Colleges waar je voor terugkomt! Q HOGER Q 50+
ONDERWIJS
Q AANGENAME Q GEEN
SFEER TENTAMENS
ZOMERACADEMIE 2014
OP DE COVER: De bibliotheek van de Universiteit Utrecht in de Uithof telt 4,2 miljoen boeken. Het gebouw is ontworpen door de Nederlandse architect Wiel Arets. De buitenbeglazing van de bibliotheek is gezeefdrukt met een afbeelding van bamboe, gemaakt door de fotograaf Kim Zwarts. Kazuyo Sejima van SANAA (een bekend architectenbureau uit Tokio) zei erover: ‘Het gebouw is fascinerend op vele manieren, maar het meest van alles treft me het warme humanisme ervan. Binnen de scherpe zwarte envelop heeft Wiel Arets een arsenaal aan verschillende ruimtes gesneden: hier een enkele laag, daar hoog of breed, sommige samengeperst, andere ruim, helder of donker. Dit is een gebouw dat nooit verveelt. Het biedt een moment voor iedereen.’
FOTO OMSLAG: Nationale Beeldbank
BUREAU HOVO UTRECHT
NT U P L E T N KA
Algemeen: www.hovoutrecht.nl e-mail: hovo@uu.nl
Een tijdje stond ik na een lezing te met een cursiste. Interessant om te horen Mw. C.C.geleden (Corine) de Maar (dinsdag enpraten donderdag) hoe wendingen in een leven iemand doen besluiten naar het midden van het land en in dit e-mail: c.c.demaar@uu.nl Mw.naar Y.C.M. (Yvonne) van derEen Valkandere (maandag t/m donderdag) geval Utrecht te verhuizen. cursiste kwam bij ons staan en we praatten over e-mail: y.c.m.vandervalk@uu.nl levensloop en de keuzes die mensen – al of niet weloverwogen – maken. Duidelijk was dat voor mijn gesprekspartners de keuze om te stoppen met werken voor hen werd gemaakt. Daar was 030-2533197 (maandag t/m donderdag totperspectieven. 12.30 uur) niets weloverwogen aan, maar het opende van wel 9.00 andere
Het bureau van HOVO Utrecht is gedurende de schoolvakanties gesloten (zie: www.minocw.nl).
Ik vertelde dat ik na dit seizoen stop als algemeen coördinator bij HOVO Utrecht. Ook voor Bij geen gehoor en zeer dringende zaken: 06 - 4256 5314 mij geldt een leeftijdsgrens. Ze vroegen hoe ik dat ervoer. Ik zei dat ik me realiseerde dat dit moment er aan kwam maar niet in de zin van dat ik er naar uitkeek. Daarna kwamen we nog COÖRDINATOREN terug op het onderwerp levensloop en de onomkeerbaarheid van de fasen daarin. En zoals dat wel vaker gebeurt, ons gesprek viel even stil. Toen verzuchtte een van mijn gespreksAlgemene leiding partners: ‘Jammer dat het jaar weer zo snel is omgevlogen.’ ‘Nou’, zei de ander in een poging Dhr. G.W.weer (Gerard) van Dorp om onsdrs. gesprek op gang te krijgen, ‘dat is dan een mooi onderwerp voor een lezing HOVO Utrecht, Postbus 80125, 3508 TCkijk Utrecht van Douwe Draaisma. Maar ondertussen ik toch mooi uit naar het zomerprogramma 030-2533197 of 06-53163874 (dinsdag en donderdag); HOVO Utrecht.’ e-mail: g.w.vandorp@uu.nl
Even later liep ik met die laatste uitspraak nog in mijn oren langs de Oude Gracht, de zon Voor informatie over de inhoud en het niveau van een cursus kunt u terecht bij scheen en de bomen stonden op uitbotten. En – zo gaat het wel vaker – dan komt een mens op de coördinator van de instelling die de cursus verzorgt. andere gedachten: een tipping point diende zich aan. Hogeschool Utrecht Mw. E. (Eva) van Berne, MA Hogeschool Utrecht, Postbus 14007, 3508 SB Utrecht 088-4817356 (maandag, woensdag en vrijdag); e-mail: eva.vanberne@hu.nl
Universiteit voor Humanistiek Dhr drs. M.A. (Mark) Bos Het tipping point – kantelpunt – is een begrip uit Universiteit voor Humanistiek, de fysica. Het duidt het AT momentum Postbus 797,op 3500 Utrecht waarop een 030-2390151 woensdag enzijn ingezette verandering(maandag, onomkeerbaar wordt in donderdag); e-mail: m.bos@uvh.nl beweging.
Universiteit van Tilburg/Faculteit JeHogeschool staat even stilUtrecht–Amersfoort bij een constatering, maar dan kies je ervoor om vooruit te kijken. Het Katholieke Theologie (locatie Utrecht) Mw. C.C. (Corine) de Maar betreden van het eigen tipping point is een bewuste keuze. De in te zetten beweging krijgt een Dhr. drs. H.J. (Henk) van Hout HOVO Utrecht, zelfgekozen richting. En dat brengt me terug bij mijn gesprek met de cursisten. Kantelpunten, Universiteit Tilburg, Faculteit Katholieke Postbus 80125, 3508 TC Utrecht die een wending gaven aan een leven of – minder zwaar – aan een gesprek. En in HOVO Theologie, 030-2533197 (dinsdag en donderdag); termen: van het oude cursusprogramma hebben we kunnen genieten maar dit is afgesloten. Postbus 80101, 3508 TC Utrecht e-mail: corine.demaar@hu.nl Voor ons echter wenkt een rijk aanbod aan lezingen en cursussen om op een heel plezierige 030-2531888/9051 manier de zomer te beleven. Maak een keuze en neem vooral ook iemand die nieuw is mee e-mail: h.j.vanhout@uvt.nl Universiteit Utrecht naar de zomeracademie van HOVO Utrecht. Dit kan zo maar leiden tot een tipping point in Mw. dr. H.W.G. (Rieke) Leenders zijn of haar leven. HOVO Utrecht, Postbus 80125, 3508 TC Utrecht
Drs. Gerard W.(maandag van Dorp en donderdag) 030-2532975 e-mail: h.w.g.leenders@uu.nl Algemeen coördinator
INHOUDSOPGAVE Voorwoord
1
Alle docenten van de Zomeracademie 2014
4
Alle lezingen en cursussen van de Zomeracademie 2014
5
HOVO Utrecht lezingen zomer 2014
7
HOVO Utrecht cursussen zomer 2014
15
Wie zijn wij? Het Bureau Het Bestuur De Programmacommissies De Coรถrdinatoren van HOVO Utrecht HOVO Nederland Links naar de partners van HOVO Utrecht
30 30 31 31 32 32
Algemene voorwaarden Aanmelding en betalen Over- of onderinschrijving Annuleren Cursusprijs Uitval cursusbijeenkomst(en) Cursuslocaties en cursustijden Studiemateriaal Cursuscontactpersonen
32 32 32 33 33 33 33 33
Evaluatie lezingen en cursussen
33
Aanmeldingsformulier voor de lezingen en cursussen
35
Hoe komt u naar de belangrijkste cursuslocaties
37
HOVO Utrecht stelt deze cursusgids met grote zorg samen. Toch kunnen er na het verschijnen van de gids wijzigingen in het cursusaanbod nodig zijn. Aan de informatie in deze gids kunnen dan ook geen rechten worden ontleend. Raadpleeg naast deze gids ook regelmatig de website van HOVO Utrecht (www.hovoutrecht.nl).
ALLE DOCENTEN VAN DE ZOMERACADEMIE 2014 A
H
R
Dhr. drs. ing. M. Andela
Dhr. prof. dr. J. Heise
Dhr. prof. dr. M. van Rossem
(2M4 214, pag. 23)
(3N4 216, pag. 25)
(6C4 204, pag. 11)
B
K
V
Mw. E. van Berne, MA
Dhr. prof. dr. R.S. Kahn
Dhr. drs. C. Verhamme
(1K4 209, pag. 18)
(6C4 203, pag. 10)
(2K4 210, pag. 19)
Mw. dr. L.C.J.J. Bogaers
Dhr. drs. E. Kurpershoek
(1M4 213, pag. 22)
(3K4 211, pag. 20)
Dhr. dr. F.G. Bosman
W Dhr. dr. K.S. Wellinga
(6C4 201, pag. 8)
L
(6C4 206, pag. 13)
Dhr. drs. E. Brinckmann
Dhr. H. Leyten, MA
Dhr. prof. dr. H.H.F. Wijffels
(2W4 218, pag. 27)
(3K4 212, pag. 21)
(6C4 202, pag. 9)
G
P
(3W4 219, pag. 28)
Dhr. prof. dr. mr.
Dhr. mr. A.C. Plantinga
Dhr. drs. T. de Wolf
B. de Gaay Fortman
(2E4 207, pag. 16)
(2W4 218, pag. 27)
Dhr. dr. R. van Gerwen
Q
Z
(2W4 217, pag. 26)
Mw. ir. E. Quaedackers
Dhr. drs. H. Zijlstra
(3M4 215, pag. 24)
(1G4 208, pag. 17)
Mw. dr. M.C. Wilde
(6C4 205, pag. 12)
4
ALLE LEZINGEN EN CURSUSSEN VAN DE ZOMERACADEMIE 2014 LEZINGEN (30 juni t/m/ 4 juli 2014) Q Hugo Ball tussen Dada en Catholica - Dhr. dr. F.G. (Frank) Bosman Q L even in het antropoceen - Dhr. prof. dr. H. (Herman) Wijffels Q De tien geboden voor het brein - Dhr prof. dr. R.S. (RenĂŠ) Kahn Q Moet je intelligent zijn om het ver te brengen in deze wereld? - Dhr. prof. dr. M. (Maarten) van Rossem Q Pakkend praten voor publiek - Dhr. prof. dr. mr. B. (Bastiaan) de Gaay Fortman Q Mexico: muziek in dienst van de drugskartels - Dhr. dr. K.S. (Klaas) Wellinga
6C4 201
8
6C4 202
9
6C4 203
10
6C4 204
11
6C4 205
12
6C4 206
13
2E4 207
16
1G4 208
17
1K4 209 2K4 210 3K4 211 3K4 212
18 19 20 21
1M4 213 2M4 214 3M4 215
22 23 24
3N4 216
25
2W4 217 2W4 218 3W4 219
26 27 28
CURSUSSEN
Q ECONOMIE EN RECHT Estate planning
Q GESCHIEDENIS Natuurbescherming in Nederland na 1870
Q KUNST, KUNSTGESCHIEDENIS EN MUZIEK Monumentale kunst van Karel Appel Drie beroemde missen Italiaanse Renaissance 1400-1500 Kunst in het dagelijks leven van het klassieke Afrika
Q MENS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN Feit en fictie rond de participatiesamenleving De wording van het moderne Midden-Oosten Big History: van de oerknal tot nu
Q NATUURWETENSCHAPPEN EN GENEESKUNDE Oneindig bestaat niet
Q WIJSBEGEERTE Kunst, gelaat en expressie Varen op het zand en treinen in het veen Bewustwording door kunst en filosofie
5
AANTEKENINGEN
lezingen ZOMER 2014
6C4 201 Lezing
Hugo Ball tussen Dada en Catholica
Hugo Ball in vol ornaat tijdens een soiree van Cabaret Voltaire (circa 1917).
