Photo: Š www.looklex.com
ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن؛ ﮔڕاﻧوە ﺑﯚ ڕاﺳﺘﯿﯿﮐﺎن
ﭼﻮار ﮐس ﮐﺎﺗﮋﻣﺮﮏ ﭘﺎش ﺋﺎﮔﺎدارﮐﺮدﻧوەﯾﺎن ﻟ ﺑڕﻮەﺑﺮدﻧﯽ ﺣﻮﮐﻤﯽ ﺋﻌﺪاﻣﯿﺎن ﻧﺎﻣﯾﮐﯿﺎن ﺑﯚ ﺧﻮﺷﮏ و ﺑﺮا و ڕۆﮐﺎﻧﯽ ﻧﺗوەی ﺧﯚﯾﺎن ﻧﻮوﺳﯽ .ﻟ ﺑﺷﮏ ﻟ ﻧﺎﻣﮐدا ﻧﻮوﺳﺮاﺑﻮو: >> دوای ﭼﺎردە ﺳﻋﺎت ﺋو ژﯾﺎﻧ ﺑﺟ دﯿﻦ ﮐ ﻟ ژﺮ دەﺳﺘﯽ داﮔﯿﺮﮐردا ﺑﺳرﻣﺎن دەﺑﺮد .ﺑ ﭘﺗﯽ ﺳﺪارەی داﮔﯿﺮﮐر دەﺧﻨﮑﻨﺪرﯿﻦ ،ﮔﯿﺎﻧﻤﺎن ﺑ ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺷھﯿﺪاﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن دەﮔﺎ .ﺋﻤ ﺧﯚﻣﺎن ﺑ ﺑﺧﺘوەر دەزاﻧﯿﻦ ،ﭼﻮﻧﮑ ﺑ ﺟﺒﺟﮑﺮدﻧﯽ ﺋرﮐﯽ ﺳر ﺷﺎﻧﻤﺎن ﺑراﻣﺒر ﮔل و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن دوا ﻧﮐوﺗﯿﻦ<<.
1
ﺋم ﭼﻮار ﮐﺳ ﻧﺎوﯾﺎن "ﻋﺰت ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﯾﺰ""،ﻣﺼﻄﻔﯽ ﺧﯚﺷﻨﺎو'''' ،ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺤﻤﻮد ﻗﺪﺳﯽ'' و ''ﺧﯿﺮاﻟﻠ ﻋﺒﺪاﻟﮑﺮﯾﻢ'' 2ﺑﻮو ﮐ ﻟ دادﮔﺎی ''ﺑﻐﺪاد''دا ﻟو ﭘڕی ﺑﻮﺮﯾﺪا ﻗﺎرەﻣﺎﻧﺎﻧ ﻗﺴﯾﺎن ﮐﺮد و ﺑرﮔﺮﯾﯿﺎن ﻟ ﻣﺎﻓﯽ ﻧﺗوەﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﯚ وﺗﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚ ﮐﺮد و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟ" ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ" ،ﺳرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەرﺑی .ﺋم ﻗﺎرەﻣﺎﻧﺎﻧ ﻟ ﮐﯚﻣﺎردا ﺑﺷﺪارﯾﯿﺎن ﮐﺮد و ﺧﺰﻣﺗﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮐﺮد و ﺑﻮوﻧ ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ﺳرﮐﺮداﯾﺗﯽ ﮐﻮرد ﮐ وﺗﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚﯾﺎن داﻣزراﻧﺪ .ﺋوان ﺑ ﺗواوی ﺗﻮاﻧﺎﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑرﮔﺮﯾﯿﺎن ﻟ ﺳروەرﯾﯿﮐﺎﻧﯽ ﻧﺗوەی ﺧﯚﯾﺎن ﮐﺮد ،ﺑم ﭘﺎش ھﻮﺴﺘﯽ ﻧﻮﻧﺗوەﯾﯽ دژ ﺑ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﮔڕاﻧوە ﺑﺎﺷﻮوری ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﺗﺎ درﮋە ﺑ ﺧﺑﺎت ﺑﯚ وەدەﺳﺘﮫﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﺑﺪەن و ﻟوێ ﻟ ﻻﯾن ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ''ﻋﺮاق''ەوە دەﺳﺘﺒﺳر ﮐﺮان .ﭘﺶ ﺋوە ﮐ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد داﺑﻤزرێ ،ﺋم ﻗﺎرەﻣﺎﻧﺎﻧ ﻟ'' ﺑﻐﺪاد'' ﺧﺎوەن ﭘﻠ ﺑﻮون .ﮐﺎر و ﺋﺎﺳﺎﯾﺷﯿﺎن ﻟ'' ﺑﻐﺪاد'' ھﺑﻮو ﺑم ﺑﯚ ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ﺣﮑﻮﻣﺗﮑﯽ ﮐﻮردی ،ﭘﺸﺘﯿﺎن ﮐﺮدە ھﻣﻮو دار و ﺳﺎﻣﺎﻧﯿﺎن .ﺋوان ''ﻋﺮاق''ی ﯾﺎن "ﻋﺮب'' ﻧﺑﻮون ،ﺋوان ﮐﻮرد ﺑﻮون و
1
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺑﯚﯾش ﺗﻮﻧﺎ ﮐﺮان ﭼﻮن ﭘﺸﺘﯽ ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﺧﯚﯾﺎن ﮔﺮﺗﺒﻮو .ھر ﺑﯚﯾ ﺋم ﻧﺎﻣﯿﻠﮑﯾ ﭘﺸﮑش دەﮐم ﺑ" ﻋﺰت ﻋﺒﺪاﻟﻌﺰﯾﺰ""،ﻣﺼﻄﻔﯽ ﺧﯚﺷﻨﺎو'''' ،ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺤﻤﻮد ﻗﺪﺳﯽ'' و ''ﺧﯿﺮاﻟﻠ ﻋﺒﺪاﻟﮑﺮﯾﻢ'' ،ﭼﻮار ﻟ ﺳدان ھزار ﮐﻮرد ﮐ ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﮐﺮدۆﺗ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺗﺎ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑ ﺗواوی ﻧﺎﺑراﺑرﯾﯿﮐﺎن و ﺳﯾﻨوەی ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﺑﺪەن، ﺋﺎزار و ﻣﺗﺮﺳﯿﯿک ﮐ ﺋﻣۆﮐش ﺑ ﺳر ﻧﺗوەی ﮐﻮرددا زا .ﻟ ژﺮەوە وﻨی ﺋم ﭼﻮار ﻗﺎرەﻣﺎﻧ دەﺑﯿﻨﻦ.
Le çepewe: Mohammad Qudsi, Khairullah Abdulkarim, Mustafa Khoshnaw, Izzat Abdulaziz Serçawey wêne: Mesud Barzanî, Barzanî u Tevgera Azadîxwazîya Kurd 1931-1958, Oversatt av Dr. M. S. Cuma, Hewlêr KURDISTAN 2000
ﺳﯚران ﮐﺮﺑﺎﺳﯿﺎن ڕﺒﻧﺪاﻧﯽ ٢٠١٢ی زاﯾﯿﻨﯽ ،ﺋﻮﺳﻠﯚ
2
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﻣﮋوو ﺋﺎﻣﺮازﮑ ﮐ ﻧﺗوەﮐﺎن ﺑﮐﺎری دەھﻨﻦ ﺗﺎ وﻨﯾﮐﯽ ﺟﻮاﻧﯽ ﻟ ﺧﯚﯾﺎن ﭘ ﺳﺎز ﺑﮑن .ﭘﻨﻮوﺳﯿﺶ ﭼﮐﮑ ﮐ ﺑﯚ ﻧﻮوﺳﯿﻨوەی ﻣﮋوو دەﮐﺎری دەﮔﺮن ،ھﻧﺪﮏ ﺋو ﭼﮐ ﺑﮐﺎر دەﺑن ﺑﯚ ﺷﺎردﻧوەی ڕاﺳﺘﯿﯿﮐﺎن ،ھﻧﺪﮏ ﺑﯚ ﺳﺎزﮐﺮدﻧﯽ ﻣﮋووﯾﮑﯽ ﻧﺎڕاﺳﺖ و ھﻧﺪﮑﯿﺶ ﺑﯚ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﭘۆﭘﺎﮔﻧﺪە ﺑ دژی ﻧﺗوەﯾک ﯾﺎن ﺋﺘﻨﯿﮏ ﮔﺮووﭘﮑﯽ دﯾﮑ ﺗﺎ ﺑدﻧﻮﯾﺎن ﺑﮑن ﯾﺎن ورەﯾﺎن ﺑﺸﮑﻨﻦ .ﺣﯿﺰﺑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ، ﺋﺎﯾﺪﯾﯚﻟﯚﮔﯿﺴﺘﮐﺎن
و
ﻧﺗوەﮐﺎن
ﻣﮋوو
ﺑ
ﺷﻮەﯾک
دەﻧﻮوﺳﻨوە
ﺗﺎ
ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑﭙﺎرﺰن .ﺑﯚ ﺋوە ﮐ ﻧﻤﻮوﻧﯾﮐﯽ ﺑﺎش و ﺑرﭼﺎو دراﺑ ﺑ ﺧﻮﻨری ﺋم ﻧﺎﻣﯿﻠﮑﯾ ،ﺣز دەﮐم ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﮐﺳﮏ ﺑﮑم ﮐ ﻟ ﻣﮋووی ﻣﯚدﺮﻧﯽ ''اﯾﺮان''دا ﮔﻟﮏ ﻧﺎﺳﺮاوە .دوﮐﺘﻮور ''ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪق'' ،ﺳﯿﺎﺳﺗﻮاﻧﮏ ﮐ زاﻧﺎﯾﺎن، ﭘﺎن-ﺋﺮاﻧﯿﯿﮐﺎن'' ،ﺟﺒﮫ ﻣﻠﯽ''ﯾﮐﺎن ،ﺋﻠﯿﺘﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ،ﮐﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘﮐﺎن ،ﻧﻮوﺳراﻧﯽ ڕۆژﺋﺎواﯾﯽ و ...ھﺘﺪ زۆر ﺑ ﺑﺎﺷﯽ ﻟ ﺳری دواون .ﺳﯿﺎﺳﺗﻮاﻧﮏ ﮐ ھﻣﻮو وەک ﻗﺎرەﻣﺎﻧﮑﯽ ﻣﮋووی ﻣﯚدﺮﻧﯽ ''اﯾﺮان'' ﭼﺎوی ﻟ دەﮐن .زۆرﯾﻨ ﺋﻣ دەﻦ ﮐ ﺋو ﺑ دژی ﺷﺎی ﺋﺮان ﺧﺑﺎﺗﯽ ﮐﺮد و ڕﮕی ﺗﺎﻧﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ﻟ ڕۆژﺋﺎواﯾﯿﮐﺎن ﺑﺳﺖ ،ﺋو ''ﺻﻨﻌﺖ''ی ﻧوﺗﯽ ،ﻧﺗوەﯾﯽ ﮐﺮد و ﺗﻮاﻧﯽ ﺷﺎ ﻧﺎﭼﺎر ﺑﮑﺎ ﺧﻮﺷﮑﮐی ﻟ ﺋﺮان دەرﺑﮑﺎ و ... ﻻﻧﯽ ﮐم دەﺗﻮاﻧﻢ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﭘﺘﺮ ﻟ ﺑﯿﺴﺖ ﭘرﺗﻮوﮐﯽ ﻣﮋووﯾﯽ/ڕاﻣﯿﺎری ﺋﺮاﻧﯽ و ڕۆژﺋﺎواﯾﯽ ﺑﮑم ﮐ ﻟ ﺳر دوﮐﺘﻮور ''ﻣﺼﺪق'' دواون .ﮔرەﮐﻢ ﻧﯿﯿ وە ﻧﻮ ﮐﺎرداﻧوە ﻧﮕﺎﺗﯿﭭﮐﺎﻧﯽ ﻧﺗوەﯾﯿﮑﺮدﻧﯽ ''ﺻﻨﻌﺖ''ی ﻧوت ﻟ ﺳردەﻣﯽ دوﮐﺘﻮور ''ﻣﺼﺪق'' ﺑﮑوم ،ﺑﺎﺑﺗﮏ ﮐ ﻟ ﻻﯾن ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧوە ﺑ وردی ﺋﺎﻧﺎﻻﯾﺰ ﮐﺮاوە و ﻓﺎﮐﺘﮐﺎن دەﺧﺎﺗ ڕوو ﮐ ﻧﺗوەﯾﯿﮑﺮدﻧﯽ ''ﺻﻨﻌﺖ''ی ﻧوت چ ﺧﺳﺎرﮑﯽ ﺑ ﺑﺎر ھﻨﺎ و ﭘۆﺳی ﻧﺗوەﯾﯿﮑﺮدﻧﯽ ﻟ ﮐﻮێ ڕا دەﺳﺘﯽ ﭘﮑﺮد .ﮔرەﮐﻤ ﺑﮕﯾک ﺑﺨﻣ ﺑر ﭼﺎو ﮐ ﺑﺎس ﻟ ڕاﺳﺘﯿﯿک دەﮐﺎ و ﺧﻮازﯾﺎرم ﺑﺰاﻧﻢ ﭘﻨﺎﺳی ﻗﺎرەﻣﺎن ﭼﯿﯿ .ﺑواﻧ وﻨی ﻻﭘڕەی داھﺎﺗﻮو.
3
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
Photo: The National Library of France
وﻨی ﺳرێ ﻗﺎرەﻣﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان''ی ﻧﯿﺸﺎن دەدا ﮐ ﮐوﺗﯚﺗ ﺳر ﭼﯚﮐﺎن و ﭘوی ﺷﺎی ﻣﺎچ دەﮐﺎ .ﮔﻟﯚ دوﮐﺘﻮور ''ﻣﺼﺪق'' ﻗﺎرەﻣﺎن ﺑﻮو؟ وﻨ ﻟ ﮐﺘﺒﺨﺎﻧی ﻧﺗوەﯾﯽ ﻓراﻧﺴ وەرﮔﯿﺮاوە و ﺑ ھﯿﭻ ﺷﻮەﯾک دەﺳﺘﮑﺎری ﻧﮐﺮاوە .ﺋم وﻨﯾ ﻟ ﭘرﺗﻮوﮐﮑﯿﺸﺪا ﺑ ﻧﺎوی ''ﭘﯚرﺗﺮەﯾﺘﺲ ﺋﯚف ﭘﺎوﺮ''دا ﻟ ﺳﺎﯽ ١٩٧٩ی زاﯾﯿﻨﯽ ﺑ ﭼﺎپ ﮔﯾﯿﺸﺘﻮوە 3.ﺳﯿﺎﺳت ﺑﯾﺎر دەدا ﭼﻠﯚن ﻣﮋوو ﺑﺨﺮﺘ
4
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺑر ﭼﺎو .ﺋﻣ ﺗﻧﯿﺎ ﻧﻤﻮوﻧﯾک ﻟ ﺳدان ﺑﮕﯾ ﮐ ﻟ ﺳﺎﻧﯽ ڕاﺑﺮدوودا ﮐﯚم ﮐﺮدووﻧوە و ﺳﻟﻤﯿﻨری ﺋوە دەﺑﻦ ﮐ ﻣﮋووﻧﻮوﺳﺎن زۆر ورد ﻟﮑﯚﯿﻨوەﯾﺎن ﻧﮐﺮدووە ﺗﺎ وﻨﯾﮐﯽ دروﺳﺘﻤﺎن ﻟ ﻣﮋوو ھﺑ .ﺋو ﮐﺘﺒ ﻣﮋووﯾﯿﺎﻧی ﮐ ﻟ ﭘﻮەﻧﺪی ﺑ ﻧﺗوە و ﺋﺘﻨﯿﮏ ﮔﺮووﭘﮐﺎﻧﯽ ڕۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻧﻮوﺳﺮاون ،ﭘن ﻟ ھ ،ﮐم و ﮐﯚڕی و زاﻧﯿﺎری ﺳﺎزﮐﺮاو .وﻨﯾﮐﯽ ﻧﺎﺷﺮﯾﻦ ﻟ ﺧﮑﮏ ﺳﺎز ﮐﺮاوە ﮐ ﺑ ﺷﻮەﯾﮐﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯽ ھﺲ و ﮐوﺗﯽ ﮐﺮدووە و ھﺎوﮐﺎت وﻨﯾﮐﯽ ﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﯿﺎن ﻟ ﮐﺳﺎﻧﮏ ﺳﺎز ﮐﺮدووە ﮐ ﺑ ﺷﻮەﯾﮐﯽ ﺑرﺑرﯾﺎﻧ ﺟﻮوﻧﺗوە. وﻨی ﺳرﻧﺠاﮐﺸﯿﺎن ﻟ ﮐﺳﺎﻧﮏ ﺳﺎز ﮐﺮدووە ﮐ دەورﮑﯽ ﮔﺮﻧﮕﯿﺎن ﻧﺑﻮوە و وەک ﻗﺎرەﻣﺎﻧﮏ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪووﯾﺎﻧﻦ ،ھﺎوﮐﺎت ﺋو ﻗﺎرەﻣﺎﻧ ڕاﺳﺘﻗﯿﻨﺎﻧی ﮐ ﺧﺑﺎﺗﯿﺎن ﺑﯚ دﻤﯚﮐﺮاﺳﯽ ،ﻣﺎﻓﺨﻮازی و ﺋﺎﺷﺘﯽ ﮐﺮدووە وەﻻ ﻧﺎوە .ﮔرەﮐﻤ ﺳرﻧﺠﯽ ﺧﮏ ﺑﯚ ﻻﯾﻧﯽ ڕاﺳﺘﻗﯿﻨی ﻣﮋوو ڕاﮐﺸﻢ .ﺑﮕ و ﺳرﭼﺎوەی ﺟﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧ ﺑﯚ ھر دەرﺑﯾﻨﮏ دەﺧﻣ ڕوو و ﺋﺎواﺗﺧﻮازم ﺧﻮﻨر ﭘﺮﺳﯿﺎر ﻟ ﺳر ﻣﮋوو ﺳﺎز ﺑﮑﺎ. ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎی ﻣزن ڕاﭘﯚرت و ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﺳردەﻣﯽ ﺷﺎی ''اﯾﺮان''ی ﺑو ﮐﺮدۆﺗوە و زۆر ﻧﻮوﺳر ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺑﯚ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﮐﺘﺒﯽ ﻣﮋووﯾﯽ ﺳﺑﺎرەت ﺑ زەﻣﺎﻧﯽ ﺷﺎ ﺑﮐﺎرﯾﺎن ﺑﺮدوون )ﺑﯚ وﻨ وەک ''ﻋﺒﺎس ﻣﯿﻼﻧﯽ''( .ﺋوەی ﮐ ﺑﻻﻣوە ﺳﯾﺮە و وﻣﮐﯾﯿﻢ دەﺳﺖ ﻧﺎﮐوێ ﺋوەﯾ ﮐ ھﯿﭽﮑﺎم ﻟ ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺳﺑﺎرەت ﺑ دوﮐﺘﻮور ''ﻣﺼﺪق'' ﺑو ﻧﮐﺮاوەﺗوە! ﺑﮕ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎﯾﯿﮐﺎن ﺳﺑﺎرەت ﺑ ﭘﺸﻮو/ھﺎوﮐﺎت/دوای ﺳردەﻣﯽ دوﮐﺘﻮور ''ﻣﺼﺪق'' ﺑو ﮐﺮاوﻧوە ،ﺑم ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﭘﻮەﻧﺪﯾﺪار ﺑ ﺋو ﺑو ﻧﺑﻮوﻧوە! ھﯚﮐﺎر ﭼﯿﯿ ﮐ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟ ﻣڕ ﺋو ﻗﺎرەﻣﺎﻧ ﺑو ﻧﮐﺮدۆﺗوە؟ ﺑﯚ ﺋو ﺑﯚ ﺷﺎی داھﺎﺗوە و ﭘوەﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎچ ﮐﺮد؟ ﺋم ڕووداوە ﭘﺎش زﯾﻨﺪاﻧﯿﮑﺮدﻧﯽ ﺋو ﻟ ﻣﺎ ﺑﻮوە ﮐ ﻣﺎﻓﯽ دﯾﺘﻨﯽ ﮐﺳﯽ ﻧﺑﻮو؟ ﮔﻟﯚ ''ﺷﻌﺒﺎن ﺟﻌﻔﺮی"")ﭼﻗﯚﮐﺸﮏ و دۆﺳﺘﯽ وەﻓﺎداری ﺷﺎی ﺑﻮو( ﺋوەﻧﺪە زۆر ﺳرداﻧﯽ دوﮐﺘﻮور ''ﻣﺼﺪق''ی دەﮐﺮد ﮐ ﺗﺮﺳﺎﺑﻮو؟ دۆزﯾﻨوەی ﺋم ﺑﮕﺎﻧ ھﺎﻧﻢ دەدا ﺑﻤ ﺳر ﺋو ﺑواﯾ ﮐ ﺑﺎﺷﺘﺮە ﻣﮋووی ﻧﺗوەﮐﺎن و ﺋﺘﻨﯿﮏ ﮔﺮووﭘﮐﺎﻧﯽ ڕۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻟﮑﯚﯿﻨوەﯾﺎن ﻟ ﺳر ﺑﮑﺮێ و ﺑﻨﻮوﺳﺮﻨوە ،ﮐﺎﺗﮏ ﮐ ﺑﮕﯾﮐﯽ ﯾﮐﺠﺎر ﺑ
5
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
دەﺳﺘوەﯾ ﮐ دژ ﺑ ﻧﻮوﺳﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ﻣﮋووﻧﻮوﺳﺎﻧﯽ ﻧﺎوﭼﯾﯽ و ڕۆژﺋﺎواﯾﯿﻦ .ﺑﯚ وﻨ ﻣﮋووﻧﻮوس و ﻟﮑﯚرﮑﯽ زۆر ھن ﮐ ﻟ ﺳر ﺑﺳرھﺎﺗﯽ ﺋﺘﻨﯿﮏ ﮔﺮووﭘﮐﺎن و ﺷﻮەی ھﺲ و ﮐوﺗﯿﺎن ﻟ ﺋﺎﻧﺎﺗﯚﻟﯿﺎ ﻟ ﺳردەﻣﯽ ﺷڕی ﯾﮐﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا ﮐﺘﺒﯿﺎن ﻧﻮوﺳﯿﻮە ﺑم ﺑ ﭼﺎوﺧﺸﺎﻧﺪﻧﮏ ﺑ ﺳر ﭘﺘﺮ ﻟ ﺳ ھزار ﺑﮕ) ﺑ ﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﺑﻮودﯾﻞ ﺑﯿﯚرن و ﻓﺮﯾﺘﭽﯚف ﻧﺎﻧﺴﻦ( دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑرﭘرﭼﯽ ﺑﺷﮑﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺑﺪەﯾﻨوە ﮐ ﭘﺸﺘﺮ ﻧﻮوﺳران ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾﺎﻧ/دەرﯾﺎﻧﺒﯾﻮە .ﺋﺴﺘﺎ ﮔرەﮐﻤ ﻟ ﺳر ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻨﻮوﺳﻢ.
ﻧﺎوی ﮐﯚﻣﺎر ﻧﺎوی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﻻﯾن ﻧﻮوﺳراﻧوە ﺑ ﺷﻮەی ﺟﯚراوﺟﯚر ﻧﻮوﺳﺮاوە. دوﮐﺘﻮور ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮوی ''ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن'' 4.دوﮐﺘﻮور ﺟﻤﺎل ﻧﺑز ھﻣﺎن ﻧﺎوی ﺑﮐﺎر ﺑﺮدﺑﻮو 5.ﺳﯿﺎﺳﺗﻮاﻧﯽ ﻧروﮋی و دۆﺳﺘﯽ ﮐﻮردان" ،ﺋرﻟﯿﻨﮓ ﻓﯚﻟﮑﭭﻮرد'' ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ''ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن'' 6.ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ''ﮐﺮﯾﻢ ﺣﺴﺎﻣﯽ'' ﺑ ﺷﻮەی ''ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ﻣﺴﺘﻘﻠﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن''ی ﻧﻮوﺳﯿﻮە و ڕەﺧﻨی ﻟو ﮐﺳﺎﻧ ﮔﺮﺗﻮوە ﮐ دەﺳﺘواژەی ''ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری''ﯾﺎن ﺑﯚ ﭘﻨﺎﺳﮐﺮدﻧﯽ ﺋو دەوﺗ ﮐﻮردﯾﯿ ﺑﮐﺎر ﺑﺮدﺑﻮو 7.دوﮐﺘﻮور ''رﺣﯿﻢ ﻗﺎﺿﯽ'' ﮐ ﺧﯚی ﺑﺷﺪاری ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو ،ﭘﺎش
6
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ڕوﺧﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎر ،ﮐﺎﺗﮏ ﮐ ﻟ ﺳﯚﭬﯿت دەژﯾﺎ ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮوی ''ﮐﯚﻣﺎری ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن'' 8،ﺑم ﮐﺎﺗﮏ ﮐ وەک ﭘﺸﻤرﮔ ﺧﺰﻣﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ دەﮐﺮد، ''ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن''ی ﺑﮐﺎر ﺑﺮدﺑﻮو! دوﮐﺘﻮور ''رﺣﯿﻢ ﻗﺎﺿﯽ'' ﺗﮑﺴﺘﮑﯽ ﻣﮋووﯾﯽ ھﯾ ﮐ ﯾﺎﻧﺰدە ڕۆژ ﭘﺎش ڕاﮔﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮوی و ﻟ ڕۆژﻧﺎﻣی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑ ﭼﺎپ ﮔﯾﯿﺸﺘﺒﻮو .ﻟ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺗﮑﺴﺘﮐﯾﺪا ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮوی: >>ﻟ ﭘﺎش ﺋﯿﺤﺴﺎﺳﺎﺗﮑﯽ زۆر ،ﺑ دەﻧﮕﮑﯽ ﺑرز دەﻢ :ﺑﮋی ﺑ ژﯾﺎﻧﮑﯽ ﺋﺑد رﺋﯿﺲ ﺟﻤﮫﻮری ﮐﻮردوﺳﺘﺎن و ﭘﺎﯾﺪار ﺑ ھﺰی ﮐﻮردﺳﺘﺎن. ﭘﺸﻤرﮔ رﺣﯿﻢ ﺳﯿﻒ ﻗﺎﺿﯽ<<.
9
''ﺣﺴﻦ ﻗﺰﻟﺠﯽ'' ﮐ ﻟ دواﯾﯿﺪا ﺑﻮو ﺑ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە'' ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮوی ''ﮐﯚﻣﺎری ﻣھﺎﺑﺎد''،
10
ﺑم ﻟ ﮐﺎﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری
ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻟ ژﺮ دەﺳﺗﯽ ﺟﻧﺎﺑﯽ ﺣزرەﺗﯽ
''ﻗﺎﺿﯽ
ﮐﻮردﺳﺘﺎن''ی
ﺑﮐﺎر
''ﮐﯚﻣﺎری
ﻣﺤﻤﺪ''دا دەﺑﺮد.
وﻨی
ﺗﻧﯿﺸﺖ ﺗﮑﺴﺘﮑﯽ ''ﺣﺴﻦ ﻗﺰﻟﺠﯽ'' ﻧﯿﺸﺎن ﮐ
دەدا
ﻟ
ڕۆژﻧﺎﻣی
ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا
ﺑﺎﺑﺗﮑﯽ ﺑو ﮐﺮدﺑﻮو ﺳﺑﺎرەت ﺑوە ﮐ ﮐﻮرد ٧٠٠ﺳﺎڵ ﻟ ﭘﻨﺎو ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚدا ﮔﯿﺎﻧﯽ داوە .دوﮐﺘﻮور ''ﯾﺎﺳﯿﻦ ﺳردەﺷﺘﯽ'' ﻧﺎوی ﺋو ﺣﮑﻮﻣﺗ ﮐﻮردﯾﯿی ﺑ ﺷﻮەی "ﮐﯚﻣﺎری ﻣﻠﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن'' ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮدووە و ﭘﯽ واﯾ ﮐ ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎر ﺑ ﺷﻮەی ''ﮐﯚﻣﺎری ﻣﻠﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن'')ﮐﯚﻣﺎری ﻧﺗوەﯾﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن( ﭘﻨﺎﺳی ﺣﮑﻮﻣﺗﯿﺎن ﮐﺮدﺑﻮو.
11
ﺑم
دۆﮐﯿﻮﻣﻨﺘﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺑﮕ ﺳﺎﺧﺘﮐﺎﻧﯽ ﻟﮏ ﺟﯿﺎ ﻧﮐﺮدۆﺗوە و ﻟﯿﺎن ﻧﺎﺋﺎﮔﺎ ﺑﻮوە.
7
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ڕۆژﻧﺎﻣی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ژﻣﺎرە ،١٠ﺑوﮐﺮاوە ﻟ ﺑرواری ٤ی ٢ی ١٩٤٦ی زاﯾﯿﻨﯽ ،ﻣھﺎﺑﺎد ،ﺳﭙﺎﺳﯽ زۆر ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﮔﯚران )ﺣﺴﻦ اﯾﻮب زادە(ی زﺪە ﺋﺎزﯾﺰم ﮐ ڕۆژﻧﺎﻣﮐﺎﻧﯽ داوﻣ.
ﻟم ڕۆژﻧﺎﻣﯾدا ﺑ ﺧﺗﯽ درﺷﺖ ﻧﻮوﺳﺮاوە ''ﺟﮋﻧﯽ ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ و اﺳﺘﻘﻼﻟﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن'' .دوﮐﺘﻮور "ﯾﺎﺳﯿﻦ ﺳردەﺷﺘﯽ'' ﺗﮑﺴﺘﮑﯽ ﻟ ﻣڕ ﻧﺎوی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﻮوﺳﯿﻮە و ﭘﯽ واﯾ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿ ﮐ ﻧﺎوی ﺋو ﺣﮑﻮﻣﺗ ﮐﻮردﯾﯿ ﻟ ﻻﯾن ﻧﻮوﺳراﻧوە ﺑ ﺷﻮەی ﺟﯚراوﺟﯚر ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮاوە .ﻧﯾﺎراﻧﯽ ﮐﻮرد ھﻣﻮو ﮐﺎت ھوﯿﺎن داوە ﺋﻣ ﺑو ﮐﻧوە ﮐ ﮐﻮرد ﻟو ﺳردەﻣﺪا ﺧﺑﺎﺗﯽ ﺑﯚ ﺑ دەﺳﺘﮫﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺘﻨﯿﮑﯽ ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﺳﻨﻮوری ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿﺎﯾﯽ ﺋﺮاﻧﺪا ﮐﺮدﺑﻮو و ﮔرەﮐﯿﺎن ﺑﻮو ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎرﯾﯿک ﻟ ژﺮ دەﺳﺗﯽ ﺋﺮان ﭘﮏ ﺑﮫﻨﻦ .ھر ﺑﯚﯾ ﻟ ﺳر ﺋم ﺑواﯾم ﮐ ﮔﻟﮏ ﮔﺮﻧﮕ ﻧﻮ و دەﺳﺘواژەﮐﺎن دەﺑ وا ﺑﻨﻮوﺳﺮﺘوە ﮐ ﮐﺎﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎر ﻧﻮوﺳﺮاﺑﻮو ،ﺑ ﺑ ﺋوە ﮐ ﭘﺎﺳﺎو و ﺑﯿﺎﻧﻮوﯾک ﺑﯚ ﺗﮑﺪاﻧﯽ ڕاﺳﺘﯿﯿﮐﺎن ﺑﮐﺎر ﺑﮫﻨﺪرﺖ .ﻟ وﻨدا ھروەھﺎ دەﺑﯿﻨﺪرێ ﮐ ﻧﺎوی ﺋو ﺣﯿﺰﺑی ﮐ ﮐﯚﻣﺎرﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ داﻣزراﻧﺪ، ''ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن'' ﺑﻮو و ﻧﺎوی ''اﯾﺮان'' دەﮔڵ ﻧﺎوی ﺋم ﺣﯿﺰﺑ ﻧﺑﻮو. دوﮐﺘﻮور ''ﮐﻤﺎل ﻣﻈﮫﺮ'' ﮐ ﻟ ﻧﺎو ﮐﻮرددا وەک ﻣﮋووﻧﻮوﺳﮑﯽ ﺟﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧ ﻧﺎوی دەرﮐﺮدووە ،ﻟ ﯾﮐﮏ ﻟ ﮐﺘﺒﮐﺎﻧﯿﺪا ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ:
8
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
>>
ﻟ
دوادواﯾﯿﮐﺎﻧﯽ
ﺳﺎﯽ
١٩٤٥
ﺧﺑﺎﺗﯽ
ڕزﮔﺎرﯾﺨﻮازی
ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن و ﮐﻮرد ﭘﯽ ﻧﺎﯾ ھوارﮑﯽ ﻧﺎﺳﮏ .ﻟ دوازدەی ﮐﺎﻧﻮوﻧﯽ ﯾﮐﻣﯽ ﺳﺎﯽ ١٩٤٥ﺟﻋﻔری ﭘﺸوەری ﻟ ﺗورﺰ داﻣزراﻧﺪﻧﯽ )ﮐﯚﻣﺎری دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن(ی ڕاﮔﯾﺎﻧﺪ .ﻟ٢٢ ی ﮐﺎﻧﻮوﻧﯽ دووەﻣﯽ ١٩٤٦ﻗﺎزی ﻣﺤﻣدﯾﺶ ﻟ ﮐﯚﺑﻮوﻧوەﯾﮐﯽ ﺟﻣﺎوەری ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد ،داﻣزراﻧﺪﻧﯽ )ﮐﯚﻣﺎری دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن(ی ڕاﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﮐ ﻟ ﻣﮋوودا ﺑ )ﮐﯚﻣﺎری ﻣھﺎﺑﺎد( ﻧﺎﺳﺮاوە<<.
12
ﺳﯾﺮە ﮐ دوﮐﺘﻮور ''ﮐﻤﺎل ﻣﻈﮫﺮ'' ،ﺋم ﻣﮋووﻧﻮوﺳ ﺟﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧﯾ زاﻧﯿﺎری ﻧﺎڕاﺳﺖ ﺑو دەﮐﺎﺗوە! ﻟ ﺗواوی ﻣﮋوودا ھﯿﭽﮑﺎت ﺣﮑﻮﻣﺗﮏ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺑﻮوە ﮐ ﻧﺎوی ''ﮐﯚﻣﺎری
دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ
ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری
ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن''
ﯾﺎن
"ﮐﯚﻣﺎری
دﯾﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ
ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن'' ﺑﻮوﺑ .ھﯿﭽﮑﺎت ﮐﯚﻣﺎرﮏ ﻟ ﻧﺎوﭼی ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن )ﺑﺎﮐﻮوری ڕۆژﺋﺎوای ﺋﺮان(دا ﭘﮏ ﻧھﺎت و دەﺳﺗﯽ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﺋوان ﻧﻮی "آذرﺑﺎﯾﺠﺎن ﻣﯿﻠﻠﯽ ﺣﻮﮐﻮﻣﺗﯽ" ﺑﻮو .ووﺷی ''دﻤﯚﮐﺮات''ﯾﺶ ﻧ دەﮔڵ ﻧﺎوی ﺣﮑﻮﻣت ﺑﻮو و ﻧ ﻟ ﺷﻮەی ﺣﮑﻮﻣﺗﯿﺸﺪا ﺷﻮەﯾﮐﯽ ''دﻤﯚﮐﺮات''ﯾﮑﯿﺎن ﺑﮐﺎر ﺑﺮدﺑﻮو. ھﯚﮐﺎری ﺋوە ﮐ ھﻧﺪﮏ ﻟ ﻧﻮوﺳران زاﻧﯿﺎری ﺗواو دروﺳﺘﯿﺎن ﻟ ﺳر ﺋم ﺑﺷی ﻣﮋووی ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﻧﺑﻮوە دەﮔڕﺘوە ﺳر ﺋوە ﮐ ﺋوان ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﺋو ﺳردەﻣﯿﺎن ﻧدﯾﺒﻮو .ﺑﯚ وﻨ ﮔﯿﺎﻧﺒﺧﺖ دوﮐﺘﻮور ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﮐ ﻟ دواﯾﯿﺪا ﺑﻮو ﺑ ﺳﮑﺮﺘﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﺣﺪﮐﺎ ،ھﯿﭽﮑﺎت ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻧﺑﯿﻨﯽ.
13
دوﮐﺘﻮور ''ﮐﻤﺎل ﻣﻈﮫﺮ'' ھﻧﺪﮏ ﻟ ﺳرﭼﺎوەﮐﺎﻧﯿﺪا ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑ ڕۆژﻧﺎﻣی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺮدووە ﮐ ﻟ ﻻﯾن ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد دەردەﭼﻮو .ﺋﻣ ﺑو واﺗﯾ ﮐ ﺋو ڕۆژﻧﺎﻣﮐﺎﻧﯽ دﯾﺒﻮو و دەﺑﻮا زاﻧﯿﺒﺎی چ ﻧﺎوﮏ ﺑﮐﺎر ﺑﺮدراﺑﻮو .ﻟ وﻨی ﭘﺸﻮودا ﺑ ﺧﺗﯽ درﺷﺖ ﻧﻮوﺳﺮاوە ﮐ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺳرﺑﺧﯚ ﺑﻮو و دەﺳﺘواژەی ''ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری'' ﺑﺷﮏ ﻟ ﻧﺎوی ﺣﮑﻮﻣت ﻧﺑﻮو .دوﮐﺘﻮور ''ﮐﻤﺎل ﻣﻈﮫﺮ''
9
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺋم دەﺳﺘواژەی ''ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری'' ﻟ ﮐﻮێ ھﻨﺎوە؟ ھر ﺋوەﻧﺪە ﺑس ﺑﻮو ﮐ ﺳﯿﺎﺳﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﺗﻧﯿﺎ ﻟ دەﺳﺘواژەی ''ﺳرﺑﺧﯚ'' ﯾﺎن ''اﺳﺘﻘﻼل'' ﺑﯚ ﭘﻨﺎﺳﮐﺮدﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﮑﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﺒﺎ ،ﺑم ﺋوان ﺑ ﺋﺎﻧﻘﺳﺖ ھر دووک دەﺳﺘواژەﯾﺎن ﻟ ﺗﻧﯿﺸﺖ ﯾک ﺑﮐﺎر ﺑﺮدﺑﻮو ﺗﺎ ﺋوە ڕاﺑﮕﯾﻨﻦ ﮐ ﺣﮑﻮﻣﺗﮐﯾﺎن داﻣزراﻧﯽ دەوﺗﮑﯽ ڕاﮔﯾﺎﻧﺪﺑﻮو ﺑ ﻧﺎوی ﮐﻮردﺳﺘﺎن.
