Deel 1 – Een grenzeloos verhaal
De Grens in de Westhoek
Monument in Ontwikkeling bvba 2011 - 2012
Deel 1.0 – Voorwoord
COLOFON Opdrachtgever:
Provincie West-Vlaanderen
Project
Uitschrijven verhaallijn Grens in de Westhoek & Inventarisatie onroerend erfgoed met betrekking tot de grens
Titel
De Grens in de Westhoek. Deel 1. Een grenzeloos verhaal.
Auteur(s)
Frank Becuwe m.m.v. Adriaan Linters
Datum
30 maart 2012
Versie
Definitieve versie
Bestandsna(a)m(en)
De De De De
Referentie
F. Becuwe m.m.v. A. Linters 2011-2012 – De Grens in de Westhoek. Deel 1. Een grenzeloos verhaal, Nieuwpoort, Monument in Ontwikkeling bvba, onuitgegeven studie (in opdracht van de provincie West-Vlaanderen).
Grens Grens Grens Grens
in in in in
de de de de
Westhoek_deel Westhoek_deel Westhoek_deel Westhoek_deel
1_Een 1_Een 1_Een 1_Een
grenzeloos grenzeloos grenzeloos grenzeloos
2/6
verhaal_10 verhaal_11 verhaal_12 verhaal_13
monument-in-ontwikkeling.be
Deel 1.0 – Voorwoord
Graag danken we iedereen die op één of andere wijze tot het welslagen van deze studie heeft bijgedragen. Bijzondere dank gaat hierbij naar de Provincie West-Vlaanderen die niet alleen als opdrachtgevend deze studieopdracht uitschreef maar ook het lovenwaardig initiatief neemt om ‘de grens’ doorheen de Westhoek in 2013 naar aanleiding van de driehonderdste verjaardag van de Vrede van Utrecht in zijn vele facetten te belichten met de bedoeling de historische banden tussen de Westhoekers aan weerszijden van ‘de schreve’ nauwer aan te halen. Speciale dank gaat evenzeer naar de leden van de begeleidingscommissie, met name Filip Boury, Dirk Cuvelier, Dieter David, Stefaan Decrock, Valérie Heyman, Lieven Lamote, Bern Paret, Norbert Roothaert, Liesbeth Thiers, Chris Vandewalle, Mieke Vanelslande en Sarah Van Steen, en de commissievoorzitster Katrien Hindryckx voor de interessante suggesties en aanbevelingen die vanuit ieders werkveld werden aangebracht. Tot slot gaat onze dank ook naar de leden van de focusgroepen die voor een belangrijke actualiteitsbijdrage borg hebben gestaan.
3/6
monument-in-ontwikkeling.be
Deel 1.0 – Voorwoord
INHOUD
1.10
Voorwoord
1.11.
Een grens is geen begrenzing. Een geschrankt verhaal
1.12.
Een grens is geen begrenzing. Subverhalen over de grens (heen)
1.13.
Een grens is geen begrenzing. Literatuurlijst
4/6
monument-in-ontwikkeling.be
Deel 1.0 – Voorwoord
VOORWOORD
In het bestek met betrekking tot de studieopdracht ‘De Grens in de Westhoek’ wordt gevraagd om in een eerste deelstudie dit thema uit te diepen in enerzijds een algemene verhaallijn (deel 1.1) en anderzijds een aantal subverhaallijnen (deel 1.1). Wat de algemene verhaallijn betreft wordt in het bijzonder verzocht om de sleutelmomenten aan te geven alsook om de invloed van de grens in de Westhoek in tijd en ruimte te duiden. Op basis van deze algemene verhaallijn worden vervolgens – zoals in het bestek gevraagd – subverhaallijnen gedistilleerd die behalve in de tijd geduid ook materieel verankerd worden aan vandaag nog zichtbare sporen in het landschap1. Op deze wijze worden de doorheen de tijd weggedeemsterde verhalen achter een aantal ‘grensplekken’ opnieuw voor verdere overlevering opgedist. Het studiegebied betreft hierbij in eerste instantie het grensgebied van de Vlaamse Westhoek, dat meer specifiek uit de dorpen De Panne, Adinkerke, De Moeren, Houtem, Leisele, Beveren, Roesbrugge, Watou, Poperinge, Westouter, Loker, Dranouter, Nieuwkerke en Wervik. Doch het grensverhaal laat zich niet vertellen zonder het achterland van deze grenszone in het onderzoek mee te nemen. Daar ‘een grens’ daarenboven een interactief verhaal is, steken we zowel met de algemene verhaallijn als met de thematische subverhalen evenzeer de grens over. Ook daar neemt het 1
Zie Devoldere 2000: 111-152. 5/6
monument-in-ontwikkeling.be
Deel 1.0 – Voorwoord
grensverhaal ons voor allerlei dwarsverbindingen mee naar het Frans-Vlaamse hinterland. In de Westhoek is de grens immers geen begrenzing. Hoe meer men ‘graaft’, hoe duidelijker van de Franse en Vlaamse Westhoek na 300 jaar scheiding de kern nog gemeenschappelijk is. Met onderhavige deelstudie ‘De grens in de Westhoek. Een grenzeloos verhaal’ hopen we tot slot niet alleen aan deze verwachtingen te hebben beantwoord maar zelfs in het bijzonder bij erfgoedonderzoekers en -beheerders een passionele interesse te hebben gewekt voor zowel de materiële als immateriële erfgoedwaarden van / in dit grensgebied. Mede door onze persoonlijke intergenerationele link met de grensoverschrijdende Westhoek is het immers onze vurigste wens dat deze grens een volwaardig interdisciplinair onderzoeksobject zou mogen worden om via een optimale ontsluiting van een inhoudelijk sterk grensverhaal voor altijd een volwaardige plaats in ons collectief geheugen in te nemen.
F. BECUWE
6/6
monument-in-ontwikkeling.be