ْ ََْ ْ ْ ُ َ َ ْ ْ َّ ْ ّ َ ْ ُْ َ ْ٣ؽيٟ ْ َ ّ َ َ َ ْ ْ ُ ِ خٓػِيثِ ِِبؽ٥س األفٓال ال٬امٛ ِ ِ ١آن ا ِ ؽٜ١ ا٦ِ٤ ف اْل ِؽ اْلغؽِي ِز Oleh: Bashirotul Hidayah*1 Abstract
In grammatical Arabic, there is a verb that has a relationship (ta'alluq) with the letter jar. One letter can have two or more relationships that have variants different meanings. The absence of further explanation in the classical books makes it difficult ta'alluq understand it, so that the codification into a decent existence. Keywords: Ta'alluq, Fi’il Muta'addi, Letter Jar, Al-Qur’an Pendahuluan Kitab klasik (jawa: kitab kuning) di kalangan pesantren adalah materi yang begitu urgent di butuhkan guna mendalami kajian-kajian keislaman yang mayoritas menggunakan bahasa arab termasuk AlQur’an dan Hadits Nabi. Sehingga dalam perkembangan berikutnya, ilmu-ilmu pendukung haruslah diterapkan sebelum menuju ke tahap ‘mengkaji’ kitab-kitab kuning tersebut. Hal ini, menjadi sebuah tahap yang mau tidak mau harus di lewati terlebih dahulu, dimulai dari pemahaman akan ilmu gramatikal arab (nahwu, sharaf, I’rab, I’lal, dan selainnya) hingga pada tataran * Dosen Program Studi Pendidikan Bahasa Arab Fakultas Tarbiyah dan Keguruan Institut Agama Islam Bani Fattah Jombang, Email: idajamal@yahoo.co.id
95
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
َ ْ ْ ْ َّ ْ ّ َ ْ َخ َٓ ّػِيَث ِبَ ْؽف٥ُ ْ س اْألَ ْف َٓال ال٬ْ ام ُ َٛ ْ ُْ َ ٣ِ ْ ِؽيٟ١آن ا ِ ِ ِ ِ ؽٜ١ ا٦ِ٤ اْل ِؽ اْلغ ِؽي ِز
pemahaman artikulasi kata yang pada akhirnya di bentuk dalam sebuah pemahaman menyeluruh atas arti yang muncul di dalamnya. Dalam diskursus kitab klasik ini, hal yang sering di lupakan dan atau hal yang menjadi sulit untuk di mengerti adalah diskursus seputar ta’alluq (hubungan) antara kata yang berbentuk fi’il (kata kerja) dengan huruf jar yakni huruf-huruf yang berstatus sebagai penyambung yang memiliki fungsi merubah kalimat yang di awali dengan huruf tersebut berubah menjadi ber-i’rab jar. Hal ini disebabkan tidak adanya pedoman pasti serta tidak adanya sebuah kodifikasi menyeluruh mengenai ta’alluq ini. Dari sinilah, sebuah kodifikasi menjadi begitu penting guna menunjang untuk mengkaji kitab-kitab klasik yang sudah memberikan andil cukup besar terhadap perkembangan ajaran islam di Indonesia ini. Sebab kitab inilah satu-satunya kitab yang memuat penjelasanpenjelasan Al-Qur’an dan al-Hadits secara komprehensif dan dalam yang di susun oleh para Salaf al-Shalih terdahulu. Dalam kajian ini, penulis hendak mencoba mengkodifikasi, mengumpulkan, serta mentela’ah ta’alluqa-ta’alluq yang terdapat dalam Al-Qur’an yang kami susun berdasarkan abjad guna mempermudah dalam searching per-kata. )(ا Menimpa: اناب – ب
Menentang/Bersabar : انرب – ىلع ّ Meneruskan : اص – ىلع Meneruskan :
ّ اص – ىلع
Menguji : Mendirikan : Menjadikan :
Teguh/ Bersabar: انٍرب – ل
Kemewahan :
٦٤ – اٌاع
Terjerumus :
Mengikuti :
Berpegang teguh : – ب٣اْخه Melihat: Menyediakan:
اْرث – ىلع ّ اْػ – ل
Meningkalkan: ٦ْ – اْؽض
اةخىل – ب
Mengikuti : – ىف٦٤ – ّاحت
Memelihara : Memelihara : Dibaca : Mencukupkan :
اختؼ – ىلع ٦٤ – اختؼ احؽف – ىف ّ ىت – ىفٙاح ّ احىق – ىف ّ احىق – ىف احال – ىلع ّ – ىلع٣اح
Mengetahui tentang : – ب – ىف٣٢ْا
Membuktikan / :
اىت – ب
Bertindak: – ىلع٠٥ْا
membawa :
اىت – ب
Bersikap keras: ً – ىلع٢ٕا Mencukupi:
٦ْ – إىن
Seakan-akan membuat : ا٘رتى – ىلع
Memberi fatwa kebohongan : ا٘ىت – ىف – ب Bersumpah:
– ب٣فٛا
Mengingkari: ؽ – بٙاك
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
Mengemukakan : Meneruskan / :
اىت – ىلع اىت – ىلع
Mendatangi : إىل- – ىف٦٤ – أىت /Memberi : Berat : Mengutamakan atas :
٦٤ – اىت
– اىل٠ٛاذا أذؽ – ىلع
96
Bashirotul Hidayah Makan: makan : Menyempurnakan: kepada :
٦٤ – الك ٦٤ – الك
Lahirkanlah :
ؽ – ب٫اس
– ل٠٥ٞا
Meliputi :
اضاط – ب
٦ْ – ٚاحل
Memerintah :
أمؽ – ب
Membasuh:
امفص – ب
Menyebut : – ىلعٝامف
Menyelapkan: ٦٤ – ٝامف
Suka : – اىل٦٤ – اضب
Berselisih : – ىف٦٤ – ٗ٢اضخ Menerangkan : اضػث – ل
Mengira : اضفب – ىف Baik : – ب٦اضف
Berjalan di .. :
امىش – ىف
Berbuat kebaikan :
Dihujani:
ٍؽ – ىلع٤ا
Dihalalkan :
Menghujani:
ٍؽ – ىلع٤ا
/Memikul :
– ل٦اضف َّ ُ – ل٠ِاض – ب٠امح
– لٝ٢ام
Memperoleh :
– ىلع٠امح
Beriman: – ب – ىف٦٤ا
Memperoleh :
– ىلع٠امح
Mendatangkan: Percaya:
– ل٦٤ا
Takut : اعاف – ىلع
Mengembalikan:
تؼ – اىل٧ا
Mencegah :
أعؼ – ب
Membinasakan:
٦٤ – ٣ٜخ٧ا
Menyiksa :
اعؼ – ب
Menurunkan: Menurunka: Diturunkan: Turun:
ؾل – ب٧ا
ؾل – ىلع٧ا َ ُْ ِؾل – ىف٧ا ٦٤ – ؾل٧ا
Menciptakan: ل- ٦٤ – انلأ Mengingat: Memberikan nikmat :