ﺳﯚﭬﯿت
ﺑرژەوەﻧﺪی ﻟوەدا ﺑﻮوە ﮐ ڕاﺳﺘﯿﯿﮐﺎن ﺑﺸﺎرﺘوە و ھﻣﻮو ﺋو ﮐﺳﺎﻧی ﮐ ﭼﺷﻨ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﮐﯿﺎن ﺑ ﺳﯚﭬﯿت ھﺑﻮوە ،ھﻣﺎن ﻣﺘﯚدﯾﺎن ﺑﯚ ﭼواﺷﮐﺮدﻧﯽ ﻣﮋووی ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮐﺎر ﺑﺮدووە .ﺑﯚ ﻣﻦ ڕووﻧ ﮐ ﺋﺎﻣﺮﯾﮑﺎ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯿﺶ دەﮔڵ ﺳﯚﭬﯿت ھﺎوڕا ﺑﻮون ﺗﺎ ﻣﮋووی ﮐﻮرد ﭼواﺷ ﺑﮑﺮێ. دوﮐﺘﻮور ''ﮐﻤﺎل ﻣﻈﮫﺮ'' ﮐ وەک ﭘﺴﭙﯚڕ و ﺳرﭼﺎوەﯾﮐﯽ ﺟﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧ ﻟ ﭘﻮەﻧﺪی ﺑ ﻣﮋووی ﮐﻮرد ﻧﺎﺳﺮاوە ،ﮐﺎﻟﻧﺪەر)ﺗﻘﻮﯾﻢ(ی ﺟﯚراوﺟﯚر ﻟ ﮐﺘﺒﮐﯾﺪا ﺑﮐﺎر ﺑﺮدووە، ﺑ ﺷﻮەﯾک ﮐ ﺧﻮﻨر وﻨﯾﮐﯽ ڕووﻧﯽ ﻟ ﻣﮋوو ﺑ ﺷﻮەی ﺗرﺗﯿﺒﯽ ﮐﺎﺗﺒﻧﺪی دەﺳﺖ ﻧﺎﮐوێ .ﻟ ﻻﭘڕەی ٥١ی ﮐﺘﺒﮐﯾﺪا وەک ﺳرﭼﺎوە ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﮐﺘﺒﮏ دەﮐﺎ ﮐ ﻧﻮﺳﺨی دەﺳﺘﻨﻮوﺳ ﺑم ﺑﯚ ﺧﻮﻨری ڕوون ﻧﺎﮐﺎﺗوە ﮐ ﺧﻮﻨر ﻟ ﮐﻮێ دەﺗﻮاﻧ ﺋو ﭘرﺗﻮوﮐی وە دەﺳﺖ ﮐوێ! ھﯚﮐﺎر ﭼﯿﯿ ﮐ دوﮐﺘﻮور ''ﮐﻤﺎل ﻣﻈﮫﺮ'' ﺑم ﺷﻮەﯾی ﻧﻮوﺳﯿﻮە؟ ﺋو ﭼﻮار ﮐﺳی ﮐ ﺋم ﻧﺎﻣﯿﻠﮑﯾﺎن ﭘﺸﮑش ﮐﺮاوە ،ﺧﮑﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮون ﮐ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﮐﺮاوە ﺑ ﺑﺷﮏ ﻟ'' ﻋﺮاق'' ،ﺋو ﺷﻮﻨی ﮐ دوﮐﺘﻮور ''ﮐﻤﺎل ﻣﻈﮫﺮ''ی ﻟ ﻟ داﯾﮏ ﺑﻮوە .ﻗﺴ ﻟ ﺳدان ﮐﻮردی ﺑﺎرزان و ﺳﯚراﻧﯽ ﺑﺎﺷﻮوری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧ ﮐ ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐم ﺋﻧﺪام و ﺑﺮﯾﻨﺪار ﯾﺎن ﮔﯿﺎﻧﺒﺧﺖ ﺑﻮون .ﺋﻣ ﺑ ﻣﻦ دە ﮐ ﺋو ﺣﮑﻮﻣﺗ ﻧﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﺑﯚ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎرﯾﯿﮐﯽ ژﺮ دەﺳﺘﯽ ﺋﺮان ﺑ و ﺋم ﻣﮋووﻧﻮوﺳﺎﻧ ﻧﺎوی ﻧﺎڕاﺳﺖ و ﻣﮋووی ﭼواﺷ ﺑو دەﮐﻧوە ،ﻟ ﮐﺎﺗﮑﺪا ﮐ ﺑﮕﮐﺎﻧﯿﺸﯿﺎن دﯾﻮە .ﭼﻤﺎ؟ ھﻧﺪﮏ ﻣﮋووﻧﻮوﺳﯿﺶ ھن ﮐ ﻟ ﻧﻮوﺳﯿﻨوەدا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ھر ﺳرﭼﺎوەﯾک دەﮐن ،ﺑ ﺑ ﺋوە ﮐ ﻟﮑﯚﯿﻨوەﯾک ﻟ ﺳر دروﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺳرﭼﺎوەﮐﺎن و
10
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
زاﻧﯿﺎرﯾﯿﮐﺎن ﺑﮑن .ﺑﯚ وﻨ'' دەﯾﻮﯾﺪ ﻣﮐﺪۆوال" ﮐﯚﻣﺎری ﻣھﺎﺑﺎدی ﺑﯚ ﭘﻨﺎﺳﮐﺮدﻧﯽ ﺋو دەوﺗ ﺑﮐﺎر ﺑﺮدووە ﮐ ﮐﻮرد ﻟ ﺳﺎﯽ ١٩٤٦ی زاﯾﯿﻨﯽ داﯾﻤزراﻧﺪ و ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﺣﯿﺰﺑﮏ ﺑ ﻧﺎوی ﺣﺪﮐﺎ )ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان( داﻣزرﻨری ﺋو 15 14
ﺣﮑﻮﻣﺗ ﺑﻮو ،زاﻧﯿﺎرﯾﮕﻟﮏ ﮐ ﻧﺎڕاﺳﺖ و ﻧﺎزاﻧﺴﺘﯿﻦ، .
ﻧﻮوﺳرﮑﯽ دﯾﮑ ﮐ ﻟ
ﺳر ﻣﮋووی ﻧﺗوەی ﮐﻮردی ﻧﻮوﺳﯿﻮە و زۆر ﮐس ﮐﺘﺒﯽ ﺋوﯾﺎن وەک ﺳرﭼﺎوەی ﺟﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧ ﺑﮐﺎر ﺑﺮدووە ،ﺋﺮاﻧﯿﯿﮐ ﺑ ﻧﺎوی دوﮐﺘﻮور ''ﻓﺮﯾﺪە ﮐﻮھﯽ ﮐﻤﺎﻟﯽ'' .ﺋو ﺑﺎس دەﮐﺎ ﮐ ﺣﯿﺰﺑﮏ ﺑ ﻧﺎوی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان' ﻟ ﺳﺎﯽ ١٩٤٥ی زاﯾﯿﻨﯽ داﻣزراﺑﻮو و ﺋو ﺣﯿﺰﺑ'' اﯾﺮان''ﯾﯿش ﺣﮑﻮﻣﺗﮑﯽ ﺑ ﻧﺎوی ''ﮐﯚﻣﺎری ''١٩٤٦داﻣزراﻧﺪﺑﻮو ﺑ ﺑ ﺋوە ﮐ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﺳرﭼﺎوەﯾﮐﯿﺶ ﺑﮑﺎ! و ڕﮏ ﺑ دوای ﺋم ﺗﮑﺴﺘﯾﺪا ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﮐ ﺋﻠﯿﺘﯽ ﮐﻮرد دوﮐﺘﻮور ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺑڕﻮەﺑری ﺋو ﺣﯿﺰﺑ ﻟ ﻧﺎوﺑری ﺳﺎﮐﺎﻧﯽ ١٩٨٩-١٩٧٣ی زاﯾﯿﻨﯽ ﺑﻮو .ﭘﺎش ﺋم زاﻧﯿﺎرﯾﯿ ﻧﻮﯿش ﺳرﻧﺠﯽ ﺧﻮﻨر ﺑﯚ ﺳرﭼﺎوەی ژﻣﺎرە ١٧ی ﮐﺘﺒﮐی ڕادەﮐﺸ.
16
ھر وەک ﭘﺸﺘﺮ
ﻧﻤﻮوﻧﯾک ﺧﺴﺘﺮاوە ﺑر ﭼﺎو ،ﺣﯿﺰﺑﮏ ﺑ ﻧﺎوی ﺣﺪﮐﺎ ﻟ ﺳﺎﻧﯽ ١٩٤٦-١٩٤٥دا ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺑﻮوە و ﺋم ﻧﻮوﺳرە ﺋﺮاﻧﯿﯿش ھﯿﭻ ﺳرﭼﺎوەﯾﮐﯽ ﺑﯚ ﭘﺸﺘاﺳﺘﮑﺮدﻧوەی زاﻧﯿﺎری ﺧﯚی ﻧداوە .ﮐﺎﺗﮏ ﮐ ﺋو ﺑﺎس ﻟ ﮔﯿﺎﻧﺒﺧﺖ دوﮐﺘﻮور ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو دەﮐﺎ و ﺳرﭼﺎوەی ژﻣﺎرە ١٧ی ﺑﯚ داﺑﯿﻦ ﮐﺮدووە ﺗﻧﯿﺎ ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﮐ دوﮐﺘﻮور ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﻟ ڕﮑوﺗﯽ ١٣ی ٦ی ١٩٨٩ی زاﯾﯿﻨﯽ ﮐﻮژراوە.
17
ﺋو ﺗﻧﺎﻧت ﺑﺎس ﻟوەش ﻧﺎﮐﺎ ﮐ
دوﮐﺘﻮور ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﻟ داﻧﯿﺸﺘﻨﮑﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗﯿﮏ و ﺋﺎﺷﺘﯿﺨﻮازاﻧدا ﺑ دەﺳﺘﯽ ﺗۆرﯾﺴﺘﮐﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان''ی ﺗۆر ﮐﺮا و ﮐﻮژرا! ﻟ ﻻﭘڕەﯾﮐﯽ دﯾﮑی ﭘرﺗﻮوﮐﮐﺷﯿﺪا ﺑﺎس ﻟوە دەﮐﺎ ﮐ ﺋو ﺣﯿﺰﺑ) ﮐ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺑﻮوە( ﻟ دەﺳﺘﭙﮑوە ﺧﺑﺎﺗﯽ ﺑﯚ ''دﻤﯚﮐﺮاﺳﯽ ﺑﯚ ﺋﺮان و ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﺑﯚ ﮐﻮردﺳﺘﺎن'' ﮐﺮدﺑﻮو.
18
زاﻧﯿﺎرﯾﯿک ﮐ%١٠٠
ھﯾ .ﻣﮋووﻧﻮوﺳﮑﯽ دﯾﮑش ھﯾ ﮐ ھﻣﺎن ﭘﺎﺷﻨﺎوی دوﮐﺘﻮور ''ﻓﺮﯾﺪە''ی ھﯾ و ھﻣﺎن زاﻧﯿﺎرﯾﯿ ﻧﺎڕاﺳﺘﮐﺎﻧﯽ ﺑو ﮐﺮدۆﺗوە ،ﺑ ﺑ ﺋوە ﮐ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﺳرﭼﺎوەﯾک ﮐﺮاﺑ.
19
ﺳرەڕای ﺋوە ﮐ ﺑﮕﮐﺎن ﺳﻟﻤﻨری ﺋوەن ﻧﺎوی ﺋو
ﺣﯿﺰﺑ چ ﺑﻮو و ﺧﺑﺎﺗﯽ ﺑﯚ ﭼﯽ دەﮐﺮد ،ﺣز دەﮐم ھﻧﺪﮏ زاﻧﯿﺎری و ﻓﺎﮐﺖ
11
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺳﺑﺎرەت ﺑ ﺣﺪک و ﺋو دەوﺗی داﯾﻤزراﻧﺪ ﺑﺨﻣ ﺑر ﭼﺎوی ﺧﻮﻨر .ﭘﺶ داﻣزراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ڕﮑﺨﺮاوﮏ ﺑ ﻧﺎوی ''ک .ژ .ک'' ھﺑﻮو ﮐ ﺧﺑﺎﺗﯽ ﺑﯚ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚ دەﮐﺮد'' .ک .ژ .ک'' ﮔﯚڕدرا ﺑ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن .ﺑ ﭘﯽ ﺋو ﻓﺎﮐﺖ و ﺑﮕﺎﻧی ﻟ ﺑر دەﺳﺖ دان ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﻣﺎن ڕﺒﺎزی ﺑ ھﻣﺎن ﺳرﮐﺮداﯾﺗﯿﯿوە ﻟ ﭘﺶ ﮔﺮﺗﺒﻮو ﺑم ﺑ ﺷﻮەﯾﮐﯽ ﻣﯚدﺮﻧﺘﺮ .ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ھﻤﻨﯽ ﻣﻮﮐﺮﯾﺎﻧﯽ،
20
ﺷﺎﻋﯿﺮﮑﯽ ﻧﺗوەﯾﯽ ﮐ ﺋم
ﭘﻠﯾی ﻟ ﻻﯾن ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭘ دراﺑﻮو ،ﺑ ڕووﻧﯽ ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮوی ﮐ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﺳر ھﻣﺎن ﺑﻨﻣﺎ داﻣزرا ﮐ'' ک .ژ. ک'' ﻟ ﺳری داﻣزراﺑﻮو. ﻧﻮوﺳﯿﻮە.
22
21
دوﮐﺘﻮور ﺟﻤﺎل ﻧﺑز ﺑ ھﻣﺎن ﺷﻮە ﺋﻣی
ﺳﯿﺎﺳﺗﻮاﻧﯽ ﻧروﮋی و دۆﺳﺘﯽ ﮐﻮرد" ،ﺋرﻟﯿﻨﮏ ﻓﯚﻟﮑﭭﻮرد" ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ
ﮐ'' ک .ژ .ک'' ﮔﯚڕدرا ﺑ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﯚ ﺋوە ﮐ ﺑﺰوﺗﻨﺗوەﯾﮐﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ھﺑ و ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑ ﭘۆﭘﺎﮔﻧﺪەی ﺳرﺑﺧﯚﻧﺑﻮوﻧﯽ ''ک .ژ .ک'' ﺑﮫﻨﺪرﺖ.
23
ﺋﻣ ﮔﺮﻧﮕ ﺑﺎس ﺑﮑﺮێ ﮐ'' ﺣﺴﯿﻦ زﯾﻨﮕران'' ﮐ ﭘﺸﺘﺮ ﺳرۆﮐﯽ ''ک.
ژ .ک'' ﺑﻮو ،ﺟﮕی ﺧﯚی دا ﺑ" ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ" .ﺟﻧﺎﺑﯽ ﭘﺸوا ﺳرۆﮐﯽ ''ک .ژ .ک'' ﺑﻮو ،ﭘﺶ ﺋوە ﮐ ﺋو ڕﮑﺨﺮاوە ﺑﮕﯚڕدرێ ﺑ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن .ﺋو وەک ڕﺒری ﺣﺪک ھﺒﮋﺮدرا و ﭘﺎﺷﺎﻧﯿﺶ وەک ﺳرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن'' .ﺣﺴﯿﻦ زﯾﻨﮕران''ﯾﺶ ﻟ ﺑﺷﯽ ﻧﯿﺰاﻣﯿﺪا ﺧﺰﻣﺗﯽ ﺑ ﺋرﺗﺷﯽ ﮐﯚﻣﺎر ﮐﺮد .ﻣﯿﺮزا "ﺧﻠﯿﻞ ﻓﺘﺎح ﻗﺎﺿﯽ" ﻟ ﯾﺎدداﺷﺘﮐﺎﻧﯿﺪا ﺋم ﮔﺮﻧﮕی ﺗﯚﻣﺎر ﮐﺮدﺑﻮو ﮐ ﮐﺎﺗﮏ داﻣزراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ڕاﮔﯾﻨﺪرا'' ،ﺣﺴﯿﻦ زﯾﻨﮕران'' ﺑﻮو ﮐ ﺋﺎی دەوﺗﯽ ''اﯾﺮان''ی ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد ھﻨﺎ ﺧﻮارێ ،ﻟ ﭘﺘﺧﺘﯽ دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا.
24
ﻟو ﺳردەﻣﺪا "ﺟﻨﺎﺑﯽ
ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ" ﺑرﭼﺎوﺗﺮﯾﻦ ﺳﯿﺎﺳﺗﻮاﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو و ھر ﺑﯚﯾ وەک ﺳرۆﮐﯽ ''ک .ژ .ک'' ھﺒﮋﺮدرا .ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺶ ھر ﻟ ﺳر ﺑﻨﻣﺎﮐﺎﻧﯽ ''ک .ژ .ک'' داﻣزراﺑﻮو .ﺋم ﮔﺮﻧﮕش ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺑﺎس ﺑﮑﺮێ ﮐ ﺑ ﭘﯽ ﺳﻮﻨﺪﮑﯽ ﮐ ﺋﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ''ک .ژ .ک'' ﺧﻮاردﺑﻮوﯾﺎن ،ھﯿﭻ ﺋﻧﺪاﻣﮑﯽ ﺋو ڕﮑﺨﺮاوە
12
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﻧﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ڕﮑﺨﺮاو ﯾﺎن ﭘﺎرﺗﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ دﯾﮑ ﺑ .زۆرﺑی ﺋﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ''ک. ژ .ک'' ،ﺳرۆﮐﯽ ﭘﺸﻮوﺗﺮی و ﺳرۆﮐﯽ ﻧﻮﯽ ''ک .ژ .ک'' ﻟ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑﺷﺪارﯾﺎن ﮐﺮد و ﺋﻣش ﺧﯚی ﭘﺸﺘاﺳﺘﮑﺮدﻧوەﯾﮐ ﺑﯚ ﺋوە ﮐ ﮔﯚڕاﻧﯽ ''ک .ژ .ک'' ﺑﯚ ﺣﺪک ﻟ ﺳر ھﺎودەﻧﮕﯽ زۆرﯾﻨی ﺋﻧﺪاﻣﺎن و ﺳرﮐﺮداﯾﺗﯽ ''ک .ژ. ک'' ڕووی داﺑﻮو .ﻣﮋووﻧﻮوﺳﺎن ھﯚﮐﺎرﮔﻟﯽ ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﺎن ﺑﯚ ﺋم ﮔﯚڕاﻧی ''ک .ژ. ک'' ﺑﯚ ﺣﺪک ﻧﻮوﺳﯿﻮە .ھﻧﺪﮏ دەﺑﮋن ﮐ ﮔﻮاﯾ ﭼﻮون ﺣﺪک ﺧﺑﺎﺗﯽ ﺑﯚ وەدەﺳﺘﮫﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﮐﻮرد ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ''اﯾﺮان''دا دەﮐﺮد ﺋم ﮔﯚڕاﻧﮑﺎرﯾﯿ ڕووی دا. ﺋﻣ ﻧﺎﺗﻮاﻧ ھﯚﮐﺎری دروﺳﺘﯽ ﮔﯚڕان ﺑﻮوﺑ ،ﮐﺎﺗﮏ دﻨﯿﺎﯾﻦ ﮐ ﺣﺪک ﺧﺑﺎﺗﯽ ﺑﯚ ﺋﺎزادی ﮔﺸﺖ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺮد ،ﺑ ﺋوە ﮐ'' اﯾﺮان''ﮏ ﻟ ﺋﺎرادا ﺑ .ﺋﻤ دەزاﻧﯿﻦ ﮐ ﺷڕی ﺳﺎرد ﻟ ﺳردەﻣﯽ ﺷڕی دووھﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿوە دەﺳﺘﯽ ﭘﮑﺮد .ڕاﭘﯚرﺗ 26 25
ڕۆژﺋﺎواﯾﯿﮐﺎن ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟوە دەﮐﺮد ﮐ'' ک .ژ .ک'' ﺳر ﺑ ﺳﯚﭬﯿت ﺑﻮو، .
ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎﻧﯽ ﺳﯚﭬﯿﺗﯿﺶ ﺋم ﭘۆﭘﺎﮔﻧﺪەﯾﺎن ﺑو ﮐﺮدۆﺗوە ﮐ ﮔﻮاﯾ'' ک .ژ .ک'' ﺳر ﺑ ھﺰە ڕۆژﺋﺎواﯾﯿﮐﺎن )ﺋﻤﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺖ( ﺑﻮو .ﻣﻦ ھﯿﭻ ھﯚﮐﺎرﮑﯽ دﯾﮑ ﻧﺎﺑﯿﻨﻢ ﺟﯿﺎ ﻟوە ﮐ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ" ﮔرەﮐﯽ ﺑﻮو ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑم ﭘۆﭘﺎﮔﻧﺪە و ﻗﺴﯚﮐﺎﻧی ھﺰە ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿﮐﺎن ﺑﮫﻨ ،ﺣﯿﺰﺑﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﻟ ھﻣﺎن ڕۆژدا داﻣزراﻧﺪ ﮐ'' ک .ژ .ک'' ﺗﯿﺪا داﻣزراﺑﻮو ،ﺑ ﺳﯿﺎﺳﺗﮑﯽ ﻣﯚدﺮﻧﺘﺮ و ھﺴﻧﮕﺎﻧﺪﻧﮑﯽ واﻗﻌﺒﯿﻨﺎﻧﺗﺮ ﺑﯚ ﭘﺪاوﯾﺴﺘﯽ ﺳردەم'' .ک .ژ .ک'' ﻧﯾﺪەوﯾﺴﺖ ﻟ ﭼک ﺑﯚ رزﮔﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﮏ وەرﺑﮕﺮێ ،ﺑم ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭼﮐﯽ ﺑﮐﺎر ﺑﺮد. ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺑﻮو ﺑ ﺳرۆﮐﯽ ''ک .ژ .ک'' ﭼﻮون ﺷﯿﺎوﺗﺮﯾﻦ و زاﻧﺎﺗﺮﯾﻦ ﮐس ﺑﯚ ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﺑﻮو .ﭘۆژەی ﻣزن ﻣﺮۆﭬﯽ ﻣزﻧﯽ ﮔرەﮐ و ھﺒﮋاردﻧﯽ ﺟﻧﺎﺑﯽ ﭘﺸوا ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ ﺋﺎﺘﺮﻧﺎﺗﯿﭭﯽ ﮐﻮردان ﺑﻮو" .ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ" ﮐﺳﺎﯾﺗﯿﯿﮐﯽ ﺧﺎوەن ڕﺰ و ﻗدر ،ﺧﻮﻨﺪەوار و زاﻧﺎ و ﺳرﮐﺮدەﯾﮐﯽ ﺑﺎﺷﯽ ﭘروەردەﮐﺮاو ﻟ ﺑﻨﻣﺎﯾﮐﯽ زاﻧﺎ ،ﺧﺎوەن ڕﺰ و ﺑﻮﺮ ﺑﻮو ﮐ زۆرﯾﻨی ﻣﮋووﻧﻮوﺳﺎن ﺑ ﺑﺎﺷﯿﺎن ﻟ ﺳر ﻧﻮوﺳﯿﻮە .ھﻧﺪﮏ ﻧﯾﺎری ﮐﻮرد ﮐﯚﻣﮏ ﺑﮕی ﺳﺎﺧﺘﯾﺎن ﺑ ﻧﻮی ﺋوەوە ﺳﺎز ﮐﺮدووە ﺗﺎ وﻨی ڕاﺳﺘﻗﯿﻨی ﺧﺮا ﺑﮑن .ﻟم
13
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﻧﺎﻣﯿﻠﮑﯾدا ﻧﺎڕاﺳﺘﺒﻮوﻧﯽ ﺋم ﺑﮕﺎﻧ ﻟﻗﺎو دەدەم .ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺋﻣ دەﺳﻟﻤﻨﻦ ﮐ ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﻟ٢٢ ی ١ی ١٩٤٦ی زاﯾﯿﻨﯿﺪا دەوﺗﮑﯽ داﻣزراﻧﺪ ﺑو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠ ﮐ ﺑﺷ داﮔﯿﺮﮐﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﯾک وت و ﯾک ﻧﺗوە ﮐﯚ ﺑﮑﻧوە. ﺳرەڕای ﺋوە ﮐ ﺑﮕﮐﺎن ﺑ ڕاﺷﮑﺎوی وﯾﺴﺘﯽ ﮐﻮردان ﻟو زەﻣﻧﺪا ﻧﯿﺸﺎن دەدن، زۆر ﻧﻮوﺳر ھوﯽ ﺷﺎردﻧوەی ڕاﺳﺘﯿﯿﮐﺎﻧﯿﺎن داوە .ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋواﻧﯿﺶ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺳﻨﻮورە ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿﺎﯾﯿﮐﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان'''' ،ﻋﺮاق'''' ،ﺳﻮرﯾ ''و ''ﺗﺮﮐﯿ ''ﺑﻮوە .ھﺎودەﻧﮕﯿﺶ ﻟ ﻧﺎوﺑری زﻟﮫﺰاﻧﯽ ڕۆژھﺗﯽ و ڕۆژﺋﺎواﯾﯽ ﺑﯚ ﺷﺎردﻧوەی ڕاﺳﺘﯿﯿﮐﺎن ﺑ ﻣﺑﺳﺘﯽ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟ ڕۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا ھﺑﻮوە .وای ھﻣﻮو ﺑﮕ ڕاﺳﺘﻗﯿﻨﮐﺎن ،ﺣز دەﮐم ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ھﻧﺪﮏ ﻓﺎﮐﺖ ﺑﮑم ﮐ ﺑﻨﻣﺎ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭘﺸﺘاﺳﺖ دەﮐﻧوە .وەک ﭘﺸﺘﺮ ﮔﻮﺗﺮا، ﻧﺎوی ﺋو ﺣﯿﺰﺑی ﮐ دەوﺗﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردی داﻣزراﻧﺪ ،ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو و ووﺷی ''اﯾﺮان'' ﺗﺎ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺳﮫﻣﯽ ﺋم ﺣﯿﺰﺑ دەﮔڵ ﻧﺎوەﮐی ﻧﺑﻮو .ﮔﯿﺎﻧﺒﺧﺖ دوﮐﺘﻮور ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ،ﺳﮑﺮﺘﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﺣﺪﮐﺎ ﻟ ﺑرواری ١٧ی ٣ی ١٩٧٩ی زاﯾﯿﻨﯽ ﻟ ﻻﯾن ڕۆژﻧﺎﻣواﻧﮑﯽ ﺋﺮاﻧﯽ ﻟ ﺷﺎری ﺳﻨ دﯾﻤﺎﻧی دەﮔڵ ﮐﺮاﺑﻮو. دوﮐﺘﻮور ﻗﺎﺳﻤﻠﻮو ﺑﯚ ڕۆژﻧﺎﻣواﻧﯽ ''ﻃﮫﺮان''ی ﺑﺎس ﮐﺮدﺑﻮو ﮐ'' اﺳﺎس ﻧﺎﻣ''ی ﺣﺪﮐﺎ ﻟ ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺳﮫﻣﯽ ﺋو ﺣﯿﺰﺑ ﻟ ﺳﺎﯽ ١٩٧١ی زاﯾﯿﻨﯿﺪا ﻧﻮوﺳﺮاﺑﻮو.
27
ﺗﺎ ﺋو
ﮐﺎﺗش ﻧﺎوی ﺋم ﺣﯿﺰﺑ ووﺷی ''اﯾﺮان''ی دەﮔڵ ﻧﺑﻮو .ﮐﯚﻧﮕﺮەی ﺳﮫﻣﯽ ﺣﺪﮐﺎ ﻟ ﺑرواری ٢١ی ٦ی ١٩٧١ی زاﯾﯿﻨﯽ ﻟ'' ﻋﺮاق'' ﮔﯿﺮاﺑﻮو
28
و ﮔر ﺧﻮﻨر زاﻧﯿﺎری وردی
ﻟم ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿوە ﮔرەﮐ ،دەﺗﻮاﻧ ﺗﮑﺴﺘﮐﺎﻧﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ''ﮐﺮﯾﻢ ﺣﺴﺎﻣﯽ'' ﺑﺨﻮﻨﺘوە.
29
دوﮐﺘﻮور ''رﺣﯿﻢ ﻗﺎﺿﯽ'' ،ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﭘﺸﻮوی ﺣﺪک ،ﭘﺸﻤرﮔی ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟ ﻧﺎﻣﯾﮐﺪا ﮐ ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ''ﮐﺮﯾﻢ ﺣﺴﺎﻣﯽ'' ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮو ،ھﻧﺪﮏ ڕاﺳﺘﯽ ﺑﺎس ﮐﺮدﺑﻮو و ﭘرۆﺷﯽ ﺧﯚﺷﯽ ﻟ ﺳر ﺋوە دەرﺑﯾﺒﻮو ﮐ ﺣﺪک ﺗﺎ ﺋوﮐﺎﺗﯿﺶ
14
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﮔرەﮐﯽ ﻧﺑﻮو ﺧﯚی دەﮔڵ ﺳﯿﺎﺳت وﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﮐﺎﻧﯽ زﻟﮫﺰان ﺑﮕﻮﻧﺠﻨ و ﺑردەوام ﺑﻮو ﻟ ﺳر ﺧﺑﺎت ﺑﯚ ﮔﺸﺖ ﮐﻮردﺳﺘﺎن .ﺋو ﻟ ﻧﺎﻣﮐﯾﺪا ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮوی: >>ﮐﺎﮐ ،ﻟ ﭼﯚﻧﺎﯾﺗﯽ ﻧﻮ ﻧﺗوەﮐﺎﻧﯽ ﺋﻣۆﮐی ﺟﯿﮫﺎﻧﺪا ﻣﺳﻟی ﮐﻮرد ﻟ ھﻣﻮو ﻣﺳﻟﯾک ﺗﮑڵ ﭘﮑﺘﺮ و ﻋﺎﺳﺘﻣﺘﺮە .ﺟﺎ ﻟ ﺑر ﺋﻣ ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴﺘﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮرد )ﺋﻣ ﻗﺴی ﺗﯚﯾ (ﻟ ﭼﯚﻧﺎﯾﺗﯿﯿﮐﯽ زۆر ﺳﺧﺖ و ﻧﺎﻟﺑﺎردا ھﮑوﺗﻮون .ﻟ ﺳر ﯾک ﺑﯿﺮ و ڕاﯾﻤﻦ ﺋﻣﯾ ﮐ ﻟ ﺣﻟﯽ ﺋﺴﺘﺎدا چ ﻟ ﺋﺮان و چ ﻟ ﻋﯿﺮاق و ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﺑﺰوﺗﻨوەی ﮔﻟﯽ ﮐﻮرد ﻧﺎﺑ ﻟ ﺑﺰوﺗﻨوەی ﮔﻻﻧﯽ ﺗﺮی ﻧﻮ ﺋم وﺗﺎﻧ ﺟﯿﺎ ﺑﺖ. ھم ﺑ ﮔﻮﺮەی دروﺷﻤﯽ و ھم ﺑ ﮔﻮﺮەی ﺳرۆﮐﺎﯾﺗﯿﮑﺮدﻧﯽ .ﺑﯚ ﺋﻣش ﺑ ﺑ ﺷﮏ ﺳﯿﺎﺳت و ﺗﺎﮐﺘﯿﮑﯽ دروﺳﺘﯽ ﺣﯿﺰﺑ ﻣﺎرﮐﺴﯿﺴﺘﮐﺎن ﺷرﺗﮑﯽ ﺑﻨﭽﯿﻨﯾﯿﯿ) .ﺑ داﺧوە ﺟﺎرێ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺣﯿﺰﺑﮐی ﺧﯚﻣﺎن ﻟم ڕﮕﯾ زۆر دوورە و ﻧﺎﺷﯿﯿوێ ﺧﯚی ﻧﯿﺰﯾﮏ ﮐﺎﺗوە<<.
30
ﺋم ﻧﺎﻣﯾ ﻟ ﺑرواری ١٠ی ٨ی ١٩٦٢ی زاﯾﯿﻨﯽ ﻧﻮوﺳﺮاﺑﻮو .ﻧﺎوەڕۆﮐﯽ ﻧﺎﻣ ﺑ ڕاﺷﮑﺎوی ﺋم ﮔﺮﻧﮕ ﺑﺎس دەﮐﺎ ﮐ ﭘﺎش رووﺧﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮات ﻟ ﺳر ﺑﻨﻣﺎﮐﺎﻧﯽ داﻣزراﻧﯽ ﺋو ﺣﯿﺰﺑ) ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ( ﺧﺑﺎﺗﯽ دەﮐﺮد ،ﻧ ﺑﯚ ﺑ دەﺳﺘﮫﻨﺎﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺘﻨﯿﮑﯽ وەک ﺷﺎروﻣﻧﺪﮑﯽ ﺋﺮاﻧﯽ. ﻟﺮە ﮔرەﮐﻤ زەﺧﺖ ﻟ ﺳر ﺋﻣ ﺑﮑم ﮐ زۆر ﯾک ﻟ ﻧﻮوﺳران/ﻣﮋووﻧﻮوﺳﺎن ﻟ ﺳرﯾﺎن ﻧﻮوﺳﯿﻮە .ﻟ زۆرﺑی ﮐﺘﺒﮐﺎﻧﺪا دەﺑﯿﻨﺪرێ ﮐ ﺋم ﻧﻮوﺳراﻧ ھوﯿﺎن داوە ﺋوە ﺑﺴﻟﻤﻨﻦ ﮐ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺣﮑﻮﻣﺗﮑﯽ ھرﻤﯽ )''اﻗﻠﯿﻤﯽ''( ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد ﭘﮏ ھﻨﺎﺑﻮو و ﺧﺑﺎﺗﯽ ﺑﯚ ''اﯾﺮان''ﮑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯿﮏ و ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﺳﻨﻮوری ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿﺎﯾﯽ ﺋﺮاﻧﺪا ﮐﺮدﺑﻮو.
