URBAN ACT COLLEGE:
LAATSTE KANS VOOR BUITENBEENTJES BELASTINGTOKO:
WERKEN MET EEN HOOFD VOL CHAOS
mede [-] zo m e r
2 0 1 7
mede [-] z o m e r
2 0 1 7
HOEVEEL KANSEN ZIJN GENOEG? Iedereen verdient een tweede kans, daar zijn de meeste mensen het wel over eens. Ik zou daaraan willen toevoegen: en een derde, en een vierde, en misschien ook nog wel een vijfde. Waarom zouden we überhaupt stoppen? Hoeveel impact een nieuwe kans heeft, blijkt uit de verhalen in deze Mede. Jongeren die keer op keer vastlopen in het reguliere onderwijs, krijgen bij Urban Act (pagina 3) een laatste kans op hun ticket naar een betere toekomst. Voor sommigen is dat de tweede, voor andere de vierde. En allemaal grijpen ze deze kans maar wat graag aan. Een ander verhaal (pagina 12) draait om mensen met een psychiatrische aandoening. Zij maken nauwelijks kans op een reguliere baan. Te veel werkdruk, te veel verantwoordelijkheid: het gaat niet. En in de dagbesteding kunnen deze mensen hun talenten niet kwijt. Hoe fijn is het dan dat iemand een speciale werkomgeving creëert, zodat ze toch de kans krijgen mee te doen?
Inhoud [dossier]
3
[dossier]
12
Achter elke kans, hoe groot of klein ook, zit een mens die het beste voor heeft met zijn omgeving. Dat zijn de mensen die voor verandering zorgen, die de brug slaan tussen wal en schip. Deze mensen verdienen in elk geval de kans om hun werk voort te zetten. En die kans bieden wij ze, mede dankzij uw steun. Henriëtte Hulsebosch, directeur Kansfonds
Sommige jongeren lopen vast voordat ze volwassen zijn. Vroegtijdige zwangerschap, dr ugs, familieproblemen – het kan allemaal leiden tot schooluitval. Geen diploma, geen werk. Urban Act vond een manier om deze jongeren te helpen, op álle fronten.
Werken is een té grote uitdaging voor mensen met een psychiatrische aandoening. En voor dagbesteding zijn ze eigenlijk te slim. Sociale uitsluiting ligt op de loer. De belastingtoko van Lammer t Floris voorkomt dat, door werk op maat én niveau aan te bieden. [en verder]
8 9 10 17 18 19
Geven De vrijwilliger: 10.000 hours Fotorepor tage: Rederij Kees Column: Leontine Bibo Mededelingen Talent Assistent Vrijwilliger bij De Klup
Volg Ka n s fo n d s o p Fa c e b o o k Sc Tekst & concept h r ijf- Sc h r i j f , U t re c h t
m e d e | v i e rd e j a arg a n g | n u m m e r 1 3 | zom e r 2 0 1 7
Ontwerp Abel & vormgeving D er k s Fotografie
m e d e is het kwartaalblad van Kansfonds. Kansfonds werkt voor een samenleving waarin mensen omzien naar elkaar, zodat kwetsbare mensen niet buitengesloten raken. Jaarlijks steunt het fonds zo’n 600 projecten van betrokken mensen die zich daarvoor inzetten. Het werk van Kansfonds wordt mede mogelijk gemaakt door de bijdragen van particulieren, organisaties, de Lotto en de Nationale Postcode Loterij. Gratis abonnee van m e d e worden? Of wilt u zich juist uitschrijven? Stuur een e-mail met uw naam en adres naar mede@kansfonds.nl.
Ma r tijn va n d e Gr i e n d t ,
Timon Ja c o b , Jeroen D iet z Drukwerk
Altijddr u k we r k
w w w.k a n s fo n d s. n l
DOSSIER
Laatste kans voor buitenbeentjes Het zijn de lastpakken, de drop-outs. Probleemjongeren die op straat hangen, rottigheid uithalen en hun draai niet vinden in het huidige onderwijssysteem. Hun kans op werk slinkt met de dag. Terwijl ze graag een baan willen. Speciaal voor deze buitenbeentjes richtten ondernemer Rolf den Hertog en zijn partner Louk Burgers Urban Act op, een combinatie van opleiding en werk. kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s
[ 3]
DOSSIER
‘Deze jongeren hebben toekomst’
Over ondernemen hoef je Rolf den Hertog niets te vertellen. De voormalig CEO van modemerk Dragster weet alles van de pieken én dalen die daarbij horen. Toen hij werd gevraagd die ervaringen te delen op een school in de Bijlmer vielen hem een aantal zaken op. ‘De reguliere school sprak deze jongeren minder aan. Veel verplichtingen, al vroeg keuzes moeten maken, straf bij verzuim, weinig ruimte voor persoonlijke aandacht en veel regeltjes. Het motiveert ze niet. Maar voor mijn verhaal over ondernemen stonden ze wel open. Ik stelde voor om samen met hen een bedrijfje te beginnen en ze waren dolenthousiast. Op dat moment wist ik: dit idee heeft toekomst. Deze jóngeren hebben toekomst.’ Verbinden en de buurt versterken Het idee voor het Urban Act College was geboren. Via een sponsor kregen Den Hertog en zijn partner de beschikking over een oud postkantoor midden in de Bijlmer. ‘Geen beste buurt. Op het plein hingen junks en hangjongeren rond. Ik ging naar ze toe en betaalde ze om het pand leeg te halen en op te knappen.’ Het was de eerste stap naar een verbetering van de wijk. ‘We doen nu veel samen met de buurtbewoners en de lokale ondernemers. We organiseren bijvoorbeeld een jaarlijkse kerstmarkt en de leerlingen lopen stage bij de ondernemers.’
