i szarfę. „Listonosze” spacerują po kole i zapraszają do swojego wężyka te dzieci, których koperty mają pasujący do ich szarfy kolor. Na koniec wszystkie grupy tworzą koła. W tle prowadzący może odtwarzać dowolny wesoły utwór instrumentalny. 89


Kasztany i żołędzie MM

zabawa ruchowa z rymowanką

Dzieci dobierają się w pary i spacerują po dywanie, na którym leżą rozsypane kasztany i żołędzie (w bardzo dużej ilości). Jedna osoba z pary niesie prowizoryczny „koszyk” (podwija koszulkę i cały czas ją trzyma), a druga zbiera dary jesieni, które wrzuca do „koszyka” partnera zgodnie z treścią wierszyka, wykonując następujące ruchy i gesty: Spadają kasztany, spadają żołędzie, pełno ich tu wszędzie.

dzieci spacerują w rytmie wygrywanym przez nauczyciela na bębenku pomiędzy darami jesieni, starając się ich nie deptać

Zbieramy kasztany, zbieramy żołędzie, pełno ich tu wszędzie.

zatrzymują się w miejscu i zbierają do „koszyka” tyle kasztanów, ile tylko zdążą – dopóki nauczyciel gra na bębenku

Wrzucamy kasztany, wrzucamy żołędzie, pełny koszyk będzie.

ustawiają się dookoła dywanu, na środku którego stoi duży kosz i próbują wrzucić do niego kasztany i żołędzie

Prowadzący może umówić się z dziećmi, że wrzucają dary jesieni do dużego kosza, dopóki ich koledzy z pary mają kasztany i żołędzie w „koszyku”. Kiedy wszystkie „koszyki” dzieci będą puste, następuje zmiana ról w parach i zabawa rozpoczyna się od początku.

Wesoły pociąg NŁ

zabawa na powitanie z rymowanką

Sunie pociąg po dywanie.

dzieci poruszają rękami zgiętymi w łokciach, naśladując poruszające się koła

Słychać, jak stukają koła.

naprzemiennie uderzają dłońmi o uda

Gdy zatrzyma się na chwilę,

unoszą dłonie na wysokość klatki piersiowej na znak zatrzymania

maszynista w głos zawoła...

prowadzący wypowiada imię dziecka, a wywołana osoba przechodzi na początek pociągu i staje się maszynistą – powtarzając rymowankę nauczyciel za każdym razem wypowiada ją coraz szybciej

Witaj kolego! JW

zabawa integracyjna z rymowanką

Witam cię, witam cię,

dzieci podają sobie dłonie na powitanie

zaczynamy nowy dzień. podnoszą ręce

Teraz klaśnij: raz, dwa, trzy, klaszczą trzy razy

jestem ja i jesteś ty.

pokazują na siebie i na kolegę z pary

Uderz w uda: raz i dwa,

uderzają dłońmi w uda dwa razy

każdy z nas kolegę ma. przytulają się

90


Miś KTZ

zabawa na powitanie z rymowanką

Dzieci siedzą w kole, a ochotnik znajduje się w środku. Maluchy powtarzają słowa rymowanki, a miś, czyli osoba w środku, wypowiada imię kolegi, którego zaprasza do koła. Wskazane dziecko przytula misia siedzącego w środku i zajmuje jego miejsce. Zabawa trwa do momentu, aż wszystkie osoby zostaną misiem. Tam pod drzewem siedzi miś, miś jest trochę smutny dziś. Szuka kolegi miłego, który pocieszy smutnego. Rozgląda się wszędzie – kto nim będzie?

Witaminowa ciuciubabka NŁ

zabawa dydaktyczna połączona z degustacją

Nauczyciel kolejno zasłania dzieciom (za ich zgodą) oczy i częstuje wybranym owocem lub warzywem. Dziecko rozpoznaje po smaku zjadany kawałek i przyporządkowuje do zbioru warzyw lub owoców. Następnie wszystkie dzieci degustują pokrojone w kawałki warzywa i owoce, dzielą się spostrzeżeniami: co im najbardziej smakuje, co jedzą najczęściej. Za każde skosztowane warzywo lub owoc dzieci samodzielnie przyznają sobie punkty – „witaminki” w postaci pieczątek, które odbijają na niewielkich kartonikach. Na koniec dzieci porównują swoje kartoniki i liczbę zdobytych „witaminek” z innymi dziećmi.

Kto jest zuchem... ZR

zabawa ruchowo-naśladowcza

Nauczyciel wypowiada zdanie i za każdym razem wymyśla inną aktywność, a dzieci wykonują przedstawione zadanie, np. Kto jest zuchem... (maszeruje dzielnie za swoją panią; podskakuje tak wysoko, jak tylko potrafi; robi kroki wielkie jak olbrzym; bije brawo; krzyczy głośno: „zuch to ja!”).

Idzie listonosz NŁ

improwizacja ruchowa do muzyki

Nauczyciel wyjaśnia, że praca listonosza to bardzo odpowiedzialne zajęcie – musi on codziennie dostarczać listy i paczki, niezależnie od tego, czy za oknem leje deszcz, szczypie w nos mróz albo bardzo mocno grzeje słońce. Następnie uczestnicy zabawy losują kopertę, która jest zamknięta. Nauczyciel zwraca uwagę, że dzieci-listonosze, nie otwierają kopert – tak samo jak nie ruszają cudzych rzeczy bez pozwolenia. Następnie dzieci spacerują po sali do muzyki – nauczyciel odtwarza kolejno różne rodzaje muzyki i opowiada, jakim listonoszem są dzieci: yyzadowolony listonosz – wesoła muzyka/ćwierkanie ptaków; yylistonosz-wyczynowy rowerzysta – szybka muzyka; yyzmoknięty listonosz w ulewny dzień – smutna muzyka/odgłosy deszczu; yylistonosz na motorze – skoczna muzyka/odgłosy wiatru; yyzasypany śniegiem listonosz w mroźną pogodę – muzyka świąteczna/dzwoneczki. Nauczyciel nie sugeruje wykonywanych ruchów, dzieci na podstawie muzyki i polecenia same improwizują wymyślone przez siebie ruchy. 91



Zabawy inspirowane piosenkami



Chwyćmy się za ręce (słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

Chwyćmy się za ręce – na zabawę czas! B Do kółeczka ta piosenka woła wszystkich nas. C Cztery kroki zróbmy w bok i zaklaszczmy: raz, dwa, trzy. D Śpiewem, tańcem i radością przegonimy humor zły. E

Chwyćmy się za ręce JwP układ ruchowy do piosenki

Na słowa piosenki, dzieci: B chwytają się za ręce, tworząc koło; C wykonują cztery kroki do wnętrza koła, a następnie cztery w tył; D robią cztery kroki w prawą stronę, idąc po obwodzie koła a następnie klaszczą w dłonie trzy razy; E wykonują obrót dookoła własnej osi.

Uśmiech dla wszystkich JwP taniec z szarfami

Nauczyciel dzieli grupę dzieci na trzyosobowe zespoły. Każde dziecko otrzymuje szarfę gimnastyczną. Dzieci w trójkach tworzą koło, trzymając się za szarfy. Tańczą dookoła do wersji instrumentalnej piosenki „Chwyćmy się za ręce”. Na przerwę w muzyce przykucają i układają z szarf uśmiechniętą buzię – usta i oczy.

Spacerkiem po saliJwP

zabawa ruchowa utrwalająca orientację w schemacie ciała

Dzieci spacerują w rytmie wygrywanym przez nauczyciela na bębenku i postępują zgodnie z instrukcją prowadzącego: • chodzimy z uniesioną lewą/prawą ręką; • skaczemy na prawej/lewej nodze; • idziemy na piętach do tyłu; • idziemy na palcach do przodu; • idziemy bokiem, krokiem dostawnym w lewą/prawą stronę; • dotykamy dłońmi kolan i idziemy do przodu; • przykładamy dłonie do łydek i idziemy do tyłu; • spacerujemy po całej sali, starając się powitać jak najwięcej osób.

Szukamy swojej paryJwP

zabawa orientacyjno-porządkowa

Dzieci otrzymują obrazki różnych zabawek. Ich zadaniem jest odnalezienie kolegi z obrazkiem z zabawką tego samego rodzaju. Młodsze dzieci mogą ułatwić sobie zadanie, wypowiadając ciągle na głos nazwę przedmiotu z obrazka. 109


Lekarstwo na nudę JwP

rozwijanie umiejętności swobodnej wypowiedzi

Nauczyciel zachęca dzieci, by dzieliły się swoimi sposobami na pozbycie się nudy. Zapisuje je w formie graficznej na dużym arkuszu szarego papieru, wypełniając tymi pomysłami narysowaną na nim sylwetę w kształcie butelki po syropie. Dla ułatwienia może zaprezentować im zestaw tematycznych ilustracji, przedstawiających bawiące się dzieci lub kosz z różnymi rzeczami, nadającymi się do rozmaitych zabaw. Będzie to stanowić inspirację do formułowania swobodnych wypowiedzi.

Sylabowe imię KG

zabawa doskonaląca umiejętność dzielenia słów na sylaby

Nauczyciel wybiera jedno dziecko, które staje w środku koła i recytuje tekst rymowanki. Gdy skończy, podaje swoje imię. Może chwycić mnie za ręce i zatańczyć przy piosence tylko ten z was, który dobrze wie, ile sylab w mym imieniu kryje się! (imię dziecka) Dziecko, które zgłosi się i prawidłowo podzieli imię na sylaby, a także określi ich liczbę, wchodzi do koła i tańczy w parze z kolegą do piosenki „Chwyćmy się za ręce” w wersji instrumentalnej. Następnie recytuje tekst rymowanki i zabawa rozpoczyna się od początku.

110


Czas słoty

(słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

1. Złota, złota jesień w siną dal odeszła i nastał słoty czas. B Pada, pada deszczyk, bajki opowiada, do snu kołysze nas. C Ref. Szaroburo dookoła, liście spadły z drzew. D Już listopad w kalendarzu, milknie ptaków śpiew. Szaroburo dookoła, coraz krótsze dni. Już listopad w kalendarzu, szron na trawie lśni. /2x 2. Słotna, słotna jesień wiatrem drzewa czesze, nadchodzi zimy czas. B Cicho, cicho wokół, ziemia w sen zapada, a mgła otula nas. C Ref. Szaroburo dookoła, liście spadły z drzew... D

Czas słoty JwP

taniec ze wstążkami

Dzieci stają w kole na dywanie. Nauczyciel rozdaje im wstążki na pałeczkach. Dzieci ruchem interpretują treść piosenki: B maszerują po obwodzie koła i rytmicznie machają nad głową wstążkami; C wchodzą do środka koła i rytmicznie poruszają pałeczkami przed sobą, a następnie stykają pałeczki czubkami; D tańczą w rozsypce, wykonując dowolnie ruchy przyrządem.

