Καθρέφτης by Kathreftis Efimerida

Φύλλο 01

Δευτέρα, 7 Φεβρουάριου 2011

http://efimerida-kathreftis.blogspot.com

Σπύρος Δερβενιώτης

ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΕΜΑΣ ΓΙΑ ΜΑΣ

σελ. 3

Nordin Thahma

ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ

σελ. 5

Ο ΘΕΟΣ ΜΑΣ ΕΣΤΕΙΛΕ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ! σελ. 4

ΤΟ ΚΑΚΟ ΣΟΥ

Πιτσιρίκος

Old Boy

ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ

ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΟΥ σελ. 12 ΥΠ. ΕΡΓΑΣΙΑΣ

σελ. 6-7

Βασίλης Σωτηρόπουλος

Αχιλλέας Ζαβαλλής | Μάριος Λώλος

Μαρινίκη Αλεβιζοπούλου

ΠΑΡΑΝΟΜΟΙ ΑΛΛΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ;

ΗΜΟΥΝ ΕΚΕΙΝΟΣ ΠΟΥ ΠΑΤΗΣΕ ΤΗ ΝΑΡΚΗ σελ. 15

ΣΩΜΑΤΑ ΣΕ ΑΠΕΡΓΙΑ

Redouane Kharbouche

Χρήστος Χρήστου

Αποστόλης Καψάλης

σελ. 13

σελ. 4

σελ. 15

σελ. 2

Τα ξημερώματα εκείνης της Παρασκευής, από τις χιλιάδες ανθρώπους που είχαν συγκεντρωθεί νωρίτερα γύρω από τη Νομική, είχαμε απομείνει μόλις μερικές εκατοντάδες. Η πόλη ήταν έτσι κι αλλιώς έρημη τέτοια ώρα, μα κι η κυκλοφορία είχε διακοπεί από νωρίς λες και η απεργία πείνας 300 μεταναστών επέβαλε την κύρηξη κάποιου είδους στρατιωτικού νόμου, κι έτσι δεν υπήρχε γύρω ψυχή ζώσα παρά μόνο εμείς οι λίγοι απέναντι στους οχυρωμένους αστυνομικούς. Ξαφνικά, οι αστυνομικοί έφυγαν συντεταγμένα, δίχως λέξη, σέρνοντας ασπίδες και αρβύλες στην άσφαλτο. Ήμασταν μόνοι, χωρίς άλλους ανθρώπους, χωρίς αυτοκίνητα, χωρίς θόρυβο πια. Για λίγο μπερδευτήκαμε, έτσι ξαφνικά και στιγμιαία ελεύθεροι να κινηθούμε προς όπου θέλαμε και, όπως είναι επόμενο, δεν κινηθήκαμε καθόλου. Δεν ξέραμε πού να πάμε και γυρνούσαμε γύρω γύρω, μια λίγο προς τα πάνω, μια λίγο προς τα κάτω. Κάποια στιγμή, οι πιο αποφασιστικοί, ανέβηκαν το παρκάκι δίπλα στην Ασκληπιού, προς τη Νομική. Και σαν μέσα από ομίχλη, στα σκοτεινά, ξεπρόβαλαν κάτι μορφές – Αργοναύτες ήταν η λέξη που μου ήρθε στο μυαλό, γιατί δεν ξέρω – φορτωμένες μπόγους από ρούχα και σκεπάσματα, σιωπηλές στην αρχή και σκυφτές, κουρασμένα βαδίσματα, μέσα στο σκοτάδι, ανάμεσα στα δέντρα – οι απεργοί πείνας και όσοι τους φρόντιζαν. Μετά, βέβαια, συναντηθήκαμε, φωνάξαμε, περπατήσαμε μαζί. Αλλά όποιος είδε εκείνη την πρώτη εικόνα, φαντάσματα να σηκώνονται να περπατήσουν κουβαλώντας την ανύπαρκτη ζωή τους, δεν την ξεχνάει. Η εφημερίδα που κρατάτε στα χέρια σας είναι ο μικρός μας τρόπος να περπατήσουμε μαζί τους. Τόσο με αυτούς που τώρα σηκώνουν όλον τον συμβολισμό του αγώνα για ανθρώπινη ύπαρξη, συνεχίζοντας την απεργία πείνας για δέκατη τέταρτη ημέρα, στο κτήριο Υπατία, όσο και με όλους εκείνους που ζουν και εργάζονται μαζί μας, αόρατοι και βασανισμένοι, δίχως το αυτονόητο, στοιχειώδες δικαίωμα που αναγνωρίζουμε σε κάθε ελεύθερο, πολιτικό άνθρωπο: να του ανήκει το σώμα του και να ορίζει τη μοίρα του. Γράφουμε για πολλά. Ελπίζουμε ότι διαβάζοντάς τα θα καταλάβετε, όσοι δεν το έχετε καταλάβει ακόμη, ότι όσα σας χωρίζουν από τους μετανάστες είναι πολύ λιγότερα από αυτά που σας ενώνουν. Και πάνω από όλα, ότι σε αυτή τη χώρα, όπως και σε όλη την Ευρώπη, ερχόμαστε από κάπου – από εκείνο το σημείο όπου συνειδητοποιήσαμε πως όταν ένας άνθρωπος βασανίζεται δίπλα σου πρέπει πρώτα να φροντίσεις να σταματήσει αυτό κι όλα τα άλλα έρχονται μετά. Αν δεν το κάνεις κι αδιαφορήσεις, ή ακόμη χειρότερα αν συντελέσεις στον βασανισμό του, δεν θα είσαι ποτέ ούτε εσύ ελεύθερος. Κι όταν το καταλάβεις, ούτε για σένα θα βρεθεί κανείς για να παλέψει. Καλή ανάγνωση. Αυγουστίνος Ζενάκος

φωτό: Αχιλλέας Ζαβαλλής

Ο “ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ” ΚΑΙ ΕΜΕΙΣ

ΜΕΤΡΟ ΣΤΗΝ ΑΜΕΤΡΟΕΠΕΙΑ «Οι υψηλοί προσκεκλημένοι του ΣΥΡΙΖΑ», «η υγειονομική βόμβα της Νομικής», «το μπαλάκι των αριστεριστών», και πολλά άλλα μα πάνω από όλα; Οι απρόσκλητοι «λαθρομετανάστες». Με αυτούς και ακόμη τόσους χαρακτηρισμούς στα όρια _ή και πάνω από αυτά_ της χυδαιότητας, επιλέγουν κάποιοι να σφραγίζουν ανθρώπους σε έγγραφα διοικητικών απελάσεων. Τις πταίει; «Οι κατ’ επάγγελμα παρανομούντες της μηδενιστικής αριστεράς που κάνουν επίδειξη τζάμπα φιλοστοργίας»… ή κάπως έτσι. Μία ημέρα πριν ακόμα αρχίσει η απεργία πείνας των 300 μεταναστών, είχε ήδη ξεκινήσει να διαδίδεται από συγκεκριμένα κανάλια η είδηση περί βανδαλισμών στο ιστορικό κτίριο της Νομικής (αλήθεια, αντιλαμβάνεται κανείς για ποιον ακριβώς λόγο βαφτίζεται «ιστορικό» το κτίριο της Νομικής την ώρα που το λέει; Θυμάται πόσο αίμα χύθηκε για να μπορεί ο οιοσδήποτε σήμερα να ασελγεί στις μνήμες του;). Το κατασκεύασμα κατέρρευσε άμεσα. Πάμε γι’ άλλα. «Παύση μαθημάτων για υγειονομικούς λόγους» λέει η Κοσμητεία. Γιατροί του Πανεπιστημίου καλούνται να εξετάσουν τους μολαταύτα «υψηλούς προσκεκλημένους». Καταρρέει και αυτό. Σειρά τώρα έχει το «απόλυτο» επιχείρημα. «Οι νεολαίοι του ΣΥΝ κρατούν τις πόρτες ανοιχτές για να εισβάλλουν και να καταλύσουν το άσυλο οι 300 λαθρομετανάστες, που κάνουν κατάχρηση αυτού προκειμένου να νομιμοποιηθούν». Στις ημέρες που ακολούθησαν ακούστηκαν πολλά. Τα τηλεοπτικά βέλη εστράφησαν προς όσους «διακίνησαν παρανόμως λαθρομετανάστες». Ο δε Υπουργός Προστασίας του

Πολίτη, Χρήστος Παπουτσής, δήλωσε με βεβαιότητα μάλιστα σε συνέντευξή του, χωρίς καν ακόμη να έχουν καταθέσει οι «ένοχοι» ότι «το Φόρουμ Μεταναστών Χανίων ήταν αυτό που τους πλήρωσε το ομαδικό εισιτήριο για να έρθουν». Ο τίτλος υποσχέθηκε μέτρο. Να το επιχειρήσουμε; Το Νοέμβριο του 2008, 15 μετανάστες ξεκινούν ομαδική απεργία πείνας στα Χανιά. Είκοσι εφτά μέρες αργότερα, πάνω ακριβώς στις ημέρες του Αλέξη Γρηγορόπουλου, το προεδρικό διάταγμα του Προκόπη Παυλόπουλου περί μαζικής νομιμοποίησης υπό ειδικές συνθήκες τους «νομιμοποιεί» (Ας παρακάμψουμε για την ώρα το τι ακριβώς σημαίνει νομιμοποίηση και ποιος «νομιμοποιείται» να την πράττει). Δεκάδες άνθρωποι έκτοτε έκαναν χρήση αυτού ως ύστατη προσπάθεια απόκτησης του αυτονοήτου. Του δικαιώματος στη ζωή και την εργασία. Σήμερα το παύουν γιατί «η χώρα δεν αντέχει άλλους μετανάστες». Όπως άλλωστε δεν αντέχει άλλους άνεργους στις ουρές του ΟΑΕΔ κι ας τους δημιουργεί, άλλους απεργούς κι ας τους έβγαλε στο δρόμο. Οι 300 μπορεί και να ήταν 1000. Τόσοι κι ακόμη περισσότεροι συμμετείχαν στις συνελεύσεις των μεταναστών τα τελευταία δύο χρόνια. Άνθρωποι μπουχτισμένοι από την εκμετάλλευση και την καταλήστευση των δικαιωμάτων και των κόπων τους. Οι ίδιοι αποφάσισαν να δράσουν. Η απόφασή τους έφτασε στην Αθήνα πριν πέντε μήνες. Οι αλληλέγγυοι βρέθηκαν στην πορεία. Με αυτή την αλήθεια ως δεδομένο, αντέχει κανείς να τα βάλει; Μαρινίκη Αλεβιζοπούλου

Ο «Καθρέφτης» είναι έντυπο ανεξάρτητο και αυτοχρηματοδοτούμενο. | Συντονίστηκε από τους Μ. Αλεβιζοπούλου, Α. Ζενάκο, Σ. Μπατσή, Β. Νάνο. | Σχεδιάστηκε από τη Μ. Βελβιτσάνου | Οι φωτογραφίες παραχωρήθηκαν από την ΕΦΕ, Α. Ζαβαλλής, Μ. Λώλος | Σκίτσα: Σπ. Δερβενιώτης | Νομικός Σύμβουλος: Β. Σωτηρόπουλος | Επικοινωνία: kathreftis.efimerida@gmail.com | http://efimeridakathreftis.blogspot.com | http://twitter.com/O_Kathreftis

σελ. 3

ΕΝΑΣ ΑΠΟ ΜΑΣ ΓΙΑ ΜΑΣ Γράφει ο Nordin Thahma στα Χανιά, όπου υπάρχουν οργανωμένοι μετανάστες που έχουν κάνει πολλή δουλειά με αγώνες και οι Έλληνες μας σέβονται, όπου υπάρχει το Φόρουμ Μεταναστών Κρήτης και πιο πολλή σιγουριά ότι δεν θα μας πειράξει η αστυνομία και οι φασίστες. Όταν όμως μαζευτήκαμε πολλά παιδιά γι’ αυτήν την ιστορία, αποφασίσαμε πως δεν μπορούμε τόσοι πολλοί άνθρωποι να κάνουμε απεργία πείνας στα Χανιά. Είπαμε πως στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη θα υπάρχουν πιο πολλοί άνθρωποι για να μας υποστηρίξουν. Και πιο γρήγορα θα μάθει ο κόσμος για τον αγώνα και τα προβλήματά μας. Από τον Αύγουστο που δέχθηκε το Φόρουμ Μεταναστών Κρήτης να βοηθήσει να βρούμε συμπαραστάτες σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη, μαζευόμαστε σχεδόν κάθε βδομάδα για να γνωριστούμε, να οργανωθούμε, να σχεδιάσουμε τον αγώνα μας. Μέχρι τον Νοέμβρη κάναμε συνελεύσεις σε πάρκα. Μετά που χάλασε ο καιρός μαζευόμασταν στην αρχή στο Εργατικό Κέντρο και μετά στην κατάληψη Ρόζα Νέρα που μας χωρούσε! Τον Ιανουάριο, με μεγάλη χαρά μάθαμε ότι επιτέλους ο κόσμος που μας στηρίζει είναι έτοιμος να μας υποδεχθεί στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη – αν και εμείς θέλαμε να γίνει ο αγώνας τον Νοέμβριο, όταν ο καιρός είναι καλύτερος. Έστω και τώρα όμως, είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε αυτό που πρέπει

