44 minute read
Thema Bouw en Vastgoed: ‘Multifunctioneel bouwen is de toekomst’
Voorzitter van Koninklijke Bouwend Nederland Maxime Verhagen: ‘Multifunctioneel bouwen is de toekomst’
Advertisement
Eind vorig jaar werd Maxime Verhagen voor een derde termijn verkozen als voorzitter van Koninklijke Bouwend Nederland, de vereniging van bouw- en infrabedrijven. Met de Stikstofwet in het vooruitzicht en corona als realiteit kent de sector roerige tijden. Vraag je Maxime Verhagen hoe het commerciële vastgoed er in zijn ogen momenteel voorstaat, dan is het antwoord: wisselend. Niet verrassend, want corona laat zo z’n sporen na. Hij legt het uit. ‘Winkels zitten in een heel moeilijke positie. De retailomzet lijkt terug te lopen. Waar we in 2018 en 2019 nog een forse groei zagen, was er het afgelopen jaar sprake van een behoorlijke krimp en de verwachting is dat dit ook het komende jaar het geval zal zijn. Die krimp zie je nu nog niet een-op-een vertaald naar de bouwsector, wat zijn oorzaak kan hebben in de laat-cyclische cijfers van de bouw – we lopen altijd twee, drie jaar achter op de economie. De bouwsector belandt later in crisis, maar we komen er ook later weer uit. Dat was bij de vorige crisis ook het geval.’
In tegenstelling tot winkels is er bij kantoren echter weinig tot niets te merken van stagnatie, vertelt Verhagen. ‘Er is nog nauwelijks leegstand. En het economisch perspectief na corona op de middellange termijn is sterk, ondanks dat mensen meer thuiswerken. Als we straks allemaal weer naar kantoor kunnen, zullen mensen weliswaar vaker thuis blijven werken, maar het kantoor heeft ook een sociale functie, dus alleen maar thuiswerken zal niet gebeuren. Bovendien zijn er ook aanpassingen nodig in de kantoorinrichting, met meer afstand en dus minder werkplekken op hetzelfde aantal vierkante meters. De bezettingsgraad van kantoren zal dan ook omlaaggaan, maar dat geldt niet voor het aantal vierkante meters. In de flexibele huurcontracten zie je wel een forse dip. De werknemers die voorheen gebruikmaakten van flexkantoren – voor de corona juist vanwege de flexibiliteit heel erg in trek – werken nu vanuit huis. En de huurcontracten zijn opgezegd.’
Laat-cyclisch
Inspelen op de twee, drie jaar later dat de bouw echt last krijgt van de crisis is lastig, vindt Maxime Verhagen. ‘Als je qua vraag een langetermijnverwachting hebt, lukt dat wel een beetje. Dankzij het huidige steunpakket vanuit de overheid is het consumentenvertrouwen heel redelijk. Door het dempende effect van het steunpakket valt het aantal faillissementen ook erg mee. Wat we bij de vorige crisis merkten is dat zodra die langer duurde dan verwacht, het consumentenvertrouwen inzakte. Investeringen en contracten werden uitgesteld. Mensen gingen zich afvragen of ze twee jaar later nog een baan hadden. Omdat niet duidelijk is hoelang de overheid dit steunpakket kan volhouden, kunnen we nog niet goed inschatten hoe dat dit keer loopt. Maar zolang ze steun bieden, worden veel schokken opgevangen. ‘Wat betreft kantoorruimte, denk ik – zoals ik al zei – niet dat de behoefte daaraan afneemt, wel is er misschien een grotere behoefte aan logistieke centra omdat mensen nog meer gewend zijn geraakt aan online bestellen. Straks gaan mensen wel weer naar winkels vanwege het sociale aspect, maar ze hebben ook het gemak van online bestellen ervaren. Heel veel effecten kun je nog niet goed overzien, waardoor je er wat minder makkelijk op kunt inspelen.’ Er moet dan ook vooral meer rekening worden gehouden met flexibiliteit, stelt Verhagen. ‘Alleen als we dat doen kunnen we meer op veranderende situaties als deze inspelen. De beste manier waarop dat kan is met nieuwbouw en transformatie. Zo willen gemeentes leegstaande winkels nu graag laten ombouwen tot woonruimtes. Als je van tevoren had geweten dat je die panden multifunctioneel wilde gebruiken, had je misschien anders gebouwd. Zodat je ze met minder kosten een andere bestemming had kunnen geven. En natuurlijk, multifunctioneel bouwen is duurder, maar kan voor een investeerder interessanter zijn omdat dit een investering op langere termijn betekent. Beleggers willen qua rendement toch meer langetermijnzekerheid.’
Multifunctionele inzetbaarheid
In al die vierkante meters vrijstaande retail ziet de voorzitter van Koninklijke Bouwend Nederland ook een kans. ‘We hebben in ons land nu al een tekort van
Over Maxime Verhagen
Maxime Verhagen begon zijn carrière in 1986 als gemeenteraadslid in de gemeente Oegstgeest. Vervolgens werd hij lid van het europees Parlement alvorens in 1994 voor het CDa lid te worden van de Tweede Kamer. hij was onder andere fractievoorzitter, minister van Buitenlandse Zaken, minister van economische Zaken, Landbouw en Innovatie en van eind 2010 tot en met 2012 vicepremier in het kabinet-Rutte I. In juli 2013 werd maxime Verhagen verkozen als voorzitter van Koninklijke Bouwend Nederland. Ook is hij raadslid van de seR en lid van het dagelijks bestuur van VNO-NCW.
ruim 330.000 woningen. En die kunnen niet allemaal nieuw worden gebouwd. De herontwikkeling van al die meters retail is dan een uitkomst. In de voorbereiding van de verkiezingen praten we met partijen over de woonagenda van de toekomst. Gemeentes willen in gesprek hoe je leegstand in winkelstraten voorkomt, hoe er herontwikkeling kan plaatsvinden. Als sector bouwen wij waar vraag is, maar we moeten een andere vraag gaan uitlokken, de retailsector in een andere richting krijgen. Dat het niet exact copy-paste is en winkelstraten overal hetzelfde zijn. Technisch kan heel veel. En in een omgeving waar groen, blauw en grijs samenkomen, kan het veel aantrekkelij-
‘Wij hebben vanaf het begin van de coronacrisis kunnen doorwerken. Ik heb meteen aan de bel getrokken om te laten vastleggen dat bouwen niet valt onder de samenkomst van meer dan drie personen.
ker wonen, werken en recreëren zijn, dan tussen enkel betonnen kolossen Dergelijke multifunctionele inzetbaarheid vraagt misschien een hogere investering, maar levert de belegger op de lange termijn ook meer op.’
Conjunctuurproblematiek
Uit onderzoek van ABN Amro naar de effecten van corona op verschillende sectoren bleek dat 16 procent van de bedrijven in de bouwsector momenteel problemen heeft met de cashflow. Kanttekening van de onderzoekers: specifiek in deze sector lijkt de oorzaak niet corona te zijn, maar is dit andere conjunctuurproblematiek. Hoe ziet Maxime Verhagen dit? ‘Wij hebben vanaf het begin van de coronacrisis kunnen doorwerken. Ik heb meteen aan de bel getrokken om te laten vastleggen dat bouwen niet valt onder de samenkomst van meer dan drie personen. De manier waarop dat vervolgens gebeurde, moest wel door het RIVM worden goedgekeurd. Met alle belanghebbenden – bonden, coöperaties, ministeries, ingenieurs – hebben we direct een protocol opgesteld. Het RIVM heeft dat redelijk snel afgezegend, waardoor we als een van de weinige sectoren op dat punt geen last hebben gehad. We hebben de benodigde maatregelen getroffen, en ook tussentijds aangepast, waaronder ook maatregelen waardoor achter de voordeur kon worden gebouwd. Waar we wel last van hebben, is dat gemeenten vanwege tegenvallende inkomsten en extra uitgaven bezuinigen op het onderhoud van infrastructuur. 40 procent van de gemeentes besloot te bezuinigen. Tot slot is een aantal grote opdrachtgevers wel heel erg geraakt door de coronacrisis, en die stellen projecten uit, denk aan Schiphol en de horeca. Dat soort zaken helpt niet mee bij het op peil houden van de cashflow.’