Parasol na deszcz JwP

zabawa ruchowa z elementami pantomimy

Nauczyciel odtwarza nagranie wersji instrumentalnej piosenki „Czas słoty”. Dzieci wykonują zadania, ilustrując za pomocą ruchów i gestów sytuacje opisane przez prowadzącego, np. spacerują z parasolem; spacerują z parasolem, który porywa wiatr; kilkoro dzieci przechadza się pod jednym parasolem. Kiedy muzyka ucichnie, dzieci siadają na podłodze, zamykają oczy i pozostają chwilę w bezruchu.

Stacja meteorologiczna JwP wycieczka

Nauczyciel organizuje wycieczkę do stacji meteorologicznej. W trakcie zwiedzania meteorolog opowiada dzieciom o swojej pracy i prezentuje specjalistyczne narzędzia wykorzystywane do pomiaru warunków atmosferycznych.

Deszczomierz JwP

zabawa techniczno-poznawcza

Nauczyciel przygotowuje małe, plastikowe butelki i odcina ich górną część. Dzieci, za pomocą pisaka transparentnego, rysują na nich (od dołu) kilka poziomych kresek imitujących miarkę. Tak przygotowane deszczomierze, opisane imieniem, zostają umieszczone za oknem na parapecie. Dzieci mogą okresowo sprawdzać poziom wody w swoich zbiornikach. 111



Zabawy paluszkowe i masażyki



Deszczyk KTZ

zabawa paluszkowa

Pierwsza kropla spadła na nos,

dzieci pokazują kciuk jednej dłoni, a palcem wskazującym drugiej dotykają nosa

druga wprost do oka.

pokazują dwa palce jednej dłoni, a palcem wskazującym drugiej dotykają powieki

Trzecia mi zmoczyła czoło,

pokazują trzy palce jednej dłoni, a palcem wskazującym drugiej dotykają czoła

pada deszcz z wysoka. wyciągają dłonie do góry

Kap, kap, lecą krople z nieba,

poruszają palcami z jednoczesnym opuszczaniem dłoni

parasol rozłożyć trzeba!

jedną dłoń ustawiają pionowo i przykrywają drugą, z której tworzą „daszek”

Kwiatek MW

zabawa paluszkowa

Ziarenko upadło na piach – trach!

klaśnięcie – jedną dłonią nakrywamy z góry drugą dłoń

Słonko je ogrzało.

pocieramy dłonią o dłoń

Trochę popadało.

stukamy paluszkami o uda

Z moich rączek wyrósł pączek.

jedną dłoń zwijamy w pięść; okrywamy ją drugą dłonią, którą trzymamy pionowo przed sobą

Jeden płatek, drugi płatek...

otwieramy kolejno dłonie, trzymamy blisko nadgarstki

Jaki piękny kwiatek!

lekko obracamy powstałym „kwiatem” na boki

Kiedyś chciałbym dostać... DG masażyk

Kiedyś chciałbym dostać psa, co dwa uszka miękkie ma.

delikatnie masujemy płatki uszu dziecka siedzącego przed nami

Mój braciszek chciałby kota, co przechadza się po płotach.

kilkakrotnie wodzimy palcem po plecach z góry na dół

Tata marzy o papużce, co stać umie na jednej nóżce. chwytamy jedną dłonią za ramię

Moja siostra chce królika, co na łące sobie fika.

dwoma palcami „skaczemy” po całych plecach

Mama zaś o małpce marzy, płatać figle jej się zdarzy.

delikatnie łaskoczemy pod pachami

151


Pojazdy KTZ

zabawa paluszkowa

Samoloty latają ponad chmurami...

dzieci przesuwają w górę dłonie złączone na krzyż i zahaczone o kciuki

Statki pływają między falami... poruszają rękoma, naśladując fale

Auta poruszają się ulicami...

ułożoną w pięść dłoń jednej ręki dzieci przesuwają po przedramieniu drugiej ręki

A piesi którędy? Tak! Chodnikami!...

naśladują palcem wskazującym i środkowym jednej ręki chodzenie po przedramieniu drugiej ręki

To ja i mój nos ML zabawa paluszkowa

To ja i mój nos. wskazujemy nos

To ja i mój głos.

wskazujemy gardło i śpiewamy „la, la, la”

To ja i moje nogi wskazujemy stopy

od bioder aż do podłogi.

kładziemy dłonie na biodrach, a następnie dotykamy nimi podłogi

To ja i moje ręce machamy rękoma

kiedy chcę, to nimi kręcę.

rotujemy dłonie w nadgarstkach

To ja i mój brzuch. głaszczemy brzuszek

To ty – jest nas dwóch! wskazujemy kolegę

Dzielny przedszkolak TB zabawa paluszkowa

Już słonko wstało i nowy dzień,

dzieci podnoszą lewą dłoń zaciśniętą w pięść i powoli prostują kolejne palce; gdy cała dłoń jest już rozwinięta, machają palcami

więc do przedszkola wybieram się.

spacerują palcami prawej dłoni po lewej ręce

Czekają dzieci i pani też pięknie mnie wita, gdy zjawiam się.

palcem wskazującym prawej dłoni dotykają kolejnych palców lewej dłoni (...)

Z mamą i z tatą pożegnam się,

cmokając, dotykają kciukiem prawej dłoni najpierw palca wskazującego dłoni lewej, a następnie środkowego

oni do pracy muszą już biec,

przebierają szybko palcami prawej dłoni po lewej ręce

lecz zostawiają skarb swój wielki poruszają kciukiem prawej dłoni

pod dobrą opieką nauczycielki.

głaszczą palcami lewej dłoni prawy kciuk

152


W naszym przedszkolu DG zabawa paluszkowa

Lubię chodzić do przedszkola,

spacer dwoma paluszkami po przedramieniu drugiej ręki

mamy tu zabawek wiele,

wyciągnięcie dłoni do przodu i zatoczenie kręgu w obie strony z jednoczesnym przebieraniem palcami

mamy kredki, lalki, książki,

odliczanie na palcach jednej ręki do trzech

tu są nasi przyjaciele.

wskazanie paluszkiem po kolei na dzieci stojące w kręgu

Lubię chodzić do przedszkola,

spacer dwoma paluszkami po przedramieniu drugiej ręki

na zabawie czas nam leci:

rysowanie palcem jednej ręki tarczy zegara na drugiej ręce

raz autkami, raz klockami

przesuwanie dwóch złączonych palców jednej dłoni po całej długości drugiej ręki; układanie na przemian po jednym palcu przeciwnych dłoni: kciuk na kciuku, na nich palec wskazujący prawy i lewy, a potem pozostałe palce

bawią się w przedszkolu dzieci.

młynek wykonany palcami wskazującymi

Kiedy pani bajki czyta,

dwie dłonie ułożone płasko, wnętrzem do góry; głowa pochylona nad „książką”

zawsze siadam bardzo blisko, położenie dłoni na udach

bo w bajeczce, jak w zabawie,

młynek wykonany palcami wskazującymi

jest możliwe wszystko prawie!

coraz szybszy młynek, na słowo: wszystko wyrzut rąk w górę

Jeżyk JN

zabawa paluszkowa

Moja rączka ma paluszki,

dzieci przebierają palcami prawej dłoni

a nasz jeżyk – krótkie nóżki. przebierają palcami lewej dłoni

Paluszkami się bawimy,

zaciskają w piąstkę prawą dłoń

w mig jeżyka dziś uśpimy. zaciskają w piąstkę lewą dłoń

Kciuk – posłanie przyszykuje,

otwierają dłonie; palcem wskazującym lewej dłoni dotykają kolejne palce prawej dłoni

drugi palec – pocałuje, trzeci – oczka pozamyka, czwarty – pogłaszcze jeżyka. A piąty malutki paluszek delikatnie pomasuje brzuszek.

zaciskają lewą dłoń w piąstkę, grzbietem dłoni do dołu, i kolistymi ruchami głaszczą małym palcem prawej dłoni „brzuszek jeżyka”

153



Opowieści rytmiczno-ruchowe i słowno-ruchowe



Zbieramy jabłka ZR

opowieść słowno-ruchowa

Dzieci poruszają się po sali w rytm akompaniamentu tamburyna. Na przerwę w muzyce wykonują polecenia nauczyciela (po każdej czynności wracają do marszu w kole). Rozglądamy się po sadzie. wykonujemy skręty tułowia

Widzimy dużo jabłek wysoko na drzewie. wyciągamy głowę wysoko i stajemy na palcach

Przy jabłonce stoi drabina, wchodzimy na nią.

dzieci mogą wspiąć się kilka schodków po drabince, jeśli jest w sali; jeśli nie ma, tylko naśladują wspinanie

Zrywamy jabłka.

wyciągamy kolejno jedną i drugą rękę do góry

Zbieramy też jabłka z ziemi.

schylamy się i zbieramy jabłka do koszyka (do zawiniętej koszulki wkładamy woreczki gimnastyczne)

Idziemy z ciężkim koszem do domu. marsz w kole z „koszem pełnym jabłek”

Wrzucamy jabłka do wspólnego kosza.

dzieci próbują trafić woreczkiem gimnastycznym do dużego kosza stojącego w niewielkiej odległości

Schronienie na zimę ZR opowieść ruchowa

W parku mieszkał mały jeż, który miał na grzbiecie kolce ostre jak igła. dzieci wykonują lekki skłon, rozciągając grzbiet

Codziennie wędrował w poszukiwaniu pożywienia, ale nigdzie się nie spieszył. powoli przemieszczają się po sali na czworakach

Latem czas płynął tak miło. Czasem tylko, gdy bardzo się przestraszył, zwijał się w kłębek. zwijają się w kłębek

Jesienią zrobiło się chłodniej, a wiatr tak mocno poruszał gałęziami drzew, że liście zaczynały powoli opadać na ziemię.

wstają i unoszą ręce nad głowę, po czym powoli opadają na dywan (czynność tę wykonują kilka razy)

Cała przyroda przygotowywała się do nadejścia mroźnej zimy, więc i jeż postanowił najeść się na zapas. siadają i naśladują zjadanie pożywienia

Gdy poczuł, że jego brzuch jest już całkiem spory, głaszczą się po brzuchu

postanowił poszukać przytulnego schronienia. poruszają się na czworakach

Pod jednym z parkowych drzew zobaczył ogromną stertę suchych liści. wstają i gestem rąk „rysują” w powietrzu stertę liści

Nie czekając dłużej, zagrzebał się pod nimi tak głęboko, jak tylko potrafił. kucając, przekręcają się na różne strony

Było mu ciepło i wygodnie. zwijają się w kłębek

Postanowił zostać tam do wiosny i zamknął oczy. zamykają oczy i przez chwilę pozostają w tej pozycji

