Fietsen heeft voorrang

Rotterdam.nl

Fietsen heeft voorrang Fietsplan Rotterdam 2015-2018 Consultatiedocument 30 juni 2015

Inhoudsopgave

De fiets als nieuwe heilige koe

Leeswijzer . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 05 We werken hard aan een nog socialere en leefbare stad. En aan een gezond, dynamisch en economisch sterk Rotterdam. De fiets heeft daarin een zeer belangrijke rol. De fiets als nieuwe heilige koe. Dit betekent dat we lopen, fietsen en openbaar vervoergebruik stimuleren als alternatief voor de korte autoritten in de stad. Gelukkig zien we het fietsverkeer in de Rotterdamse binnenstad al flink stijgen. Op die trend springen we dan ook in. In 2018 willen we dat Rotterdamse fietsers hun stad als ideale fietsstad zien. In het collegeprogramma hebben we ons tot doel gesteld het aantal fietsers op onze belangrijke fietsroutes naar de binnenstad tot 2018 met minimaal 10% te laten groeien. We zetten alles op alles om fietsers hier een nog sterkere uitgangspositie te geven, om verder te kunnen groeien naar Rotterdam als fietsstad van Nederland.

Een gunstige startpositie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

De fiets in stedelijk perspectief . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Het Rotterdamse fietsgebruik nu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Wat bereikten we de afgelopen jaren? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Waar liggen onze belangrijkste kansen? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Waar gaan we naartoe? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

06 06 06 10 10 13

Steeds meer fietsers beschouwen hun tweewieler als lifestyle-element. De hippe fiets wint terrein. De flexibiliteit, het bewegen en de buitenlucht dragen bij aan de gezondheid en de kwaliteit van leven. De elektrische varianten maken het voor een grotere groep mensen mogelijk langere afstanden af te leggen.

Om het aantal fietsers in de stad verder te laten stijgen, zijn ambassadeurs nodig die de voordelen van het fietsen nadrukkelijk uitdragen. Niemand kan dat ambassadeursschap beter gezicht geven dan de Rotterdamse fietser zélf. We investeren in het verbeteren van comfort en aantrekkelijkheid van onze voorzieningen voor onze groeiende groep fietsambassadeurs. En willen mede op deze manier diegenen die nog niet (vaak) op de fiets stappen, verleiden dit wél te doen.

In & rond de Binnenstad . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lekker kunnen doorfietsen… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Veilig en comfortabel stallen… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zoveel mogelijk op de fiets… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

16 16 18 20

Hoe? Door de fiets voor afstanden tot zeven kilometer (op de e-bike zelfs voor afstanden tot vijftien kilometer!) te beschouwen als een volwaardig alternatief voor de auto. Door de fietsers in onze stad een nadrukkelijker plek te geven in het verkeer en hen op belangrijke kruispunten een betere voorrangspositie te geven. We blijven de fietspaden en voorzieningen op straat verbeteren en we investeren in al die plekken waar fietsers hun ‘nieuwe heilige koe’ willen stallen. Onze binnenstad beschouwen we als proeftuin voor experimenten met fietsparkeren. Met relatief kleine maatregelen die op de juiste plaatsen groot effect hebben, zetten we het Rotterdamse fietsgebruik in de gehele stad verder in de lift.

In & rond de Wijken . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lekker kunnen doorfietsen… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Veilig en comfortabel stallen… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zoveel mogelijk op de fiets… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

23 23 27 28

Dat doen we in nauwe samenwerking met allerlei partners op fietsgebied. En natuurlijk met de Rotterdamse fietser zélf. Bovendien kijken we goed naar mogelijkheden en oplossingen die andere steden in Europa hebben gevonden. We zetten vaak en veel de ‘fietsersbril’ op bij alles wat we doen. Of het nu korte of lange afstanden zijn, woon-werkverkeer of recreatie. Alle fietsers waarderen we. Dat maken we zicht- en vooral merkbaar. Want laten we eerlijk zijn: op de fiets voel je je pas een échte Rotterdammer.

Van & naar de Regio . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Lekker kunnen doorfietsen… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Veilig en comfortabel stallen… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

Zoveel mogelijk op de fiets… . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

31 31 32 33

Financiën . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Pex Langenberg Wethouder Haven, Duurzaamheid, Mobiliteit en Organisatie

2

Totstandkoming . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

3

Leeswijzer Voor u ligt dit zogenoemde consultatiedocument. Hierin schetsen we de grote lijnen van het uit te voeren fietsbeleid voor de komende jaren, gebaseerd op alle input en informatie die door veel partners op fietsgebied is aangeboden.

Dit document vormt de voorzet voor het Fietsplan van Rotterdam voor de periode 2015 – 2018, als deeluitwerking van het Coalitieakkoord 2014 – 2018 “Op volle kracht vooruit”, het Collegeprogramma # Kendoe en de Rotterdamse Mobiliteitsagenda.

In het Coalitieakkoord en het Collegeprogramma 2014 – 2018 wordt ingezet op meer ruimte voor de fietser door beter fietspaden en meer stallingen. In het Collegeprogramma is de doelstelling opgenomen om deze collegeperiode het fietsgebruik op de meetpunten rond de binnenstad met 10% te laten groeien.

De op 18 juni j.l. vastgestelde overkoepelende Rotterdamse Mobiliteitsagenda beschrijft hoe het college wil omgaan met de mobiliteit in de stad en de regio. De Rotterdamse Mobiliteitsagenda vormt het kader voor vier deeluitwerkingen die de belangrijkste mobiliteitsthema’s vormen in het collegeprogramma, te weten: een Stedelijk Verkeersplan, een Parkeerplan, een Verkeersveiligheidsplan en het Fietsplan. Van dit laatste is dit consultatiedocument de ‘voorzet’.

We hebben dit consultatiedocument gebaseerd op drie thema’s: ‘Lekker kunnen doorfietsen’, ‘Veilig en comfortabel stallen’ en ‘Zoveel mogelijk op de fiets’.

Kortweg: fietspaden, fietsen stallen en fietsgebruik.

Omdat de voorwaarden voor verbetering per gebied in de stad verschillen, hebben we deze thema’s in drie hoofdstukken ondergebracht. Namelijk ‘In en rond de binnenstad’, ‘In en rond de wijken’ en ‘Van en naar de regio’. Per hoofdstuk schetsen we het ideale toekomstbeeld, stellen we per thema de doelen en presenteren we bijhorende actiepunten.

Let wel; Sommige keuzes op verkeersgebied hebben behoorlijke gevolgen voor andere verkeersstromen in de stad. Neem de voorrangspositie van fietsers op kruispunten of ruimteverdeling tussen bijvoorbeeld fietsers, voetgangers en autoverkeer. In het Stedelijk Verkeersplan maken we keuzes ten aanzien de voorkeurspositie van de fiets ten opzichte van de andere verkeersstromen in de stad. Het Fietsplan vormt hiervoor een belangrijke bouwsteen. Het Fietsplan en het Parkeerplan zullen bij elkaar komen als het gaat

4

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

om de ruimte voor autoparkeren en de ruimte voor fietsparkeren. Zeker voor de binnenstad biedt dat kansen.

Dit document, met de gebieden, thema’s, doelen en actiepunten, vormt de voorgestelde grote lijn. Per jaar maken we in diezelfde thema- en hoofdstukindeling een uitvoeringsprogramma, met daarin de praktische plannen en maatregelen voor het komende jaar beschreven. Immers: het is lastig te voorspellen wat waar nodig is en waarom. En natuurlijk wat wanneer de meeste prioriteit verdient.

Het uitgangspunt bij wat we doen, is dat we extra ruimte zoeken voor fietsers, daar waar dat nodig is.

Door straks aan het Fietsplan als grote lijn, jaarlijks een uitvoeringsprogramma te koppelen, kunnen we flexibel blíjven inspelen op ontwikkelingen en bewegingen.

De uitvoeringsprogramma’s zullen uiteraard worden opgesteld in nauwe samenwerking met de alle partijen die input hebben geleverd op het Fietsplan.

Voordat we alles in het uiteindelijke Rotterdamse Fietsplan gieten, willen we u en al die andere fietsexperts en gebiedskenners in de stad deze voorzet bieden. Dit consultatiedocument hebben we opgesteld op basis van input van allerlei partijen en organisaties in de stad die actief zijn op fietsgebied.

Leest, kijkt en denkt u vooral mee. Want een gedegen Fietsplan biedt pas toekomstperspectief als het zoveel mogelijk gedragen wordt door experts en fietsers zélf. We nodigen u dan ook van harte uit op dit consultatiedocument te reageren.

5

Groei openbaar vervoer in Rotterdam

Rotterdam is een ondernemende stad. Een stad die bloeit en groeit. Een stad

120 180 120180

110 110

110170 110170

180 180

80 80

80 130 80130

150 150

70 70

120 70120 70

140 140

90 90

vormt het stimuleren van Rotterdammers om nog vaker en verder te gaan fietsen. Om te weten waar hiervoor de kansen liggen, is goed zicht op onze

Bus Bus

tweewieler. In 5% van de gevallen is dit een elektrische. Bovendien is het fietsgebruik in Rotterdam de afgelopen 10 jaar met 60% gegroeid.

80000 70000

180 160

60000 Het Rotterdamse fietsgebruik nu…

50000

80.000

Groei fietsintensiteit in Rotterdam

80.000 70.000

7%

70.000 60.000

7%

60.000 50.000

20132013

20122012

20112011

20102010

20092009

20082008

20072007

20062006

20052005

20042004

20032003

20022002

20012001

20142014

20132013

20122012

20112011

20102010

20092009

20062006

20052005

20042004

20032003

20022002

20012001

Door deze ontwikkelingen op de goede plekken op de juiste manier aan te sporen, kan Rotterdam haar aantrekkingskracht en de kwaliteit van leven in haar wijken verder verbeteren. TNO heeft onderzocht dat wanneer er 30.000 inwoners in de binnenstad bij zouden komen, dit zou leiden tot maar liefst 30.000 extra banen.

Bovendien zou een toename van inwoners ook structureel bijdragen aan ‘schonere’ mobiliteit. Ten opzichte van bewoners in de regio, reizen stedelingen namelijk relatief minder ver. En zij doen dit in verhouding aanzienlijk minder vaak met de auto, maar juist meer met het openbaar vervoer, te voet en… Met de fiets.

50000

Het fietsgebruik in Rotterdam is de afgelopen tien jaar 40000 fors toegenomen. Hoe deze40000 toename in fietsgebruik 30000 precies is ontstaan? Deze groei is in Rotterdam niet 30000 specifiek onderzocht. Uit landelijke studies blijkt dat een 20000 samenspel van factoren deze groei veroorzaakt: leeftijd, 20000 opleiding en inkomen van de10000 bewoners. In Rotterdam is die verhouding als volgt: Van 10000 de inwoners met een 0 huishoudensinkomen boven twee keer modaal, bezit 93% een fiets. Bij inwoners met een 0huishoudensinkomen tussen modaal en twee keer modaal, ligt dat percentage op 86%. Van de Rotterdammers met een minimum huishoudensinkomen is 61% fietseigenaar.

20082008

140

Zo’n 30 à 40% van de bevolkingsgroei in Nederland 140 vindt plaats in de grote steden. Niet 120overal in Nederland, maar wel in grootstedelijke agglomeraties zoals de 120 100 De afgelopen jaren Metropoolregio Rotterdam Den Haag. is ondanks de economische crisis 100 door verschillende 80 partijen geïnvesteerd in het versterken van deze stad.

80 En dat met zichtbaar resultaat, bijvoorbeeld behoud van 60 midden- en hoge inkomens, vergroening, verduurzaming 60 en een sociaal economische verbeterslag in Rotterdam Zuid. Dat Rotterdam steeds aantrekkelijker wordt, blijkt ook uit de bevolkingsgroei.

20072007

De fiets in stedelijk perspectief…

160

2014 2014

2013 2013

2011 2011

2012 2012

2010 2010

2009 2009

2008 2008

2007 2007

2006 2006

2005 2005

2004 2004

2003 2003

2002 2002

2001 2001

1999 1999

1998 1998

2000 2000

Metro Metro

Tram Tram

Dagen per week per wijk Op werkdagen fietst Rotterdam veruit het meest, in de weekenden is het iets rustiger. Rond de 160.000 Rotterdammers pakken dagelijks hun fiets. Nog eens 200.000 Rotterdammers doen dat wekelijks. Zo’n 160.000 Rotterdammers fietsen nooit. Er zijn wel verschillen tussen de wijken. Bewoners in het centrum, Hillegersberg - Schiebroek, Kralingen - Crooswijk en Noord fietsen relatief vaak. Op de Zuidoever gebruikt 51% van de bewoners wekelijks de fiets. Ruim de helft van de bewoners in Feijenoord, IJsselmonde, Charlois en Hoogvliet gebruikt de fiets echter (bijna) niet. Dit geldt ook voor de bewoners van Delfshaven en Prins Alexander.