Stikstofwet
Een ander heikel punt voor de sector is de Stikstofwet, die regelt dat de totale stikstofuitstoot flink omlaag moet. Om een vergunning te krijgen voor een project moeten bedrijven vooraf aantonen dat er geen toename van stikstofneerslag plaatsvindt in één van de beschermde natuurgebieden. Maxime Verhagen vindt dat de wet hoe dan ook aanvaard moet worden. ‘Dat is essentieel. Het is niet genoeg, maar het moet absoluut. Voor de bouwfase regelt deze wet een vrijstelling. Dus als de bouw een kantoor betreft dat in de gebruiksfase geen stikstof uitstoot, dat co2-neutraal is, dan komt er een vergunning. Maar zodra er bijvoorbeeld een logistiek centrum wordt gebouwd, dat extra autobewegingen oplevert en in de gebruiksfase dus juist extra stikstof oplevert, kan dat een reden zijn om geen vergunning te verlenen. Dus de vraag is: komt er alleen in de bouwfase stikstof vrij of ook in de gebruiksfase. We willen dat deze wet in ieder geval aanvaard wordt, maar er moet meer gebeuren: meer stikstofreductie en meer natuurherstel. Wat ons betreft zullen alle grote uitstoters – landbouw, verkeer en industrie – daar naar rato een bijdrage aan moeten leveren.’ Wat de bouw- en infrasector zelf kan verbeteren, weet Verhagen ook. ‘Ons streven is om in tien jaar emissiearm materieel te gaan gebruiken. Dus andere brandstof, klein materieel dat wel al elektrisch werkt. Maar dan moeten we wel met nutsbedrijven afspreken dat er een aansluiting is op de bouwplaats. Anders moet je alsnog een dieselgenerator aansluiten en dan los je niks op. Er zijn ook al oplossingen, alleen zijn die kostbaar. Zo maakt een bedrijf in Helmond generatoren die werken op mierenzuur, op basis waarvan vervolgens waterstof wordt gemaakt. Alleen kost één zo’n generator 190.000 euro, tegenover 20.000 euro voor een dieselgenerator. In bepaalde extra kwetsbare gebieden, en Haaglanden is daar één van, is een hogere investering natuurlijk pure noodzaak, ook vanuit maatschappelijk oogpunt. Want als je kijkt naar Natura 2000 gebieden en de duinen, dan kan er hier qua stikstof niet veel. Er zijn hier vrij weinig boeren die je kunt uitkopen.’ En Maxime Verhagen ziet meer mooie initiatieven. ‘Wij hebben De Groene Koers, waarbij bouw en infra volop inzetten om versneld emissie te reduceren. VolkerWessels werkt bijvoorbeeld al met stikstoffilters. Er worden elektrische graafmachines ontwikkeld. Ja, er zijn al veel mooi initiatieven.’ n
Interview met Stefan van der Laan, YellowNRG “We doen meer dan zonnepanelen”
Eigenaar Stefan van der Laan levert met zijn bedrijf YellowNRG zonnepanelen voor particulieren en bedrijven. Hij heeft een duidelijke visie: het draait uiteindelijk om het creëren van slimme systemen om zo voordelig mogelijk energie in te kopen, zeker in deze tijden met torenhoge energierekeningen. Een interview met een specialist in energiemanagementsystemen.
Stefan van der Laan: ‘Betrek ons in een vroegtijdig stadium bij nieuwbouwprojecten, dan ben je uiteindelijk voordeliger uit’
“Als je onze showroom binnenloopt, stap je op een zonnepaneel van ons meest v erkochte merk Solarwatt. Dit zonnepaneel ligt al jaren op de grond”, zegt Stefan van der Laan aan het begin van het gesprek. “Dit zonnepaneel is echt ontzettend sterk en nog helemaal goed, ondanks dat er al heel vaak overheen is gelopen. Het paneel is van Duitse makelij, een van de kwaliteitsproducten die we verkopen. We leveren uitsluitend Europese spullen, geen Aziatische. Ook omdat dit duurzamer is vanwege minder transportbewegingen. Dat we kwaliteit leveren, blijkt ook uit het aantal schademeldingen na de stormen van de afgelopen weken. Nergens zijn panelen van het dak afgewaaid en ze liggen op de meest uitdagende plekken door het hele land.”
Slimme oplossingen
panelen op de daken van woningen, scholen, kerken, sportaccommodaties, hotels en bedrijfspanden in vooral de Randstad. Maar het Katwijkse bedrijf legt niet zomaar zonder na te denken alle daken vol met zonnepanelen. “We installeren niet alleen zonnepanelen”, legt de oprichter van het bedrijf uit. “Het zonnepaneel is een middel. Wij leveren slimme oplossingen en systemen om in de eerste plaats te besparen op de energiekosten en in de tweede plaats om het milieu te ontzien. Dat begint met kijken naar het energieverbruik en naar de momenten waarop de meeste stroom wordt verbruikt. Wij zeggen altijd als eerste tegen een klant: we gaan éérst meten! Daarna kijken we wat zinvol is.”
Afvlakken van de piek
“Wij doen aan piek-shaving, wat inhoudt dat we pieken in het energieverbruik proberen te voorkomen, want op die pieken is het energietarief gebaseerd”, gaat Van der Laan enthousiast verder. “Als je zorgt dat je in een minder hoog tarief komt, betaal je minder. Terwijl je tegelijkertijd de netbeheerder helpt, want je zorgt voor meer balans in het energienet. Het afvlakken van de piek in het energieverbruik kan door accu’s te plaatsen waarin je stroom opslaat. Deze stroom kun je weer op een later moment gebruiken. Ook omvormers kunnen helpen, bijvoorbeeld om stroom over meerdere panden te verdelen. Een andere oplossing is om de warmte die vrijkomt
bij het koelen van ruimtes, op te slaan. Deze energie kun je dan hergebruiken. Over dit soort zaken moet je nadenken voordat je aan zonnepanelen begint. Ook omdat teruglevering aan het net in de toekomst minder aantrekkelijk wordt. Het net raakt langzamerhand overbelast en kan het straks niet meer aan.”
“Wat dus niet wil zeggen dat zonnepanelen geen oplossing zijn”, gaat Stefan van der Laan verder. “Integendeel, vaak is dat nog steeds een prima oplossing. Tegenwoordig leggen we de panelen niet meer alleen op daken, maar bouwen we ze ook in gevels en wel zodanig dat je ze niet eens meer ziet. Dat is écht esthetisch verantwoord.”
