Skólavarðan 1. tbl. 2016

Skólavarðan KENNARASAMBAND ÍSLANDS MAÍ 2016

Mosfellsbæ

Skúlagötu Skeifunni Bíldshöfða Öskjuhlíð

Kópavogsbraut

BYKO Breidd

Búðakór

Akureyri (Glerártorgi og Baldursnesi)

Kaplakrika

Birgðastöð Hafnarfjarðarhöfn

Egilsstöðum

Stykkishólmi

Borgarnesi Mosfellsbæ Reykjanesbæ Hveragerði Selfossi

7 KRÓNUR Á ÞINNI STÖÐ Með KÍ-dælulykli Atlantsolíu fá félagsmenn 7 kr. afslátt á öllum sjálfsafgreiðslustöðvum félagsins. Á afmælisdegi dælulykilshafa veitir dælulykill 15 kr. afslátt.

Sæktu um lykil eða uppfærðu afsláttarkjörin á www.ki.is

Atlantsolía / Lónsbraut 2 / 220 Hafnarfjörður / Sími 591 3100 / www.atlantsolia.is

EFNISYFIRLIT Síðutal 4 Leiðari 5 Kynningarmyndband um KÍ 6 Aukum umræðu um kennarastarfið 8 Merkileg saga boltagarðsins á Laugarvatni 10 Bókhneigðir krakkar á Króki 12 Laugardagsskólinn í Kaupmannahöfn 14 Starfendarannsóknir efla kjark og þor 16 Verkefnadagar í stað prófadaga 20 Nemendur fá forsmekkinn að háskólanámi 22 Mikið starf sett í hættu til að spara smáaura 24 Hefja náttúrufræðina til flugs í Grandaskóla 26 Nótan 2016 í myndum 30 Með óbilandi áhugi á skóla- og menntamálum 34 Birtingarmyndir einkavæðingar í leikskólum og áhrif hennar á faglegt sjálfstæði kennara 36 Gagnrýninn borgari í burðaliðnum 38 Giljaskólaleiðin: Merkingarbært nám fyrir lífið 40 Kímnin það besta í eigin fari 42 Krossgáta

n

Skólavarða KEN NAR

ASA MBA

NDS ND ÍSLA

SKÓLAVARÐAN MAÍ 2016 1.TBL

14 16 22 24 30

Starfendarannsóknir efla kjark og þor Dr. Hjördís Þorgeirsdóttir, konrektor MS, segir frá doktorsverkefni sínu sem staðfestir að starfendarannsóknir eru góð aðferð við starfsþróun kennara.

Verkefnadagar í stað prófadaga Vinnuandinn í Framhaldsskólanum í Mosfellsbæ er góður. Nemendur eru sjálfir í bílstjórasætinu varðandi nám sitt og hlutverk kennara er að styðja þá í því. Sjálfstæði og frumkvæði einkenna skólastarfið.

Mikið starf sett í hættu til að spara smáaura Fulltrúar faggreinafélaga eru uggandi vegna ákvörðunar menntamálaráðherra um að hætta að styrkja starfsemi þeirra. Varaformaður KÍ óttast að grasrótarstarf félaganna sé sett í uppnám.

Hefja náttúrufræðina til flugs í Grandaskóla Heimur fuglanna er útgangspunktur í verkefni sem unnið er að í Grandaskóla og er ætlað að efla áhuga nemenda á náttúrufræðigreinum.

Landafræði, stærðfræði, tungumál og listir eru kenndar í gegnum fugla.

Með óbilandi áhuga á skóla- og menntamálum Elna Katrín Jónsdóttir segir frá störfum sínum hjá KÍ en hún yfirgaf svið kennarasamtakanna fyrir skemmstu. Að baki er langur og farsæll ferill á sviði kjaramála, skólaog menntamála.

MAÍ 2016

Forsíðumyndin er af boltabaði í leikskóladeild Bláskógaskóla á Laugarvatni.

