JAARVERSLAG 2003
KALE - LEIE ARCHEOLOGISCHE DIENST KLAD
2 0. Inhoud
2
1. Inleiding
4
2. Oprichting Kale – Leie Archeologische Dienst 2.1 De start 2.2 Raad van Bestuur 2.3 Vergaderingen 2.4 De aanwerving en aanstelling van de intergemeentelijke archeoloog 2.5 Basisgegevens KLAD
4 4 5 5 5 5
3. De uitbouw van de archeologische dienst 3.1 Inleiding 3.2 Statuten 3.3 Verzekeringen 3.4 Bankrekeningnummers en automatische afhouding van de RSZ 3.5 Sociaal Secretariaat 3.6 Inrichting en uitrusting 3.6.1 Kantoorinrichting 3.6.2 Archeologische uitrusting 3.6.3 Diverse 3.7 Accountant
6 6 6 6 6 7 7 7 7 8 8
4. Financiën 4.1 Inleiding 4.2 De gemeentelijke bijdrage 4.3 De subsidie van de Vlaamse Gemeenschap 4.4 De begroting en de balans
8 8 8 8 9
5. Archeologische werking 9 5.1 Inleiding 9 5.2 Contacten 10 5.2.1 Gemeentebesturen en gemeentelijke diensten 10 5.2.2 IAP 10 5.2.3 Stuurgroep CAI 10 5.2.4 Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen, Beheerscel Archeologie 11 5.2.5 Provincie Oost – Vlaanderen 12 5.2.6 Andere archeologische diensten 12 5.2.6.1 Universiteit Gent 12 5.2.6.2 ADAK 12 5.2.6.3 Andere diensten, verenigingen, archeologen en amateur-archeologen 12 5.3 Archeologisch advies 13 5.4 Inventarisatie 13 5.5 Werfcontroles 13 5.6 Opgravingen 13 5.7 Natuurwetenschappelijk onderzoek 14 5.8 Publiekswerking 14
3 6. Toekomstplannen KLAD 6.1 De regio van de KLAD 6.2 Inventarisatie 6.3 Werfcontroles 6.4 Opgravingen 6.5 Natuurwetenschappelijk onderzoek 6.6 Publiekswerking
14 14 14 14 15 15 15
7. Bijlagen
16
4 1. Inleiding De intergemeentelijke projectvereniging Kale - Leie Archeologische Dienst (KLAD) is opgericht met als doel het behoud, het beheer en het onderzoek van het archeologisch patrimonium op het grondgebied van de aangesloten gemeenten te verzekeren. Tijdens de stichting traden de gemeenten Aalter, Deinze, Nevele en Knesselare toe. Vlak na de oprichting sloot de gemeente Evergem aan. Ondertussen zijn onderhandelingen met de gemeente Lovendegem en Provinciebestuur OostVlaanderen gestart. Sinds 1 september 2003 heeft de dienst David Vanhee als intergemeentelijk archeoloog aangesteld. Hij houdt zich bezig met de dagdagelijkse uitvoering van de bezigheden van de KLAD, tot op heden hoofdzakelijk de opstart. Deze opstart behelst vooral het afhandelen van de verplichte administratieve taken en het oplossen van alle bijkomende problemen. De onverwachte betalingsstop van de Vlaamse Gemeenschap bracht de hele begroting aan het wankelen en zette de dienst aan tot grote voorzichtigheid op het vlak van uitgaven. Dit remde vooral de archeologische werking af. Het jaarverslag is de weerspiegeling van het administratieve werk nodig voor de opstart en de problemen die zich voordeden. Hoewel de archeologische werking daardoor ietwat naar de achtergrond verdween, deed de KLAD toch de nodige inspanningen om de fundamenten voor een toekomstgerichte archeologische werking te leggen. 2. Oprichting Kale – Leie Archeologische Dienst 2.1 De start Tijdens de voorbereidende stichtingsvergadering van de intergemeentelijke projectvereniging Kale - Leie Archeologische Dienst op 29 maart 2003 in het Gemeentehuis van de Gemeente Aalter werd de KLAD door minister Van Grembergen ingeleid. Op 5 mei vond de stichtingsvergadering plaats en werd de KLAD officieel opgericht bij akte en de Raad van Bestuur geïnstalleerd. 2.2 Raad van Bestuur De krijtlijnen voor de werking van de projectvereniging worden uitgezet door een Raad van Bestuur waarin politici van de deelnemende gemeenten zetelen. Zij worden bijgestaan door een team van administratieve en archeologische deskundigen. Op deze manier verzekeren de gemeenten zich van hun eigen beleidsaccenten in de KLAD. De bestuursmandaten werden bij consensus verdeeld: Voorzitter Johan Verstrynge (Aalter) Ondervoorzitter Chris Genbrugge (Evergem) Ondervoorzitter Mia Pynaert (Nevele) Secretaris Filip Van Steenkiste (Deinze) Penningmeester Joeri Roose (Knesselare)