Laadpalen
Bij het bepalen van de installatie van slimme energiemanagementsystemen wordt ook gekeken naar de laadpalen voor elektrische auto’s. “Het opladen van de auto is het voordeligst als er genoeg zonnestroom is”, legt Van der Laan uit. Daarom moet je die twee dingen aan elkaar koppelen en nadenken over het geheel. Ook laadpalen kun je koppelen, je kunt zelfs laadpleinen creëren. Bijvoorbeeld door een parkeerterrein bij je b edrijf te overkappen en daarop zonnepanelen te leggen. Zelfs bij openbare parkeerterreinen zou dat kunnen, denk aan de parkeerterreinen bij de zee in Katwijk. Je kunt daar met behulp van zonne-energie auto’s opladen, en de wagens staan ook nog eens onder een dak in de schaduw.”
Boodschap voor de bouw
Over het opladen van elektrische auto’s gesproken, voor bouwers van inpandige garages heeft Stefan van der Laan ook een duidelijke boodschap: “Houd er bij het ontwerp van de garage al rekening mee dat bewoners via de eigen meter hun auto kunnen opladen. Niet via een
Een goed voorbeeld van een maatwerkproject is project De Ananas van De Raad Bouw. Op de daken van dit appartementencomplex in Leiden, waar 374 appartementen worden gerealiseerd, installeert YellowNRG in totaal zo’n 600 zonnepanelen. Hier worden nu alle verwarm- en koelsystemen voorzien van zonnestroom.
Op zoek naar nieuwe mensen
YellowNRG is in enkele jaren tijd gegroeid van drie naar tien mensen, maar het Katwijkse bedrijf is op zoek naar twee nieuwe accountmanagers duurzaamheid en installateurs. “De vraag is groot en we willen geen nee verkopen”, zegt Stefan van der Laan. “Voor het installatiewerk vragen we mensen van minimaal mbo 3-niveau en voor de functie van adviseur minimaal mbo- of havo-niveau. De kennis en kunde die nodig is voor het vak brengen we ze zelf wel bij.”
gezamenlijke meter van bijvoorbeeld een vereniging van eigenaren. Dat scheelt een hoop gedoe. Verder is een brandveilig ontwerp van garages met laadpunten belangrijk.”
Van der Laan concludeert afsluitend: “Zeker bij nieuwbouw moet je nadenken over slimme systemen. Wij van YellowNRG denken graag mee over dit soort zaken. Het is van belang om ons in een vroegtijdig stadium erbij te betrekken zodat je uiteindelijk veel voordeliger uit bent. Hierbij staat samenwerking met zowel leveranciers van elektriciteits- als van warmtesystemen centraal. Het gebeurt nu nog te vaak dat energiebeheer de sluitpost op de begroting is.” n
YellowNRG Valkenburgseweg 28b 2223 KD Katwijk T 071 403 40 36 I www.yellownrg.com E info@yellownrg.com
Bouwgroep Horsman & Co maakt met De Harmonie haar motto meer dan waar:
Vanaf eind 2017 is Bouwgroep Horsman & co, in opdracht van en als bouwteampartner van Steevast Beheermaatschappij, betrokken bij de herontwikkeling van o.a. het voormalige Wolter & Kluwers terrein aan de Pr. Margrietlaan/Van Foreestlaan te Alpen a/d Rijn onder de projectnaam De Harmonie. Een locatie met een oppervlakte van circa 28.000m2 welke een belangrijk onderdeel uitmaakt van het transformatiegebied Rijnhaven Oost welke één van de laatste grote inbreidingsprojecten in Alphen is.
Het gelijknamige vigerende bestemmingsplan, Rijnhaven Oost maakt het mogelijk het bestaande bedrijventerrein te transformeren naar een gemengd gebied van wonen, werken en bedrijvigheid. Het is de wens om in het totale gebied circa 2.000 woningen te realiseren. Deze breed gedragen ambitie is een voortvloeisel uit gemaakte afspraken in de Woondeal zuidelijke Randstad. In deze Woondeal is afgesproken dat het Rijk, de provincie Zuid-Holland en de gemeente in de regio samen optrekken om de woningbouwproductie te versnellen om zo een oplossing te bieden voor de regionale woningnood.
De Harmonie
In juli 2020 is Bouwgroep Horsman & Co gestart met de realisatie van fase 1 van De Harmonie bestaande uit 110 appartementen naar een ontwerp van architectenbureau KVDK uit Noordwijk. In drie fraaie gebouwen, luisterend naar de namen Andriessen, Beethoven en Chopin, is nu een grote diversiteit aan appartementen gerealiseerd. Karakteristiek voor het ontwerp zijn de ruime balkons welke zich in- en uitwendig manifesteren. De uitwendige balkons kenmerken zich door toepassing van decoratieve stalen hoekkolommen waardoor ze een sterk archi-
tectonisch accent vormen. De sprekende rode en crèmekleurige baksteen in de gevel en de daarbij toegepaste metselwerkdetails geven de gevels een zekere verfijndheid. Ook de afscherming van de op maaiveld gesitueerde stallingsgarage, de hierop gesitueerde daktuin en de drie entreezones spreken tot de verbeelding.
Met onze partners Van Dijke, De Jong Ursum, Tricon en Van den Berg zijn daarbij alle constructieve uitdagingen het hoofd geboden. Bij een dergelijke omvangrijk project, waar voor het laatst met een gas aansluiting gewerkt kon worden, waren er ook de nodige installatie hoofdbrekens. De Gebr. Kok en Duivenvoorden elektrotechniek bleken daarbij ook uit het juiste hout gesneden te zijn om tot een optimale invulling te komen.
De komende jaren zal er op de locatie door Steevast Beheermaatschappij en Bouwgroep Horsman & co verder inhoud worden gegeven aan de realisatie van een gemengd stedelijk woonwerkgebied. Hiervoor zal door Atelier Dutch, in samenspraak met de gemeente een stedenbouwkundige plankaart worden opgesteld. De belangrijkste pijlers onder deze plankaart zijn de identiteit, mobiliteit, klimaatadaptief en gezondheid.
Uitstekende ligging
Er zal daarbij sprake zijn een woningbouwprogramma welke zich primair richt op starters, eenpersoonshuishoudens en senioren. Het gemiddelde autobezit ligt bij deze doelgroepen lager dan gemiddeld waardoor er integraal mobiliteitsconcept kan worden gerealiseerd. Door zijn ligging direct achter Avifauna en naast winkelcentrum De Baronie is De Harmonie namelijk uitstekend bereikbaar per fiets, auto als ook het OV. Via de snelweg of met het openbaar vervoer is men in ongeveer een half uur op Schiphol of in andere steden zoals Amsterdam, Den Haag, Utrecht of Rotterdam.
Liever even wat meer rust? Dan nodigt de omgeving uit tot mooie fiets- en wandeltochten in het groen. Alphen aan den Rijn stond in 2016 niet voor niets op plaats 15 in de top 50 van de meest aantrekkelijke steden om te wonen! Verder kunnen de bewoners hier cultureel en sportief gezien hun hart ophalen. Men kan werken aan de conditie in een van de fitnesscentra, binnen- en buitenzwembaden, op de 27-holes golfbaan of op de vele sportvelden: alles is in de buurt. Voor de beoogde doelgroepen wordt ingezet op een woningbouwprogramma bestaande uit studio’s van circa 30m2 tot 3/4 kamerappartementen van circa 110m2 . Zo biedt De Harmonie alles wat men zich maar kan wensen op woongebied. Centraal in de Randstad, midden in het Groene Hart en met voor ieder wat wils! Via de website www.harmonie-alphen.nl kan men zich als geïnteresseerde inschrijven voor de komende fases van De Harmonie.
