Joost de Jonge
The Recent Paintings
d
e
The Recent f
Paintings The Secret Life of a Shell
Joost de Jonge
Rober t Morgan
7
Robert R ay M organ 10 The recent paintings of Joost de Jonge 11 La pintura reciente de Joost de Jonge 12 Het recente werk van kunstschilder Joost de Jonge 13 Joost de Jonge nei suoi quadri più recenti 14 Kunstmaler Joost de Jonge – sein neuestes Werk 15 Les œuvres récentes du peintre Joost de Jonge
Joost
de
Jonge
16 The Gardens of Paradise R o b e r t M o rga n
Joost
de
Jonge
Pe t e r Fr a n k
17 Los jardines del Paraíso 18 De Paradijstuinen
Peter Frank
Photo © Randi Anglin
19 The late-Netherlandish abstraction of Joost de Jonge 20 La abstracción tardía Neerlandesa de Joost de Jonge 21 De laat-Nederlandse abstractie van Joost de Jonge 22 The Secret Life Of A Shell 55 The Recent Paintings / la pintura reciente / het recente werk / quadri più recenti / das neuestes Werk / les œuvres récentes
72 Curriculum vitae c o py right © 2012 Ro b e r t Ra y M o rg an, Pe t e r Frank, J o ost d e J o n g e.
74 Biography authors
I S B N/E A N 978 90 819498 - 0 - 4
76 Colophon
La pintura reciente de Joost de Jonge
The recent paintings of
was planted and grew from this original connection to the world around us. The beauty of Joost’s paintings is that he is able to peel away the accumulated expectations and assumptions, so many of the received gestures of art, and somehow recapture that initial sense of color, shape, the balancing of form and volume, line and space. He refers to the spark that remains a mystery, that is the beginning of a work. I suspect that he himself doesn’t know exactly how he does it, and probably doesn’t want to know, any more than the I know that Joost de Jonge’s recent work has been deeply composer wants to know how he or she has perfect inspired by music, as well as by the great tradition of pitch, or the mathematician how he or she can visualize modern European art. He is also stimulated and influenced by the hidden relationships of numbers. Joost knows the poetry and philosophical speculation. But the two things that inspire him and help him reach that state of features of his painting I would like to stress are its imagination where he can discover as he sketches what elementality and its freshness. it is he wants to make, in a spirit of play, sometimes teasing, When you look at a painting by Joost, and then at several in succession, you do not think of influences and echoes. experimenting with the mating and separating, juxtaposing, The experience of his work is just the opposite: you feel an blocks and slices of a personal rainbow. essential boldness, an elemental directness. Someone who As a poet has to find the place deep in himself, under the knew nothing of Western art, say an ambassador from conventions and cliches of language, at the bedrock where another planet, could delight in the colors and forms, the the voice originates and is most alive, where the words are contrasts and surprises, the relations and connections, though fresh and inevitable, as if known for the first time, Joost has an expert or connoisseur would likely appreciate them found a way, or several ways, to reach into himself and find there visual essences which are at once completely his own more. What I admire most about Joost’s work is the directness, yet belong to all who view them. the wonderful playfulness, the sheer delight in the firmness of shapes and the relish for improvisation with pigments. While this art may resemble at times what is often called There is a spontaneity, a lyricism of complement and con- ‘primitive’ by some, it is also the opposite of primitive, enatrast, the large with the small, the fat with the slender, the bled by a long commitment and practice of painting, and influenced by the other arts, especially music. The best art clash of colors, the advancing and receding of colors, and conceals art, and may seem a thing of a moment, however fields energized by unexpected tints. long the preparation and execution. In fact Joost’s recent Others have commented on Joost’s use of synesthesia, the paintings seem to create a world we have never seen experience of one sense through another, hearing the visual, before, but recognize at once, an enchanted landscape of tasting the flavor of a solid form. Goethe described a cathe- heightened perception and cathexis, in frame after frame, dral as ‘frozen music’. Baudelaire believed in the correspon- combination after combination, as we follow the artist on dences of all the senses answering each other in the temple his astonishing journey. of nature. Rim baud gave a color to each of the vowels. Psychologists tell us that synesthesia thrills us and enhances Finally I want to mention what I can only call the honesty of all the arts because it reminds us of our first experiences the paintings, the firmness and directness, their integrity. of sensation, when as infants the senses were not differen- Viewing each one you feel the character, the confidence, tiated for us, and each experience was pristine, unmediated the warmth, reaching out to connect with the world we see by name or definition. The pleasure of a note, a beam of around us, and with humanity in need of a renewed and light, the scent of rain, was intense, uncluttered by expecta- authentic vision. tion or custom. Our consciousness, our capacity for pleasure,
Joost de Jonge
10
Robert R ay Morgan, Kappa Alpha professor of English January 2011
La belleza de las pinturas de Joost reside en que nos permite deshacernos de las expectativas y presunciones acumuladas, de tantas expresiones de arte recibidas y, tradición del arte moderno europeo. También ha recibido de algún modo, recuperar la sensación inicial del color estímulos e influencias de la poesía y la especulación psicolóy de la forma, del equilibrio entre la forma y el volumen, gica. Pero las dos características de su pintura que me la línea y el espacio. Joost hace referencia a la chispa gustaría resaltar son su elementalidad y su frescura. que continua siendo un misterio, que es el principio de Cuando se observa una pintura de Joost y después de esta algunas más, no se piensa en influencias ni ecos. La una obra. Sospecho que él mismo no sabe exactamente vivencia de su obra es justo lo contrario: sientes una fuerza cómo lo hace y que, probablemente, no quiera saberlo, al esencial, una franqueza elemental. Alguien que desconoz- igual que al compositor no le interesa saber cómo surge el ca totalmente el arte occidental, digamos, por ejemplo, un tono perfecto o al matemático cómo es que puede visualiembajador de otro planeta, podrá disfrutar de sus colores y zar las relaciones escondidas entre los números. Joost sabe formas, sus contrastes y sorpresas, sus relaciones y conexio- qué es lo que le inspira y le ayuda a alcanzar el estado de nes, pero un experto o entendido probablemente irá toda- creatividad en el que descubre cómo esbozar lo que quiere hacer, en un espíritu juguetón, a veces, burlón, en el que vía más allá. Lo que más admiro de la obra de Joost es su honestidad, experimenta con la unión, la separación y la yuxtaposición, su maravillosa alegría, el deleite puro en la firmeza de las en el que bloquea y fragmenta un arco iris personal. formas y el gusto por la improvisación con los pigmentos. Como el poeta que debe encontrar ese lugar muy dentro Hay una espontaneidad, un lirismo de complementos y con- de sí mismo, olvidando las convenciones y los clichés del trates, lo grande con lo