φωτό: Αχιλλέας Ζαβαλλής

ο όνομά μου είναι Νορντίν. Συνήθως, όταν συστήνομαι σε κάποιον Έλληνα, το προφέρω «Νουρεντίν», για να του είναι κάπως πιο οικείο... Μάλλον πιάνει αυτό, αν ο άλλος δεν έχει σοβαρό πρόβλημα με την απάντηση που παίρνει στην αμέσως επόμενη ερώτησή του: «Από που είσαι;» Δεν έχει δουλειά στο Μαρόκο. Ποτέ δεν είχε, όσο θυμάμαι τον εαυτό μου. Αν είσαι φτωχός, πάντα θα είσαι φτωχός. Αν ο πατέρας σου είναι τους μισούς μήνες άνεργος, τότε κι εσύ θα είσαι το ίδιο. Γι’ αυτό έφυγα. Στην Ευρώπη τουλάχιστον, αν εγώ δουλέψω σκληρά σήμερα για να ζήσω με τα ελάχιστα, ο γιος μου που θα δουλέψει το ίδιο σκληρά θα έχει περισσότερα. Εγώ ήρθα από το Μαρόκο το 2006. Πέρασα από Τουρκία. Δούλεψα ένα χρόνο στην Αθήνα, στην οικοδομή. Το δεύτερο αφεντικό μου μού έφαγε τα μεροκάματα δύο μηνών. Απλώς δεν μου τα έδωσε. Δεν μπορούσα να τον πιέσω ούτε να τον απειλήσω. Ήξερε ότι δεν έχω χαρτιά και ότι δεν μπορώ να απευθυνθώ πουθενά. Ακούστε κι αυτό: σ’ έναν φίλο και σύντροφο τώρα στην απεργία, ένας εργολάβος έφαγε 1500 ευρώ. Ο εργολάβος δεν ήταν Έλληνας. Μετανάστης κι αυτός, από τους «παλιούς» εδώ πέρα. Τέλος πάντων, από το 2007 είμαι στα Χανιά. Τους πρώτους έξι μήνες δούλευα από δω και από κει... Όταν έβρισκα δουλειά. Μετά, ευτυχώς, βρήκα δουλειά σε εργολάβο που φτιάχνει δρόμους και μέχρι σήμερα ήμουν στο συνεργείο του. Χωρίς ένσημα, εννοείται. Του είπα ότι θέλω δύο μήνες να είμαι στην Αθήνα. Δεν ανέφερα τίποτα για απεργία πείνας και τέτοια. Φυσικά ο άνθρωπος θα βρει άλλον εργάτη τώρα στη θέση μου. Πάντως στην Κρήτη, αν κάποιος θέλει να δουλέψει, ακόμα υπάρχουν δουλειές να κάνει. Γι’ αυτό πήγα και εγώ εκεί. Το 2008, στην απεργία πείνας, ήμουν στο δρόμο και φύλαγα τους δεκαπέντε απεργούς μαζί με πολλούς άλλους μετανάστες και Έλληνες. Μετά από αυτό, βρίσκομαι πάντα στο δρόμο σε διαμαρτυρίες και αγώνες που κάνουν οι μετανάστες στα Χανιά. Πολλοί μετανάστες από την κοινότητά μου σκεφτόμασταν να κάνουμε απεργία πείνας από το 2009. Θέλαμε να κάνουμε κάτι μεγάλο, κάτι που να ακουστεί. Είμαι πέντε χρόνια στην Ελλάδα. Κανείς δεν μπορεί να καταλάβει πώς είναι να φοβάσαι να περπατάς στο δρόμο μη σε πιάσει η αστυνομία, να μην μπορείς να πας στο νοσοκομείο όταν χτυπήσεις ή αρρωστήσεις. Δύο μέρες πριν πεθάνει, ο πατέρας μου με πήρε τηλέφωνο και μου ζήτησε να γυρίσω να με δει. Δεν μπορούσα να φύγω χωρίς χαρτιά. Δεν θέλω να ξαναπεράσω το ίδιο βάσανο αν συμβεί κάτι με τη μάνα μου. Αλλά ούτε μπορώ τώρα να της πω ότι κάνω απεργία πείνας στην Ελλάδα για να μπορέσω να την ξαναδώ. Από το 2009 μέχρι σήμερα, πολλοί μετανάστες σκέφτονταν το ίδιο με μένα, να κάνουν ένα μεγάλο αγώνα για να μπορούμε να ζούμε ελεύθεροι. Στην αρχή λέγαμε να τον κάνουμε

χωρίς να μας νοιάζουν οι δυσκολίες. Δεν μπορούσαμε να περιμένουμε άλλο επειδή φοβόμασταν πάρα πολύ ότι όσο περνάει ο καιρός θα είναι το κράτος πιο εχθρικό απέναντι στους μετανάστες. Το ευχαριστώ για όλους που μας υποστηρίζουν σήμερα είναι πολύ λίγο. Ξέρουμε ότι η κυβέρνηση προσπαθεί να πείσει τον κόσμο ότι η απεργία αυτή είναι κάτι άλλο από αυτό που πραγματικά είναι, ότι εμείς είμαστε πρόβατα που άλλοι μας χρησιμοποιούν Κανείς δεν πρέπει να το πιστεύει αυτό. Ξέρουμε ότι η προπαγάνδα τους είναι πολύ δυνατή που ξεγελάει ακόμα και ανθρώπους που πάντα είναι κοντά στους μετανάστες. Εμείς δεν φοβόμαστε αυτήν την προπαγάνδα γιατί η αλήθεια αργά ή γρήγορα θα φανεί, γιατί εμείς εμπιστευόμαστε τους ανθρώπους που μας στηρίζουν, αλλά τον πρώτο και τον τελευταίο λόγο τον έχουμε πάντα εμείς και πάντα όλοι μας τον ζητάνε. Γι’ αυτό ζητάμε και από τους αλληλέγγυους να έχουν εμπιστοσύνη ο ένας στον άλλο. Μόνο έτσι μπορούμε κι εμείς να κάνουμε με αποφασιστικότητα και ηρεμία τον αγώνα μας. Είμαστε όλοι μαζί, κι εσείς κι εμείς, αγωνιστές, και θα νικήσουμε με ενότητα και πίστη στις δυνάμεις μας. Ο Nordin Thahma είναι ένας από τους 300 μετανάστες απεργούς πείνας

σελ. 4

Ο ΘΕΟΣ ΜΑΣ ΕΣΤΕΙΛΕ ΤΟΥΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ! Γράφει ο Πιτσιρίκος | www.pitsirikos.net

ράφω αυτό το κείμενο, παρακολουθώντας παράλληλα από το Al Jazeera την εξέγερση των Αιγυπτίων. Βλέποντάς τους να μάχονται για δημοκρατία, δικαιώματα και μια αξιοπρεπή ζωή, δεν είναι δύσκολο να αντιληφθείς γιατί κάποιοι άνθρωποι εγκαταλείπουν τις πατρίδες τους και αναζητούν καλύτερη τύχη σε άλλες χώρες. Κανείς δεν θέλει να εγκαταλείψει την πατρίδα του. Είναι σίγουρο, όμως, πως, αν όλοι αυτοί οι Αιγύπτιοι που «εξαφανίστηκαν» τα τελευταία 30 χρόνια –επειδή διαφωνούσαν με το καθεστώς Μουμπάρακ– είχαν φύγει από την Αίγυπτο, θα ήταν σήμερα ζωντανοί. Κάποιοι (Οι πιο γενναίοι; Αυτοί που δεν έχουν οικογένεια;) μένουν – κάποιοι φεύγουν. Δεν μπορώ να κατηγορήσω αυτούς που εγκαταλείπουν την πατρίδα τους. Δεν έχω πεινάσει ποτέ στη ζωή μου, δεν έχω κινδυνεύσει, δεν με έχουν βασανίσει, δεν με έχουν φυλακίσει. Έχω γνωρίσει, όμως, αρκετούς ανθρώπους που τα έχουν βιώσει όλα αυτά. Έλληνες και αλλοδαπούς. Και έφυγαν. Οι μετανάστες και οι πρόσφυγες είναι ένα δώρο για την Ελλάδα. Ο Θεός μάς τους έστειλε. Αλήθεια, έχετε σκεφτεί πώς θα ήταν σήμερα η κατάσταση στη χώρα μας, αν δεν υπήρχαν μετανάστες; Θα έπρεπε να αντιμετωπίσουμε τη χρεοκοπία κατάφατσα.

Και θα έπρεπε να αναζητήσουμε τους υπεύθυνους. Υπάρχουν, όμως, οι μετανάστες και μας κάνουν να αισθανόμαστε «ανώτεροι». Ακόμα και την ώρα της χρεοκοπίας της χώρας, είμαστε σε καλύτερη θέση από αυτούς. Μπορούμε να ξεσπάσουμε πάνω τους, να τους βρίσουμε, να τους χτυπήσουμε και να τους εξευτελίσουμε. Μπορεί εμείς να μην έχουμε τέτοιες προθέσεις, αλλά οι κυβερνώντες, τα καθεστωτικά ΜΜΕ και «τα παπαγαλάκια» προσπαθούν να πείσουν τους πάντες πως για τη σημερινή κατάντια της χώρας ευθύνονται οι μετανάστες. Δεν ευθύνονται οι κυβερνήσεις, οι μεγαλοεκδότες και οι καναλάρχες που στήριζαν αυτές τις κυβερνήσεις – όχι, ευθύνονται οι μετανάστες και εμείς που τα «φάγαμε μαζί». Φυσικά, όλοι γνωρίζουν –και πολλοί πολιτικοί το έχουν παραδεχτεί– πως το «οικονομικό θαύμα» της Ελλάδας και η ευημερία μεγάλου μέρους του πληθυσμού τα τελευταία χρόνια οφείλονταν κυρίως στους μετανάστες. Φτηνά εργατικά χέρια, βαριά ανασφάλιστη εργασία και, βέβαια, όταν δεν τους χρειαζόμαστε πια, τους διώχνουμε. Η ιστορία των μεταναστών στην Ελλάδα –και όχι μόνο– αποδίδει με τον καλύτερο τρόπο τη σημασία της λέξης «εκμετάλλευση»: Παίρνουμε από το μετάλλευμα το μέταλλο και το υπόλοιπο το πετάμε. Βέβαια, αυτό

δεν συμβαίνει μόνο με τους μετανάστες, συμβαίνει με όλους τους εργαζόμενους. Απλώς, οι «ιθαγενείς» έχουν δικαιώματα και είναι πιο δύσκολος στόχος. Οι μετανάστες ήταν χρήσιμοι τα «χρυσά χρόνια», αλλά είναι χρήσιμοι και στα «πέτρινα χρόνια». Είναι βέβαιο –το βλέπουμε ήδη να συμβαίνει– πως η πολιτεία θα προσπαθήσει να στρέψει τους Έλληνες εναντίον των μεταναστών. Δεν μοιάζει δύσκολο – όταν υπάρχει ανεργία και ανασφάλεια, ο φόβος και ο ρατσισμός θεριεύουν. Χιλιάδες νέοι Έλληνες εγκαταλείπουν την Ελλάδα για να βρουν αξιοπρεπή δουλειά σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχουν τη δυνατότητα να το κάνουν επειδή έχουν χαρτιά – οι μετανάστες δεν μπορούν να κάνουν το ίδιο, αν και αυτός είναι ο στόχος τους. Οι νέοι Έλληνες –αυτοί δηλαδή που έχουν τη δυνατότητα να αλλάξουν τη χώρα– φεύγουν μετανάστες, και παραμένουν στις θέσεις τους όλοι αυτοί που ξέσκισαν τη χώρα. Οι υπεύθυνοι για τη χρεοκοπία χρειάζονται πολύ τώρα τους μετανάστες – ελπίζουν πως θα ξεσπάσουμε πάνω τους και οι ίδιοι θα τη βγάλουν καθαρή. Ελπίζω να μην αποδειχτούμε τόσο χαζοί.

ΤΟ ΚΑΚΟ ΣΟΥ Γράφει ο Old Boy | old-boy.blogspot.com

άνεις λοιπόν απεργία πείνας. Ε, κάνε. Μπορεί και να πεθάνεις. Ε, πέθανε. Δεν είναι ότι θέλω να πεθάνεις. Να μην πεθάνεις. Χίλια χρόνια να ζήσεις. Αλλά μακριά από εμένα. Εμένα δεν θέλω να ενοχλείς. Όπως δεν σε ενοχλώ εγώ. Ήρθα εγώ στην πατρίδα σου να σε ενοχλήσω; Δεν ήρθα. Εσύ όμως ήρθες στη δικιά μου. Και με ενοχλείς. Μην ρωτάς πώς. Με διάφορους τρόπους. Μπορώ να στους εξηγήσω τους τρόπους, αλλά δεν θα απολογηθώ σε σένα. Δεν κατάλαβα. Γιατί πρέπει να σου απολογηθώ; Ποιος είσαι εσύ, στον οποίο θα αποδείξω τι είμαι και ποιος είμαι. Όποιος θέλω είμαι. Και όποιος θες ας είσαι. Στη χώρα σου. Στη δικιά μου κάνε ό,τι σε παίρνει να κάνεις, αλλά μην μου ζητάς και τα ρέστα. Και για να τελειώνουμε. Μακάρι να υπήρχαν λεφτά για όλους. Δεν υπάρχουν πια ούτε για μας. Οπότε τι; Από τα μη υπάρχοντα να μοιραστούμε; Άκου φίλε, μας είπαν πως το πάρτι τελείωσε. Αφήναμε αποφάγια τόσα χρόνια, κάτι τρώγατε κι εσείς. Τώρα ο διαιτητής σφύριξε τη λήξη. Έχουμε την αίσθηση πως μας αδίκησε, αλλά μια ζωή σε αυτή τη χώρα για τη διαιτησία μουρμουράμε. Οπότε βρίσκουν και πατάνε πάνω στις παλιές μας διαμαρτυρίες. Σαν το παραμύθι με το βοσκό και το λύκο.