Boltabaðið á sér merkilega sögu. Myndina tók Aðalbjörn Sigurðsson.

Kennarasamband Íslands Kennarahúsinu Laufásvegi 81, 101 Reykjavík Sími 595 1111 Netfang: utgafa@ki.is www.skolavardan.is

Ritstjórar: Aðalbjörn Sigurðsson og Arndís Þorgeirsdóttir Ábyrgðarmaður: Þórður Á. Hjaltested Hönnun og umbrot: Kjarninn Prófarkalestur: Urður Snædal Auglýsingar: Öflun og Stella Kristinsdóttir Prentun: Oddi

MAÍ 2016 Skólavarðan 3

STÖNDUM VÖRÐ UM ÁUNNIN RÉTTINDI Nýverið sat ég ráðstefnu Alþjóða

sem starfar undir heitinu SALEK (Samstarfsnefnd um

kennarasamtakanna (EI) og OECD. Á

launaupplýsingar og efnahagsforsendur kjarasamninga).

ráðstefnunni var m.a. rætt um skóla­

Nefndin var stofnuð í júní 2013, en markmið með starfi

þróun í OECD-ríkjunum og hvernig við

hennar er að bæta þekkingu og vinnubrögð við undir-

getum best náð árangri í skólastarfinu.

búning kjarasamninga og auka skilvirkni við gerð þeirra.

Eitt af því sem mikið er í umræðu

SALEK hópurinn vinnur áfram, undir forystu

og skoðun þessara aðila er þróun

ríkissáttasemjara, að langtímatakmarkinu sem er að

einkavæðingar og útvistunar verkefna

skapa nýtt vinnumarkaðsmódel sem einfalda á kjara-

úr skólakerfinu. Alþjóða kennarasam-

samningsgerðina. Í gangi er úttekt og kortlagning á

tökin hafa af þessu miklar áhyggjur

íslenska vinnumarkaðsmódelinu eins og það er í dag. Til

og hafa kortlagt þessa þróun. Við þá

verksins var ráðinn Norðmaðurinn dr. Steinar Holden,

skoðun ­hefur verið sýnt fram á að best

en hann hefur skrifað þrjár skýrslur um norska módelið

sé að hafa skólastarfið í höndum hins

í gegnum tíðina.

opinbera því það tryggi best gæði og veiti þegnunum jafnræði. Réttur allra

Ársfundurinn samþykkti ályktun þar sem tekið er undir skilyrði sem stjórn KÍ setti við SALEK-vinnuna og

til náms er mikilvæg grunnmannréttindi og þau á að

þegar hún hafnaði að skrifa undir rammasamkomulag

tryggja. Það gerum við best með því að opinberir aðilar

SALEK í október 2015.

annist og reki skólakerfi. Þetta er skoðun Alþjóðasamtaka kennara EI og KÍ. Þetta er rétt að hafa í huga þegar íslensk stjórnvöld auka sífellt áherslu á greiðsluþátttöku þegnanna, þar á meðal í menntakerfinu. Við félagsmenn KÍ þurfum

Á árinu hafa samningaviðræður við fulltrúa fjármálaráðuneytis um lífeyrismál haldið áfram. Grunnur vinnunnar er ósk yfirvalda um breytingar á lífeyris­

að standa vörð um þetta og standa saman í að verja

kerfinu og að í landinu verði í framtíðinni eitt lífeyris-

menntakerfið í landinu sem mælingar OECD sýna

kerfi. Opinberir starfsmenn eru í viðræðunum beittir

að sé eitt það réttlátasta og besta sem þekkist.

töluverðum þrýstingi af hálfu viðsemjenda og fulltrúum

Styrkleiki þess hefur verið sá að lítill munur er

almenna vinnumarkaðarins sem vilja gera talsverðar

á gæðum skóla á landsvísu, enda eiga öll börn og

breytingar á lífeyriskerfinu og jafnframt skoða önnur

ungmenni rétt til menntunar án þess að þurfa að

Þórður Á.