pequeño, lo grueso con lo fino, el lenguaje, en la cuna donde se origina la voz y está más choque de colores, su avance y retroceso, y campos vigori- viva, allí donde las palabras son frescas e inevitables, como si se acabaran de descubrir, Joost ha encontrado la zantes de matices inesperados. forma o formas de encontrar dentro de sí las esencias Otros han comentado el uso que Joost hace de la sineste- visuales que lo completan de un solo y que ya pertenecen sia, la vivencia de un sentido a través de otro, oyendo lo a todo aquel que las ha visto. que es visual, probando el sabor de una forma sólida. Goethe describió una catedral como ‘música congelada’. Aunque su arte pueda recordar a la época llamada, a meBaudelaire creía en las correspondencias de todos los sen- nudo, por algunos, como ‘primitiva’, también es opuesto a tidos que se responden los unos a los otros en el templo de lo primitivo, gracias a un largo compromiso y práctica de la naturaleza. Rimbaud dio color a cada vocal. Los psicólo- la pintura y la influencia de otras artes, en especial, la múgos nos explican que la sinestesia nos estremece y que real- sica. El mejor arte oculta arte y parece estar hecho en un za todas las artes porque nos recuerda nuestras primeras instante aunque la preparación y ejecución hayan sido arvivencias de las sensaciones que vivíamos siendo bebés, duas. De hecho, la pintura reciente de Joost parece crear cuando los sentidos no están diferenciados y cada expe- un mundo nunca visto antes, pero que se reconoce inmediriencia es original, sin mediación de nombre o definición. atamente, un paisaje encantado de percepción aumentada El placer que causa una nota, un rayo de luz, la fragancia y catexis, en una estructura tras otra, combinación tras comde la lluvia era intenso, sin expectativas ni tradiciones. binación, cuando seguimos al artista en su asombroso caNuestra consciencia, nuestra capacidad de sentir placer, mino. ha surgido y crecido de esta conexión original con el munFinalmente me gustaría mencionar lo que yo únicamente do que nos rodea. puedo describir como la honestidad de las pinturas, su firmeza y franqueza, su integridad. Observando cada una de ellas, se siente el carácter, la confianza, el calor que quiere enlazar con el mundo a nuestro alrededor y con una humanidad necesitada de una visión renovada y auténtica. Sé que la obra reciente de Joost de Jonge se inspira
profundamente tanto en la música como en la gran
Robert R ay Morgan, Profesor de inglés, Kappa Alpha enero de 2011
11
Het recente werk van
kunstschilder Joost de Jonge
12
Het mooie van Joosts schilderijen is dat hij het vermogen heeft om de opeenstapeling van verwachtingen en aannames, en al de ingesleten maniertjes van de kunst, af te pellen en op de een of andere manier dat oergevoel voor kleur en vorm, die balans van vorm en volume, van lijn en ruimte, weer op te roepen. Hij spreekt zelf van de vonk die aan Ik weet dat Joost de Jonge zich in zijn recente werk diepgaand het begin van elk werk staat, maar die altijd een mysterie heeft laten inspireren door muziek en de grote traditie van de blijft. Ik vermoed dat hij zelf niet precies weet hoe hij het moderne Europese kunst. Hij wordt ook gestimuleerd en doet. Waarschijnlijk wil hij dat niet eens weten, net zo min beïnvloed door poëzie en filosofische speculaties. Maar twee als een componist wil weten hoe hij of zij de perfecte kenmerken waarop ik vooral de aandacht wil vestigen, zijn toon weet te vinden, of de wiskundige wil weten hoe hij of het elementaire en het frisse van zijn schilderwerk. zij de verborgen verhoudingen tussen getallen weet te Als je naar een schilderij van Joost kijkt, en vervolgens naar een hele reeks van zijn schilderijen, dan denk je hele- visualiseren. Joost weet welke dingen hem inspireren en hem maal niet aan invloeden en echo’s. Als je zijn werk ervaart, helpen die staat van verbeelding te bereiken waarin hij al gebeurt juist het tegenovergestelde: je voelt een fundamentele schetsend kan ontdekken wat hij wil maken, in speelse en vaak uitdagende experimenten met blokjes en plakjes van kracht, een elementaire directheid. Zelfs iemand die niets van de westerse kunst afweet - bijvoorbeeld een afgezant van een zijn persoonlijke regenboog, die hij samenvoegt, scheidt of andere planeet - zou kunnen genieten van de kleuren en naast elkaar plaatst. vormen, van de contrasten en verrassingen, van de onder- Zoals een dichter die plek diep in zichzelf moet zien te vinlinge relaties en verbindingen, hoewel een deskundige of den, verborgen onder een laag van conventies en cliché’s kunstliefhebber daar waarschijnlijk nog meer oog voor zou zijn kern, waar de stem zijn oorsprong heeft en het krachtigst is, waar de woorden fris en onontkoombaar zijn, alsof je ze hebben. Wat ik het meest bewonder aan het werk van Joost, is de voor het eerst hoort - zo heeft ook Joost een weg, of meerdirectheid, de heerlijke speelsheid, het pure plezier in het dere wegen, gevonden naar die diepste kern in zichzelf, neerzetten van stevige vormen en het genot van het impro- waar hij visuele essenties kan vinden die helemaal van viseren met kleurnuances. Zijn werk is spontaan, het is een hemzelf zijn, maar tegelijkertijd herkenbaar voor iedereen lyrisch spel met complementen en contrasten, met groot en die ze ziet. klein, dik en dun, het is een botsing van kleuren, die naar Hoewel zijn kunst iets lijkt te hebben van wat sommigen voren springen of juist terugwijken, van velden die energie ‘primitief’ noemen, is het tevens het tegenovergestelde van krijgen door verrassende ondertonen. primitief, omdat zij het resultaat is van jarenlange toewijding Anderen hebben gewezen op Joosts gebruik van synesthesie, aan de schilderkunst en aan het schilderen en is beïnvloed de ervaring van het ene zintuig via een ander zintuig: het door de andere kunsten, met name de muziek. Een kenmerk van de beste kunst is dat het lijkt alsof het spontaan in een horen van het visuele of het proeven van de kleur van een tastbare vorm. Goethe beschreef een kathedraal als ‘bevro- moment is gecreëerd, dat je niet kunt zien hoelang erop is ren muziek’. Baudelaire geloofde dat alle zintuigen met el- gebroed en gezwoegd. In zijn meest recente schilderijen lijkt kaar in wisselwerking stonden in de tempel van de natuur. Joost een wereld te scheppen die we nooit eerder hebben Rimbaud kende aan elke klinker een kleur toe. Psychologen gezien maar direct herkennen, een betoverd landschap van vertellen ons dat synesthesie ons aangrijpt en aan alle kunst verhoogde perceptie en cathexis, in kader na kader, in een extra dimensie geeft, omdat zij ons aan onze allereerste combinatie na combinatie, terwijl we de kunstenaar volgen zintuiglijke ervaringen herinnert; voor baby’s zijn de zintui- op zijn wonderbaarlijke reis. gen immers nog niet van elkaar gescheiden en zijn alle ervaringen ongerept, zonder naam of defi nitie. Onze ervaring Tot slot wil ik nog wijzen op wat ik alleen maar de oprechtheid van zijn schilderijen kan noemen, hun stabiliteit en van een toon, van een straal licht, van de geur van regen was toen nog intens, en niet vertroebeld door verwachting of directheid, hun integriteit. In elk schilderij voel je zijn karakter, gewenning. Ons bewustzijn, ons vermogen tot genieten, is zijn zelfvertrouwen, zijn warmte, die verbinding zoeken met voortgekomen uit deze oorspronkelijke verbinding met de de wereld om ons heen, en met een mensheid die behoefte heeft aan een nieuwe, authentieke visie. wereld om ons heen.