70000 60000

180

Totaal Totaal

Het fietsgebruik verschilt sterk per wijk. Op Zuid verplaatsen de bewoners zich gemiddeld minder vaak per fiets, maar gaat men vaker lopen of neemt men de auto. De redenen voor Rotterdammers om wel voor de fiets te kiezen, is vooral om naar sportclubs en winkels te gaan. Bewoners in de wijken in Noord binnen de ring (Centrum, Delfshaven, Noord, Kralingen - Crooswijk en Nieuw Mathenesse) gebruiken de fiets daarnaast in verhouding ook meer bij het uitgaan. Bewoners op Zuid pakken de fiets bovendien relatief vaker om naar werk en school te gaan.

20142014

80000

200

1997 1997

Rotterdammers en mensen uit de regio zo’n 560.000 fietsritten in onze stad.

40 40

1996 1996

50 50

1995 1995

startpositie onmisbaar. Die startpositie is behoorlijk gunstig. Per dag maken

170 170 160 160

6% 6%

110 60110 60 100 100 50 50 90 90

60 60

Van de Rotterdammers vanaf zestien jaar en ouder bezit namelijk 79% een

17% 17%

160 100160 100 150 150 90 90140 140

100 100

met ongekende mogelijkheden en vele uitdagingen. Een van die uitdagingen

200

Groei automobiliteit in stedelijk gebied

120 120

50.000 40.000 40.000 30.000

40 80 40 80

130 130

10% 10%

120 120

11% 11%

110 110

10% 10%

100 100 1986 1986 1987 1987 1988 1988 1989 1989 1990 1990 1991 1991 1992 1992 1993 1993 1994 1994 1995 1995 1996 1996 1997 1997 1998 1998 1999 1999 2000 2000 2001 2001 2002 2002 2003 2003 2004 2004 2005 2005 2006 2006 2007 2007 2008 2008 2009 2009 2010 2010 2011 2011 2012 2012 2013 2013 2014 2014

Een gunstige startpositie

13% 13%

Regio Regio

Ruit Ruit

Binnenstad Binnenstad

90 90 80 80

17% 17%

Fiets versus auto 12% 12% Rotterdammers een afstand van vijftien Wanneer 7% kilometer –zo’n 45 tot 60 minuten 7% fietsen– of minder moeten afleggen, kiest 16% van hen ervoor om dit op hun tweewieler te doen. Als zij een vervoersmiddel moeten kiezen voor afstanden minder dan vijf kilometer, pakt 23% van de Rotterdammers over het algemeen de fiets. In Rotterdam bestaan relatief de meeste korte autoritten, die tussen drie en vijf kilometer, uit even heen en weer rijden van en naar de binnenstad. Zeker op de routes waar geen directe alternatieven voorhanden zijn. Denk aan de Straatweg en aan de Erasmus- en Willemsbrug. Van het totaal aantal autoritten op de Coolsingel en Blaak ligt het aantal korte autoritten boven de 10%. Dat vertaalt zich in meer dan 2.000 autoritten per etmaal.

Aandeel fietsgebruik in vier grote gemeenten (2010-2012) < 5 km

5 t/m 14 km

Rotterdam

23%

16%

Amsterdam

38%

30%

Den Haag

28%

19%

Utrecht

40%

30% Bron: OVIN, bewerking OBI

30.000 20.000 20.000 10.000

6

Gem. werkdag

Zaterdag

Zondag

Gem. werkdag

Zaterdag

Zondag

20142014

20132013

20122012

20112011

20102010

20092009

20082008

20072007

20062006

20052005

20042004

20032003

20022002

0

20012001

10.000 0

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

7

FIETSTELLINGEN LEGENDA

A13

Treinnetwerk met treinstation

Richting Den Haag (F13)

Richting Den Haag (Vaartenroute)

Richting Zoetermeer

Metronetwerk met metrostation Waternetwerk met halte Waternetwerk met halte (wensbeeld) Hoofd fietsroutes

HOEK VAN HOLLAND

3.347 2.006 1.805

Stedelijke fietsroutes Rotterdam The Hague Airport

Ontbrekende schakels 4.003 3.375 2.594

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

8

Aantal fietsers per: - werkdag - zaterdag - zondag

Erasmusbrug Maastunnel Weena Schiedamseweg Kralingseweg Willemsbrug Mathenesserbrug Molenlaan Oostplein Rochsussenstraat Schiekade Bergwegbrug Rozenlaanviadukt 2e Rosestraat Bergambachtstraat Groene Kruisweg Laan op Zuid Langenhorst Maashaven Pascalweg Groeninx van Zoelenlaan A. v Rijksevorselweg Pr. Alexanderlaan Capelseweg

A20

1.148 934 827

A4

VLAARDINGEN

SCHIEDAM

4.003 3.375 2.594

Kralingse Plas

8.448 8.004 6.049

11

6 10

5.277 3.112 2.915

5

9

6.843 4.053 3.063

4

2.554 2.145 1.925

7.470 6.064 4.415

3

7

Richting Gouda

12

13

8.247 5.928 4.864

24

23

6.572 5.104 2.701

5.111 3.733 2.803

ROZENBURG

A20

1.143 679 606

1.175 686 556

10.968 8.593 7.409

5.441 4.311 3.405

CAPELLE AAN DEN IJSSEL

22

1 2.115 1.609 1.579

2

2.849 1.749 Erasmus Universiteit 1.161

2.522 1.886 1.611

19

17

1.515 1.043 894

14 De Kuip

522 372 364

16

Zuiderpark

18

2.284 1.361 1.161

573 494 472 923 505 432

A15

HOOGVLIET

21

5.115

15 1.609 20

1.579

A16

Richting Spijkenisse

POORTUGAAL

RHOON

BAR-route BARENDRECHT

Richting Dordrecht

A29

8

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

9

Rotterdamse redenen Wanneer we Rotterdammers vragen waarom zij bijvoorbeeld in plaats van de auto te pakken, niet vaker fietsen, geven zij als meest belangrijke redenen het weer en de reisafstand. Gevolgd door het risico op diefstal of vernieling, dat de fiets als vervoersmiddel niet snel genoeg is en ze zich op de fiets niet veilig voelen in het verkeer ofwel het eng vinden te fietsen. Sommigen geven aan vanwege fysieke redenen (handicap, leeftijd) niet op de pedalen te stappen. Ook oncomfortabele routes en de Nieuwe Maas met haar beperkt aantal oversteekplekken, worden als reden genoemd. Daarnaast vormt ook het goede openbaar vervoer een belangrijk alternatief voor de fiets.

Op de goede route We hebben de afgelopen jaren fors geïnvesteerd in de aanleg en verbetering van tientallen kilometers aan fietsroutes en het wegnemen van ontbrekende schakels ofwel verbindingen tussen die routes. Brommers moeten zich in Rotterdam tegenwoordig bij het autoverkeer voegen, en dat geeft rust op de fietspaden. In 2015 evalueren we hoe deze brommerwerende maatregel op fietspaden heeft gewerkt en wat we aanvullend moeten doen. We kennen daarnaast een toenemend aantal zogenoemde langeafstandsfietsroutes; van Rotterdam naar Dordrecht, van Rotterdam naar Den Haag en van Rotterdam naar Spijkenisse.

We zien tegelijkertijd dat het aantal zogenoemde eenzijdige ongelukken onder fietsers helaas is toegenomen. Obstakels zoals paaltjes en eilandjes op fietspaden zijn hiervan regelmatig boosdoeners. Vanuit fietsoogpunt is daarnaast een gevoel ontstaan, dat zij met regelmaat aan het figuurlijk korte eind trekken als het om de buitenruimteverdeling tussen weggebruikers, bijvoorbeeld auto’s versus fietsers gaat. Zowel op het gebied van fietspaden, als stallingen als andere voorzieningen. Gelukkig is het beeld van Rotterdam als specifieke autostad de afgelopen jaren al aan het kantelen. We willen als stad de basis nog beter op orde hebben. En dat betekent flink doorbouwen op onze gunstige startpositie.

Waar liggen onze belangrijkste kansen?

Wat bereikten we de afgelopen jaren?

We tellen als stad nu in totaal zo’n zeshonderd kilometer aan fietspaden en fietsstraten. Dat is grof gemeten een afstand van Rotterdam naar het Duitse Stuttgart.

Wanneer je je bedenkt dat de aanleg van een kilometer fietspad rond de een miljoen euro kost, illustreert dat wellicht iets beter hoeveel we als stad inmiddels aan ons totale fietspadennetwerk hebben besteed.

In cijfers en getallen We bieden drie gratis en bewaakte fietsenstallingen in de binnenstad, en tellen naar schatting 8.700 losse stallingsplekken op straat. Verspreid over de wijken staan 750 fietstrommels, goed voor maximaal 3.750 afsluitbare fietsstallingsplekken. In 2013 haalden we ongeveer 4.200 fietswrakken en 2.300 weesfietsen van de straat.

Bij verschillende OV-knooppunten als de ondergrondse stalling van Rotterdam Centraal (5.190 plekken), stalling noordzijde Rotterdam Centraal (1.700 plekken), stalling Churchillplein (140 plekken) en Meent (250 plekken) is de bezettingsgraad gemiddeld 60 tot 75%. Rotterdammers geven voor die mogelijkheden een rapportcijfer dat tien jaar geleden nog net onvoldoende was, en nu een 6,1.

En daar komt eind 2015 de stalling bij station Blaak (circa 900 plekken) nog eens bij. Het Fietsveer Kralingen Feijenoord vervoerde in 2014 gemiddeld 120 fietsers per dag en kreeg een negen als waarderingscijfer op haar dienstregelingsrapport.

10

De fiets is bezig aan een internationale opmars.

Veel wereldsteden –Londen, Parijs, New York en Kopenhagen– profileren zich graag als fietsstad. En niet voor niets: Een fietsvriendelijke stad is een leefbare stad: gezond, goed voor het milieu en de fiets neemt veel minder ruimte in dan de auto.

Groener, schoner, leefbaarder Hoe meer mensen fietsen, hoe meer ruimte overblijft voor groen. Onderzoek wijst uit dat in wijken waar autoverkeer vermindert, de waarde van woningen oploopt. Bovendien: Een wijk waar de bewoners in verhouding meer fietsen, wordt veelal als prettiger en leefbaarder beleefd. En niet te vergeten, op de fiets beleef je een stad pas écht. Je kunt grotere afstanden overbruggen dan te voet en hebt meer contact met mensen op straat dan wanneer je in de auto zit.

Als we het gemiddelde Rotterdamse fietsgebruik van 23% op een afstand kleiner dan vijf kilometer vergelijken met het percentage in de drie andere grote steden in Nederland, blijft het percentage korteafstandsfietsers in Rotterdam nog achter. Omdat veel korte autoritten plaatsvinden op de routes van en naar de binnenstad, ligt juist daarin een kans meer mensen te verleiden de fiets te nemen. De tweewieler als een toonbeeld van duurzame mobiliteit. Geen schadelijke uitstoot, minder luchtvervuiling en daarmee betere luchtkwaliteit in de stadsstraten. De enige brandstof die nodig is, is de energie van Rotterdammers, die de pedalen draaiende houden. Beweging helpt bij het voorkomen van aandoeningen als hart- en vaatziekten en diabetes.

Mensen die fietsen hebben minder vaak last van overgewicht en voelen zich gelukkiger. Het vergroot de zelfredzaamheid van kinderen en ouderen.

Direct in verbinding Een factor die routes oncomfortabel maakt, is een zogenoemde ontbrekende schakel. Kortweg; als het fietspad stopt en je als fietser je toch bij het autoverkeer moet voegen. Of als je voor de handigste route eigenlijk tegen de richting in moet rijden. Als fietser kun je bijvoorbeeld niet door winkelgebied in de Rotterdamse binnenstad heen. Ook als je vanaf de Nieuwe Binnenweg

Fietsen heeft voorrang

naar de Coolsingel wilt fietsen, moet je flink omrijden.

Ook het Park bij de Euromast en het gebied rond het Erasmus Medisch Centrum zijn moeilijk door te steken op de fiets. Daarnaast vormen de beperkte oversteekmogelijkheden van de rivier de Nieuwe Maas een struikelblok, net als de missende link voor fietsers (en voetgangers) tussen bijvoorbeeld Katendrecht en Charlois. Daar kunnen we op inhaken en die verbindingen verbeteren, Belangrijkste kansen voor aantrekkelijke fietsroutes liggen voor Rotterdam langs de rivieren, de singels, de havengebieden en de vele architectonische iconen.

Op de langere afstanden vergroten de e-bike en andere snelle nieuwe fietsvarianten de actieradius. Voor afstanden tot vijftien kilometer is de fiets daardoor een steeds beter alternatief voor de auto. Hoe meer mensen op deze afstand voor de fiets kiezen hoe lager de filedruk is op de snelwegen en invalswegen. Op de belangrijkste fileknelpunten bestaat ruwweg één derde van het autoverkeer uit lokaal verkeer, één derde uit regionaal verkeer en één derde uit doorgaand verkeer.

Economische potentie De sociaal economische meerwaarde –‘bikenomics’– van de fiets kunnen we in Rotterdam nog veel meer zwaarte meegeven. Neem bijvoorbeeld het feit dat werknemers die fietsen, minder vaak verzuimen en productiever zijn dan diegenen die dit niet doen. En dat zij –samen met voetgangers– het meest in de winkelstraten en

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

binnensteden besteden. Een goede bereikbaarheid is essentieel om ook op grotere schaal als stad economisch verder te groeien. Om een aantrekkelijk vestigingsklimaat te creëren voor bedrijven én werknemers.