De animo onder de doelgroep voor de geboden lesmethode is groot, de school telt rond de honderd leerlingen. Geen wonder, want het onderwijs plooit zich naar hen, in plaats van andersom. ‘We houden rekening met de omstandigheden en de achtergrond van onze leerlingen. Er zijn bijvoorbeeld jonge moeders, die moeite moeten doen om oppas voor hun kind te vinden. De crèche is veel te duur, en op nog meer schulden zitten ze niet te wachten. Dus komen ze regelmatig te laat op school. Daar kan je van vinden wat je wilt, maar persoonlijk vind ik het fantastisch dat ze überhaupt naar school komen.’ Geld verdienen Eén ding hebben alle leerlingen gemeen: ze willen werken. Geld verdienen. ‘Liefst in de buurt, op tijden die passen. Dus daar werken we naartoe. We kijken eerst waar iemand goed in is. Een hele zoektocht soms, want deze jongeren hebben nog nooit van iemand gehoord dat ze ergens goed in zijn. Vervolgens zoeken we daar mogelijke banen bij. Dan hebben ze een stip op de horizon. Op
[ 4]
k wa r taalblad van Kan s fo nds
weg daarheen leren we ze basisvaardigheden, zoals rekenen en taal. Maar vooral besteden we tijd aan zaken die houding en gedrag beïnvloeden. Samenwerken, oplossingen zoeken, omgaan met teleurstellingen, een verstandig leefritme. Allemaal zaken die je nodig hebt om een stabiel leven op te bouwen.’ ‘Tegelijkertijd duiken we ook meteen het diepe in, met wat wij ‘workouts’ noemen. Heel praktijkgericht. We zijn nu bijvoorbeeld bezig een fietsverhuurbedrijf voor toeristen op te zetten in Gein. Een pand huren, fietsen regelen, een route uitzetten, reisbureaus informeren, deals maken met horecagelegenheden: alles moet door de leerlingen geregeld worden. En dat is maar een van de vele initiatieven die we ontplooien. We zijn bezig een erkend leerbedrijf te worden, zodat deze workouts ook als stage tellen.’ Gedrag sturen In wettelijk opzicht is het Urban Act College een echte school. ‘We werken intensief samen met het ROC Amsterdam, we implementeren alle wettelijke kaders van de onderwijsinspectie en iedereen haalt hier een geldig diploma.’ Maar in veel opzichten wijkt de onderwijsinstelling af van ‘echte’ scholen. ‘Zie ons alsjeblieft niet alleen als school. Scholen sturen vooral op kennis, wij juist meer op gedrag en houding. In dat opzicht zijn we eerder te vergelijken met maatschappelijke organisaties en initiatieven die zich ook inzetten voor deze doelgroep. Maar: het schoolse aspect zorgt ervoor dat wij niet alleen het document regelen dat de poorten naar de toekomst opent, we zorgen er ook voor dat die toekomst duurzaam is en past bij de persoonlijkheid van de jongere. En dat maakt verschil.’
Urban Act Works Het Urban Act College is een van de twee pijlers onder Urban Act. De andere is Urban Act Works. Twee zaakwaarnemers met een groot netwerk onder werkgevers zoeken voor de afgestudeerden een passende werkplek. En daar houdt het niet bij op. Ze helpen met solliciteren en begeleiden de jongeren ook nadat ze zijn aangenomen. Zo vinden de jongeren niet alleen werk, ze kunnen het ook houden. Mocht het werk tegenvallen, dan zoeken de zaakwaarnemers naar een andere werkplek.