5 Verder zetelen in de Raad van Bestuur effectieve leden met stemrecht (leden van de meerderheid) en raadgevende leden met een raadgevende stem (leden van de oppositie). Effectieve leden: Patricia De Waele (Evergem), Gerda Ginneberge (Deinze), Patrick Hoste (Aalter), Freddy Tanghe (Knesselare) en Roland De Paepe (Nevele). Raadgevende leden: Johan Cornelis (Nevele), Lidwina De Bock (Evergem), Tony De Kimpe (Deinze), Martine Schelstraete (Knesselare) en Walter Verniers (Aalter). Momenteel staat een team van technisch adviseurs de raadsleden bij: Filip Bastiaen (Aalter, Dienst Bevolking), Luc Bauters (Provincie Oost-Vlaanderen, Dienst Monumentenzorg en Cultuurpatrimonium), Wim De Clercq (Universiteit Gent, Vakgroep archeologie en oude geschiedenis van Europa), David Vanhee (intergemeentelijk archeoloog KLAD), Germain Van Beversluys (Deinze, Dienst Cultuur) en Raf Walgrave (Nevele, Werkgroep Monumenten, Landschappen en Archeologie). 2.3 Vergaderingen Voorbereidende stichtingsvergadering 29 maart 2003
Gemeentehuis Aalter
OfficiĂŤle stichtingsvergadering 5 mei 2003
Gemeentehuis Aalter
Raad van Bestuur 5 mei 2003 12 juli 2003 10 september 2003 30 oktober 2003 1 december 2003 10 december 2003
Gemeentehuis Aalter Koetshuis Kasteel van Poeke Gemeentehuis Knesselare Koetshuis Kasteel van Poeke Gemeentehuis Evergem Gemeentehuis Aalter
De verslagen van de Raad van Bestuur vindt u in bijlage. 2.4 De aanwerving en aanstelling van de intergemeentelijke archeoloog Direct na de stichting begon de KLAD met de aanwerving van een intergemeentelijke archeoloog. Een dertigtal kandidaten meldden zich aan voor de schriftelijke proef. Daarvan gingen negen verder naar de richtinggevende psychotechnische proef en het mondelinge gedeelte. Aan de hand van de resultaten werd uiteindelijk een rangschikking opgesteld. Op 1 september 2003 stelde de KLAD David Vanhee als intergemeentelijk archeoloog aan (CV in bijlage).
6 2.5 Basisgegevens KLAD Contactpersoon: Adres: Tel. en Fax: GSM: Email:
David Vanhee (Intergemeentelijke Archeoloog) Kale – Leie Archeologische Dienst Kasteelstraat 26 9880 Aalter 051/636136 0498/36. 26. 80 david.vanhee@deklad.be info@deklad.be
3. Uitbouw archeologische dienst 3.1 Inleiding Sinds de aanstelling houdt de intergemeentelijke archeoloog David Vanhee zich bezig met de dagdagelijkse uitvoering van de bezigheden van de KLAD, tot op heden vooral de opstart. Dit behelst vooral het afhandelen van de administratieve taken en het oplossen van alle bijkomende problemen. Dit gebeurt steeds in samenspraak met de leden van de Raad van Bestuur. 3.2 Statuten De statuten werden tijdens de voorbereidende stichtingsvergadering besproken en tijdens de officiële stichtingsvergadering ondertekend (verleden). Daarna werden ze ter goedkeuring doorgestuurd naar de Regeringscommissaris Evert Van Walle. Een standaardprocedure voor het publiceren van de Statuten van een intergemeentelijke projectvereniging zoals de KLAD is bij de Rechtbank van Koophandel noch bij het Bestuur van het Belgisch Staatsblad bekend. Het Decreet van 6 juli 2001 houdende de Intergemeentelijke Samenwerking verwijst voor het verkrijgen van Rechtspersoonlijkheid enkel naar het Wetboek der Vennootschappen. Dat impliceert dat het binnenbrengen van de Statuten via de Rechtbank van Koophandel moet gebeuren. De term “projectvereniging“ is er echter nog niet gekend, wat voor de nodige verwarring zorgde. Na lang onderhandelen met de Rechtbank van Koophandel en het Bestuur van het Staatsblad zijn de Statuten van de KLAD uiteindelijk als onderneming in het Staatsblad van 30 januari 2004 verschenen (ref. 0016132) en kreeg de KLAD het ondernemingsnummer 862 957 134 toegewezen. Een kopie van de akte is bijgevoegd in bijlage. 3.3 Verzekeringen De arbeidsongevallenverzekering, de verzekering Algemene Burgerlijke Aansprakelijkheid (afdelingen A & B), de verzekering op de bestuursverantwoordelijkheid en de omniumverzekering werden aangevraagd bij Omob/Ethias.
