DATA SCAPE CULT UUR Johan Idema Hendrik-Jan Grievink
De datascape cultuur is een krachtig overzicht van feiten, eye-openers en vraagtekens die samen het huidige cultuurlandschap schetsen. De datascape biedt basisinformatie, bijvoorbeeld hoeveel de overheid uitgeeft aan kunst en cultuur of welk publiek welke kunst consumeert. En de datascape kijkt over hokjes heen en brengt data verrassend met elkaar in verband. De ene keer levert dit verhelderende beelden op, die zicht bieden op de plek van kunst en cultuur in de samenleving. De andere keer legt de datascape de vinger op de zere plek of prikt mythes door. Bekende inzichten zijn opgenomen omdat deze nu eenmaal belangrijk zijn, of omdat het tijd werd deze eens goed onderbouwd te presenteren. Maar er komen ook cijfers langs die vergeten waren of waarvan de relevantie niet eerder is gezien. Harde onderzoeksgegevens, nieuwe begrippen, prikkelende eye-openers, prangende vragen, het komt allemaal aan bod. De datascape streeft een balans na tussen inhoud (informatie), toegankelijkheid (laagdrempelig) en discussie (boodschap). De illustraties zijn zo vormgegeven dat ze de data niet alleen presenteren, maar ook toegankelijker en voelbaar maken. Met het beeld wat dat oplevert, is de datascape zelf ook cultuur. Zappen mag, lachen ook, fronsen zeker, overpeinzen is aan te raden, maar de echte beloning is de discussie. Wie in de datascape duikt in de hoop er eenduidige antwoorden enpasklare oplossingen te vinden, komt bedrogen uit. De datascape stelt vragen, brengt cijfers uit onderzoeken bijeen, geeft soms een aanwijzing, maar pretendeert niet de wijsheid in pacht te hebben. Dit is een bewuste keus. Want de datascape is vooral bedoeld om het debat een nieuwe impuls te geven. Voor de wereld van kunst en cultuur in Nederland is 2007 de opmaat naar Kunstenplannen en Cultuurnota. Iedereen praat ^LLY V]LY OL[ OVL LU ^HHYVT ]HU J\S[\\Y LU KL ÄUHUJPLYPUN ervan. De Cultuurformatie heeft begin dit jaar al een eerste, pittige discussie gevoerd. Met de datascape cultuur bij de hand kan het gesprek echt beginnen. De datascape is ingedeeld in 13 issues, onderwerpen die HJ[\LLS LU \YNLU[ aPQU +LÄUP[PLZ LU NYLUaLU ^VYKLU UPL[ HS[PQK even serieus genomen en soms wordt bewust voor een ander perspectief gekozen. De datascape heeft een groot ‘soortelijk gewicht’, omdat er veel en vooral ook grote, strategische onderwerpen aan bod komen. Doel is de lezer bewust te maken van deze onderwerpen, belangrijke vragen hierover aan de orde te stellen en soms een oplossingsrichting aan te
dragen. De datascape biedt een perspectief in vogelvlucht LU NHH[ UPL[ PU VW KL[HPSZ +\Z UPL[ ZWLJPÄLR V]LY IHSSL[ ^LS over podiumkunsten. Niet uitputtend, wel inspirerend. Niet alleen voor ingewijden, ook voor de leek. De datascape put uit ruim 200 onderzoeken (zie achterzijde), de meeste van 2002 VM SH[LY +L ]LYTLSKPUN ]HU ZWLJPÄLRL QHHY[HSSLU PZ VW ]LLS plekken bewust vermeden. Het voldoet om te weten dat het recente gegevens betreft, want met cijfers van een jaar eerder
of later zal het beeld weinig veranderen. Het grootste deel van de data en de uitspraken komt direct of indirect voort uit de bestudeerde onderzoeken. Soms is gekozen voor creatieve indicatoren, zoals de wordcount. Geheel in stijl van een datascape is bronvermelding achterwege gelaten, maar in digitale vorm is dit wel beschikbaar (zie colofon).