DE COĂ–RDINATOR DOSSIER Voor jongeren verandert er bij het ouder worden veel: ze gaan zelfstandig wonen, geld verdienen en steeds meer zelf beslissingen nemen. De meeste jongeren leren dit vanzelf. Maar er is een groep die kwetsbaar is en ondersteuning nodig heeft bij de overgang van jeugd naar volwassenheid. Dat geldt voor ongeveer 15 procent van alle jongeren van 16 tot 27 jaar in Nederland. Zij zijn kwetsbaar doordat ze op een of meerdere leefdomeinen problemen hebben. Het gaat dan vooral om leren, werken, sociale relaties of zelfredzaamheid. [Bron: Nederlands Jeugdinstituut]
DE LEERLING
‘Ze laten je niet aan je lot over’ ‘Scholen: ik hield het er nooit lang uit. Ik was totaal niet gemotiveerd. Al die regeltjes, ik werd er gek van. Op den duur ging ik gewoon niet meer. Maar na een paar jaar werken wilde ik alsnog mijn startkwalificatie halen. Je komt anders echt niet meer vooruit. Een gewone school zag ik niet meer zitten, dat had ik wel gezien. Maar Urban Act College was anders, dat sprak me wél aan: kleinschalig en flexibel. De docent neemt echt de tijd voor me en ik werk op mijn eigen tempo. Als ik ergens mee zit is er altijd iemand om mee te praten. En dan luisteren ze ook echt. Als je er niet bent, krijg je geen straf, maar een appje. Om te vragen of alles in orde is. Ze laten je niet aan je lot over. Ik ben er twee maanden tussenuit geweest om af te kicken. Daar hadden ze begrip voor, ik mocht gewoon terugkomen. Dat had op mijn oude scholen nooit gemogen. Deze school biedt een laatste kans voor mensen die hun diploma echt nog willen halen. Vooral jongeren die geen andere weg zien dan opgeven en een uitkering aanvragen. Ik ben enorm blij dat me deze kans nog is gegeven. Ik loop nu twee dagen in de week stage bij de Blokker hier in het winkelcentrum. Daar begeleid ik twee andere stagiaires. Later zie ik mezelf als leidinggevende van een leuk team, misschien zelfs wel met een eigen bedrijfje. Maar ik ga eerst deze opleiding afmaken. En het liefst ga ik ook nog naar niveau 4. Of zelfs het hbo als ik dat aankan.’ Giliano Vrij (24)
[6]]
k wa s fo nds w arrtaalblad taalblad van van Kan Ka nsfo nd s
Kansfonds zet zich op diverse manieren in voor jongeren die tussen wal en schip dreigen te vallen. Naast dit initiatief ondersteunt Kansfonds ook andere projecten die zich op jongeren richten, zoals ‘Van de straat’ en ‘JATIZ’. Daarnaast heeft Kansfonds een zogenaamde ‘Versneller Zwerfjongeren’ opgericht, waarin verschillende initiatieven zich versneld kunnen ontwikkelen, zodat de doelgroep sneller en beter geholpen wordt.
DE LEERLING
‘We leren veel uit de praktijk’ ‘Ik ben bij verschillende scholen weggestuurd. Niet omdat ik niet slim genoeg was, maar omdat ik te vaak spijbelde. Als ik opdrachten al af had, vond ik het onzin om nog naar de les te gaan. Dat werd niet gewaardeerd. Bij het Urban Act College zit ik veel beter op mijn plaats. Hier kan ik wel in mijn eigen tempo werken, het wordt zelfs aangemoedigd. Dus kan ik ook vooruit werken als ik klaar ben met een opdracht. Dat motiveert. Echte lessen hebben we niet veel. We ondernemen veel, en dat is leuk. Samenwerken, omgaan met tegenslag, oplossingen bedenken – we leren veel uit de praktijk.’ ‘Laatst kwam ik door problemen thuis een tijdje niet opdagen. Ik ben van nature geen prater, maar hierover kon ik goed praten met mijn mentor toen ik terugkwam. Die begreep het verhaal helemaal. Hij was niet boos omdat ik er even niet was. Ik denk dat dit een goede oplossing is voor jongeren die even de weg kwijt zijn. Die willen vaak niet meer naar school omdat het daar helemaal is misgegaan. Met als gevolg dat ze thuis zitten en domme dingen gaan doen. Op deze school motiveren ze je echt om je diploma te halen en iets te gaan maken van je leven.’ ‘Ik combineer deze opleiding met een stage in het winkelcentrum hier dichtbij. Drie dagen school, twee dagen werk. Hierna stop ik niet met leren, denk ik. Ik zou in het toerisme willen werken, dan kan ik vaak naar het buitenland. Maar zover is het nu nog niet. En als het ervan komt, heb ik dat te danken aan het Urban Act College.’
[kans]
In het programma Dream School van de NTR werden 16 schoolverlaters tussen 16 en 23 jaar geïnspireerd om zichzelf opnieuw te ontwikkelen. Ze krijgen les van o.a. Peter R. de Vries, Lange Frans, Maarten van Rossum en Abdelkader Benali. De afleveringen van deze achtdelige serie zijn nog na te kijken op www.npo.nl.
Petula Power (24) kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s
[ 7]
Wij geven Onze steun aan kansrijke projecten voor kwetsbare mensen is alleen mogelijk dankzij hulp van medestanders. Mensen die tijd, ideeën of geld geven om de wereld mooier te maken. Waarom geven zij aan Kansfonds? Deze keer: Shaun McCullagh. Zeventien jaar geleden kwam hij naar Nederland en werkt hier nu als systeembeheerder.
‘Niet iedereen heeft het zo goed als ik. Er is veel behoefte aan systeembeheerders: ik heb altijd werk. Dat geluk wil ik inzetten om iets constructiefs te betekenen voor de medemens die het minder goed heeft dan ik.’
‘Het lot van zwerfjongeren trek ik me in het bijzonder aan. Niemand zou tussen de mazen van het net mogen vallen, zeker niet de mensen met hun hele toekomst nog voor zich.’
‘Je zou gewoon geld aan deze jongeren kunnen geven, maar daar geloof ik niet in. Er is meer nodig. Meer warmte en persoonlijke aandacht.’ ‘De project-georiënteerde aanpak van Kansfonds heeft een goede impact op het leven van deze doelgroep. Direct, effectief en respectvol. Ze raken precies de juiste snaar. ’
[ 8]
Ook donateur van Kansfonds worden? Kijk op www.kansfonds.nl/geven k wa r taalblad van Kan s fo nds
DE VRIJWILLIGER NAAM: Sander Orsel (25) PROJECT: 10,000 HOURS SINDS: een jaar WAT: Muziek is voor iedereen en iedereen moet feest kunnen vieren. Ook jongeren met een beperking en eenzame ouderen. Helaas is het voor deze kwetsbare doelgroep niet mogelijk om feestjes en festivals te bezoeken. Daarom draait Stichting 10,000 HOURS de rollen om.