7 3.4 Bankrekeningnummers en de automatische afhouding van de RSZ De KLAD vroeg een bankrekeningnummer aan bij Dexia Aalter en kreeg in eerste instantie het 068-2333406-01 als rekeningnummer. De automatische afhouding van de betaling van de RSZ door de RSZPPO was met dit nummer echter onmogelijk. Uit de uitleg van het lokale Dexia - filiaal leidde de dienst af dat er pas een 091-nummer kon verkregen worden nadat de statuten in het Staatsblad waren verschenen. Later werd dit weerlegd door Dexia Brussel en bleek dat het doorfaxen van de statuten voldoende was om het 091 - nummer aan te vragen. Ondertussen gebeurde de betaling van de RSZ aan de RSZPPO via overschrijvingen. Omdat het enkele maanden duurde vooraleer de dienst goed op de hoogte van de procedure gebracht is, is de RSZ enkele maanden niet tijdig betaald. De dienst heeft daarvoor een sanctie gekregen. Ondertussen heeft de KLAD het rekeningnummer 091-0131510-07 van Dexia gekregen en is de automatische betaling van de RSZ met de RSZPPO geregeld. 3.5 Sociaal secretariaat De Raad van Bestuur van de KLAD stelde Weddecentrale Schaubroeck n.v., Steenweg Deinze 154, 9810 Nazareth als sociaal secretariaat aan. 3.6 Inrichting en uitrusting 3.6.1 Kantoorinrichting De kantoor- en werkruimtes voor de KLAD worden gehuisvest in een vleugel van het Koetshuis van het Kasteel van Poeke, Kasteelstraat 26, 9880 Aalter. De ruimtes zullen gehuurd worden aan de gemeente Aalter. Momenteel worden er nog een aantal aanpassingswerken uitgevoerd in deze vleugel. De ruimtes worden opgefrist. Er wordt een nieuwe verwarmingsinstallatie geplaatst en de nutsvoorzieningen (gas, elektriciteit, internet en telefoon) worden aangesloten. De meubels (bureau, tafels, stoelen, rekken, kasten, tekentafel, ‌), het klein kantoormateriaal en de verdere inrichting zijn besteld en staan klaar om geplaatst te worden van de ingrijpendste werken voorbij zijn. De dienst investeerde ondertussen ook in goede hard- en software. De hardware omvat o.a. een A3-printer (voor het uitprinten van Gis-kaarten), een 17� scherm en een gespecialiseerde scanner. Ook de configuratie werd aangepast zodat het draaien van zware software zoals Adobe Fotoshop en Arcview gis 3.3 mogelijk is. De facturen van alle aankopen vindt u in bijlage. 3.6.2 Archeologische uitrusting De KLAD investeerde in eerste instantie in een archeologische basisuitrusting. Er werd een voorraad met klein graaf- en tekenmateriaal aangelegd. Er werden zowel
8 een digitaal als een analoog fototoestel (met bijhorende flits, statief, fototas, …), een hoogtemeter met meetbaak en jalons en een dompelpomp aangekocht. Daarnaast investeerde de KLAD zo toekomstgericht mogelijk. Zo kocht de dienst een Eijkelkamp ergonomische boorset aan om boorprospecties uit te voeren. Ook werd er een goede stroomgroep aangeschaft om de pomp en een eventuele keet van elektriciteit te voorzien. Er werd ook een LCD - projector met scherm gekocht. Deze kan aangesloten worden op de computer voor het projecteren van de kaarten van Arcview gis of het projecteren van presentaties bij vergaderingen en tentoonstellingen. De facturen van alle aankopen vindt u in bijlage. 3.6.3 Diverse Om het transport van materiaal en personeel binnen het werkgebied te bevorderen is er een tweedehandse Mercedes 310D bestelwagen aangekocht. Deze zal uitgerust worden met een aantal rekken om het werkmateriaal in op te bergen. 3.7 Accountant De Raad van Bestuur stelde na offertevergelijking Kantoor G. De Baets aan als accountant. Om de boekhouding bij te houden werd op aanraden van de accountant het boekhoudkundig softwarepakket Ciel besteld. 4. Financiën 4.1 Inleiding De oorspronkelijke begroting is gebaseerd op de bijdragen van de gemeenten en de subsidie van het Vlaams Gewest. 4.2 De gemeentelijke bijdrage De gemeentelijke bijdrage is opgebouwd uit drie factoren en kan berekend worden met de volgende formule: VB + (aantal ha x OB) + (aantal inwoners x IB) VB
vast bedrag = 2790€
OB
oppervlaktebijdrage = 0,315€ per ha
IB
inwonersbijdrage = 0,1125€ per inwoner
Waarbij de inwonersbijdrage berekend wordt op basis van de bevolkingsgegevens van het jaar onmiddellijk voorafgaand aan het werkingsjaar. Dit is vastgelegd onder artikel 20 van de Statuten van de projectvereniging KLAD. Aangezien de projectvereniging pas in mei 2003 opgestart werd zijn de bijdragen van de stichtende gemeenten pro rata omgerekend tot 8/12. De bijdrage van Evergem bedraagt wegens de latere toetreding 6/12. Zo kon de KLAD rekenen op 21.833€ aan gemeentelijke bijdragen in 2003.