Το έχετε στην πατρίδα σου αυτό το παραμύθι; Γιατί έφυγες από εκεί; Τόσο ζόρι ήταν; Δεν είχατε ωραία παραμύθια; Πίστεψες στο παραμύθι ότι θα βρεις εδώ αυτό που ζητούσες; Πίστεψες στο παραμύθι ότι θα μπορούσες να φύγεις από εδώ και να πας κάπου καλύτερα; Μήπως θες να πάμε μαζί; Σκέφτομαι τελευταία κι εγώ να φύγω, ξέρεις. Να πάω κάπου καλύτερα. Δεν το μπορώ άλλο το μπουρδέλο, φίλε. Με κούρασε. Θέλω να πάω κάπου οργανωμένα. Σε κράτος σωστό. Με νόμους και τάξη. Εδώ παράγινε το χύμα. Τα βλέπεις κι εσύ. Και μην με παρεξηγήσεις σε αυτά που λέω. Δεν εννοώ ότι ίδια περνάμε και ίδια υποφέρουμε. Ok, ήσουν, είσαι και θα είσαι σε χειρότερη, σε πολύ χειρότερη, φάση από μένα. Αλλά αυτό μας έλειπε, να μην ήσουν. Μήπως να νιώσω άσχημα και για αυτό; Μήπως να νιώσω άσχημα που δεν είμαι στη φάση τη δική σου; Μήπως να γίνω σαν και σένα, μήπως να γίνουμε όλοι σαν και σένα, για να υπάρξει επιτέλους δικαιοσύνη και ισότητα; Λυπάμαι, αλλά δεν θα πάρω. Δεν χρωστάω δυστυχία σε κανένα. Ούτε ενοχή χρωστάω για την κατάστασή σου. Κι όμως, παρά τη θέλησή μου, μου γεννιέται πότε πότε. Σε βλέπω αποστεωμένο να μου χτυπάς στα

φανάρια το τζάμι και ο λόγος που σε μισώ είναι γιατί αισθάνομαι άσχημα για αυτό που βλέπω, είναι γιατί δεν θα ’θελα να υποφέρεις. Έρχεσαι όμως από την άλλη άκρη της γης και υποφέρεις μες τα μούτρα μου. Γι’ αυτό σε απεχθάνομαι, γι’ αυτό δεν θέλω να ξέρω τι κάνεις, γι’ αυτό αν θες να πεθάνεις από την απεργία σου πέθανε, μόνο ένα θα σε θερμοπαρακαλέσω: πέθανε σιωπηλά, χωρίς να μας το πούνε στις ειδήσεις, χωρίς να μας πετάξουν το θάνατό σου στα μούτρα μας. Κάνε ό,τι σε φωτίσει ο Θεός σου. Δεν θέλω το κακό σου. Θέλω να μη χρεώνομαι εγώ το δικό σου το κακό στη δική μου τη συνείδηση.

σελ. 5

ΤΟ “ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΤΙΚΟ” ΕΙΝΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΖΗΤΗΜΑ Γράφει ο Α. Μπ. (radical desire) | radicaldesire.blogspot.com 1. Το “μεταναστευτικό”, εννοείται, “πρόβλημα”: αυτό είναι το πρώτο πράγμα που οφείλει να παρατηρήσει κανείς σήμερα. Υπάρχει μια διπλή διαδικασία σύμφωνα με την οποία το καθοριστικό για την πλαισίωση της συζήτησης ουσιαστικό εκτοπίζεται και συνάμα υπονοείται. Είναι απαραίτητο να επερωτήσουμε την ιδεολογική εργασία που επιτελεί αυτό το ουσιαστικό. Το “μεταναστευτικό πρόβλημα” σημαίνει, για την άκρα δεξιά, ήδη από τις αρχές της δεκαετίας του ’90, “το πρόβλημα με τους μετανάστες”, “το πρόβλημα το οποίο είναι οι μετανάστες”. Για τη λεγόμενη κεντροαριστερά της σημερινής εποχής της κρίσης σημαίνει, κάπως πιο διακριτικά, “το πρόβλημα με την μετανάστευση”. Αλλά η ίδια η διάκριση μεταξύ των δύο αυτών αποκωδικοποιήσεων του τι εμπεριέχει το ουσιαστικοποιημένο επίθετο “μεταναστευτικό” είναι ουσιωδώς επισφαλής, και είναι ακριβώς αυτή η επισφάλεια που σηματοδοτεί το πραγματικό της εποχής: τη σύγκλιση δηλαδή της κεντροαριστεράς, σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, με το σταθερό αντιμεταναστευτικό μένος της ακροδεξιάς.

φωτό: Αχιλλέας Ζαβαλλής

2. Το “μεταναστευτικό”, λοιπόν, είναι αυτό που ανακύπτει όταν η ιδεολογία της φιλελεύθερης “πολυπολιτισμικής” ανεκτικότητας που πλαισίωσε τα “χρυσά χρόνια” του φιλελευθερισμού μετά το 198990 προσκρούει στο πραγματικό της κρίσης του 2007-08. Είναι γνωστό ότι ο παγκόσμιος καπιταλισμός βασίζεται σε ροές κεφαλαίων, προϊόντων και εργατικού δυναμικού, με τις τελευταίες να ελέγχονται, όπως δεν ελέγχονται οι δύο πρώτες, από το κράτος και τους κρατικούς μηχανισμούς.

Σε εποχή κρίσης και αυξανόμενης ανεργίας, ο έλεγχος των ροών εργασίας μεταμορφώνεται στην ίδια κατεύθυνση με τον “δημοσιονομικό έλεγχο”· περνάει σε φάση “αυστηρότητας”. Θύματα και στις δύο περιπτώσεις: οι εργαζόμενοι, οι φορείς μιας εργασίας που γίνεται τόσο πιο επισφαλής και τόσο πιο εκμεταλλεύσιμη όσο περισσότερο γίνεται επίσης διαιρέσιμη, πολιτικά κατακερματισμένη, αδύναμη να αντιδράσει σε πολιτικό επίπεδο. Το “μεταναστευτικό” είναι εξ αρχής κάτι άλλο από “μερικό” ζήτημα που αφορά απλώς κάποιους “άλλους”: η δίωξη του μετανάστη προαπαιτεί μετασχηματισμούς στο κράτος δικαίου που είναι βέβαιο ότι συντείνουν στη σταθερή του ολίσθηση προς τον δυνάμει ολοκληρωτικό αυταρχισμό. Δεν είναι λοιπόν απλώς ότι το “μεταναστευτικό” είναι η άλλη όψη του “εργασιακού” ή του “ασφαλιστικού” στην εποχή του παγκοσμιοποιημένου καπιταλισμού, αλλά και ότι η σημερινή μοίρα των μεταναστών προετοιμάζει το νομικό έδαφος για το άμεσο μέλλον των “γηγενών”. 3. Αυτό που σήμερα εμφανίζεται ως “μεταναστευτικό” παρουσιάζει σημαντικές ομοιότητες με αυτό που στην αμερικάνικη δεκαετία του ’50 αποκαλέστηκε το “πρόβλημα των έγχρωμων” (“colored problem”): δεν είναι πρόβλημα που δημιουργούν έξαφνα οι μετανάστες, αλλά πρόβλημα που δημιουργείται στους μετανάστες εξαιτίας της δραστικής αλλαγής πορείας πλεύσης της ευρωπαϊκής πολιτικής απέναντι στην εισαγωγή φτηνής εργασίας, που με τη σειρά της υπαγορεύεται από τη χρηματοπιστωτική κρίση και την κρίση συσσώρευσης. Σήμερα, που ο τίτλος του “πολίτη” μοιάζει πιο κενός ουσιαστικού νοήματος από ποτέ, σήμερα που ο “πολίτης” είναι ο ίδιος φτηνή,

ανασφάλιστη, ευκαιριακά απασχολούμενη, ουσιαστικά “μαύρη” εργασία, η χρησιμότητα του μετανάστη στο διεθνές κεφάλαιο εξαντλείται όλο και περισσότερο στη διαθεσιμότητά του ως αντικείμενο φαντασιακού εκτοπισμού της φύσης του “προβλήματος”, αποπροσανατολισμού, ρατσιστικών φαντασιώσεων τιμωρίας και δίωξης. 4. Πρέπει να επιμείνουμε ότι το “μεταναστευτικό” δεν είναι “ανθρωπιστικό” πρόβλημα. Δεν είναι πρόβλημα διαχείρισης ουσιαστικά αποκτηνωμένων πληθυσμών (τι ειρωνεία, ότι η λέξη “ανθρωπιστικό” προϋποθέτει σιωπηρά την έκπτωση κάποιου από την ανθρώπινη κατάσταση!). Οι μετανάστες είναι, όπως όλοι, δυνάμει πολιτικά υποκείμενα, και όχι απλώς μια πληθυσμιακή μάζα απέναντι στην οποία η μεγαλύτερη πρόκληση είναι το να μπορέσουμε να αντιληφθούμε την ύπαρξη ανθρώπινων χαρακτηριστικών. Το μεταναστευτικό λοιπόν είναι πολιτικό ζήτημα. Είναι τέτοιο τόσο από την πλευρά του μετανάστη, για τον οποίο η πολιτικοποίηση γίνεται ζήτημα επιβίωσης, όσο και από αυτή του κράτους, το οποίο μας ζητά να αποδεχτούμε τη θυματοποίηση του άλλου ως αντάλλαγμα για την απροθυμία του να αποδώσει δικαιοσύνη σε μας. 5. Η πρόσκληση σε “νηφάλια συζήτηση για τη μετανάστευση” δεν είναι αθώα. Η “συζήτηση για τη μετανάστευση” είναι στην πράξη το ακριβές ανάλογο της “συζήτησης για τα βασανιστήρια” που διεμείφθη στις ΗΠΑ μετά την 11η Σεπτεμβρίου. Η ίδια η ύπαρξή της βάζει στο τραπέζι την προοπτική ακροτήτων, και βάζοντάς την στο τραπέζι νομιμοποιεί νομοθετικές λύσεις που γίνονται στην πραγματικότητα όλο και πιο φασίζουσες, όλο και πιο διωκτικές. Οφείλουμε να είμαστε άκρως προσεκτικοί όταν δημοσκοπήσεις για το “μεταναστευτικό” μετατρέπονται εν ριπή οφθαλμού σε κομματικές στάσεις σε όλο το πολιτικό φάσμα και καταλήγουν σε εισαγγελικές παρεμβάσεις. “Δημοκρατία” δεν σημαίνει δικτατορία της μηντιακά διαμεσολαβημένης γνώμης. 6. Δεν υπάρχουν “μετανάστες”, και αυτός είναι ένας ακόμα λόγος που η φράση “μεταναστευτικό” είναι καλό να διατηρείται σε εισαγωγικά. Υπάρχουν εργάτες από άλλες χώρες. “Οι μετανάστες” είναι η εργατική τάξη με άλλο δέρμα, άλλες συνήθειες και άλλη γλώσσα. Για αυτό δεν πρέπει να ξεχνάμε πως ό,τι στην ξενοφοβική ρητορική παρουσιάζεται όλο και ανοιχτότερα ως το “αναφομοίωτο” του μετανάστη –η ρυπαρότητά του, η έλλειψη παιδείας του, η προβληματική του διαγωγή, η ασέβειά του σε θεσμούς, παραδόσεις, σύμβολα, κ.λπ.– επιστρέφει στο δημόσιο λόγο την πρόσληψη της εγχώριας εργατικής τάξης στο παρελθόν. Η ξενοφοβία είναι αναγώγιμη, σε τελική ανάλυση, σε φόβο απέναντι στην προοπτική της επιστροφής της εργατικής τάξης αφότου αυτή έχει, υποτίθεται, αστικοποιηθεί. Ο “ξένος” είναι ήδη πάντα οικείος, και το πρόσωπό του είναι αυτό ενός ταξικού παρελθόντος που επέχει τη θέση του φοβικού απωθημένου στην “εθνική” συνείδηση.

φωτό: Αχιλλέας Ζαβαλλής

σελ. 6

ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ

φωτό: Αχιλλέας Ζαβαλλής

φωτό: Μάριος Λώλος

ΦΩΤΟΡΕΠΟΡΤΑΖ σελ. 7

σελ. 8

ΝΟΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ Γράφει ο Βασίλης Σωτηρόπουλος | elawyer.blogspot.com

ο φαινόμενο της μετανάστευσης έχει αποτελέσει αντικείμενο επεξεργασίας από νομοθέτες τόσο σε διεθνές και ευρωπαϊκό, όσο και σε εθνικό επίπεδο. Καθώς η μετανάστευση παρουσιάζει σύνθετα χαρακτηριστικά και αφορά την ανθρώπινη ύπαρξη, κίνηση και πράξη σε ποικίλες συνθήκες, η νομοθεσία πασχίζει να ρυθμίσει κάθε φάση και κάθε συνιστώσα της.. Αποτέλεσμα είναι η πολυδιάσπαση των ρυθμίσεων σε ένα χάος νομοθετημάτων. Η “γεωγραφία” της νομοθεσίας ξεκινά από τις θεμελιώδεις διατάξεις, εκείνες που δεν τροποποιούνται “μέσα σε μία νύχτα” από τον κοινό νομοθέτη. Το Σύνταγμα στο άρθρο 2 αναφέρει ότι πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας είναι ο σεβασμός και η προστασία της ανθρώπινης αξίας, ενώ στο άρθρο 5 κατοχυρώνεται ότι όλοι όσοι βρίσκονται στην Ελληνική Επικράτεια απολαμβάνουν την απόλυτη προστασία της ζωής, της τιμής και της ελευθερίας τους χωρίς διάκριση εθνικότητας, γλώσσας και θρησκευτικών ή πολιτικών πεποιθήσεων, με τις εξαιρέσεις που προβλέπει το διεθνές δίκαιο. Πέρα από τις προβλέψεις του Συντάγματος, για τους αλλοδαπούς υπάρχει ένα ευρύτατο πλέγμα ευρωπαϊκών Οδηγιών που αφορά την ελεύθερη μετακίνηση ευρωπαίων πολιτών εντός της περιοχής που περιλαμβάνει τα κράτη μέλη της Ένωσης. Η πιο σημαντική είναι η Οδηγία 2004/38 που προβλέπει ότι και τα μέλη των οικογενειών των Ευρωπαίων που μπορεί να είναι πολίτες τρίτων χωρών (εκτός ΕΕ), όπως οι σύζυγοι ή μόνιμοι σύντροφοι με ιθαγένειας χώρας που δεν είναι κράτος μέλος, έχουν δικαιώματα εισόδου και διαμονής στα κράτη μέλη που ζουν οι ευρωπαίοι συγγενείς τους. Το σύστημα της ελεύθερης μετακίνησης των Ευρωπαίων από κράτος σε άλλο κράτος εντός της ΕΕ βασίζεται σε μία από τις τέσσερις θεμελιώδεις ελευθερίες που κατοχυρώνονται στην Συνθήκη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το βασικό ελληνικό νομοθέτημα για το θέμα της μετανάστευσης είναι ο Νόμος 3386/2005, με τίτλο “Είσοδος, διαμονή και κοινωνική ένταξη υπηκόων τρίτων χωρών στην Ελληνική Επικράτεια”, ένα νομοθετικό κείμενο που περιλαμβάνει 98 άρθρα και έχει ερμηνευθεί από πολυάριθμες εγκυκλίους διαφόρων Υπουργίων που είναι αρμόδια για την εφαρμογή του. Με την μετανάστευση όμως συνδέονται και νομικά θέματα που αυτονομούνται σημαντικά, όπως το θέμα των προσφύγων, που αφορά τις διαδικασίες για την εξέταση και αναγνώριση ασύλου σε πολίτες χωρών που έρχονται εκτός ΕΕ και ζητούν προστασία για πολιτικούς, ανθρωπιστικούς ή άλλους ειδικούς λόγους. Και φυσικά, άρρηκτα συνδεδεμένη με το μεταναστευτικό φαινόμενο είναι η νομοθεσία για την πολιτογράφηση, δηλαδή την θεσμική αναγνώριση της ιδιότητας του Έλληνα πολίτη σε ανθρώπους που είτε δεν γεννήθηκαν εδώ, είτε δεν γεννήθηκαν από Έλληνες πολίτες.

ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΑΣΥΛΟ

κατάσταση των προσφύγων αποτελεί ένα ζήτημα το οποίο αυτονομείται νομικά από το γενικότερο θέμα της μετανάστευσης. Οι πρόσφυγες είναι πρόσωπα που ζητούν την προστασία μιας άλλης χώρας, προκειμένου να διαφύγουν τον κίνδυνο που διατρέχουν στην χώρα που ζουν. Η προστασία που τους παρέχεται από την άλλη χώρα αφορά την αναγνώριση του κινδύνου και την παροχή ασύλου . Τα βασικά δικαιώματα και υποχρεώσεις που έχουν οι πρόσφυγες προβλέπονται από την Σύμβαση της Γενεύης για το καθεστώς των Προσφύγων (του 1951), η οποία κυρώθηκε από την Ελλάδα το 1959. Όμως η διαδικασία για την χορήγηση του ασύλου, είτε για πολιτικούς είτε για άλλους λόγους (όπως λ.χ. ο σεξουαλικός προσανατολισμός που μπορεί να είναι ποινικοποιημένος στην χώρα προέλευσης) διέπεται κυρίως από το ευρωπαϊκό και το ελληνικό δίκαιο. Το πιο ακανθώδες ερώτημα αυτή τη στιγμή είναι “ποια χώρα καλείται να δώσει άσυλο στον πρόσφυγα: αυτή στην οποία καταλήγει (χώρα προορισμού) ή αυτή από την οποία για πρώτη φορά εισέρχεται στο έδαφος της Ευρωπαϊκής Ένωσης;” Κυριαρχικές απαντήσεις σε αυτό το θέμα δίνει ο Κανονισμός Δουβλίνο ΙΙ, ένα νομικό κείμενο που θεσπίστηκε από την ΕΕ και το οποίο περιλαμβάνει τα κριτήρια βάσει των οποίων καθορίζεται η αρμόδια χώρα.

Το θέμα συνέχεται και με μια σειρά ειδικών νομικών υποχρεώσεων που έχει η χώρα απέναντι στον αιτούντα άσυλο, για όσο καιρό διαρκεί η επεξεργασία του αιτήματος: πρέπει να διασφαλίζεται η πρόσβασή του σε βασικά αγαθά όπως η στέγη, η ένδυση, η τροφή, η νομική προστασία κλπ. Αυτό καθορίζεται με ειδικά νομοθετήματα του ενωσιακού δικαίου που έχουν προσαρμοστεί μεν στην ελληνική νομοθεσία αλλά που παραμένουν στην πράξη εν πολλοίς ανεφάρμοστα. Αυτό διαπιστώθηκε εντελώς πρόσφατα και σε επίπεδο Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, το οποίο στην υπόθεση του Αφγανού πρόσφυγα Μ.S.S. (που είχε συνεργαστεί ως μεταφραστής με τις δυνάμεις του ΝΑΤΟ και γι’ αυτό κινδύνευε από τους Ταλιμπάν) καταδίκασε την Ελλάδα για εξευτελιστική και απάνθρωπη μεταχείριση ενός αιτούντος άσυλο, στον οποίο τελικά δεν παρασχέθηκαν τα βασικά αγαθά που επέβαλε η νομοθεσία. Στην υπόθεση αυτή καταδικάστηκε και το Βέλγιο, επειδή τον προώθησε στην Ελλάδα, καθώς από εδώ εισήλθε στην επικράτεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αποτέλεσμα αυτής της καταδίκης ήταν η απόφαση ορισμένων ευρωπαϊκών χωρών να παύσουν την προώθηση στην Ελλάδα των αιτούντων άσυλο που εισήλθαν από τη χώρα μας στην ΕΕ.

ΔΟΥΒΛΙΝΟ ΙΙ

πειδή η πολιτική για το άσυλο εμπίπτει στις αρμοδιότητες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως ένα θέμα που υπερβαίνει τα τοπικά σύνορα και αφορά τους πληθυσμούς σε όλη την Ευρώπη, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει αναλάβει αρκετές πρωτοβουλίες για την θεσπιση νομοθεσίας σε κοινοτικό επίπεδο. Ο Κανονισμός του Δουβλίνου είναι ένα ευρωπαϊκό νομοθέτημα το οποίο προβλέπει κεντρικές πολιτικές επιλογές για το άσυλο, με δεσμευτικό τρόπο. Μέρος του συστήματος του Δουβλίνου είναι και η λειτουργία της Eurodac, μιας κεντρικής βάσης δεδομένων με υπεύθυνη τήρησης την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, στην οποία φυλάσσονται τα δακτυλικά αποτυπώματα των αιτούντων άσυλο, τα οποία υποχρεωτικά λαμβάνονται κατά την είσοδό τους στην ευρωπαϊκή επικράτεια. Πρόκειται για μια βάση δεδομένων που λειτουργεί εντελώς ανεξάρτητα από την αντίστοιχη του Schengen και η οποία ελέγχεται από την ανεξάρτητη αρχή του Ευρωπαίου Επόπτη Προστασίας Δεδομένων. Ο Κανονισμός Δουβλίνο ΙΙ κυρίως περιέχει τα κριτήρια για τον καθορισμό της χώρας που είναι υπεύθυνη για την επεξεργασία του αιτήματος χορήγησης ασύλου στον ενδιαφερόμενο.

Διότι ο ενδιαφερόμενος δεν έχει δικαίωμα επιλογής της χώρας, ουσιαστικά, αφού ο πρωταρχικός κανόνας του Κανονισμού προβλέπει ότι αρμόδια χώρα είναι η χώρα μέσω της οποίας ο πρόσφυγας εισέρχεται στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Ωστόσο, ο Κανονισμός προβλέπει κι άλλα κριτήρια, περισσότερο όμως, ως εξαιρέσεις. Αποτέλεσμα αυτής της μη ορθολογικής προσέγγισης είναι ότι αυτή τη στιγμή η Ελλάδα, ως μια χώρα – πύλη στην ΕΕ, είναι υποχρεωμένη να επεξεργάζεται το 90% των αιτήσεων ασύλου της Ευρώπης. Είναι προφανές ότι ο Κανονισμός πρέπει να αλλάξει, ιδίως μετά την καταδίκη του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου που έκρινε ότι η Ελλάδα παραβιάζει τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο γιατί δεν τους παρέχει ανθρώπινη κι αξιοπρεπή διαβίωση. Ήδη βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία αναθεώρησης του Κανονισμού του Δουβλίνου, με σχετικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής που βρίσκονται στη φάση της επεξεργασίας στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η πιο φιλελεύθερη πρόταση όμως, που δεν έχει εισακουσθεί μέχρι στιγμής, είναι να επιλέγει ο αιτών την χώρα που επιθυμεί να του χορηγήσει το άσυλο. Αυτή η πρόταση υποστηρίζεται από μια ελληνική ΜΚΟ, την Ελληνική Δράση για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα.

σελ. 9

ΑΣΥΛΟ ΑΟΡΑΤΩΝ

ΝΟΜΟΣ 3386/2005

Γράφει ο Βαγγέλης Νάνος

ε το νόμο αυτό, ο οποίος τροποποιήθηκε αρκετές φορές μέχρι σήμερα, δίνεται ο ορισμός της έννοιας του αλλοδαπού (φυσικό πρόσωπο χωρίς ελληνική ιθαγένεια ή χωρίς ιθαγένεια), του υπηκόου τρίτης χώρας (πολίτης κράτους εκτός ΕΕ) και του ανιθαγενούς (χωρίς ιθαγένεια, κατά την Σύμβαση της Ν.Υ. περί ανιθαγενών). Ο νόμος ρυθμίζει της προϋποθέσεις αίτησης και χορήγησης άδειας διαμονής και την διαδικασία της “οικογενειακής επανένωσης”, δηλαδή της εισόδου υπηκόου τρίτης χώρας για σκοπούς διατήρησης της ενότητας της οικογένειάς του. Δεν αφορά όμως τους πρόσφυγες και τους αιτούντες άσυλο ή όσους ζητούν την προστασία της Ελλάδας με βάση το διεθνές δίκαιο για ειδικούς λόγους. Σύμφωνα με τον νόμο, υπήκοος τρίτης χώρας που εισέρχεται στο ελληνικό έδαφος, οφείλει να έχει διαβατήριο ή άλλο ταξιδιωτικό έγγραφιο που αναγνωρίζεται από διεθνείς συμβάσεις. Όσον αφορά την άδεια διαμονής, αυτή μπορεί να βασιστεί σε διάφορους λόγους, με τις ανάλογες προϋποθέσεις και ισχύ. Υπάρχει η άδεια διαμονής για εργασία, η άδεια διαμονής για ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα, η άδεια διαμονής για ειδικούς λόγους (λ.χ. σπουδές), η άδεια διαμονής για εξαιρετικούς λόγους (λ.χ. ανθρωπιστικούς), η άδεια διαμονής για οικογενειακή επανένωση, η άδεια διαμονής αόριστης διάρκειας και η άδεια διαμονής επί μακρόν διαμένοντος.

Ο νόμος αυτός προβλέπει και τις προϋποθέσεις της διοικητικής απέλασης: τέλεση σοβαρών εγκλημάτων, παραβίαση των όρων του μεταναστευτικού νόμου, κίνδυνος για τη δημόσια τάξη ή ασφάλεια της χώρας, κίνδυνος για τη δημόσια υγεία και άρνηση συμμόρφωσης προς τα μέτρα που επιβάλουν οι ιατρικές αρχές. Η απέλαση αυτή διατάσσεται με απόφαση του οικείου αστυνομικού διευθυντή, αφού προηγουμένως δοθεί στον αλλοδαπό προθεσμία τουλάχιστον 48 ωρών για να υποβάλει τις αντιρρήσεις του. Κατά της απόφασης ο αλλοδαπός μπορεί να κινήσει διαδικασία προσφυγής. Η απέλαση απαγορεύεται όταν το πρόσωπο παρουσιάζει ορισμένα ειδικά χαρακτηριστικά: είναι ανήλικος και οι κηδεμόνες του διαμένουν νόμιμα στην Ελλάδα, είναι κηδεμόνας ημεδαπού ανηλίκου, έχει υπερβει το 80ο έτος της ηλικίας του, είναι πρόσφυγας ή αιτών άσυλο, είναι ανήλικος στον οποίο έχουν επιβληθεί αναμορφωτικά μέτρα, είναι έγκυος ή δεν έχουν περάσει 6 μήνες από τον τοκετό. Ο νόμος προβλέπει και κυρώσεις για πράξεις όπως η παράνομη είσοδος και έξοδος από τη χώρα, η πρόσληψη και απασχόληση υπηκόων τρίτων χωρών χωρίς άδεια διαμονής ή βεβαίωση ότι έχουν καταθέσει τα απαιτούμενα δικαιολογητικά για την έκδοσή της, η απαγόρευση ενοικίασης ακινήτων σε υπηκόους τρίτων χωρών “χωρίς χαρτιά”, η μεταφορά υπηκόων τρίτων χωρών στην Ελληνική επικράτεια.

ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟ ΑΣΥΛΟ & ΕΙΣΑΓΓΕΛΙΚΕΣ ΕΞΟΥΣΙΕΣ

ντίθετα απ’ ό,τι λέγεται, ο θεσμός του πανεπιστημιακού ασύλου δεν κατοχυρώνεται με κάποια ρητή διάταξη του Συντάγματος (αντίθετα λ.χ. από το άσυλο της κατοικίας που προβλέπεται από το άρθρο 9). Το “ακαδημαϊκό άσυλο” προβλέπεται από το Ν.3549/2007 (νόμος “Γιαννάκου”) και σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 2 “αναγνωρίζεται για την κατοχύρωση των ακαδημαϊκών ελευθεριών και για την προστασία του δικαιώματος στη γνώση, τη μάθηση και την εργασία όλων ανεξαιρέτως των μελών της ακαδημαϊκής κοινότητας των Α.Ε.Ι., και των εργαζομένων σε αυτά, έναντι οποιουδήποτε επιχειρεί να το καταλύσει”. Σύμφωνα με την παρ. 4, “το ακαδημαϊκό άσυλο καλύπτει όλους τους χώρους του Α.Ε.Ι. στους οποίους γίνεται εκπαίδευση και έρευνα. Οι χώροι αυτοί καθορίζονται με απόφαση και ευθύνη της Συγκλήτου για τα Πανεπιστήμια και της Συνέλευσης για τα Τ.Ε.Ι. Δεν επιτρέπεται η επέμβαση δημόσιας δύναμης στους παραπάνω χώρους, παρά μόνο κατόπιν πρόσκλησης ή άδειας του αρμόδιου οργάνου του ιδρύματος και με την παρουσία εκπροσώπου της δικαστικής αρχής”. Ως αρμόδιο όργανο καθορίζεται το Πρυτανικό Συμβούλιο για τα Πανεπιστήμια και το Συμβούλιο για τα Τ.Ε.Ι.