163


Spacer po okolicy ZR

opowieść słowno-ruchowa

Nauczyciel przygotowuje wcześniej trasę zgodnie z opisem z zabawy. Trasę tę dzieci w czasie zajęć pokonają boso. Idziemy kamienistą ścieżką.

przejście przez trasę wyłożoną woreczkami gimnastycznymi

Przechodzimy przez most nad rzeką.

przejście wzdłuż sznurka rozciągniętego na podłodze

Idziemy przez łąkę.

przejście po trasie wyłożonej szarfami

Uwaga, przed nami kozy, mogą nas bodnąć, musimy iść bardzo cichutko. przechodzenie wzdłuż trasy z plecami przy ścianie

Przed nami strumyk – przeskoczymy nad nim, ale ostrożnie, aby nikt nie wpadł do wody.

przeskoki nad niebieskim materiałem ułożonym na kształt strumyka

Odpoczniemy chwilę na kocach.

ułożenie się na plecach na kocach i wykonywanie kilku wdechów i wydechów

Uwaga, pada deszcz, musimy się schronić pod parasolem.

kilka osób (trzy do czterech) podnosi koc i próbuje zrobić z niego duży parasol

Lepiej wracajmy, aby nie zastała nas burza.

przejście w zespołach przez trasę, którą wcześniej dzieci pokonały same: przeskok nad strumykiem, skradanie się obok kóz, przejście przez łąkę, przejście przez most, przejście przez kamienistą ścieżkę

Wyprawa z tatą nad morze KTZ

opowieść ruchowa z elementami ćwiczeń ortofonicznych

Każde dziecko otrzymuje krążek gimnastyczny. Wybieramy się z tatą nad morze. Podróż odbędziemy samochodem. bieganie, „kręcenie” trzymanym w dłoniach krążkiem gimnastycznym i naśladowanie odgłosu silnika poprzez wprawianie warg w ruch

Dotarliśmy na miejsce – tata parkuje samochód. zatrzymanie w miejscu i pozostanie chwilę w bezruchu

Do morza jest jeszcze kawałek, więc ruszamy na spacer przez las. swobodny marsz

Po chwili docieramy na plażę. Rozkładamy plażowe maty. położenie krążka na dywanie

Zdejmujemy wierzchnie ubrania bo pod spodem mamy już założone kostiumy kąpielowe i żeby nie spaliło nas słońce, smarujemy się dokładnie kremem do opalania. masowanie dłońmi kolejno nóg, brzucha, rąk i twarzy

Kładziemy się na piasku, opalamy się i słuchamy szumu fal. leżenie na plechach i wydawanie dźwięku: szszsz...

Podnosimy się powoli i ruszamy na spacer wzdłuż brzegu, aby poszukać muszelek. swobodny marsz z krążkiem trzymanym w jednej dłoni

Mamy szczęście – na piasku leży mnóstwo muszli, szybko napełniamy nimi wiaderka. skłony z prawej/lewej strony, a następnie wyprost i dotknięcie krążka

– Może popływamy? – proponuje tata.

leżenie na brzuchu, oderwanie rąk i nóg od podłogi i poruszanie nimi

164


Po kąpieli otrząsamy się z wody...

luźne poruszanie kolejno prawą i lewą nogą, następnie prawą i lewą ręką

...i siadamy na ręczniku. siad podparty

Suszymy się w słońcu i masujemy stopy, przesuwając je po piasku. obracanie krążka stopami

Wieje ciepły wiatr, powietrzu czuć morska bryzę

ciche wydawanie odgłosu: szszsz..., a następnie głębokie wdechy

– Niestety, musimy wracać... – informuje tata. Otrzepujemy ręcznik z piasku. „strzepywanie” rąk

Wracamy na parking i wsiadamy do auta. swobodny marsz, a następnie siad skrzyżny

Uśmiechamy się do siebie – to był udany dzień!

Jesienne spacery GG opowieść ruchowa

Przyszła jesień... Przez okno widać jej pierwsze oznaki. dzieci przykładają dłoń do czoła i rozglądają się

Pora wybrać się na spacer, może uda nam się znaleźć jakieś jesienne skarby! Robi się coraz chłodniej, więc musimy się ciepło ubrać: zakładamy buty, kurtki, czapki... naśladują zakładanie kolejnych części garderoby

Gotowi? Idziemy! Popatrzcie na drzewa... maszerują po sali, rozglądają się

...jedne są wysokie, a drugie niskie.

stają na palcach i wyciągają ręce, a następnie przechodzą do przysiadu

Idziemy dalej. O! Kto rozpoznaje to drzewo?

maszerują, przykładają dłoń do czoła robiąc daszek i marszczą brwi

To kasztanowiec. Poszukajmy kasztanów... robią skłony obustronne podczas marszu

Popatrzcie na gałęzie – wiatr delikatnie kołysze kolorowymi liśćmi. kołyszą wyciągniętymi rękami w dowolnych kierunkach

Niektóre spadają na ziemię.

delikatnie i powoli opadają na dywan

Mały jeżyk bardzo się z tego cieszy, ponieważ uwielbia chować się w liściach. zwijają się w kulkę

Idziemy dale, ale uważajcie na kałuże!

maszerują, po czym przeskakują obunóż kilka razy

Zobaczcie, jakie piękne liście... Ile żołędzi! Zabierzemy trochę do przedszkola. robią skłony obustronne podczas marszu

Zaczął padać deszcz... Biegniemy do przedszkola!

rękami i dłońmi naśladują padający deszcz, po czym biegną w miejscu

A teraz odpoczywamy i przypominamy sobie, jak miło spacerować jesienią po parku. leżą na dywanie, oddychają głęboko

165



Zabawy logopedyczne i artykulacyjne



Duże drzewo DG

ćwiczenie doskonalące prawidłową realizację szeregu szumiącego

Nauczyciel recytuje wierszyk, a przedszkolaki powtarzają za nim. Duże drzewo na papierze umieszczę. Są gałęzie, na nich szyszki – co jeszcze? Obrazeczki, na nich babcia, dziadek, tata, obok mama, jeszcze miejsce jest dla brata. Duże drzewo na papierze. Jakie śliczne! To jest nasze drzewo genealogiczne.

Powidła MBB

ćwiczenie buzi i języka

Mama usmażyła powidła pachnące,

dzieci oblizują wargi językiem, ruch okrężny w prawo

aj, aj, uważaj, jeszcze są gorące!

otwierają buzię i szybko poruszają językiem

Gotowe przetwory na półce ustawia,

dotykają czubkiem języka kolejnych górnych zębów

a cynamonem kolejne doprawia.

ponownie oblizują wargi językiem, ruch okrężny w lewo

Higiena KTZ

zabawa naśladowcza z elementami ćwiczeń logopedycznych

Na zakończenie każdej zwrotki dzieci wypowiadają słowa dźwiękonaśladowcze na wydechu. Kiedy rano wstaniesz, dzieci się przeciągają

mydło, ręcznik złap,

wykonują gest zabierania jedną, a następnie drugą dłonią

odkręć szybko wodę:

kręcą dłońmi w nadgarstkach

kap, kap, kap, kap, kap. Po dobrym posiłku głaszczą się po brzuchu

biegnij, ile tchu, biegną w miejscu

aby umyć zęby:

przesuwają palcem wskazującym poziomo w okolicy ust

szu, szu, szu, szu, szu. Po aktywnym dniu

unoszą ręce nad głową, dotykają ramion i rozkładają na boki

wieczorem zrób tak: kiwają głowami

dokładnie się umyj:

dotykają dłońmi kolejno nóg, brzucha, twarzy

chlap, chlap, chlap, chlap, chlap. 175


Pajacyk Antek GG

opowiadanie z elementami ćwiczeń buzi i języka

W przytulnym domku spał sobie mały pajacyk – Antek... dzieci naśladują odgłos chrapania

Rankiem słonko chciało obudzić Antka, więc połaskotało go po nosku. starają się dosięgnąć czubkiem języka do nosa

Obudził się, otworzył szeroko buzię i ziewnął. ziewają

Wszedł do swojej małej kuchni i z ogromnym apetytem zjadł pyszne śniadanie. naśladują przeżuwanie

Po śniadaniu chłopiec dokładnie wyszorował zęby, by były czyste i lśniące. przesuwają językiem po zębach

Pajacyk wybrał się na plac zabaw. Długo huśtał się na huśtawce, przesuwają język od jednego do drugiego kącika ust

potem poszedł na karuzelę.

otwierają szeroko buzię i oblizują wargi ruchem okrężnym

Na koniec zostawił sobie ulubione zajęcie, czyli zjeżdżanie na zjeżdżalni – tuż po zjeździe znów wspinał się na szczyt zjeżdżalni – i znów, i znów, i znów... naśladują językiem zabawę pajacyka, kierując język raz w kierunku nosa, raz w kierunku brody

Po całym dniu zabawy wrócił do swojego domku i zjadł pyszną kolację, naśladują przeżuwanie

a potem wykąpał się i dokładnie wyszorował zęby. przesuwają językiem po zębach

Położył się do swojego łóżeczka, zamknął oczy i zasnął. mówią: ciiiiiiiiiiiiiiiii

Kuchenne porządki ZR zabawa artykulacyjna

Nauczyciel wypowiada zdania i prezentuje ćwiczenia – dzieci starają się je odwzorować językiem i ustami. Przygotowujemy kuchnię na wielkie gotowanie. Zanim rozpoczniemy, musi być porządek. Zaczynamy od umycia sufitu, dotykanie spionizowanym językiem podniebienia

następnie kolej na podłogę,

poruszanie jak najszybciej językiem

teraz przyszła pora na ściany: prawa ściana,

masowanie prawego policzka językiem od wewnętrznej strony

teraz lewa ściana.

masowanie lewego policzka

Teraz pora wyprać firanki. dotykanie językiem zębów

Jeszcze tylko pozamiatamy.

delikatne chwytanie zębami na przemian górnej i dolnej wargi

Uffff... co za ciężka praca. Na szczęście już skończona. uśmiech

176


Podróż Pana Języczka MM opowieść logopedyczna

Pan Języczek wstał wcześnie rano, gdy usłyszał dźwięk budzika (dryń, dryń...). Był niewyspany, więc ziewnął kilka razy, coraz szerzej otwierając usta (aaa..., aaa..., AAA...). Wstał z łóżka i wymył porządnie zęby (dzieci przesuwają językiem po górnych, a następnie po dolnych zębach), wziął szybki prysznic (szyyyyy...) i z pośpiechem wybiegł z domu, trzaskając drzwiami (dzieci zaciskają wargi i otwierają je szybko, wypuszczając lekko powietrze – w ten sposób powinny wydobyć charakterystyczny dźwięk pyknięcia). Wsiadł do swojego auta i jechał nim na spotkanie do miasta (brum..., brum...). Niestety, w mieście był straszny korek, a zdenerwowani kierowcy ciągle naciskali na klakson (pibiip, piiiibiiip...). Jedynie Pan Języczek się nie denerwował i wyglądał raz przez jedno, a raz przez drugie okno (dzieci dotykają językiem raz prawego, a raz lewego kącika ust), ciesząc się, że ma czas na zwiedzanie tak pięknego miasta. Podjeżdżał pomalutku do kolejnych świateł i nucił sobie pod nosem (dzieci przez chwilę nucą dowolne melodie). Po chwili zauważył bardzo wysoki budynek i aż jęknął ze zdziwienia (oooo...). To właśnie tam umówił się z ciocią Rozalią na spotkanie. Zajechał autem na parking i zamknął drzwi (klik..., klik...), a potem długo szedł po schodach i tak się zmęczył, że aż się zasapał (yyy..., yyy...). Na górze czekała na niego ciocia, którą ucałował na powitanie (cmok, cmok) i razem zachwycali się pięknymi widokami (ooooo...).