BUDDY ‘We organiseren minifestivals op locatie, bijvoorbeeld bij een verzorgingscentrum voor jongeren met autisme. Met de doelgroep, die we vips noemen, doen we leuke workshops zoals dj’en en dansen. Bekende dj’s komen vervolgens draaien en dan maken we er een mooi feestje van. We stemmen het programma af op de doelgroep, geen hardstyle voor de oudjes dus. Op zo’n dag krijgt elke vip een vrijwilliger als buddy. Samen maak je er een leuke dag van. Een knuffel, een praatje, even samen dansen of gek doen. Die kleine dingen vinden de vips prachtig. Aan het einde van de dag hangen ze aan je been omdat ze niet willen dat je weg gaat.’ BINGO ‘Bij 10,000 HOURS werk ik als teamleider van de vrijwilligers. Op de dag zelf stuur ik vrijwilligers aan. En van tevoren hou ik me bezig met de organisatie. Ik ga langs bij instellingen en verzorgingshuizen en bel met de organisatoren van festivals om afspraken te maken. Voordat je als teamleider aan de slag kan, volg je een vierdaagse cursus waarin je leert over de doelgroep, leiderschap, communiceren en presenteren. Vervolgens draai je mee op een festival en organiseer je een eigen evenement. Ik organiseerde een feest in een verzorgingshuis in Amsterdam voor ‘roze ouderen’. Daarvoor zocht ik de samenwerking op met Club NYX. Via hen kwamen er twee dragqueens om de bingo te leiden. De ouderen vonden het fantastisch.’ BLIJ ‘Later wil ik de evenementenbranche in. Zo kwam ik bij 10,000 HOURS terecht, daarvoor had ik nooit vrijwilligerswerk ge-
mede [werker]
‘Ik word blij van gelukkige mensen’
daan. Met mijn studie Small Business en Retail Management, een bijbaan en sport zit mijn agenda al aardig vol. Maar ik maak graag tijd vrij voor 10,000 HOURS. Zij bieden mij veel kansen. Ik studeer er nu af en kreeg via hen een betaald zomerbaantje op festivals. Daarnaast geeft dit vrijwilligerswerk mij ontzettend veel energie, zelfs nog na een festivaldag van 12 uur. Ik word blij van evenementen organiseren, festivals bezoeken en gelukkige mensen. Bij 10,000 HOURS krijg ik het totaalpakket. Het voelt goed om iets voor een ander te doen. En het is mooi dat je direct het effect ziet: blije mensen die de dag van hun leven hebben.’
kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s
[ 9]
Het is nog vroeg in de ochtend als de elektrische sloep van Rederij KEES stil door de Amsterdamse grachten vaart. Schipper Willem zit aan het roer en houdt het reilen en zeilen goed in de gaten, terwijl Abdel en Thomas nog even rustig wakker worden. De mannen zijn op weg naar een klant: bierbrouwerij De Prael aan de Oudezijds Armsteeg. Ze brengen ingrediënten en nemen nieuwe kratten bier mee die ze weer afleveren bij andere klanten, zoals horecazaken. Abdel en Thomas zijn twee van de ruim dertig mensen die hun werk bij Rederij KEES als dagbesteding doen. Betaald werk zit er voor hen niet in, omdat ze bijvoorbeeld verslaafd zijn geweest of een verstandelijke beperking hebben. ‘Wij bieden deze mensen een kans om weer aan de bak te komen en zelfvertrouwen op te bouwen’, vertelt directeur Jan Morren. ‘Ze zijn echt onderdeel van het bedrijf en krijgen verantwoordelijkheid en vrijheid, maar natuurlijk wel onder begeleiding.’ ‘Ook mogen onze medewerkers trainingen volgen, zodat ze bijvoorbeeld hun vaarbewijs kunnen halen. Een paar jaar geleden heb ik een van de deelnemers betaald in dienst genomen en dit jaar komen er nog drie nieuwe medewerkers bij. Goede cijfers, toch? Dat ik op deze manier iets voor anderen kan betekenen, vind ik het mooiste aan mijn werk.’ www.rederijkees.nl
MOOIE TOEKOMST
VOOR DE BOEG WAT: Varen met Rederij KEES WAAR: De Amsterdamse grachten
kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s
[ 11]
DOSSIER
‘Met schizofrenie ligt je toekomst in duigen’ [ 12]
k wa r taalblad van Kan s fonds
Een normale baan is te hoog gegrepen. Dagbesteding juist ver onder hun niveau. Hoogopgeleiden met een ernstige psychische aandoening raken daardoor snel sociaal geïsoleerd. Bij de Belastingtoko van Lammert Floris benutten ze hun talent en kunnen ze weer meedoen. Halverwege de studie Biologie begonnen bij de zoon van Lammert Floris de psychoses. Diagnose: schizofrenie. Nog maar net op eigen benen moest hij zijn studentenkamer alweer verruilen voor zijn ouderlijk huis. Op halve kracht wist hij zijn bul alsnog te bemachtigen. Daarna probeerde hij het nodige om aan werk te komen. Tevergeefs. ‘Met schizofrenie ligt je toekomst in duigen. Het is ongeneeslijk. En de gevolgen zijn ingrijpend. Mijn zoon is een intelligente jongen, maar in de praktijk bleek de afstand tot de arbeidsmarkt gewoon te groot.’ Hoofd vol chaos Hoe kan iemand wél zijn academische opleiding afronden, maar die kennis niet toepassen op de werkvloer? Dat ligt gecompliceerd, zegt Floris. ‘Voor buitenstaanders lijken het vaak gezonde, intelligente mensen. Maar wie in hun hoofd zou kunnen kijken, treft verwarring en chaos aan. Sommigen horen stemmen, anderen hebben wanen of zijn paranoïde.’ Symptomen die zich niet laten combineren met een baan. ‘Daar ligt het tempo te hoog, is de verantwoordelijkheid te groot en zijn de eisen te streng.’ Manden vlechten Bij gebrek aan betaald werk zocht Floris’ zoon zijn heil in dagbesteding. ‘Manden vlechten of hout kloven – weinig inspirerend werk voor een academicus. Hij voelde zich steeds nuttelozer.’ In een aangepaste werkomgeving zou zijn zoon zijn intellectuele vermogen wél kunnen benutten. Met dat ideaal begonnen Floris en zijn vrouw in 2007 de Stichting Nieuw Nabuurschap.