Η εισαγγελία είναι δικαστική αρχή “ανεξάρτητη από τα δικαστήρια και την εκτελεστική εξουσία”, σύμφωνα με τον Κώδικα Οργανισμού Δικαστηρίων και Δικαστικών Λειτουργών. Κάθε εισαγγελικός λειτουργός οφείλει να εκτελεί τις παραγγελίες των προϊσταμένων του, αλλά κατά την εκτέλεση των καθηκόντων του και την έκφραση της γνώμης του “ενεργεί αδέσμευτα, υπακούοντας στο νόμο και τη συνείδησή του”. Ο εισαγγελέας στην περίπτωση των απεργών πείνας στη Νομική διέταξε τον αποκλεισμό οικοδομικών τετραγώνων με αστυνομική δύναμη αποκλείοντας την πρόσβαση σε πολίτες και δημοσιογράφους. Σταθμίζοντας τα δύο αντίρροπα αγαθά (προστασία από επεισόδια αφενός, συμπαράσταση και πληροφόρηση του κοινού) έπρεπε να εκτιμήσει τα αντικειμενικά στοιχεία επικινδυνότητας. Σε κάθε περίπτωση έπρεπε να λάβει υπόψη την αρχή της αναλογικότητας που επιβάλλει την αποφυγή δυσανάλογων μέτρων ασφαλείας και την πρόκριση του ηπιότερου μέτρου που δεν θα απέκλειε πλήρως το δικαίωμα πληροφόρησης.

πό την Αντιγόνη στον Ριχάρδο Γ΄ και από εκεί στο σήμερα, ο πόλεμος για το ποιος ορίζει το άσυλο εξακολουθεί να μαίνεται. Ποια η ουσία του ασύλου; Ποιος το ορίζει; Ποιος το «χρησιμοποιεί»; Μπορεί να αρθεί και αν ναι, από ποιον; Πόσο απαραίτητοι είναι τέτοιοι χώροι; Τι προηγούμενο δημιουργούν για όλους τους εν δυνάμει διωκόμενους; Πόση υποκρισία κρύβει η θέση του «ακαδημαϊκού» ασύλου; Άρση του ασύλου λοιπόν. Αλήθεια, στη βάση ποιας πράξης; Ποια πράξη στοιχειοθετεί την επέμβαση των κατασταλτικών μηχανισμών; Μήπως επιβεβαιώνεται η θέση ότι η ίδια η ύπαρξη των μεταναστών είναι αυτή που αποτελεί το έγκλημα; Ότι ο μετανάστης είναι στην ουσία μια «μη ύπαρξη», που τα στατιστικά δεδομένα τοποθετούν στη σφαίρα της απειλής, ότι για την εξουσία ο μετανάστης δεν είναι παρά νομικό υποκείμενο στο οποίο το δικαίωμα στην ύπαρξη είναι σαφώς ανακλητό; Έτσι, λοιπόν, το να καταφύγεις στο άσυλο μπορεί να γίνει εφόσον δεν ανήκεις στους αδύναμους, σε αυτούς που διεκδικούν τη φωνή τους... Αυτό άλλωστε ήταν πάντα το διακύβευμα του ασύλου: ποιος «επιτρέπεται» να το χρησιμοποιεί και ποιος το ορίζει. Το άσυλο μπορεί να υπάρχει μόνο στη διάσταση που το χρειάζεται η ίδια η κοινωνία. (Είναι άλλωστε γνωστό ότι οι περισσότερες κοινωνίες διέθεταν τέτοιους χώρους. Λόγου χάρη, στις «Ικέτιδες» του Αισχύλου, οι 50 κόρες του Δαναού βρίσκουν άσυλο στο Άργος. Ο καταδικασμένος σε θάνατο Παυσανίας, το 479 π.Χ., χρημοποίει το άσυλο στο ιερό της Χαλκιοίκου Αθηνάς, ενώ στον Ριχάρδο τον 3ο, ο μικρός Γιορκ με την μητέρα του Ελισάβετ ζητούν άσυλο απο ένα παρεκκλήσι). Όταν ο επιστημονικός λόγος ήταν διωκόμενος από την εξουσία, το άσυλο καλώς χαρακτηριζόταν «ακαδημαϊκό». Σήμερα όμως, όπου τα προγράμματα ερευνών των πανεπιστημίων χρηματοδοτούνται κυρίως από την εξουσία (κράτος, εταιρίες, κοκ), γιατί εξακολουθούν κάποιοι να το χαρακτηρίζουν «ακαδημαϊκό»; Αν αυτό δεν είναι υποκρισία, τότε τι είναι; Άλλωστε, οι ιδέες που δεν ακολουθούνται από πράξη, δεν έχουν λόγο να μην ακούγονται. Το πρόβλημα λοιπόν βρίσκεται ακριβώς εκεί: αν θα επαναδιατυπωθεί από την κοινωνία η ουσία του ασύλου, δηλαδή το άσυλο ως ο χώρος όπου η εξουσία δεν εκφράζεται ως αυθεντία. Αν η εξουσία χάσει το μονοπώλιο του να ορίζει αυτή τους «όρους χρήσης» του, τότε ουσιαστικά σε αυτούς τους δύσκολους καιρούς το άσυλο μπορεί να γίνει το σημείο που θα ξεκινήσει η οριστική ρήξη με το παλιό. Κανένας δεν θα άρει εύκολα το άσυλο που χρησιμοποιούν τα «ελληνόπουλα», οι πανεπιστημιακοί, οι κομματικές νεολαίες, οι ιδεολογικοί χώροι και οι διοργανωτές πάρτι, γιατί το άσυλο τότε δεν είναι παρά ένα άλλοθι μέχρι την ώρα που θα καταργηθεί. Οι μετανάστες με την κινηματική τους πράξη έδωσαν ακριβώς το πραγματικό περιεχόμενο του κοινωνικού ασύλου και για αυτό η άρση του ήταν εκεί.

σελ. 10

Η ΝΟΜΙΚΗ (ΣΧΟΛΗ) ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ Γράφει ο Κώστας Δουζίνας Στη μνήμη Χρήστου Τσαϊτουρίδη

οιος είναι ο ρόλος της νομικής παιδείας, τι σημαίνει το να μαθαίνει κανείς τον νόμο; Το πρώτιστο καθήκον των δασκάλων του νόμου είναι να κατανοούν και να διδάσκουν τη γλώσσα της δικαιοσύνης, την αναπνοή, το πνεύμα και την ψυχή που θα έπρεπε να κινεί το σώμα του νόμου. Νόμος χωρίς δικαιοσύνη είναι κενό γράμμα, σώμα δίχως ψυχή - υπολείμματα απλώς και ερείπια μιας έντιμης παράδοσης. Ένας δικηγόρος που θέλει να είναι άξιος του ονόματός της, νέμει και κατανέμει. Θέτει τις απαιτήσεις της απούσας δικαιοσύνης και της ιδανικής ισότητας ενώπιον της, ενάντια στα αιτήματα της εξουσίας και στις καταχρήσεις του πλούτου. Η δικαιοσύνη εκλείπει όχι μόνο όταν δεν πληρούνται τα κριτήρια, που ο ίδιος ο νόμος έχει θέσει στον εαυτό του, αλλά πολύ περισσότερο όταν το σύνολο του Δικαίου (και η διδασκαλία του) δεν λογοδοτεί, η ίδια, στον βωμό της δικαιοσύνης. Δεν θα έπρεπε να χρειάζεται να το θυμίσω αυτό στα παιδιά της Αντιγόνης. Η Θέμιδα, που κοσμεί τα δικαστήρια μας, έχει δεμένα τα μάτια της ακριβώς για να μην δει τα συγκεκριμένα χαρακτηριστικά του προσώπου, που έρχεται ενώπιον του νόμου (τοποθετώντας την αφηρημένη λογική του θεσμού πάνω από τη ζεστή λάμψη της δικαιοσύνης). Η Νομική σχολή, από την άλλη πλευρά, έχει στην πύλη της μια Δικαιοσύνη με ορθάνοιχτα μάτια, που κοιτάζει τον άλλο στο πρόσωπο και υπόσχεται άπειρη δικαιοσύνη. Εκείνοι που το ξεχνούν αυτό, όταν διδάσκουν ή ασκούν τη δικηγορία, μετατρέπονται σε λογιστές της εξουσίας και υποχείριά της. Από λειτουργούς του κράτους Δικαίου μετατρέπονται σε υπηρέτες του κράτους. Η απόσταση μεταξύ Κράτους και Κράτους Δικαίου είναι πάντοτε μικρή, αλλά όταν η δικαιοσύνη εκπίπτει του νόμου, τότε τα δύο καθίστανται ταυτόσημα - ο νόμος σαν γλώσσα μιας τρελής για δύναμη κυριαρχίας. Τι είναι όμως δικαιοσύνη; Ξέρουμε ότι μας περιβάλλει η αδικία, αλλά συχνά δεν γνωρίζουμε πού βρίσκεται η δικαιοσύνη. Η πιο οδυνηρή μαρτυρία της εποχής μας είναι η ευρέως διαδεδομένη πεποίθηση ότι η δικαιοσύνη έχει εκλείψει. Ότι δικαιοσύνη δεν υπάρχει στα γκέτο της Αθήνας, δεν υπάρχει για τους ανέργους. Ότι ματαιώνεται με τη λήψη των μέτρων του ΔΝΤ, τις περικοπές μισθών για τους χαμηλόμισθους και τους συνταξιούχους ή με την αντιμετώπιση των προσφύγων στα στρατόπεδα του Έβρου και το τείχος που ετοιμάζεται για να κρατήσει τους φτωχούς εκτός και τους Έλληνες εντός. Η βίαιη αποβολή της δικαιοσύνης αποδεικνύεται από την πρόσφατη απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, σύμφωνα με την οποία η αποστολή προσφύγων στην Ελλάδα ισο-

δυναμεί με βασανιστήρια, απάνθρωπη και ταπεινωτική μεταχείριση. Αιτία γι’ αυτήν την απόφαση είναι η απάνθρωπη διαβίωση και συνθήκες κράτησης των προσφύγων, καθώς και το γεγονός ότι η Ελλάδα, ουσιαστικά, ποτέ δεν δίνει άσυλο στους αιτούντες πρόσφυγες.   Αποδεικνύεται από το γεγονός ότι το Βέλγιο καταδικάστηκε, επειδή θεώρησε την Ελλάδα ως ανθρωπιστικό κράτος στο οποίο μπορεί να αποστείλει πίσω έναν Αφγανό πρόσφυγα και από τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά κράτη, που στο εξής δεν θα στέλνουν πια πρόσφυγες στην Ελλάδα και θα αντιμετωπίζουν την ελληνική κυβέρνηση όπως της αξίζει: σαν βιαστή της στοιχειώδους αξιοπρέπειας των εξαθλιωμένων αυτής της γης. Δεν υπάρχει ασυλία στην Ελλάδα - οι πρόσφυγες και οι μετανάστες συλούνται. Το πανεπιστημιακό άσυλο προσφέρει μια ελάχιστη αποζημίωση γι’ αυτή την πολύ μεγαλύτερη και διαρκή σύληση. Η δικαιοσύνη θα ναυαγήσει τη στιγμή που ο Νόμος και οι πανεπιστημιακοί καθηγητές θα επιχειρήσουν να “εκκενώσουν” τη σχολή της Νομικής από τους απεργούς πείνας που την κατέλαβαν, ώστε να έχουν ένα μέρος να κοιμούνται. Πετώντας έξω τους απεργούς, αυτό που θα πετάξουν έξω από τη Σχολή του Νόμου είναι η δικαιοσύνη. Γιατί τι είναι ακριβώς αυτό που ζητάνε αυτοί οι άνθρωποι μέσα στο σπίτι του Νόμου; Να μας κάνουν να προσέξουμε επιτέλους την αδύναμη και ασήμαντη ύπαρξή τους, να γίνουν ορατοί. Διεκδικούν τις απαραίτητες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης. Την ελάχιστη δυνατή αναγνώριση ότι ζουν εδώ, εργάζονται εδώ, ωστόσο τους μεταχειρίζονται χειρότερα απ’ ό,τι καταδικασμένους σε ισόβια. Αυτό που λένε είναι, απλώς, “είμαστε εμείς που δεν μας βλέπετε, δεν μας λαμβάνετε υπόψη, δεν μας δίνετε ταυτότητα, εμείς που είμαστε δίπλα σας και ανήκουμε σε αυτό που είστε και σ’ αυτό που γίνεστε”. Είναι οι άνθρωποι που τιμωρούνται, όχι γι’ αυτό που έχουν κάνει (εγκληματικότητα ή παρανομία), αλλά γι’ αυτό που είναι. Όχι γιατί έχουν αμαρτήσει, αλλά για την εξαθλιωμένη τους αθωότητα. Οι δικοί μας “sans papiers” (χωρίς χαρτιά) είναι οι homines sacri, άνθρωποι που, επειδή δεν έχουν νομική υπόσταση, δεν λογαριάζονται ως άνθρωποι και γι’ αυτό υφίστανται τις χειρότερες βαναυσότητες από κράτη ή ανθρώπους, εργοδότες, ιδιοκτήτες ή ‘σιωπηρές μειοψηφίες’, που κραυγάζουν εναντίον τους. Θα ακούσουμε και πάλι τα προφανή, πως η Ελλάδα είναι μια χώρα που σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα. Διδάσκουμε το Σύνταγμα και τα δικαιώματα στις σχολές της Νομικής. Διαθέτουμε πλήθος οργανώσεων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, εταιρείες και συλλόγους, διανοούμενους, υπουργούς και γραμματείς, συνηγόρους και θεσμούς που τα προάγουν. Αλίμονο... Δεν σταματάνε να