ِؽ – اىل٧ا
– ىلع٣ٓ٧ا
Menyiksa :
اعؼ – ب
mengadzab :
اعؼ – ىلع
mengadzab :
أعؼ – ىف ّ اعؽ – إىل ّ أعؽ – اىل ّ ٦ْ – اعؽ
Sampai akhirnya : Menguguhkan : Menunda : Dilahirkan :
اعؽج – ل
Menggeleng-gelengkan kepala : ٖو – إىل٧ا
Mengeluarkan : – ىلع٦٤ – اعؽج
– ىفٚٙ٧ا
Merendahkan diri : و – لٙاع
Kembali kepada : ب – اىل٢ٜ٧ا
Pergi : ب – إىل٪اذ
Memberikan nafkah : – ىلعٚٙ٧ا Membelanjakan: Menginfaqkan:
٦٤ – ٚٙ٧ا
Berbalik : ب – ىلع٢ٜ٧ا
Menikahi: ٦٤ – كص٧ا ّ Mencapai : ٦٤ – ان Turun:
تً – ب٪ا
Petunjuk untuk: خػى – ل٪ا
Membinasakan: ٦٤ – ٝ٢٪ا Wahyu:
Mewahyukan kepada :
اوىح – إىل اوىح – اىل
Keluar : ٦٤ – اعؽج
Menyelapkan : ادضو – ب
Melenyapkan : Ragu :
ب – ب٪اذ ارحاب – ىف
Mengirimkan : – ىلع – ب٠ارـ Meniupkan :
– ىلع٠ارـ
Mengutus : – ىف – اىل٠أرـ
Menyayangi : ٦٤ – ارىض Naik : Melihat :
اركب – ىف اري – ب
Memberi Wasiat:
اوىص – إىل
Memelihara : ٦٤ – َٙاـخط
Dibayar :
اوىص – ب
Mengeluarkan : ٦٤ – اـخغؽج
اوىف – ب
Depan : اـخٍاع – ل
Memenuhi: Menempati:
97
Membalas : اسؾى – ب
اوىف – ب
Menyaksikan : ػ – ىلع٫اـتل
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
َ ْ ْ ْ َّ ْ ّ َ ْ َخ َٓ ّػِيَث ِبَ ْؽف٥ُ ْ س اْألَ ْف َٓال ال٬ْ ام ُ َٛ ْ ُْ َ ٣ِ ْ ِؽيٟ١آن ا ِ ِ ِ ِ ؽٜ١ ا٦ِ٤ اْل ِؽ اْلغ ِؽي ِز Membantu:
اوى – إىل ايّػ – ب
Menempatkan : ؽ – ىف٥ٓاـخ
Mengisro’kan :
ارسى – ب
Menjadikan : – ب٦ٓإـخ
Berlindung:
Jatuhkanlah : ً – ىلعٜاـ Menyerah :
– ل٣٢اـ
Putus asa terhadap : ٦٤ – أىس
Sanggup : ٦٤ – ٍّاـخ
Memohon ampun : ؽ – لٖٙاـخ ّ Mengusir dari : ٦٤ – ؾٙاـخ Membuat gelisah :
Putus asa : ٦٤ – اىس
Menanyakan :
Meminta : – ىلع٠اـئ
Berlaku lurus :
Putus asa : ٦٤ – اىس
٦٤-ؾٙاـخ
اـخىف – ىف ّ Kediaman : ؽ – إىلٜاـخ – ل٣ٜاـخ
Betanya: ٦ْ – ٠اـئ
Berbisik-bisik : ّ – اىل٥اـخ
Membeli dari : ٦٤ – اكرتى
Mengolok-ngolok : ؾئ – ب٫اـخ
ارشك – ب
(Qur’an) : ؾئ – ىف٫اـخ
membeli : ٦٤ – اكرتاه
Menyekutukan : Mempersekutukan : Menceritakan :
ارشك – ب اكٓؽ – ب
Mengandung/ Dalam Kandungan : – ىلع٠٥اك )(ت
/Menikmati : ّ – ب٥اـخ
Memperolok-olok : ٦٤ – ؾئ٫اـخ
Bertahta : ى – ىلع٬اـخ
Melampui batas : )(ب
Menerima Taubat : ىلع- حاب bertaubat:حاب – اىل
bertaubat kepada :حاب – اىل
ارسف – ىف
Membantu :
ايّػ – ب
Kembali :
ةاء – ب
Mendapatkan :
ةاء – ب
Menarima taubat : حاب – ىلع
Menerangkan : ةان – ل
Berdo’a :ىف-حادي
Mengurangi : ٦٤ – خبؿ
Bersedih hati : حأس – ىلع َ percaya :ا – ىلع٨٤حأ
Kikir : – ب٠خب
meninggalkan :٦ْ – حارك
bersedih hati : حبخئؿ –ب
bersedih hati : حبخئؿ –ب ّ Menukar : حتػل – ب Mengikuti : ٦٤ – ّحت
:mengikuti:٦٤- ّحت
Mengurangi : ٦٤ – خبؿ Memulai : ةػأ – ب Memulai : ةػأ – ب
timbul :٦٤ – ةػال
mengganti : ةػل – ب
mengganti : ةػل – ب ّ berbakti :ةؽ –ب
Kembali dengan : أ – ب٬حت ّ Jelas bagi : حبّي – ل
ّ Menempatkan: ةؽأ – ىف
diturunkan kepada :ىلع-حخىل
berhenti :ةؽح – ىلع
membaca suatu :٦٤ – ٬٢حخ
berlayar : جتؽى – ب berlayar : جتؽى – ب
Berlepas diri : ٦٤ – ةؽأ Memutus : ٦٤ – ةؽأ Tampak : ةؽز – ل Tampak : ةؽز – ل
mengalir di :٦٤- جتؽى
Pergi dari : ٦٤ – ةؽز
bicara :ختاحبىن –ىف
memberkahi :ةؽك –ىف
:نkeluarم-ختؽج
bebas :٦٤ – ةؽئ
bicara :ختاحبىن –ىف
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
bebas :٦٤ – ةؽئ
98
Bashirotul Hidayah mencemarkan :ختؾون – ىف
Melepaskan kepada : بفً – اىل
kepergian :ا – ب٬ت٪حؼ
melapangkan : بفً – ل
Cercaan : حؽب – ىلع
menyampaikan kabar gembira : برش – ب
Cercaan : حؽب – ىلع ّ Menahan : حؽبم – ب ّ Menahan : حؽبم – ب
bergembiralah dengan memperoleh : برش – ب ّ memberi kabar gembira :برش – ب
serukan :ن – اىل٬ْحػ
Saling Merelakan : حؽاىض – ب
ّ tunggulah dia : ب-ا٬حؽبه
di kembalikan kepada : اىل- حؽد
Menggerakkan: بفً – اىل melapangkan :بفً – ل
kabar gembira kepadaبرش – ىلع َ gembira : ا – ب٧برش mengetahui :ةرص – ب
meninggalkan : حؽك – ىلع
mendatangkan : ةٓد – ىلع
Meninggalkan: ٦٤ – حؽك
Membangkitkan: ٦٤ – ةٓد
ditinggalkan :حؽك – ىلع
mengutus :ةٓد – ىف
cenderung :ا – اىل٬٨حؽك ّ terpecah : – بٜٚتل
membangunkan : ٦٤ – ةٓد
sampai : – اىل٠حه
kezaiman di : ىف- ٬ٖة
luhur: ٦ْ – حٓاىل
mencapai : ٔ – ىلع٢ة
membenci :٦٤ – حٓتػ
Menguji : ةىل – ىف
Saling membantu : ؽ – ىلع٪حِا
jaht v:ا – ىف٬حٓر ّ Cepat : – ىف٠حٓش ّ Cepat : – ىف٠حٓش
َ Bercerai - berai: ب- ؽقٙح ّ Menerima : ب- ٠تٜح
Jauh : ةٓػ – ىلع
didzalimi:ةيغ – ىلع
mendirikan:٠ْ-ةىن ّ : ٦٤ – أ٬ة
Tinggal
ّ : ٦٤ – أ٬ة ّ Menjelaskan: ةّي – ل Tinggal
ّ Menerima : ب- ٠تٜح terputus : ٍّ – بٜح
jatuh:ّ – ىلعٜح
Menfitnah : ل – ىلع٬ٜح
membawa :٦٤ – م٬ٜح
bertaqwa karena : ب-حىق ّ Menjadi tua : حكرب – ىف َ berbicara : ب- ٣٢حك
membaca : ىف- حىل
membaca : حىل – ىلع Membaca : حىل – ىلع
dibacakan :حىل – ىلع diikuti : ٦٤ – حىل diikuti : ٦٤ – حىل