15
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ ﯾﺎن ''اﯾﺮان''ﭼﯿﯿﺗﯽ؟ ﻟﺮە ﭘﻮﯾﺴﺘ ﭼﺎوﮏ ﺑ ﺳر ڕەوﺷﯽ ''اﯾﺮان'' ﻟ ﺳردەﻣﯽ ﺷڕی دووھﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ و ﭘﺎش ﺋو ﺷڕەدا ﺑﺨﺸﻨﯿﻦ .ﻧﺧﺸی ﻻﭘڕەی داھﺎﺗﻮو ﺑ ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ﺳرﭼﺎوەﮔﻟﯿﮏ ﺳﺎز ﮐﺮاوە ﮐ ھﻣﻮو ﭘرﺗﻮوﮐ ﻣﮋووﯾﯿﮐﺎن و ﺋﺎرﺷﯿﻮی ﺷڕی دووھﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺶ ﭘﺸﺘاﺳﺘﯽ دەﮐﻧوە .ھر وەک ﻟ ﻧﺧﺸدا دەﺑﯿﻨﺮێ ،ﺳﯚﭬﯿت و ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎی ﮔورە ﺗواوی ''اﯾﺮان''ﯾﺎن ﻟ ژﺮ ﮐﯚﻧﺘﺮۆڵ داﺑﻮو'' .رﺿﺎ ﺳﻮادﮐﻮھﯽ'' ﭘﺎﺷﺎی ﭘﺸﻮوی ''اﯾﺮان'' ﮐ ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ''ھﯿﺘﻠﺮ''ی ﮐﺮدﺑﻮو ،ﻟ'' اﯾﺮان'' دەرﮐﺮا .زﻟﮫﺰان )ﺑ ﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎی ﮔورە و وﯾﻼﯾﺗ ﯾﮐﮕﺮﺗﻮوەﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺮﯾﮑﺎ( ﺋﺎﺘﺮﻧﺎﺗﯿﭭﯽ ﺟﯚراوﺟﯚرﯾﺎن ﺑﯚ ﺑڕﻮەﺑری ''اﯾﺮان'' ھﺑﻮو ﺑم ﭘﻮﯾﺴﺘﯿﯿﺎن ﺑ ﮐﺎراﮐﺘﺮﮏ ھﺑﻮو ﮐ ﺣزی ﻟ دەﺳت ﺑ و ﺑﺘﻮاﻧ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﮐﺎﻧﯽ ﺋواﻧﯿﺶ ﻟ ﻧﺎوﭼدا ﺑﭙﺎرﺰێ. ﺋوان ﮐﺳﯿﺎن ﻟ'' ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﺳﻮادﮐﻮھﯽ'' ﮐﻮڕی ﺷﺎی ﭘﺸﻮو وە دەﺳﺖ ﻧﮐوت. ﮔﻧﺠﮑﯽ ﺑ ﺗﺟﺮەﺑ و ﺷﺎﯾﮑﯽ ﻻواز ﮐ ﭘﺘﺮ ﻟ ٣٠ ﺳﺎن ﻟ ﺧﺰﻣت ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﮐﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎوا ﻟ ڕۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ داﺑﻮو .ﻟو ﮐﺎﺗدا ﮐ'' اﯾﺮان'' و ﺷﺎﯾﮐی ھﯿﭻ دەﺳﺗﮑﯿﺎن ﻧﺑﻮو ،ﺗواوی ﺑﺎﮐﻮوری ﺋﺮان ﻟ ژﺮ دەﺳﺘﯽ ﺳﯚﭬﯿت داﺑﻮو .ﺑﯚ ﺋﺘﻨﯿﮏ ﮔﺮووﭘﮐﺎﻧﯿﺶ ﮐ ﭘﺸﺘﺮ ھﯿﭻ ﭼﺷﻨ ﻣﺎﻓﮑﯽ ﺋﺘﻨﯿﮑﯿﺎن ﻧﺑﻮو و ﺑ ﺷﻮەﯾﮐﯽ ﺑراﺑر ﻟ ﭼﺎو ﺋﺘﻨﯿﮏ ﮔﺮووﭘﯽ ﺳر دەﺳت ﭼﺎوﯾﺎن ﻟ ﻧﮐﺮاﺑﻮو ،ھل و ﻣرﺟﮑﯽ ﮔﻮﻧﺠﺎو رەﺧﺴﺎﺑﻮو ﮐ ﺑﯚ ﻗﺎزاﻧﺠﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﮐﮑﯽ ﻟ وەرﮔﺮن .ﺑ ﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﮐﻮرد ﮐ زۆر ﺑ زەﻗﯽ ﮐوﺗﺒﻮوە ﺑر ﺳﯿﻠی ﭘﯿﻼن و ﭘﻼﻧﮐﺎﻧﯽ ''رﺿﺎ ﺳﻮادﮐﻮھﯽ''. ﺋو ھوﮑﯽ ﺑرﭼﺎوی دا ﺗﺎ ﭘﺸﯿﻨ ،زﻣﺎن ،داب و ﻧرﯾﺖ و ﻧﺎﺳﻨﺎﻣی ﺋﺘﻨﯿﮑﯽ ﮐﻮرد ﺑﺴﺘوە. ھر وەﮐﯽ ﻟ ﺧﺸﺘی داھﺎﺗﻮودا دەﺑﯿﻨﺮێ'' ،اﯾﺮان'' ﻟ زەﻣﻧﯽ ﺷڕی دووھﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﺪا ﯾﮐﺠﺎر ﺷﭙﺮزە ﺑﻮو و دەﺳﺗﯽ ''ﻃﮫﺮان'' ﻟ ﻻوازﯾﯿﮐﯽ ﺣﺎﺷﺎھﻨﮔﺮ داﺑﻮو .ﮐﺸی ﮔورە ﻟ ﭘﺘﺧﺖ ﺳروەر ﺑﻮون ،زﻟﮫﺰان دەﮔڵ ﯾک ﻟ'' اﯾﺮان''دا ﻟ ﮐﺒرﮐﺪا ﺑﻮون ،ﭘﯾﺘﺎ ﭘﯾﺘﺎ ﺳرۆک وەزﯾﺮ دەﮔﯚڕدرا و ﮔﻮﻣﺎﺷﺘﯾﮐﯽ ﮔﻧﺠﯽ ﺑ
16
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ڕەی داھﺎﺗﻮودا ﻻﭘ ﻟﮕ و ﺑﻨر وەک و ھ.'' ﺷﺎی ''اﯾﺮانش ﮐﺮاﺑﻮو ﺑﺟﺮەﺑﺗ رﺑﺎزی ﻟﮑﯽ ﺳﻨﯽ و ھﯿﭻ ﺟﻢ و ﺟﯚل ﺑﺒﺰوﺮا ﭘﯾﺪەوﺷﯽ ''اﯾﺮان'' ﻧرﺗ ﺋ،داﻧﺮاوە واو داﮔﯿﺮﮐﺮاو ﮐﮑﯽ ﺗﺗ و، ﺧﯚی ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪاﺰان ﻟ ﺋﯿﺠﺎزەی زﻟﮫ ﺑﺗﺪا ﺑو ﺑﺎﺗﯽردەوام ﺧﺑﻮو و ﮐﻮردﯾﺶ ﺑﮐﺎﻧﺪا ﺑﻮوﻧﯽ ھ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿﺎﯾﯿﺧﺸر ﻧ ﺳﻧﯿﺎ ﻟﺗ ﻣﯽﮐڕی ﯾﺶ ﺷ ﭘﺗﯽ ﻟ ﺗﺎﯾﺒ ﺑ،ﺧﯚی ﺧﯚی دەﮐﺮدرﺑﺗﯽ ﺳﺑﯚ دەو ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎنﮏ ﮐﺑﻮو ﮐﺎﺗﮏ ﺑﻮوﻧﯽ ﻧ'' ڕاﺳﺘﯿﺪا ''اﯾﺮان ﻟ.وەﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿ ﻧﺪیرﺗﯿﺒﯽ ﮐﺎﺗﺒ ﺗرۆک وەزﯾﺮاﻧﯽ ''اﯾﺮان''ی ﺑﺮەوە ﻧﺎوی ﺳی ژ ﺧﺸﺘ ﻟ.زراداﻣ .داﺑﯿﻨﻦ
Serok wezîrekan, le augostî 1941 ta dêsmbirî 1947 Muhammad Au Khan Furughi Ali Suhaili Qavam al-Saltana Au Suhaili Muhammad Sa'id Murtiza Quli Bayat Ibrahim Hakimi Sa'id Muhsin Sadr Ibrahim Hakimi Qavam al-Saltana
Le Fra Le Le Le Le Le Le Le Le
August 1941 Mars 1942 August 1942 Februar 1943 Mars 1944 November 1944 Mai 1945 Juni 1945 Oktober 1945 Januar 1946
Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta Ta
Mars 1942 Juli 1942 Februar 1943 Mars 1944 November 1944 April 1945 Juni 1945 Oktober 1945 Januar 1946 Desember 1947
Serçawe: ¾ J.H. Bamberg on Soviet Interest in Iranian Oil During World War II, The History of the British Petroleum Company, Volume 2, The Anglo-Iranian Years, 1928 (Cambriage: Cambridge University Press, 1994), pp. 250-257 ¾ ERVAND ABRAHAMIAN, A HISTORY OF MODERN IRAN, Cambridge University Press 2008, First published, ISBN-13 978-0-521-82139-1, p 102
ﮐ ڕاﺳﺘﯽ و ﻟﯚژﯾﮑﮏ دوور ﻟﻟ ﮔ. ﺑﺪرێم ﻓﺎﮐﺘﺎﻧرﻧﺠﯽ ﺋ وردی ﺳ ﺑ ﮐﮔﺮﻧﮕ ﯽﺮ ﺑﺎ ژﺘﻨﯿﮑﯽ و ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﻟﺑﺎﺗﯽ ﺑﯚ ﻣﺎﻓﯽ ﺋردەﻣﯽ ﮐﯚﻣﺎردا ﺧ ﺳﮐﻮرد ﻟ .ﺑﻮو ''ﻃﮫﺮان''دا ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺰ ﻟھﮑﯽ ﺑﺗ دەﺳﮑﺪا ﮐ ﮐﺎﺗ ﻟ،''اﯾﺮان''دا ﮐﺮدﺑ و ﺋﺰن ﮐھﮑﯽ ﺑﻟﮔﯾﮕﮔﻮﺗﺎرەﮐﺎﻧﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''ﯾﺶ ﺧﯚی ﺑ ﮐﯽ دﯾﮑﯾﮕ ﺑ. ''اﯾﺮان''ی ﺑﻮون ﺑ ﮐﻮردﺑﻮوﻧﯽ ﺧﯚی دەﮐﺮد و ﻧﮐﺠﺎر ﺷﺎﻧﺎزی ﺑﯾ
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
17
وﻨی دەﺳﺘﯽ ڕاﺳﺖ ڕووﺳﯽ ﭼﮐﺪاری ﺋرﺗﺷﯽ ﺳﻮور ﻟ ﺷﺎری ''ﻗﺰوﯾﻦ'' ﻧﯿﺸﺎن دەدا. ﺋم وﻨﯾ دەﮔڵ ﺳﻧدﮑﯽ ﮐ ﻟ دەﺳﺘﯽ ﭼپ داﻧﺮاوە ﻟ ﻻﭘڕەی ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯽ ''ﻣﺮﮐﺰ اﺳﻨﺎد وەرﮔﯿﺮاون
رﺳﻤﯽ .
ﮔﺮﻧﮕﯽ
اﯾﺮان'' ﺋم
ﺳﻧدە ﻟوە داﯾ ﮐ ﺑﺎس ﻟ ﺑﺪەﺳﺗﯽ ''اﯾﺮان'' ﻟ ﺑرواری ٢٢ی ٩ی ١٩٤٥ی زاﯾﯿﻨﯽ دەﮐﺎ.ﮐﺳﮏ ﺑ ﻧﺎوی ''رﺿﺎزادە'' ڕۆژﻧﺎﻣﯾﮐﯽ ﺑ ﻧﺎوی ''ﮐﻠﯿﺪ ﻧﺠﺎت'' ﻟ ﺷﺎری ﺗورﺰ ﮐﺮدﺑﯚوە .ﭘﺎش ﺋوە ﮐ ﺋم ڕۆژﻧﺎﻣﯾ ﺗﺎﻗ ﯾک ژﻣﺎرەی دەرﭼﻮو ،ڕووﺳﮐﺎن ڕۆژﻧﺎﻣﯾﺎن ﭘ داﺧﺴﺖ و ''ﻏﻼﻣﺤﺴﯿﻦ
رﺿﺎزادە''ﺷﯿﺎن
''ﺗﺒﻌﯿﺪ'' ﮐﺮد ﺑﯚ ''ﻃﮫﺮان''. ﺋم ﺳﻧدە ﻧﺎﻣی وەزﯾﺮی دەرەوەی وﺗﯽ ''اﯾﺮان'' ﺑﯚ ﺳرۆک
وەزﯾﺮی
ﮐﺎﺗﯽ
''اﯾﺮان''ی ﺑ دەﺳﺗ ﮐ ﻧﺎزاﻧ
ﭼﯚن
ﻣﺎﻓﯽ
ﺳرﺑﺎزی ڕووﺳﯽ ﻟ ﺷﺎری ''ﻗﺰوﯾﻦ'' ڕاوەﺳﺘﺎون .ﺑﯚ ﭼﻤﺎ
ﺷﺎروﻣﻧﺪﮑﯽ ﺧﯚی ﻟ ﺗﺮﺳﯽ
ﺳرﺑﺎزی ''اﯾﺮان''ی ﻏﯿﺮەﺗﯽ ھﺑﻮو ﺧﯚی ﻟ'' ﻗﺰوﯾﻦ'' ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪا.
ﮐﯚﻧﺴﻮوﻟﯽ ڕووس ﺑﭙﺎرﺰێ.
ژﻣﺎرەی ﺳﻧدە293003323 : ڕﮑوﺗﯽ ﺳﻧد1324/6/31 :
ﺑﯚ ﺳﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋوە ﮐ ﮐﻮرد ﻟ ﺳﺎﯽ ١٩٤٦دا ﺑ داﻣزراﻧﺪﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن، ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ ﺧﯚی ڕاﮔﯾﺎﻧﺪ ،ﻟ ﺳﺪارەداﻧﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙروەراﻧﯽ ﮐﻮرد و ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﺋو ﺣﮑﻮﻣﺗ ﺳرﺑﺧﯚﯾ ﺑﻮو .ﮔﻟﯚ ﻣﮋووﻧﻮﺳﺎن ﺑﯿﺮﯾﺎن ﻟوە ﮐﺮدۆﺗوە ﮐ ھﯚﮐﺎری ﻟ ﺳﺪارەداﻧﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' چ ﺑﻮو؟ ﺟﻨﺎﺑﯽ ﭘﺸوا ھڕەﺷﯾک ﺑﻮو ﺑﯚ ﺳر ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﮐﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان'' و ﺳﻨﻮورە ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿﺎﯾﮐی، ھر ﺑﯚﯾ ﺑو ﭼﺎرەﻧﻮوﺳ ﺳﺰا درا .ﭘﺸﺘﺮ ﻟم ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿوە ﭘرﺗﻮوﮐﯿﺶ ﺑو ﺑﯚﺗوە ﮐ ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﺳر چ ﺗﺎواﻧﮕﻟﮏ )ﻟ ڕواﻧﮕی ''ﻃﮫﺮان''ەوە( 32 31
دادﮔﺎﯾﯽ ﮐﺮا، .
ﺋﻣ ﺋﺴﺘﺎش ﺑﯚ ﮐﻮرد ،ﺋﺎﺳﯚڕی ،ﺑﻟﻮوچ و ﺋﺘﻨﯿﮏ ﮔﺮووﭘﯽ دﯾﮑ
ﺑردەواﻣ ﮐ ﺧﺑﺎت ﺑﯚ ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ ﺧﯚﯾﺎن دەﮐن و ﺑ ﺗﺎواﻧﯽ ﺳﭙﺎراﺗﯿﺴﺘﺒﻮون )"ﺗﺠﺰﯾﻃﻠﺒﯽ"( ﺑﯾﺎرﯾﺎن ﻟ ﺳر دەدرێ ،ڕﮑﺨﺮاوی ﻧﺗوە ﯾﮐﮕﺮﺗﻮوەﮐﺎﻧﯿﺶ ھﯿﭽﮑﺎت ﺳﺑﺎرەت ﺑ ﻣﺎﻓﮐﺎﻧﯽ ﺋو ﺋﺘﻨﯿﮏ ﮔﺮووﭘﺎﻧ دەﻧﮕﯽ ﻧھﺎﺗﯚﺗ دەر. ﮔﻮﻣﺎن ﻟوەدا ﻧﯿﯿ ﮐ ﻧﺗوەی ﮐﻮرد دەوﺗﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی داﻣزراﻧﺪ. ﺋوان ﭼﮐﯿﺎن ﺑﯚ ﭘﺎراﺳﺘﻨﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑ دژ ﺋرﺗﺷﯽ ''اﯾﺮان'' ھﮕﺮت. ﺑﮕﯾﮐﯽ دﯾﮑ ﮐ ﺑﯚ ﺳرﺑﺧﯚﯾﯿﺒﻮوﻧﯽ ﺋو ﮐﯚﻣﺎرە ﺑ دەﺳﺘوەﯾ ،ﭘرﺗﻮوﮐﯽ ''ﭘﺎﺳﺦ ﺑ ﺗﺎرﯾﺦ'' ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ''ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﺳﻮادﮐﻮھﯽ''ﯾ .ﺋو ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﮐ] ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ[ ''ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' و ''ﭘﯿﺸوری'' ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ﮐﺮان ﺗﺎ ''اﯾﺮان'' داﺑﺷﺪاﺑش )"ﺗﺠﺰﯾ (''ﺑﮑن.
33
ھﺒت ھﯿﭻ ﺑﮕﯾک ﺑ دەﺳﺘوە ﻧﯿﯿ ﮐ ﺳﯚﭬﯿﯿت ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ
ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮐﺮدﺑ ،وەک ﺋو ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯿﯿی ﮐ ﻟ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﻧﺗوەﯾﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯿﺎن ﮐﺮد ،ﺑﺎﺳﮑﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﮐ دواﺗﺮ ﻟم ﻧﺎﻣﯿﻠﮑﯾ ﺑﺎﺳﯽ ﻟ دەﮐﺮێ. ﺗﺎﻗﻤﮑﯿﺶ ﺑ ﺷﻮەی ڕاﺳﺘوﺧﯚ/ﻧﺎڕاﺳﺘوﺧﯚ ﺋم ﺧﺎ دەﮐﻧ ﻓﺎﮐﺖ ﺑﯚ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎرﯾﺨﻮازی ﺧﺑﺎﺗﯽ ﮐﻮرد ﮐ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ اﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﺪر ﻗﺎﺿﯽ'' ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﭘﺎرﻟﻣﺎن ﻟ ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''ﻃﮫﺮان'' ﺑﻮو و ھر ﺑم ﺑ ﻧﺎو ﻓﺎﮐﺘ ﮔرەﮐﯿﺎﻧ ﺑﺎﺳﯽ ﺳرﺑﺧﯚﯾﯿﺨﻮازی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭼواﺷ ﺑﮑن .ﻟ ﻧﺎو ﮐﻮرداﻧﺪا زۆر ﮐس ﻟ ﺳر ﻣﮋووی ﻣھﺎﺑﺎد و ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺎرﯾﺎن ﮐﺮدووە .ﺳ ﻻﭘڕەی
18
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﯿﺘﯿﺶ ﺑ ﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﻟ ﺳر ﻣﮋووی ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺎرﯾﺎن ﮐﺮدوە ﮐ ﻻی ﮐﻮردان ﮔﻟﮏ ﻧﺎﺳﺮاون .ھر ﺳﮑﯿﺸﯿﺎن ﻟ ﻻﯾن ﯾک ﮐﺳﯽ ''واﺣﺪ''ەوە ﺑڕﻮە دەﭼﻦ .ﻟ ﯾک ﻟو ﻻﭘڕە ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯿﯿﺎﻧدا ،ﺑﻧﺎوﺑﮕﻧﺎﻣﯾک ﺑو ﮐﺮاوەﺗوە ﮐ ﺑ ڕوات ﻧﯿﺸﺎﻧﯽ ﺋوە دەدا ''ﺟﻨﺎﺑﯽ اﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﺪر ﻗﺎﺿﯽ'' ﻧﻮﻨری ﮐﻮرد ﻟ ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان'' ﺑﻮو.
34
ﻟ ﻻﭘڕەی داھﺎﺗﻮودا وﻨی
ﺋو ﺑﻧﺎو ﺑﮕﯾ دەﺑﯿﻨﻦ .ﻧﻮی ھﺷﺖ ﮐﺳﯽ ﻟ ژﺮ ﻧﻮوﺳﺮاوە ،ﯾک ﻟ ﻧﺎوەﮐﺎن ﻧﺎوی ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''ە ،ﺑم ﺋﯿﻤﺰای ھﯿﭽﮑﺎم ﻟو ھﺷﺖ ﮐﺳی ﭘﻮە ﻧﯿﯿ .ھر ﮐﺳﮑﯿﺶ ﺑ ﺑ ﺋوە ﮐ زاﻧﺴﺘﮑﯽ ﻟ ﺳر ھﺴﻧﮕﺎﻧﺪن و ﺑراوردﮐﺮدﻧﯽ ﺋﯿﻤﺰا و ڕەﺳﻧﻨﺎﺳﯽ ﺋﯿﻤﺰا و دەﺳﺘﺨت ھﺑ ،ﺑﯚی دەردەﮐوێ ﮐ ﯾک ﮐﺳﯽ ''واﺣﺪ'' ﻧﺎوی ﺋو ھﺷﺖ ﮐﺳی ﻧﻮوﺳﯿﻮە .ﺧﺎﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﺋوەﯾ ﮐ ﺋﯿﻤﺰای ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ" ﻟ ﺳر ﺋو ﺑﻧﺎو ﺑﮕﻧﺎﻣﯾ ﻧﯿﯿ .ﺋو ﻻﭘڕە ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯿﯿ ﮐ ﺋو ﺑﻧﺎو ﺑﮕﻧﺎﻣی ﺑو ﮐﺮدۆﺗوە ،ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﮐ ﺋو ﮐﺎﻏزە ﺑﮕی ﺋﻧﺪام ﭘﺎرﻟﻣﺎن ﺑﻮوﻧﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ اﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﺪر ﻗﺎﺿﯽ''ﯾ ﻟ ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''ﻃﮫﺮان''دا .ھﻣﺎن ﻻﭘڕەی ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯽ ﺑﺎﺑﺗﮑﯽ ﻟ ﯾﮐﻣﯽ ﻣﺎرﺳﯽ ٢٠٠٨ی زاﯾﯿﻨﯽ ﺑو ﮐﺮدۆﺗوە و ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﮐ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ اﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﺪر ﻗﺎﺿﯽ'' >>ﻧﻮﻨری ﻣھﺎﺑﺎد ﻟ ﺧﻮﻟﯽ ١٤ﯾﻣﯽ ﻣﺟﻠﯿﺴﯽ ﺷﻮورای ﻣﯿﻠﻠﯽ ﺋﺮان و ﻧﻮﻨری ﻗﺎزی ﻣﺤﻣد و ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﺗﺎران<< ﺑﻮو.
35
ﻟ ﻻﭘڕەی داھﺎﺗﻮودا وﻨی ﺋو ﻻﭘڕەﯾ
دەﺑﯿﻨﻦ ﮐ زاﻧﯿﺎرﯾﯿﮐی ﻟ ﮔﻮاﺳﺘﺮاوەﺗوە و ﺑﺳﺘری ﻻﭘرەﮐش داﻧﺮاوە .زۆر ﺳرﭼﺎوەی دﯾﮑش ھن ﮐ ﻧﻮﻨراﯾﺗﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ اﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﺪر ﻗﺎﺿﯽ'' ﻟ ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''ﻃﮫﺮان''ی ﭘﺸﺘاﺳﺖ ﮐﺮدۆﺗوە .ﺋوەی ﮐ ﺳﯾﺮە ﺋوەﯾ ﮐ ﺑڕﻮەﺑری ﺋو ﻻﭘڕە ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯿﯿ ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﮐ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ اﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﺪر ﻗﺎﺿﯽ'' ﻧﻮﻨری ''ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن'' و ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺑﻮوە! ﺑ ﭘﯽ ﻣﺎﭙری ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯽ ﺋﺎرﺷﯿﻮی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان'' ،ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان'' ﻟ ﺑرواری ٢٦ی ٢ی ١٩٤٤ی زاﯾﯿﻨﯽ دەﺳﺘﯽ ﺑﮐﺎر ﮐﺮد و ﻟ ڕﮑوﺗﯽ ١٢ی ٣ی ١٩٤٦ی زاﯾﯿﻨﯽ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ ھﺎت.
19
36
ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯿﺶ ﺋم زاﻧﯿﺎرﯾﯿ ﭘﺸﺘاﺳﺖ دەﮐﺎﺗوە ﮐ
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
Photo: Š www.weneykk.blogspot.com
ﺧﺴﺘﺮاوە ﺑر ﭼﺎوی ﺧﻮﻨر .ﻟﺮە ﮔﺮﻧﮕ ﺑﺎس ﺑﮑﺮێ ﮐ ﺧﻮﻟﯽ ١٥ی ﭘﺎرﻟﻣﺎن ﻟ ﺑرواری ١٧ی ٧ی ١٩٤٧ی زاﯾﯿﻨﯽ دەﺳﺘﯽ ﺑ ﮐﺎر ﮐﺮد و ﻟ ڕﮑوﺗﯽ ٢٨ی ٧ی ١٩٤٩ی زاﯾﯿﻨﯽ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘ ھﺎت .ﺑواﻧ ﺋم ﺧﺸﺘﯾی ژﺮەوە ﺑﯚ ﺋوە ﮐ ﺑﺎﺷﺘﺮ ﺑواﻧﯽ ﭼﺎﻻﮐﯽ و ڕەوﺷﯽ ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان''.
دەﺳﺘﭙﮏ ١٩٤٧/٧/١٧
١٥ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ١٩٤٩/٧/٢٨
?
وﺗﮑﯽ داﮔﯿﺮﮐﺮاو و ﺑ ﭘﺎرﻟﻣﺎن ﻟ
١٩٤٦/٣/١٢ ﺗﺎ ١٩٤٧/٧/١٧
دەﺳﺘﭙﮏ ١٩٤٤/٢/٢٦
١٤ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ١٩٤٦/٣/١٢
ﺳرەﺗﺎ ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﻣ ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﮐ ﻻﭘڕەی ''وﻨی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن'' دﯾﺎری ﻧﮐﺮدووە ﮐ زاﻧﯿﺎری ﻟ ﮐﺎم ﺳرﭼﺎوە وەرﮔﺮﺗﻮوە .ھر وەک وﻨی ﺑﺎﺑت ﺧﺴﺘﺮاوە ﺑر ﭼﺎوی ﺧﻮﻨر ،ﺟﻮان دﯾﺎرە ﮐ وﻨی ﺑوﮐﺮاوە ﻟو ﺑﺎﺑﺗﺷﺪا ھﯿﭻ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﮐﯽ ﺑ ﻧﺎوەڕۆﮐﯽ ﺑﺎﺑﺗوە ﻧﯿﯿ .ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''ﻃﮫﺮان'' ﻟ ﺑرواری ٢٢ی ١ی ١٩٤٦ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﭘﯽ ھﺎت .واﺗ ٥١ ڕۆژ ﭘﺎش داﻣزراﻧﺪﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان'' ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾﮐﯽ درﮋ داﺧﺮاﺑﻮو و ﺗﺎ ﺑرواری ١٧ی ٧ی ١٩٤٧ﻧﮐﺮاوە .ھﺎوﮐﺎت ھﯿﭻ ﺑﮕﯾک ﺑ دەﺳﺘوە ﻧﯿﯿ ﮐ ﺳﻟﻤﻨری ﺋوە ﺑ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ اﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﺪر ﻗﺎﺿﯽ'' ﻧﻮﻨری ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردی ﺑﻮوﺑ .ﺑ ھﻣﺎن ﺷﻮە ھﯿﭻ ﺑﮕﯾک ﻧﯿﯿ ﮐ ﺑﯿﺴﻟﻤﻨ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ اﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﺪر ﻗﺎﺿﯽ'' ﻟ ٥١ڕۆژی دواﯾﯽ ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان''دا ﺑﺷﺪار ﺑﻮوﺑ .ﺣﮑﻮﻣﺗﮑﯽ ﺟﯿﺎﯾﯿﺨﻮاز )"ﺗﺠﺰﯾﻃﻠﺐ''( ﻟ ڕواﻧﮕی ''اﯾﺮان''ەوە ﻧﯾﺪەﺗﻮاﻧﯽ ﻧﻮﻨری ﻟ ﻻی
20
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺣﮑﻮﻣﺗﮑﯽ راﺳﯿﺴﺘﯽ و ﺳﯿﺴﺘﻣﮏ ھﺑ ﮐ ﺋﺎزادﯾﺨﻮازی ﮐﻮردی ﺑﯚ ﻗﺒﻮوڵ ﻧدەﮐﺮا و ﺋو ﺗﯚﻟﯚراﻧﺴ ﻟ'' ﻃﮫﺮان''دا وﺟﻮدی ﻧﺑﻮوە/ﻧﺎﺑ .ﺑ دوای ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﭼﺎﻻﮐﯽ ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''ﻃﮫﺮان''ﯾﺶ ،ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﮏ ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾﮐﯽ درﮋﺧﺎﯾن ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﺑﻮو. ﻓﺎﮐﺘﮐﺎن ﺑﺎس ﻟ ﺣﮑﻮﻣﺗﮑﯽ داﮔﯿﺮﮐﺮاو دەﮐن ﮐ ھﯿﭻ ﭼﺷﻨ'' ﺛﺒﺎت ﺳﯿﺎﺳﯽ''ی ﻧﺑﻮو ١٠ ،ﺳرۆک وەزﯾﺮی ﻟ ﻣﺎوەﯾﮐﯽ ﮐﻮرﺗﺪا ﮔﯚڕﯾﻮە و ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯿﺸﯽ ﺑﯚ ﻣﺎوەﯾﮐﯽ درﮋﺧﺎﯾن ﻧﺑﻮوە .ﺋﻣش ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﯿ ﮐ دەوﺗﮑﯽ ﺟﯿﺎﯾﯿﺨﻮاز ﻧﻮﻨری ﻟ'' ﻃﮫﺮان'' ھﺑ .ﺋو ﺑ ﻧﺎو ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧ ﺑ دەﺳﺗ ٥١ ڕۆژ ﭘﺎش ﺋوە ﮐ ﮐﻮرد دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﺧﯚی ڕاﮔﯾﺎﻧﺪ داﺧﺮا و ھﺎوﮐﺎت ھﯿﭻ ﺑﮕﯾﮐﯿﺶ ﺑ دەﺳﺘوە ﻧﯿﯿ ﮐ زاﻧﯿﺎرﯾﯿ ﻧﺎڕاﺳﺘﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺎژە ﭘﯿﮑﺮاو ﭘﺸﺘاﺳﺖ ﺑﮑﺎﺗوە'' .ﺟﻨﺎﺑﯽ اﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﺪر ﻗﺎﺿﯽ'' ﺑﺮای ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮو .ﺑﺮاﯾک ﮐ ﺗﺎ دواﯾﯿﻦ ﭼﺮﮐﮐﺎﻧﯽ ژﯾﺎﻧﯽ ﺑراﻣﺒر ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎر و ﮐﻮردﺳﺘﺎن وەﻓﺎدار ﺑﻮو و دەﮔڵ ﺳرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﺳﺪارە درا .ﮔﯿﺎﻧﺒﺧﺘﮏ ﮐ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟ وﯾﺴﺖ و ﺧﻮاﺳﺘﯽ ﻧﺗوەی ﮐﻮرد و ھﻮﺴﺘﯽ ﺟﻧﺎﺑﯽ ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺮد'' .ﺟﻨﺎﺑﯽ اﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﺪر ﻗﺎﺿﯽ'' ﯾک ﻟ ﺋﻠﯿﺘﯽ ﮐﻮردان ﺑﻮو ﮐ وەک ﮐﺳﺎﯾﺗﯿﯿﮐﯽ ﺟﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧ ﻟ ﻧﻮ ﮐﻮرداﻧﺪا دەﻧﺎﺳﺮا و ﺑ دەﻧﮕﯽ زۆرﯾﻨ ھﺒﮋﺮدرا ﺑﯚ ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎن .ﻟو ﺳردەﻣﯿﺸﺪا ھر وەک ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ" ﻟ ژﻣﺎرە ١ی ڕۆژﻧﺎﻣی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﺑرواری ١١ی ١ی ١٩٤٦ی زاﯾﯿﻨﯿﺪا ﻓرﻣﻮوﺑﻮوی ،ﮐﻮرد ﭼﻮار ﺳﺎڵ ﺑﻮو ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ھﺑﻮو و ﮔﻟﯿﮏ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﺑﻮو ﮐ ﮐﻮرد و دەﺳﺗﯽ ﮐﻮردی و ﺷﺎری ﻣھﺎﺑﺎد ﻟ ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''ﻃﮫﺮان''دا ﻧﻮﻨری ھﺑﺎ'' .اﯾﺮان''ﯾﺶ ﻟ دەﺳﺘﭙﮑﯽ ﺷڕی دووھﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯿﯿوە ھﯿﭻ دەﺳﺗﮑﯽ ﺑ ﺳر ﻧﺎوﭼ ﮐﻮردﯾﯿﮐﺎﻧﺪا ﻧﻣﺎﺑﻮو .زۆر ڕووﻧ ﮐ ﻟو ڕۆژە ڕا ﮐ ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ دەوﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ڕاﮔﯾﻨﺪرا، ''ﺟﻨﺎﺑﯽ اﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﺪر ﻗﺎﺿﯽ'' ﻟ'' ﻃﮫﺮان'' ﻧﻣﺎﺑﻮو .دەوﺗﯽ ﮐﻮردﯾﺶ ﮐ ﺋﺎی ''اﯾﺮان''ی ھﻨﺎ ﺧﻮارێ ،وﻨی ﺷﺎی ﻓێ دا و ﮐﯚﻣﺎرﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی داﻣزراﻧﺪ ،ﻧﺎﺗﻮاﻧ ﻧﻮﻨرﮑﯽ ﻟ'' ﻃﮫﺮان'' ھﺑ'' ،ﻃﮫﺮان''ﮑﯽ ﮐ ﯾﮐﺠﺎر ﻟرزۆک و ﮔﯚڕەﭘﺎﻧﯽ ﺗﯚﭘﻨﯽ زﻟﮫﺰان ﺑﻮو.
21
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﭘﺶ ﺋوە ﮐ ﮐﯚﻣﺎر داﺑﻤزری )ﻟو ﮐﺎﺗدا ﮐ ﻧﺎوﭼ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﮐﺎﻧﯽ ڕۆژھﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎرﯾﯿﺎن ھﺑﻮو( ،ﻓﺮﮔﯾک ﻟ ﺷﺎری ﻣھﺎﺑﺎد ﺑ ﻧﺎوی ''ﭘﮫﻠﻮی'' ھﺑﻮو .ﻟو ﺳردەﻣﺪا ﺑ ﭘﯽ ﺑﯾﺎری ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی ''اﯾﺮان'' دەﺑﻮا وﻨی ﺷﺎ ﻟ ﺷﻮﻦ و ﺋﯿﺪارە ﻓرﻣﯿﯿﮐﺎن و ﻓﺮﮔﮐﺎن ھوەﺳﺮاﺑﺎ .وﻨﯾک ﮐ ﻟ ﭘرﺗﻮوﮐﯽ ''ﺳﺎوﺟﺒﻼغ ﻣﮑﺮی'' ﺑو ﮐﺮاوە ،ﺳﻟﻤﻨری ﺋوەﯾ ﮐ ﻟ ﻓﺮﮔی ''ﭘﮫﻠﻮی''دا ﺋﯿﺘﺮ وﻨی ﺷﺎ ﻻﺑﺮدراﺑﻮو ،ﮐﺎﺗﮏ ﮐ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ڕاﮔﯾﻨﺪرا .ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﺎن ،ژﻧﺎن و ﭘﯿﺎوان ﻟ ژﺮ وﻨی ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺳرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن داﻧﯿﺸﺘﻮون/ڕاوەﺳﺘﺎون.
37
ﺋﻣ ﺑ ھﻣﺎن ﺷﻮە ﻟ ﻓﺮﮔﮐﺎﻧﯽ
ﺷﺎرەﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑی ژﺮ دەﺳﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا واﺑﻮو.
38
ھر وەﮐﯽ ﻟ ﻻﭘڕەی
داھﺎﺗﻮودا دەﺑﯿﻨﻦ ،ﮐﺎﺗﮏ ﮐ'' ﺋﺎرﭼﯽ ڕووزوﻠﺖ'' ﺑ ﺧﺰﻣﺗﯽ ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮔﯾﯿﺸﺘﺒﻮو ،وﻨﮔﻟﮑﯽ زۆر ﺷﺎزی ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد ﮐﺸﺎﺑﻮو ﮐ ڕاﺳﺘﯿﯿﮐﺎن ﺑﯚ ھر ﻣﺮۆﭬﮏ ﺑﺎس دەﮐن .ﯾک ﻟ وﻨﮐﺎن ﻟ دەﻓﺘری ﮐﺎری ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن
ﮐﺸﺮاوە ﮐ ﻧﺧﺸی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﮔورە ﻟ ﺳر دﯾﻮاری ژوورەﮐ
ھوەﺳﺮاوە.
39
ﻣﯿﺮزا ''ﺧﻠﯿﻞ ﻓﺘﺎح ﻗﺎﺿﯽ'' ﻟ ﯾﺎدداﺷﺘﮐﺎﻧﯿﺪا ﺑﺎﺳﯽ ﻟوە ﮐﺮدووە ﮐ
ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺎی ﺑ وﺗﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻓﺮۆﺷﺘﻮوە و ﺋو دەوﺗ ﮐﻮردﯾﯿ ﺑﺎزەرﮔﺎﻧﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ھﺑﻮوە )ﺋﻣ ﻟ ڕۆژﻧﺎﻣﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﺸﺪا ﺑﺎس ﮐﺮاوە(.
40
ﺑ ﭘﯽ ﺳرﭼﺎوەﮐﺎن و وﻨﮐﺎن ،ھﺰی ﺋرﺗﺷﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚی
ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﺑﺷ ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ داﮔﯿﺮﮐﺮاو ﭘﮏ ھﺎﺗﺒﻮو و ﺗﻧ ﻟ ڕۆژھﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧوە ﺗﯿﺪا ﺑﺷﺪار ﻧﺑﻮون. 43 42
ﻟ ﺋرﺗﺷﯽ ''اﯾﺮان''دا ﺑﻮو ،
41
''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﻣﺤﻤﺪ ﺣﺴﯿﻦ ﺳﯿﻒ ﻗﺎﺿﯽ''
ﺑم ﮐﺎﺗﮏ ﮐ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن
داﻣزرا ،ﭘﺸﺘﯽ ﻟ ﺋرﺗﺷﯽ ''اﯾﺮان'' ﮐﺮد و ﮐوﺗ ﺧﺰﻣﺗﮑﺮدن ﺑ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﯽ ﺧﯚی، ﮐﻮردﺳﺘﺎن .ﺋو ﻟ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺑرﭘﺮﺳﺎﯾﺗﯽ وەزارەﺗﯽ ﺷڕی ﺑ دەﺳﺘوە ﺑﻮو.
44
ھﺎوﮐﺎت ﺳرﭼﺎوە ''اﯾﺮان''ﯾﮐﺎن ﺋﻣ ﭘﺸﺘاﺳﺖ دەﮐﻧوە ﮐ
''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺧﯚی دەﯾﺰاﻧﯽ ﮐ ﻟ ﺳﺪارە دەدرا.