Poszukiwanie babci ML opowieść logopedyczna

Dziadek nie mógł znaleźć babci. Najpierw szukał jej po całym domu, poruszanie językiem po wewnętrznej stronie warg i policzków

później wyszedł na strych.

dotykanie czubkiem języka podniebienia

Kiedy i tam jej nie znalazł, zszedł po schodkach

dotykanie czubkiem języka każdego zęba po kolei – najpierw górnych, później dolnych zębów

i zaglądnął do piwnicy.

„przyklejenie” języka do brody

Ale i w piwnicy babci nie zastał. Pomyślał, że wyglądnie przez okienko i rozejrzy się po okolicy.

wystawienie języka z ust i poruszanie nim raz w prawo i w lewo, a raz w górę i w dół

Ale babci ani widu, ani słychu. Dziadek w końcu postanowił ją zawołać. Nie zdążył, bo nagle babcia podjechała pod dom na motorze. naśladowanie odgłosu motoru – ta, ta, ta, ta, ta

Zaparkowała, wyłączyła silnik, zsiadła z motoru i dała dziadkowi wielkiego buziaka. cmokanie

Orzechy GG

ćwiczenie buzi i języka

Wraca z sadu Ania mała,

dzieci przesuwają językiem po górnej wardze raz w jedną, raz w drugą stronę

kosz orzechów nazbierała.

drapią delikatnie dolną wargę górnymi zębami, przesuwając wargę raz w jedną, raz w drugą stronę

Podzieli się z wiewiórkami

dotykają czubkiem języka po kolei górnych zębów

one podziękują Ani.

robią z ust „dzióbek” i wysyłają całusy

177


Zawodowe zabawy buzi i języka EK ćwiczenia logopedyczne

Pan kucharz pysznie gotuje, na widok swych dań się oblizuje: wolno, wolno, szybko, szybciej

oblizywanie się w wolnym i szybkim tempie

z boku na bok język idzie.

przesuwanie języka wewnątrz jamy ustnej z jednego do drugiego policzka

A dentysta zęby leczy– z próchnicą walczy, więc język robi się jak mieczyk. maksymalne wysunięcie usztywnionego języka

Teraz język zęby liczy,

dotykanie językiem kolejnych zębów

wymiatanie resztek ćwiczy.

przesuwanie językiem od górnych zębów ku podniebieniu miękkiemu, „wymiatanie” przestrzeni za dolnymi zębami

Język jest jak wąż strażaka – czy się uda sztuczka taka? zwijanie języka w „rynienkę”

Po burzy wstaje słońce AKa

ćwiczenia usprawniające narządy artykulacyjne

Dzieci siadają w kole. Wykonują ruchy buzi i języka według poleceń nauczyciela: yywiatr – ruchy języka na boki, góra – dół, dookoła ust; yyburza – nabieranie powietrza do policzków, trzymanie około 5 sekund, następnie „przekłuwanie” policzków palcami i wypuszczanie powietrza; yypioruny – „liczenie” językiem górnych i dolnych zębów po kolei; yydeszcz – wysuwanie i chowanie języka; yysłońce – szeroki uśmiech; yytęcza – oblizywanie górnej wargi od lewej do prawej strony i na odwrót.

Na grzybowej polanie EK opowieść logopedyczna

Dzieci słuchają opowieści snutej przez nauczyciela i wykonują ćwiczenia nawiązujące do jej treści. Pewnego dnia na grzybową polanę przywędrował niedźwiedź. Zmęczył się długą wędrówką i zaczął głośno ziewać. naśladowanie ziewania

W końcu zasnął. Słychać było jego ciężki oddech. nadęcie policzków i powolne wydychanie powietrza

Niedźwiedź oddychał coraz głośniej. Spał naprawdę twardo!

długa faza wdechu nosem, a przy wydechu „parskanie” ustami – dmuchanie w zaciśnięte wargi

Siedząca na drzewie wiewiórka patrzyła na grzyby i oblizywała się. oblizywanie górnej wargi, dolnej i ust dokoła

W pobliżu słychać było jakieś stukanie. To z pewnością dzięcioł! kląskanie językiem

178


Na kapelusz jednego z grzybów wspiął się ślimak. zwijanie języka w „rynienkę”

Ślimaczek wędrował po grzybku.

przesuwanie języka po górnych i dolnych zębach – po wewnętrznej i zewnętrznej stronie

Nagle spostrzegł, że coś chce się przedostać przez skórkę grzyba.

wypychanie językiem prawego, potem lewego policzka oraz naprzemienne wypychanie policzków

Po chwili ukazał się robaczek.

przeskakiwanie językiem z jednego do drugiego kącika ust

Ślimaczek i robaczek bawili się w chowanego. szybkie wyciąganie i chowanie języka

Potem ślimak schował się do swojej muszli.

przesuwanie czubka języka od zębów po podniebieniu jak najdalej w głąb jamy ustnej

A robaczek wydrążył dziurkę w kapeluszu i ułożył się do snu.

„drążenie” językiem w górnym podniebieniu i ułożenie języka w naturalnej pozycji

Bajkowe zaklęcia ABu zabawa artykulacyjna

Prowadzący rozdaje dzieciom różdżki (słomki do napojów) po czym recytuje kolejne zaklęcia (dzieląc je na mniejsze fragmenty) – dzieci powtarzają za nim. Przy kolejnych powtórzeniach ochotnicy wchodzą do środka koła i próbują samodzielnie wypowiedzieć jedno zaklęcie. Aby znaleźć się w Bajkowej Krainie, trzeba wypowiedzieć magiczne zaklęcia... Szim, szam, szum; szim, szam, szera. Bajkowa Kraina drzwi swe otwiera. Plim, plam, plum; plim, plam, plem. W Bajkowej Krainie zabawimy się.

Na ulicy nie ma ciszy DG zabawa artykulacyjna

Nauczyciel recytuje wierszyk, a przedszkolaki naśladują onomatopeje na końcu wersów, realizując je głośno, z przesadną artykulacją. Na naszej ulicy wiele dźwięków usłyszysz, na naszej ulicy nie ma tylko ciszy. Już od rana warkot, szum – jeżdżą auta: brum, brum, brum. Radiowozy głośno wyją – wszędzie słychać: i-o, i-o, i-o. Gdzieś karetka mija drzewo, piszcząc ciągle: e-o, e-o, e-o. Tramwaj jadąc drogą z szyn, dzwoni sobie: dzyń, dzyń, dzyń. Wielu pieszych, wiele stóp, każda tupie: tup, tup, tup. Na naszej ulicy wiele dźwięków usłyszysz, na naszej ulicy nie ma tylko ciszy. 179



Ćwiczenia gimnastyczne



Podróż przez krainy geograficzne MBB Dzieci ustawiają się w „pociąg”, trzymają się za ramiona i poruszają się po dywanie w rytmie wygrywanym przez nauczyciela na klawesach – wolno, szybko, szybciej, coraz wolniej, zatrzymują się. W Tatrach. Maluchy naśladują: yy yywspinanie

się na górski szczyt – maszerują swobodnie po dywanie, wysoko unosząc kolana; yyjazdę kolejką na Kasprowy Wierch – siedząc w rozkroku na ławeczce, przesuwają się po niej, podciągając się na rękach; yyprzejażdżkę góralską bryczką – łączą się w pary: jedno dziecko jest woźnicą, drugie koniem; następnie zamieniają się rolami; yyskoki juhasów przez ognisko – dzieci podejmują próbę przeskoku obunóż przez jeden krążek gimnastyczny lub przez dwa – ułożone jeden za drugim. W Sudetach. Przedszkolaki wybierają się na wycieczkę na obszar Błędnych Skał – ich zayy daniem jest pokonanie labiryntu ułożonego z krzeseł. Pojedyncze krzesła maluchy mają okrążyć na stojąco, a pomiędzy blisko ustawionymi obok siebie dwójkami krzeseł mają przejść na czworakach. Przedszkolaki wybierają się także na zwiedzanie Jaskini Niedźwiedziej – ruchowo odwzorowują nakładanie ciepłej odzieży (według wskazań prowadzącego). Następnie ich zadaniem jest przejście przez tunel animacyjny – z zamkniętymi oczami. Na Roztoczu. Dzieci naśladują: yy yyzbieranie borówek – przykucają i przesuwają się w pozycji kucznej od jednego do drugiego krzaczka borówek (mogą je symbolizować zielone krążki gimnastyczne); yyzbieranie grzybów – maszerują swobodnie w rytmie nadawanym przez nauczyciela na tamburynie; na dźwięk powstały przez potrząśnięcie tamburyna zatrzymują się i wykonują skłon do przodu; yyodpoczynek w hamaku – dobierają się w pary, chwytają się za ręce i wykonują delikatne wymachy raz w jedną, raz w drugą stronę. Nad mazurskimi jeziorami. Maluchy naśladują: yy yypływanie łódką – dobierają się w pary, siadają naprzeciwko siebie z rozkraczonymi nogami, chwytają się za ręce i delikatnie przeciągają się raz w jedną, raz w drugą stronę – zgodnie z rytmem nadawanym przez nauczyciela na klawesach; yywchodzenie do jeziora – stawiają kroki na coraz bardziej ugiętych nogach, aż do przykucnięcia („zanurzenia się w wodzie”); yypływanie w jeziorze – przemieszczają się po sali posuwistymi krokami, wykonując ramionami gest pływania; yylot komarów – biegają swobodnie po dywanie, machając rękami ułożonymi w kształt skrzydełek (dłonie oparte na wierzchu ramion). Na yy bałtyckiej plaży. Dzieci wykonują następujące zadania: yypiłka plażowa – dobrane w pary, ustawione w niewielkiej odległości rzucają do siebie naprzemiennie lekkimi piłkami; następnie ustawiają się w niewielkiej odległości od siebie i podają sobie naprzemiennie piłki nad głową oraz pomiędzy nogami; yyspacer po plaży – kolejno, bosymi stopami, przechodzą po ścieżce sensorycznej stworzonej przez nauczyciela; yyskoki przez fale – po kilkoro równocześnie przeskakują bokiem przez rozłożoną na ziemi skakankę. 185


Zielone-czerwone ZR

zabawa inhibicyjno-incytacyjna

Dzieci poruszają się po sali, naśladując autka. Na hasło: światło czerwone zatrzymują się i ustami naśladują odgłos warczącego silnika samochodu. Na hasło: światło zielone ruszają przed siebie. „Samochody”, które się zderzą, czekają jedną zmianę świateł na poboczu.