Diterangkan:ىلع- حىل
membacakan kepada :ىلع- حىل
99
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
َ ْ ْ ْ َّ ْ ّ َ ْ َخ َٓ ّػِيَث ِبَ ْؽف٥ُ ْ س اْألَ ْف َٓال ال٬ْ ام ُ َٛ ْ ُْ َ ٣ِ ْ ِؽيٟ١آن ا ِ ِ ِ ِ ؽٜ١ ا٦ِ٤ اْل ِؽ اْلغ ِؽي ِز bersukaria : ا – ىف٬ٓخ٥ح ّ menyerupai: – ل٠ر٥ح mengganggu :ا – ب٬ف٥ح
dongeng-dongeng :ىل – ىلع٥ح ّ Mengharapkan : ٦٤ – ىن٥ح Berselisih : ازع – ىف٨ح bertaubat :ا – اىل٬ب٬ح bertaubat :ا – اىل٬ب٬ح
bertawakkal : لك – ىلع٬ح ّ pasrah:لك – ىلع٬ح َ berpaling : ا – ىلع٬ل٬ح ّ Pergi : ٦ْ – ّل٬ح )( ج
)(ث datang : ٦٤ - ساء
Berbuat : ساء – ب membawa : ساء – ب
datang membawa: ساء – ب mendatangkan : ساء – ب
Memperteguh : ذتج – ب menetapakan : ذتج – ىف Cercaan:
ذؽب – ىلع
Memberatkan : – ىف٠ٜذ
mendatangkan :ساء – ب
Mendatangkan: ساء – ب
Mendatangkan: ساء – ب Mengembalikan : ساء – ب Mengembalikan : ساء – ب diberikan :ساء – ىف Datang : ٦٤ – ساء
mengumpulkan:ب- ساء
datang dengan membawa :ساءوا – ىلع memperdebatkan tentang : سادل – ب Membantah : سادل – ىف memberi : ساز – ب
Berjihad : ػ – ىف٪سا berjihad:ػ – ىف٪سا
mengingkari : سطػ – ب
mengingkari :سطػوا – ب
mengeraskan suara:ب-سطؽ Berbantahan :ىف-سػل
Mendorong : سؽم – ىلع Berlayar : ىف- سؽى Beredar : سؽى – ل Beredar : سؽى – ل
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
100
Bashirotul Hidayah Mengalir : ٦٤ – سؽى berlayar:سؽي – ىف
Berlayar : سؽي – ىف Berlayar : سؽي – ىف
Mengalir : ٦٤ – سؽي Mengalir : ٦٤ – سؽي
Berhembus :ب-سؽي
Menyulitkan:ىلع- ؼرٛ mengalir:٦٤-سؽي
memperoleh balasan : سؾا – ب diberi dengan : سؾى – ب Membalas: سؾى – ب
pembalasan akan : ب-سؾى Memasukkan
: – ب٠ٓس
Memasukkan : – ب٠ٓس
memasangkan : – ىف٠ٓس Menjadikan : – ىف٠ٓس Menjadikan : – ىف٠ٓس menciptakan : – ل٠ٓس Menjadikan: – ل٠ٓس
Menentukan: – ل٠ٓس Menentukan: – ل٠ٓس
memasang belenggu : ٦٤ – ٠ٓس menjadikan :٦٤ – ٠ٓس
menjadikan:ىلع-٠ٓس menjadikan:ل-٠ٓس
Menghimpun : مجّ – اىل
Mengumpulkan : مجّ – ل Mengumpulkan : مجّ – ل dikumpulkan :مجّ – ل
Condong kepada: ص – ل٨س mengeraskan :ؽ – ب٫س
Mengeraskan : ٦٤ – ؽ٫س )(خ
)(ح
menyembunyikan : عا ف – ىف
mengepung : ب-ضا ق
Bersembunyi : عاف – ب Bersembunyi : عاف – ب
Ditetapkan : ضاج – ىف ّ Mengajak/menganjurkan : ضاض – ىلع
Sembunyi : عاف – ىلع
Dikepung : ضاط – ب
Memasuki : عاض – ىف
Mengkhawatirkan :عاف – ىلع
101
Ditetapkan : ضاج – ىف
Dikepung : ضاط – ب
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
َ ْ ْ ْ َّ ْ ّ َ ْ َخ َٓ ّػِيَث ِبَ ْؽف٥ُ ْ س اْألَ ْف َٓال ال٬ْ ام ُ َٛ ْ ُْ َ ٣ِ ْ ِؽيٟ١آن ا ِ ِ ِ ِ ؽٜ١ ا٦ِ٤ اْل ِؽ اْلغ ِؽي ِز Sembunyi : عاف – ىلع
turun(siksaan )ضاف – اىل
takut :٦٤ – عاف
Memelihara : ضاَ٘ – ىلع
meredakkan suara:ب-عاىف
mengelilingi :ضاق –ب
Khawatir : ٦٤ – عاف
menyembunyikan dari : ٦٤– عاف
kekal :عادل – ىف
menyangkal :ٗ – اىل١عا
Memelihara : ضاَ٘ – ىلع mengelilingi :ضاق –ب Turun :ب-ضاق
Buruk : عتد – ب
Sihir :٦٤- ـغؽ ّ Cinta Kepadanya : ضب – ل
Mengunci: ىلع- ٣عخ
Menginginkan : ضؽص – ب
ambillah dari :٦٤ - عؼ
Mengkobarkan untuk : ضؽض – ىلع ّ Mengharamkan : ىلع- ضؽم
Buruk : ٦٤ – عتد Menutup : – ىلع٣عخ
Jatuh :٦٤-عؽا
Mengeluarkan: ٦٤ - عؽج keluar ke :عؽج – اىل
Sesak : ٦٤ – ضؽج
Menginginkan : ضؽص – ب
Mengharamkam: ضؽم – ىلع
menghasilkan: عؽج – ب
Mengharamkam: ضؽم – ىلع ّ kami cegah dia :ضؽم – ىلع
mengeluarkan : ٦٤ – عؽج
bersedih terhadap :ضؾن –ىلع
keluar dari :٦٤ – عؽج
bersedih:ىلع- ضؾن ّ Membunuh : ضؿ – ب
mengeluarkan : ٦٤ – عؽج
Mengeluarkan : ٦٤ – عؽج Mengeluarkan : ٦٤ – عؽج menyungkurkan wajah :ل- عؽ
bersedih : ضؾن – ب
Menyesali: ضرس – ىلع
Merugikan : عرس – ب
penyesalan terhadap :ىلع- ضرس ّ Mencari : ٦٤– ضفؿ
membenamkan:ب-ٚعف
terbenam : ضفٗ – ب
tunduk merendah :علّ – ل
Baik : – ىلع٦ضف
Mengukir balikkan : عفٗ – ب
ّ Mencari : ٦٤– ضفؿ
takut : عىش – ب
digiring kedalam : ضرش – اىل
menunduk : عيّ – ب
Mengumpulkan : ضرش – اىل
Meletakkan : عهٗ – ىلع
Meringankan: ٦ْ – ٗٙع َ keringanan :٦ْ – ٗٙع meringankan : ٦ْ – ٗٙع
menyembunyikan :عىف – ب
bersembunyi bagi : عىف – ىلع
Menghimpun : ضرش – اىل
mengumpulkan :ضرش – اىل
Mengumpulkan: ضرش – ىلع pewarisi :٦٤ – ضرش
mengandung : ٦٤ - ٠ضه
Mentelantarkan : عال – ب
mengumpulkan : ضىص – ىف ّ Mendorong : ضو – ىلع ّ Mendorong : ضو – ىلع
Lepas/Bebas : ٦٤/٦ْ– عال
Menjaga : ٦٤ – َٙض
berlaku terhadap : – ىف٠ع
Mentelantarkan : عال – ب Lepas/Bebas : ٦٤/٦ْ– عال ّ Berlalu : ٦٤ – ج٢ع
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
Menjaga : ٦٤ – َٙض
yang benar dengan : – بٚض
Berhubungan dengan : – بٚاحل
102
Bashirotul Hidayah Selamanya : عدل – ىف
masukkanlah : – بٚاحل
Mengganti: ىف- ٗ٢ع
tetap terhadap : – ىلعٚض
Khusus: م – ل٢ع
