f ijne vakantie!
Verhalen, inspiratie, Reizen is ontmoeten
tips
+
van lo cals
zending
6
Inhoud 18 Bijbelstudie:
Op weg met God
Een steen als herinnering
20 Spaar mee voor het Ave-vakantieproject Kinderen die nooit op vakantie gaan
24 Geen biertje op het terras
Vrouwen alleen op reis
28 Kerkje spelen
op de camping
8 Zendingswerkers en vakant
Tip: bezoek een lokale kerkdienst
‘We hebben een prachtig uitzicht
31 Koken voor de tent
Makkelijke eenpitsgerechten
41 Staycation
Thuis en toch op vakantie
46 Grenzeloos verliefd ‘Hij zag me als een zuster in Christus’
59 Stadswandeling
met GZB-gids
Antwerpen, Parijs, Praag
ie
op de bergen’
en ook
16 Waar werkt de GZB? 36 Reistips van zendingswerkers 38 Experience 10 27 jongerenreizen 45 ‘Voor elkaar’ vakantieweken 70 Vrouwenreis Albanië 72 Tot rust komen 74 Leestips voor vakantie 83 Creatief: reisdagboek 89 Autobingo
66 Stefan Paas: Zending in Europa
77 Pelgrimstocht Ervaringen en routes
90 Nu ga ik echt naar Afrika! Doe de test: is zendingswerk iets voor jou?
54 Zending en reizen vroege r
49 Onmisbaar op
vakantie
7
Wat voor anderen een mooi en avontuurlijk vakantieland is, is voor de families Kleinbloesem en Blom gewoon hun woon- en werkomgeving. Waar genieten zij dan van hun welverdiende rust? Twee portretten over vrijheid, vuilnisbelten en frappuccino.
8
Zo vieren wij vakantie 9
Uitblazen
IN DE ANDES
W
anneer ik de familie Kleinbloesem ontmoet, zijn ze op verlof in Nederland. Een heerlijke tijd vindt vader Peter (39). “Omdat we eindelijk onze familie weer zien en kunnen vertellen hoe het met ons in Peru gaat.” Maar écht vakantie is het niet voor Peter en Gerdine (32), met de vele presentaties en bezoeken in de tien weken dat ze op Nederlandse grond zijn. Peter: “Ondanks de drukte gaan we wel dagjes weg, zoals naar Aviodrome. En onze kinderen Joas (11), Hanna (10), Rachel (8), Mirjam (5) en Jefta (2) zagen er heel erg naar uit om te kunnen logeren bij hun opa’s en oma’s. Voor hen is vakantie ook lekker op de fiets stappen, vriendjes ophalen en buiten spelen. Dat kan in Lima niet.” Daar, in de hoofdstad van Peru, geeft Peter fulltime les op een universiteit waar aanstaande predikanten studeren. Op deze plek gaan
10
ook de Kleinbloesemkids elke dag naar school. Op zondag gaat Peter met sommige van zijn kinderen de sloppenwijk Villa Maria in om daar zondagsschool te geven aan zo’n veertig kinderen. Peter: “Sinds twee jaar staat in Villa Maria ook een klein kerkje waar we elke zondag dienst hebben. Binnenkort houden we daar de eerst doopdienst. Heel bijzonder.”
bij, bijvoorbeeld op de Veluwe. Hier komen we, zonder dat het veel kost, op de mooiste plekken terecht. Net buiten Lima is de natuur al schitterend. Het is vooral de ontspanning, de omgeving en de frisse lucht die onze vakanties goed maken. Met elkaar genieten van de natuur, de ruimte voor andere gesprekken, en niet bezig zijn met dingen die moeten.”