45
ﺋو دەﯾﺰاﻧﯽ ﮐ
ﺑﯚ ﺧﺑﺎت ﺑﯚ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﮑﯽ ﺋﺎزاد چ ﺑھﺎﯾﮐﯽ دەﺑﺎ داﺑﺎ .واﺗ ﺋو ﺷﺎرەزاﯾﯽ ﻟوە
22
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
Photo: Š Archie Roosevelt
ھﺑﻮو ﮐ ﺑ ﭘﯽ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ''اﯾﺮان'' ﯾک ﺟﯿﺎﯾﯿﺨﻮاز ﺑ ﻣرگ ﺣﻮﮐﻢ دەدرێ ،ﺑم ھﯿﭽﮑﺎت ﻟ ھﻮﺴﺘﯽ ﺧﯚی ﭘﺎﺷﮕز ﻧﺑﯚوە و ﮔﯿﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻓﯿﺪای ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺮد. ﺋو ﮐﯚﻣﺎرە ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ەی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐ ﺗﺎﻗﻤﮏ ﺑ ﮐﯚﻣﺎرﮑﯽ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﻟ ﭼﻮارﭼﻮەی ﺳﻨﻮوری ''اﯾﺮان''دا ﭘﻨﺎﺳ دەﮐن ،ﺑ ﺑ ﺋوە ﮐ ڕووﻧﮑﺮدﻧوە/ﺋﺎﮔﺎدارﮐﺮدﻧوەﯾک ﺑ'' ﻃﮫﺮان'' ﺑﺪا ﭘﻮەﻧﺪی دﯾﭙﯚﻣﺎﺗﯿﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚی دەﮔڵ وﺗﯽ دﯾﮑ ھﺑﻮو ،ﭘﻮەﻧﺪی ﺋﺎﺑﻮوری/ﺑﺎزەرﮔﺎﻧﯽ دەﮔڵ دەرەوەی وت ھﺑﻮو ﺑ ﺑ ﺋوە ﮐ'' اﯾﺮان'' ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﮑﺎﺗوە ،دەوﺗﮑﯽ ﭘﮏ ھﻨﺎﺑﻮو ﺑ ﮐﯚﻣﮏ وەزارەﺗﯽ ﺟﯿﺎوازەوە ،ھﺰﮑﯽ ﺋرﺗﺷﯽ ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ھﺑﻮو ،ﺳﺮوودی ﻧﺗوەﯾﯽ ''ﺋی رەﻗﯿﺐ''ی دەﺧﻮﻨﺪ و ھﯿﭻ ﺑﺎﺳﮏ ﻟ'' ای اﯾﺮان ای ﻣﺮز ﭘﺮ)''...ﺳﺮودی ﻧﺗوەﯾﯽ اﯾﺮان( ﻧﺑﻮو ،ﺋﺎی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑرز ﮐﺮدﺑﯚوە و ﺋﺎی ﺋﺮاﻧﯽ داﺧﺴﺘ ﺧﻮارەوە ،ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎرﯾﮑﯽ ھﺑﻮو ﮐ دەوﺗﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ڕاﮔﯾﺎﻧﺪﺑﻮو ،داﻣزرا ﺗﺎ ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ وت و دەوﺗﮏ ڕاﺑﮕﯾﻨ ﺑ ﻧﻮی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،وﺗﮏ ﮐ ھﻣﻮوﮐﺎت ھﺑﻮوە و ھر دەﺷﺒ .ﻟ ژﺮ ﺳﺒری ﺣﺳﺎﻧوەی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﻣﻨﺎﯽ ﮐﻮرد ﺑﻮاری ﺧﻮﻨﺪن و ﻓﺮﺑﻮوﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ زﮔﻤﺎﮐﯽ ﺑﯚ رەﺧﺴﺎ و زﻣﺎﻧﯽ داﺳﭘﺎوی ''ﭘﺎرﺳﯽ'' وەﻻ ﻧﺮا .ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ''ﮐﺮﯾﻢ ﺣﺴﺎﻣﯽ''، ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ''ﺣﺴﻦ اﯾﻮب زادە''،
47
''ﺋﺎرﭼﯽ رووزوﻠﺖ''
48
46
و زۆر ﮐﺳﯽ دﯾﮑ ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﺑ
ﺳرﺑﺧﯚﺑﻮوﻧﯽ ﺋو ﮐﯚﻣﺎرە و ﺟﯿﺎ ﻟ'' اﯾﺮان'' ﮐﺮدووە .ﺷﺎی ''اﯾﺮان''ﯾﺶ ﻟ ﭘرﺗﻮوﮐﯽ ''وم ﺑﯚ ﻣﮋوو'' ﺑﺎﺳﯽ ﻟوە ﮐﺮدووە ﮐ ﮐﻮرد ﮔرەﮐﯽ ﺑﻮو ﻟ'' اﯾﺮان'' ﺟﯿﺎ ﺑﺘوە و دەﻧﮕﯽ ﺷﺎش ﻟ ﺑر دەﺳﺘﯽ ﺋﻤدا ھﯾ ﮐ ﺑﺎس ﻟ ﮐﺸﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎﮐﻮوری ڕۆژﺋﺎوای ''اﯾﺮان'' دەﮐﺎ و ڕاﺳﺘﯽ ﺟﯿﺎﯾﯿﺨﻮازی ﺋو ﺑﺷی ﻟ'' اﯾﺮان'' ﺑﯚ ھﺎووﺗﮑﺎﻧﯽ ﺑﺎس ﮐﺮدووە .ھﻣﻮو ﻓﺎﮐﺘﮐﺎن ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ ﺋو ﮐﯚﻣﺎرە ﭘﺸﺘاﺳﺖ دەﮐﻧوە'' .اﯾﺮان'' ﻟ ﺋو زەﻣﻧﺪا ﺳﯿﺴﺘﻣﮑﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﺗﯽ )"ﻣﯚﻧﺎرﮐﯽ''( ھﺑﻮو .ﮔﻟﯚ ﺷﺘﯽ ﺋﺎوا دەﺑﯿﺘﻦ ﮐ ﺋﺘﻨﯿﮏ ﮔﺮووﭘﮏ ﻟ ژﺮ ﭼﺎوەدﺮی ﺳﯿﺴﺘﻣﮑﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﺗﯿﺪا دان ﺑ ﻣﺎﻓ ﺋﺘﻨﯿﮑﯿﯿﮐﺎﻧﯿﺪا ﺑﮫﻨﺪرﺖ و ھﺎوﮐﺎت ﻟ ﻻﯾن ﭘﺘﺧﺘوە ڕﮕی ﭘ ﺑﺪرێ ﻧﺎوﭼ ﺟﻮﮔﺮاﻓﯿﯿﺎﯾﯿﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑ ﺷﻮەی ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﺑڕﻮە ﺑرێ و ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ
23
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﻧﺎوﭼﯾﯽ ﺧﯚﺷﯿﺎن ﺑ ﮐﯚﻣﺎر ﭘﻨﺎﺳ ﺑﮑن؟ ﭘﺎﺷﺎﯾﺗﯽ و ﮐﯚﻣﺎری دوو ﺳﯿﺴﺘﻣﯽ ﺗواو ﺟﯿﺎواز ﻟ ﯾک ﺑﯚ ﺑڕﻮەﺑری و ﺋﯿﺪارەی وﺗﻦ و ﺗواو دژ ﺑ ﯾک .ﮐﺎﺗﮏ ﺳﯿﺴﺘﻣﮑﯽ ﺣﺎﮐﻤﯽ ﭘﺎﺷﺎﯾﺗﯽ دان ﺑ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﺋﺘﻨﯿﮏ ﮔﺮووﭘﮏ ﻟ ﻧﺎوﭼی ﺧﯚﯾﺪا ﺑﮫﻨ ،ﺋو ﺋﺘﻨﯿﮏ ﮔﺮووﭘ ﻣﺎﻓﯽ ﺋوەی ﻧﯿﯿ ﮐ ﮐﯚﻣﺎرﮏ داﺑﻤزرﻨﺖ. ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''ﻃﮫﺮان''ﯾﺶ ﺋوە ﭘﺸﺘاﺳﺖ دەﮐﺎﺗوە ﮐ ﮐﯚﻣﺎرﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن داﻣزراﺑﻮو و ﺋﺎﻣﺎژەی ﺑ ﺟﯿﺎﯾﯿﺨﻮازی )"ﺗﺠﺰﯾﻃﻠﺒﯽ"( ﺋو ﮐﯚﻣﺎرە ﮐﺮدﺑﻮو.
49
ﺋوە ﮐ ﻧﺎوﭼﮐﺎﻧﯽ ﺧﻮارووی ڕۆژھﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ژﺮ دەﺳﺘﯽ
ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﻧﺑﻮو ،ھﯿﭻ واﺗﺎﯾﮑﯽ ﺑﯚ ''اﯾﺮان''ﯾﮐﺎن ﻧﺎﺗﻮاﻧ ھﺑ ،ﭼﻮون ﺑ ﭘﯽ ﻧﺧﺸ و ﺳرﭼﺎوە ﮐ ﺧﺴﺘﺮاوە ﺑر ﭼﺎوی ﺧﻮﻨر و ﺑ ﭘﯽ ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''ﻃﮫﺮان'' ﺋو ﻧﺎوﭼ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﺎﻧ ﺗﺎ دەﮔﯾﯿﺸﺘ ﺧﻮارووی ﮐﺮﻣﺎﺷﺎن ھﻣﻮوی ﻟ ژﺮ دەﺳﺖ و ﮐﯚﻧﺘﺮۆﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯿﯿﮐﺎن داﺑﻮو ﻧک ﻟ ژﺮ دەﺳﺘﯽ ''اﯾﺮان''ﮑﯽ ﮐﺎول و داﮔﯿﺮﮐﺮاو و ﺑ دەﺳت .ھﻧﺪﮑﯿﺶ ﻟ ڕووی ﻧﺎﺋﺎﮔﺎھﯿﯿوە وەک ﻧﯾﺎراﻧﯽ ﮐﻮرد ﺋم ﺧﺎش زۆر ﺑرز دەﮐﻧوە ﮐ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗواوی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟ ژﺮ دەﺳﺖ ﻧﺑﻮو و ھر ﺑﯚﯾ ﭘﺎﺳﺎوی ﺑﯚ دەھﻨﻨوە ﮐ ﻧﺎوی ﺣﻘﻮﻗﯽ ﺋو ﮐﯚﻣﺎرە ﭼواﺷ ﺑﮑن و ﮐﯚﻣﺎری ﻣھﺎﺑﺎد و ﻟم ﭼﺷﻨ ﻧﺎوە ﻧﺎدروﺳﺘﺎﻧ ﺑﮐﺎر ﺑرن .ﻧﻮوﺳری ﺋم داﻧ ﻟم ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿوە ھﯿﭻ زاﻧﺴﺘﮑﯽ ﻧﯿﯿ .ﻟم ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿوە دەﮔڵ دوو ﭘﺴﭙﯚڕی ﻧروﮋی دﯾﻤﺎﻧم ﮐﺮدووە )ﻟ ﮐﺘﺒﺪا ﺑو دەﮐﺮﻨوە( .ﺗوەرﮑﯽ زۆر ﺳرﻧﺠاﮐﺸ ﮐ ﺑﺎس ﻟوە دەﮐﺎ ھﯿﭻ ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﻧدەﮐﺮد ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﺳﺗﯽ ﺑ ﺳر ھﻣﻮو ﻧﺎوﭼ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﮐﺎﻧﯿﺪا ھﺑﻮا و ﺋﯿﻨﺠﺎ داﻣزراﻧﯽ دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ڕاﮔﯾﻨﺪراﺑﺎ .ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟﮑﮕﺮﺒﺳﺘﻨوەی ھﻣﻮو ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣزن ﺑﻮو ﮐ وەک وﺗﮏ ﻟ ﻻﯾن ڕﮑﺨﺮاوی ﻧﺗوە ﯾﮐﮕﺮﺗﻮوەﮐﺎن و زﻟﮫﺰەﮐﺎﻧوە ﺑ ﻓرﻣﯽ ﻧﺎﺳﺮاﺑﺎ. ﻣﯿﺮزا ''ﺧﻠﯿﻞ ﻓﺘﺎح ﻗﺎﺿﯽ'' ﻟ ﯾﺎدداﺷﺘﮐﺎﻧﯿﺪا ﺗﯚﻣﺎری ﮐﺮدﺑﻮو ﮐ ﮐﻮرد ﻟ ھﻣﻮو ﺑﺷﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧوە )ﺑﺎﮐﻮور ،ﺑﺎﺷﻮور ،ڕۆژﺋﺎوا و ڕۆژھت( ﭼﻮون ﺑﯚ ﻣھﺎﺑﺎد و ﻟوێ ﮐﺎرﯾﺎن ﭘ ﺳﭙﺮدراﺑﻮو و ﺋﺎﺳﺎﯾﺷﯿﺎن ھﺑﻮو.
24
50
ﺋوان ﺑﻮارﯾﺎن ھﺑﻮو ﺗﺎ ﻟ
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ژﺮ دەﺳﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﮐﺎر ﺑﮑن و ﺑﺷﮏ ﻟ ﺳﯿﺴﺘم ﺑﻦ .ﺳﯿﺎﺳﺗﻮاﻧ ﺑﯿﺎﻧﯿﯿﮐﺎﻧﯿﺶ ﮐ ﻟ ﺳردەﻣﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﺳرداﻧﯽ ﻣھﺎﺑﺎدﯾﺎن ﮐﺮدﺑﻮو، ﺋﻣ ﭘﺸﺘاﺳﺖ دەﮐﻧوە ﮐ ﺷﺎرەﺑﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان''ی ﻟ ﻻﯾن ﻧﺗوەی ﮐﻮردەوە داﮔﯿﺮﮐﺮا.
51
''ﺋﺎرﭼﯽ رووزوﻠﺖ'' ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﮐ ﺷﺎرەواﻧﯽ داﮔﯿﺮﮐﺮاوی ''اﯾﺮان'' ﻟ
ﻣھﺎﺑﺎد ،دواﯾﯿﻦ ﺑﻨﮑی ھﺰی ''اﯾﺮان''ی ﻟ ﻧﺎوﭼ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﮐﺎﻧﺪا ﺑﻮو.
52
ﻧﺎوﭼﯾک ﮐ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﻟ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﻧﺎوەﻧﺪی وەرﺑﮕﺮێ ﺑم ﺷﻮەﯾ ھﺲ و ﮐوت ﻧﺎﮐﺎ و ﺧﯚی ﺑﮕﯾﮐﯽ ﺣﺎﺷﺎھﻨﮔﺮە ﺑﯚ ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ ﺗواوی ﮐﻮردان.
ﻟ ﺗﻧﯿﺸﺖ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ،ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ ﻓرﻣﺎﻧﯽ داﻣزراﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﺗﮑﯽ ﺗﺮﮐﯽ ﻟ ڕﮕی ''ﺳﯿﺪ ﺟﻌﻔﺮ ﭘﯿﺸﻮری'' ﻟ ﺷﺎری ﺗورﺰ دا .ﺋم دوو ﻧﺎوﭼﺎﻧ ﺑ ﺷﻮەی ﺟﯚراوﺟﯚر ﺑڕﻮە دەﭼﻮو .ﺑ ﭘﯽ ﻟﮑﯚﯿﻨﯽ ''ﺟﺮارد ﭼﺎﻟﯿﺎﻧﺪ"، ﮐﻮردەﮐﺎن ﻧﺎوﭼﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﺑ ﺷﻮەﯾﮐﯽ ﻟﯿﺒﺮاڵ ﺋﯿﺪارە دەﮐﺮد ﺑم ﺧﮏ ﻟ ﻧﺎوﭼﮐﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﺗﺮﮐﯿﺪا ﮐ ﺑ دەﺳﺘﯽ ﺗﺮﮐ رادﯾﮑﺎﮐﺎﻧوە ﺑڕﻮە دەﭼﻮو ﻟ 53
ﯾھﻮودﯾﯿﮐﺎن ،ﻣﺳﯿﺤﯿﯿﮐﺎن و ھﻣﻮو ﮐﻣﺎﯾﺗﯿﯿ
دەﺳﺗﯽ
وەک
ﺋﺎزادی دەرﺑﯾﻦ ﺑﺒری ﺑﻮون. ﺋﺘﻨﯿﮑﯿﯿﮐﺎﻧﯽ
ژﺮ
ﮐﯚﻣﺎری
ﮐﻮردﺳﺘﺎن،
ﻣﺎﻓﯽ
ﺑراﺑرﯾﺎن
ﻣﻮﺳﻮﻤﺎﻧﮐﺎن ھﺑﻮو .ڕۆژﮏ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺑ'' ﺋﺎرﭼﯽ رووزوﻠﺖ''ی ﮔﻮﺗﺒﺒﻮ: >>ھﻣﻮو ﺷﺎروﻣﻧﺪان ﻟ ﻧﺎوﭼﮐﺎﻧﯽ ژﺮ دەﺳﺗﯽ ﻣﻦ ،ﺋﺎزادن ﺑﯚ ﺋوەی ﮐ دەﯾﻨﻮوﺳﻦ و ﺑوی دەﮐﻧوە<<. "ﺋﺎرﭼﯽ رووزوﻠﺖ ﺑ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮت ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''ی ﮔﻮﺗﺒﻮو ﮐ ﻟ ژﺮ دەﺳﺗﯽ ''ﺟﻌﻔﺮ ﭘﯿﺸﻮری''دا ،ﺧﮏ ﺗﻧﯿﺎ ﻣﺎﻓﯽ ﺋوەی ھﯾ ﮐ ﮔﻮێ ﻟ رادﯾﯚی ﻣﺴﮑﯚ و
25
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺗورﺰ ڕاﺑﮕﺮێ .ﺟﻧﺎﺑﯽ ﭘﺸوا ﺑ ژﯾﺮی ﺧﯚﺷﺤﺎﯽ ﺧﯚی ﻟوە دەرﺑﯾﺒﻮو ﮐ ''ﺋﺎرﭼﯽ روزوﻠﺖ'' ھﺳﺘﯽ ﺑ ڕاﺳﺘﯿﯿﮐﺎن ﮐﺮدﺑﻮو و ﺑ'' رووزوﻠﺖ''ی ﮔﻮﺗﺒﻮو ﮐ ھل و ﻣرﺟﯽ ﺗورﺰ ﻟ ﭼﺎو ﻣھﺎﺑﺎد ﺗواو ﺟﯿﺎوازە.
54
ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﻣش ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﮐ
رﻔﯚرﻣ ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺘﯿﯿﮐﺎن ﻓﯚﮐﻮوﺳﯽ ﻟ ﺳر ﻧﺎوﭼﮐﺎﻧﯽ ژﺮ دەﺳﺘﯽ ''ﭘﯿﺸﻮری'' ﺑﻮو و ﻟوێ ﺑڕﻮە ﭼﻮون ﺑم ﺋو ﮐﺎرە ﻟ ﻧﺎوﭼ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﮐﺎﻧﺪا ﻧﮐﺮا ﮐ ﻟ ژﺮ دەﺳﺗﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن داﺑﻮون.
55
دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی
ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﻻﯾن زﻟﮫﺰاﻧوە ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻧﮐﺮا .ﺋو دەوﺗی ﮐ ﻟ ﺳر ﺑﻨﻣﺎی وﯾﺴﺘﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﻟ ﻧﺎوﭼ ﺟﯚراوﺟﯚرەﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭘﮏ ھﺎﺗﺒﻮو. ''ﻣﺴﻌﻮد ﺑﺎرزاﻧﯽ'' ﻟ ﭘرﺗﻮوﮐﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﮐ ﺑﺎرزاﻧﯿﯿﮐﺎن ﭘﺸﺘﯽ ﺑﺮاﯾﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟو ﮐﯚﻣﺎرەدا ﮔﺮت و ﻟ ﺟﮋﻧﯽ ڕاﮔﯾﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋو ﮐﯚﻣﺎرە ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿدا ﺑﺷﺪارﯾﯿﺎن ﮐﺮد.
56
ﮐﺎﺗﮏ ﮐ زﻟﮫﺰان ﻟ ﺳر ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟ ڕۆژھﺗﯽ
ﻧﺎوەڕاﺳﺘﺪا ﭘﮏ ھﺎﺗﻦ ،ﭘﺮﺳﯽ ﮐﻮرد و وﯾﺴﺘﯽ ﮔﺸﺘﯽ ﺋوان و داﻧﻨﺎن ﺑ ﻣﺎﻓﮐﺎﻧﯿﺎن ھم ﻟ ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ ﺳﺎﻧﻔﺮاﻧﺴﯿﺴﮑﯚ و ھم ﻟ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎﯾﮑﯚت ﮐﺮان و ﻟ دواﯾﯿﺸﺪا ''اﯾﺮان''ی داﮔﯿﺮﮐﺮاو ڕﮕی ﭘ درا ﺗﺎ ﮐﺎرداﻧوەﯾک ﻟ ﺑراﻧﺒر ﺗﺮک و ﮐﻮرد ﻟ ﺧﯚی ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪا .ژﻨﺮاڵ ''ﻣﺼﻄﻔﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ" ﻟو ﮐﺎﺗدا زۆری داوا ﻟ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﮐﺮد ﺗﺎ ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد دەﮔﯿﺎن دوور ﺑﮑوﻧوە ﺑم ﺟﻧﺎﺑﯽ ﭘﺸوا ﻗﺒﻮوﯽ ﻧﮐﺮد و دەﯾﺰاﻧﯽ ﺑ ڕۆﯾﯿﺸﺘﻨﯽ ﺋو چ ﮐﺎرەﺳﺎﺗﮏ ﺗﻮوﺷﯽ 58 57
ﺟﻣﺎوەری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﺑﻮو، .
''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﮐ ﺋﺎی ''اﯾﺮان''ی
ھﻨﺎﺑﻮو ﺧﻮار ،ﺣزی ﻧدەﮐﺮد ''اﯾﺮان''ﯾﮐﺎن ھﻣﺎن ﮐﺎر ﺑراﻣﺒر ﺋﺎی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮑن .ﺑ ھﯚی ﺋوە ﮐ ﺑوا و ﻣﺘﻤﺎﻧی ﺑ ژﻨﺮاڵ ''ﻣﺼﻄﻔﯽ ﺑﺎرزاﻧﯽ'' ھﺑﻮو ،ﺋﺎی 60 59
ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﻧﺧﺸی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣزﻧﯽ ﭘ ﺳﭙﺎرد و داوای ﻟﮑﺮد ﺑﯿﺎﻧﭙﺎرﺰێ، .
ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﻣش ﺑﺎس ﺑﮑﺮێ ﮐ ﭘﺶ ﻟ داﻣزراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﻟﮋﻧﯾک ﻟ ﻻﯾن ﮔﻧﺠﺎﻧﯽ ڕﮑﺨﺮاوی ﺧﯚﯾﺒﻮون ﻟ ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ ﺳﺎﻧﻔﺮاﻧﺴﯿﺴﮑﯚ ﺑﺷﺪارﯾﯿﺎن ﮐﺮد ﺗﺎ داوای ﻣﺎﻓﯽ ﮐﻮردان و دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﮑن .زﻟﮫﺰان ﻗﺒﻮوﯽ ﺋو داوا ڕەواﯾﯾﺎن ﻧﮐﺮد و وﻣﯽ ﻧﮕﺎﺗﯿﭭﯿﺎن ﺑ
26
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
داوای ﺑ ﻓرﻣﯽ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن داوە.
61
ﻟ ﻻﭘڕەی داھﺎﺗﻮودا ﻧﺧﺸی
ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻣزن ﮐ ﻟ ﺑرواری ٣٠ی ﻣﺎرﺳﯽ ١٩٤٥ی زاﯾﯿﻨﯽ ﻟ ﻻﯾن ﮔﻧﺠﺎﻧﯽ ڕﮑﺨﺮاوی ﺧﯚﯾﺒﻮوﻧوە ﭘﺸﮑش ﺑ ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﯽ ﺳﺎﻧﻔﺮاﻧﺴﯿﺴﮑﯚ ﮐﺮاﺑﻮو ،دەﺑﯿﻨﻦ.
27
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺳﯚﭬﯿت و ﻧوت
"ﻣﯚﻟﯚﺗﯚف" ﻟ ﻧﯚوەﻣﺒﺮی ١٩٤٠ی زاﯾﯿﻨﯽ ﺳﻓری ﺑﯚ ﺑﺮﻟﯿﻦ ﮐﺮد ﺗﺎ ﻟ ﺳر ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﮐﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮوی ﻧﻮان ﺳﯚﭬﯿت و ﺋﺎﻤﺎن وﺗﻮوﮋ ﺑﮑﺎ .ﺋﺎﻤﺎن ،ﺋﯿﺘﺎﻟﯿﺎ، ﺳﯚﭬﯿت و ژاﭘﯚن ﻗراردادﮑﯽ ﭘﺸﻨﯿﺎرﯾﯿﺎن ﻧﻮوﺳﯽ ﮐ ﻟودا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑو ﻧﺎوﭼﺎﻧ ﮐﺮاﺑﻮو ﮐ ﻟ داھﺎﺗﻮودا ﺣزﯾﺎن ﻟ ﺑﻮو ﺑڕﻮەی ﺑرن.
62
''ﻣﯚﻟﯚﺗﯚف'' ﺑرواری ٢٦ی
ﻧﯚوەﻣﺒﺮی ١٩٤٠ﮔڕاوە ﺑﯚ ﻣﯚﺳﮑﯚ .ﭘﺎش ﺑﺎس و ﻟﮑﺪاﻧوە ﻟ ﺳر ﭘﺸﻨﯿﺎرەﮐﺎن دەﮔڵ ﮐﺎرﮔاﻧﯽ ﺑﺎی ﺳﯚﭬﯿت ،ﺑﯚﭼﻮوﻧﯽ دەوﺗﮐی ﻟ ﺳر ﭘﺸﻨﯿﺎرە ﻧﻮوﺳﺮاوەﮐﺎن ﺑ ﺋﺎﻤﺎن ڕاﮔﯾﺎﻧﺪەوە .ﺳﯚﭬﯿت ﭘﺸﻨﯿﺎرەﮐﺎﻧﯽ دەﭘژراﻧﺪ ﮔر ﺋواﻧﯿﺶ ﭼﻮار ﻣرﺟﯽ ﺳﯚﭬﯿﯿﺗﯿﺎن ﭘژراﻧﺪﺑﺎ.
63
ﻟ ﻣرﺟﯽ ژﻣﺎرەی ﺳﯽ ﺳﯚﭬﯿﺗﺪا
ﺋﺎﻣﺎژە ﺑوە ﮐﺮاﺑﻮو ﮐ ﺳﯚﭬﯿت ﮔرەﮐﯽ ﺑﻮو ﻧﺎوﭼﮐﺎﻧﯽ ژﺮ وﺗﯽ ﺧﯚی ﺑﺨﺎﺗ ژﺮ دەﺳﺘﯽ ﺧﯚی ﺗﺎ دەﮔﯾﯿﺸﺘ ﮐﻧﺪاوی ﭘﺎرس .ﺑم ﻟ دواﯾﯿﺪا ﺳﯚﭬﯿﯿت ﺑرەی ﮔﯚڕی و ﺑﻮو ﺑ ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﯽ ﺋﺎﻣﺮﯾﮑﺎ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺲ .ﺳﯚﭬﯿت زۆرﺗﺮ ﺗرﮐﯿﺰی)''ﺗﻤﺮﮐﺰ''( ﻟ ﺳر ''اﯾﺮان'' دەﮐﺮد و ﻟ١٩٤١ ی زاﯾﯿﻨﯽ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟ داﻣزراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە'' ﮐﺮد.
64
ﺳﯚﭬﯿت ﺳرﻣﺎﯾﮔﻮزاری ﺑﺎﺷﯽ ﻟ ﺳر ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە'' ﮐﺮد ،ﺑ ﺷﻮەﯾک ﮐ ﻟ ﺳﺎﯽ ١٩٤٥ی زاﯾﯿﻨﯿﺪا ﺋو ﺣﯿﺰﺑ دەﯾﺘﻮاﻧﯽ %٤٠ﻟ دەﻧﮕﯽ ھﺒﮋاردﻧﮐﺎن دەﮔڵ 66 65
ھﺎوﭘﯾﻤﺎﻧﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑ دەﺳﺖ ﺑﮫﻨ، .
ﺑ ﭘﯽ ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯿﯿﮐﺎن ﺣﯿﺰﺑﯽ
''ﺗﻮدە'' ٢٧٥٠٠٠ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﻟ ﺳﺎﯽ ١٩٤٥ی زاﯾﯿﻨﯽ ھﺑﻮو .ﺋوان ﻧﺰﯾﮑی ٥٠٠٠٠ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﻓرﻣﯽ ١٠٠٠٠٠ ،ﻻﯾﻧﮕﺮ و ٧٨ﺑﻨﮑی ﻧﻮﻨراﯾﺗﯿﯿﺎن ﻟ ﺷﺎرەﮐﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان'' ھﺑﻮو و
28
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
دەﯾﺎﻧﺘﻮاﻧﯽ ﺟﻣﺎوەرﮑﯽ زۆر ﻟ ﻧﺎوﺑری ٤٠ﺗﺎ ٦٠ھزار ﮐس ﺑﯚ ﺑﯚﻧﯾﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﮐﯚ ﺑﮑﻧوە .ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە'' ھﺎوﮐﺎری ﺑرﭼﺎوﯾﺸﯿﺎن دەﮔڵ ﺣﯿﺰﺑ ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺘﯿﯿﮐﺎن و ﺋﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ''ﺟﻨﮕﻞ'' ھﺑﻮو ﮐ دەﺳﺘﮑﺮدی ﺳﯚﭬﯿت ﺑﻮون.
67
)ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﻣش
ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﮐ ﺑ ﭘﯽ ھﻣﺎن ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎن ٤٥٠٠ﮐس ﻟ ﺋﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە'' ﻟ ﺑﺷﯽ ''ﺻﻨﻌﺖ''ی ﻧوت ﮐﺎرﯾﺎن دەﮐﺮد(. ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە'' ﺑ'' ﻗﻮام اﻟﺴﻠﻄﻨ ''ﺳرۆک وەزﯾﺮی ''اﯾﺮان''ی ڕاﮔﯾﺎﻧﺪﺑﻮو ﮐ ﮔر ''اﯾﺮان'' ﮔرەﮐﯽ ﻧﺑﻮوﺑﺎ ﻗراردادی ﻧوت دەﮔڵ ﺳﯚﭬﯿت واژوو ﺑﮑﺎ ،دەﺑﻮا دەوت ﺗواوی ﮐﯚﻧﺘﺮاﮐﺘﮐﺎﻧﯽ ﻧوﺗﯽ دەﮔڵ ﺋﻤﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﮐﺎﻧﯽ ڕۆژﺋﺎواﯾﯽ ﺗﺎ ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺷڕی دووھﻣﯽ ﺟﯿﮫﺎﻧﯽ وە دوا ﺑﺨﺎ!
68
''ﺟﻌﻔﺮ ﭘﯿﺸﻮری'' ﮐ ﭘﯿﺎوی ﺳﯚﭬﯿت ﺑﻮو ،ﺑ
ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ﺋوان ''ﻓﺮﻗ دﻣﮑﺮات آذرﺑﺎﯾﺠﺎن''ی داﻣزراﻧﺪ. ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﺪا دەﮔڵ ''ﻓﺮﻗ دﻣﮑﺮات'' ﯾﮐﯿﺎن ﮔﺮت.
69
70
ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە'' ﻟ ﻧﺎوﭼی
''ﺑﺎﻗﺮﺋﯚف'' ﺳرۆﮐﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ
ﮐﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘﯽ ﺑﺎﮐﯚ ﭼﺎﻻﮐﯿﯿﮐﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە''ی ﮐم ﮐﺮدﺑﯚوە و ڕای ﺳﭙﺎردﺑﻮو ﮐ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟ'' ﺟﻌﻔﺮ ﭘﯿﺸﻮری'' ﺑﮑن و داوای ﻟ ﮐﻮردەﮐﺎﻧﯿﺶ ﮐﺮدﺑﻮو ﮐ ھﺎوﮐﺎری 71
دەﮔڵ ''ﻓﺮﻗ دﻣﮑﺮات آذرﺑﺎﯾﺠﺎن'' ﺑﮑن.
ﻣﯿﺮزا ''ﺧﻠﯿﻞ ﻓﺘﺎح ﻗﺎﺿﯽ'' ﺳﺑﺎرەت ﺑ
دﯾﺪاری ﻧﻮان ''ﺑﺎﻗﺮﺋﯚف'' و ﺳرﮐﺮداﯾﺗﯽ ﮐﻮرد ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﮐ ﺳﯚﭬﯿت ھوﯽ دا ﺗﺎ ﺳرﮐﺮداﯾﺗﯽ ﮐﻮرد ڕازی ﺑﮑﺎ ﺗﺎ ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺘﻨﯿﮑﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟ ژﺮ دەﺳﺘﯽ ﺣﮑﻮﻣﺗﮐی ''ﺟﻌﻔﺮ ﭘﯿﺸﻮری'' ﺑ دەﺳﺖ ﺑﮫﻨﻦ.
72
''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺑراﻧﺒر
ﭘﺸﻨﯿﺎری ﺳﯚﭬﯿت ھﻮﺴﺘﯽ ﮔﺮﺗﺒﻮو و ﻗﺒﻮوﯽ ﺋو ﭘﻼﻧی ﻧﮐﺮدﺑﻮو.
73
''ﺑﺎﻗﺮﺋﯚف''
ﺑ ﺳرﮐﺮداﯾﺗﯽ ﮐﻮردی ﮔﻮﺗﺒﻮو ﮐ ﺳرەڕای ﺋوە ﮐ ﺳﯚﭬﯿت ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﻟ ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ ھﻣﻮو ﻧﺗوەﯾک دەﮐﺎ ﺑم ﺑ ﭘﯽ ھل و ﻣرﺟﯽ ﺋوﮐﺎت دەﺑﻮا ﮐﻮردەﮐﺎن ھﺎوﮐﺎری و ﭘﺎﭙﺸﺘﯿﯿﺎن ﻟ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﺗﺮﮐﺎن ﻟ ﺗورﺰ 75 74
ﮐﺮدﺑﺎ، .
ﺳﯚﭬﯿت زۆرﺗﺮ ﺧﻮازﯾﺎری ﺋوە ﺑﻮو دەﺳﺘﯽ ﺑ ﻧوت ڕاﮔﯾﯿﺸﺘﺒﺎ .ﺋوان ﻟﻣﮋ ﺑﻮو ﮐ ﻟ ھوﯽ وە دەﺳﺖ ھﻨﺎﻧﯽ ﻧوت ﻟ'' اﯾﺮان''دا ﺑﻮون ﺑم ﺑ ﺷﻮەی ﻓرﻣﯽ ﻟ ﺑرواری ٦ی ٩ی ١٩٤٤ی زاﯾﯿﻨﯽ داوای ﮐﯚﻧﺘﺮاﮐﺘﯽ ﻧوﺗﯿﺎن ﻟ'' اﯾﺮان'' ﮐﺮد.
29
76
ڕاﭘﯚرﺗﯽ
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''ﻃﮫﺮان'' و ﭘرﺗﻮوﮐﯽ ﺷﺎی ''اﯾﺮان''ﯾﺶ ﺋﻣ ﭘﺸﺘاﺳﺖ 78 77
دەﮐﻧوە ﮐ ﺳﯚﭬﯿت ﮔرەﮐﯽ ﺑﻮو دەﺳﺘﯽ ﺑ ﻧوﺗﯽ ﺑﺎﮐﻮوری ''اﯾﺮان'' ﺑﮕﺎ، .
ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە'' و ﺣﯿﺰﺑﯽ ''دﻣﮑﺮات اﯾﺮان'' )ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﻗﻮام اﻟﺴﻠﻄﻨ ﺑﻮو( و ﺣﯿﺰﺑﮐﺎﻧﯽ ''ﻣﻨﻔﺮد'''' ،ﻣﯿﮫﻦ'''' ،اﺗﻔﺎق ﻣﻠﯽ'' و ﺣﯿﺰﺑﯽ ''اﯾﺮان'' ﺑ ﯾﮐوە ﻓﺮاﮐﺴﯿﯚﻧﮑﯿﺎن ﭘﮏ ھﻨﺎﺑﻮو.
79
ﻗﺎرەﻣﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان''ﯾﯿﮐﺎﻧﯿﺶ دوﮐﺘﻮور ''ﻣﺤﻤﺪ ﻣﺼﺪق'' ﺗﻮاﻧﯽ ﭘﻼﻧﮏ ﺑ
دەﻧﮕﯽ ﭘﺎرﻟﻣﺎن ﺑﮕﯾﻨ ﮐ ﻟ داﻧﯿﺸﺘﻨﯽ ﯾﺎزدەھﻣﯽ ﭘﺎرﻟﻣﺎن ﻟ ﺑرواری ٢ی ١٢ی ١٩٤٤ی زاﯾﯿﻨﯽ دەﻧﮕﯽ ﭘ درا .ﻟ ﺑﻧﺪی ﯾﮐﻣﯽ ﭘﻼﻧﯽ دوﮐﺘﻮور ''ﻣﺼﺪق''دا ھﻣﻮو وەزﯾﺮەﮐﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان'' ﻣﺎﻓﯽ ﺋوەﯾﺎن ﻟ ھﺳﺘﻨﺪراﺑﻮو ﮐ دەﮔڵ دەوﺗﮑﯽ ﺑﯿﺎﻧﯽ ﻗراردادی ﻧوت ﺑﺒﺳﺘﻦ.
80
ﺟﺎ ﺋﺴﺘﺎ
ﻟ ﺳرڕا ﭘﺮﺳﯿﺎر دﺘ ﭘﺶ .دوﮐﺘﻮور
''ﻣﺼﺪق'' ﺑﻮاری ﺑﺳﺘﻦ و واژووﮐﺮدﻧﯽ ﻗراردادی ﻧوﺗﯽ ﻟ'' ﻗﻮام اﻟﺴﻠﻄﻨ ''ﺳرۆک وەزﯾﺮی وت ھﺳﺘﺎﻧﺪﺑﻮو ﮐ ﮔرەﮐﯽ ﺑﻮو دەﮔڵ ﺳﯚﭬﯿت ﺑﯿﺒﺳﺘ .ﮔﻟﯚ دوﮐﺘﻮور ''ﻣﺼﺪق'' ﭘﯿﺎوی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯿﯿﮐﺎن ﺑﻮو؟ ﺑﯚ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺲ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﺳﺑﺎرەت ﺑ دوﮐﺘﻮور ''ﻣﺼﺪق'' ﺑو ﻧﮐﺮدۆﺗوە؟ ﮔﻟﯚ ﺷڕ ﻟ ﻧﺎوﺑری ''ﻣﺼﺪق'' و ''ﻗﻮام اﻟﺴﻠﻄﻨ ''ﮐﺒرﮐﯿﮏ ﺑﻮو ﻟ ﻧﺎوﺑری ﺋﺎﻣﺮﯾﮑﺎ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺲ؟ )ﺑﺎﺳﮏ ﮐ ڕەﻧﮕ ﺑﯚ ''اﯾﺮان''ﯾﯿﮐﺎن ﺳرﻧﺠاﮐﺶ ﺑ.( ''ﻗﻮام'' ﺑﻨﯽ ﺑ'' ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ'' داﺑﻮو ﮐ ھم ﻗراردادی ﻧوﺗﯽ ﺑﺎﮐﻮوری ''اﯾﺮان''ی ﺑﯚ ﺟﺒﺟ ﺑﮑﺎ و ھم ﺋوە ﮐ ﺑﻮار ﺑﯚ ﺋﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە'' ﺧﯚﺷﺘﺮ و زﯾﺎﺗﺮ ﺑﮑﺎ ﺗﺎ ﻟ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ''اﯾﺮان''دا ﺑﺷﺪار ﺑﻦ .ﺋو ''اﯾﺮج اﺳﮑﻨﺪری'' و دوو ﺋﻧﺪاﻣﯽ دﯾﮑی ﺳرﮐﺮداﯾﺗﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە''ی ﺑﺮدە ﻧﻮ ﮐﺎﺑﯿﻨی وەزﯾﺮاﻧﯽ دەوﺗﯽ ﺧﯚی و وەزارەﺗﮐﺎﻧﯽ ''آﻣﻮزش و ﭘﺮورش'''' ،ﺑﮫﺪاﺷﺖ'' و ''ﺑﺎزرﮔﺎﻧﯽ'' دا ﺑ ھر ﮐﺎم ﻟو ﺳ 82 81
''ﺗﻮدە''ﯾﯿ، .