9 4.3 De subsidie van de Vlaamse Gemeenschap In de Beleidsbrief Monumenten, Landschappen en archeologie, Beleidsprioriteiten 2002 – 2003 wordt aangestuurd op een grotere betrokkenheid van de lokale besturen bij de archeologische monumentenzorg. Daarom wou de Vlaamse Gemeenschap opstartende intergemeentelijke archeologische diensten financiële ondersteuning geven. Voor 2003 werd een nominatim - subsidie van 100.000 € door het Vlaamse Parlement (PR.62.20 BA 43.09 van het begrotingsdecreet) goedgekeurd. Voor de Kale - Leie Archeologische Dienst zou de subsidie 50.000 € bedragen. Om recht te hebben op deze subsidie moet de Kale - Leie Archeologische Dienst voldoen aan de afsprakennota (zie 5.1) uit de resultaatsverbintenis 2003 met de Afdeling Monumenten en Landschappen. De eerste 50% (25.000 €) van de subsidie zou vereffend worden na ondertekening van het ministeriële besluit. De volgende 40% (20.000 €) zou vereffend worden op 1 augustus 2003 en de laatste 10% (5.000 €) na schriftelijke aanvraag en goedkeuring door het afdelingshoofd Monumenten en Landschappen van de nodige stavingstukken en van het jaarverslag. Half augustus 2003 vertraagde de Vlaams Minister bevoegd voor de begroting het uitgaventempo van de Vlaamse Overheid. Daardoor geraakte de subsidie 2003 tijdelijk geblokkeerd. Hoewel de KLAD de nodige contacten legde met de bevoegde minister en zijn kabinet en met de Afdeling Monumenten en Landschappen werd geen enkele duidelijkheid verschaft over hoe dit zou (kunnen) aflopen. De KLAD beschikte niet over een overbruggingskrediet om dit hiaat in de begroting op te vangen en dit bracht de hele planning aan het wankelen. Daarom besloot de Raad van Bestuur van de KLAD de balans te herschikken en voorzichtig te investeren. Het gebrek aan geld en middelen en de extra administratieve taken die dit met zich meebracht remden vooral de archeologische werking af. Op 4 februari 2004 werd 80% van de subsidie gestort. Pas vanaf dan kon de KLAD de bestelde goederen laten leveren en de facturen betalen. 4.4 De begroting en de balans De originele begroting (zie bijlage) werd door alle onzekerheid aangepast. De geruchten over het eventueel uitblijven van de laatste schijf deed de Raad van Bestuur de uitgaven beperken. U vindt de gecontroleerde balans 2003 en een overzicht van de uitgaven in bijlage. 5. Archeologische werking 5.1 Inleiding De KLAD is gebonden aan de resultaatsverbintenis met de Vlaamse Gemeenschap. Daarin staan de taken van de archeologische dienst beschreven : - Inventariseren van de archeologische erfgoedwaarden in het gebied, in eerste instantie van de momenteel gekende archeologische erfgoedwaarden en in tweede instantie (en dit ten laatste vanaf 2004) van de momenteel nog niet gekende archeologische erfgoedwaarden op basis van terreingebonden prospecties.
10 -
Opmaken van het beheersplan 2004. Advisering bij ruimtelijke planning en stedenbouwkundige vergunningen. Uitvoeren van werfcontroles en noodonderzoek. Registreren van alle uitgebrachte adviezen en van alle verrichte terreinwerkzaamheden. Initiatieven nemen ter verruimen van het maatschappelijk draagvlak.