Hjaltested formaður KÍ

Lífeyrismál

sérréttindi opinberra starfsmanna. Markmið hins

greiða fyrir hana á grunnskólastigi. En við þurfum að

opinbera er að búa til eitt lífeyriskerfi fyrir alla lands-

gæta okkar og passa að svo verði áfram. Til viðbótar

menn. Við förum varlega inn í þessar viðræður með að

þyrfti að gera leikskólastigið gjaldfrjálst. Við þurfum

markmiði að verja áunnin réttindi og eigum í góðu sam-

einnig að þrýsta á að fjárveitingar til menntamála

starfi við önnur heildarsamtök opinberra starfsmanna

verði stórauknar, en skólakerfið hefur verið beitt miklu

(BHM og BSRB). Ársfundur KÍ samþykkti ályktun um

aðhaldi frá því fyrir hrun 2008. Nú er kominn tími til

lífeyrismál þar sem ályktun síðasta þings KÍ var ítrekuð.

að bæta í og gera góðan skóla enn betri. Það sárvantar fjármagn í rekstur skólakerfisins, einstakra skóla og

Að lokum

almennt til að endurnýja búnað sem ekki hefur mátt

Enn er ósamið við FT og er það alvarlegt mál. Mikilvægt

gera frá hruni.

er að félagsmenn KÍ í FT njóti launahækkana sem eru í takt við launahækkanir annarra kennara. Ég skora á

SALEK

samninganefnd sveitarfélaganna að koma til móts við

Um miðjan apríl var haldinn ársfundur KÍ. Þar var lögð

kröfur FT þannig að hægt sé að ljúka kjarasamningagerð

fram skýrsla um starfsemina fyrir árið 2015. Árið var

við félagið hið fyrsta.

starfsamt og töluvert álag á forystu og starfsmönnum.

4 Skólavarðan MAÍ 2016

Um leið og ég óska ykkur gleðilegs sumars hvet ég

Reksturinn er í jafnvægi og örlítill afgangur varð af

ykkur öll til að taka þátt í umræðum um skólamál, vera

honum, sem er gott. Á ársfundinum var fjallað sérstak-

fagleg, bera virðingu fyrir skoðunum annarra og vanda

lega um samstarf með aðilum vinnumarkaðar í nefnd

málflutning.

KYNNINGARMYNDBAND UM KÍ „Kennarasamband Íslands, eða KÍ, er með stærstu stéttarfélögum landsins, landssamband með rúmlega 10.000 félagsmenn, kennara, skólastjórnendur og námsráðgjafa sem starfa í leik-, grunn-, framhalds- og tónlistarskólum um land allt.“ Á þessum orðum mun nýtt kynningarmyndband um Kennarasamband Íslands, sem frumsýnt verður með haustinu, hefjast. Myndbandið er unnið af Dúa J. Landmark kvikmyndagerðarmanni í samstarfi við útgáfusvið KÍ.

Markmiðið er að í myndbandinu verði gerð grein fyrir helstu verkefnum og störfum sem starfsmenn og kjörnir fulltrúar Kennarasambandsins koma að hverju sinni. Meðal þess sem fjallað verður um er þjónusta sjóða KÍ og verkefni sérfræðinga. Í myndbandinu verður lögð áhersla á að hafa kennara og kennarastarfið í forgrunni, en nokkrir skólar hafa verið heimsóttir og myndaðir við vinnslu þess.

Dúi J. Landmark myndar kennara og nemendur á húsasmíðabraut í Fjölbrautaskólanum í Breiðholti.

NOTAÐ FÆR NÝTT HLUTVERK

FRÆÐSLA HJÁ SORPU SORPA býður fræðslu- og vettvangsferðir fyrir nemendur á öllum aldri. Fræðslan tekur mið af þörfum hópsins og er boðið upp á mismunandi leiðir.

•

Fyrirlestur og vettvangsferðir nemenda í móttökustöð SORPU í Gufunesi.