27 seconden 1% Aad Nuis Aanbodgericht Allen voor één? Alternatieve ÄUHUJPLYPUNZ]VYTLU Amateurkunst 2.0 Auteurschap Auteursrechten Balkenende Beeldvorming Beleidshype Beleidsmatige scheiding Bestemming: cultuur Bezoeken of bezoekers Big Three Bilbao Bildungsideale Blikveld Blikvoer of traiteur? Blogging Bouw kunstmusea Bouwlust gemeenten * ( / 4 Commanditaire vennootschap *VTTVKPÄJH[PL
Consolideringsscenario Consumentenmarkt Consumentenproducten Containerbegrippen Copyright Creatieve bedrijfskolom Creatieve industrie Creatieve onderklasse Creatieve zakelijke dienstverlening Crumping en popping Cultureel beleggen CulturEqualizer Cultuur als confrontatie Cultuurbeleid Cultuurbezoek G4 Cultuurdeelname Cultuurimport Cultuurnota Cultuursector Cultuurtoerisme Cultuur-to-go +LÄUP[PLZ +LSS (WWSL Depolitisering Diversiteit DJs Doeken per km2
Dood Paard Drager Drie erfgoedvragen Dutch Design Eiffeltoren Erfgoedspiral Equalizer Cultuur Exploratie of exploitatie Explosieve groei Fastfoodcultuur Flatline Flickr Gebruiker Gemeenten Generatiekloof Gereproduceerde ervarng Grensvervaging Groene Hart Grote Nederlandse gedachten Grote steden Hardwarefetisj Hedy d’Ancona Hella Jongerius Herwaarderingsscenario Het beste populair maken Het populaire beter maken Highbrow Lowbrow
Historisch omslagpunt Historische verenigingen Hollandse Waterlinie Hoofdstroom-tegenstromen Iamsterdam Iconische gebouwen Ieder voor zich? IJsberg Import & export Illegale downloads Infrastructurele boom Intellectueel eigendom Internationale museumkaart Nederlandse topmerken Investeren in cultuur Junkie XL Kassabon cultuurbeleid Kritische dichtheid Kunsthal Rotterdam Kunstspreiders Las Palmas Lifestylecultuur Lock-in effect Logo voor OCW 4HHY[LU (ZZJOLY 4HTTVL[^L[ 4HYJLS >HUKLYZ
4HYNPUHSPZLYPUNZZJLUHYPV 4LKPH LU[LY[HPUTLU[ 4LKPHILNLLY[L 4LKPHNLIY\PR 4LKPHTL[HTVYMVZL 4LK` ]HU KLY 3HHU 4LLY KHU KL ZVT 4PUPZ[LYPLZ 4\ZLH WLY RT2 Nachtkastje Nederland vol? Noordholland Philharmonisch Orkest 6MÄJPLLS LYMNVLK 6MÄJPL\Z LYMNVLK Onbenutte potentie Onhaalbaar ideaal Ontschotting Ontwikkelingsinstrument Onzichtbare geldstromen Opgezwolle Opleidinsniveau Oprukkende overheid Overheidsmarkt Overheidsuitgaven Pantser of ruggegraat Papier naar pixels Paradepaardjes
Particulere fondsen Particuliere uitgaven Partijprogramma’s Patent op creativiteit PeerGroup Pluriformiteitsscenario Podia per km2 Politieke partijen Populaire cultuur Populariteit Potentieel bezoek Prijskaartje theater Pro-am Provincies Randstelijke arrogantie Regeerakkoord Rem Koolhaas Richard Florida Rick van der Ploeg Rijksbegroting 90=4 Roze bril Selecteren en deselecteren Sociaal-culturele binding Sociale concentratie Spreidingsideaal Spreidingssprookje Stoelen- en zalendrift
Stoelenexploisie Straatcultuur Symbolische waarde Tirannie van de cijfers Toegankelijkheid Toekomstscenario’s Top 10 vrijetijdsbesteding Traditionele kunsten Transnationale cultuur TurksFruit Unesco User generated content Van der Ploeg effect Verkunsthallen Vernieuwing Verschil maken Virtuele communities Volkscultuur Vraaggericht Wankele tempels Web 2.0 Werkgelegenheid Wervend appel Winners & Losers Wordcount Raad voor Cultuur Youp of Joop? Zeeuws meisje
BEN JE BINNEN DAN ZIT JE GERAMD! De Cultuurnota gooit er zelden instellingen uit. Dat levert een lock-in effect op: éénmaal binnen, is de kans dat je eruit wordt gegooid minimaal.
Hoe ziet het landschap van de Nederlandse cultuur eruit? Het hangt er helemaal van af wie het schildert. Overheid of makers, cultuurinstelling of individuele kunstenaar, professional of amateur, pers of publiek. Iedereen heeft zijn eigen data en schetst een ander beeld. Wat zou er gebeuren er als we deze beelden met elkaar verbinden en het landschap opnieuw tekenen? Tijd voor een nieuw gesprek, tijd voor de Datascape Cultuur. Colofon De datascape cultuur is een initiatief van Johan Idema en een co-productie van Johan Idema en Hendrik-Jan Grievink. Eerstgenoemde is eindverantwoordelijk voor de inhoud, laatstgenoemde voor de vormgeving. Bij de totstandkoming van de datascape cultuur zijn onafhankelijke professionals uit diverse disciplines betrokken, die lang genoeg in de cultuursector werken om expert te zijn, en kort genoeg om er met een onbevangen blik naar te kunnen kijken. Research: Roel van Herpt Klankbord: Andries van den Broek (SCP), Anna Elffers (AUB), Michiel van Iersel (LAgroup), Pim van Klink (adviseur), Desmond Spruijt (Mapping Worlds) Tekst: de zoele haven Drukproefcontrole: Anneke van der Horst (LAgroup) Druk: Veenman Drukkers, Rotterdam
Met dank aan (in willekeurige volgorde): Dianne Zuidema en Ellen Walraven (De Balie), Michel Dolstra (OCW), Robert Oosterhuis (OCW), Martine Kramer (OCW), Anna van Griethuysen (OCW), Linda Vermeulen (OCW), Simon van den Berg (TIN), Christine de Baan (Internationale Architectuur BiĂŤnnale Rotterdam), Bert Holvast (De Wmij), Andries Mulder (Amsterdams Fonds voor de Kunst), LAgroup Leisure & Arts Consulting, De Cultuurformatie en De Boekmanstichting Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Johan Idema (020) 550 20 20 of johanidema@lagroup.nl. U kunt een digitaal exemplaar van de datascape met bronvermelding opvragen (pdf-bestand met lage resolutie).
+L +H[HZJHWL *\S[\\Y PZ Ă„UHUJPLLS mogelijk gemaakt door het ministerie van OCW en het Fonds BKVB.