spreker:
tijd: plaats: kosten:
8
De Duitse Hugo Ball (1886-1927) is wereldberoemd geworden om zijn dadaïstische klankgedichten. Hij schreef deze ‘lege’ gedichten tegen de achtergrond van de verschrikkingen van de Eerste Wereldoorlog. Later in zijn leven bekeerde hij zich tot het katholicisme van zijn jeugd en zei - schijnbaar - Dada vaarwel. Ball inspireerde niettemin Nederlandse dichters als Paul van Ostaijen en Lucebert. Als voorbereiding op een volledige cursus in het najaar van 2014 over deze bijzondere man op de grens tussen dadaïsme en katholicisme geeft cultuurtheoloog dr. Frank G. Bosman een inkijkje in Balls boek Byzantinisches Christentum. Dit boek is een beetje vergeten binnen de literaire erfenis van Ball, omdat de inhoud zich bijzonder moeilijk laat begrijpen. Ball stapelt associatie op associatie en laat zijn mystieke geest afdwalen tot grote hoogten, terwijl hij wanhopig een wetenschappelijke stijl probeert te handhaven. Hoewel het boek lijkt te gaan over oude heiligen als Johannes Climacus, Dionysius en Simeon de Pilaarheilige, ontwerpt Ball tussen de regels door een ‘klanktheologie’. Deze theologie is deels christelijk, deels joods en deels dadaïstisch en heeft parallellen met de christelijke tongentaal, de joodse ‘nomina barbara’ en de klankgedichten van Dada.
Dhr. dr. F.G. Bosman is als programmacoördinator van Luce/CRC verbonden aan de Tilburg School of Catholic Theology. Voorjaar 2014 promoveerde hij op een proefschrift over de klanktheologie van Hugo Ball aan de Universiteit van Tilburg. Maandag 30 juni 2014 van 10.30 - 12.00 uur. Universiteitsbibliotheek UU, Boothzaal, Heidelberglaan 3, Utrecht-De Uithof. € 20,-
6C4 202 Lezing
Leven in het antropoceen
Over een volgende fase in de menselijke en maatschappelijke ontwikkeling
Troosteloos landschap als gevolg van ontbossing
spreker:
tijd: plaats: kosten:
Met het antropoceen – het tijdperk ‘mens’ – wordt sinds ca. 2000 door aardwetenschappers de tijd aangeduid waarin wij leven. De mens is uitgegroeid tot een bepalende factor voor de ontwikkeling van onze planeet, ook in geologisch opzicht. Dat heeft enerzijds te maken met de groei van de wereldbevolking en anderzijds met de toename van onze kennis en technologie. De mens als soort is enorm succesvol geweest als het gaat om het verbeteren van zijn levensomstandigheden. Maar de ernstige verstoring van ecosystemen vormt een bedreiging voor het leven op onze planeet. Hoe kunnen we onze manier van leven, werken en organiseren zodanig aanpassen dat een groeiende wereldbevolking goed kan leven, zonder de aarde uit te putten en te vervuilen? De fysieke grens van wat de planeet kan bieden wordt door velen gezien als belangrijke factor achter de huidige economische crisis. Groeien op de oude manier kan niet meer: we zijn al ver voorbij houdbare grenzen en staan aan het begin van een nieuwe fase in de maatschappelijke en economische ontwikkeling. Een nieuwe cultuur, zo niet een volgende beschaving, moet het perspectief bieden om met zoveel mensen en zoveel welvaart te leven in harmonie met wat de aarde op een houdbare manier kan leveren.
Dhr. prof. drs. H.H.F. Wijffels (1942) is een Nederlandse econoom. Tijdens zijn loopbaan bekleedde hij diverse vooraanstaande functies, waaronder voorzitter van de hoofddirectie van Rabobank Nederland, voorzitter van de Sociaal-Economische Raad (SER) en Nederlandse bewindvoerder bij de Wereldbank in Washington. Momenteel is hij co-voorzitter van Worldconnectors en hoogleraar Duurzaamheid en maatschappelijke verandering aan de Universiteit Utrecht. Maandag 30 juni 2014 van 13.30 - 15.00 uur. Universiteitsbibliotheek UU, Boothzaal, Heidelberglaan 3, Utrecht-De Uithof. € 20,9
6C4 203 Lezing
De tien geboden voor het brein
Voorzijde van De tien geboden voor het brein
We zorgen voor ons hart, onze spieren, ons lijf. En de voor de hand liggende vraag is: ‘Waarom zouden we niet hetzelfde voor onze hersenen doen?’ Ons brein is immers minstens zo belangrijk voor ons functioneren, en net zo gevoelig voor de invloed van de omgeving als onze andere organen. In zijn lezing zal professor Kahn uitleggen dat we eigenlijk allang weten welke factoren ertoe kunnen bijdragen dat ons brein beter groeit, minder krimpt en flexibeler is in de wisselwerking met de omgeving. En heel belangrijk: welke acties wij zelf kunnen doen en moeten laten om ons brein gezond te houden (of te maken). De inhoud van deze presentatie staat in het teken van weten en doen en dat laatste samengevat in tien eenvoudige geboden.
Dhr. prof. dr. R.S. Kahn (1954) is psychiater en directeur van het Hersencentrum, UMC Utrecht. Prof. Kahn doet onderzoek naar biologische oorzaken van psychiatrische aandoeningen zoals schizofrenie en angststoornissen. Hij heeft mede het bewijs geleverd dat schizofrenie wordt veroorzaakt door een afwijking in het centrale deel van de hersenen. Hij is lid van de Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen (KNAW). Prof. Kahn heeft meerdere boeken geschreven voor een breed publiek, zoals Onze hersenen en In de spreekkamer van de psychiater. tijd: Woensdag 2 juli 2014 van 10.00 - 11.00 uur. plaats: Universiteitsbibliotheek UU, Boothzaal, Heidelberglaan 3, Utrecht-De Uithof. studiemateriaal: Kahn (2011), De tien geboden voor het brein. Amsterdam: Balans. kosten: € 15,spreker:
10
6C4 204 Lezing
Moet je intelligent zijn om het ver te brengen in deze wereld?
Dit had ik kunnen weten
spreker:
tijd: plaats: kosten:
Een titel die meteen veel vragen oproept. Immers, wat verstaan we onder intelligentie, en welk beeld hebben we bij ‘hij/zij heeft het ver gebracht in de maatschappij’? Intelligentie is een algemeen begrip uit de psychologie. We kunnen daarbij doelen op de eigenschap van mensen om in abstracties te kunnen denken, ideeën en taal te begrijpen en te produceren, en informatie op te slaan in het geheugen en daar weer uit op te halen. Intelligentie kan ook worden afgemeten aan de manier waarop mensen leren van ervaringen, en hun vaardigheid om daar toekomstig gedrag op aan te passen. Intelligentie is geen eenduidig begrip. Te denken valt aan sociale intelligentie en emotionele intelligentie. Ook zijn bepaalde facetten van de intelligentie bij de één sterker ontwikkeld dan bij de ander. Zo kan de één gemakkelijker een taal leren en de ander zich sneller oriënteren in een ruimte. Hierbij spelen sociale achtergrond, opleiding en cultuur echter een belangrijke rol. En wat is nu het verband tussen intelligentie en het ver schoppen in de maatschappij? Met zijn kenmerkende stem legt prof. Maarten van Rossem uit hoe dit zit, met ‘humor als de omsingelende beweging voor de dingen die er echt toe doen’, zoals hij het zelf ooit omschreef.
Dhr. prof. dr. M. van Rossem (1943) studeerde Geschiedenis aan de UU en promoveerde op ‘Het radicale temperament. De dubbele politieke bekering van een generatie Amerikaanse intellectuelen (1934-1953)’. Men kent hem als Amerikadeskundige. Sinds 1997 bekleedt hij de bijzondere leerstoel: de Nederlandse Geschiedenis vanaf 1945 in internationale context. Daarnaast schrijft hij vele columns, artikelen en boeken. Woensdag 2 juli 2014 van 13.30 - 15.00 uur. Universiteitsbibliotheek UU, Boothzaal, Heidelberglaan 3, Utrecht-De Uithof. € 20,-
11
6C4 205 Lezing
Pakkend praten voor publiek
En zoals ik al zei …
Een speech (voordracht) houden voor een gezelschap (klein of groot, vertrouwd of onbekend, algemeen of specifiek) is het onderwerp van deze lezing. Gebruikelijk is dat een spreker voor een gehoor gaat staan – of dat om zich heen verzamelt – en vervolgens probeert zijn boodschap zo duidelijk mogelijk over te brengen. Inmiddels weten we uit een onderzoek van Albert Mehrabian, psycholoog aan de universiteit van Los Angeles, dat het in de menselijke communicatie om meer gaat dan de boodschap alleen. Mehrabian stelde dat vooral lichaamstaal een belangrijke rol speelt in de communicatie van mens tot mens. Prof. de Gaay Fortman behandelt dit fenomeen en put daarbij uit een rijke ervaring op velerlei terrein: de familiekring, de vereniging, de politieke partij, de Tweede en de Eerste Kamer, de collegezaal, het leerhuis en de kerk. Het gaat in dit college om vragen als: Q Wat maakt een speech begrijpelijk en boeiend? Q Hoe stem je af op het publiek? Q Welke hulpmiddelen zijn te gebruiken en hoe? Met tal van voorbeelden wordt deze ‘speech over de speech’ voor het voetlicht gebracht. Het publiek kan een illustratieve presentatie verwachten met nuttige tips om mee naar huis te nemen.