SCHIZOFRENIE IS EEN ERNSTIGE PSYCHIATRISCHE ZIEKTE waaraan ongeveer één op de honderd mensen lijdt. In bijna alle gevallen hebben zij last van psychoses, zoals hallucinaties, wanen en stemmen in het hoofd. We spreken over schizofrenie als zulke psychoses lang duren of vaak optreden en iemand in de tussenliggende tijd niet goed functioneert. Bron: Ypsilon
De stichting begon in Groningen het administratiekantoor Belastingtoko/Paperassentoko. Het kantoor biedt dagbesteding op niveau voor mensen met verhoogde kwetsbaarheid voor psychoses. Vaak is dat schizofrenie, soms autisme, borderline of manische depressie. Veruit de meeste medewerkers zijn hoogopgeleide jongens die weliswaar niet kunnen aarden in een reguliere baan, maar wél veel te bieden hebben. ‘Dat iemand af en toe psychotisch is, betekent niet dat hij zijn verstand kwijt is.’
‘Sommigen horen stemmen, anderen hebben wanen’ Uit bed komen Bij de Belastingtoko/Paperassentoko is het werk zowel uitdagend als naar vermogen. ‘We leveren professionele diensten die kwalitatief kunnen concurreren met het aanbod van reguliere administratiekantoren. Denk aan belastingaangiften, bezwaarschriften, budgetbeheer en beschermingsbewind op vrijwillige basis’, licht Floris toe. De toko’s werken specifiek voor cliënten van ggz-instellingen. Sinds enige tijd kunnen ook zzp’ers in een schuldhulpverleningstraject bij de Belastingtoko terecht. >>
kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s
[ 13]
‘De Belastingtoko neemt een hoop zorgen weg’ Een goed georganiseerde administratie en een psychiatrische aandoening. Dat gaat vaak niet goed samen. Harald Schneider, psychiater en voormalig directeur behandeling bij GGZ-organisatie Lentis Groningen, ziet de meerwaarde van de Belastingtoko zeker in. ‘Onze cliënten kampen vaak met geldproblemen. Grip houden op hun financiën is door hun stoornis lastig. Sommigen schatten hun inkomsten te optimistisch in. Ze nemen impulsieve besluiten waarvan ze later spijt hebben. Anderen openen hun post niet meer – een poging om stress te vermijden die onherroepelijk tot méér stress leidt. Financiële hulp kan heel wat problemen oplossen en voorkomen. Maar het is nogal wat, je financiën door een ander laten behartigen. Dat vraagt om veel vertrouwen. En daaraan schort het nogal eens, bij onze cliënten. Hun stoornis veroorzaakt vaak een diepe achterdocht tegen mensen. En helaas wordt dat gevoel te vaak bevestigd door mensen die misbruik maken van hun kwetsbaarheid. De medewerkers van de Belastingtoko weten als geen ander hoe ze moeten omgaan met psychisch kwetsbare mensen. Bovendien voelen cliënten minder schaamte om voor hulp aan te kloppen bij mensen met dezelfde achtergrond als zij. Het werk van de Belastingtoko neemt een hoop zorgen en stress weg bij onze patiënten. Dat ze hun financiële zorgen achter zich kunnen laten, heeft een grote impact op hun klinisch en maatschappelijk herstel.’