Ook de groei van fietsindustrie en de opkomst van nieuwe hippe fietsen en verschillende vormen van bakfietsen en zogenoemde ‘cargo-bikes’ bieden kansen. Zowel voor de werkgelegenheid als nieuwe duurzamer vormen van stadsdistributie. En denk ook aan het beter befietsbaar maken van bedrijventerreinen en de ontsluitingswegen ernaartoe. We hoeven hier als gemeente niet zelf het initiatief te nemen, maar we kunnen nadrukkelijk wél de juiste condities creëren en onze kennis delen, om dit soort initiatieven te prikkelen.

Fiets én OV De fiets en het openbaar vervoer vormen daarnaast een gouden combinatie. Rotterdam heeft een uitstekend OVnetwerk en kan de potentie hiervan nog beter benutten.

De fiets als versterker van het openbaar vervoergebruik, bijvoorbeeld onderdeel van bijvoorbeeld de woonwerkreis of recreatieroute. Dit vraagt wel om goede stallingsvoorzieningen op en rond OV-knooppunten, uitbreiding van OV-fiets, ook op niet-NS stations en verbetering van de mogelijkheden om de fiets mee te nemen in het openbaar vervoer. Ook in het koppelen van fiets en vervoer over water kunnen we winst boeken.

Onze gemeentelijke rol is hierin vooral faciliterend.

11

Waar gaan we naartoe?

We willen een eigen Rotterdamse fietscultuur creëren.

En zo werken aan een gezonde, aantrekkelijke en economische vitale stad voor bewoners, bezoekers en forenzen. We zetten daarom in op meer fietsgebruik.

We geven de fietser meer ruimte in de openbare ruimte en houden voldoende rekening met het groeiend aantal fietsers de komende jaren. We zien in de redenen die Rotterdammers aandragen om niet (vaker) op de fiets te stappen, juist de kansen. Samengevat willen we nog meer comfort bieden aan Rotterdammers die al veel op de pedalen staan. En bewoners die dat nog niet of nauwelijks doen, vaker op het zadel helpen.

En van & naar de regio: Betere fietsverbindingen tussen stad en ommeland waarbij de koppeling met vervoer over water en openbaar vervoer wordt gemaakt. Dit betekent dat de fietser: • Lekker kan doorfietsen tussen stad en ommeland; • Veilig en comfortabel zijn/haar fiets kan stallen rond OV-knooppunten; • Zoveel mogelijk op de fiets stapt, forens of recreant.

Zie de volgende pagina voor onze 30 actiepunten.

Zoals in het collegeakkoord is genoemd willen we over drie jaar ten minste 10% meer fietsers tellen op de belangrijkste telpunten in de binnenstad. Bovendien willen we naast deze kwantitatieve groei ook een kwaliteitsslag maken. In 2018 moet de Rotterdammer het fietsen in de stad een hoger waarderingscijfer toebedelen, zodat fietsers hun Rotterdam op zo kort mogelijke termijn als dé Fietsstad van Nederland gaan waarderen.

We zoeken in de openbare ruimte naar een goede balans tussen de verschillende weggebruikers, waarbij de fietser meer gefaciliteerd gaat worden. Sommige maatregelen hebben consequenties voor het autoverkeer, met name in de binnenstad om de Çitylounge te versterken. In de uitwerking is altijd sprake van maatwerk waarin deze balans wordt gezocht.

Wat herkennen we als belangrijke fietstrends?

Mensen reizen slimmer en bewuster? Autobezit is voor steeds meer jongeren en jongvolwassenen niet meer noodzakelijk. Zeker in de steden zien we een toename van deelsystemen. En daarnaast maken ze meer gebruik van onder meer het openbaar vervoer en de fiets. Mensen zijn vaker bezig met het monitoren van hun gezondheid en stemmen daar hun vervoerskeuze op af.

Om dit voor elkaar te krijgen werken we in de komende jaren aan de volgende opgaven: In & rond de binnenstad: Meer fysieke ruimte voor de fietsers in de openbare ruimte waarbij extra ruimte voor de fiets niet te kosten mag gaan van ruimte voor de voetganger. Dit betekent dat de fietser: • Lekker kan doorfietsen en meer prioriteit bij verkeerslichten krijgt en daardoor minder hoeft om te fietsen; • Veilig en comfortabel zijn/haar fiets kan stallen; • Zich als fietser gewaardeerd voelt: bezoeker, bewoner of forens.

De fiets als lifestyle. We zien steeds meer verschillende soorten fietsen in ons straatbeeld. Van bakfietsvarianten tot hippe cityhoppers.

Van lichtgewicht vouwfiets tot bmx. De fiets groeit steeds meer uit tot lifestyle symbool. Als belangrijke functionele én trendy accessoire, die onderstreept wie je bent.

De opkomst van de elektrische fiets. Zowel in reguliere variant als in bakfietsvorm. Dit zorgt voor nieuwe fietsende groepen, bijvoorbeeld vitale ouderen. En voor een grotere actieradius.

In & rond de wijken: Meer fysieke ruimte voor de fietsers in de wijken waarbij ontbrekende schakels in het netwerk worden toegevoegd en in de openbare ruimte gezocht wordt naar inpassing van fietsvoorzieningen. Dit betekent dat de fietser: • Gebruik kan maken aantrekkelijke en verkeersveilige fietspaden; • Goede stallingsvoorzieningen heeft, thuis en op de bestemming; • Op jonge leeftijd in aanraking komt met de fiets en langer door blijft fietsen.

Rotterdam als internationaal voorbeeld voor fietsstad. En dat trekt in toenemende mate toeristen. Daarbij opgeteld: de mogelijkheid om te fietsen staat op plek drie als reden voor buitenlandse bezoekers om naar Nederland te komen. Een tendens waar we als stad marketingtechnisch op in kunnen spelen.

Quality of life. De balans tussen de dynamiek van de stad en ontspanning in de natuur. Het evenwicht tussen werk en vrije tijd. De kwaliteit van leven staat steeds centraler in vele levens. Gezondheid, ontspanning en flexibiliteit zijn elementen die steeds meer mensen vanuit die gedachte doen kiezen voor de fiets.

12

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

13

ACTIEPUNTEN ACTIEPUNTEN LEGENDA LEGENDA

A13 A13

Treinnetwerk met treinstation Treinnetwerk met treinstation Metronetwerk met metrostation Metronetwerk met metrostation Waternetwerk met halte Waternetwerk met halte Waternetwerk met halte (wensbeeld) Waternetwerk met halte (wensbeeld) Hoofd fietsroutes Hoofd fietsroutes Stedelijke fietsroutes Stedelijke fietsroutes Ontbrekende schakels Ontbrekende schakels Stadsas Schiekade - Wihelminaplein Stadsas Schiekade - Wihelminaplein Maasparcours Maasparcours 1 1 2 2 3 3 4 4 5 5 6 6 7 7 8 8 9 9 10 10 11 11 12 12 13 13 14 14 15 15 16 16 17 17 18 18 19 19 20 20 21 21 22 22 23 23 24 24 25 25 26 26 27 27 28 28 29 29 30 30

14

Systematische analyse en vanontbrekende hindernissenschakels. en ontbrekende schakels.

Aanpak van obstakels Systematische analyse van hindernissen en ontbrekende schakels.

Een fietsvriendelijke fietsvriendelijke stadsas –– Een stadsasop opde deroute routeSchiekade Schiekade Wilhelminaplein.

Een fietsvriendelijke stadsas op de route Schiekade – Wilhelminaplein.

Wilhelminaplein.

Helder en en zichtbaar doorfietsbare Helder zichtbaar verbeteren verbeterenvan vannietniet-ofofmoeilijk moeilijk doorfietsbare gebieden Euromast, Museumpark, binnenstad).

Helder en (Park zichtbaar verbeteren van niet- of moeilijk doorfietsbare gebieden. gebieden (Park Euromast, Museumpark, binnenstad).

Beter benutten benutten van in in dede binnenstad.

Beter van de de bestaande bestaandestallingsruimte stallingsruimte binnenstad.

Beter benutten van de bestaande stallingsruimte in de binnenstad.

Uitbreiden van waar ondanks Uitbreiden van het het aantal aantalfietsnietjes fietsnietjesopopplekken plekken waar ondanks goede handhaving structureel tekort Uitbreiden van het aantal fietsnietjes op plekken waar ondanks goede handhaving structureel tekortblijkt. blijkt. goede handhaving structureel tekort blijkt. op fietsparkeergebied De binnenstad als proeftuin voor innovatie De binnenstad als proeftuin voor innovatie op fietsparkeergebied.

(Witte de Withstraat, Binnenrotte).

De binnenstad als proeftuin voor innovatie op fietsparkeergebied (Witte denaar Withstraat, Binnenrotte).

Op zoek meer grote fietsenstallingen, inpandig of of goed in in dede Op zoek naar meer grote fietsenstallingen, inpandig goed buitenruimte (Station Blaak, Coolsingel, CS).

Op zoek naaringepast meer grote fietsenstallingen, inpandig of goed in de buitenruimte ingepast. buitenruimte ingepast (Station Blaak, Coolsingel, CS).

Wewaarderen waarderen de bestaande bestaande fietser We fietserzichtzicht-en enmerkbaar. merkbaar.

Inzetten innovatie.

Inzetten op innovatie.

Richting Richting Den Haag Den Haag (Vaartenroute) (Vaartenroute)

24 24

HOEK VAN HOLLAND HOEK VAN HOLLAND Rotterdam The Hague Airport Rotterdam The Hague Airport

26 26

16 16

ROZENBURG ROZENBURG

16 16

16 16

Kralingse Plas Kralingse Plas

16 16

7 7

A20

7 7

A20 A4 A4

16 16

SCHIEDAM SCHIEDAM

VLAARDINGEN VLAARDINGEN

6 6

7 7

26 26

Erasmus Universiteit Erasmus Universiteit

16 16

3 3

28 28

CAPELLE AAN CAPELLE AAN DEN IJSSEL DEN IJSSEL

2 2

6 6

3 3

16 16

Experimenteren met Experimenteren met innovatieve innovatieveinstrumenten instrumentenopbijtestlocaties. verkeerslichten.

Experimenteren met innovatieve instrumenten op testlocaties.

Beterbenutten benuttenvan vande debestaande bestaandevoorraad voorraadparkeermogelijkheden door inwoners van door Beter Rotterdam te Rotterdam verleiden om zelf hunvoorraad oude fiets in te leveren.

Beter benutten van de bestaande door inwoners inwoners van te verleiden om hun oude fiets in tevan leveren.

Rotterdam teinpandige verleiden om zelf hun oude fietsininsamenwerking te leveren.

Creëren van buurtfietsenstallingen met Creëren van inpandige buurtfietsenstallingen in samenwerking met bewonersvan en inpandige gebiedscommissies (kansrijke wijken).

Creëren buurtfietsenstallingen in samenwerking met bewoners en gebiedscommissies. bewoners en gebiedscommissies (kansrijke wijken).

Verdere ontwikkeling ontwikkeling ininFietstrommels.

Verdere fietstrommels.

Verdere ontwikkeling in Fietstrommels.

Plaatsen van extra extra fietsnietjes fietsnietjes op op plekken plekken waar, waar, ondanks ondanks de de hierboven hierboven Plaatsen van genoemde maatregelen, de stallingsruimte stelselmatig tede weinig is.

Plaatsen van extra fietsnietjes op plekken waar, ondankste hierboven genoemde maatregelen, de stallingsruimte stelselmatig weinig is. genoemde maatregelen, de stallingsruimte stelselmatig te weinig is.

Verbinden met Verbinden met Fietsen Fietsenop opZuid.

Zuid.

3 3

16 16

30 30

Verbeteren van de kwaliteit van het netwerk.

Meer ruimte voor de fiets in de wijken door zoveel mogelijk werk Meer ruimte voor de fiets in de wijken. met werk te maken.

Meer ruimte voor de fiets in de wijken door zoveel mogelijk werk met werk te maken.

Verhogen van de Verhogen de verkeersveiligheid verkeersveiligheidvoor voorfietsers. fietsers.

Verhogen van de verkeersveiligheid voor fietsers.

25 25

16 16 De Kuip De Kuip

28 28

19 19

Zuiderpark Zuiderpark

A15 A15

HOOGVLIET HOOGVLIET

Slim combineren van onderzoeken.

Slim combineren van onderzoeken.

Slim combineren van onderzoeken.

In overleg partners in openbaar vervoer hoe, waar Verbinding, A15 naar Rhoon en Nieuwe Maasparcours).

We breidenmet de fietsparkeermogelijkheden rondverkennen trein- en metrostations enoverleg op welke manier we de fietsparkeermogelijkheden rond treinen verder uit waar dat nodig is,openbaar in overleg vervoer met partners in openbaar vervoer.

In met partners in verkennen hoe, waar metrostations verder kunnen verbeteren en uitbreiden. en op welke manier we de fietsparkeermogelijkheden rond trein- en Het structureel regelen van bewaking bij stallingen aan de rand van Het structureelverder regelen van bewaking bij en stallingen aan de rand van metrostations kunnen verbeteren uitbreiden. de de stad. stad (Pernis,regelen Hoogvliet Capelsebrug).