Robert R ay Morgan, Kappa Alpha professor Engelse Taal- en Letterkunde januari 2011
Joost de Jonge nei suoi quadri
La bellezza dei quadri di Joost risiede nella sua capacità di sgomberare ogni accumulo di supposizioni e prevedibilità, di smantellare trite convenzioni artistiche, restituendoci il senso primordiale del colore e della forma, l’equilibrio di forma e volume, di linea e spazio, delle nostre primissime percezioni. Lui stesso ci parla della scintilla dalla quale scaturisce ogni opera, scintilla che, però, rimane sempre un mistero. Suppongo che nemmeno lui abbia un’idea precisa di come lo Sapevo che Joost de Jonge, per le sue opere più recenti, ha fa, e forse nemmeno gli interessa saperlo; proprio come voluto trarre ispirazione dalla musica e dalla grande tradizinon interessa al compositore sapere com’è che riesce a one dell’arte moderna europea, ispirazione che si avvale comporre armonie e melodie perfette, o al matematico anche di stimoli e influssi provenienti dalla poesia e dalla sapere com’è che riesce a visualizzare i rapporti nascosti riflessione filosofica. Quelle che, però, vorrei evidenziare qui tra i numeri. Joost sa quali sono le cose che lo ispirano e sono due altre caratteristiche della sua pittura: l’elementarità lo aiutano a raggiungere quello stato di immaginazione e la freschezza. nel quale già al momento dell’abbozzo sa scoprire che cosa Chi guarda un suo quadro, e poi un’intera serie di quadri suoi, non pensa per nulla a influssi e riecheggiamenti. intende fare, in esperimenti scherzosi e spesso ardui, congiL’impressione che si ricava dalle sue opere è il contrario: quel- ungendo, separando o affiancando l’uno all’altro blocchi e la di una forza fondamentale, di un’immediatezza elementa- ritagli del suo arcobaleno personale. re. Persino un osservatore ignaro di arte occidentale – per Come un poeta deve trovare in se stesso quel luogo reconesempio un amba sciatore di un altro pianeta – potrebbe dito, sepolto sotto uno strato di convenzioni e cliché, quella godere dei colori e delle forme, dei contrasti e delle sorprese, profondità del suo essere dalla quale la voce scaturisce e dei rapporti e collegamenti reciproci; anche se è probabile risuona con la massima forza, dove le parole sono fresche e inevitabili, come se si sentissero pronunciare per la prima che un esperto o un appassionato di arte li colga meglio. volta, anche Joost ha trovato un sentiero, o più sentieri per Quello che, soprattutto, ammiro delle opere di Joost è l’imme avventurarsi nel più profondo di sé, dove può trovare essenze diatezza, la fantastica giocosità, la gioia pura di comporre visive che sono tutte sue, ma allo stesso tempo possono essecon forme robuste e il piacere di improvvisare con sfumature re riconosciute da chiunque le veda. di colori. Le sue opere sono spontanee, frutto dell’entusiasmo poetico di chi sa giocare con complementi e contrasti, con il Per quanto la sua arte abbia qualcosa di ciò che alcuni chiagrande e il piccolo, il grosso e il sottile; è uno scontro tra co- mano ‘primitivo’, essa è anche il contrario della primitività, lori che ora risaltano in primo piano, ora cedono il passo, di perché è frutto di anni di dedizione all’arte e all’esercizio della pittura, e si arricchisce dell’influsso di altre arti, tra le quali campi che ricevono energia grazie a sorprendenti sottofondi. soprattutto la musica. L’arte migliore è quella che sembra esC’è già chi ha segnalato l’uso che Joost fa della sinestesia, sere sbocciata spontaneamente in un solo momento, e dalla vale a dire la percezione delle impressioni proprie di un sen- quale sono sparite le tracce della meditazione e della fatica so tramite un altro senso: udire il visibile o avvertire il colore di cui è frutto. Sembra quasi che Joost crei, nei suoi quadri di una forma tangibile. Goethe descriveva una cattedrale co- più recenti, un mondo che non abbiamo mai visto prima, ma me ‘musica congelata’. Baudelaire era convinto che tutti i sen- riconosciamo subito: un paesaggio incantato di percezione si, nel tempio della natura, interagissero tra loro. Rimbaud at- elevata e di energia mentale concentrata, un’inquadratura tribuiva a ogni vocale un colore. Gli psicologi ci fanno sape- dopo l’altra, una combinazione dopo l’altra, mentre seguiare che la sinestesia suscita in noi una viva impressione, e con- mo l’artista tra le meraviglie che incontra nel corso del suo ferisce a tutte le arti una dimensione in più, perché ci ricorda viaggio. le nostre primissime esperienze sensoriali; i sensi dei neonati, infatti, non sono ancora separati tra loro, e tutte le esperienze Infine vorrei segnalare quella qualità dei suoi quadri che sono pure e semplici, senza nome né definizione. In quell’e- posso menzionare soltanto con la parola ‘sincerità’, la loro poca della nostra vita un suono, un raggio di luce, l’odore stabilità e immediatezza, la loro integrità. In ogni quadro si della pioggia erano per noi esperienze intense, non contami- avverte l’impronta del suo carattere, della sua fiducia in se nate da prevedibilità o assuefazioni. La nostra consapevolez- stesso, del suo affetto, che cerca un collegamento con il za, la nostra capacità di godere, derivano da questo contatto mondo che ci circonda, e con un’umanità che aspira a una nuova visione autentica. originario con il mondo che ci circonda.
più recenti
Robert R ay Morgan, professore di Lingua e letteratura inglese della confraternita Kappa Alpha gennaio 2011
13
Kunstmaler Joost de Jonge – sein neuestes Werk
14
Les œuvres récentes du
Das Schöne an Joosts Bildern ist, dass er die Fähigkeit besitzt, die sich abgelagerten Schichten von Erwartungen und Annahmen und all die eingefahrenen Arten der Kunst abzupellen und auf irgendeine Weise das Urgefühl für Farbe und Form, die Ausgewogenheit von Form und Inhalt, von Linie und Raum, wieder wach zu rufen. Er beschreibt dies selbst als den Funken, der am Anfang eines jeden Werks Ich weiSS, dass sich Joost de Jonge in seinem neuesten Werk steht, der jedoch immer ein Mysterium bleibt. Ich vermuintensiv von der Musik und der groSSen Tradition der te, dass er selbst nicht genau weiß, wie er dies macht. modernen europäischen Kunst hat inspirieren lassen. Er wird Wahrscheinlich will er es auch nicht einmal wissen, gedarüber hinaus auch von der Poesie und philosophischen nauso wenig wie ein Komponist wissen will, wie er oder Spekulationen angeregt und be einflusst. Zwei Merkmale sie den perfekten Ton findet, oder ein Mathematiker wisjedoch, auf die ich insbesondere aufmerksam machen will, sen will, wie er oder sie die verborgenen Beziehungen sind das Elementarische sowie die Frische seines Malerwerks. zwischen Zahlen visualisiert. Joost weiß, welche Dinge Sieht man sich ein Bild von Joost an und anschließend eine ganze Reihe seiner Bilder, denkt man ganz und gar ihn inspirieren und ihm helfen, diesen Zustand der Phantanicht an Einflüsse und Echos. Bei der Wahrnehmung seines sie zu erreichen. Ein Zustand, in dem er bereits beim SkizWerks geschieht gerade das Gegenteil: man fühlt eine fun- zieren entdecken kann, was er machen will, in spielerischen damentale Kraft, eine elementare Direktheit. Sogar jemand, und häufig herausfordernden Experimenten mit Würfeln der keine Ahnung von der westlichen Kunst hat – zum und Scheiben seines persönlichen Regenbogens, die er zuBeispiel ein Abgesandter eines anderen Planeten – könnte sammenfügt, trennt oder nebeneinander stellt. die Farben und Formen, die Kontraste und Überraschungen, Wie ein Dichter diese Stelle tief in seinem Inneren finden die gegenseitigen Beziehungen und Verbindungen genießen, muss, verborgen unter einer Schicht aus Konventionen und obwohl ein Fachmann oder Kunstlieb haber dafür wahr- Klischees – seinen Kern, wo die Stimme ihren Ursprung findet und am stärksten ist, wo die Worte frisch und unentrinscheinlich ein größeres Auge hat. Was ich am meisten am Werk von Joost bewundere, ist nbar sind, als ob man sie zum ersten Mal hört, so hat auch die Direktheit, die herrliche Verspieltheit, das pure Vergnü- Joost einen Weg, oder mehrere Wege, zum tiefsten Kern in gen an der Darstellung robuster Formen und der Genuss am seinem Inneren gefunden, wo er visuelle Essenzen finden Improvisieren mit Farbnuancen. Sein Werk ist spontan, es ist kann, die gänzlich ihm gehören, jedoch zugleich auch für ein ly risches Spiel mit Komplementen und Kontrasten, mit jeden, der sie sieht, erkennbar sind. Groß und Klein, Dick und Dünn. Es ist ein Aufeinanderprallen von Farben, die ins Auge springen oder aber zurück- Obwohl seine Kunst etwas zu haben scheint, was einige weichen, von Feldern, die Energie durch überraschende Un- ‘primitiv’ nennen, ist sie gleichzeitig das Gegenteil von primitiv, da sie das Ergebnis einer jahrelangen Hingabe an tertöne erhalten. die Malerei und an das Malen ist und von anderen Künsten, Andere haben auf Joosts Verwendung der Synästhesie hin wie insbesondere der Musik, beeinflusst wird. Ein Merkmal gewiesen, die Wahrnehmung des einen Sinnesorgans über der besten Kunst ist, dass es so scheint, als sei sie spontan ein anderes Sinnesorgan: das Hören des Visuellen oder das in einem Moment geschaffen worden, und dass man nicht Schmecken der Farbe einer tastbaren Form. Goethe sehen kann, wie lange über ihr gebrütet und an ihr gearbeibezeichnete eine Kathedrale als ‘gefrorene Musik’. Baude- tet wurde. In seinen neuesten Bildern scheint Joost eine Welt laire glaubte, dass alle Sinnesorgane in einer Wechselbe- zu schaffen, die wir noch nie zuvor gesehen haben, jedoch ziehung zueinander im Tempel der Natur stehen. Rimbaud sofort erkennen, eine verzauberte Landschaft erhöhter Wahwies jedem Vokal eine Farbe zu. Psychologen erzählen uns, rnehmung und Besetzung, in aufeinanderfolgenden Rahdass uns Synästhesie unter die Haut geht und jeder Kunst men, in aufeinanderfolgenden Kombinationen, während wir eine zusätzliche Dimension verleiht, da sie uns an unsere al- den Künstler auf seiner wunderbaren Reise folgen. lerersten sinnlichen Erfahrungen erinnert, denn bei Babys sind die Sinnesorgane noch nicht voneinander getrennt und Abschließend möchte ich noch auf das hinweisen, was ich sind alle Wahrnehmungen pur, ohne jegliche Bezeichnung nur die Ehrlichkeit seiner Bilder nennen kann, ihre Stabilität oder Definition. Unsere Wahrnehmung eines Tons, eines und Direktheit, ihre Integrität. In jedem Bild fühlt man seinen Lichtstrahls, des Geruchs von Regen war damals noch intensiv Charakter, sein Selbstvertrauen, seine Wärme, die sich mit und nicht durch Erwartungen oder Gewöhnung getrübt. Unser der Welt um uns herum vereinen möchte und mit einer MenBewusstsein, unsere Fähigkeit zu genießen, entspringt die- schheit, die eine neue, authentische Vision braucht. ser ursprünglichen Verbindung mit der Welt um uns herum.