Ćwiczenia z wykorzystaniem metody stacyjnej ZR Prowadzący przygotowuje pięć stacji z zadaniami ruchowymi. Dzieli dzieci na pięć zespołów, które podchodzą do kolejnych stacji i wykonują ćwiczenia omówione przez nauczyciela na początku zajęć. Stacja I: Spacer po krawężniku – zabawa z elementem równowagi. Dzieci kolejno przeyy chodzą po niskiej ławeczce. Przechodzącego asekurują koleżanki i koledzy z zespołu. Każda osoba z drużyny powinna przejść przez tor przynajmniej raz. Stacja II: Skoki na chodniku – zabawa skoczna. Nauczyciel układa tor z krążków gimnayy stycznych („płytki chodnikowe”). Przedszkolaki skaczą obunóż z krążka na krążek, pokonując cały tor. Jeśli drużyna zdąży wykonać zadanie przed upływem czasu, robi drugą serię skoków na jednej nodze. Stacja III: Małe samochodziki – ćwiczenie mięśni brzucha oraz mięśni rąk i nóg. Dzieyy ci siadają na podłodze, następnie opierają ciężar ciała na dłoniach oraz stopach i unoszą tułów nad ziemię. Poruszają się w ten sposób po wyznaczonym terenie, uważając, aby się nie zderzyć. Stacja IV: Powolny spacer – ćwiczenie stóp. Dzieci pokonują wyznaczony przez nauczyyy ciela dystans, podciągając się do przodu za pomocą ruchu palców stóp. Stacja V: Pociągi – ćwiczenie dużych grup mięśniowych. Dzieci ustawiają się w pociąg. yy Ochotnik-lokomotywa prezentuje ruch, jakim porusza się pociąg. Wszystkie osoby z drużyny idą za prowadzącym w określony przez niego sposób (skacząc, machając rękami, wykonując skłony tułowia na boki itp.).

W przedszkolu ML

zestaw ćwiczeń realizowanych w oparciu o opowieść ruchową

W naszym przedszkolu jest bardzo miło. Mamy duży dywan, na którym świetnie się bawimy!

dzieci leżą na plecach i wykonują tzw. orzełka – wymachy rękoma i nogami

Nasza pani pozwala nam też na nim skakać i tańczyć. wykonują trzy małe podskoki i jeden wysoki skok

Czasem zwija go w rulon i wynosi na korytarz. turlają się na dywanie

Dostajemy wtedy kocyki i możemy ślizgać się na nich z jednej strony sali na drugą.

wykonują to ćwiczenie w trzyosobowych grupach – dwie osoby ciągną kocyk po wyznaczonej trasie, a na nim siedzi trzecia osoba odwrócona tyłem do kierunku ciągnięcia

Czasami nasza pani gasi lampę w sali,

unoszą ręce i „wykonują gest „wykręcania żarówek”

przynosi wtedy rzutnik i czyta nam bajki, a obrazki wyświetla nam na ścianie. wykonują dowolne ruchy, ale na sygnał nauczyciela zastygają w bezruchu

Na półkach w naszej sali mamy rozłożone różne zabawki – na górnych lalki i misie,

dziewczynki podskakują, jak laleczki, a chłopcy naśladują ciężko stąpające misie; po chwili następuje zmiana

186


a na dolnych samochody i inne pojazdy. wykonują skłony w przód

Kiedy wchodzi się do naszej sali rano, wydaje się ogromna, obracają się wokół własnej osi

ale kiedy jest w niej pełno dzieci, ma się wrażenie, że się bardzo skurczyła. zwijają się w małą kuleczkę

Gimnastyka oczu ESz Dzieci siadają po turecku na dywanie, w tle gra muzyka relaksacyjna. Dzieci wykonują następujące polecenia: yyweźcie kilka głębszych oddechów, zamknijcie oczy; yyotwórzcie oczy, trzepoczcie rzęsami jak motyl skrzydłami; yyponownie zamknijcie oczy – policzcie do 10, otwórzcie oczy (dzieci kilkakrotnie zamykają oczy i liczą do 10); yyniech wasze oczy patrzą na moją rękę – dzieci wzrokiem śledzą kierunek, jaki pokazuje ręka nauczyciela; yyznajdźcie jakiś punkt daleko za oknem i spróbujcie się przez chwilę w niego wpatrywać; yyzamknijcie oczy i bardzo powoli je otwórzcie. Nauczyciel bierze do ręki zieloną kartkę i przesuwa ją kilka razy z góry na dół, z dołu do góry, na boki – dzieci wodzą za kartką wzrokiem (zielona kartka dlatego, że zielony kolor wpływa pozytywnie na wzrok). Następnie nauczyciel pokazuje ilustrację kolorowego pajaca. Dzieci przez chwilę patrzą na ilustrację i zamykają oczy (w tle słychać muzykę relaksacyjną). Wówczas nauczyciel zadaje pytania dotyczące wyglądu pajaca, np. jakiego koloru miał czapkę, buty. Dzieci mają odpowiedzieć, nie otwierając oczu. Gdy muzyka cichnie, dzieci otwierają oczy i sprawdzają, czy dobrze zapamiętały wygląd pajaca. Ćwiczenie to ma za zadanie uświadomienie dzieciom, jak ważny jest zmysł wzroku w postrzeganiu świata.

Ćwiczę z misiem KTZ

zestaw ćwiczeń gimnastycznych

Misiu, misiu do domu! – zabawa orientacyjno-porządkowa. Dzieci kładą swoje misie na yy

dywanie. Maluchy tańczą między misiami do skocznej muzyki. Kiedy muzyka ucichnie, siadają w siadzie skrzyżnym z misiem na kolanach. Kiedy ponownie usłyszą muzykę, wracają do tańca. Miś skacze do góry – skłony tułowia. Dzieci stoją w lekkim rozkroku. Kładą misia przed yy sobą. Wykonują skłon i podnoszą misie jak najwyżej nad głowę. Po chwili odkładają je na dywan. Ćwiczenie powtarzają kilka razy. A kuku, misiu! – skręty tułowia. Dzieci siedzą w siadzie skrzyżnym. Z tyłu za plecami każyy dego malucha leży miś. Maluchy wykonują skręt, sięgają po misia, zabierają go i przenoszą ponownie za siebie, skręcając się w drugą stronę. Ćwiczenie powtarzają kilka razy. Miś robi fikołki – ćwiczenie z elementami rzutu. Dzieci podrzucają i łapią swoje misie. yy Maluchy podczas rzutu wykonują obrót/klaśnięcie/przysiad. Świeci słońce-pada deszcz – ćwiczenie z elementami czworakowania. Kiedy prowadzący yy wypowie hasło: słońce, dzieci poruszają się wokół swoich misiów na czworakach. Na hasło: deszcz maluchy zatrzymują się, tworząc nad misiami daszek. Miś zasypia – ćwiczenie uspokajające. Przedszkolaki w siadzie skrzyżnym trzymają w rayy mionach misia. Delikatnie kołyszą się na boki, do przodu i do tyłu. 187



Zagadki



W kuchni MN Ma długą rączkę, służy do smażenia. Surowe jajko w sadzone przemienia. patelnia Może być duży, może być mały. Do zup gotowania jest wprost doskonały. garnek Może mieć ząbki, może być gładki. Pokroisz nim warzywa do pysznej sałatki. nóż Lody pięknie w niej wyglądają. Z niej galaretkę dzieci zajadają. salaterka Bardzo przydatny, choć hałasuje. Bitą śmietanę w mig przygotuje. mikser Może być z plastiku, może być drewniana. Podczas krojenia używa jej mama. deska do krojenia Podłużna, okrągła – służy do pieczenia. Masę z jaj i mąki w ciasto wnet zamienia. blacha do pieczenia Położysz na nim kanapkę, położysz kotlecik. Do zlewu po jedzeniu odnoszą go dzieci. talerz

Zwroty grzecznościowe MB, EJ Gdy pomogę Zuzi, miło się poczuję, jeśli owa Zuzia powie mi... dziękuję Kto chce pożyczyć kredkę od Zosi, niech grzecznie Zosię o kredkę... poprosi Kto to taki? To jest Ewa, koleżanka nasza. Gdy niechcący kogoś popchnie, grzecznie go... przeprasza Oto Wojtek, miły chłopiec i kolega dobry. Gdy znajomą panią spotka, mówi jej... dzień dobry Jaś się uczy uprzejmości, w dżentelmena już się zmienia. Gdy wychodzi, to pamięta, by powiedzieć... do widzenia 199


Na ulicy ESo Dobrym okiem, bystrym słuchem kieruje ulicznym ruchem. policjant Stoją przy drodze na jednej nodze wszystkim kierowcom ku przestrodze. Obrazki na nich rozmaite czyta kierowca zamiast liter. znaki drogowe Składam się z kierownicy, ramy i kół z oponami, może na mnie jechać człowiek, ruszając nogami. rower Mam zielone piękne oko, zielone jak liść, kiedy nim zaświecę, to możecie iść. sygnalizator Cały okrągły z czerwoną obwódką – jaki to znak? Kto odpowie krótko? znak zakazu Idzie ulicą dziecko-chwat, a na ulicy stoi znak: okrągła tarcza z obwódką czerwoną, na niej stojący człowiek. Co to oznacza, kto odpowie? zakaz ruchu pieszych

Deszczowe zagadki KTZ Pada z ciemnej chmury, drzewa i kwiaty podlewa. Mały to kapuśniaczek, a duży to ulewa. deszcz Jesienią i wiosną na spacer je zakładamy, dzięki temu podczas deszczu suche stopy mamy. kalosze Duży, ogrodowy w lecie od słońca cię chroni, jesienią przeciwdeszczowy niesiesz w swojej dłoni. parasol Wędrują po niebie – białe to obłoczki. Z tych ciemnych deszcz pada – wprost na twoje loczki. chmury Jasne, żółte, mocno świeci na błękitnym niebie. Czasem chowa się za chmury i mruga do ciebie. słońce Dużo jest ich na ulicy, kiedy deszczyk pada. Każde dziecko na spacerze chętnie do nich wpada. kałuże 200