Het structureel vanen bewaking bij stallingen aan de rand van We gaan in gesprek de Verkeersonderneming en om hun Westad ondersteunen demet Verkeersonderneming de (Pernis, Hoogvliet en Capelsebrug). om hun bestaande bestaande fietsregelingen voor werkgevers en –nemers in stand regelingen voor werkgevers en –nemers in stand te houden en te We ondersteunen de Verkeersonderneming om hun bestaande houden en waar mogelijk te versterken, en betrekken daarbij ook de waar mogelijk tewerkgevers versterken. regelingen voor en –nemers in stand te houden en ANWB en de Fietsersbond.

We investeren in versterken. kleine maatregelen met groot effect, om waar mogelijk te bedrijventerreinen fietsvriendelijker temet maken (Merwevierhavens).

We investeren investeren in kleine maatregelen effect, omom We kleine maatregelen metgroot groot effect, bedrijventerreinen fietsvriendelijker (Merwevierhavens). bedrijventerreinen fietsvriendelijkertetemaken maken.

Richting Richting Gouda Gouda 24 24

Verbeteren van de de kwaliteit kwaliteitvan vanhet de netwerk. fietspaden.

Verbeteren van

Verkennen nieuwe bijvoorbeeld We gaan in van overleg metlangeafstandsroutes, gemeenten in de omgeving overnaar nieuwe Zoetermeervan en Gouda. langeafstandsroutes, naar Zoetermeerbijvoorbeeld en Gouda. naar Verkennen nieuwezoals langeafstandsroutes, Zoetermeervan en vervoer Gouda. over water en voortzetten van het fietsveer Faciliteren Voortzetten van het fietsveer Kralingen – Feijenoord, ook na april Kralingen –van Feijenoord.

Ook water na april 2017.

Faciliteren vervoer over ennieuwe voortzetten van het fietsveer 2017, en verkennen mogelijkheden veerverbindingen.

Kralingen Feijenoord. april 2017.

Verbeteren– en promotenOok van na recreatieve routes (Groene Verbeteren en promoten promoten vanen recreatieve routes.

Verbinding, en A15 naar Rhoon Nieuwe Maasparcours).

Verbeteren van recreatieve routes (Groene

A20 A20

Inzetten op innovatie.

Verbinden met Fietsen op Zuid.

We gaan gevennog meer aandacht School op Seef.

We meer aan deaan slag met School op Seef.

We geven meer aandacht aan School op Seef.

Binnen het eenproject pilot fietsvriendelijke schoolomgeving experimenteren Binnen veilige schoolomgeving zorgen we ook voor we met een verschillende maatregelen. experimenteren maatregelen voor de innovatieve fietsers. schoolomgeving Binnen pilot fietsvriendelijke we met verschillende Senioren op de fiets. innovatieve maatregelen.

Senioren op de fiets.

Senioren op de fiets.

Richting Richting Zoetermeer Zoetermeer

26 26

We waarderen de bestaande fietser zicht- en merkbaar.

Meer bezoekers bezoekers op Meer op de de fiets. fiets.

Meer bezoekers op de fiets.

Richting Richting Den Haag Den Haag (F13) (F13)

A16

28 28

Richting Richting Spijkenisse Spijkenisse

A16

POORTUGAAL POORTUGAAL

26 26

RHOON RHOON

BAR-route BAR-route

BARENDRECHT BARENDRECHT

Richting Richting Dordrecht Dordrecht

A29 A29

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

15

In & rond de… Binnenstad Even shoppen, naar de film of uit eten in de binnenstad. Boodschappen doen op de markt, slenteren langs de Maas en naar een van de musea. Naar of vanuit school en werk, van en naar het metro-, trein of waterbusstation. Dagelijks vinden meer en meer Rotterdammers, mensen uit de regio en bezoekers uit binnen- en buitenland hun weg op de fiets in en rond ons stadscentrum. Van jong tot oud, van forens tot recreant, van binnenstadsbewoner tot toerist. Fietsers in de binnenstad vormen als groep een zeer divers gezelschap.

De binnenstad als Citylounge; dé plek waar je dag en nacht prettig kunt vertoeven. Waar je woont, werkt of uitgaat. Waar je elkaar ontmoet. Met andere woorden: een gastvrije binnenstad. De fiets past meer dan prima in dat plaatje. Je stapt even af als je een kennis ziet en praat even bij. Bij zonnig weer zet je toch even je fiets aan de kant om op het terras een kop koffie te drinken.

Bovendien: al fietsend maak je ook gevoelsmatig direct onderdeel uit van de dynamiek, van de levendigheid.

Je hoort en ziet de mensen om je heen, en beweegt vrij door de straten. Niet voor niets koppelen we ons nieuwe Fietsplan in dit hoofdstuk dan ook direct aan het stadshart van Rotterdam.

Goede alternatieve fietsroutes Fietsers nemen vaak automatisch een bekende route.

Zich niet altijd realiserend dat er ook goede alternatieven zijn. Een van de voordelen van de fiets boven de auto, is dat je veel flexibeler bent. Daar spelen we op in. De Westersingel vormt bijvoorbeeld een prima alternatief voor de Coolsingel. Op de Noord-Oostroute kun je denken aan de Witte de Withstraat als optie om van de drukte op de Westblaak weg te blijven. We promoten alternatieve routes en geven ze helder aan. En werken aan verbetering van die alternatieve routes door bij reeds gepland werk aan de weg, de situatie voor fietsers verder te verbeteren. Een fijne bijkomstigheid: grote kans dat ook de ondernemers aan de alternatieve routes daar profijt van hebben. Fietsers stappen immers onderweg gemakkelijk even af om een boodschap te doen of een broodje te halen.

Veel hoofdfietsroutes én hun alternatieven komen uit op de bruggen en tunnels die Rotterdam rijk is, die fietsers over en onder de rivier door brengen. Het aantal verbindingen tussen Noord en Zuid is beperkt. Vooral de Erasmusbrug en de Maastunnel werken als trechters voor fietsverkeer. De Erasmusbrug telt op een normale werkdag meer dan 11.000 fietsers en dat worden er alleen maar meer. Zaak is te bekijken op welke manieren we de druk op deze oeververbindingen in de toekomst kunnen verlichten. Op korte termijn doen we dit door de fietsroute Schiekade – Wilhelminaplein te verbeteren en het vervoer over water te blijven faciliteren. Voor de langere termijn zullen ook andere oeververbindingen onderzocht worden.

Dit is onderwerp van het overkoepelende stedelijke verkeersplan.

Lekker kunnen doorfietsen Het wordt steeds drukker op de fietspaden in de binnenstad. Ook in Rotterdam zien we zogenoemde ‘fietsfiles’ ontstaan bij grote kruispunten als het Churchillplein en de Erasmusbrug. Een veelbereden en favoriete route in het stadscentrum is de verbinding tussen de Schiekade en het Wilhelminaplein. Niet alleen vormt de Erasmusbrug op die route een van de belangrijkste oversteekplaatsen over de Nieuwe Maas. Rond de Coolsingel raakt deze route het grote voetgangersgebied, dat – behalve buiten winkeltijden – het aantal fietsroutes door de binnenstad beperkt.

We willen in 2018 geen tot weinig fietsfiles meer aantreffen. Ook niet in de spits.

Een beter doorfietsbare binnenstad In en rond onze binnenstad kennen we plekken waar je onverwachts moet omfietsen vanwege afgeschermde voetgangersgebieden of ineens eindigende fietspaden.

Denk hierbij aan het winkelgebied rond de Lijnbaan, de directe omgeving van het Erasmus Medisch Centrum / Museumpark en het Park bij de Euromast. We willen fietsen op zo min mogelijk plekken verbieden.

In sommige gevallen kunnen we alsnog een goede fietsroute aanleggen. In andere gevallen zoeken we naar alternatieven, zoals aangeven dat je op een doorsteekroute weet dat daar ‘de fietser te gast’ is.

Of verwijzen we naar een alternatieve route waarmee fietsers op een slimme en comfortabele manier om het winkelgebied heen kunnen bewegen. In onduidelijke gevallen spreken we helder af wie op welke plekken de voorrangsgebruikers zijn. En maken dat dit voor alle gebruikers en met oog op naleving door de politie en Stadswachten, goed zichtbaar.

Een fietsvriendelijke stadsas Om bestaande en toekomstige fietsers op de populaire fietsroute tussen de Schiekade en het Wilhelminaplein lekker te laten doorfietsen, moeten we ze voldoende ruimte geven. Bijvoorbeeld door grotere wachtplekken

16

bij verkeerslichten. Maar ook door waar mogelijk fietsverkeerslichten langer en vaker op groen te zetten.

En door direct linksaf slaan op kruisingen mogelijk te maken, in plaats van dat fietsers het hele kruispunt rond moeten. We wijzen een aantal testlocaties aan, waar we innovatieve instrumenten inzetten en monitoren of deze voordeel voor fietsers opleveren.

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

Actiepunten 1. Aanpak van obstakels en ontbrekende schakels.

De aanpak van fietsknelpunten, verbreden van fietspaden, ruimere wachtplekken voor fietsers, ontbrekende schakels in (alternatieve) routes en andere gewenste zogeheten fysieke maatregelen. Zoveel mogelijk combineren met werk aan de weg dat reeds ingepland staat. In het jaarlijks op te stellen uitvoeringsprogramma geven we aan welke schakels we dat jaar precies gaan aanpakken. Daarbij maken we gebruik van de talloze voorstellen die fietsers, gebiedscommissies en belangenorganisaties hebben gedaan.

2. E en fietsvriendelijke stadsas op de route Schiekade – Wilhelminaplein. a Vergroten van de opstelruimte op fietspaden op deze stadsas. b We gaan de fietser bij de verkeerslichten op deze as vaker en meer groen geven. Middels experimenten zullen we uitvinden welke instellingen de beste zijn. c We zetten innovatieve instrumenten in, bijvoorbeeld infrarood camera’s en Fiets Licht Informatiepanelen (FLIP’s), in eerste instantie om te testen op een paar kruisingen, en bij succes uit te breiden.

Infrarood camera’s: het aantal wachtende fietsers voor het verkeerslicht meten door middel van warmte. Op basis van dit aantal kan het vaker en langer voor hen op groen.

FLIP’s: informatiepanelen die aangeven of het op een kruising met verkeerslichten sneller is om het kruispunt linksom of rechtsom te fietsen. d Promoten van alternatieve fietsroutes door de binnenstad, zoals de Westersingel en de Witte de Withstraat.

3. H elder en zichtbaar verbeteren van niet- of moeilijk doorfietsbare gebieden. a Het Park bij de Euromast: de fietser is er te gast op alle paden. b Omgeving het EMC / Museumpark: we verkennen de mogelijkheden om fietsers hier meer ruimte te geven, onder andere door in te spelen op bestaande bouwplannen. c Winkelgebied binnenstad: we promoten en verbeteren slimme en snelle alternatieve routes om het winkelgebied heen.

17

De Rotterdamse binnenstad in kaart.

Hoe roder de kleur, hoe groter het tekort aan fietsparkeerplekken.

Aantrekkelijke bewaakte stallingen We benutten onze bestaande bewaakte fietsenstallingen in het centrum beter en vergroten de herkenbaarheid ervan. De opkomst van elektrisch fietsen biedt daarvoor bijvoorbeeld kansen. Omdat deze fietsvarianten relatief kostbaar zijn, en de accu opgeladen dient voor een snelle weg terug, breiden we hiervoor faciliteiten binnen een aantal van onze bewaakte stallingen uit. De hippe en afwijkende modellen fietsen zijn in opkomst. Binnen de bestaande bewaakte stallingen bieden we dan ook voldoende en geschikte ruimte voor onder andere (elektrische) bakfietsen, citybikes, ligfietsen, shoppers, en al die andere nieuwe vormen van tweewielers.

Marktpartijen dagen we uit hierop in te haken met speciale faciliteiten, zoals fietspompen of leenbuggy’s.

Leenbuggy’s maken het gemakkelijker voor bijvoorbeeld ouders met kinderen om eenvoudig hun (bak)fiets te stallen en met kinderen in de buggy te voet verder het centrum in te trekken.

Flexibel op piekmomenten Op plekken in de binnenstad waar op piekmomenten heel veel Rotterdammers tegelijkertijd hun fiets willen parkeren, neem de marktdagen en uitgaansavonden, experimenteren we met pop-up stallingen. Mobiele fietsbeugels of fietsvakken die we flexibel inzetten op plekken waar en wanneer de Rotterdammer ze nodig heeft. Als blijkt dat de vraag naar tijdelijke stalling structureel wordt, overwegen we de tijdelijke stalling om te zetten in een permanente vorm. De gebieden rond de Witte de Withstraat en de Binnenrotte hebben hierbij onze extra aandacht.

Fietsparkeerdruk binnenstad (december 2014)

Veilig en comfortabel stallen Uit fietsparkeeronderzoek en een peiling onder Rotterdamse fietsers blijkt een tekort aan stallingsplaatsen in de binnenstad. Dit is sterk afhankelijk van de plek en het moment. Het probleem wordt versterkt door de aanwezigheid van weesfietsen en het ontbreken van alternatieve fietsenstallingen voor langparkeerders. Veel langparkeerders (werknemers en bewoners) maken nu gebruik van de beschikbare fietsnietjes, die eigenlijk voor de kortparkeerders (bezoekers) in de binnenstad zijn neergezet. Ook de fietsenstalling bij CS loopt al aardig vol. We willen de fietsers die langparkeren, verleiden om te kiezen voor inpandige of ondergrondse fietsenstallingen.