Joost a le don de dépouiller ses tableaux de toutes les attentes, de toutes les conjectures et de tout le maniérisme qui s’est introduit dans l’art au fil du temps, pour faire resurgir cette sensation primaire de la couleur et de la forme, cet équilibre entre formes et volumes, lignes et espaces. Il parle lui-même de l’étincelle qui jaillit au début de chaque œuvre, mais qui reste un mystère. Je suppose qu’il ne sait pas Je sais que Joost de Jonge a puisé son inspiration pour ses exactement lui-même comment il fait. Vraisemblablement, dernières œuvres dans la musique et la grande tradition il ne veut même pas le savoir, pas plus qu’un compositeur de l’art moderne européen. Il est également stimulé et ne veut savoir comment il parvient à trouver le son parfait, influencé par la poésie et les spéculations philosophiques. ou le mathématicien à visualiser les rapports cachés entre Mais je souhaite surtout attirer l’attention sur deux de ses les chiffres. Joost sait ce qui l’inspire et qui l’aide à parvecaractéristiques, à savoir l’aspect élémentaire et inédit de nir à cet état d’imagination qui lui permet de découvrir à sa peinture. Lorsque l’on contemple un tableau de Joost et ensuite toute grands traits ce qu’il veut créer, en expérimentant de façon une série de ses toiles, on ne pense pas un seul instant en ludique et souvent provocante avec les cubes et les cercles de termes d’influences ni d’écho, au contraire, on ressent une for- sa palette personnelle, qu’il assemble, sépare ou dispose côte ce fondamentale, une immédiateté élémentaire. Même ceux à côte. et celles qui ignorent tout de l’art occidental – par exemple Tel le poète qui doit puiser au plus profond de lui-même, des émissaires d’une autre planète - pourraient se délecter cachée sous une épaisse couche de conventions et de des couleurs et des formes, des contrastes et de l’inattendu, clichés, son essence, l’endroit où sa voix prend sa source et des relations et reliances internes de son œuvre, bien qu’un toute sa force, où les mots sont nouveaux et inéluctables, spécialiste ou un amateur de l’art les apprécient vraisembla- comme si on les entendait pour la première fois, Joost a découvert lui aussi la voie, ou plusieurs voies, vers son noyau blement de façon plus consciente. Ce que j’admire le plus dans l’œuvre de Joost est son carac- le plus profond, où il trouve les essences visuelles qui lui sont tère immédiat, exquisément ludique, le plaisir pur de contem- totalement siennes, mais en même temps reconnaissables pler ses formes solidement campées et ses improvisations pour tous ceux qui les voient. chromatiques. Son œuvre est spontanée, et joue sur le mode lyrique avec les compléments et les contrastes, le grand et le Bien que son art semble avoir quelque chose que certains petit, le gros et le maigre, et fait se heurter les couleurs, qui se qualifieraient de « primitif », il est en même temps le contraire détachent ou s’estompent, et les surfaces, dynamisées par des de primitif, parce qu’il est le résultat d’une consécration de longue date à l’art pictural et à la peinture, et qu’il est influennuances surprenantes. cé par les autres arts, notamment la musique. Une des caracD’autres ont mis l’accent sur l’utilisation que fait Joost de la sy- téristiques de l’art dans toute l’acception du terme est qu’il nesthésie, à savoir le ressenti d’une perception sensorielle par semble avoir été créé spontanément l’espace d’un instant, et une autre perception sensorielle, comme d’entendre le visuel qu’on ne peut pas voir tout le temps et tous les efforts qui ont ou de goûter la couleur d’une forme palpable. Si Goethe dé- été nécessaires à sa réalisation. Dans ses peintures les plus crivait une cathédrale comme de la « musique gelée », Bau- récentes, Joost semble créer un univers que nous n’avons endelaire, lui, pensait qu’il y avait corrélation entre tous nos core jamais vu mais que nous reconnaissons immédiatement, sens au sein du temple de la nature, et Rimbaud attribuait une un paysage enchanté de perceptions et cathexis accrues, couleur à chacune des voyelles. Les psychologues nous disent plan après plan, association après association, tandis que que la synesthésie nous touche et confère à l’art une dimensi- nous suivons l’artiste dans son voyage fantastique. on supplémentaire parce qu’elle nous rappelle nos toutes premières expériences sensorielles. En effet, les bébés Pour finir, je voudrais encore faire allusion à ce que je ne n’établissent pas encore de distinction entre les sens et toutes peux qualifier autrement que la sincérité de ses peintures, leur leurs sensations sont vierges, dépourvues de nom ou de défi- stabilité et leur immédiateté, leur intégrité. Dans chacun de nition. La façon dont nous ressentions un son, un rayon de ses tableaux, on sent son caractère, son assurance, sa lumière ou l’odeur de la pluie était encore intense et pure et chaleur humaine, qui cherchent à se relier au monde qui nous non déformée par l’attente ou l’habitude. Notre conscience, entoure et à une humanité qui a besoin d’une vision nouvelle notre capacité à éprouver du plaisir sont issus de cette et authentique. reliance originelle avec le monde qui nous entoure.
Robert R ay Morgan, Kappa Alpha Professor Englische Sprach- und Literaturwissenschaften Januar 2011
Robert R ay Morgan, professeur de langue et de littérature anglaises Kappa Alpha janvier 2011
peintre Joost de Jonge
15
The Gardens of Paradise
Los jardines del Paraíso
here we whisper… here we whisper…
Aquí murmuramos hoy... Aquí murmuramos hoy...
In the soundless night
En la quieta noche
lay spread before me
yacía ante mí,
far into the unknown
muy allá en lo ignoto,
a scarcely visible conglomerate
apenas visible, un conglomerado
of paths, streams, rivulets
de senderos, arroyos, regatos
and fountained pools
in this night
y estanques con fuentes.
as darkness grew more rarefied
16
in the steely azure
there sounded a staccato
Todo era quietud que soñaba
of the night
of twittering and whistling
en el azul acerado
all lay dreaming silently
the garden’s birds awoke
de la noche y, sin pensar,
En esta noche
and spoke sleeping
and stirred in my soul
a la luna le hablaba.
que cuanto más oscura, más fría se volvía,
to the moon
the limpid light before day broke
the shades of green and the flowerbeds
to me it was as if
were silent
they flew singing through the impermeable whiteness
here we whisper… we whisper here…
17
sonó un stacatto Callaron
de gorjeos y silbos.
los matices del verde
Los pájaros despertaron en el jardín
y los macizos de flores.
y avivaron vivamente en mi alma la luz que iluminaba el nuevo día.
Aquí murmuramos hoy... Hoy murmuramos aquí...
of snow-capped mountain tops
Parecía como si cantando, al vuelo Aunque había una única flor
se echaran por el blanco inmaculado de las nevadas cimas
and yet there was a solitary flower
where their song
que musitaba
that murmured
together with the light
una sinfonía,
a symphony
reflected on each facet of a snowflake
radiante en la oscuridad
donde su canto y la luz
y en lo invisible,
en cada faceta de los cristales de nieve
una esmerada
quedaba reflejado.
of radiance in the dark a meticulously orchestrated harmony
we whisper here… here we whisper…
of God’s mantling lustre in the invisible
y orquestada armonía the flowerbeds’ buds
de la encubierta grandeza divina.