Om aan dit takenpakket te voldoen diende de dienst heel wat contacten leggen en heel wat praktische afspraken te maken. 5.2 Contacten 5.2.1 Gemeentebesturen en gemeentelijke diensten De intergemeentelijke archeoloog David Vanhee stelde zich voor aan de colleges van Burgemeester en Schepenen van de verschillende gemeentes. Hij stelde zich ook voor aan de gemeentelijke diensten Stedenbouw en Ruimtelijke Ordening. Daarbij kwam de advisering bij ruimtelijke planning en stedenbouwkundige vergunningen (zoals beschreven in de resultaatsverbintenis) ter sprake. Vlug bleek dat de oorspronkelijke idee, namelijk dat de dossiers door de gemeentelijke diensten ter advisering naar de KLAD zouden gestuurd worden, niet haalbaar was omdat er geen wettelijke omkadering voor is. De vergunningsaanvragen die vallen onder het art. 127 van het decreet Ruimtelijke Ordening moeten naar de gewestelijke stedenbouwkundige ambtenaar verzonden worden. Tijd om ze eerst nog voor te leggen aan de KLAD is er wettelijk niet. De vergunningsaanvragen die niet onder het artikel 127 vallen wilden sommige diensten niet doorsturen, omdat ze vinden dat particuliere bouwheren niet met een extra kost zoals archeologisch onderzoek kunnen belast worden. Daarom besloot de KLAD de procedure momenteel te laten zoals ze is en eerst af te spreken met de VIOE en met de ondertussen gerealiseerde Beheerscel archeologie van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen. Pas als er duidelijke afspraken bestaan tussen de KLAD en de Vlaamse diensten kan er een algemene vergadering met de gemeentelijke diensten gehouden worden waarop de procedure rond het advies van de stedenbouwkundige vergunningen en de ruimtelijke planning besproken kan worden. 5.2.2 IAP/VIOE De KLAD richtte zich naar het IAP om tot de beoogde werking en dienstverlening te komen. De KLAD wenste in samenspraak met het IAP (Instituut Archeologisch Patrimonium) een standaardwerkwijze voor het adviseren van bouwdossiers op te stellen. De nakende bevoegdheidswijziging leidde er echter toe dat er geen praktische afspraken werden gemaakt. De KLAD kreeg in 2003 geen dossiers doorgestuurd. Wel werd er vanuit het IAP (buitendienst Ename) een enkele keer om advies gevraagd aan de KLAD. Ook andere afspraken over de samenwerking tussen de KLAD en het IAP zijn er nog niet. De KLAD zal in de loop van het voorjaar 2004 terug contact opnemen met het
11 VIOE (Vlaams Instituut voor Onroerend Erfgoed) om te onderhandelen over de mogelijkheden tot samenwerking (wetenschappelijke begeleiding, logistieke steun, …) bij opgravingen. 5.2.3 Stuurgroep CAI Om te kunnen voldoen aan het eerste punt uit de resultaatsverbintenis, het inventariseren van de archeologische erfgoedwaarden in het gebied, werd de Stuurgroep van de CAI (Centraal Archeologische Inventaris) aangeschreven. De KLAD wou een duidelijke overeenkomst krijgen omtrent het gebruik van de CAI databank en het opmaken van de Lokaal Archeologische Advieskaarten van de gemeenten. Momenteel is er nog geen officiële overeenkomst. We vernamen dat de KLAD zou mogen gebruik maken van de gegevens van de aangesloten gemeenten. Daarnaast zou de KLAD de mogelijkheid krijgen gegevens in te voeren via een login. Als de nodige software is betaald zal de KLAD terug contact opnemen met de Stuurgroep van de CAI om de databank te installeren. In tussentijd kan de KLAD een beroep doen op de gegevens uit de databank van provinciaal archeoloog Luc Bauters (OostVlaanderen) en van Koen Van Daele (CAI). Eventuele resultaten uit de literatuur, de collecties van amateur-archeologen en uit prospecties worden doorgegeven aan Koen Van Daele. Hoe de LAA’s (Lokaal Archeologisch Advieskaarten) moeten opgemaakt worden is nog niet besproken. De KLAD zal in het voorjaar van 2004 terug contact opnemen met de stuurgroep van de CAI en eventuele andere specialisten ter zake om zo snel mogelijk deze kaarten te kunnen opmaken. 5.2.4 Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen, Beheerscel Archeologie De nakende bevoegdheidswijziging zorgde ervoor dat er met het IAP geen praktische afspraken werden gemaakt op het gebied van de advisering van stedenbouwkundige vergunningen en het aanvragen van de opgravingvergunning. Vanaf januari 2004 zijn de onderhandelingen gestart met de Beheerscel van de Afdeling Monumenten en Landschappen, Beheerscel Archeologie van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. 5.2.5 Provincie Oost-Vlaanderen De intergemeentelijke projectvereniging Kale - Leie Archeologische Dienst (KLAD) vroeg reeds in september 2003 aan het Provinciebestuur of zij de provinciaal archeoloog Luc Bauters als technisch adviseur in de Raad van Bestuur van de vereniging mag opnemen en of de het Provinciebestuur zou willen toetreden als lid van de vereniging. De Bestendige Deputatie van de Provincie Oost-Vlaanderen liet weten dat zij aan Luc Bauters de toestemming geeft deel te nemen aan de vergaderingen van de Raad van Bestuur en de begeleidingscommissie. Er is ook een principieel akkoord met de toetreding op voorwaarde dat de statuten worden aangepast en onder voorbehoud van goedkeuring door de Provincieraad.