Jakie to uczucia? JJG Kiedy bardzo jest ci źle, i nic nie udaje się, z oczu ciągle płyną łzy wiesz, co czujesz? Powiedz mi. smutek Jak uczucie nazwać takie? Lekko ci jakbyś był ptakiem. Uśmiech ciągle na twej twarzy. Robisz wszystko o czym marzysz. radość Gdy wszystkiego masz już dość, gryźć chcesz tak, jak piesek kość. Buzia twa jak czarna chmura, groźna, wściekła i ponura. Wiesz co czuje taki ktoś? Oczywiście czuje... złość

Bajkowe postacie GG Aby ułatwić maluchom zadanie, nauczyciel może przygotować podpowiedź w postaci ilustracji, sylwet lub pacynek przedstawiających postacie wymieniane w zagadkach, tak aby przedszkolaki wiedziały, z puli jakich odpowiedzi mogą skorzystać. W lesie się zgubili, po zmroku błąkali. Niezwykłą, słodką chatkę na swej drodze spotkali. Jaś i Małgosia Wszyscy je gnębili – czy wiecie, dlaczego? Gdy urosło, łabędzie miały je za swego. Brzydkie Kaczątko Z płatka róży sukienka, a łóżko z orzeszka. Co to za mała dziewczynka w maleńkim domku mieszka? Calineczka Przez niecną macochę miała pracy wiele, a po wielkim balu spadł jej pantofelek. Kopciuszek Na zamku niegdyś żyła, Królowa urody jej zazdrościła. Dziś z krasnoludkami mieszka. Kto? Królewna... Śnieżka Wśród morskich fal żyją i pięknie śpiewają. Doskonale pływają, bo ogony mają. Syrenki 201



Zabawy w języku angielskim



What’s the Weather Like Today? ZR zabawa ruchowa

Dzieci spacerują po sali w rozsypce. Nauczyciel pyta i jednocześnie zachęca dzieci do powtarzania razem z nim: What’s the weather like today? Następnie podnosi do góry znak synoptyczny i nazywa prezentowany stan pogody, a dzieci wykonują ustalone wcześniej ruchy: yya rainy day – stukają opuszkami palców o blat stołu/drzwi/okno itp.; yya windy day – zabierają zwiewne chustki i machają nimi; yya cloudy day – w małych grupach (np. według kolorów chustek) formułują na dywanie chmurki z chustek; yya foggy day – nakładają chustki na głowę i oczy, a następnie bardzo powoli i uważnie spacerują po sali „we mgle”.

Are You Happy? NŁ zabawa z rymowanką

Are you happy? Smile, smile, smile! dzieci uśmiechają się

Are you sad? Cry, cry, cry...

dzieci robią smutne miny i trą oczy

Are you angry? Stamp your feet! robią groźne miny i tupią nogami

Are you scared? Come to me!

otwierają oczy szeroko, a dłonie przyciskają do skroni

Zabawę możemy przeprowadzić w dwóch wariantach – w pierwszym dzieci stoją w kole i wykonują ruchy opisane wyżej; na słowa Come to me kierują się do środka koła, tworząc bardzo ciasny krąg. W wariancie drugim dzieci stoją w parach naprzeciwko siebie. Pierwsza osoba z pary recytuje rymowankę, a druga wykonuje odpowiednie ruchy. Na koniec podbiega do partnera zabawy i chowa się w ramionach kolegi

Everybody Has a Home AG zabawa z rymowanką

One, two, three, four, dzieci liczą na palcach

everybody has a home.

pokazują gestem na wszystkich i robią z dłoni „dach” nad głową

Every dog and every pig

przykładają dłonie do skroni, tworząc uszy psa, a następnie unoszą palcem czubek nosa

has a home: small or big!

z rąk wyciągniętych do przodu tworzą mały, a następnie duży „dom”

One, two, three, four, klaszczą cztery razy

everybody has a home.

pokazują gestem na wszystkich i robią z dłoni „dach” nad głową

Every girl and every boy

wskazują na koleżankę i kolegę

has a really nice home.

krzyżują ręce na klatce piersiowej

207


Happy and Sad MN

zabawa ruchowa z rymowanką

What do you look like when you are happy? dzieci podskakują

Show us a happy face!

pokazują uśmiechniętą twarz

What do you look like when you are sad? pokazują usta ułożone w podkówkę

Show us a very sad face!

pocierają dłońmi twarz, jak przy wycieraniu łez

If you are happy, jump to the sky! podskakują najwyżej jak potrafią

If you are sad – cry, cry, cry...

pocierają dłońmi twarz jak przy wycieraniu łez

Code The Moves KN

zabawa z elementami kodowania

Nauczyciel rozkłada kolorowe kartoniki. Zadaniem dzieci jest przyporządkowanie jednego ruchu do każdego koloru – według własnego pomysłu lub z pomocą prowadzącego, np. red – clap your hands; yellow – stamp your feet; blue – tap your head; green – touch your chin. Prowadzący podnosi jeden z kolorów, a dzieci nazywają czynność i ją wykonują (polecenie: Do what the colour says). Kiedy przedszkolaki zapamiętają już, co oznacza dany kolor, wspólnie z nauczycielem tworzą kod ruchów przy pomocy kartoników.

Balloons ZR

zabawa ruchowa

Na napompowanych balonach rysujemy „miny” charakteryzujące odpowiedni nastrój (szczęśliwy, smutny, zły, przestraszony, nieśmiały) – każdy na balonie o innym kolorze. Dzieci stoją w dużym kole. Nauczyciel prezentuje wybrany balon i nazywa jego nastrój (This ballon is happy/sad/angry/scared/shy). Następnie balon wędruje po kole, a dzieci starają się nim tak podbijać, aby nie upadł na ziemię (dzieci mogą się poruszać po sali). Za każdym razem, gdy dziecko podrzuci balon w wybranym kolorze, musi nazwać po angielsku uczucie, jakie on prezentuje (np. czerwony – angry itd.). Nauczyciel stopniowo wprowadza do zabawy kolejne balony.

Imagine You Are a Tree ABo zabawa parateatralna

You are a seed. ciało skulone

When the sun is shining, you start to grow. bardzo powoli wstajemy

You grow slowly. prostujemy ręce

But really high.

stajemy na palcach z rękami uniesionymi jak najwyżej

Imagine that your hands are the branches rozkładamy ramiona na boki

208


and your body is the trunk.

stajemy prosto z ramionami wzdłuż tułowia

Your branches are wide.

rozkładamy ramiona na boki

Suddenly the strong wind comes. kołyszemy ramionami nad głową

Your branches are dancing in the wind.

poruszamy się w dowolny sposób, machając rękami

Then the wind slows down and you are calm.

zatrzymujemy się w miejscu, opuszczamy ręce wzdłuż tułowia

Air KN

ilustrowanie ruchem treści wiersza

Air is all around!

rozkładamy ramiona

Can you touch it?

próbujemy dotknąć powietrza

Can you see it?

robimy z rąk okulary

No, we can’t!

zaprzeczamy, kręcąc głową

Air is all around!

rozkładamy ramiona

Can you smell it? pociągamy nosem

Can you taste it? ruszamy ustami

Can you hear it?

przykładamy dłoń do ucha

No, we can’t!

zaprzeczamy, kręcąc głową

Air is all around!

rozkładamy ramiona

We can breathe it in! bierzemy wdech

Let’s breath! oddychamy

Our Wood ABo In our wood the trees are growing high.

rozkładamy ręce od klatki piersiowej na boki i unosimy wysoko nad głowę

Maybe you count them, can you try? wskazujemy palcem poszczególne drzewa

You can find lots of trees in the wood. rozkładamy ramiona na boki

I can’t count them, nobody can.

poruszanie głową na boki i rozłożenie rąk w geście rezygnacji

209



Zapisy nutowe piosenek


Chwyćmy się za ręce (słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

Chwyćmy się za ręce – na zabawę czas! Do kółeczka ta piosenka woła wszystkich nas. Cztery kroki zróbmy w bok i zaklaszczmy: raz, dwa, trzy. Śpiewem, tańcem i radością przegonimy humor zły.

214


Czas słoty

(słowa i muzyka: Maria Broda-Bajak)

1. Złota, złota jesień w siną dal odeszła i nastał słoty czas. Pada, pada deszczyk, bajki opowiada, do snu kołysze nas. Ref. Szaroburo dookoła, liście spadły z drzew. Już listopad w kalendarzu, milknie ptaków śpiew. Szaroburo dookoła, coraz krótsze dni. Już listopad w kalendarzu, szron na trawie lśni. /2x 2. Słotna, słotna jesień wiatrem drzewa czesze, nadchodzi zimy czas. Cicho, cicho wokół, ziemia w sen zapada, a mgła otula nas. Ref. Szaroburo dookoła, liście spadły z drzew...

215



Skorowidz klasyfikujący FIZYCZNY OBSZAR ROZWOJU zabawy konstrukcyjne, majsterkowanie Jesienią noszę kalosze 46 Potrzeba matką wynalazków 85 Deszczomierz 111 Dom dla misia 134 Jeżyk 153 mała motoryka, zabawy paluszkowe Pasta i basta! 93 Smutny miś 96 Królewski obiad 101 Szara wyliczanka 112 Owocowa wyliczanka 122 Miska pełna kości 135 Rodzina piesków 136 Przyleciały ptaszki 140 Deszczyk 151 Kwiatek 151 Pojazdy 152 Dzielny przedszkolak 152 W naszym przedszkolu 153 Maszerują żołnierze 154 Znaki drogowe 155 Dzięcioł 155 Wyciszanka 156 Usypianie niedźwiadków 156 Zła pogoda 156 Sny pajacyka 157 O czym marzysz? 157 Kącik plastyczny 158 Kot i myszka 158 Grzybowa opowieść 158 Wycieczka rowerowa 159 Na spacerek 188 percepcja, rozwijanie zmysłów wzrok Samochody jadą w dal 81 Kto to? 82 Mali i duzi – uśmiech na buzi! 92 Pajacyk 97 Rozładuj złość 99

Nasze znaczki 101 Smaki Italii 101 Jesienna orkiestra 112 Zagubione pory roku 114 Geometryczna muzyka 117 Wspomnienia 119 Zbieramy owoce 122 Jesienna ścieżka sensoryczna 124 Jesienne obrazki 124 Kasztanku, gdzie jesteś? 126 Leśne echo 132 Grzybobranie 132 Klaśnij i podskocz 138 Obrazkowe nuty 141 Orle, wracaj do nas! 145 Co porwał wiatr? 148 Spacer po okolicy 164 Gimnastyka oczu 187 słuch Samochody jadą w dal 81 Kto to? 82 Mali i duzi – uśmiech na buzi! 92 Pajacyk 97 Rozładuj złość 99 Szukamy swojej pary 109 Jesienna orkiestra 112 Zagubione pory roku 114 Geometryczna muzyka 117 Wspomnienia 119 Zbieramy owoce 122 Jesienna ścieżka sensoryczna 124 Jesienne obrazki 124 Kasztanku, gdzie jesteś? 126 Leśne echo 132 Grzybobranie 132 Klaśnij i podskocz 138 Obrazkowe nuty 141 Orle, wracaj do nas! 145 Co porwał wiatr? 148 dotyk Jesienna ścieżka sensoryczna 124 Spacer po okolicy 164