VRIJHEID
VLIEGEREN
Peter en Gerdine Kleinbloesem werken hard. Daarom zijn periodes van rust ook belangrijk. Peter: “In Lima staat ons huis achter een muur, voor de veiligheid. Zelfs als een van de kinderen naar de supermarkt in de buurt wil, moet er iemand mee. Daarbij is Lima een drukke en ook vieze stad. Het is heerlijk om dat een keer per jaar achter je te laten en de bergen in te trekken. Daar kunnen de kinderen lekker rennen. De Andes is schitterend. Vorig jaar hebben we hoog in de bergen een huisje gehuurd. Eenmaal op bestemming bleek de verhuurster een goede gids. Zij nam ons mee naar verschillende nationale parken. Prachtig.” “Omdat wij nu in Peru wonen, zijn onze vakanties extra bijzonder. In Nederland bleven we vaak dichter-
“Meestal vieren wij vakantie in januari. In Peru duurt de zomervakantie namelijk van half december tot eind februari, maar in februari geef ik les tijdens het zomerprogramma van het seminarie. In de winter – eind juni, begin juli – hebben de Peruanen nog twee weken vrij. Dan plannen we vaak dagjes weg. Omdat we niet op familiebezoek kunnen, proberen we ook de zaterdagen af te zonderen om met elkaar op te trekken, bijvoorbeeld door naar het strandje in de buurt te gaan waar we dan lekker lopen, zwemmen of vliegeren. Of we bezoeken een speeltuin, kinderboerderij of wandelen in de natuur. Omdat wij in Peru werken, zien we veel dingen die anderen nooit zien. Het is een zegen om op die manier uit te mogen blazen en bij te komen.”
Zó
VIEREN
DE PERUANEN VAKANTIE
“In de vakanties trekken de locals vooral het binnenland in, op bezoek bij familie”, vertelt Peter Kleinbloesem. “Veel inwoners van Lima hebben familieleden ver weg, in de provincies. Studenten zoeken in de zomerperiode vaak een bijbaantje om hun studie te betalen, hoewel het in februari erg onaangenaam is om te moeten werken, door de warmte. De Peruanen hebben ongeveer evenveel vakantie als Nederlanders, alleen zijn de periodes anders verdeeld. Ik heb nog niet vaak van een Peruaan gehoord dat hij op vakantie ging zoals wij dat kennen: met het gezin of vrienden
‘ZODRA HET KAN, ZOEKT MEN ELKAAR OP OM SAMEN TE ETEN’ ergens een huisje of kampeerplek huren in een ander gebied of land. Familiemomenten zijn hier ontzettend belangrijk. Zodra het kan, zoekt men elkaar dus op om samen te eten. Als je Lima uitrijdt, heb je wel wat parken en clubs voor de rijkere mensen waar je kunt eten en zwemmen. Maar veel families kunnen zich dat niet veroorloven. Zeker de mensen uit de sloppenwijken niet. Zij komen niet eens toe aan vakantie, maar werken vrijwel iedere dag van het jaar om hun brood te kunnen verdienen.”
11
Grenzeloos verliefd
Liefde gevonden TIJDENS RONDREIS
In de zomer van 2009 vliegen twee Nederlandse vriendinnen
naar Belgrado voor een christelijke groepsreis door de Balkan. Zo begint de liefdesgeschiedenis van Mathilde uit Nederland
en Emil uit Servië. Mathilde: “Als ik bedenk hoe God alles heeft
I
n Belgrado bleek de busmaatschappij waarmee ze hun rondreis zouden maken, failliet te zijn. Wat nu? Gelukkig kende de groepsleider nog wel iemand die busjes verhuurde, inclusief chauffeur. Emil hoorde als chauffeur niet officieel bij het reisgezelschap, maar Mathilde en hij hadden direct een klik. Ze maakten lol en hadden goede gesprekken. Omdat Emil vanaf het begin duidelijk aangaf dat hij al een relatie had, was het contact ontspannen.
Na de vakantie bleef Mathilde contact houden. “Ik e-mailde Emil samen met een vriendin, omdat het anders ongepast zou zijn. Tot ik ineens niets meer van hem hoorde. Helemaal niets. Pas na zes weken kreeg ik bericht: hij had iets op te biechten. Zijn relatie was al langere tijd niet goed en hij had die na de zomervakantie verbroken. Maar omdat hij mij niet kon vergeten, wilde hij daar in rust met God over praten. Wilde ik hem nog steeds beter leren kennen? Ik kon wel juichen!”