12 Ondertussen kan de KLAD wel een beroep doen op de vakkunde van provinciaal archeoloog Luc Bauters. Hij zetelt als deskundige in de Raad van Bestuur, waar hij vooral raad geeft omtrent de archeologische beleidsvisie. Hij verleent ook advies bij het opstellen van de opgravingvergunningen en is richtinggevend bij het uitstippelen van het beleid. Hij zorgt er tevens voor dat de dienst gebruik kan maken van het kaartmateriaal van de regio (Popp - kaarten, kadasterkaarten, ‌) en het Arcview gis systeem van de Provincie Oost-Vlaanderen. 5.2.6 Andere Archeologische diensten 5.2.6.1
Universiteit Gent
Met de Gentse Universiteit is er van in het begin een goede samenwerking. Zo kan de KLAD rekenen op de steun van Wim De Clercq. Hij zetelt als deskundige in de Raad van Bestuur en zorgt voor praktische bijstand bij het uitvoeren van prospecties en werfcontroles en het voorbereiden van opgravingen. Daarnaast kan de KLAD rekenen op de kennis van de verschillende professoren bij het determineren van sporen en vondsten en krijgt de KLAD informatie van de regio uit hun luchtfotodatabank. Er zal vanuit de Vakgroep Archeologie ook gevraagd worden aan de studenten om stage te lopen bij de opgravingen van de KLAD. 5.2.6.2
ADAK
Er ontstond vrij vlug een vlotte samenwerking met de intergemeentelijke projectvereniging Archeologisch Dienst Antwerpse Kempen (ADAK). Al gauw bleek dat ADAK en de KLAD veel gemeenschappelijke problemen hadden en in dat kader werd besloten om op bepaalde vlakken informatie uit te wisselen. Ook werd er afgesproken om in bepaalde gevallen samen naar buiten te treden. De samenwerking spitst zich dan ook toe op het verkrijgen van gelijkaardige afspraken met de Vlaamse instanties. Daarnaast worden de mogelijkheden tot het uitwerken van een gelijkaardig intergemeentelijk archeologisch beleid in het kader van de resultaatsverbintenis bekeken. 5.2.6.3
Andere diensten, verenigingen, archeologen en amateur-archeologen
De KLAD maakt zich langzaam kenbaar in de Vlaamse archeologische wereld. Met de meeste archeologische diensten en verenigingen was er een eerste contact bij het bestellen van boeken voor de bibliotheek. Zo werden er al publicaties aangekocht van VOBOV (Vereniging Oudheidkundig Bodemonderzoek Oost-Vlaanderen), de GVSA (Vereniging voor Gentse Stadsarcheologie), de Stadsarcheologie Gent, het IAP, het PAMZOV (Provinciaal Archeologisch Museum Zuid – Oost - Vlaanderen) en de Vakgroep Archeologie van de Universiteit Gent. De dienst maakte van de gelegenheid gebruik om de archeologen te leren kennen. De dienst bestelde ook een aantal boeken bij de lokale heemkundige kringen. De nauwere samenwerking met de heemkundige kringen zal ontstaan bij de oprichting van de begeleidingsraad. Zo zullen de heemkundige kringen betrokken worden bij het lokale archeologisch beleid.