>> De 36 medewerkers worden bijgestaan door vrijwilligers, veelal gepensioneerden uit de financiële of administratieve wereld. ‘Zij bekijken elke dag opnieuw welke taken de medewerkers aankunnen. Dat kan verschillen. Op maandag kunnen ze de hele wereld aan, op dinsdag komen ze amper hun bed uit.’ Een van zijn medewerkers is doctorandus Italiaanse taal en Nederlands recht, momenteel student fiscaal recht. ‘Hij is in zichzelf gekeerd, praat veel tegen zichzelf. Zijn studie gaat goed, maar op kantoor komt hij soms niet verder dan het openen en inschrijven van de post. Dat kan hij in 20 minuten doen, soms duurt het een halve dag.’ Voldaan naar huis Medewerkers krijgen elke dag een nieuwe opdracht, met een duidelijk begin en eind. Sommigen zijn al zo ver dat ze intakegesprekken voeren met klanten en een volledige belastingaangifte verwerken. Het werk wordt altijd gecontroleerd door een vrijwilliger die ook eindverantwoordelijk is. ‘Niet uit wantrouwen, maar om medewerkers rust te geven. Als zij verantwoordelijk zouden zijn voor hun werk, dan lagen ze de hele nacht wakker van de stress: heb ik alles wel goed ingevuld? Ben ik iets vergeten? Dat druist volledig in tegen ons doel: medewerkers die elke dag voldaan naar huis gaan.’ www.belastingtoko.nl
[ 14]
k wa r taalblad van Kan s fonds
‘Gelukkig heb ik geen werkdruk’ ‘Door een psychose belandde ik in 2010 in het UMC Groningen. Mijn sociaal verpleegkundige zei dat ik na mijn ontslag wel iets te doen moest hebben. Anders zou ik weer de hele dag thuis zitten. Ik had al eens iets over de Belastingtoko gelezen. Dat leek me wel wat. Het werk past goed bij mijn opleiding aan het middelbaar economisch administratief onderwijs. Bij de Paperassentoko doe ik budgetbeheer voor mijn cliënten. Dat zijn er zo’n vijftien. Mijn voornaamste taak is het invoeren van bankgegevens in het systeem. Dat vraagt om behoorlijk veel handelingen: alle uitgaven en inkomsten juist coderen, documenten scannen, controleren en aan elkaar koppelen. Mijn cliënten krijgen maandelijks een overzicht toegestuurd. Daarop kunnen ze zien hoe ze financieel gedraaid hebben. Ze kunnen precies zien waar hun geld naartoe is gegaan. Vier dagen per week ben ik hier, van tien tot drie uur. Gelukkig heb ik geen werkdruk, daar letten ze hier wel op. Wel prettig, want gestreste toestanden moeten we hier niet hebben. Dan ben ik bang dat het weer misgaat. Ik ben onder de mensen en doe weer een beetje mee. Dat is voor mij belangrijk. Eigenlijk gaat het wel goed met me. De sociaal verpleegkundige houdt nog wel een vinger aan de pols. Een keer per maand hebben we een gesprek. En verder heb ik genoeg te doen. Ik heb een eetclubje met vrienden. Ik doe aan internetschaken. En vanuit de Paperassentoko gaan we regelmatig bowlen of naar de film.
[kans]
De tiendelige serie documentaires 'Doe even Normaal' laat zien hoe het is om te leven met diverse psychiatrische aandoeningen. De serie uit 2014 is nog steeds te bekijken op www.npo.nl.
Fred (56) werkt sinds 2010 bij de Paperassentoko.
kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s
[ 15]
Kans
15
Je hebt het recht... Een verse maaltijd voor Jopie te koken
Overal liggen kansen om kwetsbaren weer onderdeel te laten zijn van de samenleving. Je moet ze soms alleen even zien. Met de campagne ‘Je hebt het recht...’ maakt Kansfonds die kansen zichtbaar en concreet. In de Mede én op de site.
DE KANS
DE IMPACT
Provincie: altijd en overal Tijdsduur: een uurtje Type kans: doen
‘Boerenkool, bieten, nasi, kip kerrie. Sharmila maakt twee keer in de week de heerlijkste gerechten voor me. Meestal krijg ik één keer een dubbelportie dus ik kan drie avonden genieten van haar kookkunsten. Zelf koken is te zwaar voor mij. En omdat ik problemen met mijn nieren heb, moet ik zoutloos eten. Daardoor vallen veel magnetron- en diepvriesmaaltijden af. En eerlijk gezegd is een vers gemaakte maaltijd veel gezonder én lekkerder. Van te voren overleg ik samen Sharmila wat ze gaat maken. Dat is fijn want ik ben een kritische eter. Als ik het echt niet lekker vind, dan geef ik dat aan en maakt ze het de volgende keer anders. Ze doet alles voor me, zelfs biefstuk bakken. Maar ik weet dat ze zelf geen rundvlees mag dus dat ga ik haar dan ook niet klaar laten maken.’
Voor de 83-jarige Jopie Van der Lee is koken bijna niet mogelijk. Ze kan niet goed staan en heeft moeite met bijvoorbeeld afgieten en snijden. Dankzij thuiskok Sharmila heeft Jopie toch drie keer per week een verse maaltijd op tafel. Je hebt het recht om voor mensen als Jopie te koken. Overal in Nederland brengt Thuisafgehaald thuiskoks in contact met mensen die voor korte of langere tijd niet zelf kunnen koken. Omdat ze bijvoorbeeld ziek zijn, wat ouder zijn of psychische problemen hebben. Tegen kostprijs krijgen deze mensen een gezonde, vers gemaakte maaltijd thuisgebracht.