diperselisihkan tentang : ٗ – ىف٢ع ّ datang setelah :٦٤ – ٗ٢ع
pantas : – ىلعٚض
kebenaran dai : ٦٤ – ٚض
kewajiban bagi : ىلع-ٚض
menciptakan : ٦٤ – ٚ٢ع
Menghukum dengan : – ب٣ضك
menjumpai :٦٤ – ٬٢ع terjadi : ٦٤ – عىل
Menghukumi :ب-٣ضك ّ Bertempat di : – ب٠ض ّ menimpa : ىلع-٠ض
takut bahwa :٦٤ – ف٬ع
bersumpah kepada : ب- ٗ٢ض
bersama:ىلع-ي٬ع
menciptakan : ٦٤ -ٚ٢ض
menciptakan:٦٤—ٚ٢ع terjadi : ٦٤ – عىل
takut pada :ىلع- ف٬ع
menghukumi ; – ب٣ضك
Bersumpah : ٗ – ب٢ض
menghalalkan : ٦٤ – ضىل memuji : محػ – ىف memuji : محػ – ل
mengangkut:اىل- محػ
menundukkan:ل- ـغؽ tidak goncang :ب-اد٤
Menyerang : – ىلع٠مح memikul : ٦٤ – ٠مح
mengangkut :ىف-٠مح
dipanaskan : ضىم – ىلع
Membisikkan: ى – اىل٬ض
ّ Mengucapkan salam : ىح – ب )(ذ
)( د menambah: ىف- ذار
memasuki : – ىلع٠دع
Meninggalkan : ٦٤ – ذروا
Mengunjungi : – ىلع٠دع
Ingatlah : ؽ – ىفٞذ berfikir : ؽ – ىفٞذ
Memperingatkan : ؽ – لٞذ ّ Mengambil: ؽ – لٞذ ّ Mengingatkan : ب-ؽٞذ ّ Mengingatkan : ب-ؽٞذ
Mengunjungi : – ىلع٠دع masuk : – ىف٠دع
diseuru untuk : داع – اىل
mendatangkan : داع – اىل Mengajak : داع – اىل Mengajak : داع – اىل
mengingat : ىلع-ؽٞذ
berdo’a / meminta : داع – ب
Mengingatkan : ؽ ىلعٞذ
Meminta : داع – ب
Mengingatkan : ؽ ىلعٞذ
mengingatkan:ب-ؽٞذ
melenyapkan : اةا – ب٪ذ
103
Membela :٦ْ-ّ٘دا
Meninggalkan : ٦٤ – ذروا
Meminta : داع – ب
mendo’akan jelek :داع – ىلع Mendoakan jelek داع – ىلع
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
َ ْ ْ ْ َّ ْ ّ َ ْ َخ َٓ ّػِيَث ِبَ ْؽف٥ُ ْ س اْألَ ْف َٓال ال٬ْ ام ُ َٛ ْ ُْ َ ٣ِ ْ ِؽيٟ١آن ا ِ ِ ِ ِ ؽٜ١ ا٦ِ٤ اْل ِؽ اْلغ ِؽي ِز Melenyapakan : ب – ب٪ذ
Mendoakan jelek داع – ىلع
Membawa pergi : ب – ب٪ذ
mendo’akan baik : داع – ل
Pergi : ب – ب٪ذ
Mendoakan baik : داع – ل
membinasakan : ب – ب٪ذ Membawa pergi : ب – ب٪ذ
Memohon : داع – ل
Mendoakan baik : داع – ل
Pergi : ب – ب٪ذ
menyeru :٦٤ - داع
hilanng : ٦ْ– ب٪ذ
menyeru : – ىف٬ْد
hilanng : ٦ْ– ب٪ذ
menyeru ke :دىع –اىل
menghilangkan :٦ْ -ب٪ذ
menyeru:٦٤ – دىع :menyeruاىل-دىع
memanggil:ب-دىع menyeru:٦٤-دىع
berjalan: ىف- مىشmenimpa :ىلع-٘غؽ Menyeruh :٦٤-دىع Mengalir :٦٤-سؽي
Pantas :ىلع-ٚض
Disiramkan:٦٤-نب
Menyerahkan : دّ٘ – اىل ّ Mengetahui : دل – ب menunjukkan :دل – ىلع
menunjukkan:دل – ىلع ّ menunjukkan : ىلع- دل
Membinasakan : ػم – ىلع٤د )(ز
)(ر Melebihkan : زاد – ىف
berusaha membujuk :٦ْ – راود
menambah: ٦٤ – زاد
Memperhatikan : رأى – اىل
Melenyapkan : ٦٤ – زال
memperhatiakan :رأى – اىل
Melenyapkan : ٦٤ – زال Memberi : ٦٤ – زرق
Memperhatikan : رأى – اىل melihat: رأى – ىف
berseru :٦٤ – ٣ْز
Menguatkan: ربً – ىلع
menyucikan : ل-زىك ّ Terasa Indah : – ل٦زي
Keji : ٦٤ – رسؿ
menganggap: ٦٤– ٣ْز
teguh:٠ْ-ًرب
Mengembalikan : رسّ – ل kembai agar :رسّ –اىل kembalilah : اىل-ّرس
menangguhkan :٦٤ – رىج
Rahmat bagi : ل- ٣رض
kembali kepad : اىل- رد ّ Dikembalikan : رد – اىل ّ Dikembalikan : رد – اىل
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
104
Bashirotul Hidayah ّ Mengembalikan : رد – ىلع ّ Menutup : رد – ىف ّ Menutup : رد – ىف ّ Memalingkan : ٦ْ _ رد ّ Memalingkan : ٦ْ _ رد ّ Ditolak : ٦ْ– رد ّ Ditolak : ٦ْ– رد
kembali:اىل-رد
mengikuti :ردف – ل member rizki : ٦٤ – رزق
memberi rizki dari:٦٤-رزق
Marah terhadap : رـٗ – ىلع Marah terhadap : رـٗ – ىلع rosul kepada : – اىل٠رـ Mengutus : ٦٤ – ٠رـ Mengutus : ٦٤ – ٠رـ
di utus membawa : ب- ٠رـ Menyenangkan : رىض – ب meridlai :رىض – ب Rela: ٦ْ – رىض
meridhoi :رىض – ل ridho kepaada :٦ْ– رىض
berkata:٠ْ-٣ْر
Membenci: ٦ْ – رٕب
Meninggikan : رّ٘ – ب Meninggikan : رّ٘ – ب Menaikkan : رّ٘ – ىلع Menaikkan : رّ٘ – ىلع Meringankan : ٦ْ – ّ٘ر Meringankan : ٦ْ – ّ٘ر
Memelihara kekerabatan: ب – ىفٛر
naik ke..:ىف-ريق
menaiki:ىف- ركب
Menggetarakan : ب – ب٪ر )(ش
)(س
bersekutu pada..:ىف- كا رك
Berkehendak : اىل- كاء
Memimpin : ـار – ب
kehendaki ke : كاء – اىل
Memimpin : ـار – ب
berkehendak : كاء – ل
Bepergian : ـار – ىف
menghendaki : كاء – ب
105
meminta :٦٤ – ـأ ل
Berjalan : ـار – ىف
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
َ ْ ْ ْ َّ ْ ّ َ ْ َخ َٓ ّػِيَث ِبَ ْؽف٥ُ ْ س اْألَ ْف َٓال ال٬ْ ام ُ َٛ ْ ُْ َ ٣ِ ْ ِؽيٟ١آن ا ِ ِ ِ ِ ؽٜ١ ا٦ِ٤ اْل ِؽ اْلغ ِؽي ِز dikehendaki di antara :٦٤ – كاء
Bepergian : ـار – ىف
menghendaki :٦٤ – كاء
bepergian : ـار – ىف
Menghendaki ; ٦٤ – كاء
Berjalan : ب-ـار
Kehendak :اىل-كاء
Bersegera :ب-ـارع
Menghendaki ; ٦٤ – كاء
Dikembalikan:اىل-رد
Berjalan : ب-ـار Berjalan :ىف-ـار
Menumbuhkan:٦٤-تج٧ا
mengarahkan: ـاق – اىل
Menyesatkan :٦ْ-٠ن ّ Keras: كػ – ب
bertanya :٦ْ – ـأل ّ bertasbih : ب- ـتص
Keraguan :ىف- ريب
Bertanya : ٦ْ – ـأل
cerai berai : رشد – ب
ّ Bertasbih : ـتص – ب ّ Bertasbih : ـتص – ب