Voor bouwgroep Horsman is De Harmonie een project waar ons motto Alles voor elkaar in overtreffende trap zal worden waargemaakt! n
Bouwgroep Horsman & Co 2e Poellaan 12, 2161 CJ Lisse T 0252 413 155 I www.horsman.nl
WeYou ziet vraag naar advies bij personeelstekort alleen maar toenemen Hoe bouw je aan je organisatie in tijden van personeelstekort?
‘Veel frustratie’, dat is wat Nico Houwaard herkent bij veel organisaties die met de handen in het haar zitten nu het haast onmogelijk lijkt om vacatures ingevuld te krijgen. ‘Deze organisaties realiseren zich dat er veel werk beschikbaar is wat ze nu aan zich voorbij moeten laten gaan omdat het simpelweg niet te realiseren is door het tekort aan personeel.’
Nico Houwaard is eigenaar van het bedrijf WeYou. Een adviesbureau voor organisaties met vacatures. ‘Wij adviseren, en helpen organisaties in het ontwikkelen van de juiste visie en strategie wanneer het gaat over werven van personeel. Daarnaast hanteren we een praktische methode om dit heel concreet te maken. Wij ondersteunen onze klanten zo, dat ze niet alleen zelf succesvol personeel gaan vinden maar daardoor ook minder afhankelijk worden van (dure) externe wervingsbureaus.’
Rust in tijden van hectiek
‘De kunst is om de rust te bewaren en je niet te laten verleiden tot allerlei ad-hoc acties om zo te proberen de vacatures in te vullen. Het is natuurlijk heel begrijpelijk dat de vacatures zo snel mogelijk ingevuld moeten worden, maar activiteiten die niet gebaseerd zijn op een goed plan, vanuit een bepaalde visie en strategie kost veel geld en energie en levert vaak maar weinig op. Daarom is structuur zo belangrijk bij personeelswerving. Uiteindelijk blijkt dit in veel gevallen wel en eerder het resultaat van goede sollicitanten op te leven en heeft het een veel duurzamer effect,’ zegt Nico.
Normaal gezien is een organisatie gefocust op de klant en de omzet. De winstgevendheid of de continuïteit wordt hierdoor bepaalt, dacht iedereen altijd. Anno
Hoe bouw je aan je organisatie in tijden
2022 weten we ondertussen beter. Na een roerige periode door het coronavirus wordt het steeds duidelijker dat personeelswerving minstens zo’n belangrijk focusgebied is om winstgevendheid of continuïteit te waarborgen. ‘Regelmatig spreek ik directie van bedrijven die aangeven dat ze meer dan voldoende werk hebben. Dat ze zelfs verwachten dat voorlopig nog wel zo zal blijven.’ vertelt Nico Houwaard. ‘Denk maar aan de bedrijven in de bouw of de bouw gerelateerde vakgebieden. Hier is meer dan voldoende werk en kost het relatief weinig moeite om opdrachten binnen te halen. De groeiplannen in de woningbouw in combinatie met de milieu-ambities biedt een behoorlijke uitdaging aan work-load voor de hele keten.’
Waarom is vindbaarheid en aantrekkelijkheid juist nu zo belangrijk?
‘Heel zwart wit gezegd is vindbaarheid en aantrekkelijkheid onmisbaar. Ben je niet vindbaar en word je niet herkent als een aantrekkelijke werkgever, dan is het onmogelijk om vacatures ingevuld te krijgen. Daarom is het zo belangrijk je dit goed te realiseren. Ben je wel vindbaar vergroot dit je kans om connectie te krijgen met een oriënterende werkzoekende. En lukt het je om deze oriënterende werkzoekende nieuwsgierig te maken en het idee te geven dat je een aantrekkelijke werkgever voor hem of haar zou kunnen zijn, dan kan dat uiteindelijk leiden tot een sollicitatie,‘ vertelt Nico. ‘Wanneer het gaat om klanten, dan weten de organisaties hoe ze goed vindbaar een aantrekkelijk moeten zijn. Maar wanneer de doelgroep de oriënterende werkzoekende is, wordt dit opeens een ander verhaal.’ Grote organisaties en multinationals hebben op de HR afdeling meerdere disciplines en veel budget om te bouwen aan een positief en bekend werkgevers merk. Maar het midden en kleinbedrijf moet het vaak doen met één persoon voor alle HRtaken. En in sommige gevallen is dat zelfs verdeeld over de het bestaande management of een taak voor de directeur alleen.
Juist voor deze groep is de WeYoumethode heel interessant. Het helpt die organisaties waar het vinden van personeel echt een issue is maar de slagkracht ontbreekt om alles goed op poten te zetten. Met de principes van WeYou is dit voor elke organisatie toepasbaar en biedt WeYou de ondersteuning en ontzorging van deze belangrijke basis.
Denken in mogelijkheden biedt mogelijkheden
Allerlei beperkende eisen over de functie of stappen in het sollicitatieproces maken het vinden van de juiste mensen onnodig moeilijk. Met het denken in mogelijkheden zijn de capaciteiten van de werkzoekende en de flexibiliteit van de organisatie bepalend.
‘Denken in mogelijkheden biedt mogelijkheden. Heb je bijvoorbeeld en chauffeur nodig met een speciaal rijbewijs, dan weet je dat je niet de enige bent die deze mensen zoekt. Maar biedt je de mensen die heel graag chauffeur willen worden maar dat rijbewijs nog niet hebben, de mogelijkheid aan dit bij jou te leren, is er opeens veel meer mogelijk. En dit is niet het enige voorbeeld dat we kunnen noemen. Het moeilijke is meestal dat organisaties vaak vast zitten in een bepaald denkpatroon waardoor bijvoorbeeld een bepaald diploma noodzakelijk lijkt maar het uiteindelijk niet hoeft te zijn. Dat is best wel omdenken voor velen.’
Werven van personeel is samenwerken
Het werven van personeel is niet alleen maar een leuke website of een mooie advertentie. Het heeft met veel meer te maken. Het is een compleet verhaal waarbij iedereen binnen de organisatie betrokken kan worden. Het is samenwerken met iedereen die iets voor jou kan betekenen en andersom.
Succesvol werven heeft ook te maken met de juiste ‘tone of voice’, gastvrijheid, een goede sfeer, de beste aandacht, gunnen, het geven van vertrouwen en het creëren van het juiste gevoel.
‘Wij zien zoveel mooie organisaties, die bestaan uit zoveel mooie mensen en zoveel mooie relaties. Alleen vaak realiseren zij zich amper dat de positieve energie binnen de organisatie zo ontzettend krachtig is in te zetten bij personeelswerving. En daar bedoel ik niet de beloning mee die men krijgt voor het aanleveren van nieuwe mensen. Het is veel meer dan dat.
Nog niet zo lang geleden hebben we als extra aanvulling van onze diensten de ‘samen vinden’-trainingen toegevoegd. In één of meerdere sessies wordt het personeel betrokken in de uitdaging om personeel te vinden. Allerlei onderwerpen komen dan ter sprake op een creatieve en interactieve manier. Het buigt de frustratie over het niet kunnen vinden van personeel om in een samen-vinden-energie waar iedereen zich op een bepaalde manier medeverantwoordelijk voor gaat voelen. En dat geeft personeelsgroei in optima forma.’ n
Nieuw in Leiden: een uniek totaalconcept voor de inrichting van woning en tuin SloosGroep. Alles wat het leven binnen en buiten mooier maakt!
SloosGroep bestaat uit Aannemersbedrijf Sloos en Zoon, Sloos Tegels, Sloos Maatwerk-Leiden (interieurbouw), Sloos Home & Deco, Springer Stucdesign en WS Products. Elke dag staan meer dan 100 mensen klaar om je leven binnen en buiten mooier te maken.