•

Vettvangsferðir nemenda á endurvinnslustöð.

•

Ráðgjöf og fræðsla í skólann fyrir nemendur og starfsfólk.

Í fræðslunni er lögð áhersla á umhverfisávinninginn sem felst í því að draga úr úrgangi og flokka og skila til endurnýtingar. Hinir ýmsu hlutir geta öðlast framhaldslíf, í höndum nýrra eigenda eða sem nýjar vörur, ef við flokkum rétt.

Nánari upplýsingar um fræðsluna og pantanir, er að finna á sorpa.is Gylfaflöt 5 | 112 Reykjavík | 520 2200 | sorpa@sorpa.is

Fundarmenn á ársfundi KÍ 2016 ræddu meðal annars ímynd kennara.

AUKUM UMRÆÐU UM KENNARASTARFIÐ Kennarasambandið vill virkja félagsmenn til að auka jákvæða umræðu um skóla- og menntamál.

Er hægt að breyta ímynd heillar stéttar með

koma að fréttum um það gríðarlega mikla

grunnniðurstaðan afar einföld. Stofnuð var

því að nota Facebook og aðra samfélags-

faglega starf sem fram fer innan veggja

grúppa á Facebook.

miðla? Getur ein vefsíða um skólamál aukið

sömu skóla á hverjum degi. Ef bætt er við

umræðu í fjölmiðlum og samfélaginu öllu

að stór hluti fullorðinna Íslendinga hefur þá

Facebook-grúppa og ný heimasíða

um kennarastarfið og menntamál? Það er

mynd í höfðinu að skólastarf í dag fari fram

Það blasir auðvitað við að ein slík grúppa

ekki víst en starfsmenn Kennarasambands-

nákvæmlega eins og það gerði meðan þeir

breytir engu, þrátt fyrir að heita „Aukum

ins telja engu að síður að það sé tilraunar-

voru í skóla, og það er ljóst að sú mynd er

umræðu um kennarastarfið“. Hún er

innar virði.

ekki rétt. Verkefnið framundan er að breyta

hins vegar miðdepill hugmyndafræði og

Það er ekki þar með sagt að ímynd

þessu. Sú spurning sem starfsmenn KÍ fóru

vinnulags sem KÍ hefur unnið að síðustu

kennara sé sérstaklega slæm eða að málefni

af stað með í lok síðasta árs var hvaða leiðir

mánuði. Markmiðið var að búa til einfalt

sem tengjast skólum rati aldrei í fjölmiðla.

væru færar til þess. Eftir mikla vinnu var

tæki fyrir kennara, skólastjórnendur og aðra

Hins vegar eiga fréttir af til dæmis einelti nemenda, deilum kennara og skólastjórnenda, lokunum skóla vegna myglusvepps og öðru álíka greiða leið á síður dagblaða og í fréttatíma sjónvarps og útvarps. Það þarf hins vegar að hafa meira fyrir því að

6 Skólavarðan MAÍ 2016

áhugasama til að safna

Ert þú búinn að sækja um aðgang að Facebook-grúppunni „Aukum umræðu um kennarastarfið“?

saman ábendingum um áhugaverð verkefni eða umfjallanir um skólaog menntamál. Í raun hefur þar verið skapað

samfélag áhugafólks um aukna umræðu um kennarastarfið og menntamál, alls staðar að af landinu og af öllum skólastigum.

Hugmyndafræðin er síðan einföld. Sjái menn áhugaverða grein í dagblaði, myndband á vefnum, umfjöllun í héraðsfréttablaði, fréttaskýringu í sjónvarpi eða eitthvað annað sem þeim finnst eiga erindi við fleiri kennara eða almenning þá þarf ekki að gera annað en að fara inn á Facebook og senda