243


smak Witaminowa ciuciubabka 91 Smaki Italii 101 zdrowie Przepis na zdrowie 17 Choroba Ani 21 Doktor Ząbek i Krokodyl 22 Każdy z nas jest inny 35 Bajka o misiu, który uwielbiał czekoladę 42 Domowa apteka 47 O Julce i jej bolącym ząbku 66 Owsianka 72 Czyste rączki 78 Witaminowa ciuciubabka 91 Układamy zdrowe menu 92 Królewski obiad 101 Higiena 175 bezpieczeństwo W komputerowym świecie 29 Rwąca rzeka 48 Adaś w centrum handlowym 55 O spełnianiu marzeń 64 Wielki wyścig 67 Zasady ruchu drogowego 75 Ruch drogowy 79 Zasady maluszków 81 Komputer 82 Przejście przez jezdnię 84 W sieci internetowej 94 Sygnalizacja świetlna 104 Leśni przebierańcy 131 Pojazdy 152 Znaki drogowe 155 Zielone-czerwone 186 Na ulicy 200 relaksacja, masażyki Przeprowadzka ślimaka Bartka 33 Cichutko... 73 Sposób na złość 76 Senna podróż 79 Myjnia samochodowa 101 Podróż na chmurce 103 Szum morza 104 Parasol na deszcz 111 Jesienne obrazki 124 Deszcz 143

244

Drzewa na wietrze 148 Kiedyś chciałbym dostać... 151 Świnka i wilk 154 Wyciszanka 156 Pogoda na spacer 159 Schronienie na zimę 163 Papiernia 166 Wycieczka do parku 168 Gimnastyka oczu 187 zabawy ruchowe, gimnastyka, opowieści ruchowe Drzewa w lesie 73 Zasady ruchu drogowego 75 Moje prawa 78 Kasztany i żołędzie 90 Kto jest zuchem... 91 Jeżyk w liściach 128 Mali i duzi – uśmiech na buzi! 92 Straszny smok 94 Dróżka do krainy baśni 94 Skaczemy przez kałuże 97 Wielka to uciecha – pomnik się uśmiecha 97 Podróż przez magiczną krainę 98 Spacer po dolinach 99 Balony pełne marzeń 99 Rybek wiele na niedzielę 102 Sałatka owocowo-warzywna 102 Lew poluje 103 Nam się dzisiaj marzy, żeby być na plaży 104 Zaczarowana kraina 104 Wyprawa po kwiat dla królewny 104 Robimy zapasy 105 Spacerkiem po sali 109 Rzeźby z plasteliny 116 Krąży, krąży koło 116 Idą pory roku 119 Jeżyk w liściach 128 Kolorowy wiatr 131 Psi świat 136 Zabawki w naszej sali 137 Klaśnij i podskocz 138 Biel i czerwień 146 Silny jak wiatr 147 Żołędzie 160 Drzewo 160 Zbieramy jabłka 163 Schronienie na zimę 163


Spacer po okolicy 164 Wyprawa z tatą nad morze 164 Jesienny spacer 165 Dzień w naszej grupie 166 Kisimy kapustę 167 Przetwory 167 Wycieczka do parku 168 Gotujemy zupę jarzynową 168 W jesiennym lesie 169 Wyścig rowerowy 170 Zwiedzanie zoo 171 W sadzie 172 Podróż przez krainy geograficzne 185 Ćwiczenia z wykorzystaniem met. stacyjnej 186 Zielone-czerwone 186 W przedszkolu 186 Ćwiczę z misiem 187 Na spacerek 188 Ćwiczenia na różne okazje 188 Patriotyczne rymowanki 193 Ćwiczenia z parasolem 194 zabawy ruchowe przy muzyce Ptaszki do gniazd 89 Zupa warzywna 89 A psik! 95 Myszki do norek 103 Samochody 103 Chwyćmy się za ręce 109 Czas słoty 111 Parasol na deszcz 111 Dary pór roku 113 Do koła, do koła 115 Koło 115 Marsz po obwodzie koła 115 Do koła! 115 Koło czy kula? 116 Geometryczny wąż 117 Wężowe łuski 118 Jaka to figura? 118 Kolorowe figury 118 Idzie, idzie... 119 Jabłka w sadzie 121 Jabłuszka na jabłonki! 121 Jesienny taniec 123 Kasztanki i łupinki 126 Spacer przez kałuże 127 Drwale 131

Jak grzyby po deszczu 132 Taniec z misiem 133 Zabawki w naszej sali 137 Przyklejamy się 138 Zlot ptaków 139 Wiosna, lato, jesień, zima 142 Aktywności w porach roku 142 Zimno czy ciepło? 142 Zbieramy jabłka 163 Kisimy kapustę 167 Ćwiczenia na różne okazje 188 Przedszkolne zabawy 193 Jumping Up and Falling Down 210

EMOCJONALNY OBSZAR ROZWOJU emocje Doktor Ząbek i Krokodyl 22 Pafnucy i Mądralinka 24 Mały zuch 31 Dzień Wesołego Balonika 32 Przeprowadzka ślimaka Bartka 33 Adaś się złości 39 Daj na zgodę 57 To wstyd czy nieśmiałość, Adasiu? 62 O Julce i jej bolącym ząbku 66 Mamy takie same prawa 73 Sposób na złość 76 Moje emocje 83 Smutny miś 96 Wielka to uciecha – pomnik się uśmiecha 97 Jak się dzisiaj czujesz? 98 Rozładuj złość 99 Misie małe dwa 102 Uśmiech dla wszystkich 109 Kot i myszka 158 Jakie to uczucia? 201 Are You Happy? 207 Happy and Sad 208 Balloons 208 bajki psychoedukacyjne Doktor Ząbek i Krokodyl 22 Pafnucy i Mądralinka 24 Daleka podróż 28 W komputerowym świecie 29 Mały zuch 31 Dzień Wesołego Balonika 32

245


Przeprowadzka ślimaka Bartka 33 Każdy z nas jest inny 35 Adaś się złości 39 Bajka o misiu, który uwielbiał czekoladę 42 Magiczne słowa 44 Rwąca rzeka 48 Daj na zgodę 57 To wstyd czy nieśmiałość, Adasiu? 62 O spełnianiu marzeń 64 O Julce i jej bolącym ząbku 66 spełnianie marzeń, dążenie do celu O spełnianiu marzeń 64 Kiedyś chciałbym dostać... 151 Sny pajacyka 157 O czym marzysz? 157 Rozmowa o marzeniach 80 Balony pełne marzeń 99 szacunek wobec zwierząt Jak zostałem bezpańskim psem? 56 Wycieczka do lasu 59 Jak wygląda kundelek? 81 Kundelek 96 Psie nastroje 135

SPOŁECZNY OBSZAR ROZWOJU poczucie własnej wartości i tożsamości Pafnucy i Mądralinka 24 Przeprowadzka ślimaka Bartka 33 Polska – nasza Ojczyzna 34 To wstyd czy nieśmiałość, Adasiu? 62 Mamy takie same prawa 73 Kto jest zuchem... 91 Przyjemne słowa 137 To ja i mój nos 152 Sny pajacyka 157 poczucie przynależności, przyjaźń, pomoc innym Doktor Ząbek i Krokodyl 22 Pafnucy i Mądralinka 24 Mały zuch 31 Dzień Wesołego Balonika 32 Jak biedronka Pięciokropka zgubiła kropki 37 Adaś się złości 39 Daj na zgodę 57 Wielki wyścig 67

246

Mamy takie same prawa 73 Życzliwość 77 Dzień Dziewczynek 82 Miś 91 Ja i mój przyjaciel 93 Misie małe dwa 102 Orle, wracaj do nas! 145 Wiatraczek przyjaźni 147 W przedszkolu 186 współpraca w grupie, integracja Każdy z nas jest inny 35 Dzień Dziewczynek 82 Wesoły pociąg 90 Witaj kolego! 90 Miś 91 Podaj balon 92 Mali i duzi – uśmiech na buzi! 92 Ja i mój przyjaciel 93 Straszny smok 94 W sieci internetowej 94 Losowanie kolorów 100 Misie małe dwa 102 Witam i o zdrówko pytam 104 Robimy zapasy 105 Chwyćmy się za ręce 109 Szukamy swojej pary 109 Uśmiech dla wszystkich 109 Mijający czas 114 Imię w rytmie 115 Krąży, krąży koło 116 Jak masz na imię? 116 W środku koła siedzi jeż... 128 Misiowa zabawa 133 Miś na trampolinie 133 To mój miś 134 Przyjemne słowa 137 Wiatraczek przyjaźni 147 Kiedyś chciałbym dostać... 151 W naszym przedszkolu 153 Świnka i wilk 154 Dzień w naszej grupie 166 wartości rodzinne Daleka podróż 28 W komputerowym świecie 29 Andrzejki 36 Magiczne słowa 44


Domowa apteka 47 Zamiast na ekranie 83 W mojej kuchni 84 Duże drzewo 175 zwroty grzecznościowe Magiczne słowa 44 Daj na zgodę 57 Podaj balon 92 Zwroty grzecznościowe 199 respektowanie norm Choroba Ani 21 W komputerowym świecie 29 Magiczne słowa 44 Adaś w centrum handlowym 55 Wycieczka do lasu 59 Jesteśmy przedszkolakami 78 Zasady maluszków 81 Komputer 82 Idzie listonosz 91 Sygnalizacja świetlna 104 prawa i obowiązki, szacunek do innych Pafnucy i Mądralinka 24 Każdy z nas jest inny 35 Magiczne słowa 44 Mamy takie same prawa 73 Moje prawa 78 Miś staruszek 80 Balony pełne marzeń 99 Nasza Pani 137 adaptacja do przedszkola Mały zuch 31 Cichutko... 73 Co w przedszkolu robić można? 77 Jesteśmy przedszkolakami 78 Na powitanie 78 Zasady maluszków 81 Kto to? 82 Nasze znaczki 101 U kogo usiądzie miś? 105 Jak masz na imię? 116 Nasza Pani 137 Dzielny przedszkolak 152 W naszym przedszkolu 153 Wyciszanka 156 Dzień w naszej grupie 166