ﺋو ﺋﻧﺪاﻣﺎﻧی دﯾﮑ ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە''ش ﮐ ﻟ ﺧﻮﻟﯽ ١٤ی ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ
''ﻃﮫﺮان''دا ﺋﻧﺪام ﺑﻮون ،ﺑردەوام ﺧﺑﺎﺗﯿﺎن ﺑﯚ ﺋوە دەﮐﺮد ﺗﺎ ﺳﯚﭬﯿت ﮐﯚﻧﺘﺮاﮐﺘﯽ ﻧوﺗﯽ ﺑﺎﮐﻮوری ''اﯾﺮان''ی دەﺳﺖ ﮐوﺗﺒﺎ.
83
ھﺎوﮐﺎت ''اﯾﺮان''ی داﮔﯿﺮﮐﺮاو ﻧﻮﻨری
ﺧﯚی ﺑ ﻧﺎوی ''اﺑﺮاھﯿﻢ ﺣﮑﯿﻤﯽ'' ﻧﺎرد ﺑﯚ ڕﮑﺨﺮاوی ﻧﺗوە ﯾﮐﮕﺮﺗﻮوەﮐﺎن ﺗﺎ ﮐﺸی ﮐﯚﺗﺎﯾﯽ ﺑ ﮐﺸی ﺧﯚﯾﺎن دەﮔڵ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ
30
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن ﺑﮫﻨﻦ ،ﺑم ''ﺑﭭﯿﻦ''ی ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯽ ﭘﺸﻨﯿﺎری ﮐﺮد ﮐ ﺳﯚﭬﯿت دەﮔڵ ﺋﺎﻣﺮﯾﮑﺎ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺲ ﺑ ﯾﮐوە ﺑرﭘﺮﺳﺎﯾﺗﯽ ﺋو ﭘﺮﺳ ﺑ دەﺳﺘوە ﺑﮕﺮن.
84
دواﺗﺮ ﺋﺎﻣﺮﯾﮑﺎ ﻟ ﻣﺎرﺳﯽ ١٩٤٦ڕا ﺑ ﻧﻮﻨراﯾﺗﯽ ﮐﺳﮏ ﺑ ﻧﺎوی ''ﺟﯾﻤﺰ
ﺑﯿﺮﻧﺲ'' ڕاﺷﮑﺎواﻧ ﺑ ﺳﯚﭬﯿﺗﯽ ڕاﮔﯾﺎﻧﺪ ﮐ دەﺑ ﺋرﺗﺷﯽ ﺳﻮور ﻟ'' اﯾﺮان'' ﺑﺒﺎﺗ دەرێ.
85
ھﺎوﮐﺎت ﮐ ﺳﯚﭬﯿت ﻟ ژﺮ زەﺧﺖ و ﮔﻮﺷﺎردا ﺑﻮو ﺗﺎ ''اﯾﺮان'' ﭼﯚل ﺑﮑﺎ،
''ﻗﻮام'' ﮐﯚﻧﺘﺮاﮐﺘﮑﯽ ﺑ ﻧﻮی ''ﻗﻮام-ﺳﺎدﭼﯿﮑﯚف" دەﮔڵ ﺳﯚﭬﯿﯿت ﺑﺳﺖ.
86
ﺑ ﭘﯽ
ﺋو ﮐﯚﻧﺘﺮاﮐﺘ ﮐ ﭘﺎش ﺳﻓری ''ﻗﻮام'' ﺑﯚ ﻣﺴﮑﯚ و دﯾﺪاری ''ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ'' واژوو ﮐﺮا، 88 87
دەﺑﻮا ﮐﯚﻣﭙﺎﻧﯿﯿﮐﯽ ھﺎوﺑش ﺑﯚ دەرھﻨﺎﻧﯽ ﻧوﺗﯽ ﺑﺎﮐﻮوری ''اﯾﺮان'' داﺑﻤزرﺖ، .
ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ زۆر ﻟ'' ﻗﻮام'' ڕازی ﺑﻮو و ھر ﺑﯚﯾ ﭘﺎﺘﯚﮐی ﺧﯚی ﺑ ﺳر ﺷﺎﻧﯽ ''ﻗﻮام''ی دادا .وﻨی ''ﻗﻮام'' ﻟ ﺑر دەﺳﺖ داﯾ ﮐ'' ﻗﻮام'' ﻟ ﭘﺎﺘﯚی ''ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ''دا ﻧﯿﺸﺎن دەدا. ﺋو وﻨﯾ ﮐﺎﺗﮏ ﮔﯿﺮاوە ﮐ'' ﻗﻮام'' ﭘﺎش دﯾﺪاری ''ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ'' ﻟ ﻓۆﮐﺧﺎﻧی ''ﻃﮫﺮان'' داﺑزی .ﺑ ﭘﯽ ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﭘﺎرﻟﻣﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان'' ،ﺳﯚﭬﯿت ﭘﺎش ﺋو ﮐﯚﻧﺘﺮاﮐﺘ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟ ﺣﮑﻮﻣﺗ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎرەﮐی ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن و ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺳﻮە.
89
)ﺳﯚﭬﯿت ﺑ ﭘﯽ ﺑﮕﮐﺎن ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﺗﺮﮐﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ ﮐﺮدﺑﻮو
ﺑم ﺋو ﭘﺎﭙﺴﺘﯿﯿی ﻟ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﮐﺮدﺑﻮو .ھﯿﭻ ﺑﮕﯾﮐﯿﺶ ﻟم ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿوە ﺑﻮوﻧﯽ ﻧﯿﯿ'' .(ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ'' ﮐ ﺑو ﺷﺘﺎﻧ ﮔﯾﯿﺸﺘﺒﻮو ﮐ دەوﺗﮐی ﭘﻮﯾﺴﺘﯽ ﭘﯽ ھﺑﻮو ،ﺑ'' ﻗﻮام''ی ڕاﮔﯾﺎﻧﺪ ﮐ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن دەﺗﻮاﻧ ﻣﺎﻓ ﺋﺘﻨﯿﮑﯿﯿﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﻟ'' اﯾﺮان'' وەرﺑﮕﺮێ
90
و ﺑ'' ﺑﺎﻗﺮﺋﯚف''ﯾﺸﯽ ڕاﮔﯾﺎﻧﺪ ﺗﺎ
"ﭘﯿﺸﻮری" ﺋﺎﮔﺎدار ﺑﮑﺎﺗوە ﺗﺎ دەﮔڵ ''ﻗﻮام اﻟﺴﻠﻄﻨ ''ھﺎوﮐﺎری ﺑﮑﺎ.
91
)وﻨی
''ﭘﯿﺸﻮری'' ﻟ ﺑر دەﺳﺖ داﯾ ﮐ ﭼﻮو ﺑﯚ ''ﻃﮫﺮان'' و ﭼﮐﺪاراﻧﯽ ﺋرﺗﺷﯽ ﺳﻮوری ﺳﯚﭬﯿت ﮔﯿﺎﻧﭙﺎرﺰﯾﯿﺎن ﻟ دەﮐﺮد!(. ''ﻋﺒﺪاﻟﻠ ﻣﺴﺘﻮﻓﯽ'' ﮐ ﻧﺎﺳﯿﯚﻧﺎﻟﯿﺴﺘﮑﯽ ﭘﺎرس ﺑﻮو ،زۆر ﺑوە ﺗﮏ ﭼﻮوﺑﻮو ﮐ ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە'' ﺟﻣﺎوەرﮑﯽ زۆری ﻟ ﺋﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺧﯚی ﺑﯚ ﭘﺸﻮازﯾﮑﺮدن ﻟ'' ﭘﯿﺸﻮری'' و
''ﺷﺒﺴﺘﺮی"
31
ﻟ
''ﻃﮫﺮان''
ﮐﯚ
ﮐﺮدﺑﯚوە.
ﺣﯿﺰﺑﯽ
''ﺗﻮدە''
ﺑرﻧﺎﻣﯾﮐﯽ
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺑﺧﺮھﺎﺗﻨﮑﺮدﻧﯿﺎن ﺑﯚ ﺑﺮا ﮐﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘﮐﺎﻧﯿﺎن داڕﺷﺘﺒﻮو" .ﻣﺴﺘﻮﻓﯽ'' ﮐ ﺑوە ﮐﯾﻔﺨﯚش ﻧﺑﻮو ﮔﻮﺗﺒﻮوی: >>ﺳرﮐﺮداﯾﺗﯽ ''ﺗﻮدە'' ﺋﺎﻣﺎدەن ﺗﺎ ﺑ ﮔﻮڵ ﭘﺸﻮازی ﻟ ﺳرﮐﺮدە
ﺧﯾﺎﻧﺗﮑﺎرەﮐﺎﻧﯽ
ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ
ﺳﺎﺧﺘی
ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن و ﭼﻧﺪ ﭘﺮﺗﻗﺎﻔﺮۆش و ﺣﻣﻤﺎﮏ ﺑﮑن ﮐ ﮔرەﮐﯿﺎن ﺑﻮو ''اﯾﺮان''ی ''ﺗﺠﺰﯾ ''ﺑﮑن<<.
92
"ﺟﻌﻔﺮ ﭘﯿﺸﻮری'' ﻧﯾﺘﻮاﻧﯽ ﻟ'' ﻃﮫﺮان'' دەﺳﺘﮑوﺗﮑﯽ ھﺑ و ھر ﺑﯚﯾ وازی ﻟ ﺗی ''ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ'' ھﻨﺎ و ڕای ﮐﺮد ﺑﯚ ﺑﺎﮐﯚ'' .اﯾﺮان''ﯾﺶ ھﺮﺷﯽ ﺑﺮدە ﺳر ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن و ﮐﻮردﺳﺘﺎن .ﺳﺘﺎﻟﯿﻨﯿﺶ ھﯿﭻ ﮐﺎرداﻧوەﯾﮐﯽ ﻟ ﺧﯚی ﻧﯿﺸﺎن ﻧدا.
93
ﺷڕی ﺳﺎردﯾﺶ
ﺑ ﻗﻮرﺑﺎﻧﯿﮑﺮدﻧﯽ ﻣﺎﻓﯽ دەﯾﺎن ﻣﻠﯿﯚن ﻣﺮۆﭬﯽ ﮐﻮرد ،ﺋﺎﺳﯚڕی ،ﺑﻟﻮوچ ،ﺗﺮﮐﯽ داﻧﯿﺸﺘﻮوی ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن و ...دەﺳﺘﯽ ﭘﮑﺮد.
32
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﻧﻮ ﭼﻧﺪ ﭘرﺗﻮوﮐﮑﺪا "ﺳﻮزان ﻣﯾﺴﻟﯿﺲ'' وﻨﯾﮐﯽ زۆری ﻟ ﻣڕ ﻣﮋووی ﮐﻮرد ﮐﯚ ﮐﺮدۆﺗوە و ﻟ ﮐﺘﺒﮑﯽ ﺑ ﻧﺮﺧﺪا ﺑوی ﮐﺮدووﻧﺗوە .دﯾﻤﺎﻧﯾﮐﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﮐ ﻟ ڕۆژﻧﺎﻣی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑو ﮐﺮاﺑﯚوە ﻟم ﭘرﺗﻮوﮐدا ھﺎﺗﻮوە ﮐ ڕﺒری ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎﺳﯽ ﻟ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﮐﺮدﺑﻮو.
94
وﺪەﭼ دۆﺳﺘﯽ ﮐﻮردان
ﭘۆﻓﺴﯚر ﻣﺎرﺗﯿﻦ ''ﭬﺎن ﺑﺮوﯾﻨﺴﻦ" ﮐ ﺑﺎﺳﯽ ﻟ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﺧﻮازی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﭘﺸﮐﯽ ﮐﺘﺒﮐی "ﺳﻮوزان"دا ﮐﺮدووە ھر ﺑ ﭘﯽ ﺋو دﯾﻤﺎﻧﯾ ﺑﻮوﺑ ﮐ ﻟودا ﺑﺎس ﻟ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﮐﺮاوە'' .ﺳﻮوزان'' وﻨﺎﭼ ﮐ ﺧﯚی ڕۆژﻧﺎﻣﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﭘﺎش ﺋو دﯾﻤﺎﻧﯾی دﯾﺘﺒ و وﺪەﭼ ﮐ ﺧﯚﺷﯽ ﮐﻮردی ﻧزاﻧ. دﯾﻤﺎﻧﮐی ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﮐ ﻟ ﮐﺘﺒﮐﯾﺪا ﺑو ﮐﺮاوەﺗوە ﭘﺶ ﻟ داﻣزراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە .ﺋﻣ ھﯾ ﮐ ﺑﺎس ﻧﮐﺮێ ﻧﯚ )(٩ ڕۆژ دوای ﺋو دﯾﻤﺎﻧﯾ چ ڕووی دا و ﺳﯾﺮە ﻟ ﭼﺎو ھﻣﻮو ڕۆژﻧﺎﻣﮐﺎن ﺋو دەﻧﮑﯾﺎن ھﺒﮋﺮدراوە ﮐ ﭘﻮەﻧﺪی ﺑ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧوە ﻧﯿﯿ و ﻟ ژﻣﺎرەﮐﺎﻧﯽ دواﺗﺮﯾﺪا ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﮐﺮاوە ﻧک ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری .دﯾﻤﺎﻧی ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﻟ ﺑرواری ١٣ی ١ی ١٩٤٦ی زاﯾﯿﻨﯽ ﺋﻧﺠﺎم دراﺑﻮو .ﻧﯚ ڕۆژ دواﯾ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ڕاﮔﯾﻨﺪرا .دوﮐﺘﻮور ''اﻣﯿﺮ ﺣﺴﻦ ﭘﻮر" ﺋو دﯾﻤﺎﻧﯾی ﺑﯚ ''ﺳﻮوزان'' وەرﮔاﻧﺪووە ﺳر زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯽ .وﺪەﭼ ﮐ ﺋوﯾﺶ ڕۆژﻧﺎﻣﮐﺎﻧﯽ دواﯾﯽ ﻧدﯾﺒ ﯾﺎن دەﺳﺘﯽ ﺑو ژﻣﺎراﻧی ڕۆژﻧﺎﻣی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ڕاﻧﮔﯾﯿﺸﺘﺒ ﮐ ڕۆژی ٢٢ی ١ی ١٩٤٦ی زاﯾﯿﻨﯽ واﺗ ﻧﯚ ڕۆژ ﭘﺎش ﺋو دﯾﻤﺎﻧﯾ ﺳرﮐﺮداﯾﺗﯽ ﮐﻮرد دەوﺗﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردی ﺑ ﻧﺎوی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ڕاﮔﯾﺎﻧﺪ! ''ﮐﺮﯾﻢ ﯾﯿﻠﺪﯾﺰ" و ''ﺗﺎﻧﯿل ب .ﺗﺎﯾﺴﯽ'' ﻟ ﭘرﺗﻮوﮐﯽ ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ﺑﺎﺑﺗﮑﯿﺎن ﻟ ﻣڕ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑو ﮐﺮدۆﺗوە و ﺑﺎﺳﯿﺎن ﻟوە ﮐﺮدووە ﮐ ﮔﻮاﯾ ﺋو دەوﺗ
33
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺳرﺑﺧﯚ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿ داوای ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﮐﺮدﺑﻮو .ﺋوان ﺑﯚ وﻨ ﻟ ﺗﮑﺴﺘﯽ ''ﻓﺮﯾﺪە ﮐﻮھﯽ ﮐﻤﺎﻟﯽ'')ﭘﺸﺘﺮ ﺑﺎﺳﯽ ﻟ ﮐﺮاوە( وەک ﺳرﭼﺎوە ﮐﮑﯿﺎن وەرﮔﺮﺗﻮوە. ﻟو ﭘرﺗﻮوﮐدا ﺑرﻧﺎﻣﯾک ﺑو ﮐﺮاوەﺗوە ﮐ ﮔﻮاﯾ ﺑرﻧﺎﻣی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﻮﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮوە ﮐ ﻟ ھﺷﺖ ﻣﺎدەدا ﺑﺎس ﻟ ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺘﻨﯿﮑﯽ و ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﮐﺮاوە.
95
ﺋو ﺑﻧﺎوﺑرﻧﺎﻣی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮات ﻟ داھﺎﺗﻮودا ﻗﺴی ﻟ ﺳر دەﮐﯾﻦ .ﺗﻧﯿﺎ ﮐﺎﻏزﮑﯽ ﺳﺎﺧﺘی ﺳﺎزﮐﺮاوە .ﺋم ﺟﯚرە ﻧﻮوﺳراﻧ ﺑ ﺑ وردﺑﻮوﻧوەﯾک ﻟ ﺳرﭼﺎوە و ھﻨﺎﻧوەی ﺑﮕﯾک دەﻧﻮوﺳﻦ ﺣﯿﺰﺑﮏ ﻟ ﺳﺎﯽ ١٩٤٥ی زاﯾﯿﻨﯽ ﺑ ﻧﺎوی ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺋﺮان ﺑﻮوﻧﯽ ھﺑﻮوە ،ﺷﺘﮏ ﮐ ﺗواو ھﯾ. ''ﺷﮫﺮزاد ﻣﺠﺎب'' ﮐﺎرﮑﯽ ﮔﻟﯿﮏ ورد و ﺟﻮاﻧﯽ ﻟ ﭘﻮەﻧﺪی ﺑ ﭘﺮﺳﯽ ژﻧﺎن ،ﻣﺎﻓﯽ ژﻧﺎن و ﺑﻮار و ﺋﺎزادی ژﻧﺎن ﻟ ﺳردەﻣﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺋﻧﺠﺎم داوە. ﺋوﯾﺶ ﺑ ھﻣﺎن ﺷﻮە ﭘﺸﺘﯽ ﺑو ﺑرﻧﺎﻣ ﺳﺎﺧﺘ و ﺳﺎزﮐﺮاوەی ﻧﯾﺎراﻧﯽ ﮐﻮرد ﺑﺳﺘﻮوە ﮐ ﻟ ھﺷﺖ ﻣﺎدە ﭘﮏ ھﺎﺗﻮوە.
96
ﺳرﭼﺎوەﮐﺎﻧﯽ ﺋو ﻧﻮوﺳرە ﺳﻟﻤﻨری
ﺋوەن ﮐ دەﺳﺘﯽ ﺑ ڕۆژﻧﺎﻣﮐﺎﻧﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭼﺎﭘﯽ ﺳردەﻣﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ڕاﮔﯾﯿﺸﺘﻮوە .ﺑم ﺳﯾﺮە ﮐ ﺋو ﭼﺎوی ﺑو ﺳردە ﮔوراﻧی ڕۆژﻧﺎﻣی
ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﮐوﺗﻮوە ﮐ ﺑﺎﺳﯽ ﻟ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚ و
''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی
ﮐﺮدووە! ''ﻓﺮﯾﺪە ﮐﻮھﯽ ﮐﻤﺎﻟﯽ'' و ''ﻓﺮﺷﺘ ﮐﻮھﯽ ﮐﻤﺎﻟﯽ'' ھﻣﺎن زاﻧﯿﺎری ھﯾﺎن ﺑو ﮐﺮدۆﺗوە .ﻟ ﭘرﺗﻮوﮐﮑﺪا ﮐ ﻟ داھﺎﺗﻮوﯾﮐﯽ ﻧ زۆر دووردا ﺑوی دەﮐﻣوە، ڕەﺧﻨﯾﻢ ﻟ ﭘرﺗﻮوﮐﮐﺎﻧﯿﺎن ﮔﺮﺗﻮوە ﮐ ﭘن ﻟ ھ و زاﻧﯿﺎری ﻧﺎڕاﺳﺖ .ﺋوان ﺗﻧﯿﺎ زاﻧﯿﺎری ھﯾﺎن ﻟ ﻣڕ ﻣﮋووی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑو ﻧﮐﺮدۆﺗوە ﺑﮑﻮو ﻟ ﺳر زەﻣﻧﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑی ﻣﮋووی ﻧﺗوەی ﮐﻮردﯾﺶ ھوﯽ ﺷﺎردﻧوەی زۆر ڕاﺳﺘﯿﯿﺎن داوە .ﺑم ﺷﻮەﯾ دەﺑ ﮐﺎﺗﮏ ''اﯾﺮان''ﯾﯿک ﻣﮋووی ﮐﻮردان ﺑﻨﻮوﺳﺘوە.
34
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
دوﮐﺘﻮور ''ﺋﻓﺮاﺳﯿﺎو ھوراﻣﯽ'' ﮐﺘﺒﮑﯽ داوەﺗ دەرێ ﮐ ﭘﺸﮐﯽ و ڕووﻧﮑﺮدﻧوەﮐﺎﻧﯽ ﻟ ﻻﯾن دوﮐﺘﻮور ''ﯾﺎﺳﯿﻦ ﺳردەﺷﺘﯽ'' ﻧﻮوﺳﺮاوە .ﻟو ﭘرﺗﻮوﮐدا ﻣﮋووﻧﻮوس دوﮐﺘﻮور ''ھوراﻣﯽ'' ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎﻧﯽ ﺳﯚﭬﯿﺗﯽ ﻟ ﺳر ڕۆژھﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﻧﺎوﺑری ﺳﺎﮐﺎﻧﯽ ١٩٤٦-١٩٤٥دا ﺑ ﺷﻮەﯾﮐﯽ زۆر ﺧﺮاپ وەرﮔڕاﻧﺪۆﺗ ﺳر زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی. دوﮐﺘﻮور ''ﯾﺎﺳﯿﻦ ﺳردەﺷﺘﯽ" ﻟوﺪا ﻧﺎوی دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردی ﺑ'' ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯿﮑﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن'' ﻧﻮوﺳﯿﻮە.
97
ﻧﺎڕاﺳﺘ!
ﻟﺮە ﺑﺎس ﻟ ﺷﺘﮏ ﻟم ﭘرﺗﻮوﮐ دەﺧﻣ ﺑر ﭼﺎوی ﺧﻮﻨر ﮐ ﺋم دوو دوﮐﺘﻮورە ﭘﺴﭙﯚڕە ﻣﯿﮋووﻧﻮﺳ ﮐﻮردە ھﯿﭻ رووﻧﮑﺮدﻧوەﯾﮐﯿﺎن ﻟ ﺳری ﻧداوە .ﻟ ژﺮەوە ڕﮑوﺗﯽ ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎﻧﯽ ﺳﯚﭬﯿت ﮐ ﻟو ﮐﺘﺒدا ﺑو ﮐﺮاوەﺗوە دەﺑﯿﻨﻦ.
>30/03/1945 -----> 01/05/1945 -----> 22/12/1945 -----> 17/01/1946 ----- >03/07/1946 -----> 22/08/1946 -----> 03/09/1946 -----> 20/08/1946 ----- >19/08/1946 -----> 03/09/1946 -----> 24/12/1945 -----> 13/10/1946 ----- >11/eylul/1946[11/09/1946] ------> 28/11/1946 -----> 28/11/1946 ----- ]?[ 29/10/1946 -----> 29/10/1946 -----> 16/rikabri/1946 ﺳﯾﺮە ﮐ دوو ﮐﺳﯽ ﻟﮑﯚری زاﻧﺴﺘﯽ ﺑ دووﮐﺘﻮڕا ﻟ ﻣﮋوووە ،ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎﻧﯽ ﺳﯚﭬﯿﺗﯿﺎن ﺑ ﭘﯽ ﺗرﺗﯿﺒﯽ ﮐﺎﺗﺒﻧﺪی ڕﮏ ﻧﺧﺴﺘﻮوە .ﺋﯿﻨﺠﺎ ڕﮑوﺗﯽ ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎﻧﯿﺎن ﺑ ﮐﺎﻟﻧﺪەرﮑﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪارد ﻧﮔﯚڕﯾﻮە ،ﺑ ﺷﻮەﯾک ﮐ ﺧﻮﻨر ﺳری ﻟ دەﺷﻮێ و ﻧﺎﺗﻮاﻧ وﻨﯾﮐﯽ ڕووﻧﯽ ﻟ ﻣﮋوو وە دەﺳﺖ ﮐوێ .ﻣﻦ ﻟ ڕﮕی ''ﮔﻮوﮔﻞ'' و ھﻧﺪﮏ ﻓرھﻧﮕﯽ ﺳر ھﯽ ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯽ ھوﻤﺪا ﺑﺰاﻧﻢ ''رﯾﮑﺎﺑﺮی'' چ ﻣﺎﻧﮕﮑ .ﻧﻣﺘﻮاﻧﯽ ﺗﻧﺎﻧت ﺑﺰاﻧﻢ ﮐ چ زﻣﺎﻧﮑ و ﯾﺎن ﺳر ﺑ چ ﮐﺎﻟﻧﺪەرﮑﯽ ﺋم ﮔﯚی زەوﯾﯿ .ﺳرﻧﺠاﮐﺸ ﮐ ﺋو ھﻣﻮوە ھﯾ ﻟ ﮐﺘﺒﮑﺪا دەﺑﯿﻨﺪرێ ﮐ ﺑ ڕوات
ﻟ
ﻻﯾن
دوو
ﮐﺳﯽ
زاﻧﺎوە
ﻧﻮوﺳﺮاوە.
ﭼﯚن
ﺗﻮاﻧﯿﻮﯾﺎﻧ
ﺋو
ﮐﻮن/ﻗﺷﺖ/ﺑﯚﺷﺎﯾﯿ ﮔورەﯾ ﮐ ﻟ ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎﻧﯽ ﺳﯚﭬﯿﺗﯿﺪا ھﯾ ﻧﺧﻧ ﺑر
35
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺑﺎس و ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﮐم و ﮐﯚڕی ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎن ﻧﮐن!!! ﭼﺎوﮏ ﺑ ﺳر ڕﮑوﺗﮐﺎﻧﺪا ﺑﺨﺸﻮﻨﻨوە .دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗ ڕووﺳﮐﺎن ﻟ ﮐﻮێ ﺑﻮون ﮐ راﭘﯚرت ﺑﻨﻮوﺳﻦ ﮐﺎﺗﮏ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ" دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﻟ ﺑرواری ٢٢ی ١ی ١٩٤٦ی زاﯾﯿﻨﯽ ڕاﮔﯾﺎﻧﺪ؟ ﮐﻮان ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎن؟ ﺑﯚ ﺑو ﻧﮐﺮاوﻧوە؟ ﭼﻤﺎ ﺋو دوو ﺷﺎرەزای ﻣﮋوو ھﯿﭻ ڕووﻧﯿﺎن ﻧﮐﺮدۆﺗوە ﮐ ھﯚﮐﺎری ﺋو ﻗﭘﺎ ﭼﯿﯿ؟ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ''اﻧﻮر ﺳﻠﻄﺎﻧﯽ'' ﻣﮋووﻧﺎس و زﻣﺎﻧﺰاﻧﮑ ﮐ ﻣﻦ ڕﺰی ﺗﺎﯾﺒﺗﯿﻢ ﺑﯚ ﮐﺎرەﮐﺎﻧﯽ ھﯾ .ﻣﻦ ﺋو ﻟ ڕﯽ ﭘرﺗﻮوﮐﮐﺎﻧﯽ ''دراﯾﭭﺮ و ﮐﻮرد'''' ،ﻣﯿﻨﯚرﺳﮑﯽ و ﮐﻮرد'' و ''ﻣک ﮐﻨﺰی و ﮐﻮرد'' دەﻧﺎﺳﻢ .وەرﮔاﻧﮑﯽ ﮔﻟﮏ ﺷﺎرەزاﯾﺎﻧ و ڕﮏ ،ﺑ ﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﺗﮑﺴﺘﮐﺎﻧﯽ ﭘﺮۆﻓﺴﯚر ''دراﯾﭭﺮ''ی ﺑ ﺷﻮەﯾﮐﯽ زۆر ﺟﻮان وەرﮔڕاﻧﺪۆﺗ ﺳر زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی .ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ''ﺳﻠﻄﺎﻧﯽ'' ١٣٠ڕاﭘﯚرﺗﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯿﯿﮐﺎﻧﯽ ﺳﺑﺎرەت ﺑو زەﻣﻧ ﮐ ''اﯾﺮان'' داﮔﯿﺮ ﮐﺮاﺑﻮو و ﮐﻮرد ﺧﺑﺎﺗﯽ ﺑﯚ ﺋﺎزادی و ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ ﺧﯚی دەﮐﺮد، وەرﮔاوەﺗ ﺳر زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی .ﻟو ﭘرﺗﻮوﮐﺷﺪا ﺑﮕﮐﺎن ﺑ ﺷﻮەﯾﮐﯽ ﮐﺮۆﻧﯿﮑﻞ ڕﯾﺰ ﻧﮐﺮاون،
98
ﺧﺎﮏ ﮐ ﮔﻟﮏ ﮔﺮﻧﮕ ﺗﺎ ﺧﻮﻨر ﺟﻮاﻧﺘﺮ ﺑواﻧﺘ ﻣﮋوو و ﺳﺎﮐﺎر
ﺑﺘﻮاﻧ ھﯚﮐﺎری ھﻧﺪﮏ ڕووداوی ﺑﯚ دەر ﮐوێ .ﻟ ژﺮەوە ﺧﺸﺘﯾﮐﻢ ﺳﺎز ﮐﺮدووە ﺗﺎ ﮐﻮن/ﻗﺷﺖ/ﺑﯚﺷﺎﯾﯽ ﻧﻮان ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯽ وەک ﺋﯽ رووﺳﮐﺎن ﺑﮑوﺘ ﺑر ﭼﺎوی ﺧﻮﻨر.
ڕاﭘﯚرت ﺑ
ڕاﭘﯚرت ﺑ
ڕاﭘﯚرت ﻟ
ڕﮑوﺗﯽ
ڕﮑوﺗﯽ
21/November
Januar 1946
18 April 1946
ﻻﭘڕەی ١٩٥
ﻻﭘڕەی ١٨٨
36
ڕا ﺗﺎ 20/Desember 1945
ﻻﭘڕەی ١٨٤
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ھر وەک ﻟ ﺧﺸﺘی ﺳرﺪا دەﺑﯿﻨﺮێ ،ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯿﺶ ﮐ ﺑ زﻣﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ﭼﺎپ ﮐﺮاون ،ﺑ ﺷﻮەی ﮐﺮۆﻧﯿﮑﻞ ڕﯾﺰ ﻧﮐﺮاون .ھﺎوﮐﺎت ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎﻧﯽ ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﺳﺑﺎرەت ﺑو ﺳردەﻣ ﮐ دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﻻﯾن ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''ەوە ڕاﮔﯾﻨﺪرا ،ﺑو ﻧﮐﺮاوﻧوە و ﺑﯚﺷﺎﯾﯿﮐﯽ ﺑرﭼﺎو ﻟو ڕاﭘﯚرﺗﺎﻧدا ھﯾ! ﺋﻣ ﯾﮐﻣﺠﺎر ﻧﯿﯿ ﮐ ﮐﻮن و ﮐﻟﻨﯽ ﺋﺎوا ﻟ ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎﻧﯽ زﻟﮫﺰاﻧﺪا دەﺑﯿﻨﻢ. ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﻣش ﺑﺎس ﺑﮑﺮێ ﮐ ﻧﻮی ﺋو دوو ﭘرﺗﻮوﮐ ﮐ ﻟ ﻻﯾن دوﮐﺘﻮور ھوراﻣﯽ و ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ''ﺳﻠﻄﺎﻧﯽ'' وەرﮔدراوﻧ ﺳر ﮐﻮردی ،ھی ﺗﺪاﯾ .ڕاﭘﯚرﺗﯽ دﯾﭙﻠﯚﻣﺎﺗﮐﺎن وەک ﺑﮕ ﻧﺎﯾﻧ ﺋژﻣﺎردن .ھر ﺑﯚﯾ ﺑﺎﺷﺘﺮ واﺑﻮو ﺑ ﺟﮕﺎی ﺑﮕ ﻟ ڕاﭘﯚرت ﺑﯚ ﻧﻮی ﮐﺘﺐ ﮐﮏ وەرﮔﯿﺮاﺑﺎ. زۆر ﻧﻮوﺳری ڕۆژﺋﺎواﯾﯿﺶ ھن ﮐ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮐﻮردن و ﮔﻮﻣﺎن ﻟوەدا ﻧﯿﯿ ﮐ ﻧﻮوﺳری ﺑ ﺗﻮاﻧﺎن ،ﺑم ھﯚﮐﺎری ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ زاﻧﯿﺎری ھﯾﺎن دەﮔڕﺘوە ﺑﯚ ﺋو ﺳرﭼﺎواﻧی ﮐ ﭘﺸﺘﺮ ﺑو ﺑﻮوﻧﺗوە ،ﺷﺘﮏ ﮐ ﺑﺎﺷﺘﺮ واﺑﻮو ﻟﯽ ورد ﺑﺒﻨوە، ﻣﺎدام وەک ﺷﺎرەزا و ﭘﺴﭙﯚڕ و ...ﻧﺎوﯾﺎن دەﺑﺮدرێ .ﮐﻮردەﮐﺎﻧﯿﺶ ﺧﯚﯾﺎن ﺧﺗﺎﺑﺎرن ﮐ ﭘﺶ ﺋوە ﻧﻮوﺳﺮاوەﯾک ﺑو ﮐﻧوە ،ﻟﮑﯚﯿﻨوەی وردﯾﺎن ﻧﮐﺮدووە .ﺋوان ﺑﺎﺷﺘﺮ واﺑﻮو ﺑرﭘرﭼﯽ ﺋو ﮐﺘﺒﮕﻟﯾﺎن داﺑﺎوە ﮐ زاﻧﯿﺎری ھ ﻟ ﺳر ﻣﮋووەﮐﯾﺎن ﺑو دەﮐﻧوە. ﭘﺸﺘﺮ ﻟم ﻧﺎﻣﯿﻠﮑﯾدا ﺑﺎس ﻟوە ﮐﺮا ﮐ'' ﺑﺎﻗﺮۆف'' چ ﭘﻼﻧﮑﯽ ھﺑﻮو .ﺋوان ﮔرەﮐﯿﺎن ﺑﻮو ﮐ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑ ﺟﮕﺎی ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ ،ﺑ ﺷﻮﻦ وەرﮔﺮﺗﻨﯽ ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺘﻨﯿﮑﯽ ﻟ ژﺮ ﺑﺎﯽ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن ﮐوێ .ﻓﺎﮐﺖ و ﺑﮕﮐﺎن ﺋﻣ دەﺳﻟﻤﻨﻦ ﮐ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﺗﺮﮐﯽ ﻟ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان''ێ ﺑﮕی ﺗزوﯾﺮ و ﺳﺎﺧﺘی ''ﺟﻌﻞ'' ﮐﺮدووە ﺗﺎ ﻣﮋووی ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭼواﺷ ﺑﮑن. ﺑﮕﮐﺎن ﺳﻟﻤﻨری ﺋوەن ﮐ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﻧﺗوەﯾﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن ﻟ ﺗورﺰ، ﺳرﺑﺧﯚ ﻧﺑﻮون ،ﺑم وەک ﻟﻘﮏ ﻟ داری ﺳﯚﭬﯿت ﺑﮐﺎر ﺑﺮدرا ﺗﺎ ﯾﺎن زەﺧﺖ
37
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺑﺨﺎﺗ ﺳر ''اﯾﺮان'' ﺑﯚ ﺑ دەﺳﺖ ھﻨﺎﻧﯽ ﻧوﺗﯽ ﺑﺎﮐﻮوری ''اﯾﺮان'' ،ﯾﺎن ﺋوە ﮐ دەﺳﺖ ﺑ ﺳر ﻧﺎوﭼی ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان'' داﺑﮕﺮن و ﺑﯿﺨﻧ ﺳر ﺧﺎﮐﯽ ﺳﯚﭬﯿت. ﻟﺮە ﭼﻧﺪ ﻧﻤﻮوﻧﯾک ﻟ ﭼواﺷﮐﺎرﯾﯿﮐﺎﻧﯽ ﺳﯚﭬﯿت و ﺧﮑﯽ ﺳر ﺑ وان ﻟ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن دەﺧﺮﺘ ﺑر ﭼﺎوی ﺧﻮﻨر و ﻧﺎڕاﺳﺘﺒﻮوﻧﯿﺎن دەﺳﻟﻤﻨﺪرﺖ. ﻧﻮوﺳراﻧﯽ ﺳر ﺑ ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە'' و ﺋو ﺣﯿﺰﺑﺎﻧی ﮐ ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿﺎن ﺑ ﺳﯚﭬﯿﺗوە ھﺑﻮوە ،ﻟ ﻧﻮوﺳﯿﻨوەی ﻣﮋووی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھوﯿﺎن داوە ﺗﺎ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﮐﺎﻧﯽ ﺳﯚﭬﯿت ﺑﭙﺎرﺰن و ھﻣﺎن ﻣﺘﯚدﯾﺎن ﺑﯚ ﺑوﮐﺮدﻧوەی زاﻧﯿﺎری ﻧﺎڕاﺳﺖ ﺳﺑﺎرەت ﺑ ﻣﮋووی ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﺑو ﮐﺮدۆﺗوە .ڕاﺳﺘﯿﯿک ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﮐ ﺋوەی زﻟﮫﺰاﻧﯽ ڕۆژﺋﺎواﯾﯽ ﺑ دژی ﻧﺗوەی ﮐﻮردﯾﺎن ﮐﺮدووە ﻟ ﻻﯾن ﺑﮐﺮﮕﯿﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ﺳﯚﭬﯿﺗوە ﺑﺎﺳﯽ ﻟﯽ ﮐﺮاوە .ﺋﻣش زۆرﺗﺮ ﻟ ﺑر ﺷڕی ﺋﺎﯾﺪۆﻟﯚژی ﺧﯚﯾﺎن دەﮔڵ ﺋﻤﭙﺮﯾﺎﻟﯿﺴﺘﮐﺎن ﺑﻮوە ﻧک ﻟ ڕووی دﺴﯚزی ﺑﯚ ﻧﺗوەی ﮐﻮرد .ﺑ دﻨﯿﺎﯾﯿوە ﻧﻮوﺳراﻧﯽ ''اﯾﺮان''ی'' ،ﻋﺮاق''ی'' ،ﺗﺮﮐﯿ''ﯾﯽ و ''ﺳﻮرﯾ''ﯾﯿﺶ ﺣزﯾﺎن ﻟوەﯾ و ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﺋو ﺑﮕ ﺳﺎﺧﺘ و ﻧﺎڕاﺳﺘﺎﻧ دەﮐن. ﺋﺎﻣﺎﻧﺠﯽ ﺋوان ﺳﺎزﮐﺮدﻧﯽ وﻨﯾﮐﯽ ﻗﺰەوەن ﻟ ﻧﺗوەی ﮐﻮردە ﮐ وا ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪەن ﮐﻮرد ﭼﻧﺪ ''ﻃﺎﯾﻔ ''و ﻋﺷﯿﺮەﺗﮑﯽ ﻧﺎﺷﺎرﺳﺘﺎﻧﯿﻦ ﮐ ھﯿﭽﮑﺎت ھوﯽ ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ وﺗﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻧداوە .ﺋوان وەک ﮐﺳﺎﻧﮑﯽ ﺑ ﻻﯾن و ﺋﺎﮐﺎدﻤﯽ ﻧﺎﻧﻮوﺳﻦ و ﻟﮑﯚﯿﻦ ﻧﺎﮐن و ﭘﻨﻮوﺳﯿﺎن وەک ﭼﮐﮏ ﺑﮐﺎر دەﺑﺮدرێ ﺗﺎ ﺳﻨﻮورە دزراوەﮐﺎﻧﯿﺎﻧﯽ ﭘ ﺑﭙﺎرﺰن .ﺋوان ﻣﮋووی ﮐﻮرد دەﮐﻮژن .ﻧﯾﺎراﻧﯽ ﮐﻮرد ھرﮐﺎت ھوﯿﺎن داوە ﺗﺎ ﻧﺎﺳﻨﺎﻣی ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﺑﺸﯚﻧوە.
38
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﭼﻧﺪ ﻧﻤﻮوﻧﯾک ﻟ ﺑﮕ ﺳﺎﺧﺘﮐﺎن ﯾک ﻟو ھوﻧی ﮐ ﻧﯾﺎراﻧﯽ ﮐﻮرد داوﯾﺎﻧ ،ﺑوﮐﺮدﻧوەی ﭘۆﭘﺎﮔﻧﺪەی ﺋوەﯾ ﮐ ﺳرﮐﺮدە ﮐﻮردەﮐﺎن وەک ﮐﺳﺎﻧﮏ ﭘﻨﺎﺳ ﺑﮑن ﮐ ﭘﻮەﻧﺪی ﻧﺎﺋﺎﺳﺎﯾﯿﺎن ﺑ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ دﯾﮑوە ھﺑﻮوە ،ﺋوە ﮐ ﺋوان داوای ﭼک و ﭘﺎرە دەﮐن و وەک ﺑﮐﺮﮕﯿﺮاوان ﺑﺎﺳﯽ ﻧﺎڕاﺳﺘﯿﺎن ﻟ ﺳر ﺑو دەﮐﻧوە ﮐ ﺑ ﺳﺎﮐﺎری دەﮐدرﻦ. ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎﻧﯽ ﺳﯚﭬﯿت و ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ﮐ ﭘﺸﺘﺮ ﻧﺎوﯾﺎن ﺑﺮدرا ﺗﺎﻗ ووﺷﯾک ﻟ ﻣڕ ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ ﮐﻮرد و داﻣزراﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎس ﻧﺎﮐن .ﺋوان ھوﯿﺎن داوە ﺗﺎ وﻨﯾک ﻟ ﮐﻮرد ﺳﺎز ﺑﮑن ﺗﺎ ھﯚﮐﺎری ڕووﺧﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺗﻧﯿﺎ ﺑﯚ ﮐﺸی ﻧﺎوﺧﯚﯾﯽ ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﺑﮕڕﻨﻨوە ،ﺋوان ھﯿﭻ ﺑﺎس ﻟوە ﻧﺎﮐن ﺑﺮﯾﺘﺎﻧﯿﺎ ،ﺋﺎﻣﺮﯾﮑﺎ و ﺳﯚﭬﯿت چ ﭘﻼﻧﯿﮑﯿﺎن ﺑ دژی ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﻟ ﮐﯚﻧﻔﺮاﻧﺴﮐﺎﻧﯽ ''ﻃﮫﺮان'' و ''ﯾﺎﻟﺘﺎ'' داڕﺷﺖ .ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎﻧﯽ ﺋوان ھﯿﭻ ﺑﺎس ﻟ ﺑرژەوەﻧﺪﯾﯿﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟ ڕۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ﻧﺎﮐﺎ .ﮐﯚﻣﺎری ﺗۆرﯾﺴﺘﯽ ''اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان'' ﻟ ٣٠ ﺳﺎﯽ ڕاﺑﺮدوو ﺑردەوام ﺧرﯾﮑﯽ ﺋوە ﺑﻮوە ﮐ ﺣﯿﺰﺑ ﮐﻮردﯾﯿﮐﺎﻧﯽ
ڕۆژھﺗﯽ
ﮐﻮردﺳﺘﺎن
ھﺎوﮐﺎری
''ﺻﺪام
ﺣﺴﯿﻦ''
ﺑﻮون
وەک
ﺑﮐﺮﮕﯿﺮاوﮑﯽ ''ﻋﺮاق'' ﻟ ﮐﺎﺗﯽ ﺷڕی ﺋو وﺗ دەﮔڵ ''اﯾﺮان'' ڕۆﯿﺎن ھﺑﻮوە. ﮐﺎﺗﮏ ﮐ'' ﺻﺪام'' ﻟ دەﺳت ﮐوت ،ﻟﮋﻧﯾک ﭘﮑﮫﺎﺗﻮو ﻟ ﮐﻮرد" ،ﺷﯿﻌ "و "ﺳﻨﯽ" ﭘﮏ ھﺎت و ﺑرﭘﺮﺳﺎﯾﺗﯽ ﭘﺪاﭼﻮوﻧوەی ﺗواوی ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ''ﺑﻌﺚ''ﯾﺎن ﭘ ﺳﭙﺮدرا .ﮔﺮووﭘﯽ ﻟﮑﯚﯿﻨوە ﺗواوی ﺑﮕﮐﺎﻧﯿﺎن ﺧﺴﺘ ﺑر وردﺑﯿﻨﯿﯿوە و ﺗﺎﻗ ﯾک ﺑﮕﯾﺎن ﻧدۆزﯾﯿوە ﮐ ﺑ دژی ﺣﯿﺰﺑ ﮐﻮردﯾﯿﮐﺎﻧﯽ ڕۆژھﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن و ﺳرﮐﺮدەﮐﺎﻧﯽ ﺋو ﺣﯿﺰﺑﺎﻧ ﺑﮐﺎر ﺑﮫﻨﺪرﺖ .دوﮐﺘﻮور ''ﻣﺤﻤﻮد ﻋﺜﻤﺎن'' ﮐ ﻟ ﺳرۆﮐﺎﯾﺗﯽ ﺋو ﻟﮋﻧﯾدا ﮐﺎری دەﮐﺮد ،ﺑ ڕاﺷﮑﺎوی ڕاﯾﮕﯾﺎﻧﺪ ﮐ ﺣﯿﺰﺑ ﮐﻮردﯾﯿﮐﺎﻧﯽ ڕۆژھﺗﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ،ﭘﺸﯿﻨﯾﮐﯽ ﺧﺎوﻨﯿﺎن ھﯾ و ھﯿﭻ ﺷﺘﮑﯽ ﻧﮕﺎﺗﯿﭫ ﺳﺑﺎرەت ﺑوان ﺑ دەﺳﺘوە ﻧﯿﯿ .ڕاﭘﯚرﺗﮐﺎﻧﯽ ''وﯾﮑﯿﻠﯿﮑﺲ''ﯾﺶ ﺑ ھﻣﺎن ﺷﻮە ﺋم ﮔﺮﻧﮕ ﭘﺸﺘاﺳﺖ دەﮐﻧوە .ﺋﻣﺎﻧ دەﮐﺮێ ﺑ
39
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺑﮕوە ﺑﺨﺮﺘ ﺑر دەﺳﺖ و وەک ﻗﺴی ﻣﮋووﻧﻮوﺳﺎن ﻧﯿﯿ .ﺑﮕ ﺑﯚ ﺳﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺋو داﻧ ﻟ ﺑر دەﺳﺖ داﯾ .ھر وەھﺎ ﺑﮕ ﺑﯚ ﺋوەش ﻟ ﺑر دەﺳﺖ داﯾ و دەﮐﺮێ ﺑﺴﻟﻤﻨﺪرﺖ ﮐ ﻟ ڕۆژھﺗﯽ ﻧﺎوەڕاﺳﺖ ھﯿﭻ دەوﺗﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚ وﺟﻮودی ﻧﯿﯿ ھر ﮐﺎم ﻟوان ﺑ ﺷﻮەﯾک ﺑﮐﺮﮕﯿﺮاوی ﻻﯾﻧﮑﻦ. ﺳﯚﭬﯿت و ﮐﺳﺎﻧﯽ ﺳر ﺑ وان ﺑﮕی ﺳﺎﺧﺘﯾﺎن ﺳﺎز ﮐﺮدووە ﺗﺎ وﻨﯾﮐﯽ ﻧﺎﺷﺮﯾﻦ ﻟ ﺳر ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺳﺎز ﺑﮑن .ﻟﺮە ﺑﺎس ﻟ ﭼﻧﺪ ﻧﻤﻮوﻧ ﻟو ﮐﺎﻏزە ﺳﺎﺧﺘﺎﻧ دەﮐﯾﻦ و ﺳﺎﺧﺘﺑﻮوﻧﯿﺸﯿﺎن دەﺳﻟﻤﻨﯿﻦ. ﮐﺎﺗﮏ ﮐ'' اﯾﺮان'' ڕﮕی ﭘ درا ﺗﺎ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﻧﺗوەﯾﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن و ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﻧﺎو ﺑرێ ،ﺳﯿﺎﺳﺗﻮاﻧﺎﻧﯽ ﮐﻮرد ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﺑر دەﺳﺘﯿﺎن ﺳﻮوﺗﺎﻧﺪ ﺗﺎ ''اﯾﺮان'' ﺑﮕی ﺑ دژی ﺋو ﮐﻮرداﻧ وە دەﺳﺖ ﻧﮐوێ ﮐ ﭘﺸﺘﯿﻮاﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎرﯾﺎن ﮐﺮدﺑﻮو .ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﯾﺰاﻧﯽ ﮐ ﮐﺎرداﻧوەی ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ''اﯾﺮان'' چ دەﺑ و ﺋﺎﮔﺎدارﯾﺶ ﺑﻮو ﮐ ﻟ ﺗورﺰ چ ڕووی داﺑﻮو و ھر ﺑﯚﯾ ﮔرەﮐﯽ ﻧﺑﻮو ﮐﻮردﯾﺶ ﺗﻮوﺷﯽ ھﻣﺎن ﮐﺎرەﺳﺎت و ﺑﺳرھﺎت ﺑ ﮐ ﺗﺮﮐﺎﻧﯽ ﺗورﺰ ﺗﻮوﺷﯽ ﺑﺒﻮون .ﺋﻣ ﺑﯚ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''ی ﮔﻟﯿﮏ ﮔﺮﻧﮓ ﺑﻮو ﮐ ﮐﻮرد ﺑ دەﺳﺘﯽ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﻓﺎﺷﯿﺴﺘﯽ ''ﻃﮫﺮان'' وەک ﺗﺮﮐ ﺑﭙﺸﺘﯿﻮاﻧﮐﺎﻧﯽ ﺗورﺰ ﻧﮐﻮژرﻦ .ﺋو ﺧﯚی ﮐﺮدە ﻗﻮرﺑﺎﻧﯽ ﺧﮑﯽ ﺧﯚی و ﻟ ﭘﻨﺎو ووﺷﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺪا ڕاوەﺳﺘﺎ ،ﭼﻮون ﺳﻮﻨﺪی ﺧﻮاردﺑﻮو ﮐ ﺧﯾﺎﻧت ﺑ ﮐﻮرد و ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﮐﺎ''.ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺗﺎ ﮔﯿﺎﻧﺒﺧﺸﯽ ﺑراﻣﺒر ﻧﺗوەی ﮐﻮرد وەﻓﺎدار ﺑﻮو .ﻟ ﺧﯚڕاش ﻧﯿﯿ ﮐ ﺋو واﺗﺎﯾﮐﯽ زۆری ﻟ ﻧﻮ ﻧﺗوەی ﮐﻮرددا ھﯾ .ﺋو ﺳﻧﺒﻮﻟﯽ ﻧﯿﺸﺘﻤﺎﻧﭙروەری و وەﻓﺎدارﯾﯿ و ﺋو ڕۆژەی ﮐ ﺗﯿﺪا ﻟ ﺳﺪارە درا ،ڕۆژی ﺷھﯿﺪاﻧﯽ ﮐﻮرداﻧ. ''اﻣﯿﺮ ﻋﻠﯽ ﻻھﺮودی'' ﮐ ﻟ ﺳرﮐﺮداﯾﺗﯽ ''ﻓﺮﻗ دﻣﮑﺮات آذرﺑﺎﯾﺠﺎن''دا ﺑﻮو ،ﮐﺘﺒﯽ ﺑﯿﯚﮔﺮاﻓﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﺑ ﻧﻮی ''ﯾﺎد ﻣﺎﻧﺪەھﺎ و ﻣﻼﺣﻈھﺎ'' ﺑو ﮐﺮدۆﺗوە .ﺋو ﭘرﺗﻮوﮐ
40
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺑ زﻣﺎﻧﯽ ﭘﺎرﺳﯽ ﻟ ﺑﺎﮐﯚ ﺑ ﭼﺎپ ﮔﯾﯿﺸﺖ .ﻻﭘڕەی ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯽ "وﻨﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن" ﺋو زاﻧﯿﺎرﯾﯿی ﺑو ﮐﺮدۆﺗوە ﮐ'' ﻻھﺮودی" ﺳ ﻧﺎﻣی ﻟ ﻻﭘڕەﮐﺎﻧﯽ ٣٣٥ﺗﺎ ٣٥٧ی ﮐﺘﺒﮐی ﺑو ﮐﺮدۆﺗوە و ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﮐ'' ﺟﻨﺎب ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺋو ﻧﺎﻣﺎﻧی ﺑﯚ ''ﺑﺎﻗﺮۆف'' ﻧﺎردووە .ﭘﺶ ﺋوە ﮐ ﻧﺎﻣﮐﺎن ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪەﯾﻦ ،ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﻣش ﺑﯿﻦ ﮐ ﺑرﭘﺮﺳﯽ ﻻﭘڕەی ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯽ "وﻨﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن" ﻟم ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿوە ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ: >>ﻟ ھر ﺳﮏ ﻧﺎﻣﮐﺎن دا ﺋﯿﻤﺰای ﭘﺸوا ﻗﺎزی ﻣﺤﻣد ﺑ ﺑراورد ﮐﺮدن ﻟ ﮔڵ ﺳرﭼﺎوەی دﯾﮑ دا ﺑ ﺟﻮاﻧﯽ دەﻧﺎﺳﺮﯾﺘوە و چ ﮔﻮﻣﺎﻧﮏ ﻟ ڕەﺳن ﺑﻮوﻧﯿﺪا ﻧﯿﯿ.<<
99
ﻟ ﻻﭘڕەی داھﺎﺗﻮودا وﻨی ﺋو ﺳ ﻧﺎﻣﯾ دەﺑﯿﻨﻦ .ﭘﺸﮐﯽ ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﻣ ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﮐ ﺑرﭘﺮﺳﯽ ﻻﭘڕەی ﻧﺎﺳﺮاوی "وﻨﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن" ڕووﻧﯽ ﻧﮐﺮدۆﺗوە ﮐ ﺋو ﺳ ﺋﯿﻤﺰا ﺳﺎﺧﺘﯾی دەﮔڵ ﮐﺎم ﺳرﭼﺎوەی دﯾﮑ ﺑراوردی ﮐﺮدوون! ﮐﺎﻣ ﻧﻤﻮوﻧ ﻟ ﺋﯿﻤﺰاﮐﺎﻧﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺑﯚ ﺑراوردﮐﺮدن ﺑﮐﺎر ﺑﺮدراون، ﮐﺎﺗﯿﮏ ﮐ ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﺑ ﺑﯽ ﮔﻮﻣﺎن ﺋو ﺳ ﺋﯿﻤﺰاﯾ ﺋﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''ن؟ ﺋو ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ﭼﻧﺪ ﻧﻤﻮوﻧﯾﮐﯽ ﻟ ﺋﯿﻤﺰاﮐﺎﻧﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺑو ﮐﺮدﺑﺎوە ﮐ ھﯾﺗﯽ ،و ھروەھﺎ ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑﻮو ڕووﻧﯿﺸﯽ ﮐﺮدﺑﺎوە ﮐ ﻧﻮﺳﺨی ﺋﯚرﺟﯿﻨﺎﻟﯽ ﻧﻤﻮوﻧﮐﺎﻧﯽ ﺋو ﻟ ﮐﻮێ ڕادەﮔﯿﺮﻦ ﺑﯚ ﺋوە ڕەﻧﮕ ﮐﯚﻧﺘﺮۆﮏ ﭘﻮﯾﺴﺖ ﺑ .ﻟﮑﯚرﮑﯽ ﭘﺴﭙﯚڕ ﺷﺘﯽ ﺋﺎوا ﻧﺎﻧﻮوﺳ ﺑ ﺑ ﺋوە ﮐ ﺑﮕﯾک ﺑﺪاﺗ ﺑر دەﺳﺖ .ﺋﯿﻨﺠﺎ ﺋو ڕووﻧﯽ ﻧﮐﺮدۆﺗوە ﮐ چ ﺗﻮاﻧﺎ و زاﻧﺴﺘﮑﯽ ﻟ ﭘﻮەﻧﺪی ﺑ ''ﺗﺄﯾﯿﺪ''ﮐﺮدﻧﯽ ﺑﮕ و ﺋﯿﻤﺰا ھﯾ !ﮐﺎری ﺋﺎوا دەﺑ ﻟ ﻻﯾن ﺷﺎرەزاﯾﮑﯽ ﺗﺎﯾﺒت ﺑ ''ﺗﺄﯾﯿﺪ''ﮐﺮدﻧﯽ ﺑﮕ و ھﺴﻧﮕﺎﻧﺪن و ...ﺑﮕﻮﺗﺮێ.
41
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
وا وﺪەﭼ ﮐ ﺑرﭘﺮﺳﯽ ﻻﭘڕەی ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯽ "وﻨﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن" ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری
زاﻧﯿﺎرﯾﯿﮐﯽ ﺋوﺗﯚی ﻟ ﻣڕ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺳرﺑﺧﯚوە ﻧﺑ.
ھر وەک ﻟ وﻨﮐﺎﻧﯽ ﻻﭘڕەﮐﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮودا دەﺑﯿﻨﺮێ ،ﺳ دەﺳﺘﺨﺗﯽ ﺟﯿﺎواز ﻟ ﺳ ﻧﺎﻣﮐی ''ﻻھﺮودی''دا دﯾﺎرە .ﻻﭘڕەی ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯽ "وﻨﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن" و ''ﻻھﺮودی'' ھﯿﭻ ﻧﻤﻮوﻧﯾﮐﯿﺎن ﻟ دەﺳﺘﺨﺗﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺑو ﻧﮐﺮدۆﺗوە! ﺋﻣ ﮔﻟﮏ ﮔﺮﻧﮕ ﺑﺰاﻧﺮێ ﮐ ﮐ ﺋو ﻧﺎﻣﺎﻧی ﻧﻮوﺳﯿﻮە ﮐ ﺋو دوو ﺳرﭼﺎوەﯾ ﻟم ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿوە ھﯿﭻ زاﻧﯿﺎرﯾﯿک ﻧﺎدەﻧ دەﺳﺖ ﺧﻮﻨر! ﺑ ﭘﯽ ﺋو ﺑﮕ ڕاﺳﺘﻗﯿﻨﺎﻧی ﮐ ﻟ ﺑر دەﺳﺖ دان و ﻟﺮە دەﺧﺮﯾﻨ ﺑر ﭼﺎو ،ﺋﻤ دﻨﯿﺎﯾﻦ ﮐ ھﯿﭽﮑﺎم ﻟو ﺳ ﻧﺎﻣﺎﻧ ﺑ دەﺳﺘﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﻧﻧﻮوﺳﺮاون و ﺋﯿﻤﺰاش ﻧﮐﺮاون .ﮔﻟﮏ ﺳﺎﮐﺎرە ﮐ ﻟﯚﮔﯚ و ﺋﺎڕﻣﮏ ﻟ ﻧﺎﻣﯾک ڕا ﺑﯚ ﺳر ﮐﺎﻏزﮑﯽ دﯾﮑ ﮐﯚﭘﯽ ﺑﮑﺮێ .ﻟ ﺳر ﺗﮑﻨﯿﮑﯽ ''ﺟﻌﻞ''ی ﻧﺎﻣ ،ﺋﺎڕم و ﻟﯚﻏﯚ و ﺋﯿﻤﺰا ﭘﺸﺘﺮ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ''ﺣﺴﻦ اﯾﻮب زادە'')ﮔﯚران( ڕووﻧﮑﺮدﻧوەی ﺟﻮاﻧﯽ ﺑو ﮐﺮدۆﺗوە .ﺋو ﮐ ﻗﺎﻧﻮوﻧﯽ ﺧﻮﻨﺪووە ،ﭘﺸﺘﺮ ''ﺟﻌﻞ''ﺑﻮوﻧﯽ ﺋو ﺳ ﻧﺎﻣﯾی ﺑ ﻣﺘﯚدی ﺧﯚﯾﺎن ﺑﺎس ﮐﺮدووە و ﺑوﯾﺶ ﮐﺮاوەﺗوە .ﻧﺎﻣﯾک ﮐ ﻟ ﻻﯾن ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری دەوﺗﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚ ﺑﯚ ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری وﺗﮑﯽ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎر دەﻧﺮدرﺖ ،ﭘﻮﯾﺴﺘ ھﻧﺪﮏ ﺑ ﺷﻮەی ﭘﺮۆﻓﺸﯿﯚﻧل و ڕﮏ و ﭘﮏ ﺑﻨﻮوﺳﺮێ ﮐ ﺋو ﺗﺎﯾﺒﺗﻤﻧﺪﯾﯿﺎﻧ ﻟ ﺳ ﻧﺎﻣی ﺑرﺑﺎﺳﺪا وﺟﻮدی ﻧﯿﯿ .ﻟ ﻧﺎﻣی ﯾﮐم و دووھﻣﺪا ،ﺗﻧﯿﺎ ﺋﯿﻤﺰا ﻟﺪراوە ﺑم ﻟ ﻧﺎﻣی ﺳﮫﻣﺪا ﺋو ﮐﺳی ﮐ ﺋﯿﻤﺰای ﮐﺮدووە ،ڕﮑوﺗﯿﺸﯽ ﻟ ﺗﻧﯿﺸﺖ ﺋﯿﻤﺰاﮐ ﻧﻮوﺳﯿﻮە .ﻧﺎﻣﯾﮐﯽ ﻓرﻣﯽ ﮐ ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎرﯾﮏ ﺑﯿﻨﻮوﺳ ،ﭘﻮﯾﺴﺘ ﮐ ڕﮑوﺗﯽ ﻟ ﺳر ﺑﻨﻮوﺳﺮێ .ﺋو ﮐﺳی ﮐ ﺋﯿﻤﺰای ﮐﺮدووە ،ﻧﻮوﺳﯿﻮﯾﺘﯽ ''ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺿﯽ'' .ﻟ ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﺑ ﭘﯿﺘﯽ "ﻋﺮﺑﯽ'' ﮐ ﺳرﭼﺎوە ﻟ ﺧﺗﯽ ﺋﺎراﻣﯽ وەردەﮔﺮێ ،ووﺷی ''ﻗﺎﺿﯽ'' ﺳ ﻧﻮﻗﺘی ھﯾ .ﮐﺎﺗﮏ ووﺷﯾک ﺳ ﻧﻮﻗﺘی ھﺑ ،دەﮐﺮێ ﺋو ﻧﻮﻗﺘﺎﻧ ﺑ ﺷﻮەی ﺟﯚراوﺟﯚر ﺑﻨﻮوﺳﺮﻦ .ﻣﺮۆڤ دەﺗﻮاﻧ ھر ﺳﮏ ﻧﻮﻗﺘ ﺑ ﺟﯿﺎ ﻟ ﯾک ﺑﻨﻮوﺳ ،دەﮐﺮێ دوو داﻧﯾﺎن ﺑ ﯾﮐوە وەک ھﮑﯽ ڕاﺳﺖ) (-ﺗﮑڵ ﺑﮑﺮﻦ و
42
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﻧﻮﻗﺘی ﺳﮫﻣﯿﺶ ﺑ ﺟﯿﺎ ﺑﻨﻮوﺳﺮﺖ .ھروەھﺎ دەﮐﺮێ ﮐ ھر ﺳﮏ ﻧﻮﻗﺘی ووﺷﮐ ﻟ ﺧﺗﮑﯽ ﺧﻮار و ﮐواﻧﯽ ەﺑ ﯾﮐوە ﺗﮑڵ ﺑﮑﺮﻦ ،ﺑم ﺑ ﭘﯽ ﻋﺎدەت و ﻧﻮوﺳﯿﻦ ﭘﺎش ﻣﺎوەﯾک ھر ﻣﺮۆﭬﮏ ﺑ ﺷﻮەﯾﮐﯽ ﺗﺎﯾﺒت ﺑ ﺧﯚی ﻧﻮﻗﺘﮐﺎن ﻟ ووﺷﮐﺎﻧﺪا دەﻧﻮوﺳ .ﺑ ﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﻟ ﺋﯿﻤﺰادا ﮐ دەﺑ ﺋو ﺣﺎﺗ ﺣﺗﻤن ﻟ ﺑر ﭼﺎو ﺑﮕﯿﺮێ. ﻟ ﻧﺎﻣی ﯾﮐﻣﺪا دەﺑﯿﻨﺮێ ﮐ ﺋو ﮐﺳی ﺋﯿﻤﺰاﮐی ﻟﯿﺪاوە ،ھر ﺳﮏ ﻧﻮﻗﺘی ﻧﺎوی ''ﻗﺎﺿﯽ'' ﺑ ﯾﮐوە وەک ﺧﺗﮑﯽ ﺧﻮار و ﮐواﻧﯽ ﺗﮑڵ ﮐﺮدووە ،ﺑم ﻟ ﻧﺎﻣﮐﺎﻧﯽ دووھم و ﺳﮫﻣﺪا ﺟﯿﺎوازن .ﻟ ﻧﺎﻣﮐﺎﻧﯽ دووھم و ﺳﮫﻣﺪا دوو ﻧﻮﻗﺘی ﭘﯿﺘﯽ ''ق" ﻟ ﻧﺎوی ''ﻗﺎﺿﯽ''دا ﺑ ﺷﻮەی ھﮑﯽ ڕاﺳﺖ ) (-ﺗﮑڵ ﮐﺮاون و ﻧﻮﻗﺘی ﭘﯿﺘﯽ ''ض'' ﺑ ﺗﻧ ﻧﻮوﺳﺮاوە .ﺷﻮﻨﯽ ﻧﻮﻗﺘﮐﺎﻧﯿﺶ ھﻧﺪﮏ ﻟﮏ ﺟﯿﺎوازن وەک ﻟ ﺋﯿﻤﺰای ﻧﺎﻣﮐﺎﻧﯽ دووھم و ﺳﮫﻣﺪا دەﺑﯿﻨﺮێ .ﻟ ﻧﺎﻣی دووھﻣﺪا ﻧﻮﻗﺘی ﭘﯿﺘﯽ ''ض'' ﮐ ﺑ ﺗﻧ ﻧﻮوﺳﺮاوە ،ڕﮏ ﻟ ﺳر دوو ﻧﻮﻗﺘﮐ ﻧﻮوﺳﺮاوە ﮐ وەک ھ دەﮔڵ ﯾک ﺗﮑﻦ ﺑم ﻟ ﻧﺎﻣی ﺳﮫﻣﺪا ﻧﻮﻗﺘی ﭘﯿﺘﯽ ''ض'' ﻟو ﺷﻮﻨ داﻧﻧﺪراوە ﮐ ﻟ ﻧﺎﻣی ژﻣﺎرە دوو دا دەﺑﯿﻨﺮێ) .ﺋم ﺗﺎﻗ ﺟﯿﺎوازﯾﯿ ﻟ ﭼﺎو ﺟﯿﺎوازﯾﯿﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑ زۆر ﮔﺮﻧﮓ ﻧﯿﯿ و ﺋﺎﺳﺎﯾﯿ ﮐ ﺷﻮﻨﯽ ﻧﻮﻗﺘ ھﻧﺪﮏ ﺟﯿﺎوازﺗﺮ ﺑ ﺑم ﺟﯿﺎوازﯾﯿﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑ ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﯿﻦ و ﭘﻮەﻧﺪی ڕاﺳﺘوﺧﯚﯾﺎن ﺑ'' ﻋﺎدەت و ڕاھﺎﺗﻨﯽ ﻣﺮۆڤ ﻟ ﺋﯿﻤﺰاﮐﺮدﻧﺪا ھﯾ.( دوو ﻧﺎﻣی ﯾﮐم ﻟﯚﮔﯚﯾﺎن ﻟ ﺳر ﻧﯿﯿ ﺑم ﻧﺎﻣی ﺳﮫم ﻟﯚﮔﯚی ﭘﻮەﯾ !ﮔﻟﯚ ﻧﺎﻣﯾﮐﯽ ﻓرﻣﯽ دەﺑ ﺋﺎوا ﺑ؟ ﺑ دﻨﯿﺎﯾﯿوە ﻧﺎ. ﭘﺮﺳﯿﺎری ﮔﺮﻧﮓ ﺋﻣﯾ ﮐ ﻧﻮﺳﺨی ﺋﯚرﺟﯿﻨﺎﻟﯽ ﺋو ﺳ ﻧﺎﻣﯾ ﻟ ﮐﻮێ ڕادەﮔﯿﺮﻦ؟ ﮐﺎﻣ ﺋﺎرﺷﯿﻮ ﻟ ﮐﺎﻣ وت؟ ﺋم زاﻧﯿﺎرﯾﯿﺎﻧ ﭘﻮﯾﺴﺘﻦ ﺗﺎ ﺧﻮﻨر/ﻟﮑﯚر ﺑﯚ ﮐﯚﻧﺘﺮۆﮑﺮدﻧﯽ ﺑﻮاری ﺑﯚ رەﺧﺴﺎﺑ. ﻧﻮوﺳری ﺋم ﻧﺎﻣﯿﻠﮑﯾ ھﯿﭻ زاﻧﺴﺘﮑﯽ ﺳﺑﺎرەت ﺑ ﺋﯿﻤﺰا و ڕەﺳﻧﻨﺎﺳﯿﻨﯽ ﺑﮕ ﻧﯿﯿ ،ﺑم ﺑ ھﯚی ﺋوە ﮐ ﺑﮕی ڕاﺳﺘﻗﯿﻨ ﻟ ﺑر دەﺳﺖ داﯾ و دەﺧﺮﻨ ﺑر
43
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﭼﺎوی ﺧﻮﻨر )ڕﯽ ﺣﺎﺷﮑﺮدﻧﯿﺸﯽ ﻧﯿﯿ ،(ھر ﺑﯚﯾ ڕﮕ ﺑ ﺧﯚی دەدا ڕەﺧﻨ ﺋﺎراﺳﺘی ﺋو ﮐﺳﺎﻧ ﺑﮑﺎ ﮐ ﺑ ﺑ ﺋوە ﮐ زاﻧﺴﺖ و ﺋﺎﮔﺎﯾﯿﮐﯿﺎن ھﺑ و ﺧﯚﯾﺎن ﺑ ﻟﮑﯚر دەزاﻧﻦ ،ﭼﻧﺪ ﺑﮕی ﺳﺎﺧﺘ و ﺳﺎزﮐﺮاو ﺑ ڕەﺳن ﭘﻨﺎﺳ دەﮐن. ﻟم ﻧﺎﻣﺎﻧدا چ ﻧﻮوﺳﺮاوە؟ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋو ﺑ ﻧﺎو ﺑﮕﺎﻧ ﻟ چ ﺋﺎﺳﺘﮏ داﯾ؟ ''ﻻھﺮودی'' و ﺑرﭘﺮﺳﯽ ﻻﭘڕەی ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯽ "وﻨﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن" دەﺑﮋن ﮐ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ" ﻟ ﻧﺎﻣی ﯾﮐﻣﺪا ''ﺑﺎﻗﺮۆف''ی ﺑ'' ﺑﺎوﮐﯽ ﮐﻮردان'' ﻧﺎو ھﻨﺎوە! ''ﻻھﺮودی'' و ﺑرﭘﺮﺳﯽ ﻻﭘڕەی ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯽ "وﻨﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن" ﭘﯿﺎن واﯾ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﮐﺳﮑﯽ وەک ''ﺑﺎﻗﺮۆف''ی ﺑ'' ﺑﺎوﮐﯽ ﺧﮑﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن'' ﻧﺎو ﺑﺮدووە و وا واﺗﺎ دەﺑﺧﺸ ﮐ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﮐﻮردﯾﺸﯽ وەک ﺑﺷﮏ ﻟ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن ھﻨﺎﺑﺘ ﺋژﻣﺎر و ﻧک وەک ﻧﺗوەی ﮐﻮرد! ﻟ ﻧﺎﻣی ﺳﮫﻣﺪا ''ﻻھﺮودی'' و ﺑرﭘﺮﺳﯽ ﻻﭘڕەی ﺋﯿﻨﺘﺮﻧﺘﯽ "وﻨﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن" دەﺑﮋن ﮐ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''، ''ﺑﺎﻗﺮۆف''ی ﺑ'' ﺳﮑﺮﺘﺮی ﮔﺸﺘﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ﮐﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن'' ﻧﺎو ﺑﺮدووە. ﺳﯾﺮە ﮐ ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎرﮑﯽ وەک ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﮐ ﺋﻤ زاﻧﯿﺎری زۆرﻣﺎن ﺳﺑﺎرەت ﺑو ھﯾ ،ﻧﺎﻣی ﺑو ﺷﻮەﯾ ﻧﻮوﺳﯿﺒ .ﻟ ﻧﺎﻣﯾﮐﺪا ''ﺑﺎﻗﺮۆف''ی ﺑ ﺑﺎوﮐﯽ ﮐﻮردان ﻧﺎو ﺑﺮدﺑ ،ﻟ ﻧﺎﻣﯾﮐﯽ دﯾﮑدا ﺑ ﺳﮑﺮﺘﺮی ﺣﯿﺰﺑﮏ ،ﻟ ﻧﺎﻣﯾﮐﺪا وەک ﮐﻮردﮏ ﻧﺎﻣی ﻧﻮوﺳﯿﺒ و ﻟ ﻧﺎﻣﯾﮐﯽ دﯾﮑدا ﮐﻮردی ﺑ ﺑﺷﮏ ﻟ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن ﻧﺎو ﺑﺮدﺑ و ﻧک وەک ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ! ﺋﻤ ﺑ ﭘﯽ ﺋو زاﻧﯿﺎری و ﺑﮕﺎﻧی دەﺳﺘﻤﺎن ﭘﯽ ڕاﮔﯾﯿﺸﺘﻮوە ،دەزاﻧﯿﻦ ﮐ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' زۆر ﮐﻮرت و ﭘﻮﺧﺖ ﻗﺴی دەﮐﺮد و دەﯾﻨﻮوﺳﯽ و ھرﮐﺎت ﻟ ھﺲ و ﮐوت و ﻧﻮوﺳﯿﻦ و ﻗﺴﮐﺮدﻧﺪا ھرﮐﺎت ﺧﯚی ﺑ ﺷﻮەﯾﮐﯽ ﺳﺘﺎﻧﺪارد زۆر ﺑڕﺰ و ﺑرز و ﺋﺎﮐﺎدﻤﯽ ڕادەﮔﺮت .ﭘﺶ ﺋوە ﮐ ﺑ ﺑ ھﯿﭻ ﭼﺷﻨ ﮔﻮﻣﺎﻧﮏ ﺳﺎﺧﺘ ﺑﻮوﻧﯽ ﺋو ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎﻧ ﺑﺴﻟﻤﻨﯿﻦ ،ﺣز دەﮐم ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﮐﺳﮏ
44
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺑﮑم ﮐ ﻟ ٥٣ ﮐﺳﮏ ﺑﻮو ﮐ ﻟ دەﺳﺘﭙﮑﯽ داﻣزراﻧﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە'' دەﮔڵ ﺋو ﺣﯿﺰﺑ ﺑﻮو'' .ﺑﺰرگ ﻋﻠﻮی'' ﻧﺎوﮑﯽ ﻧﺎﺳﺮاوە ﺑﯚ ھﻣﻮو ''اﯾﺮان''ﯾﯿک .ﯾک ﻟ ﭼﻧﺪ ﺋﻠﯿﺘﮏ ﮐ زۆرﯾﻨی ''اﯾﺮان''ﯾﯿﮐﺎن ڕﺰﯾﺎن ﺑﯚی ھﯾ'' .ﺑﺰرگ ﻋﻠﻮی'' دەﮔڵ ﭼﻧﺪ ﮐﺳﮑﯽ دﯾﮑ ﻟ'' ﻃﮫﺮان''ەوە ﺳﻓرﯾﺎن ﺑﯚ ﻣھﺎﺑﺎد ﮐﺮدﺑﻮو و ﻟ ﻧﺰﯾﮑوە ﺑ ﺧﺰﻣﺗﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﮔﯾﯿﺸﺘﺒﻮون .ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﻣش ﺑﮕﻮﺗﺮێ ﮐ ﺑﺎﺳﯽ ﺳﻓر و دﯾﻤﺎﻧی ﺋو ﭼﻧﺪ ﮐﺳ ﻟ ژﻣﺎرەی ﯾﮐﻣﯽ ڕۆژﻧﺎﻣی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﭼﺎﭘﯽ ﻣھﺎﺑﺎد ﻟ ﺑرواری ١١ی ١ی ١٩٤٦دا ﭘﺸﺘاﺳﺖ ﮐﺮاوە و ﻧﺎوی ''ﺑﺰرگ ﻋﻠﻮی'' ﻟ ﯾﮐم ژﻣﺎرەی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ھﺎﺗﻮوە'' .ﺑﺰرگ ﻋﻠﻮی'' ﻟ ﻣﺎرﺳﯽ ١٩٨٥ی زاﯾﯿﻨﯽ ﻟ ﻻﯾن ﮐﺳﮏ ﺑ ﻧﺎوی ''ﺑﺎﻗﺮ ﻣﺆﻣﻨﯽ'' ﻟ ﺷﺎری ﭘﺎرﯾﺲ دﯾﻤﺎﻧی دەﮔڵ ﮐﺮاﺑﻮو'' .ﻋﻠﻮی'' ﺑﯚ ''ﻣﺆﻣﻨﯽ'' ﺑﺎس ﮐﺮدﺑﻮو ﮐ ﮐﺎﺗﮏ ﭼﻮوﺑﻮوﻧ ﻣھﺎﺑﺎد ڕەوﺷﯽ ﺷﺎر ﺑ چ ﺷﻮەﯾک ﺑﻮو .ﺋو ﭘﯽ واﺑﻮو ﮐ دﯾﺘﻨﯽ ھﻧﺪﮏ ﺷﺖ ﺑﯚ ﺋو ﺋﺎﺳﺎﯾﯽ ﻧﺑﻮو'' .ﻣﺆﻣﻨﯽ'' ﻟ "ﻋﻠﻮی'' ﭘﺮﺳﯿﺒﻮو ﮐ ﺋدی ﺳﺑﺎرەت ﺑو ﺷﺘﺎﻧ دەﮔڵ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ھﯿﭻ ﻗﺴﯾﮐﯽ ﮐﺮدﺑﻮو؟ ''ﺑﺰرگ ﻋﻠﻮی'' ﻟ وﻣﺪا ﺑ'' ﻣﺆﻣﻨﯽ'' ﮔﻮﺗﺒﻮو ﮐ:
>> ﻧﺎ ،ﻧﺎ! ﺋو ]ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ[ ﺋوەﻧﺪە ﺑ ﺋدەب و ﺋﯿﺤﺘﺮاﻣوە ﻟوێ داﻧﯿﺸﺘﺒﻮو و وەک ﭘﻐﻣﺒران ﻗﺴی دەﮐﺮد ﮐ ﻣﺮۆڤ ﻧﯾﺪەوﺮا ]ﻟ ڕووی ھڵ ﻧدەھﺎت[ ﻟو ﻗﺴﺎﻧ ﺑﮑﺎ .ﺑﯚ ﻣﻦ ﮐ ﺑ ھر ﺷﻮە ﺋﺎوا ﺑﻮو .ﺋواﻧﯽ دﯾﮑش ﺑ ھﻣﺎن ﺷﻮە ﻧﯾﺎﻧﭙﺮﺳﯽ<<. ﺋﻣ ﺋﻧﺪاﻣﮑﯽ ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە''ﯾ ﮐ ﺑﺎس دەﮐﺎ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ" ﮐ ﺑﻮو .ﻧﯾﺎراﻧﯽ ﮐﻮرد ﯾﮐﺠﺎر ﻧﺎﺷﺎرەزا ﺑﻮون ﮐ ﺑﮕی ﺋﺎوا ﺳﺎﺧﺘﯾﺎن ﺳﺎز ﮐﺮدووە. ''ﺣﮑﻮﻣﺖ ﻣﻠﯽ آذرﺑﺎﯾﺠﺎن'' زۆری ھوڵ دا ﮐ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ڕازی ﺑﮑﺎ ﮐ ﻧﺎوﭼ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﮐﺎن ﺑ ﺷﻮەی ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﻟ ژﺮ دەﺳﺗﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن 45
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺑڕﻮە ﺑﭽ .ﺋوان ﺧوﻧﯽ ﺋوەﯾﺎن دﯾﺒﻮو ﮐ ﺑﺷﮏ ﻟ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑ ﺳﯚﭬﯿﺗوە ﺑﺪرووﻧوە ﮔر ''اﯾﺮان'' ﻧﯾﻮﯾﺴﺘﺒﺎ ڕﮕی دەﺳت ﺑﯚ ﺣﯿﺰﺑﯽ ''ﺗﻮدە'' ﺋﺎوە و ﺑرﯾﻦ ﺑﮑﺎ و ﻧوﺗﯽ ﺑﺎﮐﻮوری ''اﯾﺮان''ﯾﺎن ﭘ ﻧدرێ. ﮐﺎﺗﮏ ''ﺑﺎﻗﺮۆف'' ﭘﺸﻨﯿﺎری ﻣﺎﻓﯽ ﺋﺘﻨﯿﮑﯽ ﮐﻮرداﻧﯽ ﻟ ژﺮ دەﺳﺗﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن ﺑﺎس ﮐﺮدﺑﻮو'' ،ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﮐﺎرداﻧوەﯾﮐﯽ ﺑرﭘﺮﺳﺎﻧی ﺑراﻣﺒر ﻧﺗوە و ﻧﯿﺸﺘﻤﺎن ﻟ ﺧﯚی ﻧﯿﺸﺎن داﺑﻮو و ﺑﯚی ڕوون ﮐﺮدﺑﻮوﻧوە ﮐ ﮐﻮرد ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ ﮔرەﮐ .ﺗﻧﺎﻧت ﺑ'' ﺑﺎﻗﺮۆف''ﯾﺶ ﮔﻮﺗﺮاﺑﻮو ﮐ ﮔر ﮐﻮرد داوای ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎری ﮐﺮدﺑﺎ ،ﺋوﮐﺎت ﻻی ''ﻃﮫﺮان'' داواﯾﺎن دەﮐﺮد ﻧک ﻟ ﻻی ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن. ڕﺒرﮑﯽ ﺋﺎوا ﮐ ﺑم ﺷﻮەﯾ ﻟ ﺳر ﮐراﻣت و ﺳروەری ﻧﺗوەﮐی ﺧﯚی ﻗﺴ ﺑﮑﺎ و ھﯿﭻ ﺑھﺎ و ''اﻋﺘﺒﺎر''ﮏ ﺑ وﯾﺴﺘﯽ ﺳﯚﭬﯿت ﻧدا ،ھﯿﭽﮑﺎت ﺧﯚی ﺑﯚ ﮐﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘﮑﯽ دەﺳﺘﮑﺮدی ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ داﻧﺎھﻨﺘوە و ﺑ ﺑﺎوﮐﯽ ﮐﻮردی ﻧﺎو ﺑرێ و داوای ﺗﺎﻧﮏ و ﭼﮐﯽ ﻟ ﺑﮑﺎ. ڕاﺳﺘﯽ ﭼﯿﯿ؟ ﺋو ''ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''ە ﮐ ﺑﻮو؟ ﺑﯚ ﭘﻤﺎن واﯾ ﮐ ﺋو ﻧﺎﻣﺎﻧ ﺳﺎﺧﺘ و ﺳﺎزﮐﺮاون؟ ﺋﻤ ﻟ ﻧﺰﯾﮑی ٥٠ﮐس وەک ﭘﺸﻤرﮔی ھﺰی ﭘﺸوا ،ﻣﮋووﻧﻮوس ،ﺳﯿﺎﺳﺗﻮان و ..ەﻣﺎن ﭘﺮﺳﯿﺎر ﮐﺮدووە ﮐ ﻧﺎوی ''ﭘﺸوا ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' چ ﺑﻮو؟ ﺟﯿﺎ ﻟ دوو ﮐﺳﯿﺎن ﺋواﻧﯽ دﯾﮑ ھﻣﻮو ﭘﯿﺎن واﺑﻮو ﮐ ﭘﺮﺳﯿﺎرﮑﯽ زۆر ﺳﯾﺮﻣﺎن ﻟ ﮐﺮدوون! ﮐﺸﮐ ﻟﺮە داﯾ .زۆرﯾﻨ ﻧﺎزاﻧﻦ ﮐ ﻧﻮی دروﺳﺘﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' چ ﺑﻮو! ﺋو ﺑ ﻧﺎوی ''ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﻧﺎﺳﺮاوە .ھﺎوﮐﺎت زۆر ﮐﺳﯿﺶ ﻧﺎوی ''ﭘﺸوا''ی ﺑﯚ ﺑﮐﺎر دەﺑن .ھﻧﺪﮏ دەﺑﮋن ''ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺿﯽ'' و زۆرﯾﻨ ﻟ'' ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﮐﮏ وەردەﮔﺮن .ﻟ ﻧﻮ ﺑﻨﻣﺎی ''ﻗﺎﺿﯽ''دا ﮔﻟﮏ ﺋﺎﺳﺎﯾﯿ ﮐ ﺳ ﻧﺎو ﺑﯚ ﭘﻨﺎﺳﮐﺮدﻧﯽ ﺋﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋو ﺑﻨﻣﺎ ﮔورەﯾ ﺑﮐﺎر ﺑﺒﺮدرﺖ ﺑم ھﺷﻦ ﮐ ﺳ ﻧﺎوﯾﺎن ﻧﯿﯿ. ھﻧﺪﮏ ﻟواﻧﯿﺶ ﺳ ﻧﺎوﯾﺎن ھﺑﻮوە و ﯾﮐﯿﺎن ﺑ ﭘﯽ وﯾﺴﺘﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻻﺑﺮدووە و دووی ﺑﮐﺎر دەﺑن .ﺑﯚ ﺋوە ﮐ وﻨﺷﻤﺎن ھﻨﺎﺑﺘوە ،دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺑﯚ وﻨ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ
46
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﻧﺎوی ﺑڕﺰان ''ﺷﯿﻨی ﻗﺎﺿﯽ'')ﻧﺎﺳﺮاو ﺑ ﮐﺎک ﺷﯿﻨ'' ،(ﻋﻤﺮ ﻗﺎﺿﯽ'' ،ﻋﺒﺪاﻟﻠ ﻗﺎﺿﯽ''''،ﻗﺎﺳﻢ ﻗﺎﺿﯽ'' و ...ھﺘﺪ ﺑﮑﯾﻦ .ھرﮐﺎم ﻟﻣﺎﻧ ﻧﺎوﮑﯽ ﺑﭽﻮوﮐﯿﺎن ھﯾ و ﻧﺎوی ﺑﻨﻣﺎﺷﯿﺎن ''ﻗﺎﺿﯽ''ﯾ .ﺑﺷﮑﯽ دﯾﮑ ﻟو ﺑﻨﻣﺎ ﮔورەﯾ ﺳ ﻧﺎوﯾﺎن ھﯾ و دواﯾ دوو داﻧﯾﺎن ﺑﮐﺎر ﺑﺮدووە .ﺑﯚ وﻨ دەﺗﻮاﻧﯿﻦ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﮑﯾﻦ ﺑ'' رﺣﯿﻢ ﺳﯿﻒ ﻗﺎﺿﯽ'' ﮐ ﻟ دواﯾﯿﺪا ﮔﯚڕی ﺑ'' رﺣﯿﻢ ﻗﺎﺿﯽ'' و ﻧﻤﻮوﻧی دﯾﮑش ﺑﯚ ھﻨﺎﻧوە ھﯾ وەک ﮐﻮڕی ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' و ...ھﺘﺪ .ﺑﺷﮑﯿﺶ ﻟ ﺋﻧﺪاﻣﺎﻧﯽ ﺋو ﺑﻨﻣﺎ ﮔورەﯾ ﺳ ﻧﺎوﯾﺎن ھﺑﻮوە و ﺋﺴﺘﺎش ﺑﮐﺎری دەﺑن .ﺑﯚ وﻨ ﯾک ﻟو ﮐﺘﺒﺎﻧی ﮐ وەک ﺳرﭼﺎوە ﮐﮑﻢ ﻟ وەرﮔﺮﺗﻮوە ،ﮐﺘﺒﮑ ﮐ ﻟ ڕووی ﯾﺎدداﺷﺘﮐﺎﻧﯽ ﻣﯿﺮزا ''ﺧﻠﯿﻞ ﻓﺘﺎح ﻗﺎﺿﯽ'' ﻧﻮوﺳﺮاوە .ﺑﯚ ﺋوە ﮐ ﭼﻧﺪ وﻨﯾﮐﯽ دﯾﮑﺷﻤﺎن ھﻨﺎﺑﺘوە دەﮐﺮێ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑﮑﯾﻦ ﺑ ﺑڕﺰان ''ﺳﻌﯿﺪ ﻣﻨﺼﻮر ﻗﺎﺿﯽ''، ''ﺳﺎﻣەﻧﺪ ﻣﺼﺒﺎح ﻗﺎﺿﯽ'''' ،ﻋﺒﺪاﻟﺮﺣﯿﻢ ﺟﻮاﻧﻤﺮد ﻗﺎﺿﯽ'' و ...ھﺘﺪ. ﭼﻤﺎ ﮔﺮﻧﮕﯽ ھﯾ ﮐ ﺑﺎﺳﯽ ﺋم ﻧﺎواﻧ ﺑﮑﯾﻦ؟ ﺑ ھﯚی ﺋوە ﮐ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﻧﺎوﮑﯽ دﯾﮑﺷﯽ ھﺑﻮو ،ﮔﺮﻧﮕﺘﺮﯾﻦ ﺧﺎﮏ ﮐ ﺳرﻧﺠﯽ ﺗﺎﯾﺒﺗﯽ ﭘ ﻧدراوە'' .ﺟﻨﺎﺑﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻋﻠﯽ'' ﮐ دادوەرﮏ ﺑﻮو ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد ،دوو ﮐﻮڕی ھﺑﻮو .ﻣﯿﺮزا ''ﺧﻠﯿﻞ ﻓﺘﺎح ﻗﺎﺿﯽ'' ﮐ ﭘرﺗﻮوﮐﯽ ﮐﻮرﺗ ﻣﮋووی ﺑﻨﻣﺎی ''ﻗﺎﺿﯽ'' ﻟ ڕووی ﯾﺎدداﺷﺘﮐﺎﻧﯽ ﺋو ﻧﻮوﺳﺮاوﻧﺗوە ،ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﮐ ﮐﻮڕەﮐﺎﻧﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻋﻠﯽ'' ﻧﺎوی ''ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم'' و ''اﺑﻮﻟﻘﺎﺳﻢ ﺳﺪر''ﯾﺎن ﻟ ﺳر داﻧﺪرا'' .ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم'' ﻧﺎوی ﺑﭽﻮوﮐﯽ ڕاﺳﺘﻗﯿﻨی ﺟﻧﺎﺑﯽ ﭘﺸوا ﺑﻮو'' .ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ'' ﻧﺎوی ﺗواوی ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮت ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺑﻮو .ﺋﻣی ﮐ ﮔﺮﻧﮕﯽ ﭘﺑﺎﯾﺧﯽ ھﯾ و ﺑﮕﮐﺎﻧﯿﺶ ﭘﺸﺘاﺳﺘﯽ دەﮐﻧوە ﺋﻣﯾ ﮐ ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ھﻣﻮوﮐﺎت ﻧﺎوی ﺗواوی ﺧﯚی واﺗ'' ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ'' ﻟ ﺋﯿﻤﺰاﮐﺮدﻧﺪا ﺑﮐﺎر دەﺑﺮد. ﺋﻤ ھﻧﺪﮏ ﻧﺎﻣﻣﺎن ﻟ ﺳﺎﯽ ٢٠٠٨ی زاﯾﯿﻨﯽ دﯾﺒﻮو ﮐ ﭘﻤﺎن واﺑﻮو ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺋﯿﻤﺰای ﮐﺮدﺑﻮون .ﻟو ﻧﺎﻣ ﺳﺎﺧﺘ و ﺳﺎزﮐﺮاواﻧدا ﺋﯿﻤﺰاﮐﺎن ﺑ ﺷﻮەی ''ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺿﯽ'' ﻧﻮوﺳﺮاون .ﺑم ﺋوەی ﮐ ڕاﺳﺘﯿﯿ و ﺣﺎﺷﺎی ﻟ ﻧﺎﮐﺮێ
47
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺋوەﯾ ﮐ ﺳرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻟ ﺋﯿﻤﺰاﮐﺎﻧﯿﺪا ھرﮐﺎت ﻟ ﻧﺎوی ''ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ'' ﮐﮑﯽ وەردەﮔﺮت .ﯾﮐﻣﺠﺎر ﮐ ﭼﺎوﻣﺎن ﺑ ﺋﯿﻤﺰای ڕاﺳﺘﻗﯿﻨی ﺟﻧﺎﺑﯽ ﭘﺸوا ﮐوت ،ﻟ ﭘرﺗﻮوﮐﯽ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ''ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻤﺪی''دا ﺑﻮو .ﻟوﺪا دﯾﺘﻤﺎن ﮐ ﻟ ژﺮ ﻧﺎوی ''ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺿﯽ'' ووﺷﯾﮐﯽ دﯾﮑش ﻧﻮوﺳﺮاوە ﮐ ﺑﯚﻣﺎن ڕوون ﻧﺑﻮو دەﺑ چ ﺑ .ﭘﺎش ﻟﻮردﺑﻮوﻧوەﯾﮐﯽ زۆر ﺑﯿﺮﻣﺎن ﮐﺮدەوە ﮐ ڕەﻧﮕ ﺋﯿﻤﺰای ﺟﻧﺎﺑﯽ ﭘﺸوا ﺑ ﺷﻮەی ''ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺿﯽ ھﻤﺎم'' ﺑﻮوە ﺑم ﭘﺎش ﺋوە ﮐ ﭘﻮەﻧﺪﯾﻤﺎن ﺑ ﺧﮑﯽ ﺷﺎرەزا و ﺟﯽ ﻣﺘﻤﺎﻧوە ﮔﺮت ،ﺑﯚﻣﺎن دەرﮐوت ﮐ ﻧﺎوی ﺗواوی ﺳرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ''ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ'' ﺑﻮوە. ﻟو ﮐﺘﺒدا ھر وەک ﻟ ﻻﭘڕەی داھﺎﺗﻮودا دەﺑﯿﻨﺮێ ،ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن دوو ﻧﻮﺳﺨی دەﺳﺘﺨت و ﺋﯿﻤﺰای ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''ﻣﺎن وە دەﺳﺖ ﮐوێ .ﻟ دواﯾﯿﺪا دەﺳﺘﻤﺎن ﺑ وەﺷﺎﻧﯽ ﮐﻮردی ﭘرﺗﻮوﮐﯽ ''ﮐﻮرﺗ ﻣﮋووی ﺑﻨﻣﺎی ﻗﺎزی ﻟ وﯾﻼﯾﺗﯽ ﻣﻮﮐﺮی'' ڕاﺑﮕﺎ .ﻣﯿﺮزا ''ﺧﻠﯿﻞ ﻓﺘﺎح ﻗﺎﺿﯽ'' زاﻧﯿﺎرﯾﯿﮐﺎن و ڕاﺳﺘﯿﯿﮐﺎن ﺑﯚ ﺋﻤ ﻟو ﮐﺘﺒدا ﭘﺸﺘاﺳﺖ دەﮐﺎﺗوە .ﻟ ﻻﭘڕەی ٩٠ی ﺋو ﮐﺘﺒدا ﻧﻮوﺳﺮاوە ﮐ ﻧﺎوی ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ''ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ'' ﺑﻮو و ﻧﺎﻣﯾﮐﯿﺶ ﺑ ﺋﯿﻤﺰای ﺋو ﻟ ﻻﭘڕەی ٢٥٠ی ﺋو ﮐﺘﺒدا داﻧﺪراوە .وﻨی ﺑﮕﮐ ﺑ ﺷﻮەی ڕەش و ﺳﭙﯽ ﭼﺎپ ﮐﺮاوە .ﺋﻤ ﺗﻮاﻧﯿﻤﺎن دەﺳﺘﻤﺎن ﺑ وﻨﯾﮐﯽ ڕەﻧﮕﯽ ﺋو ﺑﮕﯾ ڕاﺑﮕﺎ ﮐ ﺟﻮاﻧﺘﺮ ڕاﺳﺘﯿﯿﮐﺎن ﭘﺸﺘاﺳﺖ دەﮐﺎﺗوە .ﮔﺮﻧﮕﯽ ﺋوەش ﻟﻣ داﯾ ﮐ ﺧﻮدی ﺑﻨﻣﺎی ''ﻗﺎﺿﯽ'' ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد ڕەﺳن ﺑﻮوﻧﯽ ﺋو ﺑﮕ و ﺋﯿﻤﺰاﯾﺎﻧ ﭘﺸﺘاﺳﺖ دەﮐﻧوە .ﺋوان ﺋﻣش ﭘﺸﺘاﺳﺖ دەﮐﻧوە ﮐ ﻧﺎوی ﺗواوی ﺟﻧﺎﺑﯽ ﭘﺸوا ''ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ'' ﺑﻮو .ﻟ ﻻﭘڕەﮐﺎﻧﯽ داھﺎﺗﻮودا وﻨی ﺑﮕ ڕەﺳﻧﮐﺎن دەﺧﺮﻨ ﺑر ﭼﺎو ﮐ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺳرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺋﯿﻤﺰای ﮐﺮدوون و ﻧﻮوﺳﯿﻮﻧﯽ.
48
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
وﻨی ژﺮەوە دەﺳﺘﺨت و ﺋﯿﻤﺰای ڕاﺳﺘﻗﯿﻨی ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ" ﻧﯿﺸﺎن دەدا .ﻧﺎوەڕۆﮐﯽ ﻧﺎﻣﮐ ﺑﺎس ﻟوە دەﮐﺎ ﮐ ﭘﺸوای ﮐﻮردان ﺷﺎﯾﺗﯽ ﻣﺎرەﮐﺮدﻧﯽ دوو ﮐس ﺑﻮو ﮐ زەﻣﺎوەﻧﺪﯾﺎن ﮐﺮدﺑﻮو .ﺋوەی ﮐ ﻟم ﻧﺎﻣﯾدا ﺑﯚ ﺋﻤ ﮔﺮﻧﮕﯽ و ﺑﺎﯾﺧﯽ ﻣﮋووﯾﯽ ھﯾ ﺋﻣﯾ ﮐ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ڕﮑوﺗﯽ ﻟ ﭘﻧﺎی ﺋﯿﻤﺰاﮐی ﻟﺪەدا ﮐﺎﺗﮏ ﮐ ﻟ ﺳر ﺷﺘﮑﯽ ڕەﺳﻤﯽ ﯾﺎن ﮔﺮﻧﮓ ﺋﯿﻤﺰای ﮐﺮدﺑﺎ .ھر ﺳﮏ ﻧﻮﻗﺘﮐی ﻧﺎوی ''ﻗﺎﺿﯽ'' ﻟم ﻧﺎﻣﯾدا ﭘﮑوە وەک ھﮑﯽ ﮐواﻧﯽ ﺗﮑڵ ﺑ ﯾک ﮐﺮاون .ﺧﺎﯽ ﮔﺮﻧﮓ ﻟم ﺑﮕﯾدا ﺋﻣﯾ ﮐ ﭘﺸوای ﻣزن ﻟ ﻧﺎوەڕۆﮐﯽ ﺑﮕدا ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﮐ : ﻣﻦ ''ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺿﯽ'' ﺷﺎﯾﺗﻢ ...ﻟ ﻧﺎوەڕۆﮐﯽ ﺑﺎﺑﺗﺪا ﻧﺎوی ''ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺿﯽ'' وەک ڕەواﯽ ﻋﺎدی ﺑﮐﺎر ﺑﺮدووە ﺑم ﮐﺎﺗﮏ ﮐ ﺋﯿﻤﺰای ﮐﺮدووە وەک ھﻣﻮوﮐﺎﺗﮏ ﻧﺎوی ﺗواوی ﺧﯚی واﺗ'' ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ'' ﺑﮐﺎر ﺑﺮدﺑﻮو .ﺋم ھﻧی ﮐ ﻟ ژﺮ ﻧﺎوی ''ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺿﯽ'' ﺋﯿﻤﺰاﮐی دﯾﺎرە ،ﻧﺎوی ''ھﻤﺎم''ە ﮐ ﻟ ﺋﯿﻤﺰاﮐی ﺧﯚﯾﺪا ھرﮐﺎت ﺑم ﺷﻮەﯾ ﺋﯿﻤﺰای دەﮐﺮد .ﻧﻮﺳﺨی ﺋﯚرﺟﯿﻨﺎﻟﯽ ﺋم ﺑﮕ ﺑ ﻧﺮﺧ ﻻی ﺑﻨﻣﺎی ''ﻣﺠﺪی'' ﻟ ﺷﺎری ﻣھﺎﺑﺎد ڕادەﮔﯿﺮێ .ﺳﭙﺎﺳﯽ ﯾﮐﺠﺎر زۆر ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ھﮋا ﺑڕﺰ ﮐﺎک ''ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻤﺪی''.
Source: Seyd Mohammad Samadi, The Enclosource Of: Glimpses Of Mahabad History, Kurdisk, 1999 Mehabad, ISBN 964-6806-30-9, Çapemenî Rehrow Mehabad, Çapî yekem, Laperrey 185
¾
ﻟ ژﺮەوە وﻨﯾﮐﯽ دﯾﮑ ﻟ دەﺳﺘﺨت و ﺋﯿﻤﺰای ڕاﺳﺘﻗﯿﻨی ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺳرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﺑﯿﻨﻦ .ﻧﺎوەڕۆﮐﯽ ﻧﺎﻣ ﺑﺎس ﻟوە دەﮐﺎ ﮐ ﭘﺸوای ﮐﻮردان ﻧﻮﻨرﮑﯽ ﺧﯚی ﻧﺎردووە ﺑﯚ ﮔﻮﻧﺪﮏ ﺗﺎ ﻟوێ ﺧﺰﻣت ﺑ ﮐﺎر و ﺑﺎری ﺧﮑﯽ ﺋوێ ﺑﮑﺎ .دەﺳﺘﺨﺗﯽ ﭘﺸوای ﻣزن ڕﮏ ﻟ ﻧﻮﺳﺨی ﭘﺸﻮو دەﭼ ﮐ داﻧﺮاوە ﺑر ﭼﺎو .وەک ﻟﺮەﺷﺪا دەﺑﯿﻨﺮێ'' ،ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﻟ ﻧﺎوەڕۆﮐﯽ ﻧﺎﻣدا ﻧﺎوی ﺧﯚی وەک ''ﻣﺤﻤﺪ ﻗﺎﺿﯽ'' ﻧﻮوﺳﯿﻮە ﺑم ﮐﺎﺗﮏ ﮐ ﻧﺎﻣﮐی ﺋﯿﻤﺰا ﮐﺮدووە ،ﻧﺎوی ﺗواوی ﺧﯚی واﺗ'' ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ'' ﺑﮐﺎر ﺑﺮدووە .ﻧﺎﻣﮐ ﺗﺎرﯾﺨﯽ ﭘﻮەﯾ و ھر ﺳﮏ ﻧﻮﻗﺘﮐی ﻧﺎوی ''ﻗﺎﺿﯽ'' وەک ﻧﻮﺳﺨی ﭘﺸﻮو ﺑ ﺷﻮەی ھﮑﯽ ﮐواﻧﯽ ﺗﮑڵ ﺑ ﯾک ﮐﺮاون .وەک دەﺑﯿﻨﺮێ ﺋﯿﻤﺰای ﺋم ﻧﻮﺳﺨﯾش ڕﮏ ﻟ ﺋﯿﻤﺰای ﻧﻮﺳﺨی ﭘﺸﻮو دەﭼ .ﻧﻮﺳﺨی ﺋﯚرﺟﯿﻨﺎﯽ ﺋم ﺑﮕ ﭘﺑﺎﯾﺧ ﻻی ھﮋا ﮐﺎک ''ﺟﻌﻔﺮ ﺻﺎدق ﮔﻠﻮﻻﻧﯽ'' ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد ڕادەﮔﯿﺮێ .ﺳﭙﺎﺳﯽ ﯾﮐﺠﺎر زۆر ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎی ھﮋا ﺑڕﺰ ﮐﺎک ''ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻤﺪی''.
Source: Seyd Mohammad Samadi, The Enclosource Of: Glimpses Of Mahabad History, Kurdisk, 1999 Mehabad, ISBN 964-6806-30-9, Çapemenî Rehrow Mehabad, Çapî yekem, Laperrey 192
¾
وﻨی ﻻﭘڕەی داھﺎﺗﻮو ﺑﮕﯾﮐﯽ ﻧﻮﺧﯚﯾﯽ ﺑﻨﻣﺎی ﮔورە و ﺧﯚﺷوﯾﺴﺘﯽ ''ﻗﺎﺿﯽ'' ﻧﯿﺸﺎن دەدا .ﭘﺸﮐﯽ ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺳﭙﺎﺳﯽ زۆر و ﻓﺮاواﻧﻢ ﺋﺎراﺳﺘی ﮐﺎک ﻧﺎﺳﺮی ﻗﺎزی ھﮋا ﺑﮑم ﮐ ڕﮕی ﭘﺪام ﻟم ﺑﮕ ﭘﺑﺎﯾخ و ﻧﺎزدارەی ﺑﻨﻣﺎی ''ﻗﺎﺿﯽ'' ﮐﮏ وەرﺑﮕﺮم .ﻧﺎوەڕۆﮐﯽ ﺋم ﻧﺎﻣﯾ ﭘﻮەﻧﺪی ﺑ ﻣﯿﺮاﺗﯽ ﺋﻧﺪاﻣﯽ ﺑﻨﻣﺎ ھﯾ ﺑم ﺋﯿﻤﺰا و دەﺳﺘﺨﺗﮑﯽ ﻟ ﺳرە ﮐ ھﻣﻮو ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﺧﺎوەﻧﺪارﯾﯿﺗﯽ .دەﺳﺘﺨت و ﺋﯿﻤﺰای ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺑ ڕەﻧﮕﯽ ﺷﯿﻦ ﻟ ﺳر ﺋم ﺑﮕﯾ دەﺑﯿﻨﺮێ ﮐ ﺋﯿﺘﺮ ھﯿﭻ ﮔﻮﻣﺎﻧﮏ ﺑﯚ ﺷﻮەی ﻟﮑﯚﯿﻨوەی ﺋﻤ و ﺳروەری ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﻧﺎھﺘوە .ﭘﺸوای ﮐﻮردان ﻟ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮑﯽ ﮐﻮرﺗﯽ ﺧﯚﯾﺪا ﮐ ﻟ ﺳر ﻧﺎﻣﮐ دەﺑﯿﻨﺮێ ،ﺗﺄﯾﯿﺪی ﻣﯚر و دەﺳﺘﺨﺗﯽ ﺑﺎوﮐﯽ ﺑڕﺰی ﺧﯚی واﺗ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻋﻠﯽ'' ﮐﺮدووە .ﺳرﻧﺠاﮐﺸ ﮐ ڕﮑوﺗﯿﺸﯽ ڕﮏ ﻟ ﺗﻧﯿﺸﺘﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻮە .ﺋﯿﻤﺰای ﭘﺸوای ﻣزن ﺑﺮﯾﺘﯿﯿ ﻟ ﻧﺎوی ﺗواوی ،واﺗ'' ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ'' و ﺳ ﻧﻮﻗﺘﮐی ﻧﺎوی ''ﻗﺎﺿﯽ'' دﯾﺴﺎن ﻟﺮەﺷﺪا ﺑ ﺷﻮەی ھﮑﯽ ﮐواﻧﯽ ﺗﮑڵ ﺑ ﯾک ﮐﺮاوە .دەﺳﺘﺨت و ﺋﯿﻤﺰای ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ڕﮏ ﻟ ﺋو دوو ﻧﻮﺳﺨی ڕاﺳﺘﻗﯿﻨی دﯾﮑ دەﭼ ﮐ ﺧﺮاوەﺗ ﺑر ﭼﺎوی ﺧﻮﻨر .ﻧﻮﺳﺨی ﺋﯚرﺟﯿﻨﺎﻟﯽ ﺋم ﺑﮕ ﭘﺑﺎﯾﺧ ﻟ ﻣﺎﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ اﺳﻤﺎﻋﯿﻞ ﻓﺘﺎح ﻗﺎﺿﯽ'' ڕادەﮔﯿﺮێ .ﻟ ﺳر ﺋم ﺑﮕ ﭘ ﺑﺎﯾﺧ ﻗﺴی دﯾﮑﺷﻤﺎن ﺑﯚ ﮔﻮﺗﻦ زۆرە ،ﺑﻼ ﺑﻤﻨ !...ﺳرﻧﺞ ﺑﺪەن ﮐ ﭘﺸوای ﻣزن ﻟ ﺋﯿﻤﺰاﮐی ﺧﯚﯾﺪا ﻟ ﻧﺎوی ﺗواوی ﺧﯚی واﺗ'' ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ'' ﮐﮑﯽ وەرﮔﺮﺗﻮوە.
Photo: Š Nasr Qazi
ﻓﺎﮐﺘﮐﺎن چ دەﺑﮋن ،ڕاﺳﺘﯿﯿﮐﺎن ﭼﯿﻦ؟ ﺋﻤ ﺳ ﺑﮕﻣﺎن ﺧﺴﺘﯚﺗ ﺑر ﭼﺎوی ﺧﻮﻨر ﮐ: .١ﺋﻤ دەزاﻧﯿﻦ ﮐ ﻧﻮﺳﺨی ﺋﯚرﺟﯿﻨﺎﻟﯽ ﻧﺎﻣﮐﺎن ﻟ ﮐﻮێ ڕادەﮔﯿﺮﻦ.
.٢ .٣ .٤ .٥ .٦ .٧
''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﻟ ﻧﺎﻣی ﻓرﻣﯿﺪا ڕﮑوﺗﯽ ﻧﻮوﺳﯿﻨﯽ ﻧﺎﻣی دەﻧﻮوﺳﯽ. ''ﺟﻧﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ھرﮐﺎت ﻟ ﺋﯿﻤﺰاﮐﺎﻧﯿﺪا ﻧﺎوەی ﺗواوی ﺧﯚی )''ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ''( ﺑﮐﺎر دەﺑﺮد. "ﺟﻧﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ھرﮐﺎت ﮐ ﺋﯿﻤﺰای دەﮐﺮد ،ﺳ ﻧﻮﻗﺘی ﻧﺎوی ''ﻗﺎﺿﯽ'' ﻟ ھﮑﯽ ﮐواﻧﯿﺪا ﺑ ﯾﮐوە ﺗﮑڵ دەﮐﺮد. دەﺳﺘﺨﺗﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﻟ ھر ﺳﮏ ﺑﮕی ڕەﺳﻧﺪا ﻟﮏ دەﭼﻦ و ﺟﯿﺎوازﯾﯿک ﻧﺎﺑﯿﻨﺮێ. ﺷﻮەﯾک ﮐ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﻧﻮوﺳﯿﻮﺘﯽ ﺋوە دەردەﺧﺎ ﮐ زاﻧﺎ و ﺧﻮﻨﺪەوارﮑﯽ ﺑرز ﺑﻮوە. ﺑﻨﻣﺎی ''ﻗﺎﺿﯽ'' ھر ﺳﮏ ﺑﮕﮐﺎن ''ﺗﺄﯾﯿﺪ'' دەﮐن.
.٨ﺋﻤ ﺟﯿﺎ ﻟو ﺳ ﺑﮕﯾ ﮐ ﺧﺴﺘﻮوﻣﺎﻧ ﺑر ﭼﺎوی ﺧﻮﻨر ،ﻧﻤﻮوﻧی دﯾﮑﺷﻤﺎن ﻟ ﺑر دەﺳﺖ داﯾ ﮐ ﻟ داھﺎﺗﻮودا ﻟ ﭘرﺗﻮوﮐﮑﺪا ﺑو دەﮐﺮﺘوە. ﺋﯿﻤﺰا و دەﺳﺘﺨﺗﯽ ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﻟوﯾﺸﺪا ھﯿﭻ ﺟﯿﺎوازﯾﯿﮐﯽ دەﮔڵ ﺋو ﺳ ﺑﮕ ڕەﺳﻧ ﻧﯿﯿ ﮐ ﻟﺮە داﻧﺮا ﺧﺰﻣت ﺧﻮﻨر'' .ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﻟوﯾﺸﺪا ھر ﻧﺎوی ﺗواوی ﺧﯚی واﺗ'' ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ'' ﺑﮐﺎر ﺑﺮدووە. .٩ﺗواوی ﺋو ﻧﺎﻣ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﺎﻧی ﮐ ﺑ ﻧﺎوی ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''ەوە ﺑو ﮐﺮاوﻧﺗوە ،ھر ھﻣﻮوﯾﺎن ﺳﺎﺧﺘن'' ،ﺟﻌﻞ''ن و ﺳﺎزﮐﺮاون. ﺑواﻧﺋو ﻧﺎﻣﯾ ﮐ ﻟ ﻻﭘڕەی داھﺎﺗﻮودا داﻧﺮاوە و ﺑﺎس ﻟو زاﻧﯿﺎرﯾﯿک
ﭘﺸﺘاﺳﺖ دەﮐﺎﺗوە ﮐ ھﻧﺪﮏ ﻧﻮوﺳرﯾﺶ ﺋﺎﻣﺎژەﯾﺎن ﭘ ﮐﺮدووە و ﺋﻤش ﭘﺸﺘﺮ ﻟﺮەدا ﺋﺎﻣﺎژەﻣﺎن ﭘ ﮐﺮدووە.
49
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﻧﺎﻣﯾﮐﯽ ﮐ ﻟ ﻻﭘڕەی ﭘﺸﻮودا ﺑﯿﻨﺮا ،ﻟ ﻻﯾن ھﮋا ''رﺣﻤﻦ اوﯾﺴﯽ''ڕا ﺑﯚ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ''ﺳﯿﺪ ﻣﺤﻤﺪ ﺻﻤﺪی'' ﻧﺎردراوە ﮐ ﻟ ﭘرﺗﻮوﮐﯽ ﺑڕﺰﯾﺎن ﺑ ﻧﺎوی ''ﺗﺎرﯾﺦ ﻣﮫﺎﺑﺎد'' ﺑو ﺑﯚﺗوە.