terang benderang dengan : ب-رشق
bertasbih dengan : ـتص – ب
Mempersekutukan : ب- رشك
bertasbih : ب-ـتص
ّ melapangkan :رشح – ل
syirik ;رشك – ب
bertasbih kepada : ـتص – ل
Mempersekutukan : ب- رشك
mengalahkan : – ىلعٚـت
Kesadaran: كٓؽ – ىف ّ memberatkan : ىلع-ٚك
Sujud : ـشػ – ىف
menjual :رشوه – ب
sengsara :ا – ىف٬ٜك
Bersyukur: ؽ – لٟك bersyukur : ٓىل١ – ؽٟك
mengalahkan : – ىلعٚـت
malu : ٦٤ – ـخص
Sujud : ـشػ – ىف
bersujud kepada : ـشػ – ل sujud :ـشػ – ل
keragu-raguan tentang :٦٤-ٝك
َ bersujud :ـشػا – ل
Menyaksikan : ػ – ىلع٫ك
Menyihir : ٦٤ - ـطؽ
Menyaksikan : ػ – ىلع٫ك
Menimpakan : ـغؽ – ىلع
menyaksikan :ػ – ل٫ك
mengejek :٦٤ – ـغؽوا
Mengakui : ػ – ب٫ك
persaksian terhadap : ػ – ىلع٫ك saksi :٦٤ – ػ٫ك
bersujud:ل-ـشػ
Mencemooh : ٦٤ – ـغؽ mengejek :٦٤ – ـغؽوا Segera : رسع – ىف
Melampaui Batas Terhadap :رسف – ىلع
Berjalan : رسى – ىف
menyerang :ـٍؽ – ب
menentang :ـٓا – ىف berusaha : – ىف٬ٓـ
menuju : ـىع – اىل
berusaha : ـىع – ل mengumpat : ـىع – ب Kebodohan : – ب٩ٙـ
menjatuhkan :ً – ىلعٜـ
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
106
Bashirotul Hidayah Menyesal : ً – ىفٜـ
Diberi : ٦٤ – ـىق Diberi : ٦٤ – ـىق
Diam: ٦ْ – جٟـ
Menentang kepada : ىف-ؽٟـ Tinggal : – ىف٦ـك Tinggal : – ىف٦ـك
mereka beristirahat : – ىف٦ـك Menempatkan : ٦٤ – ٦ـك Menempatkan : ٦٤ – ٦ـك
masukkan : – ىفٝ٢ـ ّ memberi salam : – ىلع٣٢ـ mendengar :ّ – ب٥ـ
Mendengar : ّ – ىف٥ـ
mendengar akan : ّ – ل٥ـ ّ membujuk :ل – ل٬ـ Meminta : – ىلع٠ـئ Meminta : – ىلع٠ـئ )(ض
)(ص sempit: ب- ىاق
sempit bagi :ج – ىلعٛىا
Kembali : نار – اىل
sempit : – بٚىائ
Kembali : نار – اىل ّ Menurunkan : نب – ىلع
Memukul: رضب – ب
menanggung: ب- نرب
sempit : – بٚىائ
pukullah :رضب – ب
menanggung: ب- نرب Bersabar: نرب – ىلع
Meliputi : رضب – ىلع
Sabar : نرب – ىلع
memberi:ل-رضب
Sabar : نرب –ىلع
membuat untuk: رضب – ل
membuatkan:ل-رضب
kesesatan unuk : – ىلع٠ى ّ Lenyap : ٦ْ – ٠ى ّ Menyesatkan: ٦ْ – ٠ى ّ Tersesat dari : ٦ْ – ٠ى
yang menyimpang :٦ْ – ٠ى yang menyimpang :٦ْ – ٠ى menyesatkan dari : ٦ْ – ٠ى menyesatkan : – ىلع٠٢ى
ّ Menyempitkan : ىيٗ – ىلع
Sabar : نرب – ىلع Sabar : نرب –ىلع ّ Menghalang – halangi dari : ٦ْ – نػ ّ Menghalangi : ٦ْ – نػ ّ menghalangi: ٦ْ– نػ
menghalangi : ٦ْ -نػ/ نػد
Menghalangi :٦ْ-نػ ّ Mempercanyai : نػق – ب meyakinkan : نػق – ىلع ّ Bersedekah : نػق – ىلع
ّ Bersedekah : نػق – ىلع ّ Menghalangi : ٦ْ – نػى ّ Menghalangi : ٦ْ – نػى
107
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
َ ْ ْ ْ َّ ْ ّ َ ْ َخ َٓ ّػِيَث ِبَ ْؽف٥ُ ْ س اْألَ ْف َٓال ال٬ْ ام ُ َٛ ْ ُْ َ ٣ِ ْ ِؽيٟ١آن ا ِ ِ ِ ِ ؽٜ١ ا٦ِ٤ اْل ِؽ اْلغ ِؽي ِز menutup:ىلع-صب ّ Berpaling: ٦ْ – صف menghindari :٦ْ – صف
menjelaskan: صف – ىف ّ Menjelaskan berulang-ulang :صف – ىف menghindar : ٦ْ - صف berkali kali:ىف- صف Mendaki: نٓػ – ىف
mengecilkan : ٦٤ – نٖؽ Hati kecil : نيغ – اىل tersesat : – ىلع٠ن
member rahmat : نىل – ىلع bersolawat : نىل – ىلع ّ Sholat : نىل – ىف ّ Sholat : نىل – ىف penuh:٦٤-ئ٢ن
usaha :ّ – ىف٨ن usaha :ّ – ىف٨ن
Dihancurkan :ب-ؽ٫ن )( ظ
)(ط
Mengurangi : ؽ – ىلع٪ُا ّ tetap : – ىلع٠ُ ّ Meraungi: – ىلع٠٢ُ
Mengelingi : ٌاف – ب
Mendihar : ٦٤ – ؽ٫ُ
mengunci mati : ٌتّ – ىلع
Terlihat :٦٤ – ؽ٫ُ
mengunci kepada : ٌتّ – ىلع
berkurang:٦٤-٣٢ُ ّ Mengira : ٦٤ – ٦ُ
Terlihat : ٦٤ – ؽ٫ُ
mengetahui:٠ْ-ؽ٫ُ
Dekat: ٌار – ب Mengunci: ىلع- ٌّت Mengunci: ٌتّ – ىلع Mengunci: ٌتّ – ىلع Tertutup : ٌتّ – ىلع
Mencerca : – ىف٦ٌٓ
melampaui batas :ٌيغ – ىف Memadamkan : ئ – بٌٙ
dapat melihat : ّ – اىل٢ٌ Melihat: ّ – ىلع٢ٌ muncul :ّ – ىلع٢ٌ bangkit :ّ – ىف٥ٌ
mensucikan: ؽ – ل٫ٌ ّ Mencela : ٦٤ – ع٬ٌ Menganggap mudah: ل- ْج٬ٌ ّ keluar masuk :ف – ىلع٬ٌ Melakukan towaf :ب-ف٬ٌ
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
108
Bashirotul Hidayah bernasib malang : ٌري – ب )(غ
)(ع memberi air:ب-اغيث
mengulanginya agar : ل- اعد
berkuasa :ب – ىلع١اغ
Kembali : اعد – ىف
lengah :٦ْ– ٠٘اغ
Melepaskan dari : ٕشؾ – ىف
Berangkat di pagi hari : ٕػا – اىل Murka: ٕيب – ىلع
Kembali : اعد – ىف
Menarik kembali : اعد – ل
berlindung :اعذ – ب
membalas:ب – بٛاع
Mengampuni : ؽ – لٕٙ
menyembah kepada : ٦٤- ْتػ
Mengampuni : ؽ – ىلٕٙ
Mendurhakai : ٦ْ – ْىت
berilah ampunan kepada : ؽ – ىلٕٙ
tergesa –gesa : – ىلع٠ْش
Lalai: ٦ْ – ٠ٕٙ
mempercepat : – ل٠ْش
Berlebih – lebihan: ىلغ – ىف
ditampakkan pada : ْؽض – ىلع
Memperoleh: ٦٤ – ٣٨ٕ
Mengemukakan: ْؽض – ىلع
Menolak : ٦ْ – ٕىن ّ Mengubah : ٕري – ب
memperlihatkan :ْؽض – ل
Mengampuni : ؽ – ىلٕٙ
berkuasa :ىلع-ب٢ٕ
Menolak : ٦ْ – ٕىن
ّ Mengubah : ٕري – ب
melihatkan: ْشؾ – ىف
mengadzab :ْؼب – ىلع
menawarkan :ْؽض – ىلع membawa :ىلع-ْؽض
mengenal :ْؽف – ف