Jopie Van der Lee (83)
Ook zin om een kans te pakken? Kijk dan op kansfonds.nl/kansen [ 16]
k wa r taalblad van Kan s fonds
COLUMN
OPVOEDEN MET DE BUURT Tante Ada was mijn voorbeeld. Haar deur stond altijd open. Iedereen was welkom, en het was altijd heel gezellig. Ook nam ze zo nu en dan pleegkinderen in huis. Ik nam mezelf voor later te doen wat tante Ada deed: andere mensen helpen, zonder dat je er iets voor terug hoeft. Dat bleef niet bij een voornemen. Toen mijn kinderen het huis uit gingen, werd ik ook crisispleegouder. Al mijn pleegkindjes hadden een ander verhaal, maar één ding was altijd hetzelfde: ze kwamen uit gezinnen waar al lange tijd problemen speelden. Jamillah was er één van. Ze was vier toen ze bij ons kwam wonen. Inmiddels is ze elf en woont bij een vast pleeggezin. Bij haar moeder wonen is geen optie meer, daarvoor is er te veel gebeurd. En dáár zit hem de kneep. Zodra pleegzorg ingeschakeld wordt, is er al veel gebeurd. Te veel. Kinderen zijn beschadigd, hebben krassen op hun ziel. Ouders stellen het inroepen van hulp uit, ondanks de problemen. Ze wíllen het wel goed doen, maar kunnen niet. Totdat ze worden gedwongen hun kind af te staan. En dan is het eigenlijk te laat. Ik zag de pijn en het verdriet bij alle partijen. En begon me af te vragen of we dat niet konden voorkomen. Door eerder in te grijpen. Minder drastisch, meer ondersteunend en praktisch. Ik ben er bijvoorbeeld van overtuigd dat Jamillah nog bij haar moeder had gewoond als er eerder dat soort hulp was geweest. Stichting Buurtgezinnen is er precies voor deze mensen. Gezinnen die hulp nodig hebben koppelen we aan gezinnen die steun bieden. Bijvoorbeeld in de vorm van oppas, opvoedkundige tips of een luisterend oor. Vaak zien we na een paar maanden al een positieve verandering. Omdat mensen echt steun krijgen van iemand die heel erg geïnteresseerd is. Ze voelen zich gezien, erkend, vaak gewaardeerd. Het is onvoorstelbaar hoe veerkrachtig mensen zijn als ze weten dat ze er niet alleen voor staan.
Leontine Bibo is orthopedagoog, moeder, pleegmoeder en ondernemer. Eind 2014 richt ze Stichting Buurtgezinnen.nl op. Het initiatief start in Rhenen, Amsterdam-Zuid en Edam/Volendam. Inmiddels is de stichting in veertien Nederlandse gemeenten actief. Leontine is coördinator in de gemeente Rhenen. Van aalmoes tot ziekenbezoek Het ‘katholiek sociaal denken’ is de bril waarmee Kansfonds naar de samenleving kijkt. Het is een manier van denken - maar vooral van doen - om problemen in de maatschappij vanuit menselijk perspectief op te lossen. Respectvol, vanuit de gemeenschap, en uitgaande van mogelijkheden in plaats van beperkingen. In deze column komen mensen aan het woord die dit gedachtegoed in de praktijk brengen.
En gelukkig ís de hulp er. We hebben al driehonderd gezinnen aan elkaar gekoppeld. Er zijn ongelooflijk veel mensen die iets voor een ander willen doen. Mensen voor wie naastenliefde echt nog iets betekent. Die, net als ik, snappen dat opvoeden ingewikkeld is. En die bereid zijn het samen te doen. Gewoon, door de deur open te zetten, te luisteren en te helpen. Moeilijker hoeft het niet te zijn.
kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s
[ 17]
mede [delingen] Kent u een echte helper die een cadeautje verdient?