μας επαναλαμβάνουν πως τα ανθρώπινα δικαιώματα ανήκουν σε όλους μας, ακριβώς επειδή είμαστε ανθρωποι, κι όχι επειδή ανήκουμε σε κάτι πιο περιορισμένο, όπως το έθνος, το κράτος ή μία ομάδα. Κι αυτό ακούγεται πραγματικά παρηγορητικό. Όταν, ωστόσο, γυρίσουμε το βλέμμα στους μετανάστες της Νομικής σχολής, οι παραπάνω διακηρύξεις φαντάζουν αντιφατικές και ψευδείς σαν τις αξίες της κυρίαρχης ιδεολογίας μας. Καταγγέλλοντας τις χείριστες παραβιάσεις σήμερα στην Ελλάδα, διεκδικώντας το δικαίωμα να γίνουν ορατοί και αντιληπτοί -έστω και ελάχιστα, έστω και με το τίμημα της ζωής τους- αυτοί οι άνθρωποι προσφέρουν την πιο σημαντική υπηρεσία που θα μπορούσαν, στον Νόμο και τη Νομική Σχολή. Φέρνουν αντιμέτωπους τους καθηγητές και τους φοιτητές με όσα θα ‘πρεπε να διδάσκουν και να διδάσκονται, αλλά τις περισσότερες φορές αγνοούν. Η θυσία (sacrificium) σημαίνει ιεροποίηση (sacer facere), σύνδεση του εγκόσμιου με το άγιο. Η θυσία τους είναι πράγματι μια πράξη ιερή - ένα γεφύρωμα του Νόμου και της διδασκαλίας του, με την άπειρη δικαιοσύνη και την ατελεύτητη φιλοξενία, για τις οποίες δεν μπορούμε ποτέ να πούμε ότι είναι εδώ, ότι τις κατέκτησε τώρα ο κόσμος, κι εμείς μέσα σε αυτόν, και ότι, άρα, ο κόσμος είναι “καλός”. Αν πετάξουμε έξω αυτούς τους ανθρώπους από τη σχολή όπου διδάσκεται ο Νόμος, ένας νόμος που για ελάχιστες ώρες και μέρες κατακλύστηκε με την ιδέα της δικαιοσύνης, ή, καλύτερα, με τη διαμαρτυρία ενάντια στην απόλυτη αδικία, τότε πραγματικά δεν θα μας αξίζει να γυρίσουμε ξανά στον ίδιο χώρο για να διδάξουμε τον Νόμο ή να υποκρινόμαστε ότι ο Νόμος που διδάσκουμε έχει οποιαδήποτε σχέση με τη δικαιοσύνη. Ο Κώστας Δουζίνας είναι καθηγητής Φιλοσοφίας του Δικαίου, Birkbeck College, University of London | Το άρθρο είναι αναδημοσίευση από την ΑΥΓΗ (30/01/2011)

σελ. 11

Σπύρος Δερβενιώτης

Η ΑΠΟΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ Γράφει ο Στέφανος Μπατσής

παίνεις στη Νομική και κατακλύζεσαι από τσιτάτα και διακηρύξεις περί του πνεύματος της Δικαιοσύνης, περί Θέμιδος τυφλής κι ανεπηρέαστης, περί ανθρώπινων δικαιωμάτων κι ελευθεριών, περί κράτους Δικαίου... Μπαίνεις στη Νομική, την οποία επιμένουν όλοι να σου παρουσιάζουν ως τη σχολή-κοιτίδα της Δικαιοσύνης και του Δικαίου. Μπαίνεις στη Νομική με κάποιες βλέψεις, κάποιο όνειρο – είτε είναι να γίνεις Κούγιας είτε απλώς να την τελειώσεις. Τι γίνεται όμως, όταν σε υποχρεώνουν να δεις την απόδραση της Δικαιοσύνης απ’ το Νόμο, απ’ τη Νομική; Τι συμβαίνει μέσα σου και τι αντίχτυπο έχει η εικόνα των καθηγητών του Δικαίου να σκουπίζουν το κτήριο της σχολής απ’ τους απεργούς πείνας, τους αλληλέγγυους και την ίδια τη Δικαιοσύνη; Ποια η θέση σου σ’ αυτό το σύμπλεγμα διαψευσμένων προσδοκιών, σοκαριστικών καταστάσεων και βιασμένων – αλλά πολυδιαφημισμένων – αξιών; Υποθέτω πως οι περισσότεροι οι συμφοιτητές μου, λιγότερο ή περισσότερο, θα ψάχνουν απαντήσεις σε ανάλογα ερωτήματα. Εγώ, μολονότι παρίστανα τον υποψιασμένο – τρομάρα μου! – όσον αφορά την πυγμή της κρατικής, πρυτανικής, καθηγητικής εξουσίας, βίωσα ένα διττό σοκ,

ένα μούδιασμα. Κατ’ αρχάς, δεν περίμενα σε καμία περίπτωση να συληθεί το άσυλο καθ’ αυτόν τον τρόπο. Όχι μόνο γιατί ο Πρόεδρος του Τμήματος κι οι πρυτανικές αρχές μάς διαβεβαίωναν με κάθε τρόπο το πρωινό της Πέμπτης ότι δεν υπάρχει περίπτωση άρσης, αλλά κι επειδή φαινόταν εκτός λογικής μια τέτοια κίνηση απέναντι σε ανθρώπους-αγωνιστές που σεβάστηκαν το χώρο, ζωντανό παράδειγμα της δίκαιης διεκδίκησης. Φυσικά έγινε το αντίθετο και φάγαμε το πρώτο γκολ: Νομική-Στέφανος: 1-0. Το δεύτερο σοκ και συνάμα δεύτερο γκολ –και τι γκολ!– αφορά τη διάσταση μεταξύ Δικαιοσύνης απ’ τη μία και Νόμων απ’ την άλλη. Φαίνεται πως το ζευγάρι διαβιούσε χρόνια εν διαστάσει κι ο καθένας κοιμόταν στην κρεβατοκάμαρά του, ωστόσο κάπουκάπου υπήρχε κάποια σύμπλευση. Στο παρελθόν αυτά, καθώς τώρα το διαζύγιο φαίνεται οριστικό και εις βάρος της Δικαιοσύνης – και κερατού και δαρμένη, αφού φρόντισαν γι’ αυτό, μεταξύ άλλων, και μερικοί απ’ τους καλύτερους νομικούς της Ελλάδας. Δεν ξέρω ποια θα είναι η κατάληξή μου, αν θα γίνω νομικός ή όχι, ωστόσο αυτό ήταν μάθημα για μένα. ‘Η καλύτερα μια

επιβεβαίωση. Βλέπετε, αν στο νόμο δεν ενυπάρχει και το στοιχείο της Δικαιοσύνης δεν μένει κάτι περισσότερο από ένα κενό, ένα κούφιο γράμμα. Αποδείχθηκε πόσο εύκολα ο νομικός μετατρέπεται από υπηρέτης του κράτους Δικαίου σε πειθήνιο όργανο της εξουσίας, αλλά και πόσο γρήγορα το κράτος Δικαίου μεταβάλλεται σε κράτος-τέρας και αντίστροφα. Με δύο γκολ παθητικό, σίγουρα έχω πλησιάσει επικίνδυνα στην ήττα, αλλά, διάολε, τίποτα δεν τελείωσε, διότι τίποτα δεν υπάρχει που να μην περνάει απ’ το χέρι μας, που να μην αλλάζει με τους αγώνες μας... Ο Στέφανος Μπατσής είναι πρωτοετής φοιτητής Νομικής

σελ. 12

ΑΝΤΙΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ

ΤΟ ΦΑΝΤΑΣΜΑ ΤΟΥ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΡΓΑΣΙΑΣ

Γράφει ο Γιάννης Ανδρουλιδάκης

Γράφει η Μαρινίκη Αλεβιζοπούλου

ια εποχή αντιθέσεων είναι επίσης και μια εποχή αποχρώσεων. Όχι για την τηλεόραση. Πάει καιρός που έχει γίνει εμφανές ότι οι διακαναλικοί ταγοί της ενημέρωσης παίρνουν σαφείς και άκαμπτες θέσεις στα πλέον αμφιλεγόμενα ζητήματα της επικαιρότητας. Συχνά εναντίον της κοινωνίας και του θυμικού της. Πάντοτε εναντίον αυτού που φωνάζει, για ό,τι κι αν φωνάζει. Ή μήπως όχι; Αν και είναι αληθές ότι τα ΜΜΕ ελάχιστα μοιάζουν να συμπαθούν κάθε ένταση, από όπου κι αν προέρχεται (η απουσία κάθε σύγκρουσης άλλωστε είναι μια βολική κατάσταση για αυτόν που θέλει να κρατήσει όσα έχει), στην πραγματικότητα δεν είναι αυτή η τάση που τα κατευθύνει. Βασικός στόχος των δελτίων ειδήσεων κάθε φορά που εμφανίζεται μια κινητοποίηση είναι αρχικά να αποκλείσουν την αλληλεγγύη, δηλαδή οποιαδήποτε υποψία συμμαχιών μέσα στην κοινωνία ανάμεσα σε διαφορετικές επαγγελματικές ομάδες ή κοινωνικά στρώματα, και στη συνέχεια, αν είναι εφικτό, να στρέψουν τον έναν απέναντι στον άλλον. Δεν υπάρχει περίπτωση, λόγου χάρη, σε δελτίο ειδήσεων των μεγάλων καναλιών, να παρουσιαστεί οποιαδήποτε απεργία χωρίς να αναφερθούν λεπτομερώς και με έμφαση αυτοί που «πλήττονται». Αυτή είναι πάντα –ήδη από τη δεκαετία του 1930– η βασική θέση του πολιτικού φασισμού: οι κοινωνικές ομάδες πρέπει να μένουν με κάθε τρόπο μακριά η μία από την άλλη και να μην επικοινωνούν. Η στάση των ΜΜΕ στην περίπτωση των μεταναστών απεργών πείνας της Νομικής βασίστηκε σε αυτήν ακριβώς την τακτική: άμεσα και χωρίς να εξετασθεί τι ζητούσαν οι μετανάστες και πόσο το δικαιούνται, τα δελτία ειδήσεων βρέθηκαν να ασχολούνται με το ποιοι «πλήττονταν» από αυτή την κινητοποίηση. Μόνο που αυτή τη φορά υπήρχε σοβαρό πρόβλημα. Από 250 μετανάστες, που εγκαθίστανται σε μια αναξιοποίητη πτέρυγα της Νομικής Σχολής και κάνουν απεργία πείνας, δεν πλήττεται κανείς, όσο κι αν το τραβήξουμε από τα μαλλιά. Και σε αυτήν την περίπτωση ενεργοποιήθηκε επομένως η βαθύτερη θέση του πολιτικού φασισμού, που είναι η παρουσίαση του φτωχού όχι ως θύματος του κοινωνικού συστήματος, αλλά ως «φορέα φτώχειας», την οποία απειλεί να διασπείρει στην υπόλοιπή κοινωνία. Οι τηλεθεατές ποτίστηκαν με αυτό το παρανοϊκό δηλητήριο επί μία ολόκληρη εβδομάδα. Ας είμαστε δύσπιστοι ως προς την αντοχή μας σε αυτό: με τα ίδια πάνω κάτω επιχειρήματα, σπονσοραρισμένα και τότε από τους πλουσιότερους συμπατριώτες τους, πολλοί Ευρωπαίοι λάτρεψαν και υποτάχθηκαν στον φασισμό επί δεκαετίες.

Ο Ασίζ Εμάντ με την οικογένειά του

ν ανήκετε σε αυτούς που ενημερώνονται από το Ιντερνετ, ίσως και να το έχετε διαβάσει. Συνέβη όμως μέσα στις γιορτές γεγονός που καθιστά δυσλειτουργική τη μετάδοση μηνυμάτων. Ακόμα και στους διαδικτυακούς κόλπους των ολίγων ευαισθητοποιημένων. Γιατί στους εκδοτικούς και καναλαρχικούς κόλπους των κυρίαρχων αναισθητοποιημένων η είδηση δεν πέρασε ούτε στα ψιλά. Δεν ξέρω ωστόσο αν είναι ιδέα μου, αλλά η είδηση παρ’ όλα αυτά μοιάζει μάλλον σημαντική. Αν την έδινα στον αρχισυντάκτη μου θα ξεκινούσα κάπως έτσι: «Σκοτώθηκε στο Υπουργείο Εργασίας επί της Κοραή, Αιγύπτιος καθαριστής ο οποίος εργαζόταν αδήλωτος ως ενοικιαζόμενος σε εργολαβικό συνεργείο καθαρισμού. Και μάλιστα ημέρα Κυριακή». Η ειδησεογραφία δε που ακολουθεί την αρχική είδηση, ούτε από δόκιμο της δημοσιογραφίας δεν θα περνούσε απαρατήρητη. Αλλά ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο 44χρονος αιγύπτιος Ασίζ Εμάντ, ζούσε στην Ελλάδα τα τελευταία 11 χρόνια. Ήταν πατέρας τριών κοριτσιών και η γυναίκα του ήταν έγκυος στο τέταρτο παιδί, αγόρι αυτή τη φορά. Από όταν πρωτοξεκίνησε τη ζωή του στη χώρα, εργαζόταν ως καθαριστής, πάντα ανασφάλιστος ή αυτασφάλιστος όταν το μεροκάματό του το επέτρεπε. Και δυστυχώς για εκείνον τα τελευταία χρόνια, το μεροκάματό του δεν το επέτρεπε.