mengetahui :ْؽف – ىف menguatkan : ْؾ – ب
memperdaya: ب-ْؾ
menyembunyikan :٦ْ – ْؾب
Mengabaikan : ٦٤ – ْىص ّ menjaga :٦٤ – ْو ampunilah :ؽ – لْٙ
Memaafkan : ٦ْ – ْىف Memperoleh maaf : ْىف – ل ّ Datang Sesudahnya ب – ىلعْٜ ّ Datang Sesudahnya ب – ىلعْٜ ّ Menolak : ب – لْٜ ّ Menolak : ب – لْٜ Memahami/Berpikir :ب-٠ْٜ
mengetahui : – اىل٣٢ْ
Mengetahui : – ب٣٢ْ Mengetahui : – ب٣٢ْ mengetahui : – ىلع٣٢ْ tahu : – ىف٣٢ْ
mengetahui : – ىف٣٢ْ
109
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
َ ْ ْ ْ َّ ْ ّ َ ْ َخ َٓ ّػِيَث ِبَ ْؽف٥ُ ْ س اْألَ ْف َٓال ال٬ْ ام ُ َٛ ْ ُْ َ ٣ِ ْ ِؽيٟ١آن ا ِ ِ ِ ِ ؽٜ١ ا٦ِ٤ اْل ِؽ اْلغ ِؽي ِز Mengetahui : ٦٤ – ٣٢ْ Mengetahui : ٦٤ – ٣٢ْ mengetahui : ىف-٣٢ْ
memberi tahu : – ب٣ي٢ْ
memanjangkan : ٦٤ – ؽ٥ْ Berbuat: – ىلع٠٥ْ
bekerja sesuai : – ىلع٠٥ْ membuat : – ىف٠٥ْ samar :يج – ىلع٥ْ samar :يج – ىلع٥ْ
tunduk :ْىن– ل
Menjadikan : ػ – اىل٫ْ memberi pesan :ػ –اىل٫ْ )(ق
)(ف berkata : ا ل – ىلعٛ
Membawa :ب-ا٬٘اءح
Berperah :ب- ٠احٛ
Menundukkan :ىلع-ا٬كف٧
Berbicara : ال – ىلعٛ
Berhembus :ب- جتؽي
Berbicara : ال – ىلعٛ
datang :ا _ب٬٘أح
berkata: ال – بٛ
Menfitnah : ال – ىلعٛ
Dirusak:ىف-لجٙ٧
datang :ا _ب٬٘أح
Menfitnah : ال – ىلعٛ
Menerangkan: ىلع- ٘خص
berkata : ال – لٛ
Melimpahkan kepada : ٘خص – ىلع
katakan kepada :ال – لٛ
memancarkan mata air:ل-٘شؽ
Berdiri untuk : ام – اىلٛ
ّ Berlari : ٦٤ – ٘ؽ
berkata kepada : ال – لٛ
mengatakan tentang : ال –ىلعٛ
bukakan kepada :٠ْ-٘خص
Turun:ب-٘طاق
Menegakkan : ام – بٛ
bergembira karena :ب-٘ؽح
Menegakkan : ام – بٛ
Ketetapan : ٦٤ – ٘ؽض
Menegakkan : ام – بٛ melaksanakan :kan : ام – بٛ Memberontak : ام – ىلعٛ
Menetapkan : ٘ؽض – ىف
menyiksa :٘ؽط – ىلع Memisah: ٘ؽق – ب
Memberontak : ام – ىلعٛ
Membuat kerusakan : ٘فػ – ىف
Menjaga : ام – ىلعٛ
durhaka:٦ْ-ٚ٘ف
Menjaga : ام – ىلعٛ
Mengurus : ام – لٛ
menggenggam :٦٤ – توٛ
Menghadap : – ىلع٠تٛ
merusak :٘فػ – ىف Keluar : – ب٠٘ه
Keluar : – ب٠٘ه ّ Penjelasan untuk : – ل٠٘ه
Menghadap : – ىلع٠تٛ
ّ Menjelaskan : – ل٠٘ه
Datang : – ىف٠تٛ
memberikan kelebihan : – ىلع٠٘ي
Datang : – ىف٠تٛ
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
Melebihi : ىلع- ٠٘ي
110
Bashirotul Hidayah Berperang : – ىف٠خٛ
ّ karunia : – ىلع٠٘ي ّ kelebihan :٦٤ – ٠٘ي
Berperang : – ىف٠خٛ
melebihkan :٠ْ-٠٘ي
Membunuh: – ب٠خٛ
berperang di : – ىف٠خٛ
Terbang diantara : ٦٤ – ِّ٘
Menguasai: ػر – ىلعٛ
Memahami : – ىف٩ٜ٘
Mampu : ػر – ىلعٛ
menyulitkan :ػر – ىلعٛ
mengukur : ػر – ىفٛ ّ menentukan :٦٤ -ػرٛ
melakukan :٦٤ – ٠ٓ٘ menciptakan :ىف
:berkuasa:٠ْ- ػرٛ
mewahyukan : ػف – بٛ ّ Menyediakan : ػم – لٛ َ kembali :٦٤ – ػمٛ
melemparkan :ؼف – بٛ
mendustakan yang : ؼف – بٛ Mendekati : ب-ؽبٛ
Mengundi dengan : ب- ٣فٛ bersumpah: – ب٣فٛ
ّ Menyampiakan: م – ىلعٛ
Meringkas: ٦٤ – رصٛ Menyerbu : ال – ىلع٤
Mengkisahkan: هم – ىلعٛ
Mengkisahkan : هم – ىلعٛ
menceritakan:٠ْ-مٛ
membinasakan : – ب٣هٛ menetapkan : ىض – اىلٛ
menghukum dengan : ىض – بٛ menetapkan : ىض – ىلعٛ
membinasakan : ىض – ىلعٛ
mengahiri keperluan : ٦٤ – ىضٛ
diberi keputusan dengan : ىض – بٛ menyampaikan :ىض – ىفٛ Terbelah : ٍّ – بٛ
Terbelah : ٍّ – بٛ ّ Memecahkan : ٍّ – ىفٛ Memotong : ٦٤ – ٍّٛ
Duduk : ب- ٓػٛ
Mengiringkan : ىف – ىلعٛ kembali :ب – اىل٢ٛ kembali :ب – اىل٢ٛ
111
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
َ ْ ْ ْ َّ ْ ّ َ ْ َخ َٓ ّػِيَث ِبَ ْؽف٥ُ ْ س اْألَ ْف َٓال ال٬ْ ام ُ َٛ ْ ُْ َ ٣ِ ْ ِؽيٟ١آن ا ِ ِ ِ ِ ؽٜ١ ا٦ِ٤ اْل ِؽ اْلغ ِؽي ِز
ّ Menengadah: ب – ىف٢ٛ Taat : ج – ل٨ٛ Taat : ج – ل٨ٛ
berputus asa dari :٦٤ – ً٨ٛ Masukkan:
ىق – ىف١ا
)( ل
)(ك pasti :السؽم – ىف
ada : اك ن – ىلع
menebus dengan :ال٘خػت – ب
ada : اكن – ىلع
pasti :السؽم – ىف
tdk ada yg dpt dilindungi :الجيار– ىلع
ada : اكن – ىلع
pantas : اكن – ل
tdk dapat mencapaimu: ن – اىل٬٢اليه
Terdiri dari : ٦٤ – اكن
tinggal:بلد – ىف
Termasuk : ٦٤ – اكن
tinggal :بلد – ب tinggal :بلد –ىف
Terdiri dari : ٦٤ – اكن Termasuk : ٦٤ – اكن
Mengedakan : بؿ – ب١
berada dalam:اكن –ىف
Mengacaukan: بؿ – ىلع١
tinggal:ىف-تدٞ
mengingkari : حلػ – ىف
berat bagi : رب – ىلعٞ ّ Menyombongkan : رب – ىفٞ
Menggabungkan : – بٚحل
dijungkirkan : ب – ىفٟتٞ
sewenang2 di : ٓال – ىف١
Menulis : خب – بٞ
menjadi pelajaran bagi : ن – ل٬ْٟل ّ Terus menerus dalam : ز – ىف١ Menggabungkan : – بٚحل
besar: ىف- ربٞ
membesarkan : ٦٤ – ربٞ
laknat : – ىف٦ٓ١
Diwajibkan: خب – ىلعٞ
dilemparkan kepada : ىق – ىف١ ّ diberi ;٦٤ – ىق١
Ditetapkan :ىلع-خبٞ
Menurunkan/melempar: ىلع- ىق١
merasa letih:٦٤-ىق١ bersabar:ىلع-نرب
Balik : م – ىلعٟل
Memegang : ؿ – ب٥١ ّ kita hapuskan :٦ْ – ؽٙنلك memenjarakan : – ضىت٩٨٨حفش١
Ditetapkan : خب – لٞ
Menulis : خب – لٞ Menetapkan :ىف-ؽٛ