Precies in de knik van de Oude Rijn tussen Leiden en Leiderdorp vind je vier van deze speciaalzaken met 1200 m2 woon- en buiteninspiratie onder één dak. Zoek je een perfect op maat gemaakte keuken, walk-in closet of een compleet interieur, dan stap je binnen bij Sloos Maatwerk-Leiden. Zij maken wat jij wilt. In elke maat, elke kleur en elke vorm. Je hoeft nooit concessies te doen – het resultaat wordt zoals jij het bedacht hebt. De interieurarchitecten en vakbekwame meubelmakers van Sloos denken graag met je mee, van ontwerp tot uitvoering en tekenen in 3D je nieuwe keuken, badkamermeubel, kastenwand of opbergmeubel. Geen standaardoplossingen en
SloosGroep. Alles wat het leven binnen en
alles wordt ambachtelijk met de hand gemaakt. Ook voor de prijs moet je bij Sloos zijn, want een keuken van Sloos Maatwerk-Leiden is vaak niet duurder dan een standaard keuken van één van de bekende keukenzaken. En dan heb je wel een keuken op maat, met de hand gemaakt en iets bijzonders.
Voor vloeren, raamdecoratie, behang en woonaccessoires slaag je bij Sloos Home & Deco. Daar vind je een prachtige showroom vol gordijnen, zachte vloerbedekking, pvc, laminaat, houten jaloezieën, rolgordijnen, behang en decoratie accessoires voor de aankleding van je woning. Altijd de nieuwste en mooiste trends van alle topmerken en in alle prijsklassen. Met ruim 10 jaar ervaring in interieurstyling is Sloos Home & Deco als geen ander in staat je te helpen bij het realiseren van jouw droominterieur. Ervaar het “thuis” gevoel en ga gerust eens langs voor vakkundig en vrijblijvend advies.
Naar Sloos Tegels ga je voor alle soorten vloertegels, wandtegels, badkamertegels, sierbestrating, kunstgras en tuinaccessoires. Een arsenaal aan tegels van keramiek, natuursteen en beton voor binnen en buiten. In de showroom en showtuin kun je volop ideeën opdoen voor je woning en tuin. Zie je nieuwe tegels door een virtual reality bril en beleef hoe goed het toeven is in je toekomstige tuin. En heel veel is op voorraad, dus de levertijd is meestal kort. Heel kort.
En voor exclusieve wand- en vloerafwerkingen met naadloos design ga je naar Springer Stucdesign, sinds 2001 gespecialiseerd in decoratief stucwerk. Hiervoor worden de beste producten van het hoogste niveau gebruikt. 3D stencils en geavanceerde oxidatie technieken maken het mogelijk dat wanden en vloeren volledig custom made worden gemaakt, dus in jouw smaak en hoe jij het wilt.
Vier echte specialisten dus, die samen zorgen voor een unieke woonbeleving. Je hoeft niet meer van hot naar her – dat hoekje in de Oude Rijn is dé plek om je voor binnen en buiten compleet te laten inspireren. Als totaalconcept voor je nieuwbouwwoning of renovatieproject, maar ook wanneer je toe bent aan een nieuwe keuken, badkamer, tuin, vloer of wand. n
Sloos Groep Admiraal Helfrichweg 7 2315 VC Leiden T 071 521 16 87 I sloosenzoon.nl Openingstijden: Maandag t/m vrijdag: 08.00 - 17.30 uur Zaterdag: 09.00 - 17.00 uur
Snel betaalbare en tijdelijke woningen bouwen aan de hand van een nieuw en innovatief bouwproces onder de naam RAP Wonen. Op deze manier wil Ouwehand Bouwen & Ontwikkelen een bijdrage leveren aan het tekort aan woningen voor onder andere starters. Peter en Martin Ouwehand van het Katwijkse bouwbedrijf leggen uit hoe het werkt.
RAP Wonen als antwoord op woningtekort Betaalbaar en snel bouwen
De woningnood is hoog. Daarom heeft de overheid als doelstelling om de bouw van het aantal nieuwe huizen te verhogen van 70.000 naar 100.000 woningen per jaar gedurende de periode 2022-2032. Maar de praktijk is weerbarstig, onder andere door langlopende bestemmingsplanwijzigingen en vergunningsprocedures. Die zorgen ervoor dat het vaak jaren duurt voordat grote bouwprojecten van start kunnen gaan. De gevolgen zijn bekend: het woningaanbod is laag, de huizenprijzen zijn torenhoog en met name voor starters is het heel moeilijk om een betaalbare woning te vinden.
Tijdelijke woningen
“Dit probleem heb je niet in een paar jaar omgebogen”, zeggen Peter en Martin Ouwehand van het Katwijkse bouwbedrijf. “Daarom hebben we gezocht naar een innovatief nieuw bouwproces waarmee we snel tijdelijke bouwprojecten van gemiddeld zo’n vijftig woningen kunnen realiseren. We leveren binnen acht maanden na opdracht op, het bouwproces voor deze vijftig woningen op de locatie duurt acht weken.” Met dit bouwconcept, RAP Wonen genoemd, omzeilt het bouwbedrijf de vaak jarenlang lopende procedures, zodat bewoners toch snel een kwalitatief hoogwaardige en betaalbare woning krijgen.
Het gaat om tijdelijke huizen die in principe voor een periode van tussen de acht en vijftien jaar worden neergezet, waarna ze eenvoudig en snel gedemonteerd kunnen worden en elders opnieuw opgebouwd, wat ook vanuit het oogpunt van duurzaamheid en circulair bouwen een voordeel is. RAP Wonen is met name aantrekkelijk voor gemeenten en woningbouwcorporaties, maar ook voor investeerders. De woningen kunnen worden verkocht voor permanent verblijf, maar ook als demontabele woning voor de verhuur voor een periode tot vijftien jaar. Als een gemeente of corporatie niet zelf de exploitatie voor haar rekening neemt, kan RAP Wonen dat ook zelf doen. Hiervoor worden dan particuliere beleggers in de omgeving van de bouwlocatie geworven om te participeren tegen 4 procent rendement.
Geen grijze blokkendozen
“We bouwen ze in drie verschillende woningtypen”, leggen Peter en Martin Ouwehand uit. “Het mooie is dat de woningen eruit zien als gewone huizen, het verschil zie je niet. Het zijn geen containerwoningen of grijze blokkendozen, maar echte huizen met gemetselde gevels, die dankzij het innovatieve bouwproces als halffabricaat de fabriek verlaten. We maken daar kant-en-klare gevels inclusief het metselwerk, die op de bouwplaats worden afgeleverd en ter plekke afgemonteerd.”
“We werken al langer op deze manier, samen met onze vaste leveranciers, dus het concept RAP Wonen is hier een logisch gevolg van.” Het gaat zowel om eengezinswoningen als appartementen. Ook levensloopbestendige huizen voor starters en senioren kunnen volgens dit concept worden gebouwd. De woningen voldoen aan alle eisen, zoals geformuleerd in onder andere het Bouwbesluit, BENG en Woningborg.
Dichtgetimmerd proces
De eerste eengezinswoningen volgens het concept van RAP Wonen zijn al in gebruik genomen, in onze regio in Leiden (plan Statendijck aan de Vondellaan), waar veertien huizen zijn gebouwd. De eerste appartementen volgens dit principe verrijzen later dit jaar in de Duin- en Bollenstreek. Peter Ouwehand: “We werken volgens een strak en dichtgetimmerd proces, waardoor de kosten worden gedrukt en we snel kunnen bouwen. Veel dingen liggen dus vast, wel kan de bewoner bepalen welke kleur gevelsteen hij of zij wil hebben. Daarna drukken we bij wijze van spreken op de knop en gaan we van start. Acht weken later zijn de woningen klaar.”