Κάπως έτσι πήρε την απόφαση πριν λίγους μήνες να στείλει πίσω στην Αίγυπτο την οικογένειά του, να μείνει σε μικρότερο σπίτι και με τα χρήματα που εξασφάλιζε να βοηθά την οικογένειά του. Αυτός ήταν και ο λόγος για τον οποίο εργαζόταν οπουδήποτε, οποτεδήποτε, ακόμα και ως ανασφάλιστος, ακόμα και αιωρούμενος από τον τρίτο όροφο, απ’ όπου και έπεσε στις 19 Δεκεμβρίου. Η ανακοίνωση ωστόσο από το Υπουργείο Εργασίας , το αρμόδιο Υπουργείο δηλαδή για την τήρηση της εργατικής νομοθεσίας - και εδώ ζητώ συγνώμη, δεν υποτιμώ τη νοημοσύνη σας εκείνοι μοιάζουν να υποτιμούν τη δική μας - ήρθε δέκα ημέρες αργότερα! Η συνάντηση που πραγματοποιείται στις 29/12 μεταξύ του Γενικού Γραμματέα Διαχείρισης Κοινοτικών και Άλλων Πόρων, Θεόδωρου Τσέκου, και μελών της ΠΕΚΟΠ (Παννατική Ένωση Καθαριστριών και Οικιακού Προσωπικού) αλλά και εκπροσώπων αλληλέγγυων σωματείων, είναι τουλάχιστον σκανδαλώδης. Ο ίδιος αγνοεί ότι ο εργατικός νόμος επιβάλει αναρτημένη κατάσταση προσωπικού, ότι ο έμμεσος εργοδότης - εν προκειμένω το Υπουργείο - είναι υπεύθυνος τόσο για τις συνθήκες εργασίας όσο και για το τυχόν εργατικό ατύχημα. Κοντολογίς ; Όταν εντός του Υπουργείου Εργασίας «νομιμοποιείται» η αδήλωτη εργασία μεταναστών, στα χωράφια της Μανωλάδας περιμένουμε κάτι διαφορετικό;

σελ. 13

ΠΑΡΑΝΟΜΟΙ ΑΛΛΑ ΕΡΓΑΖΟΜΕΝΟΙ; Μετανάστευση, αδήλωτη εργασία και κοινωνική ασφάλιση Το δικαίωμα στην κοινωνική ασφάλιση και στην επίσημη εργασία για όλους είναι αδιαπραγμάτευτο. Καμία παρέκκλιση από αυτήν την διεκδίκηση δεν μπορεί να γίνεται αποδεκτή ή να τίθεται σε συνάρτηση με οικονομικούς, δημογραφικούς ή άλλους – δήθεν επιστημονικούς – παράγοντες. Όποιος ζει και εργάζεται στην Ελλάδα πρέπει να ασφαλίζεται και να προστατεύεται. Εάν η αύξηση του πληθυσμού (ή/και των απασχολούμενων) μιας χώρας γίνεται από γεννήσεις γηγενών ή από την είσοδο αλλοδαπών, είναι αδιάφορο για την εργατική και ασφαλιστική νομοθεσία. Εξίσου αδιάφορο πρέπει να είναι και για το εργατικό κίνημα. Είναι προφανές ότι δεν στερούνται σπουδαιότητας τα τεκμηριωμένα επιχειρήματα αναφορικά με τη συνδρομή της απασχόλησης των μεταναστών στην αύξηση του ΑΕΠ ή στην προοπτική επιβίωσης των ασφαλιστικών ταμείων. Εντούτοις, η επίκλησή τους πρέπει να γίνεται με φειδώ

φωτό: Αχιλλέας Ζαβαλλής

έναρξη του ηρωικού αγώνα των 300 μεταναστών απεργών πείνας συμπίπτει χρονικά με τη δημοσιοποίηση από την κυβέρνηση του σχεδίου νόμου για την «Αναμόρφωση του Σώματος Επιθεωρητών Εργασίας». Μάλιστα, η εν λόγω νομοθετική πρωτοβουλία εντάσσεται στο πλαίσιο υλοποίησης της μνημονιακής δέσμευσής της για την ουσιαστική καταπολέμηση της αδήλωτης απασχόλησης και της ανασφάλιστης εργασίας. Ανεξάρτητα από όσα συνήθως συνεπάγεται η συζήτηση για τα αίτια της αδήλωτης απασχόλησης στην Ελλάδα, ειδικότερα για την κατηγορία των μεταναστών εργαζομένων θα πρέπει να τονισθεί ότι ο βασικός παράγοντας πρόκλησης και ανατροφοδότησης αυτού του φαινομένου είναι θεσμικής φύσης. Πρόκειται συγκεκριμένα για τις παραμέτρους του ελληνικού μοντέλου επιλεκτικής μετανάστευσης, το οποίο ανεπισήμως υιοθέτησαν και κατ’ ουσία εφαρμόζουν απαρέγκλιτα όλες οι κυβερνήσεις από το 1998 μέχρι σήμερα. Το μοντέλο αυτό θεμελιώνεται στην οργανική εξάρτηση της νομιμότητας της διαμονής και εργασίας του μετανάστη από την επίδειξη ενός συγκεκριμένου κατ’ έτος αριθμού ενσήμων. Εφόσον τα προσκομιζόμενα ένσημα δεν επαρκούν, εξαιτίας παραγόντων είτε αντικειμενικών (π.χ. ανεργία, ημι-απασχόληση) είτε υποκειμενικών (εν μέρει ή εν όλω παραβίαση των κοινωνικοασφαλιστικών υποχρεώσεων του εργοδότη), ο μετανάστης χάνει την άδεια διαμονής του και εγκλωβίζεται αμετάκλητα στο πλέγμα της αδήλωτης απασχόλησης χωρίς καμία δυνατότητα διαφυγής. Η προβληματική αυτή απουσιάζει παντελώς από τη δημόσια συζήτηση και προφανώς από την ρητορική της κυβέρνησης, η οποία σαφώς γνωρίζει και επιμελώς αποκρύπτει, ότι, λόγω της οικονομικής ύφεσης, από τα τέλη του 2008 μέχρι σήμερα, τουλάχιστον 150.000 μετανάστες έχουν σταδιακά εκπέσει της νομιμότητας εξαιτίας της ανεργίας, αλλά και του πνεύματος ασυδοσίας και ασυλίας που εκπέμπουν στην εργοδοτική πλευρά τα αντεργατικά νομοθετήματα των τελευταίων μηνών. Εάν αυτό το νούμερο προστεθεί στους εκατοντάδες χιλιάδες ανεπίσημους μετανάστες της περιόδου πριν από το 2009, γίνεται αντιληπτό ότι οι άρχοντες του τόπου εξασφάλισαν στις οικονομικές ελίτ ολόκληρες στρατιές αλλοδαπών εργαζομένων χαμηλού εργασιακού κόστους και μειωμένων – ή μάλλον ανύπαρκτων – κοινωνικών δικαιωμάτων. Το κράτος όχι μόνον δεν εγγυάται την απόλαυση συνταγματικά κατοχυρωμένων εγγυήσεων, αλλά επιπλέον εισάγει και ενισχύει θεσμικές διακρίσεις με κριτήριο την εθνικότητα σε βάρος εκατοντάδων χιλιάδων εργαζομένων, ήτοι περίπου του 20% του συνολικού αριθμού των μισθωτών της χώρας.

Γράφει ο Αποστόλης Καψάλης και σε κάθε περίπτωση επικουρικά. Εάν μια αντίστοιχη συζήτηση υποκαταστήσει την άνευ όρων διεκδίκηση της ίσης μεταχείρισης στην απόλαυση των θεμελιωδών δικαιωμάτων, ο κατήφορος για το σύνολο των εργαζομένων δεν θα έχει τέλος. Περίτρανη απόδειξη, η αντικατάσταση τον περασμένο Ιούλιο του αναδιανεμητικού με το νέου τύπου κεφαλαιοποιητικό σύστημα «κοινωνικής» ασφάλισης, σύμφωνα με το οποίο κάθε ένας συνταξιούχος θα ανταμείβεται με βάση τα επιμέρους αποθεματικά του ατομικού κουμπαρά του, αντί να του εξασφαλίζονται τα προς το ζην με κριτήριο τις πραγματικές του ανάγκες στο πλαίσιο ενός αντικειμενικά αξιοπρεπούς επιπέδου διαβίωσης. Η αδήλωτη απασχόληση των μεταναστών και η μη «νομιμοποίησή τους» δεν αποτελούν παρά ενδιάμεσους σταθμούς στην κατεύθυνση της καθολικής αποδόμησης των εργασιακών σχέσεων και της κοινωνικής πολιτικής. Ο Αποστόλης Καψάλης είναι ερευνητής εργασιακών σχέσεων, ΙΝΕ/ΓΣΕΕ.

σελ. 14

Ο ΘΑΝΑΤΟΣ & Ο ΚΙΝΔΥΝΟΣ ΣΤΟΝ ΕΒΡΟ ΔΕΝ ΕΞΑΦΑΝΙΣΤΗΚΑΝ ΜΕ ΤΑ ΝΑΡΚΟΠΕΔΙΑ Γράφει η Louisa O’Brien

ταν επισκέφθηκα τη συνοριακή περιοχή του Έβρου, τον Αύγουστο του 2003, σαν φιλοξενούμενη του στρατού, με την ιδιότητα της ερευνήτριας της Διεθνούς Καμπάνιας για την κατάργηση των Ναρκοπεδίων κατά Προσωπικού (ICBL), με οδήγησαν κατά μήκος του συνοριακού ποταμού και μου έδειξαν τα ναρκοπέδια εκεί. Εκείνη την εποχή αγωνιζόμασταν να πείσουμε την Ελλάδα να καθαρίσει αυτά τα ναρκοπέδια από τις παράνομες νάρκες κατά προσωπικού. Τα ναρκοπέδια περιείχαν 24.751 νάρκες αυτού του τύπου. Ο στόχος μας σε εκείνη την περιοχή, όπως και σε όλο τον κόσμο, είναι να αποπειραθούμε να σταματήσουμε το φόνο και τον τραυματισμό αθώων ανθρώπων. Τα στατιστικά απωλειών του Landmine Monitor του ICBL δείχνουν: - το 2008: 4 νεκροί - το 2006: 4 νεκροί, 5 τραυματίες - από το 1999 ως το 2007: 105 απώλειες (61 νεκροί, 44 τραυματίες) - το 2007 ο επικεφαλής του τμήματος ναρκαλιευτών είπε ότι 104 είχαν σκοτωθεί και 187 είχαν τραυματιστεί από το 1995 Η Ελλάδα ολοκλήρωσε τις ναρκαλιευτικές επιχειρήσεις, και στη Σύνοδο της Καρθαγένης το 2009 ανακοίνωσε ότι ήταν “ελεύθερη από νάρκες”. Μια χαρούμενη μέρα; Ίσως. Στις αρχές του 2008, υπήρχαν 5 καταγεγραμμένοι επιβιώσαντες από έκρηξη νάρκης στην Ελλάδα. Δεν είναι γνωστό πόσοι ακόμα επιζήσαντες εγκατέλειψαν την Ελλάδα ηθελημένα ή πόσοι απελάθηκαν. Παρά τη δέσμευση της Ελλάδας στο Συνέδριο της Οτάβα, όπου συμφώνησε να παρέχει στους επιζήσαντες ιατρική υποστήριξη, προσθετικές επεμβάσεις, βοήθεια για την κοινωνική επανένταξη κτλ., οι επιζήσαντες από έκρηξη νάρκης δεν έλαβαν καμία βοήθεια εκτός της επείγουσας ιατρικής περίθαλψης. Μία αφοσιωμένη ομάδα ανθρώπων προσπάθησε επανειλημμένα να λάβει υποστήριξη για αυτούς επί χρόνια. Τα αποτελέσματα είναι πενιχρά. Οι επιζήσαντες εξακολουθούν να υποφέρουν από σωματικό πόνο, όσο και από τον πόνο της προσπάθειας να επιβιώσουν σε ένα εχθρικό κοινωνικό περιβάλλον. Εταιρεία συνοριακών περιπόλων της Ε.Ε. περιπολεί το ποτάμιο σύνορο. Οι μετανάστες που διασχίζουν το σύνορο της Ελλάδας από την Τουρκία, καθημερινά συναντούν, πιθανώς, πιο άγρια και θανάσιμα εμπόδια από τα ναρκοπέδια. Η Ελλάδα έκανε μία συμφωνία με την εταιρεία περιπολίας των συνόρων της Ε.Ε. Frontex, με έδρα τη Βαρσοβία, η οποία από τον Νοέμβριο του 2010 έχει 175 αξιωματικούς που περιπολούν το ποτάμιο σύνορο επιπρόσθετα προς τους 500 συνοριοφύλακες που η Ελλάδα έχει ήδη εξαπολύσει εκεί. Ένας φράκτης 13 χλμ. Η Ελλάδα έχει σχέδια ανέγερσης ενός φράχτη 13 χλμ κοντά στην πόλη της Ορεστιάδας, η οποία, κατά ειρωνικό τρόπο, είχε ανεγερθεί από πρόσφυγες της καταστροφής του 1922. Σύμφωνα με τη διεθνή ανθρωπιστική οργάνωση Γιατροί Χωρίς Σύνορα, σε επιστολή προς τον πρωθυπουργό: «...η εμπειρία μας στο Μαρόκο, το Μεξικό και αλλού δείχνει ότι οι

φράκτες και άλλα παρόμοια μέτρα, όχι μόνο δεν επιλύουν το πρόβλημα αλλά γίνονται και η αιτία να πνιγούν περισσότεροι άνθρωποι σε ποτάμια και θάλασσες, να πεθάνουν από το κρύο και τις κακουχίες και να γίνουν λεία στα χέρια αδίστακτων λαθρεμπόρων». Άθλιες και επικίνδυνες συνθήκες σε κέντρα κράτησης. Ξανά σύμφωνα με τους Γιατρούς Χωρίς Σύνορα: «Άνδρες, γυναίκες, μωρά, έγκυες, κρατούνται εκεί σε εξευτελιστικές και απάνθρωπες συνθήκες, πρωτοφανείς στην πολιτισμένη Ευρώπη. Έφηβοι κρέμονται από τα κάγκελα στα παράθυρα για να φτάσουν φως και οξυγόνο. Μικρά, ασυνόδευτα παιδιά κοιμούνται δίπλα στους ενήλικες συγκρατούμενούς τους. Το μέρος δεν καθαρίζεται σχεδόν ποτέ... Ανθρώπινα περιττώματα και μολυσμένο νερό γεμίζουν τα κελιά. Είναι αδύνατον για τους κρατούμενους έστω και να ξαπλώσουν. Κυριολεκτικά στοιβάζονται ο ένας πάνω στον άλλο. Η μυρωδιά είναι ανυπόφορη... Ζουν “ζωές υπό κράτηση”, επειδή προσπάθησαν να ξεφύγουν από τη δυστυχία, τον πόλεμο και το θάνατο. Σε αυτές τις ακραίες συνθή κες και σε άσχημη ψυχολογική κατάσταση, οι περισσότεροι εξαναγκάζονται να ζήσουν για μήνες. Η κατάσταση δεν μπορεί να θεωρηθεί οτιδήποτε άλλο παρά βάρβαρη». Στην έκθεσή μου το 2003 έγραψα τα παρακάτω, σχετικά με τα κέντρα κράτησης στο σύνορο του Έβρου: «Υπάρχουν μεγάλα έκτακτα στρατόπεδα στον Έβρο και άλλες