13 De KLAD is ook contacten aan het leggen met de vrijetijdsarcheologen die actief zijn in de regio. Hun kennis over het werkgebied kan na controle een belangrijke aanvulling betekenen voor het algemeen archeologische beeld van de regio. De KLAD zal de bruikbare gegevens laten opnemen in de CAI. Daarnaast kan de dienst met deze enthousiastelingen afspreken om de regio systematisch te prospecteren. De echte introductie in de Vlaamse archeologische wereld zal vermoedelijk plaatsvinden bij het voorstellen van de eerste opgravingresultaten. 5.3 Archeologisch advies Zoals we reeds vermeldden sprongen de onderhandelingen over een procedure voor het adviseren van stedenbouwkundige vergunningen met het IAP af, door de nakende bevoegdheidswijziging. Ondertussen heeft de KLAD (samen met ADAK) contact opgenomen met de Beheerscel Archeologie van de Afdeling Monumenten en Landschappen van het ministerie van de Vlaamse Gemeenschap. Het is echter afwachten welk beleid zij zullen voeren. In afwachting tot een officiële overeenkomst nam de KLAD wel al contact op met de beheersarcheoloog bevoegd voor de regio, Steven Mortier. Er ontstond een onderlinge overeenkomst waarbij de KLAD op vraag van de beheersarcheoloog informatie verschaft over de regio wanneer deze adviezen moet leveren. De KLAD kan ook rekenen op informatie zoals bij het aanvragen van opgravingvergunningen. 5.4 Inventarisatie Zodra de KLAD de nodige financiën ontvangt zal de nodige hard- en software aangeschaft worden. In tussentijd schreef de KLAD de Stuurgroep van de CAI aan. De dienst kreeg nog geen officiële overeenkomst over het gebruik van de gegevens uit de CAI. Ondertussen geeft de KLAD de eventuele resultaten uit literatuuronderzoek, de controle van collecties van vrijetijdsarcheologen en prospecties door aan Koen Van Daele. Vermoedelijk zal begin 2004 de KLAD toegang krijgen tot de CAI en de gegevens kunnen gebruiken en aanvullen. 5.5 Werfcontroles Ondanks alle administratieve taken waardoor de intergemeentelijke archeoloog vele uren achter de computer doorbracht en het uitblijven van goede afspraken met de technische diensten, probeert de KLAD toch de bodemingrepen in de regio zo goed mogelijk op te volgen. Af en toe wordt de start van een werk gemeld door het IAP (sinds 2004 door de Beheerscel Archeologie van de Afdeling Monumenten en Landschappen). Soms meldden de gemeenten zelf de aanvang van een bouwwerf aan de KLAD op basis van het archeologisch advies opgenomen in de bouwvergunning en verstrekt door het IAP. De meeste gecontroleerde werven werden zelf ontdekt of gemeld door W. De Clercq (Knesselare), Luc Bauters (Deinze), Patrick Hoste (Aalter)en Raf Walgrave (Nevele). De resultaten van de controles waren steeds negatief. Een overzicht van de werfcontroles uitgevoerd in 2003 vindt u in bijlage.
14 5.6 Opgravingen In 2003 werden nog geen opgravingen uitgevoerd. Tijdens de Raad van Bestuur werden wel een aantal mogelijkheden besproken, zoals de opgraving van het Romeins grafveld op een perceel bouwgrond te St. Martens – Leerne. Dit zal verder uitgewerkt worden in 2004. 5.7 Natuurwetenschappelijk onderzoek Omdat we het startjaar van de KLAD niet zonder een bijdrage aan de wetenschappelijke studie wilden laten voorbij gaan, werd er geïnvesteerd in natuurwetenschappelijk onderzoek. Heidi Tency werd aangesproken om archeobotanisch onderzoek uit te voeren op de grondstalen van spoor 188 van de site Aalter – Langevoorde. Dit gebeurde op basis van een interim-contract van twee weken en met een resultaatsverbintenis tussen de KLAD en de archeobotaniste. Daaruit moet in het voorjaar van 2004 een verslag vloeien met de resultaten van het onderzoek. Waar dit zal gepubliceerd worden is nog niet bekend, maar het verslag zal alvast in bijlage aan het jaarverslag 2004 te vinden zijn. Daarnaast gaan we de resultaten van het onderzoek in een ruimer kader plaatsen en tentoonstellen op openmonumentendag 2004. 5.8 Publiekswerking Tijdens openmonumentendag 2003 kon het publiek voor de eerste keer kennis maken met de KLAD. Daarvoor werden posters gemaakt die op strategische plaatsen in 4 van de 5 gemeenten werden uitgehangen (Evergem organiseerde geen activiteiten die dag). Daarnaast verschenen bij de oprichting in mei en bij de aanstelling van de archeoloog in september artikels in de kranten en plaatselijke bladen. 6. Toekomstplannen KLAD 6.1 Uitbreiding van de regio Niet alleen aan de Provincie Oost-Vlaanderen werd gevraagd deel te nemen aan de Kale - Leie Archeologische Dienst. Ook met de Gemeente Lovendegem werden de contacten (terug) opgenomen. De toetreding van deze gemeente zal van het werkgebied van de KLAD één geheel maken. Daarnaast zal bij de toetreding van deze gemeente er een gelijkvormig archeologische beleid ontstaan voor het belangrijkste deel van de Kale -vallei, een rijke archeologische zone. De KLAD hoopt dat de gemeente begin 2004 zal toetreden bij de KLAD. 6.2 Inventarisatie De KLAD zal tijdens 2004 werken aan de CAI. De reeds ingevoerde gegevens zullen nagekeken worden. Nieuwe gegevens uit literatuur, veldprospecties, prospecties met ingreep in de bodem en opgravingen zullen ingevoerd worden.