Banyak : ٦٤ – رثٞ
kebohongan terhadap : ب- ػبٞ mendustakan : ؼب – بٞ mendustakan : ؼب – ىفٞ mendustakan: ٦٤ – ؼبٞ
mendustakan dengan :ؼب –بٞ
membuat-buat dusta terhadap : ؼب –ىلعٞ membohongi : ا –ىلع٬ؼةٞ membohongi : ا –ىلع٬ؼةٞ
memulyakan :٠ْ-ؽمٞ
Berusaha : فب – بٞ
Bertanggungjawab : فب – ىلعٞ menyingkap : ٦ْ – ٗلٞ
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
112
Bashirotul Hidayah menyingkap :٦ْ – ٗلٞ
menghilangkan :٦٤ – ٗلٞ hilangkan dari :٦ْ - ٚلٞ ّ Menahan : ٦ْ – ٗٞ
mengingkari : ؽ – بٙك mengingkari: ؽ – بٙك
kafir terhadap : ؽ – بٙك mengingkari : ؽ – بٙك Mengkufuri : ؽ – بٙك
Cuci tangan/bersih dari : ؽ – بٙك Cuci tangan/bersih dari : ؽ – بٙك Inkar : ؽ – بٙك
Inkar : ؽ – بٙك ّ Menghapus: ٦ْ – ؽٙك Kafir : ؽ – ىفٙك
mengingkari :ؽ –بٙك
membantah:ب-ؽٙك
Membukakan : ىف – اىلٞ Membukakan : ىف – اىلٞ cukup : ىف – بٞ
cukup : ىف – بٞ cukup : ىف – بٞ
Cukup : ىف – بٞ Cukup : ىف – بٞ
cukup:ب-ىفٞ
Cukup :ب-ىفٞ ّ Berbicara : – ب٣لك ّ Berbicara : – ب٣لك berada dalam :ج – ىف٨ٞ Mengelak :٦ْ- ٦ك
)(ن
)(م
kembali kepada : اىل-اب٧
Mengumumkan : ادى – ب٧
dibangkitkan :٦٤ – ن٬ذ٬ٓت٤
menimpa kepada :٦٤ -ال٧ Terangkan : تأ – ب٧ّ
kesenangan ketika :خاع – ىف٤
keluar ?:٦٤ – تا٧
ّ Memberikan : خّ – ىلع٤
menumbuhkan :تج – ب٧
memberikan :ب-ّخ٤
Memberitahukan: تأ – ب٧ menceritakan :تأ – ب٧َ kerjakan :تاء – ب٧
113
memberkahi : ارك – ىف٤
dibangkitkan :٦٤ – ن٬ذ٬ٓت٤ Kesenangan : خّ – اىل٤ ّ Memberikan : خّ – ىلع٤ Kenikmatan : خّ – ىف٤
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
َ ْ ْ ْ َّ ْ ّ َ ْ َخ َٓ ّػِيَث ِبَ ْؽف٥ُ ْ س اْألَ ْف َٓال ال٬ْ ام ُ َٛ ْ ُْ َ ٣ِ ْ ِؽيٟ١آن ا ِ ِ ِ ِ ؽٜ١ ا٦ِ٤ اْل ِؽ اْلغ ِؽي ِز menceritakan :ا – ب٨بئ٧ َ mantapkan :ثتج – ب٧ selamat :٦٤ – جنا
selamatkan dari : ٦٤ – ىج٧
menyelamatkan:اىل-ىج٧ selamat :ا – ب٨جني berguna :٦٤-حنج
yang disembah :٦٤ – ا٬ْػ٧
Memberi peringatan : ؼر – ب٧ Memberi peringatan : ؼر – ب٧
orang-orang beraqwa dalam : ّي – ىفٜخ٤ ّ Membantu : ػ – ب٤ ّ Melalui : مؽ – ىلع ّ Melalui : مؽ – ىلع
melewati :مؽ –ىلع melewati :مؽ –ىلع
berpenyakit : ف-مؽض ّ Menyakiti : مؿ – ب ditimpa:٦٤ – مؿ ditimpa:٦٤ – مؿ
Bernadzar : ؼر – ل٧
Mengusap : مفص – ب
Memandang : ؽا – ىف٧
melewati (bekas)مىش – ىف
Bernadzar : ؼر – ل٧ menurunka untuk : ٦٤ -ؽل٧ memandangb :ؽى – ىف٧ melihat :ؽي – ىلع٧
Berjalan : مىش – ب
menghindar : ٦ْ – مرصو٘ا menghindar : ٦ْ – مرصو٘ا
Menurunkan hujan: ٍؽ – ىلع٤
melihat :ؽي – ىلع٧
Melakukan tipu daya: ؽ – ىفٟم
Mengelupas :ؾع – ل٧
Mengadakan : ٦٤– ؽٟم ّ Menempatkan : – ىف٦ك٤ ّ member kedudukan : – ل٦ك٤
Meninggalkan: ٦ْ – ؾع٧ mencabut :٦٤ – ؾع٧ mencabut :٦٤ – ؾع٧
Mengadakan : ٦٤– ؽٟم
menurunkan :ؾل – اىل٧ ّ menurunkan :ؾل – ب٧
pemimpin :٦٤ – مآل
Menurunkan: ؾل – ب٧
tetap : د – ىف٢م
Menurunkan: ؾل – ب٧
pemimpin :٦٤ – مآل tetap : د – ىف٢م
menurunkan : ؾل – ىلع٧
Menguasai : – ىلعٝ٢م
Menyerang : ؾل – ىلع٧
mengasai : – لٝ٢م
Menyerang : ؾل – ىلع٧
Menguasai : – ىلعٝ٢م
menurunkan : اىل-ؾل٧
Memiliki : – لٝ٢م
diturunkan kepada : ىلع-ؾل٧
mempunyai: ٦٤ – ٝ٢م ّ Berbuat baik : – ىلع٦٤ ّ Berbuat baik : – ىلع٦٤
menurunkan : ٦٤ -ؾل٧
menurunkan kepada:ىلع-ؾل٧
mengairi :٦٤ – نفىق mengairi :نفىق – ىف
menyekutukan :نرشك – ب
Memiliki : – لٝ٢م
ّ Memberi karunia : – ىلع٦٤ ّ Memberi karunia : – ىلع٦٤
melimpahkan:ل- نرش
ّ menganugrahi nikmat : ىلع-٦٤
Menolong : رص – اىل٧
Larangan : ٦٤ – ِْث٬م
Menolong: رص – ىلع٧
pelajaran dari: ٦٤ – ِْث٬م
Bagian yang ditentukan : ٦٤ – هب٧
Menolong : رص – اىل٧
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
menetapkan agar :ل-ازل٨٤
Larangan : ٦٤ – ِْث٬م
114
Bashirotul Hidayah menolong :٦٤ – رص٧ melihat: ٦٤ – ِؽ٧
ّ Terpecah – pecah : ٦٤ – ّي٤
melihat kepada :ِؽ –اىل٧
Menarik: – بٚٓ٧
menguasai :ا – ىلع٬٢ٓ٧
anugrah ; – ىلع٣ٓ٧ Meniup : ظ – ىفٙ٧
meniupkan :٦٤ – ظٙ٧
Berabgkat : ؽ – ىفٙ٧
sebagian dari : ٦٤ -ؽٙ٧ melarang : – ىف٠ٓٙ٧
mengimfakkan : ٦٤ – ٚٙ٧
Menyulitkan:ىلع-ػرٜ٧
Berdo’a :ىف-ادي٨٘
Berkata :٦٤-الٛ
Meniup : ؽ – ىفٜ٧
mengurangi : ٦٤ – مٜ٧
Mengurangi : ٦٤ – مٜ٧ Mengurangi : ٦٤ – مٜ٧ َ cerita : ىلع-مٜ٧
Menundukkan:ىلع-كؿ٧
Menyembah :٦٤- ْتػ
Memberi petunjuk :ب-ػي٪
Mendustakan :ب- ؼبٞ Dirusak :ىف- قٙ٧
Melarang: ٦ْ - ىه٧ Melarang: ٦ْ - ىه٧ melarang :٦ْ – ىه٧
Mencegah :٦ْ- ىه٧ menunda :ؤعؽ – ل٧
memberikan :ف – اىل٬٧ memberikan :ف – اىل٬٧ )(و
)(ه Bersumpah : ٦٤ – ٚوذ
berilah :ا ب – ل٪
Bersumpah : ٦٤ – ٚوذ
Memberi : اب – ل٪
menemukan :وسػ – ب menemukan :وسػ – ب
berhijroyh:اسؽ – ىف٪
Mendapati : وسػ – ىلع
Berpindah : ٦٤ - ًت٪
menemukan:٦ْ-وسػ
Diterbangkan :ب-ؽا٪
mendapati : وسػ –ىف
115
Memberi : اب – ل٪