Dhr. prof. dr. mr. B. de Gaay Fortman (1937) is hoogleraar Politieke economie van de rechten van de mens aan de Universiteit Utrecht (sinds 2000, vanaf 2010 honorair). Hij was lid van de Tweede en Eerste Kamer als fractievoorzitter van de PPR. Hij heeft een preekconsent van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN). tijd: Vrijdag 4 juli 2014 van 11.00 - 12.30 uur. plaats: Universiteitsbibliotheek UU, Boothzaal, Heidelberglaan 3, Utrecht-De Uithof. studiemateriaal: Bas de Gaay Fortman (2011), Political Economy of Human Rights. Rights, Realities and Realization. Londen: Routledge. Met anderen schreef hij Wandelen door juridisch Utrecht, dat dit voorjaar is uitgekomen. kosten: € 20,spreker:
12
6C4 206 Lezing
Mexico: muziek in dienst van de drugskartels
El Komander
De Mexicaanse ‘narcocorridos’ (drugsballades) hebben de laatste jaren vaak de internationale pers gehaald; niet op grond van het succes of de kwaliteit van de liedjes, maar vanwege de moord op honderden beoefenaars van het genre. De term ‘narco’ wordt in Mexico gebruikt voor iedereen die met ‘el negocio’ (de narcoticabusiness) te maken heeft: van kleine producent tot grote capo, van killer tot dealer. Corridos zijn liedjes waarin een verhaal verteld wordt. Vroeger over rampen, ongelukken, misdaden, helden en schurken, maar sinds de zeventiger jaren van de twintigste eeuw ook over de drugshandel. Daarbinnen spelen Mexicaanse kartels een grote rol: ze behoren op dit ogenblik tot de grootste criminele organisaties ter wereld. In dit college wordt aan de hand van teksten, foto’s en clips een beeld geschetst van de ontwikkeling van de narcocorridos. Aangegeven wordt hoe ze zich ontwikkelden: van simpele liedjes over avonturen van drugssmokkelaars tot pure propaganda voor alles wat met de narcobusiness te maken heeft. Hoe ze – net als de drugsoorlog die in Mexico woedt en sinds 2006 al 80.000 slachtoffers gemaakt heeft – steeds gewelddadiger worden, en hoe de rivaliteit tussen de Mexicaanse drugskartels geleid heeft tot de dood van talloze muzikanten…
Dhr. dr. K.S. Wellinga (1944) was vele jaren verbonden aan de Universiteit Utrecht als docent Latijns-Amerikaanse cultuur en is gastonderzoeker aan de faculteit Letteren. Hij schreef boeken en vele artikelen, zowel in wetenschappelijke tijdschriften als in bladen zoals De Groene Amsterdammer en Bzzlletin. Nu houdt hij zich vooral bezig met de impact van ‘de war on drugs’ op cultuuruitingen als film en muziek. tijd: Vrijdag 4 juli 2014 van 13.30 - 15.00 uur. plaats: Universiteitsbibliotheek UU, Boothzaal, Heidelberglaan 3, Utrecht-De Uithof. studiemateriaal: Klaas Wellinga (2011), Take the money and sing: Deadly Mexican drug ballads. In: Reader Taalspecifieke Studiedag Spaans. Kennisnet voor taal en vakopleidingen pags. 49-69. Nijkerk. Ook beschikbaar op blackboard Culturele Antropologie, Universiteit Utrecht, cursus Sociale uitsluiting en stedelijk geweld. Wikipedia Narcocorrido (last modified 29-1-2014). kosten: € 20,spreker:
13
STICHTING VRIENDEN VAN HOVO UTRECHT
vriendenhovoutrecht@gmail.com secretariaat: Maliebaan 131, 3581 CK Utrecht
De Stichting Vrienden van HOVO Utrecht ondersteunt het werk van HOVO Utrecht en behartigt de belangen van de cursisten onder andere door: • vertegenwoordiging in het bestuur van HOVO Utrecht • deelname aan programmacommissies • eindredactie en vormgeving van het HOVO Utrecht Magazine • assistentie bij de opening van het cursusjaar en de Zomeracademie. Activiteiten: • in het voorjaar: een (dag-)excursie voor Vrienden en introducé(e)s: per touringcar naar een belangwekkende tentoonstelling of activiteit in Duitsland of België • in het najaar: de Vriendenmiddag voor donateurs en vrijwilligers: een lezing over een cultureel of historisch onderwerp, gevolgd door een gezellig samenzijn. Voor actuele informatie zie: www.vriendenhovoutrecht.nl. U kunt donateur worden voor € 10 (of meer) per kalenderjaar. Als Vriend van HOVO Utrecht kunt u deelnemen aan de activiteiten die de Stichting organiseert. Aanmelding nieuwe donateurs en hernieuwing bestaande donateurs 2014: bij voorkeur via de website www.vriendenhovoutrecht.nl of door inzending van het onderstaande formulier. U kunt desgewenst ook een betaling doen met een bankoverschrijving naar rekening NL77RABO01361.11.203 ten name van Vrienden HOVO Utrecht. Vermeld daarbij altijd doel, jaar en naam! Engelien Verhoeff, secretaris Inlichtingen: verhoeff@zonnet.nl of 030-2316330
AANMELDING / BETALING DONATIE 2014 Ondergetekende machtigt hierbij de Stichting Vrienden van HOVO Utrecht om éénmalig een bijdrage van € IBAN:
(minimaal € 10) voor voor het kalenderjaar 2014 af te schrijven van:
N L
Dhr.
0
Mw. Voorletters:
Naam:
Adres: Postcode: Telefoon: Datum:
Plaats: E-mail: Handtekening:
Opsturen aan: Vrienden van HOVO Utrecht, t.a.v. dhr. J.M. Valeton, penningmeester, Van Renesselaan 36, 3703 AJ Zeist, vriendenhovoutrecht@gmail.com
cursussen ZOMER 2014
2E4 207 Hogeschool Utrecht-Amersfoort
Estate planning Een spannende bezigheid
Deze cursus is een herhaling van die uit juli 2013 met een verdieping van de onderwerpen.
Het van oorsprong Anglo-Amerikaanse estate planning staat ook in Europa volop in de belangstelling. Estate planning houdt zich bezig met vermogensoverdracht aan volgende generaties. Het gaat daarbij om het invulling geven aan de wensen van de overdragende partij en het vermijden van te grote fiscale gevolgen. Die toenemende belangstelling is niet toevallig. De naoorlogse generatie heeft immers substantieel vermogen opgebouwd, dat nu en in de nabije toekomst zal worden overgedragen. Voorbeelden van situaties waarbij estate planning een rol speelt: Q huwelijkspartners met kinderen Q hertrouwden, die naast de huidige partner en hun gezamenlijke kinderen, ook kinderen achterlaten uit een vorig huwelijk Q ongehuwd samenwonenden in een gemeenschappelijke huishouding met kinderen uit deze en/of uit eerdere relaties Q alleenstaanden zonder partner en/of kinderen. In een viertal colleges – verdeeld over twee bijeenkomsten met elk een ochtend- en een middagdeel – bespreken we theorie en praktijk van het erfrecht, het huwelijksvermogensrecht, de inkomstenbelasting en de erf- en schenkbelasting. Naast actuele kwesties rondom huwelijksvermogensregimes zullen ook vraagstukken rond erfrecht met én zonder testament de revue passeren. Ook het ‘radar’-testament, het ‘ik-opa’-testament en het fenomeen ‘levenstestament’ komen aan de orde, evenals de mogelijkheden van schenkingen van ouders aan kinderen.
Dhr. mr. A.C. Plantinga is fiscalist, civiel jurist, financieel planner en freelance docent aan Nyenrode Business Universiteit en aan de Hogescholen van Utrecht, Rotterdam en Amsterdam. cursusdata: 9 en 16 juli 2014 (2 x 2). tijd: Woensdag van 10.30 - 12.30 uur en 13.30 - 15.30 uur. plaats: David de Wied gebouw, Universiteitsweg 99, 3584 CG Utrecht, de Uithof. Zaal 1.22 studiemateriaal: Hand-out (PowerPointpresentatie) wordt door de docent ter beschikking gesteld. cursusprijs: € 150,docent:
16
1G4 208 Hogeschool Utrecht
Natuurbescherming in Nederland na 1870
Het Zeisterbos rond 1900
Natuurbescherming staat volop in de belangstelling. De bezuinigingen roepen vragen op over de waarde van de natuur. Wat beschermen we wel en wat niet? Hoeveel ruimte moet de natuur krijgen? Voor een antwoord op die vragen gaan we op zoek naar de wortels van de natuurbescherming. In de loop van de negentiende eeuw ontstond de wens om bepaalde diersoorten en landschappen te beschermen. Aanvankelijk kwamen alleen individuele natuurliefhebbers op voor natuurbehoud. De vernietiging van het Beekbergerwoud in 1869 ging aan velen voorbij. Toch is dit een belangrijk moment geweest in de opkomst van de natuurbescherming. F.W. van Eeden schreef erover en maakte duidelijk dat ook Nederland waardevolle natuur bezat. Tot dan toe was de aandacht op het buitenland gericht. Berglandschappen sloten beter aan bij de romantische natuurbeleving van de rijkere burgerij. Rond 1900 schreven Eli Heimans en Jac. P. Thijsse al voor een breed publiek over de natuur. In die jaren ontstonden de organisaties die zich met bescherming gingen bezighouden, zoals Staatsbosbeheer (1899) en de Vereniging Natuurmomenten (1905). Aan de ontwikkeling van natuurgebieden als het Naardermeer, het Kootwijkerzand en het Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug zien we hoe de natuurbescherming zich verder ontwikkelde.
Dhr. drs. J. Zijlstra is historicus en winnaar van de Utrecht Geschiedenisprijs 2012. cursusdata: 8 en 11 juli 2014 (2 x 2). tijd: Dinsdag en vrijdag van 10.30 - 12.30 en 14.00 - 16.00 uur. plaats: Hogeschool Utrecht, Faculteit Educatie, Padualaan 97, 3584 CH Utrecht, de Uithof. Zaal 3001 studiemateriaal: Aanbevolen: M. Coesèl e.a. (2007), De natuur als bondgenoot. De wereld van Heimans en Thijsse in historisch perspectief, Zeist. D. van der Meulen (2009), Het bedwongen bos. Nederlanders en hun natuur, Amsterdam. H. van der Windt (1995), En dan: wat is natuur nog in dit land? Natuurbescherming in Nederland 1880-1990, Amsterdam/Meppel. cursusprijs: € 100,docent:
17
1K4 209 Hogeschool Utrecht
Monumentale kunst van Karel Appel Spontaan in opdracht van architecten
Muurschildering voor de tentoonstelling E55 in Rotterdam
Deze cursus is een verkorte herhaling van die uit 2011.
