EKOSISTEMA……………………………………………….orr.2 BIZITZAREN FUNTZIOAK…………………..................orr.3 ZELULA MOTAK……………………………………………orr.4 ZELULATIK ORGANISMORA……………………………orr.5 ESPEZIE BEREKO ANIMALIEN HARREMANAK…….orr.6 KOLONIA……………………………………………………orr.7 ELIKA KATEA………………………………………………orr.8 ELIKA KATEAREN MAILA TROFIKOAK………………orr.9 ONDDOAK…………………………………………………..orr.10 LORERIK GABEKO LANDAREAK……………………..orr.11 LANDARE LOREDUNAK………………………………...orr.12
EKOSISTEMA
ZER DA EKOSISTEMA? EKOSISTEMA INGURUNE JAKIN BATEKO OSAGAI FISIKON EDO BIOLOGIKOEK OSATZEN DUTEN SISTEMA DA.
BIZITZAREN FUNTZIOAK
Izaki bizidunek honako funtzio hauek betetzen dituzte elikadura-edo nutrizio funtzioa :bizidun gustiok behar ditugu mantenugaiak lortzen ditugu funtzio honen bidez.
ERLAZIO-FUNTZIOAK: Funtzio honen bidez gainerako bizi-funtzioak koordinatu eta ingurunearekin harremanetan jartzen da organismoa.
UGALKETA FUNTZIOAK: Funtzio honen bidez, organismo biziak beren itxurako beste organismo sortzeko gai dira.
BIZIDUNEN SAILKAPENA Bizidunak zelulebakarrak (zelula bakarres osatutakoak) edo zelulanitzat (hainbat zelulas osatutakoak) izan ahal dira.
ZELULABAKARRAK
Moneroak Protoktistoak Onddoak
ZELULANITZAT
Landareak Animaliak
ZELULATIK ORGANISMORA Bizidun zelulanitzetan zelula gustiak ez dira berdinak eta bete behar duten funtzioaren araberabera ehunetan elkartzen dira. Adibidez, zelula batzuek animaliaren babesteko larruasala edo ehun epiteliala osatzen dute.
ESPEZIE BEREKO BIZIDUNEN ARTEKO HARREMANAK Hainbat bizidunen espezie bereko kideekin taldean bizitzeko joera dute ugaldu eta espeziearen biziraupena ziutatzearren. Joera horri gregarismoa deritzo. Sexu desberdinetako izakiek ugaltzeko eta kumeak hazi eta zaintzeko elkartzen direnean familiak osatzen dituzte.
KOLONIA Elkarrekin bizi diren espezie bereko izaki bizidunen multzoari kolonia deritzo.
Espezie desberdinetako kideen arteko harremanak elkarren arteko lehian oinarrituta dira askotan eta espezie horietako bat beti ateratzen da kaltetuta.
Baina bi espeziaren arteko harremanak ez dira beti bietako baten kalterako izaten
Mutualismoa esaterako partaideen onura dakarren eta inori kalterik sortzen ez dion harreman mota da.
ELIKA-KATEA Ekosistema bateko bizidunen artean sortzen diren harremanen artean garrantzitzuena elikadura-harremana da. Landareak izan ezik gainerako bizidun guztiok beste zenbait bizidun gustiok beste zenbait bizidun janez elikatzen gara.
ELIKA - KATEAREN MAILA TROFIKOAK
EKOIZLEAK: Elika - katearen oinarrizko mailetan daude.
Lehen mailako konsumitzaileak: lehen mailako konsumitzaileak belarjaleak dira.
Bigarren mailako konsumitzaileak: Bigarren mailako konsumitzaileak haragijaleak dira.
Hirugarren mailako konsumitzaileak: hirugarren mailako konsumitzaileak haragiz elikatzen diren animaliak jaten dituste.
ONDDOAK Perretxikoak,onddo pozointsuak ,lizuna,ugerrak‌.. onddoak dira. Onddoek izaki bizidunen bost taldeetako bat osatzen dute. Materia organikoen deskonpotzaile nagusiak dira eta, beraz ekosistemetako garrantzi handiko elementua.
LORERIK GABEKO LANDAREAK Goroldioak eta hepatikoak ezagunenak dira. Goroldioak hosto berde txikiak ditu baina ez de ez zurtoinik ez sustrairik.
LANDARE LOREDUNAK Landare loredunak dira planetan hedatuenak loreen bideez ugaltzen dira loreek haziak sortzen dituzte eta horiek egoera egokietan landare berri bilakatzen dira.
BIBIOGRAFIA Hemen dagoen informazioa internetik eta txanelatik (Gai honetako liburutik) atera dut.
Eta irudiak interneteko orri desberdinetatik atera dut.