Daarnaast zetten we in de binnenstad strenger in op naleving van regels rond weesfietsen rondom OV-haltes en winkelgebieden. En op de plekken waar kortparkeerders stelselmatig geen plek kunnen vinden, plaatsen we extra fietsnietjes.

De Rotterdamse Mobiliteitsagenda legt bij het autoparkeren de focus op verleiding tot

18

intensiever gebruik van de parkeergarages, met name de Park & Walk garages rond de Binnenstad.

En minder blik op straat. En dat geeft onder andere kansen om het fietsparkeren beter te regelen.

Slim inspelen op stallingswensen…

Onze Rotterdamse binnenstad trekt meer en meer kennisintensieve bedrijven. Zij kijken naar de wensen van hun werknemers, die steeds vaker relatief dichtbij hun werk willen wonen. De fiets neemt een steeds nadrukkelijker plaats in binnen dit woon-werkverkeer.

Minder werknemers nemen de auto, parkeergarages in de binnenstad blijven onderbezet. Samen met de Verkeersonderneming werken we aan regelingen om fietsen van en naar het werk verder aan te wakkeren. En aan slimme maatregelen om de toename van het aantal te stallen fietsen, op te vangen. Zo verleiden we werkgevers om fietsenstallingen te realiseren in leegstaande kelders en parkeergarages of op de begane grond.

Fietsen heeft voorrang

…Ook voor bewoners Ook bewoners moeten in staat zijn hun fiets comfortabel en veilig te kunnen stallen. Op plekken waar bewoners structureel hun fiets niet kwijt kunnen, verkennen we samen met omwonenden de mogelijkheden bijvoorbeeld gebruiken van autoparkeerplaatsen om ruimte te creëren voor fietsnietjes of fietstrommels.

Met oog op de toekomst We verwachten groei in de binnenstad, zowel economisch als qua aantallen bewoners. Logischerwijs zal ook de vraag om fietsparkeerplekken groeien. Om daarin te voorzien, denken we nu al vooruit. Ook grootschalige aanpassingen nemen we in optie. We onderzoeken bijvoorbeeld of een grote fietsenstalling in het hart van het belangrijkste winkelgebied (Coolsingel en omgeving) de toekomstige vraag kan opvangen. Daarnaast openen we eind 2015 een nieuwe fietsenstalling bij Blaak en onderzoeken we de mogelijkheid om de stalling op Rotterdam Centraal op termijn uit te breiden.

Fietsparkeren in ondernemersbelang Onder het motto ‘Vergeet je fietsniet niet’ prikkelen we winkeliers en kleinere ondernemers in de binnenstad (en in de wijken) om nog beter na te denken over fietsparkeren bij het openen van hun zaak en nabij hun bestaande winkels. We vragen hen daaraan ook zelf actief bij te dragen. Voldoende fietsparkeerplekken dichtbij winkels, biedt ondernemers extra kansen op nieuwe klandizie. Zeker gekoppeld aan een door fietsers ingediend innovatief idee: hoe mooi zou het zijn wanneer je via een routeplanner je fietsroute uit kunt stippelen, op basis van wat je onderweg aan boodschappen nodig hebt? Uiteraard leggen we hierbij ook een duidelijke link met de promotie van alternatieve routes, voor fietsers die drukke fietspaden willen vermijden.

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

19

Actiepunten 4. Beter benutten van de bestaande stallingsruimte in de binnenstad. a We gaan in gesprek met bedrijven en de exploitanten en eigenaren van parkeergarages met als doel goed bruikbare fietsparkeerplaatsen te realiseren in bijvoorbeeld restruimtes of leegstaande winkelpanden.

Als gemeente geven we hierin het goede voorbeeld. b In overleg met de gebiedscommissie uitbreiden van de gebieden waar gehandhaafd wordt op weesfietsen en foutparkeerders. c Bestaande bewaakte stallingen aantrekkelijker maken door het uitbreiden van faciliteiten (onder meer opladen elektrische fietsen) en het verbeteren van de herkenbaar- en zichtbaarheid.

5. U itbreiden van het aantal fietsnietjes op plekken waar ondanks goede handhaving structureel tekort blijkt. a Vergeet je fietsniet niet: we maken het gemakkelijk voor ondernemers in de binnenstad (en de wijken) fietsnietjes te laten plaatsen. Zeker wanneer zij daar zelf een kleine bijdrage in willen leveren. b We willen extra nietjes plaatsen waar dat volgens het fietsparkeeronderzoek gewenst is, en zoeken daarvoor naar plaatsen waar nog nietjes kunnen staan, en dat kan ook zijn het ombouwen van openbare autoparkeerplekken tot fietsparkeerplekken. Hier zal de verbinding worden gelegd met het –nog op te stellen- Parkeerplan.

6. D e binnenstad als proeftuin voor innovatie op fietsparkeergebied. a We maken speciale fietsparkeerplekken voor bakfietsen en fietsen met een afwijkend formaat. In eerste instantie als proef en bij succes uit te breiden. b We gaan tijdelijke stallingsvoorzieningen gebruiken om piekbelastingen op te vangen. Als eerste proberen we dat uit rondom de Witte de Withstraat en de Binnenrotte. c We experimenteren met fietsvlonders om te kijken waar extra fietsparkeerplekken het beste aanslaan.

7. Op zoek naar meer grote fietsenstallingen, inpandig of goed in de buitenruimte ingepast. a Eind 2015 openen we een nieuwe fietsenstalling bij station Blaak. b Bij de ontwikkeling van nieuwe (kantoor)panden is een goede fietsenstalling een vereiste. We introduceren een een parkeernorm voor fietsen in nieuwbouwplannen . c We voeren een haalbaarheidsonderzoek uit naar een grootschalige fietsenstalling in het hart van het winkelgebied. d We onderzoeken waar en hoe we op termijn de stalling bij CS uit kunnen breiden.

20

Zoveel mogelijk op de fiets Onze binnenstad, met publiekstrekkers als Rotterdam Centraal, de Markthal en De Rotterdam, trekt internationaal steeds meer aandacht.

Dagjesmensen, toeristen uit binnen- en buitenland…

In groeiende getallen weten zij onze stad te vinden.

De fiets past uitstekend in dat plaatje. We willen het fietsgebruik in de binnenstad voor bewoners en bezoekers aantrekkelijker maken. En bieden forenzen die met het openbaar vervoer komen, voldoende mogelijkheden bij overstappen de fiets te nemen. Om het fietsgebruik in de binnenstad te stimuleren zetten we in op innovatieve maatregelen en laten we zien dat we de fietsers waarderen.

De bestaande fietser waarderen We zetten in op kleine innovatieve maatregelen om voor bestaande fietsers het comfort te verhogen. En moedigden hen op ludieke wijzen aan dit vooral te blíjven doen. Want waarom geen applaus voor elke fietser die de Erasmusbrug succesvol is opgefietst?

We willen daarnaast zoveel mogelijk gevoelsmatige obstakels wegnemen, die maken dat ook de gang naar het fietsenrek voor de minder frequente fietsers, een gemakkelijkere wordt. Bijvoorbeeld groepsgevoel onder fietsende Rotterdammers te prikkelen, door middel van een zichtbare teller op straat. En we gaan in overleg met taxibedrijven om een proef te starten om fietsdragers op taxi’s te plaatsen.

OV en de fiets Het OV en de fiets moeten naadloos in elkaar grijpen.

We bieden voldoende fietsparkeermogelijkheden bij de stations en zorgen voor goed onderhoud en beheer. We stimuleren gebruik van de bestaande faciliteiten, denk aan de OV-fiets en de mogelijkheden je fiets mee te nemen bij vervoer over water of in de metro. We gaan bovendien in gesprek met de NS en RET over verdere uitbreiding van de OV-fiets en ondersteunen nieuwe initiatieven. Denk aan uitbreiding van laagdrempelig fietsverhuur met meer flexibele terugbrenglocaties.

Belangrijk hierbij is dat de huurfietsen ook gemakkelijk toegankelijk zijn voor mensen die geen abonnement hebben, zoals toeristen en mensen die niet vaak met het openbaar vervoer reizen. Daarbij ook met oog voor locaties buiten het stadscentrum, zoals station Kralingse Zoom.

Fietsen als internationale trekker Rotterdam voert de goede lijstjes aan, en dat zien we terug in een toenemend aantal bezoekers. Toeval wil dat veel toeristen en dagjesmensen juist naar Nederland komen om het land op de fiets te verkennen.

Op die vraag springt Rotterdam dan ook in. We zien de marketingwaarde van de fiets als onmisbaar en willen de stad dan ook presenteren als een stad waar het goed fietsen is. En investeren daarom extra in voldoende aandacht voor goede fietsverhuurvoorzieningen, bestaande voorzieningen en in goed aangegeven

Fietsen heeft voorrang

toeristische fietsroutes (waarbij je vanuit de binnenstad tot in de regio kunt fietsen) langs onder meer onze iconen en onze Rotterdamse haven. Kortom: met relatief kleine ingrepen bieden we toeristen, dagjesmensen en bezoekers een fietservaring, waaraan geen andere Nederlandse stad zal kunnen tippen.

De innovatiekracht van Rotterdam We willen laten zien dat Rotterdam extra comfort en gemak voor fietsers biedt. Daarvoor spreken we graag ook de innovatiekracht van Rotterdammers aan.

Met CityLab010 nodigen we de stad uit met frisse en innovatieve ideeën te komen. Mede door data en kennis over het fietsgebruik met de stad te delen. Samen laten we zien dat Rotterdam de fietser waardeert en op zoek blijft naar manier om het fietsen aantrekkelijker en leuker te maken.

Actiepunten 8. We waarderen de bestaande fietser zicht- en merkbaar: a Opstarten van een actieprogramma kleine maatregelen. Denk aan een applausje bovenaan de Erasmusbrug of een fietsteller op de Coolsingel.

Hiervoor maken we vooral gebruik van ideeën uit de samenleving. b We gaan in gesprek met de taxibranche over fietsendragers op taxi’s zodat de fietser met pech of bij slecht weer een taxi kan bellen.

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

9. Meer bezoekers op de fiets: a We gaan in gesprek met marktpartijen en de RET en NS voor het stimuleren van nieuwe vormen van fietsverhuur, het stimuleren van het meenemen van de fiets in bijvoorbeeld de metro en uitbreiden van het OV-fietsaanbod. Ook op stations die niet onder NS-hoede vallen zoals bijvoorbeeld Kralingse Zoom. b We benutten de marketingwaarde van de fiets voor Rotterdam optimaal. We werken hierbij samen met partners als RotterdamInfo en maken gebruik van voorbeelden uit andere steden in binnen- en buitenland. Denk hierbij aan informatie over fietsen naar de regio, de promotie van iconische fietsroutes en het faciliteren van evenementen rondom de fiets.

10. Inzetten op innovatie: a We dagen Rotterdammers uit om innovatieve fietsinitiatieven te ontwikkelen, onder meer via CityLab010. b Alle data die we door middel van onderzoek verzamelen over fietsgebruik en –bewegingen, maken we toegankelijk voor een ieder en delen we actief met partners op fietsgebied en andere grote steden.

21

In & rond de… Wijken De kinderen naar school brengen, dan even buurten bij een kennis in Overschie en vervolgens een middagje naar de Kralingse Plas. Van thuis in Charlois of Schiebroek naar werk in de stad. Van je wijk naar de voetbalclub op het sportterrein even verderop. Van kamer naar campus, van middelbare school naar huis en van huis naar het theater. Elke Rotterdammer beweegt zich in 2018 gemakkelijk en comfortabel op de fiets van en naar de binnenstad, tussen wijken onderling.

In 2018 nemen fors minder Rotterdammers voor de relatief korte afstanden de auto. Mede omdat ze hun fiets veilig en gemakkelijk in de buurt van hun eigen voordeur, station, stad en werkplek kwijt kunnen. We willen dat het waarderingscijfer dat Rotterdammers fietsparkeren in de wijk geven, de komende jaren zichtbaar omhoog gaat. En dat het aantal korte autoritten – voornamelijk zien we die tussen de wijken en de binnenstad— flink afneemt doordat nog meer mensen kiezen voor de fiets.

Maar ook omdat ze door slimme technische oplossingen op een aantal Rotterdamse kruispunten en routes voorrang krijgen op ander verkeer. Dus waarom in de auto gaan zitten als je lekker door kunt fietsen, eventueel gecombineerd met het openbaar vervoer voor een deel van de route?

Open data

Lekker kunnen doorfietsen

Of het nu de binnenstad, de wijken of de regio betreft, het delen van gegevens over het fietsgebruik in Rotterdam kan creatieve ondernemers prikkelen om initiatieven te ontwikkelen die het fietsgebruik stimuleren.

Denk bijvoorbeeld aan de toepassingen van nieuwe technologieën (apps). Rotterdam wil hiermee optimaal gebruik maken van de innovatiekracht van Rotterdamse ondernemers en hen stimuleren om met ideeën te komen die het fietsgebruik in positieve zin beïnvloeden.

