POROZMAWIAJMY O ZHP
Związek Harcerstwa Polskiego Chorągiew Kujawsko - Pomorska Hufiec Toruń 2015
Po co to harcerstwo? Co robicie na tych zbiórkach? Biegacie ciągle po lesie? Z takimi pytaniami instruktorzy ZHP spotykają się na co dzień. Zadają je rówieśnicy, rodzice harcerzy, dyrektorzy szkół. Idealne odpowiedzi nie istnieją, ale są rzeczy, które możemy zrobić i powiedzieć, by przedstawić sedno naszej działalności. Przy okazji realizowania próby podharcmistrzowskiej postanowiłam przygotować zbiór rad i dobrych praktyk, które przydadzą się na początku ścieżki instruktorskiej i nie tylko. Wszystkie przykłady, czy rady, oparte są na moim doświadczeniu jako instruktora. Mam nadzieję, że przygotowany przeze mnie materiał będzie dla Was cenną pigułką wiedzy.
Misją ZHP jest wychowywanie młodego człowieka, c z y l i w s p i e ra n i e g o w e w s z e c h s t ro n n y m ro z w o j u i k s z t a ł t o w a n i u c h a ra k t e r u przez stawianie wyzwań.
Związek Harcerstwa Polskiego to największa w Polsce organizacja wychowawcza dzieci i młodzieży. Liczy 95 tysięcy członków. Od stu lat tworzy warunki do wszechstronnego rozwoju harcerek i harcerzy.
Misja ZHP jest jak wizytówka – w kilku słowach przedstawia to, czym zajmujecie się na co dzień. Wspieracie wychowanie dzieci i młodzieży, kształtujecie postawy, charaktery. Dajecie możliwości wszechstronnego rozwoju, poznawania i rozwijania nowych pasji. Zgodnie ze Statutem – ZHP to organizacja apolityczna, otwarta dla wszystkich bez względu na pochodzenie, rasę czy wyznanie. ZHP jest członkiem Światowej Organizacji Ruchu Skautowego (WOSM), Światowego Stowarzyszenia Przewodniczek i Skautek (WAGGGS) oraz Międzynarodowego Bractwa Skautów i Przewodniczek (ISGF). Dzięki temu ZHP ma możliwość uczestniczenia w międzynarodowych zlotach skautów, gdzie harcerze jako uczestnicy lub wolontariusze mają okazję do poznania
różnorodnych kultur z całego świata. Ta organizacja ma prawie sto lat. Harcerskie wartości są uniwersalne – patriotyzm, braterstwo, przyjaźń, służba, wiara, praca, sprawiedliwość, wolność, pokój. ZHP doskonale łączy tradycję z nowoczesnością, m.in. w programach działania gromad i drużyn. Stale doskonalony program drużyn harcerskich jest powodem do dumy. Instruktorzy nie osiadają na laurach – ciągle rozwijają się, zdobywają nowe umiejętności, dzięki którym są jeszcze lepszymi wychowawcami. Samo pełnienie funkcji instruktorskich jest niezwykłą kopalnią doświadczenia i umiejętności. Od planowania pracy, przez kierowanie zespołem i projektami, zarządzania czasem – wymieniać można naprawdę długo!
Efekt „pierwszego wrażenia” trwa maksymalnie około 3 minut od poznania nowej osoby.
Specjaliści pokazują, że to pierwsze kilkanaście sekund decyduje o wyrobieniu sobie oceny danego człowieka. Ma na to wpływ całokształt prezentacji – zachowanie, wygląd, sposób rozmowy, gesty. W codziennej pracy instruktorskiej prowadzi się nie tylko zbiórki harcerskie. Prezentuje się na zebraniach z rodzicami, spotkaniach z dyrekcją szkół, z którymi się współpracuje, działamy w różnych zespołach instruktorskich. To, jak siebie prezentujemy, ma duży wpływ na jakość prowadzonych rozmów i działań. Oto kilka podstawowych wskazówek.