Betaalbaar
Peter en Martin Ouwehand benadrukken tot slot dat het om betaalbare woningen gaat die ook door starters kunnen worden gekocht. “Hiermee dragen we bij aan het oplossen van het probleem dat er te weinig betaalbare woningen op de markt zijn.” n
Meer weten? Neem voor meer informatie over RAP Wonen contact op met adviseur Monique Hugen. Voorschoterweg 29 2235 SE Katwijk T 0800-020 20 30 I www.rapwonen.com E info@rapwonen.com
Haasnoot Bruggen bestaat 60 jaar Een jubileumjaar voor het bedrijf en medewerkers
Ruim elfduizend bruggen. Dat imposante aantal is het resultaat van bijna zestig jaar lang bruggen ontwerpen en bouwen door Haasnoot Bruggen, dat in 1962 in Katwijk werd opgericht. Een terugblik op de afgelopen zes decennia en een blik in de toekomst met Hyuk Brands, schoonzoon van oprichter Jan Piet Haasnoot.
Op 6 augustus dit jaar is het precies zestig jaar geleden dat Jan Piet Haasnoot een bouwbedrijf begon, samen met zijn inmiddels overleden vader en broer. Toen hij in 2012 met pensioen ging, had zijn aannemersbedrijf zich volledig gespecialiseerd in het ontwerpen en bouwen van bruggen. Anno 2022 is Haasnoot Bruggen in handen van dochter Ingrid Haasnoot en schoonzoon Hyuk Brands. Met technisch directeur Fred Floor vormen zij een driekoppig managementteam. “We zijn een van de weinige bedrijven in Nederland die gespecialiseerd is in het ontwerpen en bouwen van bruggen”, zegt Hyuk Brands trots. “Er zijn veel bouwbedrijven die weleens een brug bouwen, maar bij ons is het echt een specialisatie.”
Goede naam
Het bedrijf heeft in de afgelopen jaren
Vlnr onder: Jethro Augustinus, Paul Verbaken, Piet de Wit, Adam Rocks, Hendrik Oudshoorn, Jan Smit , Dirk-Bram Ouwehand en Ingrid Haasnoot Vlnr boven: Rutger Maaskant, Wietse van der Voort, Max Makatita en Fred Floor
Een jubileumjaar voor het bedrijf
Jubilarissen Sjef Mathot (l) en Gerbrand Vlak werken respectievelijk 42 en 22 jaar bij Haasnoot Bruggen.
een goede naam opgebouwd bij gemeenten, projectontwikkelaars en aannemers. Daardoor komen de medewerkers van Haasnoot Bruggen in alle hoeken van het land. Hyuk Brands: “Oprichter Jan Piet Haasnoot heeft daar tientallen jaren waanzinnig hard voor gewerkt; hij had doorzettingsvermogen, visie en lef. Als relatief klein bedrijf zijn we nu landelijk bekend.” Een voorbeeld van het lef dat de grondlegger van het bedrijf toonde, is de verhuizing van het bedrijf in 2004 van bedrijventerrein ’t Heen in Katwijk naar Klei-Oost in Rijnsburg. “De noodzaak was er op dat moment niet voor hemzelf, maar omdat hij wilde zorgen dat het bedrijf klaarstond voor de toekomst, investeerde hij toch fors in een groter pand met drie fabriekshallen, waar we de ruimte hadden om verder te groeien”, aldus Brands. “Die verhuizing kun je een van de mijlpalen in onze 60-jarige geschiedenis noemen, ook omdat we daar veel efficiënter kunnen bouwen.”
Geheim
Hyuk Brands is trots op het feit dat jaarlijks zo’n tweehonderd bruggen de fabriekshallen verlaten. Een blikvanger in de afgelopen jaren was een 170 meter lange fietsbrug in Oorlogsmuseum Overloon in Noord-Brabant, maar het aantal voorbeelden – van bruggen gemaakt van staal, FSC-hout, beton, bamboe of composiet – is legio. “Maar waar ik het meest trots op ben, zijn onze vijftig vaste mensen”, zegt Brands. “Zij zijn supergemotiveerd, gedreven, vakkundig en loyaal aan ons bedrijf. We hebben een ziekteverzuim van ongeveer 1 procent. En we hebben veel jubilarissen. Vorig jaar is Hanjo van der Meer na 44 jaar bij Haasnoot gewerkt te hebben met pensioen gegaan. De langst zittende op dit moment is Sjef Mathot, hij zit al 42 jaar bij ons, maar we hebben ook vier medewerkers met een 25-jarig jubileum, negen met een 20-jarig en zeven met een 15-jarig jubileum in dienst. De gemiddelde leeftijd van de mensen bij ons is circa 41 jaar. Ons geheim? De goede sfeer en de afwisseling in het werk, een mix van fabriekswerk en werk buiten. We doen het hele traject, van het eerste 3Dontwerp tot en met het transport en de aanleg.”
Sinds enige tijd ontwerpt en bouwt het bruggenbouwbedrijf ook bruggen voor het wegverkeer. Dit zijn bruggen in een zwaarder segment, met strengere eisen voor onder andere het laswerk in vergelijking met bruggen voor voetgangers en fietsers, die tot nu het vaakst worden geleverd door Haasnoot. Inmiddels zijn er zeven bruggen van het type verkeersbrug geproduceerd en vijf zijn er al geplaatst. “Voor ons is dit een mooi nieuw technisch hoogstandje”, legt Hyuk Brands uit. “Daarmee boren we een nieuw marktsegment aan.”
Nieuwe technieken
Door de jarenlange ervaring heeft Haasnoot Bruggen veel kennis van de techniek, de materialen en de bijbehorende technologische processen opgedaan. Zo installeert de bruggenbouwer sensoren die doorlopend de belasting en het gebruik van de brug meten en dus ook eventuele gebreken en slijtplekken. Ook bij het ontwerpen van de brug wordt gebruikgemaakt van nieuwe technieken, bijvoorbeeld 3D-maquettes, virtual reality-brillen en augmented reality. Hyuk Brands: “Hierdoor kunnen we efficiënt en snel ontwerpen.” Bij het ontwerpen van de bruggen wordt rekening gehouden met de beginselen van circulair bouwen. “Vanaf 2023 wordt hier in aanbestedingen van gemeenten scherper op gelet”, legt Brands uit. “De brug moet een langere levensduur hebben en als een bouwwerk in de toekomst wordt gesloopt, moet het gebruikte materiaal herbruikbaar en demontabel zijn. Uiteindelijk moet de bouw in 2050 honderd procent circulair zijn in Nederland. Wat betreft dit soort ontwikkelingen lopen wij voorop. Een voorbeeld: 25 jaar geleden waren wij de eerste bruggenbouwer die al werkte met FSC-gecertificeerd hout. Vanaf die tijd kan je, tot op de dag van vandaag, enkel FSC-hout bij ons kopen.”