„Í staðinn fyrir að bíða eftir því að hefðbundnu ­fjölmiðlarnir fjalli um einstök verkefni og málefni kennara þá ætlum við að gera það sjálf.“

inn ábendingu. Það er síðan starfsmanna KÍ að taka við henni og koma málinu áfram. Til þess hafa nú verið smíðuð alls kyns tæki og

sameiginlega frá starfinu og á þann hátt að

tól. Kennarasambandið og aðildarfélög þess

bæði foreldrar, aðrir kennarar, nemendur og

eru í dag afar virk á Facebook og Twitter og

samfélagið sem heild fái aukinn skilning á

þau samskiptanet gagnast vel til að vekja

mikilvægi kennarastarfsins, er afl íslenskra

athygli á margvíslegum málum. Einnig ­hefur

kennara virkjað til að styrkja ímynd starfs-

KÍ nú látið smíða vefsíðuna skolavardan.is

ins til framtíðar,“ segir Maríanna. Hún bætir

og er henni ætlað að vera öflug fréttaveita

við að kennarastéttin sé í dag svo heppin að

um skóla- og menntamál. KÍ hefur einnig

þurfa ekki lengur að treysta einvörðungu

komið sér upp neti blaðamanna, ljós-

á ritstjórnir dagblaða, sjónvarpsstöðva og

myndara og kvikmyndagerðarmanna sem

útvarpsstöðva til að segja fréttir af kennslu-

hafa áhuga á að starfa fyrir kennara. Ef

og skólamálum. „Kennarar geta komið

ábendingar berast um að skóli eða kennari

sér upp eigin fréttastofum/-miðlum með

vinni að áhugaverðu verkefni er hægt að

litlum tilkostnaði þar sem möguleikinn á

senda einhvern úr þessum hópi á staðinn til

að miðla lifandi frásögn liggur hjá kennur-

að fjalla um málið. Hugmyndafræðin er að í

unum sjálfum. Með því að skapa færni,

staðinn fyrir að bíða eftir því að hefðbundnu

setja dreifingarleiðirnar upp á réttan hátt

fjölmiðlarnir fjalli um einstök verkefni og

og tengja saman eru kennarar nú tilbúnir

málefni kennara þá ætlum við að gera það

til að reka eigin stafræna miðlun og ná til

sjálf. Þeir möguleikar sem samfélagsmiðlar

stærri markaðar en áður hefur þekkst,“ segir

bjóða upp á verða síðan nýttir til að koma

Maríanna.

„Kennarar geta komið sér upp eigin fréttastofum/-miðlum með litlum tilkostnaði,“ segir Maríanna Friðjónsdóttir, sem hvetur kennara til að miðla upplýsingum um störf sín á samfélagsmiðlum.

þessu efni á framfæri. Þar verður horft til

Rétt er að taka fram að öll fimm

almennings, en það skiptir þó ekki síður

námskeiðin sem þegar hafa verið haldin

ársfundi KÍ á þessu ári, en hann fór fram á

máli að kennarar hafi möguleika á að segja

fóru fram í Reykjavík. Þessa dagana er verið

Grand Hótel Reykjavík 15. apríl síðastliðinn.

kollegum sínum frá því sem þeir sýsla við

að leggja drög að röð námskeiða á lands-

Þar var fundarmönnum skipt upp í hópa

dags daglega.

byggðinni. Þar sem mikil ánægja hefur verið

sem allir spreyttu sig á eftirtöldum spurn-

með námskeið Maríönnu leggur KÍ áherslu

ingum.

Afl kennara virkjað

á að hún komi áfram að þeirri fræðslu sem

■■ Hvernig aukum við umræðu um

En hugmyndafræðin gengur lengra því KÍ

er framundan. Maríanna er hins vegar

ætlar markvisst að þjálfa kennara í notkun

mikið bókuð næstu vikurnar og því ljóst að

■■ Hvernig virkjum við fleiri í umræðunni?

samfélagsmiðla. Fyrstu skrefin í því hafa

ekki næst að halda þessi námskeið fyrr en á

■■ Hvernig höldum við þessu starfi áfram?