Comfortabel de fietspaden opgaan, begint met overzichtelijkheid en veiligheid op de fietspaden en kruispunten. Met verzorgde en goed onderhouden fietspaden met goed afgestelde verkeerslichten.

Met ander woorden: met een basis die op orde is. Onze uitgangspositie is goed, maar kan altijd beter. Op sommige plekken blijkt het nog lastig om van woonwijk naar binnenstad of juist de buitengebieden te fietsen. Of vormen snelwegen, invalswegen en stadsboulevards barrières op fietsgebied. We maken gebruik van de voorstellen van de gebiedscommissies en de fietsers om deze zogeheten zwakke schakels aan te pakken. In 2018 moeten ook de fietsers in de wijken duidelijk merken dat zij belangrijker plek innemen.

Met andere woorden: we zetten open data als middel in om fietsgebruik inzichtelijk te maken. Op straat (een teller langs het fietspad die aangeeft hoeveel fietsers je voorgingen vandaag) én als minder direct zichtbare maar belangrijke onderbouwing voor maatregelen die meetellen op straat.

Data kan gebruikt worden om gedragsverandering te versnellen.

Bijvoorbeeld door de voordelen van fietsen voor economie, gezondheid en milieu op een heldere manier inzichtelijk te maken. Op die manier kan de fietser informatie verkrijgen over zijn of haar gezondheidswinst, de ondernemer het effect op zijn of haar omzet meten en de stad de effecten op de luchtkwaliteit in kaart brengen.

22

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

Kwaliteit doet fietsen We gaan de kwaliteit van het fietsnetwerk, dat wil zeggen, alle Rotterdamse fietspaden, op een andere manier in kaart brengen. Zowel de technische staat als het comfort van dit fietsnetwerk brengen we in beeld. Denk aan hoe vlak het wegdek er bijvoorbeeld bij ligt, door metingen uit te voeren die hobbels en andere oneffenheden in de weg opsporen. Bij bijvoorbeeld oversteekplaatsen met tramsporen bieden we maatwerkoplossingen. Door onder meer tegels te vervangen door asfalt op stedelijke hoofdfietsroutes, maken we de bestaande paden nog egaler en daarmee comfortabeler.

Werk met Werk Daar waar we fietspaden nieuw aanleggen, zetten we zoveel mogelijk in op ‘Werk met Werk maken’. Waar straten worden aangepakt, hebben we nadrukkelijker oog voor het fietsersbelang en nemen we wensen hierover vanuit onze gebieden en fietspartners zoveel mogelijk mee in de geplande werkzaamheden. Dat geldt natuurlijk ook voor de zogeheten grote bereikbaarheidsprojecten in de stad. Neem de werkzaamheden rond de Pleinweg, die medio 2015 zijn gestart. Daar wordt naast het vervangen van riool en bestrating, meteen een fietsstraat aangelegd waar de auto te gast is.

23

KNELPUNTEN LEGENDA

A13

Treinnetwerk met treinstation

Richting Den Haag (F13)

Richting Den Haag (Vaartenroute)

Richting Zoetermeer

Metronetwerk met metrostation Waternetwerk met halte Waternetwerk met halte (wensbeeld) Hoofd fietsroutes

HOEK VAN HOLLAND

A20

Stedelijke fietsroutes Rotterdam The Hague Airport

Ontbrekende schakels

Richting Gouda

Fietsknelpunten (kruising) Fietsonvriendelijke routes

Bergweg

Kralingse Plas Boezemweg

ROZENBURG

Goudse Rijweg

Hoge Boezem

A20 A4

VLAARDINGEN

Erasmus Universiteit

CAPELLE AAN DEN IJSSEL

SCHIEDAM Erasmusbrug

De Kuip

Zuiderpark

A15

HOOGVLIET A16

Richting Spijkenisse

POORTUGAAL

RHOON

BAR-route BARENDRECHT

Richting Dordrecht

A29

24

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

25

Aanpassingen op straat We kijken kritisch naar zoveel mogelijk ononderbroken fietsverbindingen tussen de wijken en de binnenstad.

En naar de kansrijke wijken en de wijken die voor gezondheid de meeste aandacht nodig hebben in het bijzonder. Omdat we daar gezamenlijk inzetten op kind- en gezinsvriendelijkheid, en dit een doelgroep is die relatief veel fietst, verwachten we in en vanuit die wijken een toename in het aantal fietsers. Zaak is deze verwachte toename de komende jaren ook op gebied van fietspaden en fietsvriendelijkheid, op te vangen en beter nog; voor te blijven. Voor 2015 en 2016 staan ongeveer twintig projecten in de planning zoals de Dorpsweg, de Rochussenstraat, de G.J. de Jonghweg, de Dordtselaan en de Volgerweg (Rozenburg).

Kansrijke Wijken: Met dit programma biedt de gemeente Rotterdamse organisaties, ouders en ondernemers de mogelijkheid negen wijken samen kindvriendelijker en gezinsvriendelijker te maken.

Wegwerkzaamheden Bij weg- of bouwwerkzaamheden in de stad kan er hinder ontstaan voor alle weggebruikers. Bij dit soort situaties hebben we ons te houden aan de zogenoemde ’10 Spelregels van de weg’, waarvan regel 7 luidt: Fietsers hoeven niet af te stappen en voor voet­gangers wordt gezorgd. De praktijk is vaak weerbarstiger. Gezien de ambitie om fietsers meer voorrang te geven gaan we de uitvoering van deze regel nog eens aanscherpen.

Twee richtingen waar mogelijk Tweerichtingsfietspaden en tweerichtingsoversteekplaatsen verbeteren over het algemeen het comfort en verminderen reistijd van fietsers aanzienlijk. Nog niet overal waar dat kan, kennen we in Rotterdam deze dubbele paden.

Onder meer de Fietsersbond en de gebiedscommissies hebben locaties aangewezen waar tweerichtingspaden wenselijk zijn. Het is vanwege ruimtegebrek of uit verkeersveiligheidsoogpunt niet overal mogelijk. Maar we doelen erop om op zoveel mogelijk van deze locaties dit soort fietspaden en oversteekplaatsen aan te leggen.

Verkeersveiligheid Binnen het Verkeersveiligheidsplan kennen we de aanpak van zogeheten black-spots. De veiligheid voor fietsers staat in deze aanpak zoveel mogelijk centraal.

Ook verwijderen we tot 2018 zo’n 150 obstakels die fietsers in de weg staan en leggen we missende verbindingen aan op veel befietste routes.

Black-spot: een weg of kruispunt dat vanwege het relatief grote aantal verkeersongelukken als potentieel gevaarlijk wordt aangemerkt. Het Verkeersveiligheidsplan kent daar een speciale aanpak voor.

26

Aanpassingen aan verkeerslichten Rotterdam telt ongeveer tweehonderd kruispunten met verkeerslichten. In de binnenstad, maar voor het overgrote deel in de wijken. Elk verkeerslicht wordt om de vijftien jaar vervangen. Daarin nemen we naast fietsverkeerslichten ook zogenoemde detectielussen en andere technische faciliteiten mee, die de fiets betreft. In de praktijk houdt dat in dat we per jaar de verkeerslichten op ongeveer dertien kruispunten aanpakken en daarbij de fietser meer voorrang geven. Bovendien: voor alle verkeerslichten geldt, dat we op elk gewenst moment de afstelling ervan kunnen wijzigen. Van die mogelijkheid maken we dan ook veel beter gebruik, uiteraard vanuit het oogpunt van fietsers. Denk dan aan het vaker of langer groen geven aan fietsers of het beter afstellen van verkeerslichten voor de linksaf slaande fietsers. Of het eerst groen geven aan fietsers, voordat de tram een kruispunt passeert.

Proef op de voorrangssom We gaan zichtbaar op een aantal testlocaties aan de slag voor bijvoorbeeld effectmeting van veranderende instellingen van fietsverkeerslichten en meten of hiermee de doorstroming en het comfort op fietspaden rond kruispunten nog verder te verbeteren valt. Denk aan een proef met regensensoren, waarbij fietsers bij stevige buien voorrang krijgen op autoverkeer. Maar net als in de binnenstad, nemen we ook op kruispunten in de wijken de proef op de voorrangssom door middel van Fiets Licht Informatie Panelen (FLIP’s) en infraroodcamera’s. En met een betere voorrangspositie op routes met veel scholieren en studenten. Bijvoorbeeld door buiten de spitsperioden de fietser op deze routes vaker en langer groen te geven.

14. E xperimenteren met innovatieve instrumenten bij verkeerslichten.

Net als in de binnenstad, gaan we aan de slag met verbeterde instellingen van verkeerslichten voor fietsers, eventueel aangevuld met technieken als onder meer regensensoren, Fiets Licht Informatie Panelen (FLIP’s) en infraroodcamera’s.

Veilig en comfortabel stallen Fietsnietjes, beugels, trommels en rekken. In elke straat vind je ze. In 2018 benutten we de bestaande stallingen optimaal, ondersteunen we initiatieven uit de buurt en breiden we de capaciteit uit op plekken waar een structureel tekort is. Over drie jaar heeft elke Rotterdammer voldoende gelegenheid zijn of haar tweewieler veilig en comfortabel te stallen. Zowel bij huis als rond OV-stations, winkelstraten en op andere plekken, waar dit aan het fietscomfort bijdraagt. Dit zien we terug in het hogere waarderingscijfer dat zij fietsparkeren in de wijken geven.

Alle ruimte voor in gebruik zijnde fietsen We doen ons uiterste best om zo weinig mogelijk fietswrakken en weesfietsen onnodig de fietsstallingsplaatsen te laten bezetten. Immers: hoe minder ongebruikte fietsen aan de rekken, hoe meer ruimte voor de wel in gebruik zijnde tweewielers.

Bovendien komt dit de leefbaarheid in de wijken ten goede. Fietswrakken kunnen we altijd en op elk moment

door de gehele stad verwijderen. Bij weesfietsen ligt dit iets ingewikkelder. Elke fietsbezitter heeft wettelijk het recht om zijn of haar fiets op straat te stallen, ook voor langere tijd. Uitzondering daarop vormen winkelstraten en de directe omgeving van OV-haltes. Daarbuiten mogen we weesfietsen in principe niet zomaar verwijderen, behalve in speciaal daarvoor aangewezen gebieden.

Fietswrak: een fiets waarvan er één of meerdere onderdelen ontbreken, kapot en/ of verbogen zijn.

Als er op de fiets aanwijzingen voor verwaarlozing zijn, zoals ernstige roest, bestempelen we hem ook als fietswrak.

Niet voor niets verkennen we daarom ook mogelijkheden om inleveren van oude fietsen te promoten, zodat we minder weesfietsen en fietswrakken op straat krijgen.

Wanneer we Rotterdammers kunnen verleiden om dit zelf te doen, scheelt dat ongetwijfeld in het aantal weesfietsen en fietswrakken op straat. Hoe? Denk aan een actie of campagne waarbij we Rotterdammers op een ludieke en aantrekkelijke manier belonen wanneer zij hun oude fiets bij ons inleveren.

Weesfiets: tweewieler die langer dan vier weken onbeheerd op een plek staat.

Actiepunten 11. Verbeteren van de kwaliteit van de fietspaden a In kaart brengen van de kwaliteit van de fietspaden, zodat gericht onderhoud mogelijk is. b Resterende tegelfietspaden op het stedelijk fietsroutenetwerk vervangen door asfalt. c Maatwerk bieden op bijzondere plekken zoals bij de oversteek van tramrails.

12. Meer ruimte voor de fiets in de wijken.

Waar mogelijk tweerichtingsfietspaden en oversteekplaatsen aanleggen.

13. Verhogen van de verkeersveiligheid voor fietsers. a Verwijderen van obstakels. b Onveilige situaties aanpakken via de black-spot aanpak (Verkeersveiligheidsplan). c Meer aandacht voor de fietser bij weg- en bouwwerkzaamheden.

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

27

Vergemakkelijken van alternatieven Belangrijk is ook om veilige en praktische alternatieve stallingsmogelijkheden te bieden. Zeker voor de bewoners die hun fiets voor langere tijd veilig willen onderbrengen. We gaan ervan uit dat bewoners prima weten waar in hun wijk behoefte aan is. En stimuleren nadrukkelijk initiatieven die hier op inspelen. Te beginnen in de negen kansrijke wijken, bieden we op proef een opstartsubsidie voor buurtfietsenstallingen. Bijvoorbeeld een stalling in een deel van een leegstand pand of een ongebruikte kelder. In de rest van de stad zoeken we ook naar oplossingen op maat. Zeker als dit helpt om het aantal langparkeerders op straat te verminderen.

Een andere manier is het aantal fietstrommels verder uit te breiden. In overleg met de gebieden, buurt en bewoners kunnen we op deze manier op een parkeerplaats ruimte creëren voor veilig en overdekt stallen van vier tot vijf fietsen. Het aanvragen van een (plek in een) trommel maken we inzichtelijker en de aanvraag handelen we sneller af. Wachtlijsten moeten in 2018 fors zijn verminderd. Bovendien willen we een aantal trommels uitrusten met oplaadmogelijkheden voor elektrische fietsen. We gaan ook kijken of we de vormgeving van de fietstrommels aantrekkelijker kunnen maken voor het straatbeeld.