Monumentale kunst in Nederland kende na de Tweede Wereldoorlog een bloeiperiode. Er werden veel opdrachten verleend en er werd volop gediscussieerd over de samenwerking tussen architecten en kunstenaars. Veel kunstenaars werkten nog figuratief volgens vooroorlogse tradities, maar ook steeds meer abstracte kunstenaars begaven zich op dit terrein. Een opvallende figuur in deze tijd was Karel Appel (1922-2006), die we ons vooral herinneren als schilder die verf op zijn doeken smeet. De werken die hij in opdracht van architecten realiseerde – waaronder wandschilderingen, tegeltableaus en gekleurde ramen – laten naast zijn herkenbare experimentele stijl ook een meer bedachtzame kant van Appel zien. U leert in de cursus Appels ontwerpen voor de architectuur kennen en de context waarin ze zijn ontstaan: het gedachtegoed van kunstenaars en architecten, overheidsbeleid en de promotie van monumentale kunst in tentoonstellingen. We bespreken hoe de samenwerking van Appel met architecten en uitvoerders verliep en besteden aandacht aan de relatie tussen zijn werken in opdracht en zijn autonome werk. U zult niet alleen Karel Appel en zijn werk anders gaan bekijken, maar ook meer oog krijgen voor andere toepassingen van beeldende kunst in de architectuur uit de wederopbouwperiode.
Mw. Eva van Berne, MA, studeerde Museologie en Kunstgeschiedenis. Ze is gespecialiseerd in naoorlogse beeldende kunst. In 2013 verscheen Gust Romijn. Ontdekkingsreiziger; een boek dat zij schreef over het leven en werk van deze Rotterdamse tijdgenoot van Karel Appel. Ze is voor Hogeschool Utrecht werkzaam als coördinator van verschillende activiteiten waaronder HOVO. cursusdata: 28 en 30 juli 2014 (2 x 2). tijd: Maandag en woensdag 10.30 - 12.30 en 14.00 - 16.00 uur. plaats: Hogeschool Utrecht, Faculteit Educatie, Padualaan 97, 3584 CH Utrecht, de Uithof. Zaal 3001 studiemateriaal: Aan het begin van de cursus wordt tegen kostprijs een reader verstrekt. Een deel van Appels monumentale werken bevindt zich in de openbare ruimte en kan op eigen gelegenheid bezocht worden. cursusprijs: € 100,docent:
18
2K4 210 Hogeschool Utrecht-Amersfoort
Drie beroemde missen Bach, Mozart, Beethoven
V.l.n.r.: Bach, Mozart, Beethoven
De mis als muzikaal genre is voor de geschiedenis van de katholieke kerkmuziek van groot belang geweest. De vijf onderdelen – Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Agnus Dei – zijn in de loop der eeuwen op verschillende manieren getoonzet. Een hoogtepunt in de Renaissance is het werk van Palestrina (1525-1594). Ook al bleven componisten in zijn stijl componeren, toch drongen vanaf het begin van de zeventiende eeuw stijlkenmerken van de opera binnen in de kerkmuziek. Na een inleiding over de mis als muzikaal genre – met luister voorbeelden uit de Renaissance en de Barok – volgt een uiteenzetting over drie beroemde missen. 1. De Hohe Messe van Bach - aan het eind van zijn leven ‘samengesteld’ uit eerder gecomponeerde werken - is een hoogtepunt in de westerse muziekgeschiedenis. 2. De mis in c-klein van Mozart. Hij componeerde dit onvoltooid gebleven werk vlak nadat hij kennis had gemaakt met de composities van Bach en Händel. Deze mis wordt beschouwd als één van de beste werken van Mozart. 3. De Missa solemnis van Beethoven was voor hemzelf een hoogtepunt in zijn carrière. Het werk is alleen te vergelijken met de Hohe Messe van Bach. Van deze missen krijgt u uitvoerig fragmenten te zien en te horen.
Dhr. drs. C. Verhamme gaf in de voorbije jaren bij HOVO cursussen over voornamelijk opera en kerkmuziek, in het bijzonder de vocale muziek van Bach. cursusdata: 14 en 18 juli 2014 (2 x 2). tijd: Maandag en vrijdag 10.45 – 12.45 en 13.45 – 16.15 uur. plaats: Hogeschool Utrecht-Amersfoort, De Nieuwe Poort 21, 3812 PA Amersfoort. Zaal C2.36 studiemateriaal: Voor deze cursus wordt een speciale kleine reader samengesteld die u in de eerste les kunt kopen. cursusprijs: € 100,docent:
19
3K4 211 Universiteit Utrecht Tweedelige Leergang ‘Italiaanse kunst- en architectuurgeschiedenis’
Italiaanse Renaissance 1400-1500 De bakermat van Europese kunst en architectuur
Sandro Botticelli La Primavera
Deze cursus is de eerste in de Leergang ‘Italiaanse kunst- en architectuurgeschiedenis’. Het tweede deel volgt in het najaar 2014. Deze cursus kan ook goed los gevolgd worden.
In de eerste twee decennia van de vijftiende eeuw begint in Florence de Renaissance, een beweging met wereldwijde gevolgen. Het is een opwindende tijd. Op elk gebied van de kunst vindt een ware ‘renaissance’, een wedergeboorte, van de klassieke oudheid plaats. Beeldhouwers – denk aan Ghiberti en Donatello – gaan de klassieke sculptuur bestuderen en maken de klassieke kunst weer actueel. De architectuur krijgt een totaal nieuwe grondslag en wordt, net als in de Romeinse tijd, in de eerste plaats weer een ‘verhoudingskunst’. Architecten als Brunelleschi en Alberti streven in hun gebouwen een volmaakte harmonie na, waarbij alle onderdelen op elkaar en op het geheel zijn afgestemd. Voor schilders, zoals Masaccio en Piero della Francesca, gaat er een wereld open als zij de geheimen van lineair perspectief en anatomie ontrafelen. In hun schilderingen kunnen ze nu een wereld oproepen die heel geloofwaardig overkomt. Naast religieuze voorstellingen geven kunstenaars als Botticelli ook steeds vaker voorstellingen uit de klassieke mythologie weer. Omdat er tussen de verschillende kunsten sprake is van een voortdurende wisselwerking ontstaat er een duidelijk herkenbare renaissancestijl, die in heel Europa navolging zal vinden.
Dhr. drs. E. Kurpershoek is kunsthistoricus, docent, publicist, cultureel reisleider en gespecialiseerd in Italiaanse kunst en architectuur. cursusdata: 9 en 10 juli 2014 (2 x 2). tijd: Woensdag en donderdag 11.00 - 12.45 uur en 14.00-16.00 uur. plaats: David de Wied gebouw, Universiteitsweg 99, 3584 CG Utrecht, de Uithof. Zaal 1.30 studiemateriaal: Zeer gewenst: G. Vasari (2010), Levens van kunstenaars. Amsterdam: Olympus; E. Kurpershoek (2011) Italiaanse fresco’s. Amsterdam: O. Press (verkrijgbaar bij de auteur/docent); R. Wittkower (1996), Grondslagen van de architectuur in het tijdperk van het humanisme. Nijmegen: Sun. cursusprijs: € 100,docent:
20
3K4 212 Universiteit Utrecht
Kunst in het dagelijks leven van het klassieke Afrika Afrika is in de loop van de twintigste eeuw fundamenteel veranderd. Maar wie zich verdiept in de samenlevingen en culturen van het klassieke Afrika ontdekt een wereld met een geheel eigen inhoud en met geheel eigen vormen. Zeker als we dat doen met behulp van Afrikaanse kunst uit de negentiende en het begin van de twintigste eeuw, ook wel klassieke kunst genoemd. Samenlevingen hebben zich er anders georganiseerd dan wij in het westen gewend zijn. In deze cursus besteden we bijvoorbeeld aandacht aan het sacrale koningschap van het Luba-volk in Congo. Hier staat de macht van de koning centraal, maar deze wordt wel ‘geneutraliseerd’ door historisch bewuste orakeldeskundigen. Ook het Fang-volk van Gabon komt aan de orde, dat eeuwenlang een nomadisch bestaan leidde maar zijn voorouders toch niet wilde achterlaten. Het derde college gaat in op de Afrikaanse overtuiging dat toeval niet bestaat en dat alles wat ons overkomt een bedoeling heeft. Tenslotte gaan we in op de diepgewortelde Afrikaanse opvattingen over het leven, over geboren worden, sterven en het voortleven van de voorouders. In alle colleges worden authentieke voorwerpen uit de hoogtepunten van de Afrikaanse kunst getoond, met daarop scènes uit het dagelijks leven. Bewaker van de voorouderlijke schedels (Fang, Gabon).
Dhr. H. Leyten, Master of Literature (Oxford), begon als missionaris, is antropoloog en was vele jaren Afrikaconservator aan het Tropenmuseum in Amsterdam. cursusdata: 22, 24, 29, 31 juli 2014 (4). tijd: Dinsdag en donderdag 11.00 - 12.45 uur. plaats: David de Wied gebouw, Universiteitsweg 99, 3584 CG Utrecht, de Uithof. Zaal 1.32. studiemateriaal: Tijdens de eerste bijeenkomst wordt een syllabus tegen kostprijs aangeboden. Aanbevolen literatuur: Frank Willett (2002), African Art: An Introduction. London: Thames and Hudson. cursusprijs: € 100,docent:
21
1M4 213 Hogeschool Utrecht
Feit en fictie rond de participatiesamenleving De civil society in historisch perspectief
De Parabel der Blinden (1568) door Pieter Bruegel.
De cursus is een geactualiseerde en uitgebreide versie van de cursus Burgerschap en barmhartigheid uit voorjaar 2014.