þegar verið stigin með fimm námskeiðum

haustdögum. Áhugasamir eru hvattir til að

þar sem Maríanna Friðjónsdóttir hefur

fylgjast með en námskeiðin verða auglýst

hugmyndir, sem flestar miða að því að halda

kennt þátttakendum grunnatriði við notkun

meðal félagsmanna um leið og dagsetningar

áfram á þeirri leið sem mörkuð hefur verið.

samfélagsmiðla. Námskeiðin gengu afar

og staðsetningar liggja fyrir.

Mikilvægt sé að nýta samfélagmiðla sem

vel og komust færri að en vildu. Maríanna

kennarastarfið og skóla- og menntamál?

Út úr því starfi komu fjölmargar

best, virkja kennara sjálfa í að taka myndir,

er sannfærð um að með réttu skipulagi og

Áhersla á jákvæð skilaboð

vinna myndbönd og skrifa greinar um

réttum vinnubrögðum geti kennarar náð

Segja má að fulltrúar á ársfundi Kennara-

dagleg viðfangsefni. Þessi vinna þarf að mati

árangri við að koma sér á framfæri. „Með

sambands Íslands í fyrra (2015) hafi lagt

ársfundarfulltrúa að fara fram þvert á skóla-

því að leggjast sameiginlega á árarnar hafa

drögin að þeirri hugmyndafræði sem nú

stig og nýta þarf öll tækifæri sem gefast til

kennarar möguleika á því að veita innsýn í

er unnið að því að innleiða. Þar var tekin

að koma jákvæðum skilaboðum á framfæri.

jákvætt, öflugt og gefandi starf sem vinnur

umræða um ímyndarmál og lögð áhersla á

Þetta er verkefni sem tekur langan tíma en

fyrst og fremst að því að senda samfélaginu

að virkja sem flesta í að fjalla um starfið sitt

með sameiginlegu átaki verður eflaust hægt

heilsteypta einstaklinga. Með því að segja

á jákvæðan hátt. Málið var aftur tekið fyrir á

að ná árangri.

MAÍ 2016 Skólavarðan 7

MERKILEG SAGA BOLTABAÐSINS Á LAUGARVATNI Það lætur ekki mikið yfir sér bláleita bolta-

helstu sérfræðinga á þessu sviði. Niður-

baðið þar sem það stendur nánast úti í horni

staðan varð að réttast væri að kaupa svona

í öðrum enda leikskóladeildar Bláskógaskóla

boltabað, en þar gætu drengirnir legið og

á Laugarvatni. Saga þess er engu að síður

hreyft sig meðan önnur börn léku sér í með

merkileg, en í dag eru rúmlega þrjátíu ár

þeim og í kringum þá. Og það er ekkert

síðan íbúar í nærsamfélaginu lögðust á eitt

sem heitir að kvenfélagið fór svo af stað og

til að aðstoða tvo unga nemendur skólans.

safnaði fyrir boltabaðinu, sem á þessum

„Þetta kom til þannig til að hjónum

tíma hefur eflaust kostað talsverða fjármuni.

sem bjuggu á einum bænum hér í sveitinni

Það lögðust sem sagt allir á árarnar sem er

fæddust tveir mjög mikið fatlaðir drengir,

auðvitað dásamlegt.“

en báðir voru þeir spastískir,“ segir Sólveig

Öllum þessum árum seinna er baðið

Björg Aðalsteinsdóttir, leikskólakennari

enn á sínum stað. „Þetta er mikið upp-

við Bláskógaskóla. „Sveitungarnir veltu

áhaldsleikfang og við notum það mikið,

því mikið fyrir sér hvernig hægt væri að

sérstaklega þegar við komumst ekki út. Það

tryggja að þeir gætu komist í leikskóla þar

er reyndar einn galli á gjöf Njarðar, sem er

sem þeir myndu njóta félagslegra tengsla

svo sem enginn galli, en við þurfum að hafa

við hin börnin og einnig fengið félagslega

afar góðar gætur á börnunum – þau hoppa

örvun. Kvenfélagið á staðnum, Kvenfélag

svo mikið, á hvort annað og út um allt,“

Laugdæla, fór af stað og ráðfærði sig við

segir Sólveig Björg hlæjandi.