Opgelucht
Dwars door mijn stoerheid
Mathilde: “Op een dag besefte ik dat ik Emil wel érg leuk vond. Toen besloot ik om de rest van de reis in het andere groepsbusje mee te rijden.” Dat had Emil natuurlijk snel door. Toen hij vroeg waarom ze hem uit de weg ging, wilde Mathilde niet liegen: “Het gaat niet goed met mijn hart als ik bij jou in de buurt ben.” Emil zag haar echter alleen als een ‘zuster in Christus’. Gelukkig lukte het de rest van de vakantie om gewoon met elkaar om te gaan. “Eerlijk zeggen wat ik voelde, had me opgelucht.”
Mathilde vroeg haar ouders hoe ze over Emil dachten en haar vader zei: “Je hebt altijd goede keuzes gemaakt. Ik vertrouw erop dat ook dit een goede keus is.” Ondertussen zag Mathilde allerlei problemen. “De taal, de afstand, de cultuurverschillen. Maar Emil zei: ‘Jij wilt direct de gouden medaille in ontvangst nemen. Sporters weten ook niet vooraf of ze gaan winnen, maar ze trainen er wel voor. Ik weet dat jij mijn gouden medaille bent en ik ga voor jou.’ Dat trekt mij zo aan in Emil: hij weet me op de juiste momenten te con-
46
Tekst: Joyce de Jongh
geleid, kan ik het alleen maar een wonder noemen.”
fronteren en prikt dwars door mijn stoerheid heen. In het begin hebben we bewust nooit gesproken over dingen als ‘in welk land gaan we wonen?’. Emil wilde dat ik voor hém zou gaan, zelfs als ik daarvoor mijn land zou moeten opgeven.”
Wildvreemden in je huis Emil en Mathilde trouwden in oktober 2011. “Het was een prachtig feest, compleet met Servische volksdansen. Zelfs wij als stijve Hollanders dansten mee. Door onze relatie sta ik heel anders in het leven, op allerlei gebieden. Alle verschillen die ik vooraf zag als bezwaar, hebben me eigenlijk alleen verrijkt. Emil is bijvoorbeeld heel gastvrij en als iemand een slaapplaats nodig heeft, biedt hij onze logeerkamer aan. Vroeger zou ik denken: ik laat toch geen wildvreemde binnen? Maar nu heb ik de mooiste ontmoetingen. Dingen die ik vanzelfsprekend vond, blijken ook ‘anders’ te kunnen. Neem Emils oma, een diepgelovige vrouw die zo ongeveer lééft voor de kerk. Toch doet ze op zondag zonder gewetensbezwaren boodschappen. Ik sloeg steil achterover toen ik dat zag. Blijkbaar kun je écht gelovig zijn en
Emil zag haar echter alleen als een ‘zuster in
Christus’
toch anders omgaan met de zondagsrust. Het lastigste is eigenlijk de taal. Onderling praten we Engels, maar in een groepsgesprek ben ik vooral aan het vertalen en kan ik dus niet zelf meepraten. Gelukkig krijgt hij vanaf de zomer privé-taalles!” Zijn emigratie naar Nederland én de geboorte van hun twee kinderen heeft ook Emils kijk op het leven veranderd: “Vaste tijden om te eten, vaste bedtijden voor de kinderen, bezoek dat op tijd komt: jullie vaste structuur was even wennen, maar is iets moois.”
47
Nu ga ik echt naar Afrika' Als kind was het voor Lianne Buitendijk (35) duidelijk: Later als ik groot ben, word ik zendingsarts in Afrika. Als ze een paar jaar als verpleegkundige gewerkt heeft onder aidspatiĂŤnten in het Erasmus MC in Rotterdam, besluit ze: nu ga ik echt naar Afrika!