Ingenieursbureau
Vanwege al deze kennis en ervaring en omdat andere partijen, onder andere architecten, ingenieursbureaus, overheidsorganisaties en projectontwikkelaars, steeds vaker voor advies aankloppen bij het bedrijf, opent Haasnoot Bruggen vóór de zomer een eigen ingenieursbureau onder de naam ib Holland Dynamics. Naast techniek gaat technologie een belangrijk onderdeel worden van het bureau. Daar kunnen bedrijven terecht voor ontwerp en advies op civieltechnisch gebied. Later dit jaar wordt hierover meer bekendgemaakt. n
Haasnoot Bruggen B.V. Bedrijventerrein Klei-Oost De Roysloot 13-15 2231 NZ Rijnsburg T 071 402 17 44 I www.haasnootbruggen.nl E info@haasnootbruggen.nl
Werken bij De Raad Bouw “We vinden het belangrijk om jong te blijven”
Goed personeel vinden is lastig, ook in de bouw. Wouter de Wolff, adjunct-directeur bij De Raad Bouw, zoekt projectleiders en werkvoorbereiders en legt uit waarom zij voor zijn bedrijf moeten kiezen. “Goed personeel kunnen we altijd gebruiken.”
Om maar met de deur in huis te vallen: waarom werken mensen graag bij De Raad Bouw?
“Omdat bij ons twee werelden bij elkaar komen. We zijn het gezellige Katwijkse familiebedrijf waar we op vrijdagochtend zowel op de bouwplaats als op kantoor met elkaar een gebakken visje eten en waar ook tijd is voor een lolletje. Plezier hebben en voldoening halen uit je werk gaan bij ons hand in hand. Maar tegelijkertijd zijn we een ontwikkelende bouwer waar hard gewerkt wordt en waar grote projecten worden gerealiseerd zoals De Ananas in Leiden (374 appartementen) en De Bloem in Rijnsburg (ruim 500 woningen); bouwprojecten waar de grotere bouwconcerns jaloers op zijn. Binnen afzienbare tijd gaan we ook aan de slag in onder andere Zoetermeer (800 woningen) en Nieuw-Vennep (875 woningen). En dan hebben we nog een plan voor Aalsmeer met zo’n 600 huizen, op de plek van de oude bloemenveiling waar Joop van den Ende zijn studio’s huurde bij De Raad Groep.”
Hoe zou je De Raad Groep omschrijven?
“Wij zeggen altijd: wij ontwikkelen, wij bouwen en wij houden. We bouwen ook veel woningen voor onze eigen beleggingsportefeuille. Daardoor zijn we met De Raad Groep, waar we met zo’n 100 mensen werken, in de hele bouwkolom actief en dat is uniek. We hebben kennis van het ontwikkelen en bouwen van woningen en kantoren. Daarnaast weten we ook wat het is om woningen en kantoren te hebben, door zelf verschillende soorten vastgoed te exploiteren en te onderhouden.”
“En omdat we zowel ontwikkelen als bouwen zorgen we voor continuïteit voor onze organisatie en voor ons personeel. Met onze huidige portefeuille kunnen we nog zeker tien jaar vooruit. We zijn kapitaalkrachtig en kunnen zaken als stijgende prijzen en een volgende recessie, die zeker weer zal komen, opvangen.
Dat hebben we ook bewezen tijdens de vorige recessie. Als enig Katwijks bouwbedrijf en een van de weinige bouwbedrijven in Nederland hoefden we toen geen mensen te ontslaan. We nemen onze verantwoordelijkheid en willen om die reden ook niet te groot worden. De verleiding is groot, maar we willen onze verantwoordelijkheid en verplichtingen naar onze medewerkers en hun gezinnen nakomen.”
Wat bieden jullie de medewerkers?
“Onze organisatie biedt veel doorgroeimogelijkheden. Er zijn veel voorbeelden van de enorme mogelijkheden bij ons. Zo hebben we iemand die begon met vegen op de bouwplaats en nu uitvoerder is. Ook hebben we een projectleider die als stagiair gestart is met timmeren. Het mooie van De Raad Groep is dat ons bedrijf zo breed georiënteerd is dat je alle kanten op kunt, van ontwikkeling tot beheer, en van de verkoop tot uitvoering. Als het maar met vastgoed te maken heeft. Zelf ben ik ook zo’n voorbeeld. Veertien jaar geleden kwam ik hier binnen als projectleider en sinds ruim drie jaar ben ik adjunct-directeur.”
Werken mensen lang bij jullie?
“Iemand die bij ons 25 jaar in dienst is, ontvangt een gouden horloge. Daarvan hebben we er al heel wat weggegeven. Onlangs hadden we een timmerman die veertig jaar bij ons werkte. Dat is wel heel bijzonder, dus daar hebben we ook een leuk feestje van gemaakt. In het algemeen geldt bij ons: het klikt of het klikt niet. In het laatste geval is zo iemand snel weg, maar als het wel klikt is het voor tientallen jaren.”
Wat voor mensen zoeken jullie met name?
“Goed personeel kunnen we altijd gebruiken. Er komt veel werk op ons af en de projecten worden steeds groter en intensiever. We zijn met name op zoek naar projectleiders en werkvoorbereiders, functies op respectievelijk mbo- en hboniveau, maar de opleiding die mensen hebben gevolgd, is geen wet. Mensen die dit compenseren met veel ervaring zijn ook welkom. We vinden het belangrijk om jong en dynamisch te blijven.”
Waarom is dat belangrijk?
“Dat voorkomt dat je verzandt in vaste patronen en het zorgt voor creativiteit en innovatie; facetten die steeds vaker voorkomen. Het ontwerpen in 3D is inmiddels redelijk ingeburgerd in de bouw, bij De Raad Bouw worden inmiddels alle projecten in 3D gemodelleerd. De volgende stap is 4D, daarbij wordt ook de planning geïntegreerd in het model en daarmee kan weer een slag in het efficiënt werken gemaakt worden. Door te innoveren kun je meer werk verzetten met hetzelfde aantal mensen en kan een bedrijf dus groeien zonder hiervoor heel veel extra personeel aan te hoeven trekken. Verder vinden we samenwerken en met elkaar een probleem oplossen belangrijk. We streven naar openheid, transparantie en laagdrempeligheid, zonder angst om fouten te maken. Mijn deur staat altijd open, zowel voor zakelijke als privégesprekken.”
Tot slot: hoe belangrijk is duurzaamheid voor jullie?
“Duurzaamheid is heel belangrijk. We staan met elkaar voor een zware opgave om de wereld leefbaar te houden en de klimaatdoelen te halen. Omdat De Raad Groep in de hele bouwkolom aanwezig is, hebben we veel kennis opgedaan, zeker in innovatieve en duurzame processen. Daardoor beschikt een groot aantal van onze projecten over het groencertificaat van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland. Veel van onze gebouwen zijn maar liefst twee keer zo energiezuinig als reguliere panden. We zijn ook echt pionier op dit gebied. Inmiddels is het de standaard, maar twintig jaar geleden al bouwden wij onze eerste
Locatie De Raad Groep
De Raad Bouw, dat dateert van 1926 en dus hard op weg is naar het 100jarig bestaan, is van oudsher een Noordwijks bedrijf, maar zetelt inmiddels al zo’n dertig jaar op bedrijventerrein ’t Ambacht in Katwijk aan den Rijn. Er zijn plannen om te verhuizen en op het bedrijfsterrein, dat eigendom is van De Raad Groep, woningen te bouwen (vrijstaande huizen, betaalbare eengezinswoningen en appartementen). Adjunct-directeur Wouter de Wolff verwacht dat De Raad binnen vier jaar een nieuwe locatie heeft, zo mogelijk elders in Katwijk.
gasloze wijk in Nieuw-Vennep met zo’n 200 woningen.”
