VISI: Veel werk achter de schermen
De communicatie in een project wordt vastgelegd in een zogenaamd ‘VISI-raamwerk’. Het opvolgen van acties kan met een VISI-raamwerk eenvoudig worden bewaakt en procedures kunnen worden sneller en efficiënter worden doorlopen. Projectcommunicatie met VISI is veilig en vertrouwd, en de gebruiker beschikt altijd over actuele en complete projectdossiers. Statusoverzichten over bijvoorbeeld wijzigingen, termijnen of uitstaande acties kunnen met één druk op de knop worden gerapporteerd
Auteurs: Jan Pieter Eelants, Paul Jansen | Fotografie: Herman Stöver
behoeften van de gebruikers. CROW zorgt er met de VISI
en zijn altijd snel terug te vinden in het projectdossier. Zo
Technische Commissie voor dat die verbeteringen worden
blijkt VISI ook een handig managementinstrument voor de
doorgevoerd in de VISI-systematiek. Dat leidt met een zekere
beheersing van één of meerdere projecten.
In 2011 zijn beheer en de exploitatie van VISI in lijn gebracht
frequentie tot nieuwe versies. In beginsel is dit een tweejarige
van een open standaard voor digitale communicatie en
met het overheidsbeleid, vastgelegd door Nederland Open in
cyclus, maar daar wordt naar bevind van zaken mee omgegaan.
Een belangrijk bijkomend effect is dat faalkosten afnemen
informatie-uitwisseling tussen samenwerkende projectpartners.
Verbinding (NOiV) in het Beheer- en Ontwikkelmodel voor
Zo wordt de huidige versie 1.2 in de eerste helft van 2012
omdat helderheid binnen het communicatieproces ook
Het lijkt misschien wat stil rondom VISI in 2011, maar achter de
Open Standaarden (BOMOS).
opgevolgd door de nieuwe versie 1.3. VISI wordt door vijf
minder misverstanden betekent. Onderzoek door het
schermen hebben de VISI-groepen en CROW hard gewerkt aan
Dit heeft geleid tot een nieuw financieringsmodel, dat past bij
verschillende
in
Instituut voor Bouwrecht heeft aangetoond dat het
een brede implementatie in de bouwsector, en aan uitbreiding
het karakter van een open standaard en bij de beleving van
softwareproducten. Hun VISI-software wordt door CROW
vastleggen van afspraken door middel van het versturen
van toepassingsgebieden en duurzaam beheer van de standaard.
de sector. Daarmee is de basis gelegd voor duurzaam beheer
getest op VISI-functionaliteit. Aan goedgekeurde software
van VISI-berichten, met VISI-compatible software die
In 2012 gaat de markt daar zeker meer over horen.
en ontwikkeling van VISI in de bouw. Dit moet in 2012 leiden
verleent CROW het VISI-keurmerk. Dit geeft de gebruiker
goedgekeurd is door CROW, een veilige en vertrouwde
De bouwsector is de eigenaar van de VISI-standaard. Een
tot erkenning van VISI als open standaard door het Forum en
waarborgen dat de applicatie voldoet aan de interoperabiliteits-
manier van communiceren is. Door de toepassing
belangrijke eigenschap van VISI is dat het een open standaard
College Open Standaarden en plaatsing op de ‘pas toe of leg uit’
en compatibiliteitseisen van VISI.
van VISI is op elk moment duidelijk hoe en wanneer
is. De toepassing daarvan vergroot de interoperabiliteit tussen
lijst van Logius.
verschillende systemen en vermindert de afhankelijkheid van
softwareleveranciers
geïmplementeerd
Visi-raamwerk
Binnen VISI wordt gewerkt aan de ontwikkeling en implementatie
bepaalde besluiten tot stand zijn gekomen, wie waarvoor
Implementatie in de sector
verantwoordelijk is en welke documenten daaraan ten grondslag liggen.
(software)leveranciers. Door communicatie met VISI-protocollen
Besluitvorming
CROW werkt hard aan een bouwbrede implementatie van VISI.
kunnen berichten veilig en vertrouwd door de verschillende VISI-
CROW is namens de sector de beheerder van de VISI-standaard.