Hoy murmuramos aquí… Aquí murmuramos hoy
rustled the petals
Susurraban los capullos
crackled
en los macizos de flores
golden yellow in their hearts
y crujían los pétalos,
like an echo
en su corazón dorados,
of the sun.
como reflejos de sol.
here we whispered… here we whispered…
Ayer murmuramos aquí… Ayer murmuramos aquí
De Paradijstuinen THE
ABSTR ACTION
hier fluisteren wij… hier fluisteren wij…
lag voor mij uit tot ver in het onbekende een nauwelijks zichtbaar conglomeraat van paadjes, beken, stroompjes in deze nacht naarmate het duister ijler werd
18
in het stalen lichtblauw
klonk er een staccato
van de nacht
van gekwetter en gefluit
lag alles verstild te dromen
de vogels in de tuin ontwaakten
en sprak onbewust
en wekten in mijn geest
tot de maan
helder het licht voor de dag aanbrak
de kleuren van het groen en de bloembedden
voor mij was het
zwegen
alsof zij al zingend vlogen door dat onbreekbare wit
hier fluisteren wij… wij fluisteren hier…
van besneeuwde bergtoppen
al was er een enkele bloem
waar hun zang
die wat murmelde
samen met het licht
een symfonie van
op ieder facet van een sneeuwkristal weerkaatste
twinkeling in het duister een zorgvuldig
Peter Frank
OF JOOST DE JONGE
In de stille nacht
en vijvers met fonteinen
L ATE-NETHERL ANDISH
wij fluisteren hier… hier fluisteren wij…
in het onzichtbare georkestreerde harmonie
de knoppen in de bloembedden
van Gods bedekkende luister
ritselden de bloemblaadjes knisperden goudgeel in hun binnenste als weerklank van de zon. wij fluisterden hier… wij fluisterden hier…
Late this summer, e-mailing to this writer about a particular painting – and, by inference, his new work in general – Joost de Jonge observed that, ‘in painterly style it is linked with van Gogh and Karel Appel (oils only/wet upon wet). These are likely to be the biggest influences in my work today, together with Mondrian’s musically attuned manner of composing and Cézanne’s sensibility in stroke… and for color relations. The influence of Appel and van Gogh comes from their gestural style, but mostly as to how they approach the painting as a vehicle of expression! Also… their poetic approach and somewhat tragic individual emotional lives is close to my personal conception of everyday life.’ I read this declaration with considerable interest, and even a little surprise. The nature of the influences on this devoted painter, and self-avowed neo-modernist, makes perfect sense: the painterly comes before the pictorial, and does so in order to manifest the symbolic, the metaphoric, and the directly experiential all at once. But, except for Cézanne, the modernist painters de Jonge cites here are all Dutch. Indeed, the young artist seems to stress this, electing to cite Mondrian’s ‘musically attuned manner of composing’ rather than Kandinsky’s, for instance; and the concern Appel and van Gogh – instead of, say, Jorn and Munch – maintained for ‘approaching the painting as a vehicle of expression.’ Clearly, de Jonge regards himself as an inheritor and sustainer of a national heritage – an unusual attitude for an artist to assume today. Of course, de Jonge’s observation, for all its patriotic ramifications, does not infer any sort of nationalism, tribalism, or racism. That would be truly (and blessedly) rare. Rather, de Jonge speaks to a sense of genius loci, of a spirit particular to a place and community embodied in, or at least happening to favor, certain aesthetic practices and certain philosophical attitudes. The qualities de Jonge seeks to emulate in the work of van Gogh, Mondrian, and Appel are not foreign to the art produced by, say, Spaniards, Finns, or Brazilians; but they present themselves in Dutch painting in such a way as to provide a distinctive model of praxis. This writer knows from personal experience – visiting museums and galleries and art fairs with de Jonge – that he maintains a keen interest in modern Dutch painting of all kinds. I have noted during these visits de Jonge’s enthusiasm for and insight into artists as seemingly diverse as Jan
Toorop, Bart van der Leck, Bram & Geer van Velde, Anton Heyboer, and Corneille. One’s sinuous line, another’s painterly opacity, yet another’s formal rhythms, all caught de Jonge’s informed but ever-hungry eye during our visits, helping to enhance not only my own experience of these painters but my comprehension of what makes de Jonge himself tick. He saw in these countrymen practical and intellectual forebears, equal in urgency to their counterparts in France, Russia, and Germany and yet closer in spirit, their ecstasy of inquiry heightened equally by sensuous technique, ruminative self-criticism, and expansive association with other art forms and perceptual constructs. Is there a ‘Dutchness’ to the work of these artists? Is there even a ‘Dutchness’ that de Jonge himself can identify? Is the balance we see in their work – a temperamental (that is, optical, physical, spiritual, and intellectual) balance between heaviness and lightness, profundity and superficiality, gravity and insouciance – distinct to that work as opposed to the work of German or Russian or American or French painters? And is it indeed something that recurs in de Jonge’s work? I would argue so. There is a permission Dutch painters seem to give themselves – and perhaps one another – to embrace contradictory sensations and attitudes, so as to be able to explore complex states of mind and being from, you might say, above and below at the same time. Even van Gogh’s paintings (the late ones, that is) crackle with a surprising jocularity, manifested in his palette and the brio of his brushstroke, and Mondrian was only too happy to infuse his work with a jazz effervescence when he moved to New York, knowing it would enhance rather than betray the principles of neo-plasticism. In these artists’ wake, certainly, de Jonge’s willingness to embody his own concepts in colorful, vivacious images – images you fully expect to begin dancing before your eyes – makes sense as a pictorial strategy. But it also makes sense as a historical strategy. De Jonge quite consciously ties himself to the aesthetic practices and philosophies of early modernism – Worringer, Focillon – and the late 18th to early 19th century standpoints – Schiller, Hegel – out of which they in turn sprang. As such, embodying himself as a neo-modernist, de Jonge seeks not so much to revive modernist practice as to refuse to regard it as dormant in the first place, contributing to its endurance by contributing to its discourse. Distinctively but traditionally; de Jonge clearly understands modernism as a tradition – Rosenberg’s ‘tradition of the new’ – and does not simply mirror, but maintains, its insights and praxes.