Na spotkania, zebrania, zbiórki przychodź punktualnie i bądź zawsze dobrze przygotowany. Warto przemyśleć co chcesz przedstawić podczas swojego wystąpienia, spisz sobie kilka informacji na kartce, które chcesz zaprezentować i w jakiej kolejności, czy nawet rozwiązań, które możesz zaproponować. 55% informacji przekazujesz w sposób niewerbalny. Na to w Twojej prezentacji składają się: gesty, mimika, kontakt wzrokowy, postawa, ubranie i wygląd zewnętrzny. Dlatego ubierz się schludnie, odpowiednio do okazji – zadbaj o odpowiednie obuwie, wyprasowany mundur. Ważna jest prosta postawa, uniesiona głowa, utrzymywany kontakt wzrokowy. Unikaj postawy zamkniętej ze skrzyżowanymi ramionami, nogami. Przedstaw się, bądź świadomy i pewny swojej wiedzy, umiejętności.
Dbaj o to, by Twoje wypowiedzi były spójne, odpowiednio akcentowane. Zastanów się nad zadanym pytaniem, pamiętaj o odpowiednim oddechu. Nie bój się przerw w wypowiedzi – chwila zastanowienia lub oddechu, która wydaje się wiecznością, jest często niezauważalna dla słuchacza/widza, a może pomóc w uporządkowaniu myśli. Używaj zrozumiałego języka – nie każdy rodzic, dyrektor szkoły wie co to zastęp, biwak, bieg harcerski. Postaraj się takie rzeczy dokładnie wyjaśniać. Uśmiechaj się! Pozytywny nastrój na pewno udzieli się odbiorcom. Wyraźnie pokazuj swoje zaangażowanie podczas rozmowy, uważnie słuchaj zadawanych pytań– potakuj, utrzymuj kontakt wzrokowy. Jeżeli masz problem z nadmierną gestykulacją lub jej brakiem, spróbuj prostych trików – weź do ręki notes, podkładkę, długopis.
Nie bój się mówić „nie wiem” Większy profesjonalizm pokażesz przyznając się do niewiedzy i zapewniając o niezwłocznym uzupełnieniu tych braków, niż gdybyś miał wprowadzać kogoś w błąd – co zresztą będzie widoczne i łatwe do zweryfikowania.
social media
W XXI wieku ludzie nie wyobrażają sobie funkcjonowania bez Internetu. Dzięki nowoczesnej technologii każdy może mieć go zawsze przy sobie. W Sieci mamy możliwość być na co dzień – przy śniadaniu, w autobusie, na przerwie w szkole. Codzienna komunikacja uzupełniana jest o różne narzędzia, które są w zasięgu kilku kliknięć myszką – Facebook, Instagram, Twitter, Youtube i inne. A jak możemy korzystać z nich na co dzień? Oto zbiór różnych rad na temat korzystania z takich serwisów.
Jak Cię widzą, tak Cię piszą – szczególnie w Internecie. Jest to miejsce, gdzie kreujesz swój wizerunek, przedstawiasz siebie tak, jak chcesz, żeby inni Cię odbierali. Dlatego postaw sobie pytanie, jak chcesz być postrzegany przez swoich znajomych na Facebooku, czy obserwujących Cię na Instagramie, Twitterze. Mamy XXI wiek – Twoimi znajomymi stają się harcerze z drużyny, ich rodzice, przełożeni i nie tylko. Postaraj się o profesjonalne profilowe, o przestrzeganie norm społecznych. Prezentuj się od jak najlepszej strony. Pamiętaj, że nie wszystko co jest zrozumiałe dla członków ZHP, organizacji z pewnymi tradycjami, utartymi zachowaniami, jest tak samo interpretowane przez społeczeństwo niezwiązane z organizacją. M.in. Obozowe i biwakowe tradycje, obrzędy. Wstawiając zdjęcia z harcerskich zbiórek, biwaków, pamiętaj, żeby przedstawiały jak najlepiej nasze działania. Postaraj się o dobrą jakość, ciekawe kompozycje, które jak najlepiej pokażą plusy należenia do ZHP.