Vier grote opdrachtgevers in de Bouwinformatieraad, te weten
compatible systemen worden verwerkt. Betere communicatie
CROW waarborgt dat belangen niet door de individuele
de Rijksgebouwendienst, ProRail, Dienst Vastgoed Defensie
betekent ook minder faalkosten.
stakeholders worden uitgeoefend, maar door het collectief van
en Gemeentewerken Rotterdam, hebben eind vorig jaar het
Internationaal
de marktpartijen die gezamenlijk eigenaar zijn. Om de dialoog
invoeringsbesluit ‘VISI-raamwerk UAV-GC’ ondertekend. Met
Internationaal is er veel belangstelling voor ontwikkelingen op
over deze belangen veilig te stellen, faciliteert CROW een
die ondertekening verklaren deze opdrachtgevers dat zij in
het gebied van bouwprocesmanagement in Nederland. Met VISI
overlegstructuur voor VISI waarin alle belangen kunnen worden
bouwprojecten die onder een geïntegreerde contractvorm
heeft Nederland hierin zelfs een leidende rol. Als gevolg hiervan
ingebracht, zowel van gebruikers als van softwareleveranciers.
worden uitgevoerd, digitale communicatie- en informatie-
is internationaal het initiatief genomen om de grondbeginselen
uitwisseling voorschrijven op basis van VISI. Maar ook gemeenten
van VISI op te nemen in de ISO-standaard 29481 ‘Building
Technisch beheer en VISI software
als ’s-Hertogenbosch, Groningen, en Breda, de provincie
Information Models - Information Delivery Manual’ (IDM).
De VISI-gebruikersgroep en de VISI-Kerngroepen Bouw sturen
Gelderland en het Waterschap Scheldestromen hebben al sinds
Onder deze noemer heeft ISO inmiddels twee delen uitgebracht:
aan dat VISI ook technisch blijft voorzien in de wensen en
jaar en dag het beleid om VISI structureel toe te passen binnen
•
Part 1: Methodology and format;
hun bouwprojecten.
•
Part 2: Interaction framework.
CROW heeft een aantal standaardraamwerken in beheer. DeVISI-
Part 1 is al een volwaardige ‘International Standard’. Part 2 is
raamwerken UAV-GC (reeds genoemd) en U.A.V. ’89 worden al
momenteel een ‘Draft International Standaard’ (DIS). Deze is
veel gebruikt in de bouw. Sinds enige tijd is er ook het raamwerk
op een haar na gelijk aan versie 1.3 van onze VISI-systematiek.
Beheer & Onderhoud. Dit wordt nu met positief resultaat
Het concept is in 2011 met positief resultaat in stemming
gebruikt bij een vijftienjarig beheer- en onderhoudscontract
gebracht onder de negentien landen die verbonden zijn aan
van de Provincie Gelderland op basis van de UAV-GC. Verder
ISO/TC59/SC13, de commissie die de standaard ontwikkelt.
heeft CROW samen met ETIM, S@les voor de Bouw, Bouwend
Naar verwachting zal Part 2 binnen een jaar ook de status van
Nederland en BAM een VISI-raamwerk ingericht voor het
ISO-standaard krijgen. Al met al ontwikkelingen waar bouwers
‘Inkopen en afroepen van besteldelen’. De combinatie van VISI
en ingenieursbureau die ook in het buitenland opereren hun
met berichtenstandaarden als IC-bouwberichten en GS1 kan het
voordeel mee kunnen doen Een voorbeeld van ‘Nederland
proces tussen bouwbedrijven en toeleveranciers ondersteunen.
kenniseconomie’ in optima forma.