100
ﻣﯿﺮزا ''رﺣﻤﻦ اوﯾﺴﯽ'' ﻟ ﻧﺎﻣﮐﯾﺪا ﻧﺎوی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯽ ﺑﯚ
ﭘﻨﺎﺳﮐﺮدﻧﯽ ﺣﮑﻮﻣت ﺑﮐﺎر ﺑﺮدووە ،ﺋو ﯾک ﻟ ﭼﺎﻻﮐﭭﺎﻧﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺳردەﻣﯽ ﮐﯚﻣﺎر ﺑﻮو .ﺋوەی ﮐ زۆر ﮔﺮﻧﮕﯽ ھﯾ ﺋوەﯾ ﮐ ﻣﯿﺮزا ''رﺣﻤﻦ اوﯾﺴﯽ''
ﻟم
ﻧﺎﻣﯾﯾﺪا ﺑﺎﺳﯽ ﻟوە ﮐﺮدووە ﮐ ﻧﺎوی ﺳرۆﮐﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻠﯽ'' ﮐﻮردﺳﺘﺎن'' ،ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ'' ﺑﻮوە و ﺋوە ﮐ ﺋو ﺑ ﻧﺎوی ''ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﻧﺎﺳﺮاﺑﻮو .ﻣﯿﺮزا ''رﺣﻤﻦ اوﯾﺴﯽ'' ﺑﺎﺳﯽ ﮐﺮدووە ﮐ ﺋوﮐﺎت زۆر ﭘرۆش ﺑﻮو ﮐ ''اﯾﺮان'' ھﺮﺷﯽ دەﺑﺮدە ﺳر ﮐﻮردﺳﺘﺎن .ﺋو دەﯾﺰاﻧﯽ ﮐ ﮔر ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ''ﻃﮫﺮان'' دەﺳﺘﯽ ﺑ ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎر ﮐوﺗﺒﺎ ،ﮔﯿﺎﻧﯽ زۆر ﮐس دەﮐوﺗ ﻣﺗﺮﺳﯿﯿوە ،ھر ﺑﯚﯾ ﭘﻮەﻧﺪی ﺑ'' ﻗﺎدر ﻣﺪرﺳﯽ'' ﮔﺮﺗﺒﻮو ﮐ ﻟ ﺑرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑﻮو .ﺑﯚ ﺋوە ﮐ ﮐﺎت ﻧﮐﻮژرێ ﻣﯿﺮزا ''رﺣﻤﻦ اوﯾﺴﯽ'' ﺑ ﻗﺳﺘﯽ ﺑ'' ﻗﺎدر ﻣﺪرﺳﯽ'' ﮔﻮﺗﺒﻮو ﮐ ﺋو ﻟ ﻻﯾن ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''ەوە ﻓرﻣﺎﻧﯽ ﭘ دراوە ﺗﺎ ﺗواوی ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﻣھﺎﺑﺎد و ﭼﻧﺪ ﺷﺎرﮑﯽ دﯾﮑ ﺑﺴﻮوﺗﻨﻦ ،ﺑﯚ ﺋوە ﮐ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ''اﯾﺮان''ی وە دەﺳﺘﯽ ﻧﮐون .ﺋو ﺷﺎراﻧی ﮐ ﻣﯿﺮزا ''رﺣﻤﻦ اوﯾﺴﯽ'' ﻧﺎوی ﺑﺮدوون ﺑﺮﯾﺘﯽ ﺑﻮون ﻟ ﻣھﺎﺑﺎد ،ﻧﻏدە ،ورﻣ ،ﺷﻨﯚ ،ﭘﯿﺮاﻧﺸﺎر ،ﺳردەﺷﺖ ،ﺑﯚﮐﺎن ،ﻣﯿﺎﻧﺪواو ،ﺗﮑﺎب، ﺷﺎھﯿﻨﺪژ ،ﺋﻓﺸﺎر ،ﺷﺎﭘﻮور و ﭼﻧﺪ ﻧﺎوﭼﯾﮐﯽ دﯾﮑ .ڕﮏ ﺋو ﺷﻮﻨﺎﻧی ﮐ ﻟ ژﺮ دەﺳﺘﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﻮون ،ﭼﻮون زﺪی داﮐﺎن و ﺑﺎﺑﺎﻧﯽ ﮐﻮرداﻧﻦ. ﻟﺮە ﭘﻮﯾﺴﺘ ﺋﻣش ﺑﯚ ﺧﻮﻨری ﺋم ﻧﺎﻣﯿﻠﮑﯾ ﺑﺎس ﺑﮑﺮێ ﮐ ﺑﮕﯾﮐﯽ ﺳﺎﺧﺘی دﯾﮑش ھﯾ ﮐ ﺋﯿﻤﺰای ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''ی ﻟ ﺳر ''ﺟﻌﻞ'' ﮐﺮاوە .ﺋو ﺑﻧﺎو ﺑﮕﯾ ﭘﺸﺘﺮ ﻟ ﻻﯾن ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎ ﮔﯚران )ﺣﺴﻦ اﯾﻮب زادە(ی ھﮋا وﻣﯽ دراوەﺗوە و ﻧﺎڕاﺳﺘﯽ ﺋو ﮐﺎﻏزە ﺳﺎﺧﺘﯾ ﺑ ﻣﺘﯚدﮑﯽ ﺟﯿﺎوازەوە ﺳﻟﻤﻨﺪراوە .ﺑ ھﯚی ﺋوە ﮐ ھﺴﺘﺎ وﻣﮏ ﻟ ﻻﯾن دوﮐﺘﻮور ''ﮐﻤﺎل ﻓﻮاد'' ﺑ ﺋﻤ ﻧﮔﯾﯿﺸﺘﻮوە، ھر ﺑﯚﯾ ﺋﺴﺘﺎ ﻧﺎﻣﺎﻧﮫوێ ھﯿﭻ ﻟ ﭘﻮەﻧﺪی ﺑم ﺑﻧﺎوﺑﮕﯾ ﺑﻨﻮوﺳﯿﻦ .ھر ﻟم
50
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﻧﺎﻣﯿﻠﮑﯾدا ﺳﻟﻤﻨﺪراوە ﮐ ﺋﯿﻤﺰاﮐی ﺳر ﺋو ﺑﻧﺎوﺑﮕﯾی دوﮐﺘﻮور ''ﮐﻤﺎل ﻓﻮاد'' ﺑوی ﮐﺮدۆﺗوە ﺳﺎﺧﺘﯾ و ﺋﯿﻤﺰای ﺳر ﺋو ﺑﮕ ﺳﺎﺧﺘی ﺑوی ﮐﺮدۆﺗوە، ﺋﯿﻤﺰای ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﻧﯿﯿ .ﺋﻤ ﻟ ڕﮕی ﺑرﭘﺮﺳﯽ ﺣﯿﺰﺑﮐی دوﮐﺘﻮور ''ﮐﻤﺎل ﻓﻮاد'' ﻟ ﺷﺎری ﺋﻮﺳﻠﯚ داوای ڕووﻧﮑﺮدﻧوەﯾﮐﻤﺎن ﮐﺮدووە .ﺑ ﭘﻮﯾﺴﺖ دەزاﻧﺮێ ﮐﺎﺗﮏ ﻟ ﺳر ﺋو ﮐﺎﻏز و ﺋﯿﻤﺰا ﺳﺎﺧﺘﯾ ﺑﺪوﯿﻦ ﮐ وﻣﮑﻤﺎن ﻟ ﻻﯾن دوﮐﺘﻮور ''ﮐﻤﺎل ﻓﻮاد''ەوە ﺑ دەﺳﺖ ﺑﮕﺎ ،ﮔر وﻣﮑﯿﺸﻤﺎن ﭘ ﻧدرﺘوە ﻧﺎﭼﺎر دەﺑﯿﻦ ھﻧﺪﮏ ﻓﺎﮐﺖ و ﺑﮕ ﺑو ﺑﮑﯾﻨوە ﮐ ﻟ ڕﮕی ﻟﮑﯚﯿﻨوەﮐﺎﻧﻤﺎن دۆزﯾﻮﻣﺎﻧﺗوە .ﺑﯚ ﺋﻤ ھﯿﭻ ﺟﯽ ﮔﻮﻣﺎن ﻧﻣﺎوە ﮐ ﺗﺮﮐ ڕادﯾﮑﺎ ﮐﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘﮐﺎﻧﯽ ﺑﺎﮐﯚ و ﮐﺳﺎﻧﯽ ﺳر ﺑوان ﻟ ﺗورﺰ و ﺑﺎﮐﯚ ،ﺑﮕی ﺳﺎﺧﺘﯾﺎن ﺑﯚ ﭼواﺷﮐﺮدﻧﯽ ﻣﮋووی ﮐﯚﻣﺎری ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺳﺎز ﮐﺮدووە .ﺋﻤ ﺗﺎ ﺋﺴﺘﺎ ﭼﻧﺪ ﻧﻤﻮوﻧﯾﮐﻤﺎن ﻟو ﺑﮕ ﺳﺎﺧﺘ و ﻧﺎڕاﺳﺘﺎﻧ دۆزﯾﻮەﺗوە ﮐ ﻟ ﻻﯾن ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﺗﺮﮐﯽ ﺗورﺰ و ﺑﺎﮐﯚ ''ﺟﻌﻞ'' ﮐﺮاون ﺑم ﺑ ﺟﯽ ﺑوﮐﺮدﻧوە و ﻟﻗﺎوداﻧﯽ ﮐﺎﻏزی ﺳﺎﺧﺘی دﯾﮑی ﺋوان ﺣز دەﮐﯾﻦ ﺑﯚ ﺧﻮﻨری ڕوون ﺑﮑﯾﻨوە ﮐ ﻣﺑﺳﺖ و ھﯚﮐﺎری ﺋوان ﻟو ﮐﺎراﻧ چ ﺑﻮوە .ﺑﺎﻗﯽ ﺑﻧﺎو ﺑﮕ ﺳﺎﺧﺘﮐﺎﻧﯿﺎن ڕادەﮔﺮﯾﻦ ﺑﯚ دواﯾﯽ.
51
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺋو ﮐﺳﺎﻧی ﮐ وەک ﭘﺴﭙﯚڕ و ﺷﺎرەزا ﻟ ﺳر ﻣﮋووی ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن دەﮐن، وﺪەﭼ ﮐ ﺑ ھﻧﺪﮏ ﺑﮕﯾﺎن ﻧزاﻧﯿﺒ ﮐ ﺳﻟﻤﻨری زۆر ڕاﺳﺘﯿﻦ .ﺳ ﺑﮕ ﻟ ﻻﯾن ﺋﺎرﺷﯿﻮی ﻧﺗوەﯾﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن ﻟ ﺑﺎﮐﯚ ﻟم ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿوە ﺑو ﮐﺮاوﻧﺗوە .ﺋو ﺑﮕﺎﻧ ﺑﺎﯾخ و ﮔﺮﻧﮕﯽ زۆرﯾﺎن ھﯾ .ﺑﮕﮐﺎن ﻟ ﻻﯾن ﮐﺳﮏ ﺑ ﻧﺎوی ''ﺟﻤﯿﻞ ﺣﺴﻨﻠﯽ'' ﺑو ﮐﺮاوﻧﺗوە و ﮐﺳﮑﯿﺶ ﺑ ﻧﺎوی ''ﮔری ﮔﯚﺪﺑﺮگ" وەرﮔدراوﻧﺗوە ﺳر زﻣﺎﻧﯽ ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯽ .ﺋم ﺑﮕﺎﻧ ﮐ ﻟﺮە ﺗﻧﯿﺎ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﺑﺷﮑﯿﺎن دەﮐﺮێ ﻟ ﺋﺎرﺷﯿﻮی ﻧﻮﻧﺗوەﯾﯽ ﭘۆژەی ﻣﮋووﯾﯽ ﺷڕی ﺳﺎرد دەﺳﺖ دەﮐون .ﻧﺎو و ﺳردی ھرﮐﺎم ﻟو ﺳ ﺑﮕﯾ ﻟ ژﺮەوە دەﺧﺮﻨ ﺑر ﭼﺎوی ﺧﻮﻨر .ﻟ ﻧﻮوﺳﯿﻨﮐﺎﻧﺪا ﺑ ﻧﺎوی ﺑﮕی ژﻣﺎرە ﯾک ،ﺑﮕی ژﻣﺎرە دوو و ﺑﮕی ژﻣﺎرە ﺳ ﺑﺎس ﻟ ڕاﺳﺘﯿﯿﮐﺎﻧﯽ ﺋو ﺑﮕ ﺑ ﻧﺮﺧﺎﻧ دەﮐﯾﻦ ،ھر وەک ﻟ ﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﺑﮕﮐﺎﻧﺪا دﯾﺎری ﮐﺮاوە ﻣﺑﺳﺖ ﻟ ﺑﮕی ژﻣﺎرە ٢ ،١و ٣ﮐﺎﻣﯾ. ﺑواﻧ ﻧﺎو و ﺳردی ﺋو ﺳ ﺑﮕﺎﻧ. ﺑﮕی ژﻣﺎرە ﯾک
52
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ی ژﻣﺎرە دووﮕﺑ
ی ژﻣﺎرە ﺳﮕﺑ
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
53
ﺑﮕی ژﻣﺎرە ﯾک ﻟ ١١ ﺋﺎرﺗﯿﮑﻞ ﭘﮏ ھﺎﺗﻮوە ،ﺑﮕی ژﻣﺎرە دوو ﻟ ١٣ ﺋﺎرﺗﯿﮑﻼﻧﺪا ﻧﻮوﺳﺮاوە و ﺑﮕی ژﻣﺎرە ﺳ ﺑﺮﯾﺘﯿﯿ ﻟ ٦ ﺋﺎرﺗﯿﮑﻞ .ﻟ ھر ﮐﺎم ﻟو ﺳ ﺑﮕﺎﻧدا دەﺑﯿﻨﺮێ ﮐ ھﻧﺪﮏ ﺋﺎرﺗﯿﮑﻞ ﻟﻖ و ژﺮ ﺋﺎرﺗﯿﮑﻠﯽ ھﯾ و ﻣﺎدە و ڕووﻧﮑﺮدﻧوە و ﻓرﻣﺎﻧﯽ زۆرﺗﺮی ﭘ زﯾﺎد ﮐﺮاوە .ﺑﮕﮐﺎن %١٠٠ڕاﺳﺘﻦ ،ﺧﻮدی ﮐﯚﻣﺎری ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن ﺑوی ﮐﺮدووﻧﺗوە ،ﺋﺎرﺷﯿﻮی ﻧﻮﻧﺗوەﯾﯽ ﺷڕی ﺳﺎردﯾﺶ ''ﺗﺄﯾﯿﺪ''ی ﮐﺮدوون و ڕووداوە ﻣﮋووﯾﯿﮐﺎن و ھﺲ و ﮐوﺗﯽ ﺑرﭘﺮﺳﺎﻧﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن و ﻣﯚرە دەﺳﺘﮑﺮدەﮐﺎﻧﯿﺎن ﻟ ﺗورﺰ دەﮔڵ ﺋو ﺑﮕﺎﻧ ﯾک دەﮔﺮﻧوە. ﻧﻮﺳﺨی ﺋﯚرﺟﯿﻨﺎﯿﺎن دﯾﺎرە ﮐ ﻟ ﮐﻮێ ڕادەﮔﯿﺮێ و ڕﮕ ﺑﯚ ھر ﻟﮑﯚرﮏ ﺋﺎوەﯾ ﮐ زۆرﺗﺮ ﻟ ﺳر ﺋو ﺑﮕﺎﻧ ﺑﺰاﻧ .ﺋو ﺑﮕﺎﻧ ﺑ دوو زﻣﺎﻧﮐﺎﻧﯽ ﺗﺮﮐﯽ ،ڕووﺳﯽ و ﺋﯿﻨﮕﻠﯿﺴﯽ دەﺳﺖ دەﮐون. ﺑ ﭘﯽ ﺋﺎرﺗﯿﮑﻠﯽ ١ی ﺑﮕی ژﻣﺎرە ﯾک ،ﺑرﭘﺮﺳﺎﯾﺗﯽ ﺑ'' ﺋﺎزﻧﻓﺖ'' دراوە ﺗﺎ ﭼﺎودﺮی و دۆزﯾﻨوەی ﺷﻮﻨﯽ ﻧوت ﻟ ﺑﺎﮐﻮوری ''اﯾﺮان ﺋﻧﺠﺎم ﺑﺪا و ﺑ ﭘﯽ ﺋﺎرﺗﯿﮑﻠﯽ ژﻣﺎرە ٣ی ھﻣﺎن ﺑﮕ دەﺑﺎ ﻟ دەﺳﺘﮕﺎﯾﺎن ﻟ ﭼﻧﺪ ﺷﻮﻨﺎن و ﻟ ﻧﺎوﭼ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﮐﺎﻧﯿﺶ وەک ﺷﺎری ''ﺧﯚی''ە داﻣزراﻧﺪﺑﺎ ﺗﺎ ﻋرزی ھﻘﻧﻦ. ''ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ'' ﻟ ڕﮑوﺗﯽ ٦ی ٧ی ١٩٤٥ی زاﯾﯿﻨﯽ ﻓرﻣﺎﻧﯽ ﺑ'' ﺑﺎﻗﺮۆف'' داﺑﻮو و ﻧﻮوﺳﯿﺒﻮوی ﮐ ﺳرۆﮐﺎﯾﺗﯽ ﺳﯚﭬﯿت ''ﺳﯽ ﭘﯽ ﺋﺎ زﺪ ﺳﯽ ﺳﯽ'')ﺣﯿﺰﺑﯽ ﮐﯚﻣﯚﻧﯿﺴﺘﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن( ﺋﺎﮔﺎدار دەﮐﺎت ﺗﺎ ﺑﺰوﺗﻨوەﯾﮐﯽ ﺟﯿﺎﯾﯿﺨﻮازی ﻟ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان'' ڕﮏ ﺑﺨن .ﺑ ﭘﯽ ﺋو ﺑﮕﺎﻧی دراوە دەﺑ ﭘﻠ ﺑ ﭘﻠی ﺑرﻧﺎﻣﮐ ﺑﭽﺘ ﭘﺶ و ﻟوە دﻨﯿﺎ ﺑﻦ ﮐ ﺧﮑﯽ ﺑﺎﮐﻮوری ''اﯾﺮان'' ﻓﺮﯾﻮ دراون ﺑﯚ ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ و ﺗﮑﺒﻮون ﺑ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ ﺳﯚﭬﯿت. ﺑ ﭘﯽ ﺋﺎرﺗﯿﮑﻠﯽ ٢ی ﺑﮕی ژﻣﺎرە دوو'' ،ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ'' ﻓرﻣﺎﻧﯽ داﺑﻮو ﮐ ﺣﯿﺰﺑﮑﯽ ﺳﯿﺎﺳﯽ ﺑ ﻧﺎوی ''ﺣﯿﺰﺑﯽ دﻤﯚﮐﺮاﺗﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن)آذرﺑﺎﯾﺠﺎن دﻣﮑﺮات ﻓﺮﻗﺳﯽ(" ﻟ
54
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎﻧﯽ ''اﯾﺮان''ێ داﺑﻤزرﺖ و ﺑو ﺋﺎﻣﺎﻧﺠ ﮐ ﺑڕﻮەﺑری ﺟﻮوﻧوەﯾﮐﯽ ﺟﯿﺎﯾﯿﺨﻮازاﻧ")ﺗﺠﺰﯾﻃﻠﺐ''اﻧ (ﺑﮑﺎ. ﺑ ﭘﯽ ﺋﺎرﺗﯿﮑﻠﯽ ٣ی ﺑﮕی ژﻣﺎرە دوو'' ،ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ'' ﻓرﻣﺎﻧﯽ داﺑﻮو ﮐ ﮐﻮردەﮐﺎن ﺑﯚ ﻻی ﺟﻮوﻧوەی ﺟﯿﺎﯾﯿﺨﻮازی ﻟ'' اﯾﺮان'' ڕاﺑﮑﺸﻦ و دەﺳﺗﮑﯽ ﺧﻮدﻣﻮﺧﺘﺎرﯾﯿﺎن ﻟ ﻧﺎوﭼی ﺧﯚﯾﺎﻧﺪا ھﺑ .ﺑ ﭘﯽ ﺋﺎرﺗﯿﮑﻠﯽ ٤ی ھﻣﺎن ﺑﮕ'' ،ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ'' ﻓرﻣﺎﻧﯽ ﺑ ''ﺑﺎﻗﺮۆف'' و ''ﯾﻌﻘﻮب ﺋﯚف" داﺑﻮو ﮐ ﺑرﭘﺮﺳﺎﯾﺗﯽ ﺑﺎ ﺑ دەﺳﺘوە ﺑﮕﺮن ﺗﺎ ﺟﻮوﻧوەی ﺟﯿﺎﯾﯿﺨﻮازی ﺗﺮﮐﺎن ﻟ ﺗورﺰ ھﺎوﮐﺎری ﺗواوﯾﺎن دەﮔڵ ﮐﯚﻧﺴﻮوﻟﯽ ﺳﯚﭬﯿت ﻟ ﺗورﺰێ ﮐﺮدﺑﺎ .ﺑ ﭘﯽ ﺋﺎرﺗﯿﮑﻠﯽ ٦ی ھﻣﺎن ﺑﮕ'' ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ'' ﻓرﻣﺎﻧﯽ داﺑﻮو ﮐ ﭼک و ﭼﯚڵ ﺑ ﺣﯿﺰﺑ ﺟﯿﺎﯾﯿﺨﻮازەﮐﺎﻧﯽ ﻻﯾﻧﮕﺮی ﺳﯚﭬﯿت ﺑﺪرێ .ﭘﺸﺘﺮ ﻟم ﻧﺎﻣﯿﻠﮑﯾدا ﺑرﭘرﭼﯽ ﺋو ﺑﮕ ﺳﺎﺧﺘﺎﻧﻣﺎن داوە ﮐ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﺗﺮﮐﺎن ﺑ ﻧﻮی ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺳﺎزﯾﺎن ﮐﺮدﺑﻮو .ﺧﯚﺗﺎن دەﺳﺘﺨت و ﺋﯿﻤﺰای ڕاﺳﺘﻗﯿﻨی ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''ﺗﺎن ﺑﯿﻨﯽ .ﻟم ﺋﺎرﺗﯿﮑﻠدا ﮐ ﺋﺎﻣﺎژە ﺑ ﺑﮕﮐﺷﯽ ﮐﺮاوە'' ،ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ'' ﻓرﻣﺎﻧﯽ ﺑ'' ﺑﺎﻗﺮۆف'' و ''ﺑﻮﻟﮕﺎﻧﯿﻦ'' داوە ﺗﺎ ﺑرﭘﺮﺳﺎﯾﺗﯽ ﺋو ﺋرﮐ ﺑ دەﺳﺘوە ﺑﮕﺮن .ﻧﺎﻣ ﺳﺎﺧﺘﮐﺎﻧﯿﺶ ﮐ ﺑ ﻧﺎوی ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ''ﯾﺶ ھر وا ﻧﻮوﺳﺮاون ﮐ ﮔﻮاﯾ'' ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' داوای ﭼﮐﯽ ﻟ'' ﺑﺎﻗﺮۆف'' ﮐﺮدﺑﻮو ،ﮐ ﻧﺎڕاﺳﺘﯽ ﺋو ﻧﺎﻣﺎﻧﺷﻤﺎن ﺳﻟﻤﺎﻧﺪ .ﺋم ﺑﮕﯾ ﻟ ١٣ ﺋﺎرﺗﯿﮑﻼﻧﺪا ﻧﻮوﺳﺮاﺑﻮو و ﺋﺎرﺗﯿﮑﻠﮐﺎن ﺑ ﺷﻮەﯾﮐﯽ ورد ﺳﻟﻤﻨری ﭘﻼن و ﺑرﻧﺎﻣی ﺳﯚﭬﯿﺗ ﮐ ﺑﯚ ﺑﺎﮐﻮوری ڕۆژﺋﺎوای ''اﯾﺮان''ی ھﺑﻮو )ھم ﻧﺎوﭼ ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﮐﺎن و ھم ﻧﺎوﭼ ﺗﺮک-ﻧﺸﯿﻨﮐﺎن(. ﺋﺎرﺗﯿﮑﻠﮐﺎﻧﯽ ﺋو ﺑﮕﯾ ﺑ وردی ﺑﺎس ﻟوە دەﮐن ﮐ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﺗﺮﮐﺎن ﻟ ﺗورﺰێ ﺗواو دەﺳﺘﮑﺮد و ﺑﮐﺮﮕﯿﺮاو ﺑﻮون و ﺑ دەﺳﺘﯽ ''ﺑﺎﻗﺮۆف''ی و ﺑ ﻓرﻣﺎﻧﯽ ''ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ''ی ﮐﯚﻧﺘﺮۆڵ دەﮐﺮان.
55
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
ﺑ ﭘﯽ ﺑﮕی ﺋﺎرﺗﯿﮑﻠﯽ ١ی ﺑﮕی ژﻣﺎرە ﺳ ،ﺳﯚﭬﯿت ﻓرﻣﺎﻧﯽ داﺑﻮو ﺗﺎ ''ﭘﯿﺸﻮری'' و ''ﮐﺎﻣﺒﺨﺶ'' ﺑﭽﻨ ﺑﺎﮐﯚ و ﺳﺑﺎرەت ﺑ داﻣزراﻧﯽ ''آذرﺑﺎﯾﺠﺎن دﻣﮑﺮات ﻓﺮﻗﺳﯽ'' ﻗﺴ ﺑﮑن ،و ﺋوە ﮐ ﭼﻠﯚن ﮐﮏ ﻟ ﺑوﮐﺮاوەﮐﺎﻧﯽ ''ﺧﺎور ﻧﻮ'''' ،آژﯾﺮ'' و ...ﺑﮑن.ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ ﺋوە ﺑﻮوە ﮐ ﺣﯿﺰﺑﮐﺎﻧﯽ دﯾﮑ دەﮔڵ ''ﻓﺮﻗ دﻣﮑﺮات آذرﺑﺎﯾﺠﺎن'' ﺗﮑڵ ﺑﻦ .ھروەھﺎ ﻓرﻣﺎن ﺑ'' ﻓﺮﻗ دﻣﮑﺮات آذرﺑﺎﯾﺠﺎن'' دراﺑﻮو ﮐ ﮐﯚﻣﯿﺘی ﺧﯚﯾﺎن ﻟ ﺷﺎرە ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﯿﯿﮐﺎﻧﯽ ﻣھﺎﺑﺎد ،ورﻣ ،ﺧﯚی ،ﻣﺎﮐﯚ و ﭼﻧﺪ ﺷﺎرﮑﯽ دﯾﮑدا ﺑﮑﻧوە ﮐ ﺋﻣۆﮐ ﺧﺎﮐﯽ ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﻧﻣﺎون. ﺑ ﭘﯽ ﺋو ﻓﺎﮐﺖ و ﺑﮕﺎﻧی ﻟ ﺑر دەﺳﺘﻤﺎن دان ،ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﺗﺮﮐﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن ﻟ ﺗورﺰ ﺑﮕی ﺳﺎﺧﺘی ﺑ ﺷﻮەﯾک ﺳﺎز ﮐﺮدووە ﮐ وا ﻧﯿﺸﺎن ﺑﺪەن ﮐ ﮔﻮاﯾ ﮐﻮردەﮐﺎن ﻟ ژﺮ ﺑﺎﯽ ﺗﺮﮐﺎﻧﺪا ﮐﺎر و ﺑﺎری ﺧﯚﯾﺎن ﺑڕﻮە ﺑﺮدووە .ﺋﻤ ﻟ داھﺎﺗﻮودا ﺋﻣﺎﻧش ﻟﻗﺎو دەدەﯾﻦ و دەﯾﺴﻟﻤﻨﯿﻦ ﮐ زۆر ﺷﺘﯽ ﻧﺎڕاﺳﺘﯿﺎن ﻟم ﭘﻮەﻧﺪﯾﯿوە ﺳﺎز و ﺑو ﮐﺮدﺑﻮو .ﺗواوی ﺋﺎرﺗﯿﮑﻠﮐﺎن و ژﺮ ﺋﺎرﺗﯿﮑﻠﮐﺎﻧﯽ ﺑﮕی ژﻣﺎرە ﺳ ﺳﻟﻤﻨری ﺋوەن ﮐ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ﺗﺮﮐﺎن ﻟ ﺗورﺰ ﺑ ﺗواوی دەﺳﺘﮑﺮدی ﺳﯚﭬﯿت ﺑﻮو .ﺑﯚ زاﻧﯿﺎری زﺪەﺗﺮ دەﺗﻮاﻧﻦ ﺧﯚﺗﺎن ﭼﺎوﯾﺎن ﻟ ﺑﮑن .ﺋﻤ ﻟ داھﺎﺗﻮودا ﺑﯚ ﺳﻟﻤﺎﻧﺪﻧﯽ ﺳﺎﺧﺘﺑﻮوﻧﯽ ھﻧﺪﮏ ﺑﻧﺎوﺑﮕی دﯾﮑی ﺳﺎزﮐﺮاو ﻟ ﻻﯾن ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ دەﺳﺘﮑﺮدی ﺗﺮﮐﺎن ﻟ ﺗورﺰ ،ﮐﮑﯿﺎن ﻟ وەردەﮔﺮﯾﻦ .ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﺋﺎرﺷﯿﻮی ﻧﺗوەﯾﯽ ﺳﺑﺎرەت ﺑ ﺣﯿﺰﺑ ﺳﯿﺎﺳﯿﯿﮐﺎن و ﺑﺰووﺗﻨوەی ﺳﻮﺳﯿﺎﻟﯿﺴﺘﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن ﻟ ﺑﺎﮐﯚ ،ﺳﻟﻤﻨری ﺋوەن ﮐ'' ﺳﺘﺎﻟﯿﻦ'')ﻣﺴﮑﯚ( و ''ﺑﺎﻗﺮۆف'')ﺑﺎﮐﯚ( ﺋو ﭘڕی ﻧﺎﺟﻮاﻣﺮی و ﮔﺎﺘﯾﺎن ﺑ ھﺳﺖ و ﺑﯿﺮی ﺋﺎزادﯾﺨﻮازی ﺟﻣﺎوەری ﺗﺮﮐﯽ ﺋﺎزەرﺑﺎﯾﺠﺎن ﮐﺮدﺑﻮو و ﺋﻣﺷﯿﺎن ﺑ ﭘﺎﭙﺸﺘﯽ ﻣﯚرە دەﺳﺘﮑﺮدەﮐﺎﻧﯽ ﺧﯚﯾﺎن ﻟ ﺗورﺰێ ﺋﻧﺠﺎم داﺑﻮو .ﺑﮕﮐﺎﻧﯽ ﺋوان ﺳﻟﻤﻨری ﺋوەن ﮐ ﺧﯚﺷﯿﺎن ﻟ ﭼﺎو زﻟﮫﺰاﻧﯽ ڕۆژﺋﺎواﯾﯽ ﺟﻮاﻧﺘﺮ و ﻣﺮۆﭬﺎﻧﺗﺮ ھﺲ و ﮐوﺗﯿﺎن ﻧﮐﺮدووە .ﺳﯾﺮ ﻧﯿﯿ ﮐ ﺳرﮐﺮداﯾﺗﯽ ﮐﻮرد ﭘﺪاﮔﺮﯾﯽ ڕاﺷﮑﺎواﻧ و زەﻗﯿﺎن ﻟ ﺳر ﺳرﺑﺧﯚﯾﯽ و ''اﺳﺘﻘﻼل''ی ﺧﯚﯾﺎن ﻟ ڕۆژﻧﺎﻣی ﮐﻮردﺳﺘﺎﻧﺪا ﮐﺮدﺑﻮو .ﺋﻣش دﯾﺴﺎن ﻻی ﺋﻤ ﺳﯾﺮ ﻧﯿﯿ ﮐ ڕاﭘﯚرﺗ ڕووﺳﯿﯿﮐﺎن ﺳﺑﺎرەت ﺑو ﺳر و ﺑﻧﺪی ﮐ دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﮐﻮردﺳﺘﺎن
56
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan
داﻣزرا ،ھﺴﺘﺎ ﺑو ﻧﮐﺮاوﻧوە .ﺑ ﻓرﻣﯽ ﻧﻧﺎﺳﺎﻧﺪﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﮐﻮردﺳﺘﺎن ﺑﺎﺷﺘﺮﯾﻦ وﻨﯾ ﺑﯚ ﺗۆرﯾﺰﻣﯽ ﻧﻮدەوﺗﯽ ﺑ دژی ﻧﺗوەی ﮐﻮرد و ﺟﻮاﻧﺘﺮﯾﻦ وﻨ ﺑﯚ ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﮐ ﻟ داھﺎﺗﻮودا ﺑﻨﻣﺎی دەوﺗﮑﯽ ﺳرﺑﺧﯚی ﻟ ﺳر داﻣزرﻨﻦ. ''ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺧﺑﺎﺗﯽ ﮐﺮد ﺗﺎ ﺋﺎﺳﺎﯾﺷﮏ ﺑﯚ ﻧﺗوەی ﮐﻮرد ﭘﮏ ﺑﮫﻨ ﺗﺎ ﺣﮑﻮﻣﺗﯽ ڕاﺳﺘﯿﺴﺘﯿﯿﮐﺎﻧﯽ ''ﺋﺎﻧﮑﺎرا'''' ،دﻣﺸﻖ'''' ،ﺑﻐﺪاد''و ''ﻃﮫﺮان'' ﮐﻮردی ﻧﺗﻮﻨﻨوە و ﭼﯿﺘﺮ ﻣﺎﻓﮐﺎﻧﯽ ژن و ﻣﻨﺎڵ و ﭘﯿﺎوی ﮐﻮرد ﺑﺎﯾﮑﯚت و ﭘﺸﻞ ﻧﮐن. ﺟﻧﺎﺑﯽ ﭘﺸوا ﮔرەﮐﯽ ﺑﻮو ﺧﮑﯽ ﺧﯚی ﺑﭙﺎرﺰێ ﮐ ﮐﻮرد ﺑ ﺑﺳرھﺎﺗﮐﺎﻧﯽ ''اﻧﻔﺎل'' ،ھﺑﺠ و ...ﺗﻮاﻧﺪﻧوەی ﺋﺘﻨﯿﮑﯽ ،ﺋﻌﺪام ،زﯾﻨﺪاﻧﯽ ﻣﻨﺎﯽ ﮐﻮرد ﺗﻧﯿﺎ ﺑ ﺗﺎواﻧﯽ ﮐﻮردﺑﻮوﻧﯽ ،ﺋﺷﮑﻧﺠ و ﺗﺎﻧﯽ ﺳﺎﻣﺎﻧﯽ ﺑ ﺳردا دووﭘﺎت ﻧﺑﺘوە'' .ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺧﻮازﯾﺎری ﮐﯚﻣﮕﺎﯾک ﺑﻮو ﮐ ﺋﻠﯿﺘﯽ ﮐﻮرد ﻟ زاﻧﮑﯚﮐﺎن دەرس ﺑﺘوە و ﻻواﻧﯽ ﮐﻮردی ﭘروەردە ﮐﺮدﺑﺎ ﺑ ﺟﯽ ﺋوە ﮐ ﺑ دەﺳﺘﯽ ﺗۆرﯾﺴﺘﮐﺎﻧﯽ ﮐﯚﻣﺎری ﺋﯿﺴﻼﻣﯽ ''اﯾﺮان'' و ﮐﯚﻣﺎری ﺗۆرﯾﺴﺘﯽ ﺗﻮرﮐﯿﺎ ﻗﺳﺴﺎﺑﯽ و ﺗۆر ﺑﮑﺮﻦ ﯾﺎن ﺑﻓﻨﺪرﻦ'' .ﺟﻨﺎﺑﯽ ﺣﻀﺮﺗﯽ ﻗﺎﺿﯽ ﻣﺤﻤﺪ'' ﺑﺎش دەﯾﺰاﻧﯽ ﺧﺑﺎﺗﯽ ﺑﯚ چ ﮐﺮدﺑﻮو و ﭼﻧﺪ ھﻧﮕﺎوﮑﯽ ﮔﺮﻧﮕﯽ ھﮫﻨﺎﺑﯚوە .ﺋو ﮔرەﮐﯽ ﺑﻮو ﮐ ﺑﻮارﮏ ﺑﺮەﺧﺴﻨ ﺗﺎ ﻣﺎﻣﯚﺳﺘﺎﯾﮐﯽ ﮐﻮرد ﻣﺪاﯽ ﭘ ﺑﺒﺧﺸﺮﺖ ،ﺑ ﺟﯽ ﺋوە ﮐ ﺑ ﺗﺎواﻧﯽ ﻓﺮﮐﺮدﻧﯽ زﻣﺎﻧﯽ زﮔﻤﺎﮐﯽ ﺑ ﻻواﻧﯽ ﮐﻮرد ﺑ دەﺳﺘﯽ ﺳﯿﺴﺘﻣﯽ ﺟﻧﺎﯾﺗﮑﺎری ﮐﯚﻣﺎری ﺗۆرﯾﺴﺘﯽ ''اﺳﻼﻣﯽ اﯾﺮان'' ﻟ ﺳﺪارە ﺑﺪرێ .ﺋوان ﮔﯿﺎﻧﯿﺎن ﻟ ﺟﻧﺎﺑﯽ ﭘﺸوا، ﮔﯿﺎﻧﺒﺧﺖ ''ﻣﺤﻤﺪ ھﻤﺎم ﻗﺎﺿﯽ'' ﺳرۆک ﮐﯚﻣﺎری دەوﺗﯽ ﺳرﺑﺧﯚ و ''ﻣﺴﺘﻘﻞ''ی ﮐﻮردﺳﺘﺎن وەرﮔﺮت ﺑم ﺋﺎﮔﺮی ﭼﻣﮏ و ﺋﺎﻣﺎﻧﺞ و ڕﺒﺎزی ﭘﺸوای ﮐﻮردان وەک ﻣﯚﻣﮏ ﻟ دڵ و ﻣﺸﮑﯽ ﺟﯿﻠﮐﺎﻧﯽ ﭘﺎش ﺧﯚی ﺑﻮژاوەﺗوە و ﺳرﺑﺧﯚﯾﯿﮐﯿﺎن ﮔرەﮐ ﮐ ﭘﺸوا داﯾﻤزراﻧﺪ. درﮋەی دەﺑ . . .
57
Komarî Serbexo u Musteqilî Kurdistan; Gerranewe bo Rastîyekan