Mówi się, że co raz trafi do Internetu, już na zawsze tam pozostaje. Publikując w sieci zdjęcia zwróć uwagę na to, kto będzie mógł je oglądać. Nigdy nie masz pewności w czyje ręce trafią. Mogą je zobaczyć obecni lub przyszli pracodawcy, wychowawcy, rodzice, dyrektorzy szkół. Zachowuj się ostrożnie w kwestii udostępniania danych i plików. Danych osobowych, nie tylko swoich, ale również harcerzy z drużyny. Zachowuj się w sposób nienarażający Ciebie lub Twoich znajomych na ryzyko i zagrożenia. Musisz zdawać sobie sprawę z tego, że jesteś elementem globalnego systemu zaawansowanych baz danych. Naucz się profesjonalnie komunikować - wyrażać swoje opinie w sposób otwarty, uargumentowany, konstruktywny. Jesteś profesjonalistą, który potrafi brać udział w dyskusjach, które mają na celu wypracowanie nowych rozwiązań, punktów widzenia. Okazuj szacunek uczestnikom dyskusji. Nasza tablica nie powinna być ścianą gorzkich żali – korzystaj z niej mądrze. Nie załatwiaj tam spraw prywatnych. Dbaj o ortografię, interpunkcję. Przedstawiaj swoje zainteresowania, pasje. Żyjemy w czasach dominacji zdjęć i obrazków. Twój komunikat będzie lepiej odbierany, gdy będzie zawierał interesującą i adekwatną do niego grafikę.
„ p r y wat n o ś ć o n l i n e i s t n i e j e ta k d ł u g o , jak będziemy potrafili nią zarządzać” - Jan Zając - założyciel Sotrender, firmy zajmującej się badaniami i analizami social media
Coraz powszechniejsze stają się złośliwe aplikacje na Facebooku – dokładnie uważaj, zanim jakiejś aplikacji przekażesz dostęp do swoich danych. Takie złośliwości mogą pojawiać się również pod postacią nieznanych linków na czacie, czy kontrowersyjnych, udawanych ‘udostępnień’ np. „Wakacje przedłużone o miesiąc, wyciekły odpowiedzi do matury 2015, ferie zimowe odwołane etc. Warto zachowywać dla siebie zdjęcia, na których oznaczają nas znajomi. Domyślnie pojawiają się w naszych albumach. W ustawieniach prywatności możemy zmienić dostęp do nich wyłącznie dla siebie, tak aby nie były one dostępne dla twoich pozostałych znajomych (wybierz z menu opcję Konto-> Ustawienia prywatności -> Dostosuj). Jest to przydatne w sytuacji, gdy ktoś bez twojej wiedzy oznaczy cię na zdjęciu np. z nieformalnego spotkania.
pytania i odpowiedzi
Co robicie na zbiórkach? Realizujemy zasadę nauki poprzez działanie. Uczymy samodzielności, współpracy, rozwijamy też indywidualne pasje harcerzy. Podejmujemy się różnych aktywności, stawiamy na umiejętności przydatne w codziennym życiu. Tradycje harcerskie uzupełniamy aktualnymi potrzebami harcerzy i harcerek.
Ile kosztuje harcerstwo? Co się dzieje ze składkami mojego dziecka? Obowiązkiem członka ZHP jest opłata składek członkowskich – 4zł miesięcznie. Składka dzielona jest odpowiednio dla drużyny, hufca, chorągwi i Głównej Kwatery ZHP. Wykorzystywane są one na kursy, warsztaty, szkolenia, pomoce dydaktyczne dla instruktorów. Oprócz tego pokrywają składki członkowskie w międzynarodowych organizacjach skautowych oraz koszty administracyjne.