CROW is het nationale kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte. Deze not-forprofitorganisatie
ontwikkelt, verspreidt
en
beheert
praktisch toepasbare kennis voor beleidsvoorbereiding, planning, ontwerp, aanleg, beheer en onderhoud. Dit gebeurt in samenwerking met alle belanghebbende partijen, waaronder het Rijk, provincies, gemeenten, adviesbureaus, uitvoerende bouwbedrijven in de grond-, water- en wegenbouw, toeleveranciers en vervoerorganisaties. De kennis, veelal in de vorm van richtlijnen, aanbevelingen en systematieken, vindt haar weg naar de doelgroepen via websites, publicaties, cursussen en congressen. •
Leefomgeving
•
Milieu
•
Verkeer & Vervoer
•
Infrastructuur
•
Aanbesteden & Contracteren
•
Bouwprocesmanagement
jaargang 21-2 1 Conceptueel
CRow
CROW heeft zijn activiteiten gebundeld in zes domeinen:
Conceptueel Jaargang 21-2
2
Afstemming met andere standaarden
eventueel uitbreiden van de standaard met nieuwe onderdelen
Samen met een twee andere standaarden vormt VISI de basis
en het faciliteren van de collectieve besluitvorming daarover.
voor bouwwerkinformatiemanagement. BIM staat oorspronkelijk
Daarom benadert CROW de gebruikers vanVISI met het verzoek
voor bouwwerkinformatiemodel, maar zo’n model is eigenlijk
om financieel bij te dragen aan het beheer en de actualisering
slechts een hulpmiddel voor goed informatiemanagement.
van de VISI-standaard. Wie daartoe bereid is, kan natuurlijk ook
De beide andere standaarden naast VISI (of desgewenst
zelf al contact opnemen met CROW, waar geïnteresseerden
IDM) zijn de ‘IFC-standaard’ (ISO/PAS 16739), een open
uiteraard ook terecht kunnen met vragen.
specificatie van objecten in een digitaal 3-D model en de ‘IFDstandaard’ (ISO 12006 Part 3). IFD staat voor ‘International
De VISI Systematiek vormt de technische basis voor VISI
Framework for Dictionaries’ en vormt een brede basis voor
communicatie. Om de systematiek eenduidig te kunnen
objectenbibliotheken. Een objectenbibliotheek is een belangrijk
implementeren, moet de softwareleverancier aan een
onderdeel in BIM, omdat daarmee de objecten op semantische
aantal aanvullende eisen en richtlijnen voldoen. De VISI
wijze worden vastgelegd. De organisatie buildingSMART beheert
Systematiek, eisen en richtlijnen zijn vastgelegd in de VISI
de IFC-standaard en promoot IFC, IDM en IFD als pijlers
Leidraad. CROW beheert deze leidraad. De VISI Technische
onder BIM. De Rijksgebouwendienst is overigens de eerste
Commissie speelt een belangrijke rol in het opstellen van
Nederlandse overheidsorganisatie die BIM voorschrijft in haar
de Leidraad.
projecten. Rijkswaterstaat is ook met proeven bezig. Doorontwikkeling: De huidige versie van de VISI
standaard die een systematiek levert om wijzigingen in het
Systematiek is versie 1.3. De kern van VISI is beproefd en
bouwwerkinformatiemodel van een project uit te wisselen
stabiel. Maar net als veel andere standaarden is de VISI
door middel van een zogenaamde COINS-‘container’. In zo’n
Systematiek eigenlijk nooit af. De ontwikkeling gaat door.
‘container’ bevindt zich dan de ‘delta-informatie’ over het project.
Wensen en eisen van gebruikers of verbetervoorstellen
Containers kunnen door middel van VISI-berichten worden
van softwareleveranciers vormen daarvoor de basis.
verzonden, waarmee VISI als een configuratiemanager van het
CROW houdt minimaal een tweejaarlijkse releasecyclus
BIM-model gaat fungeren. Zowel Gemeentewerken Rotterdam
aan voor nieuwe versies van VISI.
als ProRail heeft inmiddels verschillende pilots gedaan waar VISI en COINS samenwerken in een project.
Visi - Systematiek
En dan heeft Nederland ook nog COINS, een open
VISI toolbox: Aan ontwikkelaars van VISI software stelt CROW de VISI toolbox beschikbaar. Daarin zit
Financiering
onder andere de VISI Leidraad en voorbeelden voor
Ten slotte de financiering van VISI. Een open standaard (dus ook
implementatie.VISI compatibele software kan na een toets
VISI) mag vrij worden gebruikt.Toch is natuurlijk geld nodig voor
het VISI keurmerk krijgen.
het beheren en up-to-date houden van de open standaard, het
jaargang 21-2 3 Conceptueel