Petunjuk : ٦٤ – ػى٪
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
َ ْ ْ ْ َّ ْ ّ َ ْ َخ َٓ ّػِيَث ِبَ ْؽف٥ُ ْ س اْألَ ْف َٓال ال٬ْ ام ُ َٛ ْ ُْ َ ٣ِ ْ ِؽيٟ١آن ا ِ ِ ِ ِ ؽٜ١ ا٦ِ٤ اْل ِؽ اْلغ ِؽي ِز ّ merontkkan :ق – ب٪
mendapat:ل-وسػ
mendapatkan:ل-وسػ
membinasakan :٦٤ – ٝ٢٪
menemukan:٦٤-وسػ
merencanakan terhadap: – ب٣٪
menghendaki : – ىف٩وراودح
sempurna:ل-يهء
menemukan:٦٤-وسػ
menyediakan:ل-يهء
Mewariska: ب- ورث
merasa puas dengan :ب-ورض
Tertutup/ Bersembunyi: ٦ْ – وري menimbang : وزن – ب durhaka : – ىفٚوـ
Membisikkan : س – ىف٬وـ ّ Menetapakan : وص – ب Sampai : – اىل٠ون
Berwasiat : وىص – ل
Mempelajari : وْو – ل Memberi pelajaran : وَْ – ب
Memberi pelajaran : وَْ – ب ّ Membalas: وف – اىل menyempurnakan: ٦٤ – وىف
Membawa : ػ – ىلعٛو Membawa : ػ – ىلعٛو Menimpa : ّ – بٛو pasti :ّ – ىلعٛو
memasukkan : ز – ىف١و memasukkan : ز – ىف١و
berpaling ke..: وّل – ىلع
berpaling:٦٤-وّل
menganugrahi :ب – ب٪و memperlihatkan :اىل
)( ي mengganggu : – اىل٠يه
mendatangkan : – ب٬يأح
menyembah :٦٤ – يٓتػ
datang :٦٤ – ٣يأحيك
mengindahkan : – يٓتؤا
Menggali : يتطد – ىف َ sempurna :ىلع- ٣يخ
menyembah :٦٤ – يٓتػون dihadapkan :ن –ىلع٬يٓؽى
dihadapkan :ن –ىلع٬يٓؽى memelihara :٦٤ – ٣يٓه
memelihara :٦٤ – ٣يٓه ّ menggigit :يٓو – ىلع َ mengajarkan :٦٤-٣٢ٓي
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
datang :٦٤ – ٣يأحيك
bersembunyi :٦٤ – ارى٬يخ
menerima obat atas : ب – ىلع٬يخ ّ Mengambil: ٦٤ – ل٬يخ ّ Putuskanlah dari : ٦٤ - ن٬ل٬يخ
berdebat :جيادل – ىف
116
Bashirotul Hidayah tinggal :ا – ىف٬٨ٖي
tetap : ىلع٠حي
dibuat oleh :٦٤– رتىٙي
dari segala segi :ا – ب٬ٍحيي
kuasa / berdaya ػر – ىلعٜي mengadili :ىض – ةّيٜي
Menyembunyikan : ٦٤ – ن٬ٙخي َ menyembunyikan :يػس –ىف
kufur : ؽ –بٙيك
diajak kepada : يػىع – اىل
Membantu : ٦ْ – يٖىن kamu semua menerima :ا – ل٬٢تٜي
kufur : ؽ –بٙيك
Mengelakkan :٦ْ-ن٬ٙيك menoleh :٦٤ – جٙخ٢ي
diturunkan :ىق – اىل٢ي
tetap : ىلع٠حي merasa aman :خيفٗ – ب
panggilan : ن – اىل٬ْيػ
menurunkan : – ىلع٠يؽـ menurunkan : – ىلع٠يؽـ
memperhatikan :يؽوا – اىل
Memperbanyak : ػد – ب٥ي
menambahkan : – اىل٣يؾدك
memelihara : – ىلعٝف٥ي
menambahkan : – اىل٣يؾدك
menginfakkan :٦٤ – ٚٙ٨ي
dia menjawab mu:يفخشيب – ل
memberi petunjuk : ػى – ل٫ي
melarang :٦ْ – ن٬٫٨يج
disegerakan oleh :٦٤– ٠يفخٓش ّ memudahkan :يرس –ل
pergi :ن – اىل٬ْؽ٫ي
berpaling :٦ْ – يهػون
diwahyukan kepada : ىح – اىل٬ي
selamat : ٦٤ -٦٤يؤ
berjalan:ىش – ىف٥ي
menunjukkan kepada :ػى– اىل٫ي binasa : – بٝ٢٫ي
mengutus :ىح – اىل٬ي
menyimpang : ٦٤ – يؾغ
menghendaki:٦٤-يلاء
berpaling :٦ْ – يهػون mempercayai :ن – ب٬٨٤يؤ
Kesimpulan Berdasarkan hasil tela’ah dari Al-Qur’an yang coba penulis lakukan, terdapat beberapa fi’il muta’addi bi harfi jarrin yang memiliki dua atau tiga ta’alluq yang berbeda meskipun asal katanya َ َخَٞ . ب َ َخَٞ bila berta’alluq dengan huruf jar sama. Sebagaimana kata: ب ( )لmemiliki arti: menulis, sedangkan bila berta’alluq dengan huruf jar ) (ىلعmemiliki arti: ditetapkan. Kedua kata ini meskipun dari kata yang sama namun secara arti sangat berbeda jauh; menulis dan ditetapkan. Dan juga terdapat satu kata yang memiliki dua ta’alluq yang َ َ berbeda namun memliki arti yang sama. Sebagaimana kata ؼ َبٞ baik berta’alluq dengan huruf jar ( )ىفmaupun (٦٤) hanya memiliki satu arti yakni mendustakan.
117
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
َ ْ ْ ْ َّ ْ ّ َ ْ َخ َٓ ّػِيَث ِبَ ْؽف٥ُ ْ س اْألَ ْف َٓال ال٬ْ ام ُ َٛ ْ ُْ َ ٣ِ ْ ِؽيٟ١آن ا ِ ِ ِ ِ ؽٜ١ ا٦ِ٤ اْل ِؽ اْلغ ِؽي ِز
Sedikit contoh di atas, dapat memberikan sebuah kesimpulan bahwa dalam menentukan arti sebuah kata kerja yang muta’addi dengan huruf jar beserta ta’alluqnya tidak dapat di generalisasi begitu saja. Hal ini membutuhkan kejelian dalam menentukan arti serta harus mengacu pada pedoman dasar yakni siyaq al-kalam yaitu susunan kata dalam suatu paragraph.
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014
118
Bashirotul Hidayah
Daftar Pustaka Depertemen agama RI. Al-Qur’an Dan Terjemahnya. Rahman, Kaserun AS. Kamus Modern Arab-Indonesia Al-Kamal. Surabaya: Progressif, 2010. Cet. I. Mufid, Nur. Kamus Modern Indonesia-Arab Al-Mufied. Surabaya: Progressif, 2010. Cet. I. Atabik Ali dan A Zuhdi Muhdlor. Kamus \Kontemporer ArabIndonesia Al-Ashri. t.t.; Multi Karya rafika, t.th. Hakim, Taufiqqurahman. Kamus Taufiq. Jepara; Al-Falah Offset Amsilaty, t.th. Yunus, Mahmud Yunus. Kamus Yunus. Surabaya; Mahmud Yunus wa Dzurriyah, t.th. Munawwir, Ahmad Warson. Kamus Munawwir. Surabaya; Pustaka Progressif, t.th.
119
Tafaqquh; Vol. 2 No. 2, Desember 2014