J a k i e m a P a n / P a n i u p r aw n i e n i a do opieki nad moim dzieckiem w trakcie zbiórek? Jestem odpowiednio przeszkolony do pełnienia funkcji drużynowego. Mam za sobą kurs przewodnikowski (wychowawców harcerskich) oraz metodyczny, czyli bycia liderem grupy w wieku harcerzy w swojej drużynie. Jeżeli jestem niepełnoletni – na zbiórki uczęszcza opiekun drużyny. Mam za sobą kurs pierwszej pomocy, dzięki któremu mam odpowiednią wiedzę i umiejętności, by czuwać nad bezpieczeństwem harcerek i harcerzy na zbiórkach.
słownik harcersko - polski
ALARM – sygnał lub rozkaz wzywający do GROMADA ZUCHOWA – podstawowa jednostka szybkiego stawienia się w wyznaczonym organizacyjna w ZHP skupiająca zuchy (dzieci miejscu; może być przeciwpożarowy, w wieku 6 – 10 lat). mundurowy, ewakuacyjny etc. GWIAZDKA ZUCHOWA – określenie stopnia BISZKOPT – żartobliwe określenie harcerza, zucha. W ZHP są trzy gwiazdki: zuch ochoczy, który jest pierwszy raz na obozie. sprawny i gospodarny. Ich nazwy charakteryzują poziom, jaki musi osiągnąć zuch, aby zdobyć CHORĄGIEW – jednostka organizacyjna ZHP, kolejną gwiazdkę. Zdobywa się je po kolei, która obejmuje hufce na terenie jednego realizując zadania ustalone z drużynowym. Na województwa (wyjątek: Chorągiew Stołeczna znak zdobycia gwiazdki odnawia się Obietnicę ZHP, oraz pojedyncze przypadki niewielkich Zucha, a na mundurze pod znaczkiem zucha, zmian terytorialnych). na pasku w barwach romady, nosi się białą gwiazdkę. CZUJ! – tradycyjne pozdrowienie zuchów. HARCERZE – członkowie ZHP w wieku 10-13 lat. CZUWAJ! – tradycyjne pozdrowienie harcerska. HARCERZE STARSI – członkowie ZHP w wieku DRUH/DRUHNA – zwyczajowe określenie 13-16 lat. harcerza czy instruktora, stosowane przy zwracaniu się do siebie (np. druhu Piotrze) lub HARCMISTRZ – najwyższy (trzeci) stopień mówieniu o innym harcerzu lub instruktorze instruktorski, oznaczany na mundurze czerwoną (np. druhna Ewa…) podkładką pod krzyżem harcerskim oraz czerwoną lilijką na lewym ramieniu. DRUŻYNA – podstawowa jednostka organizacyjna w ZHP, składa się z kilku zastępów, HUFIEC – jednostka organizacyjna ZHP liczy średnio 15-25 harcerzy. Na czele drużyny obejmująca gromady zuchowe, drużyny i stoi drużynowy. Drużynę, w skład której szczepy działające najczęściej na terenie jednej wchodzą zuchy, nazywamy gromadą zuchową. miejscowości, dzielnicy miasta lub gminy. Na czele hufca stoi komendant hufca. DRUŻYNOWY – instruktor harcerski kierujący drużyną lub gromadą, który ma wiedzę i INSTRUKTOR ZHP – członek ZHP w wieku min. umiejętności potrzebne do wychowania i opieki 16 lat, który ma wiedzę i umiejętności potrzebne nad dziećmi i młodzieżą. do wychowania i opieki nad dziećmi i młodzieżą. Instruktorem ZHP zostaje się po zrealizowaniu DZIESIĄTKA (inne określenie: „dycha”) – próby instruktorskiej i złożeniu Zobowiązania potoczne określenie namiotu o podstawie 4x5 Instruktorskiego. m i wysokości 2m, zasadniczo przeznaczonego dla 10 osób, powszechnie używanego na ISKRA (iskierka) – zwyczaj harcerski stosowany obozach harcerskich, choć zwykle śpi w nim na w harcerskim kręgu, polega on na uściśnięciu obozie 5 – 7 osób. dłoni stojącej w kręgu obok osoby, aż „iskra” zatoczy koło; przekazywanie odbywa się GŁÓWNA KWATERA ZHP – zarząd ZHP; liczy w ciszy, czasami w momencie uściśnięcia 7 osób, działa pod kierunkiem Naczelnika ZHP. dłoni wypowiada się harcerskie pozdrowienie Potoczne: określenie siedziby władz naczelnych „Czuwaj”. ZHP w Warszawie przy ul. Konopnickiej 6.