POZNAWCZY OBSZAR ROZWOJU gotowość do nauki czytania, ćwiczenia narządu mowy Misja ratunkowa w Krainie Bajek 65 Samochody jadą w dal 81 W świecie baśni 86 Podaj balon 92 A psik! 95 Jak się dzisiaj czujesz? 98 Rozładuj złość 99 Dzień w naszej grupie 109 Sylabowe imię 110 Zagubione pory roku 114 Imię w rytmie 115 Idą pory roku 119 Wspomnienia 119 Zrywamy jabłka 122 Wiatr i liście 124 Jesienny wiatr 125 Wirujące listki 126 To mój miś 134 Psi świat 136 Dawno, dawno temu... 138 Piórka 140 Co by było, gdyby... 144 Lekki wietrzyk – wielka wichura 147 Wiatraczek przyjaźni 147 Pogoda na spacer 159 Wyprawa z tatą nad morze 164 Duże drzewo 175 Powidła 175 Higiena 175 Pajacyk Antek 176 Kuchenne porządki 176 Podróż Pana Języczka 177 Poszukiwanie babci 177 Orzechy 177 Zawodowe zabawy buzi i języka 178 Po burzy wstaje słońce 178 Na grzybowej polanie 178 Bajkowe zaklęcia 179 Na ulicy nie ma ciszy 179 Zabawy logopedyczne 180 Brum! 180 Jesienią 181 Ptasi koncert 181 Bajkowe postacie 201

247


edukacja matematyczna klasyfikowanie, figury geometryczne, rytmy Zupa warzywna 89 Listonosze 89 Witaminowa ciuciubabka 91 Pajacyk 97 Koło czy kula? 116 Geometryczny wąż 117 Geometryczna muzyka 117 Jaka to figura? 118 Koło, trójkąt, kwadrat 118 Kolorowe figury 118 Jesienne domino 124 Porządki w kąciku przyrodniczym 125 Kolorowy wiatr 131 Miska pełna kości 135 Geometryczny pies 136 Klaśnij i podskocz 138 Układanka z porami roku 141 Biel i czerwień 146 Code The Moves 208 eksperymentowanie Jesienią noszę kalosze 46 Potrzeba matką wynalazków 85 Eksperymenty z jajkiem 95 Co się stanie? 95 Wynalazca 154 orientacja przestrzenna, różnicowanie stron, schemat ciała Drzewa w lesie 73 Taniec Pionokia 97 Uwaga, dzieci! Gdzie listek leci? 99 Witam i o zdrówko pytam 104 Spacerkiem po sali 109 Kasztanki 129 Gdzie się schował miś? 133 Połóż misia 134 Przyklejamy się 138 Jeżyk 153 To ja i mój nos 152 przeliczanie, liczebniki, dodawanie i odejmowanie Jak biedronka Pięciokropka zgubiła kropki 37 Powitanie Jesieni 76 Ptaszki do gniazd 89 Witaminowa ciuciubabka 91 Chmury 97

248

Smaki Italii 101 Robimy zapasy 105 Spacer pór roku 113 Zbieramy owoce 122 Dzielimy jabłko 122 Przygody kasztanków 129 Grzybobranie 132 Jeżyk 153 Usypianie niedźwiadków 156 Grzybowa opowieść 158 następstwo czasu Bajka o spóźnionej Jesieni 18 Cztery pory roku 41 Mijający czas 114 Na okrągło 114 Kolorowe pory roku 120 edukacja przyrodnicza zjawiska atmosferyczne Choroba Ani 21 Jesienią noszę kalosze 46 Deszczowy koncert 54 Drzewa w lesie 73 Ulewa 82 Deszczowa pogoda 83 Jesienne słoneczko 83 Deszczowy walczyk 85 Co się stanie? 95 Stacja meteorologiczna 111 Deszczomierz 111 Skąd się bierze deszcz? 143 Deszcz 143 Wieje, wieje wiatr 147 Lekki wietrzyk – wielka wichura 147 Deszczyk 151 Zła pogoda 156 Pogoda na spacer 159 Po burzy wstaje słońce 178 Deszczowe zagadki 200 What’s the Weather Like Today? 207 rośliny, owoce, warzywa Przepis na zdrowie 17 Kasztanek w przedszkolu 21 Co nam niesie Pani Jesień? 45 Domowa apteka 47 Bal jarzynowy 71 Zapasy na zimowe czasy 74


Rozterki winogrona 75 Kosz Pani Jesieni 85 Zupa warzywna 89 Kasztany i żołędzie 90 Witaminowa ciuciubabka 91 Sałatka owocowo-warzywna 102 Robimy zapasy 105 Jesienne domino 124 Jesienna ścieżka sensoryczna 124 Jesienne obrazki 124 Porządki w kąciku przyrodniczym 125 Kasztanki 129 Leśni przebierańcy 131 Kwiatek 151 Grzybowa opowieść 158 Żołędzie 160 Drzewo 160 Zbieramy jabłka 163 Kisimy kapustę 167 Przetwory 167 Gotujemy zupę jarzynową 168 W sadzie 172 Duże drzewo 175 Orzechy 177 Na grzybowej polanie 178 Jesienny czas 202 Jesienią... 203 Imagine You Are a Tree 208 zwierzęta Przygotowania zwierząt do zimy 38 Jak zostałem bezpańskim psem? 56 Wycieczka do lasu 59 Jak wygląda kundelek? 81 Kundelek 96 Myszki do norek 103 Lew poluje 103 Jeż 127 Jeżyk w liściach 128 Misiowa zabawa 133 Mój pies 135 Psie nastroje 135 Rodzina piesków 136 Odloty ptaków 139 Przyleciały ptaszki 140 Jeżyk 153 Dzięcioł 155 Kot i myszka 158

Schronienie na zimę 163 Zwiedzanie zoo 171 Ptasi koncert 181 Lata kukułka 188 środowisko przyrodnicze, zmiany w przyrodzie Bajka o spóźnionej Jesieni 18 Kasztanek w przedszkolu 21 Przygotowania zwierząt do zimy 38 Cztery pory roku 41 Co nam niesie Pani Jesień? 45 Wycieczka do lasu 59 Rozterki winogrona 75 Powitanie Jesieni 76 Szara wyliczanka 112 Spacer pór roku 113 Jesienna przyroda 123 Wyprawa do sadu 125 Układanka z porami roku 141 Zimno czy ciepło? 142 Wyprawa z tatą nad morze 164 Jesienny spacer 165 Podróż przez krainy geograficzne 185 Our Wood 209 ekologia Wycieczka do lasu 59 Papier z drzewa i papier z papieru 93 Papiernia 166 edukacja muzyczna Deszczowy koncert 54 Samochody jadą w dal 81 Listonosze 89 Idzie listonosz 91 Chwyćmy się za ręce 109 Uśmiech dla wszystkich 109 Czas słoty 111 Jesienna orkiestra 112 Dary pór roku 113 Dźwięki pór roku 114 Do koła, do koła 115 Koło 115 Marsz po obwodzie koła 115 Imię w rytmie 115 Do koła! 115 Geometryczny wąż 117 Geometryczna muzyka 117

249


Wężowe łuski 118 Idzie, idzie... 119 Idziemy, idziemy... 120 Kolorowe pory roku 120 Jabłka w sadzie 121 Jesień w sadzie 121 W sadzie rumienią się jabłka 122 Jesienny taniec 123 Wirujące liście 123 Wyprawa do sadu 125 Jesienne skarby 126 Jesienna muzyka 126 Wirujące listki 126 Jeż 127 Muzyczne kolce 127 Spacer przez kałuże 127 Kasztanki 129 Kasztanowa muzyka 130 Leśni przebierańcy 131 Jak grzyby po deszczu 132 Misiowa zabawa 133 Taniec z misiem 133 Mój pies 135 Nasza Pani 137 Odloty ptaków 139 Ptaki odlatują 139 Pory roku 141 Obrazkowe nuty 141 Taniec pór roku 141 Skąd się bierze deszcz? 143 Deszcz 143 Tańczące parasole 144 Symbole Polski 145 Wieje, wieje wiatr 147 Drzewa na wietrze 148 Jesienne wichury 148 edukacja plastyczna, kolory Jajko 76 Jak wygląda kundelek? 81 Deszczowa pogoda 83 Listonosze 89 Godło Polski 98 Barwy 103 U kogo usiądzie miś? 105 Jesienne obrazki 124 Muzyczna rozmowa o przyrodzie 129 Geometryczny pies 136

250

Kącik plastyczny 158 Duże drzewo 175 A Picture 210 inspiracje parateatralne Kto jest zuchem... 91 Idzie listonosz 91 Wiatr i drzewa 92 A psik! 95 Wielka to uciecha – pomnik się uśmiecha 97 Nam się dzisiaj marzy, żeby być na plaży 104 Zaczarowana kraina 104 Pinokio w krainie Tygrysków 19 Dzień w naszej grupie 109 Parasol na deszcz 111 Aktorzy na scenie 120 Jak grzyby po deszczu 132 Psie nastroje 135 Zabawki w naszej sali 137 Drzewa na wietrze 148 W jesiennym lesie 169 Imagine You Are a Tree 208 edukacja regionalna i patriotyczna Polska – nasza Ojczyzna 34 Andrzejki 36 Na andrzejki 72 Na katarzynki 72 Moja Ojczyzna 79 Polskie tajemnice 96 Godło Polski 98 Andrzejkowe wróżby 100 Symbole Polski 145 To jest moja okolica 145 Maszerują żołnierze 154 Patriotyczne rymowanki 193 edukacja międzykulturowa Pinokio w krainie Tygrysków 19 Warto uczyć się obcych języków 51 Pasta i basta! 93 Smaki Italii 101 język angielski Warto uczyć się obcych języków 51 What’s the Weather Like Today? 207 Are You Happy? 207 Everybody Has a Home 207 Happy and Sad 208


Code The Moves 208 Balloons 208 Imagine You Are a Tree 208 Air 209 Our Wood 209 A Picture 210 Night in the Forest 210 Jumping Up and Falling Down 210 English 211 rozwijanie wyobraźni, zabawy twórcze Kraina bajek 71 Na andrzejki 72 Na katarzynki 72 Jajko 76 Senna podróż 79 W świecie baśni 86 Podróż przez magiczną krainę 98 Podróż na chmurce 103 Zaczarowana kraina 104 Wyprawa po kwiat dla królewny 104 Lekarstwo na nudę 110 Rzeźby z plasteliny 116 Jesienne obrazki 124 Muzyczna rozmowa o przyrodzie 129 Dawno, dawno temu... 138 Co by było, gdyby... 144 zawody Daleka podróż 28 Pocztowe podróże 72 W mojej kuchni 84 Listonosze 89 Rybek wiele na niedzielę 102 Drwale 131 Wynalazca 154 Maszerują żołnierze 154 Wyścig rowerowy 170 Zawodowe zabawy buzi i języka 178 O chlebie 203

251


Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.