19
De Jonge’s faithfulness to modernist tents has been noted before, but I reiterate it to clarify his particular identification with Dutch modernism – the modernism closest to his reach and impacting him most directly, certainly in his formative years. Genius loci springs from a soil enriched first and foremost by its own earlier geniuses, and de Jonge’s imagination and eye have been fertilized – not exclusively, of course, but particularly – by Appel’s, van Velde’s, Mondrian’s, and van Gogh’s. Whether or not this makes Joost de Jonge a genius, it makes him very much a Dutch painter, transcending his borders through his art but inhabiting those borders in his art. Los Angeles, October 2011
20
L A ABSTR ACCIÓN TARDÍA NEERL ANDESA
Peter Frank
DE JOOST DE JONGE
A finales del verano recibí un correo electrónico de Joost de Jonge. El motivo era una pintura concreta, pero en realidad también trataba de su nueva obra como totalidad. En su mensaje, De Jonge observaba que su nueva obra estaba ‘vinculada a Van Gogh y Karel Appel en lo que se refiere a su estilo pictórico (exclusivamente óleo / húmedo sobre húmedo). Estos dos pintores son, probablemente, las influencias más importantes en mi obra actual, junto la musicalidad de la composición de Mondriaan y la sensibilidad de los pinceles de Cézanne… también por las relaciones entre los colores. Appel y Van Gogh han influido en mi obra porque prefirieron un estilo gestual y, en especial, por la forma de ver la pintura como vehículo de expresión. Su aproximación poética y su vida emocional, un tanto trágica, también se acercan a mi concepto personal de ver la vida día a día.’ Leí su mensaje con gran interés y ligeramente sorprendido. Que estas sean las influencias que marcan a este entregado pintor, que se llama a sí mismo neomodernista, es muy lógico: lo pictórico precede a lo visual, y de este modo se manifiesta, al unísono, lo simbólico, lo metafórico y lo que procede de la observación directa. Sin embargo, menos Cézanne, el resto de los pintores modernistas que nombra De Jonge son neerlandeses. El joven artista parece incluso hacer hincapié en este hecho, remitiéndose a la ‘musicalidad de la composición’ de Mondriaan, allí donde
su preferencia podía haber sido, por ejemplo, Kandinsky. Nombra también la importancia que Appel y Van Gogh ven en la pintura ‘como vehículo de expresión’, mientras que podía haberse acordado, en su lugar, de Jorn y Munch. Está claro que De Jonge se ve a sí mismo como heredero y guardián del patrimonio nacional. Una actitud que sorprende en un artista contemporáneo. Las observaciones de De Jonge, aunque puedan parecer patrióticas, no implican ningún tipo de nacionalismo, tribalismo o racismo. Eso sí que resultaría verdaderamente (y, por suerte) extraño. Sin embargo, De Jonge alude a un sentimiento de genius loci, al carácter de un lugar y comunidad determinados, representados por determinadas prácticas estéticas y actitudes filosóficas, o que, al menos, presentan esta tendencia. Las características en la obra de Van Gogh, Mondriaan y Appel que persigue De Jonge, también pueden encontrarse en la obra de, por ejemplo, artistas españoles, finlandeses o brasileños; pero, en la pintura neerlandesa, estas características se manifiestan de un modo tal que le ofrecen un claro modelo para su práctica pictórica. Sé por experiencia propia, nacida de nuestras visitas juntos a museos, galerías y ferias de arte, que De Jonge sigue con gran interés a los pintores modernos de todo tipo, originarios de los Países Bajos. Durante estas visitas, siempre me ha impactado el entusiasmo de De Jonge y su comprensión de un conjunto de artistas muy diferentes entre sí: Jan Toorop, Bart van der Leck, Bram y Geer van Velde, Anton Heyboer y Corneille, por ejemplo. En uno, le llama la atención la sinuosidad de las líneas, en otro, la opacidad del estilo pictórico y, en el de más allá, los ritmos formales. Todos, sin excepción, atraen su mirada experimentada y siempre curiosa con lo que yo no solo he llegado a saber más de estos pintores, sino que también he podido entender mejor lo que impulsa a De Jonge en su obra. En la teoría y en la práctica, considera a estos compatriotas como sus predecesores. No es que sean más importantes que los artistas franceses, rusos o alemanes, sino que lo que los estimula está más próximo a su propia realidad: la extasia da búsqueda de estos artistas viene impulsada tanto por la técnica de los sentidos como por su meditada autocrítica y profunda influencia en otras formas artísticas y estructuras perceptivas. ¿Hay algo típicamente ‘neerlandés’ en la obra de estos artistas? ¿Podría indicar De Jonge lo que para él significa ‘neerlandés’? ¿El equilibrio que vemos en esas obras (un equilibrio temperamental -es decir, óptico, físico, espiritual
e intelectual- entre lo alto y lo bajo, lo pesado y lo ligero, lo profundo y lo superficial, lo serio y lo despreocupado) es algo específico de esa obra y opuesto a la obra de los pintores alemanes, rusos, estadounidenses o franceses? ¿Y vemos ese equilibrio también en la obra de De Jonge? Yo creo que sí. Parece como si los pintores neerlandeses se dieran permiso a sí mismos y, quizás, también entre sí, para abrazar esas sensaciones y actitudes contradictorias, de modo que puedan investigar, simultáneamente, estados de ánimo y formas de ser complejas en todos sus extremos. Incluso la obra (tardía) de Van Gogh sorprende por su alegre carácter juguetón, que se expresa en su paleta y apasionada técnica de pincel. Tras su traslado a Nueva York, Mondriaan no dudó en infundir a su trabajo una efervescente nota de jazz, porque sabía que así, no solo no traicionaría los principios del neoplasticismo, sino que los acentuaría. Siguiendo las huellas de estos dos artistas, De Jonge traduce sus ideas en imágenes vivas y llenas de color, imágenes que parece que vayan a romper a bailar en el momento menos pensado. Desde el punto de la técnica pictórica, una estrategia muy lógica. Sin embargo, desde una perspectiva histórica también resulta lógico. De Jonge se vincula conscientemente a las prácticas estéticas y filosofías del modernismo temprano, Worringer, Focillon, y a los puntos de vista de finales del siglo XVIII, principios del XIX, Schiller, Hegel, que los sucedieron. De modo que se podría decir que De Jonge es ‘neomodernista’ y con este título no es que aspire a revivir la práctica modernista, sino que, al contrario, esta corriente, sigue estando muy viva para él e intenta reforzarla mezclándose en su discurso, a través de sus propias opiniones, pero con raíces firmes en la tradición. De Jonge comprende muy bien que el modernismo es una tradición. La ‘tradi-ción de lo nuevo’ según Rosenbergs y, por eso, no se limita a reflejar sus criterios y actitudes, sino a reforzarlos. Ya hemos observado antes la fidelidad de De Jonge a los pilares del modernismo, pero me gustaría resaltar, una vez más, que se identifica, en especial, con el modernismo neerlandés que es el que le resulta más cercano y que le ha influido más directamente, sobre todo, en los primeros años de su formación como pintor. Las raíces de las que nace el genius loci, se han fortalecido sobre todo con el ‘fermento’ de sus primeros genios y Appel, Van Velde, Mondriaan y Van Gogh han potenciado, no en exclusiva, pero sí especialmente, la imaginación y la observación visual de De Jonge. No sé si
podríamos decir que Joost de Jonge también es un genio, pero en cualquier caso es un pintor auténticamente neerlandés que, con su arte, supera fronteras, mientras que, al mismo tiempo, permanece fiel a esas fronteras en su arte.
Los Ángeles, Octubre de 2011
D E L AAT- NE D E R L AN DSE ABSTR ACTI E
Peter Frank
VAN J OOST D E J ONGE
Eind deze zomer kreeg ondergetekende een e-mail van Joost de Jonge. De aanleiding was een specifiek schilderij, maar het betrof eveneens zijn nieuwe werk als geheel. In die e-mail merkte De Jonge op dat zijn nieuwe werk ‘qua schildertechniek gelieerd is aan Van Gogh en Karel Appel (alleen olieverf /nat-in-nat). Deze twee schilders vormen waarschijnlijk de belangrijkste invloeden in mijn huidige werk, samen met de muzikaal gestemde composities van Mondriaan en de fijngevoelige penseelvoering van Cézanne… ook vanwege de kleurverhoudingen. Appel en Van Gogh hebben mij beïnvloed door hun voorliefde voor het grote gebaar, maar vooral door hoe ze het schilderij gebruiken als middel om zich uit te drukken! Ook... ligt hun poëtische benadering en hun lichttragische mentaliteit dicht bij mijn eigen persoonlijke visie op het dagelijks leven.’ Ik las deze bekentenis met grote belangstelling, zelfs met lichte verbazing. Dat deze toegewijde schilder, en zelfverklaard neo-modernist, door deze invloeden is gevormd, staat buiten kijf en is volkomen logisch: het schilderkunstige gaat vooraf aan het picturale, omdat zo het symbolische, het me ta forische en het direct waarneembare zich allemaal tegelijk kunnen manifesteren. Maar afgezien van Cézanne zijn alle modernistische schilders die De Jonge hier noemt, Nederlanders. De jonge kunstenaar lijkt hier zelfs de nadruk op te willen leggen, daar hij refereert aan de ‘muzikale’ composities van Mondriaan, waar hij ook de voorkeur aan die van Kandinsky had kunnen geven. Hij noemt het belang dat Appel en Van Gogh hechtten aan ‘het gebruik van het schilderij als middel om zich uit te drukken’, terwijl dat ook opgaat voor bijvoorbeeld het werk van Jorn en Munch. Het is duidelijk dat De Jonge zichzelf ziet als erfgenaam en bewaker van een nationaal erfgoed – een houding die je niet verwacht van een kunstenaar van deze tijd.