Bijplaatsen bij structureel tekort Op de plekken in de wijken waar het aantal stallingen ondanks het terugdringen van het aantal weesfietsen en het verwijderen van fietswrakken, eventuele alternatieven en uitbreiding van het trommelaanbod, stelselmatig te weinig blijkt, geven we de wens van bewoners voorrang en plaatsen we daar waar dat mogelijk is extra fietsparkeerplekken bij. Het kan hierbij gaan om fietsnietjes, maar ook om creatieve oplossingen zoals muur- en boomhekjes.

Actiepunten 15. Beter benutten van de bestaande voorraad parkeermogelijkheden door inwoners van Rotterdam te verleiden om hun oude fiets in te leveren.

16. C reëren van inpandige buurtfietsenstallingen in samenwerking met bewoners en gebiedscommissies.

De focus ligt daarbij op de negen kansrijke wijken.

17. Verdere ontwikkeling in fietstrommels: a Het aanvragen van (een plek in) een fietstrommel maken we inzichtelijker en de aanvraag handelen we sneller af. b Op een webpagina maken we plekken in beschikbare trommels inzichtelijk. c Op proef aanbieden van oplaadmogelijkheden in fietstrommels.

18. P laatsen van extra fietsnietjes op plekken waar, ondanks de hierboven genoemde maatregelen, de stallingsruimte stelselmatig te weinig is.

28

Zoveel veel mogelijk op de fiets Tussen de verschillende Rotterdamse wijken zien we grote verschillen in fietsgebruik. Ervaring leert dat kinderen die opgroeien met de fiets, ook in de toekomst vaker fietsen. Jong geleerd is dus oud gedaan. Bovendien: ook oudere Rotterdammers vormen een belangrijke doelgroep. Fietsen geeft autonomie en zorgt ervoor dat ouderen langer vitaal blijven. In 2018 zitten meer bewoners op Zuid, meer kinderen en meer vitale ouderen, die eerder nog niet of niet vaak fietsten, wél regelmatig op het zadel. We nemen zoveel mogelijk belemmeringen weg. Want fietsen is en blijft simpelweg gezond maar vooral leuk. Net als in de binnenstad, voelt ook de fietser in de wijk zich meer gewaardeerd.

Naar 2030...

We verwachten dat een aantal trends beeldbepalend wordt voor een visie op fietsbeleid in de toekomst. De fiets als economische dynamo. Meer aandacht voor kwaliteit van leven… Het is essentieel om een goed onderbouwde visie op de toekomst te formuleren als het om het gehele mobiliteitsvraagstuk gaat.

De fiets neemt daar een steeds prominentere plek in.

Zuid als Noord Op Zuid wordt minder gefietst, dan in de rest van de stad. De kwaliteit en aantallen fietspaden verschillen niet merkbaar van die in het noordelijke deel van de stad.

Daarom is onderzoek naar dit verschil noodzakelijk. We haken aan bij het programma Fietsen op Zuid, waarin de Fietsersbond voorstellen doet voor het stimuleren van fietsen in de gebieden daar. Want vanwege de relatief jonge bevolking, biedt Zuid volop potentie en kansen op fietsgebied die we nog beter kunnen benutten. Met het programma Fietsen op Zuid versterken we lokale fietsinitiatieven en zetten we rolmodellen uit deze wijken in als fietsambassadeurs. Door aan te sluiten bij de belevingswereld van specifieke doelgroepen kunnen we het imago van de fiets verbeteren. De ervaringen die binnen Fietsen op Zuid worden opgedaan, zetten we zo mogelijk ook in binnen enkele wijken in Noord, waar het fietsgebruik ook een positieve prikkel kan gebruiken.

We zien al dat kinderen op steeds latere leeftijd leren fietsen. De gemiddelde leeftijd waarop kinderen in Nederland leren fietsen, is de afgelopen twintig jaar gestegen van zes naar negen jaar. Daarmee wordt de fiets niet meer standaard onderdeel van de opvoeding. Belangrijk is om dit tij te keren en te investeren in fietslessen, verkeerseducatie, voldoende faciliteiten en sociale marketing. Wanneer kinderen en jongeren opgroeien met de fiets, zullen zij deze op latere leeftijd immers gemakkelijker blijven gebruiken.

Als we willen werken aan een toekomstbestendige fietsstad, moeten we investeren in onze Rotterdamse jeugd. We koppelen fietsen aan onderwijs, zorgen dat kinderen uit alle wijken op jonge leeftijd in aanraking komen met fietsen en sluiten aan op de belevingswereld van onze jeugd.

Op deze manier werken we aan een eigen Rotterdamse fietscultuur.

Jong geleerd is…

Leren fietsen is in steeds minder gezinnen standaard onderdeel van de opvoeding. In Rotterdam investeren we erin dat kinderen op jonge leeftijd in aanraking komen met de fiets. Wanneer ze op de basisschool leren fietsen, stappen ze ervaren op de fiets naar de middelbare school. En is het risico op ongelukken kleiner.

School op Seef : Hét programma in Zuid-Holland voor een goede aanpak van verkeersveiligheid en verkeerseducatie aan kinderen in de basisschoolleeftijd.

We organiseren fietslessen voor deze groep jonge fietsers binnen het bestaande School op Seefprogramma vanuit verkeersveiligheid. En met ‘Fiets je Fit!’ onderdeel van het programma ‘Lekker Fit!’.

Ook organiseren we het praktisch verkeersexamen.

Tegelijkertijd willen we dat ouders hun kinderen vaker op de fiets naar school brengen of laten gaan. Om dit te promoten, experimenteren we met kleine maatregelen die kinderen (en hun ouders) op een leuke manier met fietsen in contact brengen. Denk aan een pilot fietsvriendelijke schoolomgeving met bijvoorbeeld in

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

29

plaats van parkeerplekken, zogenoemde kiss&bike plekken. Of aan een maandelijkse ‘fiets je kind naar school’ dag of proeffietsen naar de middelbare school.

In het ‘Totally Traffic’ programma worden op middelbare scholen debatten georganiseerd over veilig fietsen met onderwerpen als door rood fietsen, appen, bellen, etc. Uiteraard monitoren we de effecten en passen werkende maatregelen zo mogelijk toe op andere schoolomgevingen die hier winst in zien. … Ouder gedaan Zoveel mogelijk hobbels in de paden en obstakels op de paden weghalen. Meer tweerichtingspaden en –oversteekplaatsen. Dat fietst niet alleen prettiger, maar is ook veiliger. Meer oplaadmogelijkheden voor elektrische fietsen in trommels en buurtfietsenstallingen.

Allemaal maatregelen waar ook de vitale oudere van kan profiteren. We willen het fietsen ook deze groeiende groep senioren zo aantrekkelijk mogelijk maken, zodat zij zo mobiel mogelijk blijven en zich zo lang mogelijk gemakkelijk en veilig op de fiets door de stad kunnen blijven bewegen. En versterken waar mogelijk bestaande programma’s zoals Fietsmaatjes verder uit.

Fietsmaatjes: een project dat draait om gezellig samen fietstochten maken. En specifiek doelt op de vitale oudere Rotterdammer.

Van & naar de… Regio

Actiepunten 19. Verbinden met Fietsen op Zuid.

Naar aanleiding van de aanbevelingen binnen het programma Fietsen op Rotterdam Zuid verbinden we ons aan de kansen die daar liggen op fietsgebied.

20. We gaan nog meer aan de slag met School op Seef.

School op Seef als een belangrijk onderdeel van verkeers- en fietseducatie. We benadrukken hierbij het belang van fietsen voor kinderen (fietsen is gezond, sociaal, educatief) meer richting ouders.

21. B innen het project veilige schoolomgeving zorgen we ook voor maatregelen voor de fietsers.

22. Senioren op de fiets.

Met verbinden en versterken van bestaande maatregelen doelen we erop vitale senioren langer en met plezier op de fiets te houden. Met voldoende aandacht voor bestaande programma’s als Fietsmaatjes.

23. Slim combineren van onderzoeken.

Onderzoek naar fietsgedrag combineren we meer en vaker met andere onderzoeken binnen de gebieden. En gebruiken deze nieuwe inzichten om potentiële fietsers gericht te verleiden de fiets (vaker) te pakken.

Genieten van een fietstocht langs de Maas. Een stuk met de trein en daarna met de fiets naar je werk in de stad. Of flink de spieren warmen met een tourtocht op de racefiets. Goede en aantrekkelijke fietsroutes in de regio en vooral; vanuit de regio, door de wijken naar de stad, houden Rotterdam in beweging. We sporen het fietsgebruik ook op lange afstanden aan. Zoveel mogelijk mensen die binnen een straal van 15 kilometer van hun werk wonen, pakken in 2018 de fiets naar hun werk.

In en rond Rotterdam kennen we heel veel initiatieven op fietsroutegebied. Het geheel lijkt echter nogal versnipperd. Daarom onderzoeken we hoe we de informatie over al die bestaande en nieuwe fietsroutes voor de fietser beter inzichtelijk kunnen maken. Daarbij rekening houdend met de belangrijkste gebruikers: recreanten en de woon-werkfietsers. Nauwe samenwerking met onder meer regiogemeenten, de provincie Zuid-Holland, Metropoolregio Rotterdam Den Haag en waterschappen is essentieel om het fietsnetwerk en comfort op deze schaal te verbeteren.

Metropoolregio Rotterdam Den Haag: In totaal 23 gemeenten die hun krachten bundelen om het gebied beter bereikbaar te maken en het economisch vestigingsklimaat te versterken.

Lekker kunnen doorfietsen De fiets is bij uitstek geschikt om Rotterdam en al haar ommeland te verkennen. In alle windrichtingen biedt de regio vele mooie gebieden. Of je nu de natuur wilt opzoeken of juist de stoerheid van het havengebied. Langeafstandsroutes maken dat steeds meer forenzen op grotere afstand op de fiets stappen, daarbij ook gemakkelijk hun weg vindend naar een combinatie van fiets en openbaar vervoer.

Fietsen over lange afstand We willen dat iedereen soepel van de regio naar de binnenstad kan fietsen én natuurlijk andersom. Een drietal langeafstandsroutes ligt er al. Namelijk van Rotterdam naar Dordrecht, van Rotterdam naar Den Haag en van Rotterdam naar Spijkenisse. We bekijken hoe we deze bestaande routes nog comfortabeler kunnen maken. Onder meer door de ontbrekende verbindingen op die routes te verbeteren. En door

30

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

wachttijden bij verkeerslichten korter te maken, zodat langeafstandsroutes ook het karakter van snelfietsroutes krijgen. Natuurlijk gaan we na of er wellicht nog een aantal langeafstandsfietsroutes bij kunnen. Denk aan een route naar Zoetermeer en naar Gouda. We stimuleren uiteraard graag initiatieven vanuit de fietsers zelf, zoals het Nieuwe Maasparcours.

Nieuwe Maasparcours: Een 28 kilometer lange fiets- en wandelroute langs de beide rivieroevers van de Nieuwe Maas tussen de Van Brienenoordbrug en de Maastunnel. Een particulier initiatief.

Overstappunten OV Vooral forenzen die lekker op de pedalen willen staan, gebruiken snelle routes. Bovendien: de opkomst van de elektrische fiets vergroot de actieradius. Ook daardoor kiezen meer forenzen die het voorheen te ver vonden, toch voor de tweewieler. Belangrijk voor alle woonwerkfietsers op langere afstand, is de koppeling met het openbaar vervoer. Dat kan richting trein of metro zijn, maar ook de snelste doorsteek naar de Waterbus of FastFerry. Voordeel van de Waterbus: de fiets kan mee.

In plaats van Park+Ride plekken –ludiek benoemd— bijvoorbeeld Bike+Ride locaties. Op deze manier wordt de drempel om ook op regenachtige dagen de fiets te nemen, ongetwijfeld weer een stukje lager.

Sportief in beweging Fietsen is een gezonde en laagdrempelige vorm van bewegen. Een sport die veel Rotterdammers beoefenen en bovendien veel potentie heeft om verder te groeien.

We richten onze wegen, straten, pleinen en paden (met andere woorden de zogenoemde buitenruimte) zo in, dat die uitdaagt tot (recreatief) fietsen, wandelen, hardlopen, enzovoorts. We stellen onder andere ruimtelijke

31

richtlijnen op voor routes langs water en door of langs groen. Op deze routes maken we ‘Werk met Werk’ en gebruiken de richtlijnen om bij werkzaamheden te investeren in een nog beweegvriendelijker en sportiever Rotterdam.

Veelzijdig routeaanbod We kennen een behoorlijk aantal bestaande routes die voor recreanten meer dan geschikt zijn. Neem het eerder genoemde Nieuwe Maasparcours, waar je pal langs de rivier fietst. In het Programma Rivieroevers wordt ook gewerkt aan goede wandel- en fietsroutes langs Rotte en Schie. Maar we hebben ook Van Stad Naar Strand, door het havengebied, het Polderpad, de Groene Verbinding, fietspaden in de Oranjebonnen en de Vaartenroute, bekend staand als een van de mooiste fietsroutes van Zuid-Holland. We spelen in op de zoektocht van velen naar de balans tussen de dynamiek van de stad versus rust van natuur. We nemen initiatief om te verkennen of en hoe we de veelheid van bestaande mooie en aantrekkelijke routes, centraler beschikbaar kunnen stellen. En zoomen op die routes ook in op het weghalen van obstakels en aanleggen van ontbrekende verbindingen.

