Naturarekin Bat Izan
Eta Harremanetan Sartzea Egilea : Sara Pedrera Kurtsoa : 5 . maila Data : 6/06/2014
AURKIBIDEA ZER DIRA EKosIZtEmAK ? ........................ 4 . oRR BIZItZAREn fUntZIoAK .......................... 5 . oRR BIZIDUnEn ZAIlKApEnA ......................... 7 . oRR ZElUlAtIK oRgARIsmoRA ....................... 8 . oRR onDDoAK ..................................................... 9 . oRR lAnDAREEn nUtRIZIoA EDo fotoZIntEZIA 11 . oRR lAnDAREEn sAIlKApEnA ....................... 12 . oRR loRERIK gABEKo lAnDAREAK ............13 . oRR lAnDARE loREDUnAK ........................... 14 . oRR AnImAlIEn sAIlKApEnA ........................ 15 . oRR EZpEZIE BEREKo BIZIDUnEn ARtEKo hARREmAnAK............................................. 17 . oRR EspEZIE DEZBERDInEtAKo BIZIDUnEn ARtEKo hARREmAnAK............................................ 18 . oRR ElIKA – KAtEA............................................ 19 . oRR ElIKA – KAtEAREn mAIlA tRofIKoA 19 . oRR BIBlIogRAfIA............................................. 20 . oRR
2
5 Ekosistemak
3
Zer da Ekosistema ? • Sistema natural bat bisirik dagoen organismo talde batetik osatuta (biocenosis) eta erlazionatzen diren inguru bat (Biotopo).
4
BIZITZAREN FUNTZIOAK Bizitzak hiru funtzio ditu : Nutrizio funtzioa , Erlazio funtzioa eta Ugalketa funtzioa .
NUTRIZIO – FUNTZIOA : Biziduna behar dituen mantenugaiak lortzen ditu funtziohonen bidez . Landareak adibidez bezte bizigabeetatik elikatzen dira .
5
ERLAZIO – FUNTZIOA : Funtzio honekin animaliak koordinatzen dira eta harremanak izaten dute bezte animaliekin . Adibidez : otso bat ezin du aurre egin karibu bati baino otso talde bat berriz bai .
UGALKETA – FUNTZIOA: Funtzio honen bidez bizidunak ugaldu egin al dira eta orregatik ez dira dezagertzen .
6
BIZIDUNEN SAILKAPENA Bizidunak zelula bakarrez edo zelulanitzak izan ahal dira zelula bakarra : zelula bakarr orrekin zelula hori lan guztia egin behar du .
Zelula bakarra
moneroak
protoktistioa zelulanitzak
Onddoak
Landareak
Animaliak
7
ZELULATIK ORGANISMORA
Ehuna zelula elkartzen dira eta organoak zortzen dira organoak ere elkartzen dira eta aparatuak sortzen dira eta aparatu guztiak elkarlanean aritzen dira eta organismoa sortzen da .
8
ONDDOAK Ez dira landareak: onddoek ezin dute fotosintesia egin beraz bezte landareetatik lortzen dute mantenugaiak .
Onurak eta kalteak : onddoak ere dira kaltegarriak gure gorputzerako
9
baina adibidez Roqueford gazta osos ona dago
Esporatik onddora: Esporak onddoen ugaltzeko modua da.
10
LANDAREEN NUTRIZIOA FOTOSINTESIA: CO2 H2O eguski -energia (CH2O)n Aire karbono dioxidoa
lurreko ura
karboidratoak (azukrea)
O2 oxigenoa
korofila
11
LANDAREEN SAILKAPENA
LORERIKGABEKO LANDAREAK Goroldioak :Goroldioak hosto berde txikiak ditu baina ez du zurtoinik ezta sustrairik.Hostoen bidez xurgatzen ditu ura eta elikagaiak, eta leku hezeetan hazten dira ( lur , harri edo enbor gainean ). Hepatikoa :Antzeko lekuetan hazten da. Mendialdeko inguru hezeetan (erreka eta iturri ingurunetan) ugariak izaten dira . Goroldioa:
Hepatikoa :
13
LANDARE LOREDUNAK Landare loredunak dira planetan hedatuenak.lorearen bidez ugaltzen dira , lorearen bidez ugaltzen dira ,landarea hazia sortzen du eta hazia egoera honean badago bezte landare bat sortuko da . Lore guztietatik bi taldeetan sailkatzen dira :gimnosperoak (obuluak agerian dituzte ) eta angiospermoak (obuluak obulutegian dituzte )
14
ANIMALIEN SAILKAPENA
EZPEZIE BEREKO BIZIDUNEN ARTEKO HARREMANAK Hain bat ezpezie bereeko kideekin taldean bizitzeko joera dute . Joerra hori gregarismo deritzo. Atunek eta bezte hainbat arrainek talde handietan bizitzen dira migratzeko edo janaria bilatzeko adibidez .
Elkarrekin bizi diren ezpezie bereko izaki bizidunen multzoari kolonia deritzo. Adibidez erleek
17
EZPEZIE DEZBERDINETAKO BIZIDUNEN ARTEKO HARREMANAK Ezpezie dezberdineko kideen harteko harremanak batzuetan kaltegarria da bietako animali baterako.Baina bezte batzuetan ez adibidez Erromero deitzen den arrain bat marrazoari edo antzeko animaliari itzatzen zaio bentoza baten bidez eta marrazoa uzten duen hondakinen bidez elikatzen da komentzalizmoa deritzo.
18
ELIKA – KATEA Ekoziztema bateko bizidunen artean sortzen diren harremanen artean garrantzitzuena elikadura – harremana da .
ELIKA – KATEAREN MAILA TROFIKOA EKOIZLEAK:elika- katearen oniarrizko mailetan daude . Lurreko ur eta gatz mineralez eta eguzkiaren energiaz baliatzen dira bizitzeko .
19
BIBLIOGRAFIA • Txanela liburutik • Internetik ( ARGAZKIAK )
20