15
Voor het uitvoeren van veldprospecties zal de vrijetijdsarcheologen aanspreken om mee te helpen.
KLAD
ook
een
aantal
Daarnaast zal de KLAD beginnen aan de opmaak van de LAA van Aalter. Indien mogelijk zal de basis voor de LAA’s van de andere gemeentes gelegd worden. 6.3 Werfcontroles De KLAD zal in 2004 instaan voor de werfcontroles in de regio. Aangetroffen werven zullen in samenspraak met de bouwheren en/of aannemers bezocht worden. Omdat het niet mogelijk is een groot gebied van Deinze tot Evergem te doorkruisen op zoek naar werven hoopt de KLAD vooral op de aanvoer van informatie over de aanvang van de werven, in eerste instantie vanuit de gemeentelijke technische diensten, maar ook vanuit de Beheerscel Archeologie van de Afdeling Monumenten en Landschappen. Er zal een lijst van gecontroleerde werven opgemaakt worden en bijgevoegd worden in het jaarverslag 2004. 6.4 Prospecties met ingreep in de bodem en opgravingen De KLAD plant in het voorjaar van 2004 een aantal prospecties met ingreep in de bodem en opgravingen. De eerste prospectie met ingreep in de bodem zal begin maart van start gaan te Knesselare. Daar zal een rioleringstracé doorheen het akkerland vooraf afgegraven worden en eventueel onderzocht worden. Ook het tracé onder het bestaande wegdek zal gecontroleerd worden. Daaropvolgend zullen een aantal sleuven getrokken worden doorheen een toekomstige woonzone nabij Aalter Brug Noord te Aalter. Daarna wil de KLAD de bedreigde Romeins site (grafveld) op een perceel bouwgrond in St. Martens - Leerne opgraven. Deze werken gebeuren steeds in samenspraak met de eigenaars en/of bouwheren en de gemeenten. Verder hoopt de KLAD een zicht te krijgen op de geplande werkzaamheden in het gebied en zal de dienst ingrijpen waar nodig. 6.5 Natuurwetenschappelijk onderzoek De KLAD zal in de begroting van 2004 een post voorzien voor natuurwetenschappelijk onderzoek. De archeologisch vondsten van 2004 zullen uitwijzen aan welk onderzoek behoefte is. 6.6 Publiekswerking De KLAD werd reeds tijdens het najaar 2003 aangesproken om deel te nemen aan de erfgoedbeurs op 17 en 18 april (erfgoeddag) 2004 te Aalter. De KLAD zal er een stand opstellen waar het publiek zal kunnen kennis maken van de taken van de KLAD en een zicht zal krijgen op de archeologische potentie van de regio.
16 De KLAD is ook een aantal tentoonstellingen aan het voorbereiden voor Openmonumentendag 2004. Zo zullen de resultaten van het archeobotanisch onderzoek gebruikt worden om een tentoonstelling over zaden en vruchten in archeologische context op te bouwen in verschillende gemeenten. De prospectieresultaten en de silexcollectie van amateur-archeoloog Dirk Van Aelst zullen bekeken worden. Ook dit materiaal zal aangewend worden om een tentoonstelling op te stellen tijdens de openmonumentendag 2004 te Deinze. De KLAD zal tijdens 2004 de publiekswerking opdrijven. Dit zal gebeuren door de resultaten van het wetenschappelijk onderzoek kenbaar te maken aan de wetenschappelijke wereld via lezingen en publicaties in wetenschappelijke literatuur. Daarnaast zal de KLAD ook streven naar het nauwer betrekken van het publiek bij de archeologische werking door hen de kans te geven opgravingen te bezoeken (vb. klassenbezoek), artikels in de kranten en lokale bladen en in uitgaven van de lokale heemkundige kringen. Er zal ook een website gemaakt worden. 7. Bijlagen 7.1 Oprichtingsakte Kale – Leie Archeologische Dienst 7.2 Verslagen van de Raad van Bestuur 7.3 CV intergemeentelijke archeoloog 7.4 Akte van de Rechtbank van Koophandel 7.5 Originele begroting 2003 7.6 Balans 2003 7.7 Grootboek 7.8 Overzicht werfcontroles en werfvergaderingen
17 Opgemaakt te Aalter op 5 maart 2004 door David Vanhee.
Goedgekeurd tijdens de Raad van Bestuur op 8 april 2004 Johan Verstrynge
Filip Van Steenkiste
Voorzitter
Secretaris