90
Tekst: Tineke Smith-Nieuwenhuis Beeld: Lianne Buitendijk
Is de zending iets voor jou?
Lianne neemt contact op met de GZB en ze komen met elkaar in gesprek. Lianne: “De GZB kende ik al van jongs af aan. Het sprak me aan dat ze woord en daad combineren. Je oefent je beroep uit en bent tegelijk zendeling.” Hoewel er geen concrete vacature is, blijven de GZB en Lianne in contact met elkaar. Lianne: “Ze vonden het mooi dat ik een roeping voelde om de zending in te gaan, maar adviseerden mij een opleiding te doen die meer gericht was op zendingswerk. Toen heb ik een post-hbo gedaan: community health, en ik heb een halfjaar een bijbelschool gevolgd in Engeland. Ik heb ook veel gelezen over zendingswerk en ben naar een conferentie over zending geweest. Daardoor kreeg ik steeds meer de zekerheid dat ik door God geroepen was voor zendingswerk.”
Roeping In 2007 wordt Lianne door de GZB uitgezonden naar Zuid-Soedan. Ze gaat als verpleegkundige aan de slag in een HIV-/aidsprogramma. Ze werkt samen met nog een blanke vrouw onder de Dinka’s, een volk dat bekend staat als trotse koeienhoeders. Omdat de oorlog tussen Noord- en Zuid-Soedan net achter de rug is, is het er nog regelmatig onrustig. Het is maar goed dat Lianne zo overtuigd is van haar roeping, want haar verblijf is allesbehalve idyllisch. Lianne: “Ik voelde me erg thuis en had een klik met de mensen, maar het was ook wel eenzaam en
vaak onveilig. De Dinka’s zijn onderverdeeld in clans (grote families), die onderling veel ruzie hadden. Soms hadden we net een beetje vrede opgebouwd, maar stortte alles weer in door een ruzie. Dan kon je weer opnieuw beginnen.
Doodsangst “Het geweld was nooit op ons als westerlingen gericht, maar soms was het zo gevaarlijk dat we geëvacueerd moesten worden. Ik heb doodsangst in de ogen van de mensen gezien. Achteraf praatten we er wel over met onze werknemers en mensen uit de kerk. Wat zegt de Bijbel over wraak nemen en vergeving?” Ondanks de moeilijke kanten ervaart Lianne dat ze op haar plek zit in Zuid-Soedan. Ze merkt in kleine dingen dat God haar leven leidt. Ook ervaart ze rust. In de Anglicaanse kerk waar ze naartoe gaat, vertelt ze bijbelverhalen voor kinderen en volwassenen. Terugkijkend concludeert Lianne dat haar tijd in Zuid-Soedan haar heeft veranderd. Lianne: “Ik heb gezien hoe God heel concreet en direct gebeden verhoort en ik heb geleerd om dagelijks afhankelijk van God te leven in alles, ook in een reis van 10 kilometer. Het mooiste vind ik dat ik een totaal ander wereldbeeld gekregen heb, ik oordeel minder snel. Zendeling zijn is een houding, die niet afhankelijk is van grenzen. Op dit moment ben ik dat in Rotterdam-Delfshaven.”
TIPS EN VRAGEN VAN LIANNE VOOR ALS JE NADENKT OVER ZENDINGSWERK: •H eb je echt interesse om andere mensen te leren kennen zonder (voor)oordeel? •K un je familie, vrienden en luxe loslaten? •M aak het zendings plaatje niet te groot en te ideaal. Je gaat daar ook gewoon een leven leiden van elke dag. •B ezoek conferenties, doe werkvakanties, lees boeken en folders van zendingsorganisaties.
INTERESSE IN ZENDING? De GZB is steeds op zoek naar mensen die zich willen inzetten in Gods Koninkrijk en voor korte of langere tijd naar het buitenland uitgezonden willen worden. Interesse? Kijk dan op gzb.nl/ vacatures. Natuurlijk zijn we altijd bereid om met u/jou mee te denken. Stuur gerust een mail naar hritman@gzb.nl of cverboom@gzb.nl en weet dat je welkom bent voor een oriënterend gesprek.