KANADYJKA – składane łóżko polowe, NS – 1. Potoczne określenie namiotu o wysokości wykorzystywane na obozach harcerskich i ponad 2 m, półkolistego, z okrągłymi oknami, koloniach zuchowych. używanego na obozach harcerskich. KOMENDA HUFCA – zespół instruktorów ZHP, OBIETNICA ZUCHA – najważniejszy zuchowy kierujący pracą hufca, któremu przewodzi uroczysty obrzęd, podczas którego zuch komendant hufca. wypowiada słowa Obietnicy i otrzymuje znaczek zucha. KOMENDANT - szef jednostki organizacyjnej ZHP ; szczepu, hufca, chorągwi, lub osoba OBOŹNY – osoba pilnująca porządku i dyscypliny kierująca obozem harcerskim (komendant na obozie, biwaku harcerskim. obozu) bądź kolonią zuchową (komendant kolonii) OBÓZ HARCERSKI – kilkutygodniowy wyjazd wakacyjny harcerzy KOMISJA STOPNI INSTRUKTORSKICH – zespół doświadczonych instruktorów, którzy zajmują PIGUŁA – potoczne określenie pielęgniarki na się zatwierdzaniem programów prób na stopnie obozie harcerskim. instruktorskie, monitorowaniem przebiegu prób oraz ich oceną po zrealizowaniu wszystkich PIONIERKA – pierwsze dni obozu harcerskiego przewidzianych w próbie zadań. przeznaczone na wykonanie wyposażenia obozowego. KRĄG – (np. przyjaźni) obrzęd kończący harcerskie spotkanie, któremu towarzyszy PODHARCMITRZ – drugi stopień instruktorski, obrzędowa pieśń. oznaczany na mundurze zieloną podkładką pod krzyżem harcerskim oraz zieloną lilijką na KRĄG RADY – obrzędowa część zbiórki zuchów, lewym ramieniu. podczas której wszyscy – zuchy i kadra gromady zuchowej – decydują o najważniejszych PODKŁADKA – kwadratowy kawałek sprawach gromady, jak np. przyznanie filcu w kolorze odpowiednim do stopnia sprawności, nagradzanie zuchów instruktorskiego. KWATERKA – grupa wykonująca podstawowe PODOBÓZ – autonomiczna terytorialnie i prace logistyczne na kilka dni przed rozpoczęciem programowo jednostka wchodząca w skład obozu harcerskiego. obozu harcerskiego. KWATERMISTRZ – harcerz lub instruktor PRAWO HARCERSKIE – zbiór najważniejszych zajmujący się sprawami gospodarczymi, zasad obowiązujących wszystkich członków sprzętowymi w danej jednostce harcerskiej lub ZHP; liczy dziesięć punktów. na obozie. PRAWO ZUCHA – zbiór najważniejszych zasad LILIJKA – tradycyjny symbol harcerski w obowiązujących wszystkie zuchy; liczy sześć kształcie lilii, noszony m.in. na nakryciu głowy. punktów. NIEPRZETARTY SZLAK – ruch w ZHP pracujący z dziećmi niepełnosprawnymi. NIEZBĘDNIK – zestaw turystycznych sztućców.
PRZEWODNIK – pierwszy stopień instruktorski, oznaczany na mundurze granatową podkładką pod krzyżem harcerskim oraz granatową lilijką na lewym ramieniu.