Actiepunten 24. W e gaan in overleg met gemeenten in de omgeving over nieuwe langeafstandsroutes, zoals naar Zoetermeer en Gouda.

25. V oortzetten van het fietsveer Kralingen – Feijenoord, ook na april 2017, en verkennen mogelijkheden nieuwe veerverbindingen.

26. V erbeteren en promoten van recreatieve routes. a We willen de mooie en aantrekkelijke fietsroutes in de stad, maar ook van en naar de regio, onder de aandacht te brengen en centraler aan te bieden. b We verbeteren bestaande recreatieve fietsverbindingen en ontwikkelen nieuwe, zoals het Nieuwe Maasparcours.

Veilig en comfortabel stallen Na de gemaakte kilometers even kunnen douchen op je werk. Een veilige plek om je dure (race)fiets neer te zetten, bij de trein of metro, op je werk… Meer fietsactiviteit in de regio, brengt meer fietsers naar Rotterdam. En dat staat of valt onder andere met goede parkeervoorzieningen, ook in het ommeland.

Naadloos koppelen van vervoer De combinatie van fiets en het openbaar vervoer zien we als dé kans om de regionale bereikbaarheid te vergroten. Hoe beter deze vervoersmiddelen op elkaar aansluiten, hoe sterker dit een alternatief vormt voor de auto. Hoe minder forenzen de auto nemen vanuit de regiogemeenten naar de stad, hoe minder vervuiling en drukte op de wegen, hoe beter de leefbaarheid in de stad en haar wijken. En andersom: wonen in Rotterdam en werken in de regio of een andere grote stad, waarbij je de fiets als voortransport naar OV gebruikt.

Een van de belangrijkste schakels bij een naadloze koppeling tussen OV en fiets, zijn veilige en comfortabele stallingsmogelijkheden. Bijvoorbeeld bij de 38 metrostations in en rond Rotterdam. En bij de NSstations en bij opstappunten van de Ferry en Waterbus.

We hebben daar al slagen in gemaakt, maar zetten dit door. Zeker op de plekken waar blijkt dat er nieuwe behoefte ontstaat aan extra stallingsplaatsen. Uiteraard hebben we ook hierbij oog voor oplaadpunten voor elektrische tweewielers en voldoende flexibiliteit voor afwijkende fietsmodellen. En we zetten in op goede bewaking. Denk aan Pernis en station Capelsebrug.

Waar het aantal fietsendiefstallen toeneemt, kijken we ook hoe we daar eventueel bewaking kunnen regelen.

32

Fietsen heeft voorrang

Actiepunten 27. W e breiden de fietsparkeermogelijkheden rond trein- en metrostations verder uit waar dat nodig is, in overleg met partners in openbaar vervoer.

28. Het structureel regelen van bewaking bij stallingen aan de rand van de stad.

Te beginnen rond het metrostation van Pernis en station Capelsebrug. Hierbij maken we zoveel mogelijk gebruik van de inzet van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Op langere termijn voegen we daar mogelijk nog andere stallingen aan toe.

Zoveel mogelijk op de fiets Bedrijven- en winkelterreinen aan de stadsrand, grote delen van het havengebied… Op plekken waar de auto nu zicht- en voelbaar de sterke overhand heeft, stimuleren we het fietsgebruik. Tweewielers krijgen hier letterlijk meer, ruimer en beter zichtbaar een plek in het verkeer. We investeren ook in het verleiden van werkgevers in de regio om hun werkgevers tot fietsen aan te sporen. Bestaande regelingen willen we behouden en de ontwikkeling van nieuwe regelingen versterken.

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

Fietsen als gedeelde boodschap Naar schatting ruim 60% van werknemers woont in Nederland binnen een straal van vijftien kilometer van het werk. Gemakshalve nemen we dit gemiddelde ook voor onze stad als uitgangspunt. We willen de komende jaren dat zoveel mogelijk mensen die binnen een straal van vijftien kilometer van hun werk wonen de fiets naar hun werk pakken. Want zo liggen de cijfers landelijk. De koppeling met OV en goede faciliteiten en het aanwijzen van langeafstandsroutes helpen daarbij. Tegelijkertijd is het zaak om werkgevers in Rotterdam maar ook binnen de regio, aan te sporen goede fietsfaciliteiten en -regelingen te bieden. Ook bijvoorbeeld het aanbieden van douchegelegenheid op de werkplek hoort hier bij.

De Verkeersonderneming richt zich al actief op specifiek die forenzen die nu in de auto in de Rotterdamse spits staan. Zij streeft ernaar hen te bewegen om te gaan fietsen door campagnes, kortingsregeling voor de aanschaf van tweewielers, leasefietsen en allerlei acties die zowel werkgevers als werknemers op een positieve manier stimuleren. Denk daarbij dan aan een Marktplaats voor Mobiliteit waar onder meer handige apps, online gaming met collega’s en complete dienstverlening voor werkgevers om het woon-werkverkeer voor werknemers te organiseren, beschikbaar zijn. Wij werken mee om deze bestaande regelingen in stand te houden en waar mogelijk verder te versterken.

33

Befietsbare bedrijventerreinen Uiteraard: niet al onze bedrijventerreinen liggen in de regio. Een aantal kun je qua ligging wellicht beter onder de wijken scharen. Deze terreinen bieden echter veelal werk aan veel inwoners van rand- en regiogemeenten. Ze trekken ook klanten uit diezelfde gebieden aan. Daarom plaatsen we de bedrijventerreinen in dit geval in onze regionale blik op fietsbeleid. Want bedrijventerreinen – waaronder die in het havengebied– zijn typische autolocaties. Vooral vanaf de snelweg goed bereikbaar, weinig fietsstroken, veel parkeervakken.

Een voordeel: veel van deze terreinen zijn ruim opgezet.

Dat biedt dus volop mogelijkheden om zonder al te veel moeilijkheden het weggebruik anders te sturen. Ook de fietsverbindingen van en naar OV-knooppunten zijn hierin belangrijk.

Financiën

Actiepunten 29. W e gaan in gesprek met de Verkeersonderneming en om hun bestaande fietsregelingen voor werkgevers en –nemers in stand te houden en waar mogelijk te versterken, en betrekken daarbij ook de ANWB en de Fietsersbond.

30. We

investeren in kleine maatregelen met groot effect, om bedrijventerreinen fietsvriendelijker te maken.

We communiceren hier nadrukkelijk over. Met als voorbeeld het pilotterrein Merwevierhavens. Opgedane kennis passen we op onze andere bedrijventerreinen toe.

Pilotgebied fietsvriendelijke bedrijventerreinen We wijzen het Merwe-Vierhavengebied aan als hét pilotgebied fietsvriendelijke bedrijventerreinen, waar we maatregelen in praktijk gaan uittesten. Denk aan goed gemarkeerde fietsstroken, betere stallingsmogelijkheden, goede verlichting en bereikbaarheid van de terreinen via fietspaden. Zowel zichtbaar als gevoelsmatig maakt de fiets nadrukkelijker onderdeel van het wegvlak uit.

Uiteraard passen we de daar slagende maatregelen zoveel mogelijk ook op andere bedrijventerreinen toe.

En houden op alle bedrijventerreinen oog voor kleine aanpassingen die fietsverschil maken. Bij geplande werkzaamheden kijken we ook hier zoveel mogelijk door de fietsbril en nemen daarin fietsvriendelijke aanpassingen nadrukkelijk mee. We zoeken actief naar kleine maatregelen die ook hier groot effect hebben.

34

Het college heeft voor de jaren 2016-2018 per jaar €2 miljoen aan middelen opgenomen voor de uitvoering van dit Fietsplan. Door slim om te gaan met de beschikbare middelen kunnen we met kleine maatregelen grote effecten bereiken. We hoeven daarbij nadrukkelijk niet alles zelf te doen, we nodigen andere partijen uit om met ons samen te werken aan een ideale fietsstad.

• Onze middelen willen we verhogen door onder andere de mogelijkheden te benutten van subsidies door de Metropoolregio Rotterdam Den Haag, de provincie, het Rijk en Europa. Afhankelijk van het project leggen deze partijen voor elke euro die Rotterdam inlegt, er tot drie euro bij. (Via het project Beter Benutten dragen het Rijk (€1,35 miljoen) en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag (€ 0,82 miljoen) samen € 2,17 miljoen bij aan de belangrijke fietsroute Schiekade - Wilhelminaplein.)

• Activiteiten van de Verkeersonderneming op het gebied van fietsgebruik worden gefinancierd door het Rijk.

• Een deel van de maatregelen betalen we uit Verkeersveiligheidsbudgetten. De aanpak van blackspots betekent heel vaak ook meteen een verbetering voor de fietser. Het weghalen van obstakels gebeurt ook vanuit het budget Verkeersveiligheid.

• De aanpak van het Nieuwe Maasparcours kan voor de korte termijn meeliften met beheer en onderhoud. Op middellange termijn kunnen de kosten worden gedekt uit beschikbare middelen voor het verbeteren van de rivieroevers.

• Door ‘Werk met Werk maken’ kunnen we efficiënt omgaan met middelen. Zo zijn de kosten van een fietsstrook lager als die tegelijk wordt aangelegd met bijvoorbeeld het vervangen van een riool.

Ook verminderen we hiermee de overlast van de werkzaamheden.

• Er zijn initiatieven van derden, waar de gemeente niet of nauwelijks een financiële bijdrage aan levert, en die ook bijdragen een betere fietsstad. Te denken valt bijvoorbeeld aan marktpartijen die fietsen verhuren.

De gemeente heeft hierin een faciliterende rol.

• Bestaande middelen voor bijvoorbeeld onderhoud van de fietspaden, bewaking van de stallingen, het plaatsen van fietstrommels, het vervangen van de verkeerslichten, blijven onverminderd doorlopen.

• Sommige activiteiten kosten geen extra geld. Zo kunnen we bij de vervanging van verkeerslichten (ongeveer vijftien per jaar) meer voorrang geven aan fietsers door het regelprogramma anders in te stellen.

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

Jaarlijks zal een Uitvoeringsprogramma worden opgesteld, waarin wordt aangegeven hoe de beschikbare middelen worden verdeeld over de thema’s en welke projecten in het betreffende jaar concreet worden aangepakt. De jaarlijkse uitvoeringsprogramma’s zullen worden opgesteld in nauw overleg met de gebiedscommissies en andere belanghebbenden, die gezamenlijk al honderden ideeën daarvoor hebben aangedragen.

Prioriteit ligt de komende jaren bij de volgende projecten: • Aanpak van de fietsroute Schiekade-Wilhelminaplein, waarbij ook aandacht is voor alternatieve (parallelle) routes. Deze route zal worden opgepakt met subsidie van de Metropoolregio en het Rijk.

• Fietsparkeren in de wijken en de binnenstad.

• Kleine maatregelen die relatief veel effect opleveren.

• Initiatieven van andere partijen, onder andere afkomstig vanuit CityLab 010. Deze initiatieven geven we een steuntje in de rug.

35

Totstandkoming Nadat de ambities van dit college op het gebied van de fiets, als uitwerking van het Rotterdamse Mobilitietsagenda (RMA), duidelijk werden, heeft in november 2014 een inspiratieworkshop plaatsgevonden met allerlei mensen uit het netwerk van architectuurcentrum AIR. Het doel? Een eerste contour schetsen van de strategische stedelijke fietsopgave.

In november 2014 hebben we een grootschalig fietsparkeeronderzoek in de binnenstad opgestart. Dat leverde naast input over fietsparkeren ook een waardevol netwerk van Rotterdamse fietsers op. Tijdens een bijeenkomst in maart 2015 gaf een deel hen hun mening en behoeften helder weer.

In februari 2015 is, via de consultatieronde van de Rotterdamse Mobiliteitsagenda, veel input voor dit document binnengekomen. In maart hebben we vervolgens de betrokken gemeentelijke afdelingen en een aantal andere fietspartijen mee laten denken in een reeks thematische ‘ateliers’.

In februari en maart zijn door het Algemeen Dagblad en congresorganisatie Arminius twee fietsdebatten in de stad georganiseerd. Wij waren daarbij aanwezig voor

36

extra beeldvorming over wat er leeft in Rotterdam met betrekking tot fiets. Daar is eind maart, naar aanleiding van een brief van wethouder Langenberg, input vanuit alle gebieden aan toegevoegd. Net als de wensen vanuit stakeholders waar in april gesprekken mee plaatsvonden.

Dit alles heeft honderden ideeën voor deze eerste versie van het Fietsplan opgeleverd (zie rotterdam.nl).

We willen dan ook iedereen bedanken die tot nu toe aan dit consultatiedocument mee heeft gewerkt. Het is gezien deze hoeveelheid niet mogelijk om alle ideeën één voor één te beantwoorden. Bij het opstellen van de uitvoeringsprogramma’s de komende jaren zal hier uit geput worden.

Fietsen heeft voorrang

Fietsplan Rotterdam 2015-2018

37

Gemeente Rotterdam