“Omdat alles nieuw was, en veel van onze klanten de kosten en het risico van de warmtepomp en bronnen niet wilden dragen, hebben we in die periode een eigen bedrijf opgericht dat de investering op zich nam waardoor het financieel risico niet bij de klant maar bij ons lag. De woningen waren hierdoor ook betaalbaar voor de klant. We leveren zelf de installaties, en de woningen die we nu bouwen zijn heel comfortabel qua verwarming en koeling. Onze klanten zijn heel enthousiast over het klimaat in hun huis, terwijl we tegelijkertijd ook de wereld weer een stukje beter maken.” n
De Raad Bouw Sandtlaan 36, Katwijk T 071 405 14 14 I www.deraad-bouw.nl E info@deraad.nl
Proeftuin Erasmusveld in Den Haag is een woonwijk waar maximaal ingezet is op duurzaamheid. Energie en warmte komt van zonnepanelen en uit de bodem, water wordt opgevangen op sedum daken en in wadi’s. Het vele groen in de omgeving draagt bij aan het klimaat. Naast woningen wordt er een groot appartementengebouw gebouwd met een imposante binnentuin. ‘Het dek van die binnentuin wordt door ons gelegd met het meest duurzame materiaal dat je kunt bedenken: hout!’ Een trotse Ruud Glas van het Noordwijkerhoutse GlasGroen legt uit.
‘Hout groeit natuurlijk, het vangt CO2 uit de atmosfeer en houdt dat járenlang vast. Het draagt bij aan de isolatie van een gebouw: houdt zonnewarmte tegen en koelt langzamer af in de winter. Onder de juiste omstandigheden kan het vele tientallen honderden jaren meegaan, óók buiten. En het ziet er natuurlijk ontzettend vriendelijk mooi uit.’
Ruud Glas spreekt gedreven over het materiaal waar hij zelf ook al tientallen jaren mee werkt. ‘Onze ervaring met hout begint bij beschoeiingen: het gebruik van hout op de grens van lucht en water, en dat is technisch de meest uitdagende omgeving. Wij weten dus precies welke soorten hout wij voor welk onderdeel van de constructie moeten inzetten, rekening houdend met slijt, rot en vervorming door kou en warmte.’ Het is een expertise die door de toename van hout als bouwmateriaal sterk in de belangstelling staat.
Glas Groen voorzieningen ‘kruipt het droge op’
‘Aanleg van oeverbescherming staat aan de basis van ons bedrijf. Door de jaren heen zijn wij doorgegroeid naar een landschapsarchitect die haar expertise laat terugkomen in waterbouw en houten terreininrichting. Specialismen die wij met een team van vakmensen door het hele land uitvoeren. De laatste jaren kruipen wij steeds meer het droge op.’ Dat begon met de realisatie van houten bruggen en steigers, een beetje meer bóven het water uit. Maar GlasGroen werd ook steeds meer benaderd voor houten meubilair, voor vlonders en hekwerken en tenslotte voor houten galerijen, gevelbekleding en dakterrassen.
‘Een van onze hoogtepunten in de afgelopen jaren is de aanleg van het straatmeubilair op de kustwerken van Katwijk. Hoe langer ons werk daar deze jaren blootgesteld is aan zon, zeelucht en zand, hoe meer iedereen kan zien dat het zijn kwaliteit behoudt.’ Dat was het project dat leidde tot een verschuiving in specialismen en grotere naamsbekendheid in de houten terreininrichting. ‘Soms hebben wij dagen dat niemand van ons team het water ingaat. Kennis en kunde die wij hebben opgedaan in de terreininrichting dragen daarnaast ook bij aan een andere benadering van de waterbouw. De twee versterken elkaar meer als ik eerder had gedacht. Dit in combinatie met de architectonische benadering maakt ons als bedrijf uniek.´
‘Hout is geweldig veelzijdig materiaal’
‘Wij gebruiken FSC®-gecertificeerde houtsoorten van de hoogste duurzaam-
Ruud Glas (l): ‘Hoe meer hout er in een bouwplan kan worden toegepast, hoe CO2-neutraler en duurzamer het project wordt.”
heidsklasse. Soorten die bewezen getest zijn en een zeer lange levensduur garanderen. GlasGroen is altijd op zoek naar nieuwe alternatieven en focussen ons op snelgroeiende houtsoorten die goed voorhanden zijn. Als laatste onderdeel van de duurzame houtketen is GlasGroen natuurlijk zelf ook FSC®-gecertificeerd en is de klant verzekerd van een duurzaam product dat ontbossing zelfs tegengaat.
Bouwen met hout wordt herontdekt, maar biedt ook uitdagingen
De dubbele aantrekkelijkheid van hout – enerzijds duurzaam, anderzijds veelzijdig bouwmateriaal – betekent een enorme opleving van het gebruik ervan in de bouw. Er wordt zelfs weer gebouwd met hout in de dragende constructies. ‘Onze expertise zit in de toepassing van hout in de buitenlucht: op gevels, vloeren en daken. Niet vreemd dus dat bouwers die aan de gang gaan met hout in het ontwerp bij ons terecht komen. ‘Hoe meer hout er in een bouwplan kan worden toegepast, hoe CO2-neutraler en duurzamer het project wordt. Daar doen wij, in nauwe samenwerking met de bouwers, graag aan mee.’
GlasGroen werd inmiddels betrokken bij de constructie van het grootste houten woongebouw in Nederland. ‘In Monnikendam bouwde De Groot Vroomshoop een appartementengebouw met 62 woningen volledig prefab op met hout. GlasGroen leverde haar expertise in installatie op locatie.’ In Rotterdam-IJsselmonde construeerde het bedrijf dakterrassen van hardhout en bamboe bij een groot renovatieproject. ‘Wij worden door onze opdrachtgevers van ontwerp tot uitvoering betrokken bij dit soort opdrachten.’
Het zijn grote partijen die voor dit specialistische werk de weg vinden naar Noordwijkerhout. Ook is optimalisatie van plannen een steeds groter wordende vraag bij GlasGroen. ‘Door Corona zijn veel plannen even de ijskast ingegaan, waarna ze nu weer langzaam worden ontdooid. Wat opvalt is dat men heeft gerekend met prijzen van voor de crisis en men financieel met de handen in het haar zit, omdat er wel al een budgettering is gemaakt. Onze kracht zit hem in het optimaliseren van het ontwerp zonder concessies op de ontwerpprincipes van de architect in combinatie met een duurzame materialisatie en logische constructie, waardoor bijna altijd een prijsreductie mogelijk is.’
In Proeftuin Erasmusveld werken aan maximale duurzaamheid
‘In Proeftuin Erasmusveld halen de ontwerpers en architecten samen met de ontwikkelaars het onderste uit de kan om zo duurzaam mogelijk te bouwen. Wij vinden het een grote eer om daar, in een bouwteam met Van Wijnen en Groot Lemmer, bij betrokken te zijn.’
Toen Ruud en Rianne Glas van (schoon)vader Gerard Glas overnamen hadden ze studies op het gebied van land- en watermanagement en landschapsarchitectuur achter de rug. ‘Nu onze opdrachtgevers écht aan de slag gaan met samenhangende ideeën over duurzaamheid komt onze ervaring met houtconstructies in combinatie met onze achtergrond komt ineens extra goed van pas. Wij helpen hen dan ook graag om de maximale duurzaamheid in hun plannen werkelijk mogelijk te maken.’ n
GlasGroen Kerkstraat 27A, NOORDWIJKERHOUT T 0252 370 239 E info@glasgroen.nl I www.glasgroen.nl