In september bestaat Kansfonds 60 jaar. En wie jarig is, trakteert. En u mag bepalen aan wie we onze cadeautjes geven. We zijn op zoek naar mensen die zich onbaatzuchtig inzetten voor kwetsbare mensen. Met tijd, energie, geld of onderdak. Kent u een vrijwilliger die het verdient om in het zonnetje gezet te worden? Mail dan de naam en gegevens van diegene naar ons en vertel waarom u hem of haar voordraagt. Drie van de genomineerden worden door ons getrakteerd op een volledig verzorgde overnachting in Kloosterhotel De Soete Moeder. Dat is een bijzondere plek waar werkzoekenden, schoolverlaters en stagiaires de kans krijgen om te leren en werkervaring op te doen. Meedoen? Mail dan de naam en de bijzonderheden van ‘uw’ vrijwilliger voor 10 juli naar mede@kansfonds.nl
60
Armoede door de jaren heen
Wordt de kloof tussen arm en rijk in Nederland wijder? Veel mensen hebben het idee van wel. Het Haags Historisch Museum zet die kloof deze zomer in een historische context, met de tentoonstelling Arm en Rijk / Rijk en Arm. Thema’s als stadsontwikkeling, huisvesting, dagelijks leven en vrijetijdsbesteding komen allemaal aan bod. De focus ligt op Den Haag in de 19de eeuw, met uitstapjes naar het verdere verleden en nu. Hoe groot was de afstand tussen arm en rijk vroeger? Hoe leefde men naast en met elkaar? Welke successen werden geboekt bij armoedebestrijding en wat is de stand van zaken nu? Tegelijkertijd organiseert het Haags Gemeentearchief van 29 april t/m 19 juni de tentoonstelling Hedendaagse Haagse Armoedezorg in het Atrium. Hierin toont een aantal particuliere hulporganisaties hoe ze zijn ontstaan en hoe ze bijdragen aan het verlichten van armoede in Den Haag: De Voedselbank, Stichting Leergeld, de Ooievaarspas, VNG Haaglanden, de Stichting Samenwerkende Sociale Fondsen, het E-team en Jarige Job. De tentoonstelling loopt tot 3 september 2017 in het Haags Historisch Museum, Korte Vijverberg 7 in Den Haag, www.haagshistorischmuseum.nl
Een kijkje in het klooster
Het blad dat deuren opent die anders gesloten blijven: de nieuwe glossy ‘Klooster!’ ligt in de winkels. De glossy laat de plekken, de mensen en het mysterie achter kloosters zien. De kloosterbewoners presenteren zichzelf, bezoekers vertellen hun ervaringen en ook de abdijbieren en het habijt hebben een plek in het blad. Hoofdredacteur Leo Fijen nodigt iedereen uit om een van de 55 kloosters in Nederland te bezoeken. Voor wie daar geen behoefte aan heeft, maar toch nieuwsgierig is, geeft de glossy een inkijkje in de wereld van de kloosters. Naast bekende namen als Jan Marijnissen en Herman Finkers werkte ook Kansfonds mee aan het blad. Daarom mogen we één exemplaar weggeven. Stuur een e-mail o.v.v. kloosterglossy naar mede@kansfonds en vermeld daarin uw naam en adresgegevens. Titel: Klooster! Magazine: Verlangen naar een ander leven – De plekken De mensen Het mysterie Uitgeverij: Adveniat | ISBN: 978 9492 093 394 | Aantal pagina’s: ca. 100 | Prijs: € 8,95 | Verschijnt: mei 2017
[ 18]
k wa r taalblad van Kan s fonds
mede [mens]
‘Veel mensen met een lichamelijke of verstandelijke beperking raken in een sociaal isolement. Ze komen niet aan het werk en worden keer op keer afgewezen of teleurgesteld. Hun zelfvertrouwen is heel laag, terwijl ze genoeg talent hebben - bijvoorbeeld om vrijwilligerswerk te doen. Bij De Klup in Almelo hebben we daarom een dagbestedingstraject ontwikkeld speciaal voor deze mensen: Talent Assistent Vrijwilliger. In eerste instantie komen ze hier gewoon gezellig langs voor koffie, een spelletje of om samen te koken. Dat noemen we de Soosjetijd. Het helpt ze om uit dat isolement te komen. Zijn ze gewend, dan kijken we samen welk talent ze verder willen ontwikkelen. De één wil bijvoorbeeld Nederlands of Engels leren, de ander wil meer digitale vaardigheden ontwikkelen. Onze eigen vrijwilligers van De Klup helpen ze daarbij. En als ze er klaar voor zijn, kunnen ze misschien wel ergens aan de slag als assistent-vrijwilliger. Er zit geen druk op, iedereen doet het in zijn eigen tempo. We zijn in september gestart en er doen nu ruim twintig mensen mee. Jong, oud, Nederlands, Surinaams en Turks. Achtergrond maakt niks uit, hier is iedereen één groep. Dankzij dit traject hebben ze weer een doel, dat vind ik prachtig.’ Jan Vrielink (62), coördinator bij De Klup in Almelo
BIJ DE KLUP Iedereen heeft talent, de kunst is alleen om het te ontdekken. Bij De Klup in Almelo krijgen mensen met een beperking de kans om hun talent te ontwikkelen en uiteindelijk assistent-vrijwilliger te worden. ‘Er zit geen druk op, iedereen doet het in zijn eigen tempo’
‘Vrijwilligerswerk doen bij Heracles. Dat was mijn droom toen ik hier vorig jaar oktober begon met het traject Talent Assistent Vrijwilliger. Vooral omdat mijn moeder daar ook werkt. Na een paar weken heb ik mijn droom bijgesteld. Het bleek vooral een veilige keuze en paste eigenlijk helemaal niet bij mij. Ik werk liever met oudere mensen. Nu ben ik assistentvrijwilliger bij de Twentse Zorcentra en begeleid ik ouderen. Op dinsdagmorgen ga ik met ze knutselen en woensdagochtend doen we samen spelletjes. Op donderdag ga ik altijd koken in de Soosjetijd, dat wil ik absoluut niet missen. Voordat ik bij De Klup begon, zat ik thuis. Toen mijn dochtertje naar school ging, kwamen de muren op mij af. Op aanraden van de gemeente ben ik hier naartoe gegaan. Nu ben ik een ander mens. Ik heb veel meer zelfvertrouwen gekregen en ga met een grote glimlach naar mijn werk.’ Jolanda Noordman (36), assistent-vrijwilliger
kwa r t a a l bl a d va n K a n s fo n d s
[ 19]
‘Ik heb veel meer zelfvertrouwen gekregen nu ik assistent-vrijwilliger ben’ Jolanda Noordman (36) ontdekte haar talent bij De Klup in Almelo z i e pa gi na
[19]