21
22
Aan De Jonges observaties – hoe vaderlandslievend ze ook mogen klinken – liggen natuurlijk geen nationalistische, triballistische of racistische motieven ten grondslag. Dat zou pas echt zeldzaam zijn (gelukkig maar). Veeleer doelt De Jonge op een gevoel van genius loci, op het karakter van een bepaalde plek, op een gemeenschap die wordt belichaamd door – of in elk geval geneigd is tot – bepaalde esthetische praktijken en filosofische houdingen. De eigenschappen van het werk van Van Gogh, Mondriaan en Appel die De Jonge wenst na te volgen, zijn ook terug te vinden in het werk van bijvoorbeeld Spaanse, Finse of Braziliaanse kunstenaars; maar in Nederlandse schilderijen manifesteren deze eigenschappen zich op zodanige wijze dat ze hem een duidelijk model bieden voor een schilderkunstige praktijk. Ik weet uit eigen ervaring – door gezamenlijke bezoeken aan musea, galeries en kunstbeurzen – dat De Jonge moderne Nederlandse schilders in alle soorten en maten met grote belangstelling volgt. Tijdens deze bezoeken werd ik getroffen door De Jonges enthousiasme voor en inzicht in zeer uiteenlopende kunstenaars, zoals Jan Toorop, Bart van der Leck, Bram en Geer van Velde, Anton Heyboer en Corneille. Bij de een trof hem de golvende lijn, bij een ander de opaciteit van de schilderstijl, bij weer een ander de formele ritmes. Zonder uitzondering troffen ze De Jonges geoefende maar altijd nieuwsgierige oog, waardoor ik niet alleen meer over deze schilders te weten kwam, maar ook beter ging begrijpen wat De Jonge zelf drijft. Theoretisch en praktisch beschouwt hij deze landgenoten als zijn voorlopers. Ze zijn niet belangrijker dan hun Franse, Russische of Duitse tegenhangers, maar in wat hen motiveert, staan ze wel dichter bij hem: hun extatische zoektocht wordt even sterk gedreven door hun zintuiglijke techniek als door hun doordachte zelfkritiek en brede beïnvloeding door andere kunstvormen en perceptuele concepties. Is er iets specifiek ‘Nederlands’ aan het werk van deze kunstenaars? Kan De Jonge daarin zelf het ‘Nederlandse’ aanwijzen? Is de balans die we in hun werk zien – een balans in temperament (namelijk optisch, fysiek, spiritueel en intellectueel) tussen hoog en laag, zwaar en licht, diepzinnig en oppervlakkig, ernstig en onbekommerd – specifiek voor dat werk, en ontbreekt die balans in het werk van Duitse of Russische of Amerikaanse of Franse schilders? En zien we die balans ook terug in het werk van De Jonge? Ik geloof van wel. Het lijkt wel alsof Nederlandse schilders zichzelf – en misschien ook elkaar – toestemming geven om tegenstrijdige sensaties en attitudes te omarmen, zodat ze
complexe mentaliteiten en gemoedstoestanden, in het hele spectrum, van het hooggestemde tot het grofstoffelijke, als het ware tegelijk kunnen onderzoeken. Zelfs het (late) werk van Van Gogh verrast door zijn knisperende speelsheid, die zich uit in zijn palet en vurige penseelvoering. Na zijn verhuizing naar New York zag Mondriaan er geen been in om een bruisende jazzy toets aan zijn werk toe te voegen, omdat hij wist dat dit de principes van het neoplasticisme eerder zou benadrukken dan verraden. In het spoor van deze twee kunstenaars geeft De Jonge zijn eigen ideeën vorm in kleurrijke, levendige beelden – beelden waarvan je ieder moment verwacht dat ze voor je ogen gaan dansen. Schildertechnisch is dat een begrijpelijke strategie. Maar ook in historisch perspectief is dat begrijpelijk. De Jonge verbindt zichzelf heel bewust met de esthetische werk- en denkwijzen van het vroege modernisme – Worringer, Focillon – en met die van eind 18e en begin 19e eeuw – Schiller, Hegel – waaruit deze zijn voortgekomen. Je zou De Jonge een ‘neomodernist’ kunnen noemen en in die hoedanigheid streeft hij er niet zozeer naar de modernistische praktijk te doen herleven, integendeel, voor hem is deze stroming nog steeds springlevend en hij probeert haar ook te versterken door zich in het theoretische discours te mengen. Hij heeft geheel eigen opvattingen, maar staat toch stevig in de traditie. De Jonge ziet heel goed dat het modernisme een traditie is – Rosenbergs ‘traditie van het nieuwe’ – en hij weerspiegelt haar inzichten en werkwijzen niet alleen, hij versterkt ze. De trouw van De Jonge aan de grondbeginselen van het modernisme is eerder opgemerkt, maar ik vestig er nog eens de aandacht op om duidelijk te maken waarom hij zich specifiek met het Nederlandse modernisme identificeert – het modernisme dat het dichtst bij hem staat en hem het meest direct beïnvloedt en heeft beïnvloed, zeker in de jaren die hem als schilder gevormd hebben. De bodem waarop een genius loci ontspruit, is vooral verrijkt met de ‘mest’ van haar eerste genieën, en de verbeelding en het oog van De Jonge zijn ‘bemest’ – uiteraard niet uitsluitend maar wel het sterkst – door Appel, Van Velde, Mondriaan en Van Gogh. Ik weet niet of dit Joost de Jonge ook tot een genie bestempelt. Maar het bestempelt hem in elk geval tot een zeer Nederlands schilder, die door zijn kunst die grenzen ontstijgt, maar in zijn kunst die grenzen trouw blijft.
Los Angeles, oktober 2011
The Secret Life of a Shell
23
Improvisation XL
tempera & oils on canvas
24
160 x 150 cm / 63 x 59 inch, 2011
25
Improvisation a
acrylics & oils on canvas
26
60 x 60 cm / 24 x 24 inch, 2011
27
Improvisation b
acrylics & oils on canvas
28
60 x 60 cm / 24 x 24 inch, 2011
29
Improvisation c
acrylics & oils on canvas
30
60 x 60 cm / 24 x 24 inch, 2011
31
Improvisation d
acrylics & oils on canvas
32
60 x 60 cm / 24 x 24 inch, 2011
33
Improvisation e
acrylics & oils on canvas
34
60 x 60 cm / 24 x 24 inch, 2011
35
Bruckners 5th
acrylics & oils on canvas
36
105 x 90 cm / 47 x 39 inch, 2011
37
Bruckners 5th second movement
acrylics & oils on canvas
38
105 x 90 cm / 47 x 39 inch, 2011
39
crayon & egg-tempera on paper 100 x 140 cm / 40 x 55 inch, 2011
Shell Experience
40
41
Variation 1
acrylics & oils on canvas
42
60 x 60 cm / 24 x 24 inch, 2011
43
Variation 2
acrylics & oils on canvas
44
60 x 60 cm / 24 x 24 inch, 2011
45
Variation 3
acrylics & oils on canvas
46
60 x 60 cm / 24 x 24 inch, 2011
47
Mountain-Shell-of-Love 1
 acrylics & oils on canvas
48
70 x 70 cm / 28 x 28 inch, 2011
49
Mountain-Shell-of-Love 2  acrylics & oils on canvas
50
70 x 70 cm / 28 x 28 inch, 2011
51
Mountain-Shell-of-Love 3  acrylics on canvas
52
55 x 55 cm / 22 x 22 inch, 2011
53
T h e Re c e n t Pa i n t i n g s
54
23rd of April 2012 “The new work has an explosive energy, of raw-edged contrasts and drama.“ R o b e R t M o Rga n
“Joost, somehow very Blaue Reiter -- specifically Jawlensky, although your formal and color vocabulary are so different. I feel your response to musical sources and models is as much like his as it is like Kandinsky’s -- suspended between spontaneous and formulated ekphrasis.... That suspension is at the heart of this series’ particular persuasiveness.” P e t e R FR a n k
55
56
57
130 / 52 x 130 / 52 cm / inch, acrylics & oils on canvas, 2012
58
59
60
61
I
II
V
VI
III
IV
VII
VIII
62
63
64
65
66
67
68
69
70
71
s h oWs/a s s I g n M e n t s (a selection)
Curriculum vitae
2012 Bill Lowe Gallery • January, Atlanta, USA (group). 2011 “Youth & Maturity” • 29th of october - 15th of January 2012, Stedelijk Museum Vianen, Utrecht, The Netherlands (solo). “Action Abstraction” • September 15 - November 15, Mark Gallery, Englewood New Jersey USA (group) “Color Vision” • 18 February - 2nd of April, Mark Gallery, Englewood, New Jersey, USA (group). 2010 Espacio Atlántico • art fair, Vigo Spain, AM-gallery (group).
72
2009 Grand Salon • Bill Lowe Gallery, Atlanta , GA, USA (solo) “Volute Fantasy” • second of May - fifth of June, Galerie Fondation Vromans, IJlst, Friesland, The Netherlands (solo). “Fases de Iluminación” • 29th of january-24 of March, Ana Mercader Gallery, España (solo). March • Bill Lowe Gallery, Atlanta (group).