Civil society, burgerschap en participatie zijn hoogst actuele begrippen nu de overheid de burger steeds meer verantwoordelijk maakt voor zijn eigen welzijn en dat van zijn buren. De verzorgingsstaat is op zijn retour, het participatiemodel is aangekondigd. Burgers moeten zich heroriënteren op hun sociale functioneren, gemeenten staan voor een zware opgave. Ter onderbouwing van de participatiegedachte grijpt de regering terug op het oude burgerschapsbegrip. Maar leeft dat nog? Onze samenleving is de laatste zestig jaar ingrijpend veranderd. We zijn niet meer als vanzelfsprekend op de gemeenschap gericht. In deze reeks gaan wij op zoek naar de context waarin burgerschap floreert. We onderzoeken het sociale stelsel van de middeleeuwen tot op de dag van vandaag. Wat was de houding tegenover de ‘arme ander’ en de ‘andere ander’? Inzicht in historische processen en actuele verhoudingen draagt bij aan de oriëntatie op deze complexe materie. Samen zullen we de uitdagingen, mogelijk heden en onmogelijkheden van het huidige concept onderzoeken. Gaan we het met elkaar redden of zijn we op weg naar een nieuwe ‘sociale kwestie’, naar een samenleving met een duidelijk aanwezige onderklasse? Dat zijn de grote vragen waar we nu voor staan.
Mw. dr. L.C.J.J. Bogaers is cultuurhistorica en directeur van Levend Verleden Utrecht. Zij is gepromoveerd op de sociale cohesie in laatmiddeleeuws Utrecht. De laatste vier jaar doet zij onderzoek naar sociaal werk in Nederland van 1800 tot heden. cursusdata: 14, 15, 16, 17, 18 juli 2014 (5). tijd: Maandag t/m vrijdag 10.30 - 12.30 uur. plaats: Hogeschool Utrecht, Faculteit educatie, Padualaan 97, 3584 CH Utrecht, de Uithof. Zaal 3001 studiemateriaal: Aanbevolen: Llewellyn Bogaers Burgerschap vroeger en nu. De participatiesamenleving in historisch perspectief. Nadere informatie volgt. cursusprijs: € 125,docent:
22
2M4 214 Hogeschool Utrecht-Amersfoort
De wording van het moderne Midden-Oosten
“East is East and West is West, and never the twain shall meet.” R. Kipling 1889
Caïro 1956. Na de Suezcrisis is de Egyptische president Gamel Abdel Nasser de gevierde held en wordt hij gezien als de verlosser van de Arabische wereld.
Ongelofelijk maar waar, al tientallen jaren beheerst het nieuws uit het Midden-Oosten alle nieuws. Hier in het Westen lijkt het publiek niet uitgekeken te raken op het roerige Midden-Oosten. Tegelijkertijd duizelt het je soms bij alle berichtgeving, bijvoorbeeld over Syrië. Wat zijn Alawieten eigenlijk? Wat is die Ba’ath-ideologie? En vanwaar die Russische betrokkenheid bij juist Syrië? In deze collegereeks gaan we met grote stappen door de recente geschiedenis van het Midden-Oosten. Van de Ottomanen naar de Franse, Britse, Duitse en Nederlandse bemoeienis. Want ook Nederland was dankzij Indonesië immers eeuwenlang een belangrijke islamitische natie. Wat is de impact van de naoorlogse westerse politiek, en van de gespannen oost-westverhoudingen op de politieke ontwikkelingen in het Midden-Oosten? We zoomen in op de politieke verhoudingen ten tijde van de Koude Oorlog en behandelen met name de politieke ontwikkelingen in Egypte, Syrië, Palestina, Jordanië, Libanon, Irak en Israël. We onderzoeken hoe in deze periode de fundamenten zijn gelegd voor het Midden-Oosten zoals we dat nu kennen, en wellicht zelfs voor de opstanden van de Arabische Lente. Er zijn veel meer vragen dan in het bestek van vier colleges zijn te beant woorden. Toch zult u na deze lessen het televisiejournaal op een andere manier gaan bekijken.
Dhr. drs. Max Andela (1971) studeerde Nieuwste Geschiedenis en Midden-Oosten studies aan de Radboud Universiteit. Sindsdien is hij actief in de televisiejournalistiek, zowel voor de publieke omroep als voor particuliere opdrachtgevers. Hij heeft een grote voorliefde voor het Midden-Oosten en probeert toch tenminste één keer per jaar een bezoek te brengen aan de regio. cursusdata: 23 en 30 juli 2014 (2 x 2). tijd: Woensdag 10.30 - 12.30 en 13.30 - 15.30 uur. plaats: David de Wied gebouw, Universiteitsweg 99, 3584 CG Utrecht, de Uithof. Zaal 1.22 studiemateriaal: Bij aanvang van de cursus wordt een kleine reader tegen kostprijs verstrekt. cursusprijs: € 100,docent:
23
3M4 215 Universiteit Utrecht
Big History: van de oerknal tot nu
Big History plaatst onze eigen geschiedenis in de context van het leven, de aarde en het heelal.
Deze cursus is een herhaling van die uit voorjaar 2013.
Big History is een nieuwe – wereldwijd snel aan populariteit winnende – interdisciplinaire benadering, waarbij geprobeerd wordt de geschiedenis van het heelal, de aarde, het leven en de mensheid als geheel te begrijpen. In deze cursus behandelen we een geïntegreerd overzicht van deze ‘geschiedenis van alles’, van de oerknal tot nu. We besteden vooral bijzondere aandacht aan de positie van de ‘mensheidgeschiedenis’ binnen dit grote geheel. Ook brengen we de ontwikkelingen gedurende verschillende fasen in de alomvattende geschiedenis op een nieuwe en verrassende manier met elkaar in verband. Dit doen we bijvoorbeeld door te kijken naar de invloed die geologische en zelfs astrofysische processen hebben gehad op de ontwikkeling van menselijke samenlevingen, en naar andere connecties tussen processen die op het eerste gezicht geen relatie met elkaar lijken te hebben. Bovendien gaan we in op enkele fundamentele patronen die kunnen helpen de geschiedenis van alles te verklaren. Deze patronen blijven voor degenen die zich enkel richten op meer gespecialiseerde onderwerpen vaak verborgen, maar zijn eenvoudig te herkennen wanneer de geschiedenis wordt beschouwd vanuit het breedst mogelijke perspectief.
Mw. ir. E. Quaedackers is verbonden aan het Instituut voor Interdisciplinaire Studies van de Universiteit van Amsterdam en doceert Big History aan de Universiteit van Amsterdam, Amsterdam University College, Erasmus University College en de Technische Universiteit Eindhoven. Daarnaast doet zij onderzoek naar Big History en is ze een board member van de International Big History Association. cursusdata: 7, 8, 9, 10 juli 2014 (4 x 2). tijd: Maandag t/m donderdag 11.00 - 12.45 en 15.15 – 17.00 uur. plaats: Ruppert gebouw, Leuvenlaan 19, 3584 CE Utrecht, de Uithof. Zaal D studiemateriaal: Wordt later bekend gemaakt. cursusprijs: € 195,docent:
24
3N4 216 Universiteit Utrecht Tweedelige Leergang ‘Sterrenkunde’
Oneindig bestaat niet
Een eeuwig in herhaling rondgaande beweging.
Deze cursus is de eerste in de ‘Leergang Sterrenkunde’. Het tweede deel volgt in najaar 2014. Deze cursus kan ook
Het waarneembare heelal is eindig. We zien een eindig aantal sterrenstelsels met een waanzinnig groot maar eindig aantal sterren. Alles wat wij meten is eindig. Ons eigen bestaan is eindig. Waarom zou je een verklaringsmodel van deze eindige wereld maken, die bestaat uit een oneindig groot heelal? De waarnemingen vragen er niet om. Oneindig is een moeilijk en abstract begrip, maar met eindigheid lijken wij toch ook problemen te hebben. Een eindig heelal, waar past dat dan in? Wat is daarbuiten? Wat is er voor het begin en wat is er na het eind? We hebben een intuïtieve conceptie, waarbij ‘tijd’ er altijd is en ‘ruimte’ overal bestaat. Daarom willen we alles inbedden in iets groters. Wij hebben meer moeite met de gedachte aan een begin-zonder-voorafgaande, dan met de gedachte aan iets eeuwigdurends. Dat komt wellicht omdat we een mentale oplossing hebben voor het idee oneindig. We zeggen ‘oneindig lang’, maar bedoelen vaak ‘oneindig lang hetzelfde’. Op die manier is oneindig nog wel te bevatten. Dan is de eeuwigheid statisch en dus tijdloos geworden. In deze reeks van drie colleges bespreken wij ons begrip van het heelal in de vorm van verschillende heelalmodellen en vanuit het perspectief van de oneindigheid.
goed los gevolgd worden.
Dhr. prof. dr. J. Heise is emeritus hoogleraar Astrofysica en werkzaam bij het SRON Instituut voor Ruimtevaartonderzoek van de Universiteit Utrecht cursusdata: 14, 21, 28 juli (3). tijd: Maandag 13.15 - 15.00 uur. plaats: Ruppert gebouw, Leuvenaan 19, 3584 CE, Utrecht, de Uithof. Zaal D studiemateriaal: Tijdens de cursus worden literatuursuggesties gegeven. cursusprijs: € 75,docent:
25
2W4 217 Hogeschool Utrecht-Amersfoort
Kunst, gelaat en expressie Een filosofische ontmoeting
In vier bijeenkomsten bespreken we filosofische vragen rond expressie in de kunst en in het menselijk gelaat. Daarbij komen de navolgende onderwerpen aan de orde. Q Het maakwerk dat de kunstenaar heeft geleverd staat centraal in de esthetische beoordeling van kunst. We zien niet alleen het product maar ook het proces van creativiteit. Q Kunst als een autonome praktijk die los staat van de wereld van alledag, niet qua inhoud maar wel qua ervaring. Daarom ook is publieke kunst een ingewikkeld fenomeen. Op straat gedragen mensen zich niet vanzelf als een kunstpubliek: ze doen er boodschappen enzovoort. Q Films gaan vooral over mensen. Maar tonen films wel wat mensen doen? Wanneer is een weergave van iemands handelingen adequaat en wanneer niet, en welke middelen staan William Klein: Macy’s Thanksgiving Day films ter beschikking om te compenseren voor hun eigen Parade, Broadway, New York, 1954-1955 onvermogens? Q De kernwaarde van expressie: gelaatsexpressie. Zonder gelaatsexpressie (en andermans reactie daarop) kan de mensheid, een biologische soort, onmogelijk overleven. Onze cultuur met haar medisch-technische verworvenheden begaat misschien een kolossale vergissing, door mensen om te vormen naar de schoonheden die wij kennen van de afbeeldingen van filmsterren en modellen uit de magazines. Ik bespreek met andere woorden de problemen rond cosmetische chirurgie en gelaatsexpressie.