91
Wil je weten of zendingswerk iets voor jou is? Ga dan in de schoenen van een zendingswerker staan en doe de test! We hebben een paar levensechte situaties op een rij gezet. Hoe reageer jij?
ZENDINGS W ERK ER: GESCHIK T ONGESC HIK T
1.
WAT DOE JE? Dankbaar maak je gebruik van het aanbod van de hotelovernachting. Je wijst het hotel beleefd maar beslist af en geeft aan ook in de schuur te zullen slapen. Met een breed gebaar nodig je al je collega’s uit om ook in het hotel te overnachten. Jij betaalt!
a. b. c. 92
Tekst: Caroline Verboom
t! s e t e d Doe
Je gaat op reis met je lokale collega’s. Bij het vallen van de avond rijden jullie naar een hotel. Het ziet er luxe uit. De collega’s bieden je een hotelovernachting aan, maar zelf gaan ze in de schuur van een gemeentelid slapen, waar je bij inspectie al kennis hebt gemaakt met de nodige kakkerlakken ...
2.
WAT DOE JE? Je geeft aan dat je een streng dieet volgt en dat je zeker geen vlees mag. Je schuift de hoeven aan de kant, probeert zo onbevangen mogelijk aan het bord soep te beginnen. De smaak blijkt best mee te vallen. Je eet met lange tanden zo min mogelijk van de soep en vraagt je vertwijfeld af hoe je de komende dagen door moet komen …
a. b. c.
3.
Op een bloedhete tropenochtend in januari open je nietsvermoedend de app van de NOS. Een grote foto van schaatsende mensen in een wit landschap en onder een strakblauwe hemel veroorzaakt een steek van heimwee. Opeens realiseer je je dat je Nederland verschrikkelijk mist! WAT DOE JE? Je deelt het met je lokale collega’s. In de supermarkt vraag je of je even in de koelcel mag zitten, omdat je het zo warm hebt. Huilend bel je je moeder.
a. b. c.
4.
Je rijdt door de stad en voor je ogen gebeurt er een ongeluk. Je bent er zelf niet bij betrokken, maar je bent er wel heel dichtbij en ziet dat er gewonden zijn. JE BESLUIT OM: Te stoppen om te kijken of je iets kunt betekenen. Gas te geven om er niets mee te maken te hebben. Een gemeentelid te bellen van wie je weet dat hij in de buurt woont, om samen te helpen.
a. b. c.
Antwoorden: Zomaar wat situaties uit het dagelijkse leven van een zendingswerker. Ze dagen je uit om na te denken over de mate waarin jij bereid bent je ‘luxe leven’ op te geven om naast je medemens te gaan staan en zo te getuigen. Want dat is waar het in zending om gaat: getuigen, niet alleen met woorden maar met je hele levensstijl! In de antwoorden 1b, 2b, 3a, en 4c komt deze houding het beste naar voren.
Je bent uitgenodigd voor een bruiloft in een afgelegen dorpje. Je vertrekt eerder om de zondag ervoor ook de kerkdienst van de lokale gemeente bij te kunnen wonen. Voor de deur van je logeeradres staat een prachtige koe, vastgebonden aan een paal. Ze kijkt je treurig aan, alsof ze al weet wat haar te wachten staat. De volgende ochtend word je wakker van een hakkend geluid. Op je nuchtere maag zie je twee mannen met bijlen bezig bij het karkas van de koe. Verderop zijn enkele vrouwen de ingewanden aan het wassen in een grote teil. Bij het ontbijt krijg je een enigszins ondefinieerbare soep voorgeschoteld. Bij navraag blijkt het ‘caldo de patas’ te zijn, ofwel ‘koeiepotensoep’. In een flits realiseer je je dat dit pas het begin is en dat de overige onderdelen van het arme dier de komende dagen op het menu zullen staan.
93