βόρειες περιφέρειες, τα οποία είναι de facto κέντρα υποδοχής. Η UNHCR έχει διαμαρτυρηθεί στο Υπουργείο Υγείας για την αηδιαστική κατάσταση αυτών των κέντρων, ιδιαιτέρως δε για την απουσία τρεχούμενου νερού και τουαλετών». Οπότε, τίποτε δεν άλλαξε εκεί λοιπόν... Το 2008 ο Επίτροπος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, Thomas Hammarberg, επισκέφθηκε την περιοχή του Έβρου και δήλωσε: «Οι συνθήκες διαβίωσης σε συγκεκριμένα κέντρα για παράτυπους μετανάστες είναι απαράδεκτες. Οι πρόσφυγες, στους οποίους περιλαμβάνονται αιτούντες πολιτικού ασύλου και ασυνόδευτοι ανήλικοι, πρέπει να έχουν ανθρώπινες συνθήκες υποδοχής. Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δοθεί στις ανάγκες των παιδιών». Τέλος, να επαναλάβω τα λόγια των Γιατρών Χωρίς Σύνορα: «Δεν μπορείτε να αγνοήσετε τις κραυγές αγωνίας αυτών των ανθρώπων... Ας μη μετατρέψουμε τον Έβρο στο μεσαιωνικό κολαστήριο της Ευρώπης. Η Ελλάδα μπορεί και οφείλει να δείξει υποστήριξη και ανθρωπισμό στη διαχείριση του παγκόσμιου προβλήματος της εξορίας των συνανθρώπων μας». Όταν εμείς στην ICBL γιορτάσαμε την απομάκρυνση των τελευταίων ναρκοπεδίων κατά προσωπικού από τον Έβρο, ελπίσαμε ότι οι ζωές θα ήταν πιο ασφαλείς και ότι αυτό θα προσέθετε στο σύνολο της ανθρώπινης ευτυχίας. Αντιθέτως, δεν υπάρχει τέλος στο θάνατο και τον κίνδυνο στο σύνορο του Έβρου. Η Louisa O’Brien είναι M.A. Refugee Studies, ICBL

σελ. 15

ΗΜΟΥΝ ΕΚΕΙΝΟΣ ΠΟΥ ΠΑΤΗΣΕ ΤΗ ΝΑΡΚΗ Γράφει ο Redouane Kharbouche

Ήμουν εκείνος που πάτησε τη νάρκη. Έμεινα εκεί μέσα έξι ολόκληρες ώρες. Ακίνητος. Έβλεπα το πόδια μου μακριά. Έξι ώρες αργότερα, με μετέφεραν στο νοσοκομείο. Νοσηλεύτηκα για έντεκα μήνες στο νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης. Από το 2002 μέχρι το 2007 το φαγητό έμοιαζε πολυτέλεια. Με βοηθούσαν οι φίλοι, οι γνωστοί, οι ομοεθνείς μου. Η Συνθήκη της Οτάβα, την οποία έχει υπογράψει και η Ελλάδα, απαγορεύει τη χρήση, αποθήκευση, παραγωγή και μεταφορά ναρκών κατά προσωπικού. Σύμφωνα και πάλι με την ίδια Συνθήκη, η Ελλάδα έχει διεθνή υποχρέωση να βοηθήσει τα θύματα της. Το 2007 μετά από πολλές προσπάθειες πήρα τα πρώτα χρήματα από το κράτος. Για τρία χρόνια έπαιρνα 300 ευρώ το μήνα από την Πρόνοια. Πριν 2 χρόνια ήταν η τελευταία χρονιά που πήρα χρήματα. Όταν επισκέφθηκα την Πρόνοια μου είπαν πως δεν είμαι ούτε Έλληνας, ούτε Ευρωπαίος άρα δεν δικαιούμαι ούτε ένα ευρώ. Η κυβέρνηση έλαβε βοήθεια από ολόκληρο τον κόσμο για να βοηθήσει με τη σειρά της αυτά τα θύματα. Σε διεθνή συνέδρια ή σε διεθνείς συναντήσεις των κρατών-μελών με θέμα την Απαγόρευση των Ναρκών, η Ελλάδα ποτέ δεν είπε την αλήθεια. Πολλές από τις ΜΚΟ γνωρίζουν, αλλά δεν μπορούν να κάνουν τίποτα, διότι δεν είμαστε «χαρακτηρισμένοι» ως θύματα. (σ.σ.: Σύμφωνα με τη Συνθήκη, προκειμένου να δικαιούται κανείς μέριμνα από το κράτος, πρέπει να του έχει αναγνωριστεί «στάτους θύματος». Σε πολλούς δεν αναγνωρίζεται. Ο Redouane έχει 85% ποσοστό αναπηρίας.) Πού είναι το διεθνές δίκαιο για την αναπηρία; Πού είναι το διεθνές δίκαιο της ανθρωπότητας; Στην Ελλάδα υπάρχoυν μόνο απεργίες; Φοβάμαι ότι μέχρι το τέλος του τρέχοντος έτους θα λάβω την εντολή απέλασης και πάλι…

φωτό: Αχιλλέας Ζαβαλλής

ο όνομά μου είναι Redouane, είμαι 30 ετών και αυτή είναι η ιστορία μου. Το 2002 πέρασα τον ποταμό Έβρο από τη γειτονική Τουρκία. Βρέθηκα μέσα σε ναρκοπέδιο. Με άλλους τέσσερις συμπατριώτες μου επιλέξαμε τη φτηνότερη διαδρομή. Μια νύχτα χωρίς φεγγάρι. Συμπληρώστε, το σκοτάδι είναι ο καλύτερος σύμμαχος. Το μόνο που φοβόντουσαν αυτοί που μας περνούσαν ήταν μήπως μας συλλάβουν. Κανείς δεν μας είπε για τα ναρκοπέδια. Ούτε εγώ πίστευα, δε μπορούσα να φανταστώ, ότι υπάρχουν νάρκες στην Ελλάδα, μια χώρα της Ε.Ε.

ΣΩΜΑΤΑ ΣΕ ΑΠΕΡΓΙΑ Γράφει ο Χρήστος Χρήστου

ήμερα, Δευτέρα 7 Φεβρουαρίου, συμπληρώνονται 14 ημέρες απεργίας πείνας για τους 300 μετανάστες. Λαμβάνουν μόνο νερό με λίγο αλάτι και 2-3 κούπες τσάι με λίγη ζάχαρη. Πρόκειται για μια σκληρή απεργία πείνας και πρωτοφανώς μαζική στον αριθμό των ατόμων που συμμετέχουν. Η εμπειρία της παγκόσμιας ιατρικής κοινότητας, όπως καταγράφεται στη διεθνή βιβλιογραφία (φυλακισμένοι απεργοί πείνας, όπως οι κρατούμενοι στα λευκά κελιά της Τουρκίας κτλ) δεν είναι αρκετή για να μας βοηθήσει να προβλέψουμε την εξέλιξη της κλινικής τους εικόνας. Έχει περιγραφεί θάνατος απεργού την 21η μέρα ενώ σε άλλη περίπτωση η απεργία διήρκησε 70 ημέρες, με ανεπανόρθωτες βλάβες στο νευρικό σύστημα. Η παντελής στέρηση φαγητού από τις πρώτες κιόλας μέρες «κλείνει το στομάχι» ενώ σταδιακά χάνεται και η αίσθηση της δίψας. Ο οργανισμός αρχίζει να καταβολίζει μυϊκή μάζα και προσπαθεί να βρει εναλλακτικές πηγές ενέργειας που οδηγούν στην παραγωγή τοξικών ουσιών. Παράλληλα εκπίπτει καθημερινά η νεφρική λειτουργία και ο ανοσοποιητικός μηχανισμός, με αποτέλεσμα ο ασθενής να γίνεται επιρρεπής ακόμη και σε απλές λοιμώξεις. Σε όλη αυτήν την πορεία είναι δύσκολο να εντοπίσεις τις επερχόμενες βλάβες και να τις επισημάνεις με τις εξετάσεις ρουτίνας, οι οποίες, παραδόξως και ειδικά τον πρώτο καιρό, είναι φυσιολογικές. Τέλος, εξίσου σημαντική και ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι η διαδικασία της επανασίτισης. Όταν και όποτε αυτή επιλεγεί από τους ίδιους τους απεργούς, θα πρέπει να γίνεται σταδιακά και προσεκτικά, υπό συνεχή ιατρική παρακολούθηση.

Ανεξάρτητα από το αν συμφωνεί κανείς ή διαφωνεί με μια τέτοια μορφή αγώνα, και πέρα από τις κάθε είδους πολιτικές διαστάσεις που λαμβάνει το ζήτημα, οι γιατροί βρισκόμαστε κοντά στους απεργούς για την ανά πάσα στιγμή κάλυψη και υποστήριξη της κλινικής τους κατάστασης, αφού ήταν και παραμένει αίτημα των ιδίων. Η διεθνής ιατρική νομοθεσία και οι κανόνες της ιατρικής ηθικής απαγορεύουν στο γιατρό την αναγκαστική σίτιση χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του απεργού (κάτι που θεωρείται και είναι πράξη βασανισμού). Κανείς θεράπων όμως δεν μπορεί εύκολα να βγει από το δίλημμα «τι είναι πιο σημαντικό: η ζωή του ασθενούς ή η πολιτική του δικαίωση και αξιοπρέπεια;» όταν τα πράγματα φτάνουν στο απροχώρητο. Στην περίπτωσή μας παραμένει ξεκάθαρα μια επιλογή των ιδίων των απεργών, αλλά και των συντρόφων τους, τους οποίους έχουν εμπιστευτεί και εξουσιοδοτήσει. Τελικά όμως κανείς δεν ξέρει πώς θα εξελιχθούν οι επόμενες ημέρες. Το νούμερο των απεργών είναι τρομακτικά μεγάλο και ο βαθμός της απελπισίας τους τέτοιος που θα προβλημάτιζε και τον πιο ψύχραιμο από εμάς. Παραμένουμε όλοι λοιπόν θεατές της πολιτικής τους πράξης και συμπαραστάτες στον αγώνα τους για το στοιχειώδη σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Γιατί πάνω από όλα είναι θέμα ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Ο Χρήστος Χρήστου είναι χειρουργός, από το συντονιστικό των υγειονομικών για τους 300 απεργούς πείνας

φωτό: Μάριος Λώλος

σελ. 16

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗ ΜΕ ΤΟΥΣ 300 ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΣ ΑΠΕΡΓΟΥΣ ΠΕΙΝΑΣ Γιατί; Γιατί τώρα; Επειδή τώρα, που είναι πιο δύσκολα για όλους μας, που αρχίζουν στις πόλεις και δεν χωράνε όχι μόνο οι πρόσφυγες και οι μετανάστες αλλά και οι ηλικιωμένοι, οι άνεργοι, οι διαδηλωτές, οι συμβασιούχοι, οι δημόσιοι υπάλληλοι, οι εργάτες και οι αγρότες, τώρα που οι απολύσεις, οι περικοπές, η καταστολή, η αστυνομία και ο στρατός μάς στρέφουν τον έναν εναντίον του άλλου και χτίζουν φράχτες μεταξύ μας και στον Έβρο... ...τώρα είναι η στιγμή όπου γινόμαστε όλοι ξένοι, που γινόμαστε όλοι ίσοι απέναντι στην ισοπέδωση, την αδικία, την εκμετάλλευση και την ανελευθερία, τώρα είναι η στιγμή που πρέπει να πάρουμε θέση, γιατί τώρα είμαστε όλοι μαζί. Γιατί με τους μετανάστες; Επειδή 13.000 μετανάστες έχουν δώσει τη ζωή τους από το 1993 ως σήμερα στα εθνικά σύνορα των ευρωπαϊκών χωρών, ενώ δεκάδες χιλιάδες αγνοούνται, επειδή

δουλεύουν και αγωνίζονται διακινδυνεύοντας τη ζωή τους και τιμωρούνται όχι για κάτι που έκαναν αλλά για αυτό που είναι. Επειδή τα παιδιά τους από την κούνια ζουν με νομικούς και κοινωνικούς περιορισμούς, επειδή αυτοί είναι οι πρώτοι αποκλεισμένοι ενός συστήματος που στο όνομα της ασφάλειας και της ανάπτυξης αποκλείει ολοένα περισσότερους από εμάς, επειδή μας παρακινούν σ’ έναν αγώνα ενάντια στην εργασιακή και την κοινωνική ισοπέδωση, ενάντια σε μία πολιτική «νομιμοφροσύνη» που μας θέλει απαθείς, αδιάφορους και μόνους.

λει ν’ αποκτήσει δικαιώματα, τότε υποκινητής γίνομαι κι εγώ που στέκομαι δίπλα σ’ εσένα, που σου έκοψαν τη σύνταξη ή το μισθό και σου πήραν τα δικαιώματα. Επειδή αν τώρα δεν νιώσω μέρος αυτών που κατηγορούνται ως «παράνομοι», ενώ θέλουν να ζουν νόμιμα, τότε εγώ κι εσύ, που χάνουμε κάθε μέρα όλα μας τα δικαιώματα, θα βρεθούμε αύριο ολομόναχοι και για εμάς δεν θα μιλήσει κανείς.

Τα δικαιώματα των μεταναστών είναι και δικά μας δικαιώματα. Επειδή αν «παράνομος» είναι ο μετανάστης που χρόνια δουλεύει εδώ και ζητάει να είναι ασφαλισμένος και νόμιμος εργάτης, τότε παράνομος γίνομαι κι εγώ, που γεννήθηκα, ζω και δουλεύω με συμβάσεις εδώ, και ζητάω να είμαι εργασιακά ασφαλισμένος. Επειδή αν «υποκινητής» είναι αυτός που στάθηκε δίπλα στον απεργό πείνας που θέ-

Πρωτοβουλία Αλληλεγγύης

Γι’ αυτούς και για χίλιους ακόμα ανείπωτους λόγους είμαστε αλληλέγγυοι στον αγώνα των μεταναστών απεργών πείνας.