Dhr. dr. R. van Gerwen is docent en onderzoeker bij Wijsbegeerte (faculteit Geesteswetenschappen), en aan University College van Universiteit Utrecht. Hij is verbonden aan de Koninklijke Academie voor Beeldende Kunsten in Den Haag en de Hogeschool der Kunsten te Utrecht, en doceert aan de HOVO’s van Nijmegen, Utrecht en Brabant. Hij heeft een eigen bedrijf: Consilium Philosophicum. Website: www.consiliumphilosophicum.nl/2014/utrecht_expr cursusdata: 8 en 10 juli 2014 (2 x 2). tijd: Dinsdag en donderdag 11.00 – 12.45 uur en 13.45 – 15.30 uur. plaats: Hogeschool Utrecht-Amersfoort, De Nieuwe Poort 21, 3812 PA Amersfoort. Zaal A3.02 studiemateriaal: Reader met enkele teksten. cursusprijs: € 100,docent:
26
2W4 218 Hogeschool Utrecht-Amersfoort
Varen op het zand en treinen in het veen Over het breekpunt in de geschiedenis van de snelheid
Buurtspoorweg Haaksbergen
docenten:
cursusdata: tijd: plaats: cursusprijs:
In de tweede helft van de negentiende eeuw vindt in Nederland een definitieve omslag plaats van middeleeuws landschapsbeheer naar moderne organisatiestructuren. Het aanvankelijk ‘lege land’ – met eindeloze heidegronden, uitgestrekte venen en slechts onverharde wegen – kende vooral provisorische waterwegen waaraan de meeste woonkernen lagen. In deze zomercursus komt de opmerkelijke overgang van lokale scheepvaart naar het lokale spoor aan de orde, met name in Oost-Nederland. Boot en trein symboliseren een uniek breekpunt in de geschiedenis van de snelheid. De open ruimte wordt na 1850 in hoog tempo ingevuld, ‘geordend’. De kleinschalige scheepvaartroutes worden vanaf 1880 vervangen door een netwerk van sporen. Ieder spoor trekt een eigenzinnig verhaal tot in de haarvaten van het nu ‘ontsloten’ land. Eric Brinckmann neemt u mee langs de historische waterwegen van de zandgronden en vertelt de geschiedenis van het malen, vloeien en varen. Tim de Wolf rijdt met u over de sporen van weleer. Vanaf een kleine zomp en vanuit een smalspoorstoomtrein (beide in Haaksbergen) krijgt u letterlijk en figuurlijk een keur aan ‘vergeten uitzichten’. Opzet: twee dagdelen inleiding in Amersfoort en één dag in Haaksbergen: in de stoomtrein naar Boekelo en in de Buurser pot (klein zeventiende-eeuws vrachtscheepje) naar Buurse. Dhr. drs. E. Brinckmann (1961) studeerde rechten en filosofie aan de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij werkte in landschapsprojecten voor Wageningen Universiteit/Plant Research International en publiceert over filosofie en landschap. Thans is hij directeur van landgoed Het Lankheet in Haaksbergen (Overijssel). Dhr. drs. T. de Wolf (1960) studeerde economische en sociale geschiedenis in Utrecht en was conservator van het Fonografisch Museum bij Beeld en Geluid. Thans heeft hij een eigen bedrijf Audio Archeologie, gericht op conserveren en documenteren van geluidsdragers en onderzoek naar de geschiedenis van de geluidstechniek. Hij is auteur van verschillende publicaties over de geschiedenis van infrastructuur en de historie van de geluidsregistratie. 22 en 24 juli 2014. Dinsdag 10.30 - 12.30 uur en 13.30 - 15.30 uur. Donderdag: het reisschema wordt in overleg vastgesteld. Hogeschool Utrecht-Amersfoort, De Nieuwe Poort 21, 3812 PA Amersfoort. Zaal C2.38 € 125,- Reis- en entreekosten zijn niet inbegrepen. 27
3W4 219 Universiteit Utrecht
Bewustwording door kunst en filosofie
Hoe met meer vertrouwen de complexe wereld tegemoet te treden
Tine Wilde: kunstproject SWEEP (2013-2014)
Voor Socrates en Kant is zelfverachting het ergste wat iemand kan overkomen. Hannah Arendt volgt hen daarin: een vriend doden is slecht voor jezelf. Weigeren een ander te doden is dus beter voor jezelf - maar niet per se voor die ander. Uiteindelijk moet je met jezelf zien te leven. Arendt benadrukt ook dat reflectief denken essentieel is om jezelf te leren kennen en bovendien betekenisvol om in een sociale gemeenschap te functioneren. Maar weten wij wel altijd waar we mee bezig zijn? Gaan niet veel processen onbewust en buiten ons om? We hebben meer nodig dan enkel reflectief denken, maar wat? Een antwoord op deze vragen is wellicht te vinden in de houding die kunstenaars cultiveren om tot nieuw werk te komen. In deze cursus belicht kunstenaar en filosoof Tine Wilde aan de hand van haar eigen beeldend werk de relatie tussen filosofie en kunst. We onderzoeken hoe het creatief en artistiek proces bij mensen verloopt en op welke wijze wij daar zelf actief gebruik van kunnen maken. Met name Dijksterhuis’ theorie van het ‘vertraagd onbewust denken’ laat overtuigend zien dat wij allemaal een ‘artistieke wending’ kunnen nemen. Hierdoor kunnen wij met grotere bewustwording en meer vertrouwen de complexe wereld tegemoet treden.
Mw. dr. M.C. Wilde is beeldend kunstenaar en filosoof. Zij studeerde aan de kunstacademie in Enschede en promoveerde in Filosofie en Kunst aan de Universiteit van Amsterdam. Haar beeldend werk is opgenomen in belangrijke privé- en publieke collecties, waaronder MoMa New York en Tate London. www.tinewilde.com cursusdata: 15, 17, 22, 24, 29, 31 juli 2014 (6). tijd: Dinsdag en donderdag 13.15 - 15.00 uur. plaats: David de Wied gebouw, Universiteitsweg 99, 3584 CG Utrecht, de Uithof. Zaal 1.22 studiemateriaal: Reader via het Internet (wordt vooraf beschikbaar gesteld); Aanbevolen: Arendt, H. (1958) The Human Condition, University of Chicago Press, Chicago; Zeer gewenst: Dijksterhuis, A. (2012) Het slimme onbewuste: Denken met gevoel. Bert Bakker, Amsterdam. cursusgeld: € 150,docent:
28
praktische informatie SEIZOEN 2014-2015
WIE ZIJN WIJ? HOVO Utrecht is een onderwijsinstelling die voor mensen vanaf 50 jaar cursussen op universitair en hbo-niveau aanbiedt in Utrecht en Amersfoort. Wilt u een nieuw vakgebied ontdekken, specifieke wetenschappelijke kennis opfrissen, of de nieuwste ontwikkelingen in uw eigen vakgebied leren kennen of bijhouden? Dan zijn onze cursussen interessant voor u. Wij stemmen ons cursusaanbod en de onderwijsstijl af op de interesses, kennis en ervaring van ouderen, op vele wetenschappelijke en maatschappelijke gebieden en de humanistiek. De exploitatie van HOVO is mede mogelijk doordat de samenwerkende universiteiten en hogescholen faciliteiten beschikbaar stellen. Wij kunnen de cursusprijzen daardoor laag houden. Onze missie is een ontmoetingsplaats te zijn voor 50-plussers, die willen deelnemen aan maatschappelijke debatten en die op zoek zijn naar verdieping en verbreding van hun kennis onder leiding van ervaren docenten. HOVO Utrecht heeft als motto: Samen boeiende gezichtspunten ontdekken in een inspirerende hoger-onderwijsomgeving.
HET BESTUUR
HET BUREAU E-mail: hovo@uu.nl. Bezoekadres: Heidelberglaan 8, kamer 237, 3584 CS Utrecht. Postadres: Postbus 80125, 3508 TC Utrecht. Tel.: 030-2533197 (maandag t/m donderdag van 9.00 tot 12.30 uur). Bij calamiteiten: 06-42565314
Van links naar rechts en van boven naar beneden: Dhr. prof. dr. O.A.L.C. Atzema (Oedzge) namens de UU (voorzitter); Mw. prof. dr. H.A. Alma (Hans) namens de UvH (lid); Dhr. drs. M. van den Berg (Marnix) namens HU (penningmeester); Dhr. drs. H.G.J. Peeters (Harry) namens de Stg. Vrienden (lid). Het ambtelijk secretariaat van het bestuur wordt gevoerd door de algemeen coördinator.
30
Van links naar rechts en van boven naar beneden: Mevr. C. de Maar (Corine): inschrijvingen, planning en evaluaties; Dhr. drs. H. Straathof (Harry): financiële administratie; Dhr. J. Ross (Joop): vrijwilliger magazine; Mevr. Y.C.M. van der Valk (Yvonne): bureaucoördinator
DE PROGRAMMACOMMISSIES De coördinatoren van HOVO Utrecht worden bijgestaan door Programmacommissies. De taken en bevoegdheden van de Programmacommissies omvatten: Q het aanreiken van namen van docenten die een cursus voor HOVO Utrecht willen geven Q het bij de totstandkoming van het cursusaanbod beoordelen of aan de eisen van pluriformiteit en kwaliteit van het cursusaanbod is voldaan. Dit betekent het voorkómen dat er in een bepaalde periode cursussen met hetzelfde onderwerp worden aangeboden en/of dat er een ongewenste herhaling ontstaat in achtereenvolgende perioden Q het gevraagd en ongevraagd adviseren over de kwaliteit van het cursusaanbod, mede op basis van de evaluaties.
DE COÖRDINATOREN VAN HOVO UTRECHT Voor informatie over de inhoud en het niveau van een cursus kunt u terecht bij de coördinator van de instelling die de cursus verzorgt.
