De patrijs maakt een glijvlucht Stilletjes aan, zonder dat iemand er eigenlij k erg in had, is het aantal patrijzen in Nederland zeer sterk afgenomen. Er resteren nog ruwweg io.ooo paren. Het Jaarvan de Patrijs is een aanzet om de dalende trend te keren.
De belangrijkste oorzaken zijn de afname van het aantal heggen en ruige perceelsranden, vertelt Maja Roodbergen van Sovon. Daardoor is er minder bescherming. Maar er zijn ook minder insecten waar patrijzen
Met de kraag omhoog tegen de ijzige wind tuurt een groepje mensen de polder in, op zoek naar patrijzen. Er komt er geen tevoorschijn. Ook niet als uit een apparaatje een lokgeluid klinkt. Op enkele andere plekken laten de schuwe akkervogels zich wel zien. Het groepje is afgekomen op de persexcursie over het Jaar van de Patrijs, in het Land van Heusden en Altena. Op de uitnodiging staat dat het gebied 'één van de laatste bolwerken is van de patrijs'.
Weinig aandacht Sovon Vogelonderzoek en Vogelbescherming Nederland hebben 2013 uitgeroe~entot het Jaar van de Patrijs. Cees Witkamp van Vogelbescherming Nederland erkent dat de patrijs tot nu toe weinig aandacht heeft gekregen in de bescherming van akker- en weidevogels. Maar er is veel reden om daarin verandering te brengen. Want het aantal is sinds de jaren zestig met 95 procent afgenomen. Zuid-Nederland scoort nog het minst slecht.
zich te goed aan kunnen doen. Vooral de jonge dieren eten insecten. Er zijn nog twee belangrijke oorzaken voor de afname, legt ze uit: chemische gewasbescherming en een toenemende predatie door roofdieren.
Volgens Witkamp is er weinig bekend over het gedrag en de voorkeuren van de patrijs, die hij typeert als 'geheimzinnig' en 'onvoorspelbaar'. Jochem Sloothaak van het Brabants Landschap merkt dat ook bij de tellimgen die hij uitvoert. ,,Soms weet je dat ze er zijn en toch zie je ze niet bij tellingen." Een van de doelen van het Jaarvan de Patrijs is om meer zicht te krijgen op het gedrag van de vogel. Een belangrijk middel is het doen van tellingen. In heel Nederland vinden tellingen plaats, verdeeld over drie perioden: het voorjaar, de nazomer en de winter. Vooral vrijwilligers van agrarische natuurverenigingen (ANVYs)en natuurorganisaties voeren de tellingen uit. Het gaat niet alleen om aantallen, maar ook bijvoorbeeld om de biotoop waar ze zitten. Daarnaast wil de organisatie vogels een zendertje meegeven om meer over hun gedrag te weten te komen. Er komen ook vier pilotgebieden met extra maatregelen: in Zeeuws-Vlaanderen, in het Land van Heusden en
Ondank de geringe kennis over de vogel zijn er al wel maatregelen die sowieso gunstig zijn voor de patrijs, omdat ze goed zijn voor alle akkervoEen patrijs op een akker.
den graanranden, brede grasstroken en onbewerkte graanstoppels. Het onkruid dat daarin groeit biedt tot ver in de winter voedsel aan de vogels. Volgens Roodbergen blijkt uit buitenlands onderzoek dat de vogels vooral goed gedijen in akkerranden van meer dan io meter breed. Roodbergen en Witkamp verwachten niet veel van de beoogde vergroeningseis van 7 procent in het nieuwe EU-landbouwbeleid. ,,Misschien wordt het slechts 3 procent", zegt Witkarnp. ,,En er mag gewoon productie op plaatsvinden."
I
Re?!?
Patrijzen tellen in Zeeland ZLTO en Stichting Landschapsbeheer Zeeland zijn een project gestart om te inventariseren waar de patrijs voorkomt en om gerichte maatregelen te nemen om de vogel te beschermen. , In iedere regio van een agrarische natuurvereniging vindt minstens één teldag plaats. Geïnteresseerden kunnen zich aanmelden op de website van landschapsbeheer Zeeland.
+www.landschapsbeheerzeeland.nl/agenda
i
7
. 3
I
-