2006 Arttissima 13 • Turin, Galleria Studio Legale, Italy, (group). Art Verona • Galleria Studio Legale, Italy, (group). Presentation together with Dale Chihuly • The Lowe Gallery, Atlanta, USA, (duo). “The Same Origin” • organized by The Authentic Art Agency at Gallery Krijger+Katwijk, Amsterdam, The Netherlands, (duo). MiArt • Milan, Italy, with Galleria Studio Legale, Italy, (group). 2005 “20:15” • Galleria Studio Legale, Caserta, Italy, (group).
2007 Affordable Art Fair Amsterdam • James Kinmont Fine Art ltd, The Netherlands (group). Affordable Art Fair London • James Kinmont Fine Art ltd, UK (group). Art London • James Kinmont Fine Art ltd, UK (group). Galerie/Fondation Vromans • Friesland, The Netherlands (group). The Lowe Gallery • Santa Monica, CA, USA, (group). MiArt • Galleria Studio Legale, Milan, Italy, (group). Arte Fiera Bologna • Galleria Studio Legale, Bologna, Italy, (group).
surname De Jonge names Gerrit Joost date of birth 14th of May 1975 Place of birth Utrecht nationality Dutch internet www.joostspaintings.nl the ekphrasis Project blog www.theekphrasisprojectjdj.blogspot.com/ Works and lives in Vianen UT The Netherlands
2004 AfA Rosmalen • Willem Kerseboom Fine Art, The Netherlands, (Group).
73 coLLectIons
LIst
Works in important private & corporate collections, throughout Europe & The United States of America, a.o. Weithorn LA, Avenue Beheer b.v. Rotterdam & Banca Civica Madrid
PhantasIe I, acrylics & oils on canvas, 160/64 x 160/64 inch/cm, 2012 PhantasIe II, acrylics & oils on canvas, 140/55 x 175/69 cm/inch, 2012 syMPhony a, acrylics & oils on canvas, 130/52x130/52 cm/inch, 2012 syMPhony b, acrylics & oils on canvas, 130/52x130/52 cm/inch, 2012 syMPhony c, acrylics & oils on canvas, 130/52x130/52 cm/inch, 2012 etude syMPhonIc I-vIII, mixed media on paper, 33/13 x 33/13 cm/inch, 2012 Fantasy, acrylics & oils on canvas, 140/55 x 140/55 cm/inch, 2012 FLoatIng I, acrylics & oils on canvas, 140/55 x 70/28 cm/inch, 2012 FLoatIng II, acrylics & oils on canvas, 140/55 x 70/28 cm/inch, 2012 FLoatIng III, acrylics & oils on canvas, 140/55 x 70/28 cm/inch, 2012 unconscIous InFInIty 6, acrylics & oils on canvas, 120/47 x 180/71 cm/ inch, 2012 MoveMent XL 2012, acrylics & oils on canvas, 120/47 x 180/71 cm/ inch, 2012 Fughetta 5, acrylics & oils on canvas, 70 x 55 cm/ 28 x 22 inch, 2012 Fughetta 6, acrylics & oils on canvas, 70 x 55 cm/ 28 x 22 inch, 2012 Fughetta 10, acrylics & oils on canvas, 70 x 70cm/ 28 x 28 inch, 2012
M e d I a P u b L I c at I o n s/R e v I e Ws 2008 Affordable Art Fair • autumn collection, London, 23-26 october, James Kinmont, UK (group). Art London • 2- 6 october, presented by James Kinmont Fine Art Ltd, UK (group). Open Art Fair • 9-14 September, Utrecht, Galerie Fondation Vromans. “SUMMER GROUP SHOW” • Bill Lowe Gallery, Atlanta, USA. “Building” • Galerie/Fondation Vromans, Friesland, The Netherlands (group).
P e Rs o n a L I a
2011 VHL 2009 Tableau: open Art Top 15 La voz de Almería/Almería 2008 Leeuwarder Courant/omroep Friesland 2006 Tableau/BLVD/Elegance/Het Parool/NoBEL Magazine.
e d u c at I o n work-period at the fundaçion cultural Knecht-drenth, Spain. March-April 2003 school of the arts utrecht Period: February 1999 - December 2002 Department: painting Graduation: 9 December 2002 BFA (With Honours) foreign exchange/erasmus Project: Universitat de Barcelona; Facultat del Bellas Artes Period: September 2000 - January 2001 Tutors: Joan Hernández Pijuan
oF
I M ag es/t h e R e c e n t Pa I n t I n gs
Born: October 3, 1944, Hendersonville, North Carolina Education: Honorary Doctor of Letters, UNC Chapel Hill, 2006 / MFA, UNC Greensboro, 1968 / BA
R o b e r t M o rga n in English, UNC Chapel Hill, 1965
Employment: Kappa Alpha Professor of English, Cornell University 1992-... / Professor of English, Cornell University 1984-92 / Associate professor, Cornell University 1978-84 / Assistant Professor, Cornell University 1973-78
Publications: Terroir: A Penguin Poets Original. Penguin. October 2011 / Boone: A Biography. Algonquin Books of Chapel Hill. 2007 / The Strange Attractor: New and Selected Poems. LSU Press. 2004 / Brave Enemies. Algonquin Books of Chapel Hill. 2003 / This Rock. Algonquin Books of Chapel Hill. 2001 / Topsoil Road: Poems. LSU Press. 2000 / The Balm of Gilead Tree and Other Stories. Gnomon Press. 1999 / Gap Creek. Algonquin Books of Chapel Hill. 1999 / The Truest Pleasure. paperback. Algonquin Books of Chapel Hill. 1998 Grants and Awards (a selection): R. Hunt Parker Award, North Carolina Literary and Historical Association, November 2007. / Academy Award in Literature, American Academy of Arts and Letters, May 2007. / Gap Creek received the Southern Book Critics Circle Award for 2000, and was selected as a Notable Book by The New York Times. It was an Oprah Book Club selection for January 2000, and a New York Times Bestseller. The Association of Appalachian Writers named it Book of the Year
74
for 2000.
Poetry readings and lectures at many colleges and universities, including UNC-Chapel Hill, Wells, UNC-Greensboro, Washington University, SUNY-Binghamton and Brockport, Duke, Hawaii, Stanford University, Oxford University, as well as the Guggenheim Museum, Poetry Society of America, and American Academy in Rome.
is art critic for the Huffington Post, Associate Editor for Fabrik magazine, and Adjunct Senior Curator at the Riverside Art Museum. He is former critic for Angeleno magazine and the L.A. Weekly and served
P e t e r F r a n k as Editor for THEmagazine Los Angeles and Visions Art Quarterly. Frank was born in 1950 in New York, where he was art critic for The Village Voice and The SoHo Weekly News, and moved to Los Angeles in 1988. Frank contributes articles to numerous publications and has organized numerous theme and survey shows, most notably “19 Artists – Emergent Americans,” the 1981 Exxon National Exhibition mounted at the Solomon R. Guggenheim Museum in New York. McPherson & Co.‑Documentext published his Something Else Press: An Annotated Bibliography in 1983. A cycle of poems, The Travelogues, was issued by Sun & Moon Press in 1982. Abbeville Press released New, Used & Improved, an overview of the New York art scene co-written with Michael McKenzie, in 1987.
Since childhood, De Jonge has shown great affinity for color. His earliest memories are those of big color-fields, which he experienced when he was just a newborn child. Especially his grand parents from
J o os t
de
J o n g e his mother’s side of the family were important for his development. His grandfather collected poetry, paintings and graphics. His grandmother was an avid amateur painter. They used to walk together in the orchard behind the house and look at birds, which they drew together upon their return, at the table in the living room, in front of a large window looking out on the countryside. His grandmother was the one to introduce him to the finer aspects and mysteries of oil painting.
An artistic talent often is multi-facetted, but with Joost de Jonge it soon became clear, that his hart and special interest were to be dedicated to abstraction. The emotional quality of an artwork has always been of main importance to him.
His work is shown in many different countries at international and national art fairs and art galleries.
75
Colophon
The publication Joost de Jonge: The Recent Paintings/The Secret Life- Platinum edition was printed in a first edition of 150 copies in october 2012. Publisher: the authentic art agency in friendly association with am-gallery Photography: Joost de Jonge Translations: acb tekst-en vertaal bureau Design & layout: ekkers & Paauw/Joost de Jonge & meco offset bv, zwaag Print: meco offset bv, zwaag
76