Algemene leiding Dhr. drs. G.W. van Dorp; HOVO; Postbus 80125, 3508 TC Utrecht; 030-2533197 of 06-53163874 (maandag en donderdag); e-mail: g.w.vandorp@uu.nl
Hogeschool Utrecht Mw. E. van Berne, MA; Postbus 14007, 3508 SB Utrecht; 088-4817356 (maandag, woensdag en vrijdag); e-mail: eva.vanberne@hu.nl
Universiteit Utrecht Mw. dr. R. Leenders; HOVO; Postbus 80125, 3508 TC Utrecht; 030-2532975 (maandag en donderdag); e-mail: h.w.g.leenders@uu.nl
Hogeschool UtrechtAmersfoort Mw. C. de Maar; HOVO, Postbus 80125, 3508 TC Utrecht; 030-2533197 (dinsdag en donderdag); e-mail: corine.demaar@hu.nl
Universiteit van Tilburg–Faculteit Katholieke Theologie (locatie Utrecht) Dhr. drs. H.J. van Hout; Postbus 80101, 3508 TC Utrecht; 030-2531882; e-mail: h.j.vanhout@uvt.nl
Universiteit voor Humanistiek Dhr. drs. M. Bos; Postbus 797, 3500 AT Utrecht; 030-2390100; e-mail: m.bos@uvh.nl
31
HOVO NEDERLAND HOVO Nederland is de landelijke vereniging van HOVO-instellingen. HOVO Nederland heeft tot doel deze instellingen te ondersteunen bij het bevorderen van hoger onderwijs voor ouderen in Nederland. HOVO Nederland is lid van de Association Internationale des Universités du Troisième Age (AIUTA). Zie voor de website van HOVO Nederland: www.hovonederland.nl
LINKS NAAR DE PARTNERS VAN HOVO UTRECHT www.uu.nl; www.hu.nl; www.uvh.nl; www.uvt.nl; www.amersfoort.hu.nl www.vriendenhovoutrecht.nl
ALGEMENE VOORWAARDEN AANMELDEN EN BETALEN U kunt zich op twee manieren aanmelden: Q online: via ‘Ons aanbod’ op onze website www.hovoutrecht.nl. Bij de desbetreffende cursus klikt u – onderaan de pagina – op het tarief. U wordt dan doorgeleid naar ‘mijn aanmeldingsformulier’ en volgt u de instructies. U betaalt via iDEAL en ontvangt direct per retourmail de bevestiging van uw aanmelding. Q schriftelijk: u print zelf het aanmeldingsformulier uit vanaf de site of u knipt een aanmeldingsformulier achterin de cursusgids uit. Dat vult u in en verstuurt u per post naar HOVO Utrecht. Het cursusgeld maakt u zelf over. U bent aangemeld zodra het cursusgeld bij HOVO Utrecht is ontvangen. Ter bevestiging van uw inschrijving ontvangt u binnen enkele dagen uw bewijs van deelneming per e-mail of per post, met daarop uw naam en de cursus waarvoor u bent aangemeld. Met dit bewijs en een geldig legitimatiebewijs kunt u tot een jaar na inschrijving gratis toegang krijgen tot ‘onze’ Universiteitsbibliotheken te Utrecht. Een week voor aanvang van de cursus ontvangt u (bij voorkeur per e-mail) de welkomstbrief, 32
waarin ook de locatie en routebeschrijving zijn vermeld.
OVER- OF ONDERINSCHRIJVING Inschrijving vindt plaats op volgorde van binnenkomst van de betalingen. Mocht er geen plaats meer zijn in de cursus van uw keuze, dan ontvangt u daarover bericht. Wanneer een cursus vol is geven wij dit aan op de website. Als een cursus vanwege onvoldoende belangstelling niet kan doorgaan, krijgt u hiervan uiterlijk twee weken voor aanvang van de cursus bericht. Het betaalde cursusgeld wordt direct teruggestort. Voor nadere inlichtingen kunt u een e-mail sturen (hovo@uu.nl), of bellen met het Bureau van HOVO Utrecht (030 - 2533197), op maandag tot en met donderdag van 9.00 tot 12.30 uur.
ANNULEREN U kunt uw aanmelding tot twee weken voor aanvang van de cursus zonder opgave van redenen annuleren: door retour zending van uw bewijs van deelneming of door een e-mail te sturen naar hovo@uu.nl. U ontvangt het betaalde cursusgeld terug. Annuleren binnen twee weken voor
aanvang van de cursus kan alleen door een met redenen omkleed annulerings verzoek te richten aan het Bestuur van HOVO Utrecht. Een formulier hiervoor kunt u bij het Bureau verkrijgen. Voor HOVO-reizen gelden andere annuleringstermijnen. Zie hiervoor het aanmeldingsformulier voor studiereizen.
CURSUSPRIJS De cursusprijs is gebaseerd op de duur van de bijeenkomsten en het aantal daarvan per cursus.
UITVAL CURSUSBIJEENKOMST(EN) Wanneer een cursusbijeenkomst door onvoorziene omstandigheden niet door kan gaan maken wij dit via e-mail bekend. We raden u daarom aan om op de ochtenden van uw cursusdagen uw e-mail te raadplegen. Als u niet beschikt over e-mail krijgt u per telefoon bericht. De betreffende bijeenkomst wordt op een later tijdstip ingehaald, veelal in de week na beëindiging van de cursus.
CURSUSLOCATIES EN CURSUSTIJDEN De meeste cursussen geven wij overdag in de onderwijsgebouwen van de universiteiten en hogescholen. De vraag van het reguliere onderwijs naar zalen is overdag echter óók groot. De in HOVO Utrecht samenwerkende instellingen stellen de collegezalen daarom pas ter beschikking nadat het reguliere onderwijs is ingeroosterd. Omdat de cursusgidsen al in het voorjaar worden gedrukt kunnen de uiteindelijke locaties en tijdstippen afwijken van die in de gidsen. Zodra de locatie bekend is, wordt dit op de website bij de cursus vermeld. Ongeveer een week voor aanvang van de cursus ontvangt u een welkomstbrief van of namens de docent van de cursus, met daarin ook de exacte cursus-
locatie. Achter in de gids vindt u hoe u de belangrijkste locaties kunt bereiken.
STUDIEMATERIAAL Wanneer docenten een reader gebruiken is de prijs daarvan in het algemeen niet bij de cursusprijs inbegrepen. U kunt de reader tijdens het eerste college kopen. Sommige docenten maken gebruik van één of meerdere boeken, die u in de regel zelf moet aanschaffen. Meer informatie over het studiemateriaal vindt u bij de cursusbeschrijvingen in de gedrukte gids, op onze website, of later in de eerder genoemde welkomstbrief.
CURSUSCONTACTPERSONEN Bij veel HOVO-cursussen vervullen de Vrienden van HOVO Utrecht of andere cursisten belangeloos de functie van contactpersoon. Deze ‘cursuscontactpersonen’ zijn cursisten, die enerzijds docenten en coördinatoren van een aantal taken ontlasten en anderzijds spreekbuis voor de cursisten zijn. Taken van de cursuscontactpersoon kunnen zijn: het bieden van hulp bij het verspreiden van readers, het laten circuleren van een deelnemerslijst voor uw paraaf, en het informeren van cursisten die niet bij een bijeenkomst aanwezig kunnen zijn over eventuele wijzigingen in het programma.
EVALUATIE CURSUSSEN Wij hechten zeer aan de bewaking van de kwaliteit van onze cursussen. Wij vragen u daarom mee te werken aan de evaluatie, die na de laatste cursusbijeenkomst wordt gehouden. Met ingang van het nieuwe cursusjaar krijgt u van ons per e-mail een digitaal enquêteformulier. In het formulier is ook ruimte voor het maken van bijzondere/ individuele opmerkingen. De uitkomsten van de evaluatie worden door de coördinatoren met de cursuscontactpersonen en docenten besproken. De programmacommissies en het bestuur van 33
HOVO Utrecht ontvangen de halfjaarlijkse samenvattingen van de evaluaties. Zo kunnen wij tijdig bijsturen indien dat nodig is.
VOORWAARDEN VAN DE EXCURSIES HOVO Utrecht besteedt de uiterste zorg aan haar programma’s. Toch kan het voorkomen dat er kort voor – of zelfs tijdens – de excursies programmawijzigingen zijn. Wij vragen om uw begrip hiervoor. Ook vraagt HOVO Utrecht de deelnemers aan excursies vooraf aan ons te melden wanneer er eventuele beperkingen in mobiliteit zijn (traplopen/afstanden). Door deel te nemen aan de genoemde activiteiten verklaart de deelnemer om noch HOVO Utrecht, noch de organisatoren, noch de begeleiders aansprakelijk te stellen voor wijzigingen in het programma of voor ongevallen tijdens de excursies.
VOORWAARDEN STUDIEREIZEN Voor de praktische organisatie van de studiereizen werken wij meestal samen met door ons geselecteerde reisorganisaties. Een aantal docenten geeft er echter de voorkeur aan om de organisatie in eigen hand te houden. Voor het waarborgen van de kwaliteit van de studiereizen en de veiligheid van de deelnemers heeft HOVO Utrecht een reisprotocol ontwikkeld waaraan deze reizen moeten voldoen. De organisator verstrekt dit reisprotocol aan de (potentiële) deelnemers na aanmelding voor een studiereis. Deelnemers aan buitenlandse activiteiten van HOVO Utrecht zijn verplicht een annulerings- en reisverzekering af te sluiten.
VAKANTIES Het Bureau van HOVO Utrecht is gedurende de schoolvakanties gesloten maar in de maand juli geopend. Zie www.minocw.nl voor de geplande schoolvakanties. 34
AANMELDINGSFORMULIER
ZOMERACADEMIE HOVO UTRECHT 2014 Velden met een asterisk (*) zijn verplicht. Bij voorkeur digitaal aanmelden via www.hovoutrecht.nl Achternaam:* Titulatuur:
Initialen:* Voornaam:
Straat:*
Huisnummer:*
Postcode:*
Woonplaats:*
Telefoonnummer:* Mobiele telefoon: E-mail: HOVO informeert u zo veel mogelijk per e-mail.