PRZYBOCZNY – starszy harcerz lub instruktor w ZHP istnieją trzy stopnie instruktorskie ZHP pomagający drużynowemu w prowadzeniu (przewodnik, podharcmistrz, harcmistrz). drużyny. STRAŻNIK OGNIA – funkcja honorowa pełniona PRZYRZECZENIE HARCERSKIE – najważniejszy przez harcerza podczas ogniska harcerskiego; dla harcerza uroczysty obrzęd, podczas którego jego zadaniem jest utrzymywanie ognia harcerz wypowiada słowa Przyrzeczenia harcerskiego i otrzymuje krzyż harcerski. SZCZEP – kilka współpracujących ze sobą gromad i drużyn harcerskich, jego celem jest RADA DRUŻYNY – grono składające się zwykle ciąg wychowawczy, na czele szczepu stoi z kadry drużyn oraz zastępowych, które komendant szczepu. podejmuje najważniejsze decyzje w drużynie. SZÓSTKA – grupa kilku zuchów, wykonująca raRAJD – jedno- lub kilkudniowa wycieczka zem zadania podczas zbiórki zuchowej. harcerska polegająca na wędrówce połączonej ze zwiedzaniem i wykonywaniem różnych WARTA – służba pełniona zwykle na obozie zadań. przez harcerzy, której celem jest pilnowanie terenu obozu. Warta honorowa – straż honorowa SPRAWNOŚĆ HARCERSKA – zdobyta i pełniona podczas oficjalnych uroczystości. udowodniona działaniem umiejętność, którą zdobywa harcerz. Zdobyte sprawności oznacza WĘDROWNICY – członkowie ZHP w wieku 16się kolorowymi okrągłymi emblematami na 21 lat. prawym rękawie munduru. SPRAWNOŚĆ ZUCHOWA – zdobyta przez zucha i udowodniona działaniem umiejętność, wiedza, którą zdobył zuch. Sprawności zuchy zdobywają indywidualnie oraz całą gromadą. Zdobyte sprawności zuchowe oznacza się kolorowymi trójkątnymi emblematami na prawym rękawie munduru zucha.
ZASTĘP – kilkuosobowa grupa harcerzy, której przewodzi zastępowy. Praca w małych grupach przynosi lepsze efekty wychowawcze, ponieważ łatwiej jest dotrzeć do każdego harcerza, dostrzec jego wartość, pomóc mu pokonać słabości, poznać go.
ZASTĘPOWY – harcerze mający większe doświadczenie lub wyrobienie harcerskie, cieszący STATUT ZHP – najważniejszy dokument się zaufaniem, stoi na czele kilkuosobowej gruwewnętrzny ZHP, określający zasady py harcerzy, dzięki czemu zdobywa umiejętnofunkcjonowania organizacji ści liderskie. STOPIEŃ HARCERSKI – określenie poziomu ZBIÓRKA – cykliczne, tematyczne spotkanie wiedzy, umiejętności i wyrobienia harcerskiego określonej grupy członków ZHP. harcerzy. Stopnie zdobywa się realizując zadania określone w programie próby na stopień, ZUCHY – członkowie ZHP w wieku 6-10 lat. dostosowane indywidualnie do potrzeb i wieku harcerza. Stopnie oznacza się na naramiennikach munduru oraz na krzyżu harcerskim. STOPIEŃ INSTRUKTORSKI – określenie poziomu wiedzy, dojrzałości społecznej i umiejętności wychowawczych instruktora harcerskiego;
notatki
Opracowanie, skład i łamanie pwd. Katarzyna Świejkowska HO katarzyna.swiejkowska@zhp.net.pl
Źródła: „Czuwaj” - miesięcznik instuktorów ZHP „#Think social” - raport o trendach i zarządzaniu wizerunkiem w internecie Zdjęcia: magdeleine.co littlevisuals.co getrefe.tumblr.com jaymantri.com