Geboorteplaats:* Geboortedatum:*
-
-
Man/Vrouw:*
M
V
Heeft u al eerder een lezing/cursus van HOVO Utrecht gevolgd, in Utrecht of in Amersfoort? Ja, in het jaar
Nee
Achtergrondinformatie (alleen bij eerste aanmelding HOVO Utrecht) Hoogst genoten opleiding: Ik wil eventueel als cursuscontactpersoon optreden Kruis op de achterkant van het formulier de lezingen en/of cursussen aan waarvoor u zich inschrijft. Daar kunt u ook het totaalbedrag uitrekenen dat u hieronder invult. Ik schrijf mij hierbij in en verklaar bekend te zijn en akkoord te gaan met de Algemene Voorwaarden van HOVO Utrecht. Ik heb het totaalbedrag van â‚Ź onder vermelding van de cursuscode(s) tegelijk met deze aanmelding overgemaakt op rekeningnummer NL33 INGB 0000 1055 44 t.n.v. HOVO Utrecht te Utrecht. Zodra uw aanmelding en betaling bij HOVO Utrecht binnen zijn ontvangt u per e-mail of per post de onderwijskaart ter bevestiging. Naam van de persoon van de rekening waarvan wordt betaald:
(Alleen in te vullen wanneer die afwijkt van uw eigen naam) Naam: Datum:
Handtekening:
Dit aanmeldingsformulier stuurt u naar HOVO Utrecht, Antwoordnr. 58003, 3508 VB Utrecht (postzegel is niet nodig).
z.o.z.
IK GEEF MIJ OP VOOR DE VOLGENDE LEZINGEN EN/OF CURSUS(SEN) VAN DE ZOMERACADEMIE 2014: (S.V.P. HOKJE(S) AANKRUISEN EN BEDRAGEN INVULLEN) LEZINGEN 6C4 201 Maandag 30 juni 2014, 11.00-12.30 uur Hugo Ball tussen Dada en Catholica – Dhr. dr. F.G. (Frank) Bosman
€
6C4 202 Maandag 30 juni 2014, 13.30-15.00 uur Leven in het antropoceen – Dhr. prof. dr. H. (Herman) Wijffels
€
6C4 203 Woensdag 2 juli 2014, 10.00-11.00 uur De tien geboden voor het brein – Dhr. prof. dr. R.S. (René) Kahn
€
6C4 204 Woensdag 2 juli 2014, 13.30-15.00 uur Moet je intelligent zijn om het ver te brengen in deze wereld? – Dhr. prof. dr. M. (Maarten) van Rossem
€
6C4 205 Vrijdag 4 juli 2014, 11.00-12.30 uur Pakkend praten voor publiek – Dhr. prof. dr. mr. B. (Bastiaan) de Gaay Fortman
€
6C4 206 Vrijdag 4 juli 2014, 13.30-15.00 uur Mexico: muziek in dienst van de drugskartels – Dhr. dr. K.S. (Klaas) Wellinga
€
TOTAALBEDRAG LEZINGEN
€
CURSUSSEN
ECONOMIE EN RECHT 2E4 207 Estate planning
€
GESCHIEDENIS 1G4 208 Natuurbescherming in Nederland na 1870
€
KUNST, KUNSTGESCHIEDENIS EN MUZIEK 1K4 209 Monumentale kunst van Karel Appel
€
2K4 210 Drie beroemde missen
€
3K4 211 Italiaanse Renaissance 1400-1500
€
3K4 212 Kunst in het dagelijks leven van het klassieke Afrika
€
MENS- EN MAATSCHAPPIJWETENSCHAPPEN 1M4 213 Feit en fictie rond de participatiesamenleving
€
2M4 214 De wording van het moderne Midden-Oosten
€
3M4 215 Big History: van de oerknal tot nu
€
NATUURWETENSCHAPPEN EN GENEESKUNDE 3N4 216 Oneindig bestaat niet
€
WIJSBEGEERTE
36
2W4 217 Kunst, gelaat en expressie
€
2W4 218 Varen op het zand en treinen in het veen
€
3W4 219 Bewustwording door kunst en filosofie
€
TOTAALBEDRAG CURSUSSEN
€
TOTAALBEDRAG LEZINGEN EN CURSUSSEN*
€
*Vul dit totaalbedrag in op de voorkant van dit formulier
HOE KOMT U NAAR DE BELANGRIJKSTE CURSUSLOCATIES? PER OPENBAAR VERVOER VANAF CENTRAAL STATION UTRECHT NAAR: Q De Universiteit voor Humanistiek en de gebouwen van de Universiteit Utrecht in de binnenstad: stadsbus 4 en 28, bushalte Stadsschouwburg. Q De Hogeschool Utrecht, locaties Nijenoord en Oudenoord: stadsbus 6, 9 en 16. Q De locaties van de Hogeschool Utrecht en de Universiteit Utrecht in De Uithof: stadsbus 12 en 28, bestemming UMC/de Uithof. Q Het Utrecht University College (ingang Prins Hendriklaan) (ca. 10 minuten lopen vanaf de halte): stadsbus 28, bushalte Prins Hendriklaan.
PER OPENBAAR VERVOER VANAF STATION AMERSFOORT NAAR HOGESCHOOL UTRECHT-AMERSFOORT, DE NIEUWE POORT 21, 3812 PA AMERSFOORT: Q Via de voorzijde van het station: stadsbus 2, 3, 4 of buslijn 74, 76 en 103, halte Groningerstraat/Eemplein. Q Via de achterzijde van het station: rechtsaf (ca. 10 minuten lopen).
AUTO PARKEREN Q In de binnenstad van Utrecht is de parkeerruimte beperkt en duur. Parkeergarages vindt u onder andere aan de Springweg (te bereiken via de Mariaplaats) en de Kruisstraat (bij de Stadsschouwburg). Q Op de parkeerterreinen op De Uithof geldt betaald parkeren. Deze terreinen zijn tijdens de onderwijsperioden vaak vol. Er is een nieuw parkeerterrein bij de afrit 28 UtrechtDe Uithof, kruising Universiteitsweg, met voldoende parkeerplaatsen (2000 plaatsen). Kosten per dag maximaal € 5,- inclusief openbaar vervoer vanaf de parkeergarage. Q Op de campus van het Utrecht University College is voldoende gratis parkeerruimte. Q Parkeren bij Hogeschool Utrecht-Amersfoort, De Nieuwe Poort 21 kan alleen op een terrein met betaald parkeren (bij het gebouw van de hogeschool rechts de Eemlaan in). De parkeergarage is uitsluitend bedoeld voor medewerkers van de hogeschool.
COLOFON
Deze cursusgids is een uitgave van HOVO Utrecht. Eindredactie: Gerard W. van Dorp, Yvonne van der Valk (HOVO Utrecht). Vormgeving: Ineke Huibregtse (Studio iH, Amsterdam). Redactie: Tineke van Voorst (Amsterdam). Drukwerk: ZuidamUithof Drukkerijen (Utrecht). © HOVO Utrecht 2014. Alle rechten voorbehouden. 37
AANTEKENINGEN
OP DE COVER:
De bibliotheek van de Universiteit Utrecht in de Uithof telt 4,2 miljoen boeken. Het gebouw is ontworpen door de Nederlandse architect Wiel Arets. De buitenbeglazing van de bibliotheek is gezeefdrukt met een afbeelding van bamboe, gemaakt door de fotograaf Kim Zwarts. Kazuyo Sejima van SANAA (een bekend architectenbureau uit Tokio) zei erover: ‘Het gebouw is fascinerend op vele manieren, maar het meest van alles treft me het warme humanisme ervan. Binnen de scherpe zwarte envelop heeft Wiel Arets een arsenaal aan verschillende ruimtes gesneden: hier een enkele laag, daar hoog of breed, sommige samengeperst, andere ruim, helder of donker. Dit is een gebouw dat nooit verveelt. Het biedt een moment voor iedereen.’
FOTO OMSLAG: Nationale Beeldbank
BUREAU HOVO UTRECHT Algemeen: www.hovoutrecht.nl e-mail: hovo@uu.nl Mw. C.C. (Corine) de Maar (dinsdag en donderdag) e-mail: c.c.demaar@uu.nl Mw. Y.C.M. (Yvonne) van der Valk (maandag t/m donderdag) e-mail: y.c.m.vandervalk@uu.nl 030-2533197 (maandag t/m donderdag van 9.00 tot 12.30 uur) Het bureau van HOVO Utrecht is gedurende de schoolvakanties gesloten (zie: www.minocw.nl). Bij geen gehoor en zeer dringende zaken: 06 - 4256 5314
COÖRDINATOREN Algemene leiding Dhr. drs. G.W. (Gerard) van Dorp HOVO Utrecht, Postbus 80125, 3508 TC Utrecht 030-2533197 of 06-53163874 (dinsdag en donderdag); e-mail: g.w.vandorp@uu.nl Voor informatie over de inhoud en het niveau van een cursus kunt u terecht bij de coördinator van de instelling die de cursus verzorgt. Hogeschool Utrecht Mw. E. (Eva) van Berne, MA Hogeschool Utrecht, Postbus 14007, 3508 SB Utrecht 088-4817356 (maandag, woensdag en vrijdag); e-mail: eva.vanberne@hu.nl
Universiteit voor Humanistiek Dhr drs. M.A. (Mark) Bos Universiteit voor Humanistiek, Postbus 797, 3500 AT Utrecht 030-2390151 (maandag, woensdag en donderdag); e-mail: m.bos@uvh.nl
Hogeschool Utrecht–Amersfoort Mw. C.C. (Corine) de Maar HOVO Utrecht, Postbus 80125, 3508 TC Utrecht 030-2533197 (dinsdag en donderdag); e-mail: corine.demaar@hu.nl
Universiteit van Tilburg/Faculteit Katholieke Theologie (locatie Utrecht) Dhr. drs. H.J. (Henk) van Hout Universiteit Tilburg, Faculteit Katholieke Theologie, Postbus 80101, 3508 TC Utrecht 030-2531888/9051 e-mail: h.j.vanhout@uvt.nl
Universiteit Utrecht Mw. dr. H.W.G. (Rieke) Leenders HOVO Utrecht, Postbus 80125, 3508 TC Utrecht 030-2532975 (maandag en donderdag) e-mail: h.w.g.leenders@uu.nl
HOVO Utrecht Postbus 80125 3508 TC Utrecht T 030 2533197 E hovo@uu.nl W www.hovoutrecht.nl
De landelijke belangen van alle HOVOinstellingen worden behartigd door HOVO Nederland. HOVOÂ Utrecht is een initiatief van de Universiteit Utrecht, Hogeschool Utrecht, Hogeschool Utrecht-Amersfoort, Universiteit van Tilburg-Faculteit Katholieke Theologie (locatie Utrecht) en de Universiteit voor Humanistiek Utrecht. HOVO Utrecht maakt gebruik van de expertise van (oud-)hoogleraren/ docenten en de faciliteiten van de genoemde instellingen.
'"$6-5&*5 ,"5)0-*&,& 5)&0-0(*&