8 Skólavarðan MAÍ 2016

Sólveig Björg Aðalsteinsdóttir, leikskólakennari við leikskóladeild Bláskógaskóla á Laugarvatni.

mörgum árum. Liður í því er hinn árlegi Bókaormur sem er átaksverkefni sem felur í sér að foreldrar og forráðamenn barnanna eru hvattir til að lesa fyrir börnin heima. „Það skiptir miklu máli fyrir málþroskann að lesið sé fyrir börnin heimavið. Við fórum því að spyrja sérstaklega út í þetta í samtölum við foreldra og komumst að því margir þurftu hvatningu og dregið hafði almennt úr lestri. Margir litu svo á að það kæmi í sama stað niður að setja spólu í tækið eða kveikja á sjónvarpinu. Því er hins vegar ekki svo farið,“ segir Bylgja. Í kjölfarið hófst leit að verkefni sem gæti virkað sem hvatning í þessum efnum og fyrir valinu varð Bókaormurinn.

Bylgja segir að þótt ýmislegt efni á spólum og diskum geti verið ágætt þá komi það ekki í staðinn fyrir að foreldri, systkini, afi eða amma lesi bók fyrir barn. „Það myndast samspil þegar foreldri les fyrir barn. Foreldrið getur stoppað lesturinn og Góður bókakostur er á Króki og bækurnar aðgengilegar börnum allan daginn.

spurt barnið hvort það skilji ákveðið orð eða spurt út í söguþráðinn. Að sama skapi getur

BÓKHNEIGÐIR KRAKKAR Á KRÓKI Rík hefð er fyrir bóklestri í leikskólanum Króki í Grindavík. Lögð er áhersla á að lesið sé fyrir börnin heima og þar kemur átaksverkefnið Bókaormurinn mjög að gagni. Málörvun í gegnum leik og söng er einnig stunduð af kappi.

Á

barnið líka stöðvað lesturinn ef það vill ræða eitthvað atriði. Upplestur og samræða eru lykilatriði þegar málþroski er annars vegar,“ segir Bylgja.

Foreldar eru hvattir að sækja bækur á bókasafnið í Grindavík en þær Hulda og Bylgja segja bókasafn bæjarins afar gott og ríkt af fínum bókum. „Við ræðum þessi mál við foreldrana og þegar börn koma ný hér inn þá er útskýrt fyrir foreldrum að bóklestur heima sé eitt það mikilvægasta í uppeldinu,“ segir Hulda. Það er gaman frá því að segja að

taksverkefnið Bókaormurinn

frá stofnun hans. Þær segjast hafa fallið fyrir

Bókaormurinn hefur fitnað og dafnað jafnt

er nýafstaðið og verður að

heilsuleikskólastefnunni, en Krókur varð

og þétt síðustu árin. „Magnið hefur aukist ár

segjast að árangur barnanna í

annar leikskólinn til að tileinka sér stefnuna

frá ári og við sláum alltaf nýtt met. Börnin

leikskólanum Króki í Grinda-

sem á uppruna sinn hjá Unni Stefáns-

eru líka afar ánægð á meðan á þessu stendur

vík er til mikillar fyrirmyndar. Alls voru

dóttur heitinni í leikskólanum Urðarhóli

og verða mjög stolt þegar þau sjá miðana

lesnar 1.217 bækur, þar af 112 erlendar, í

í Kópavogi. „Gildin sem unnið er eftir í

safnast upp,“ segir Bylgja.

átakinu sem stóð yfir í sex vikur í febrúar

heilsuleikskólum eru næring, hreyfing og

og mars síðastliðnum. „Ormurinn náði

sköpun og síðar bættist lífsleikni við,“ segir

aðstoða börnin við að útbúa miða sem á

heldur betur að bíta í afturendann á sér

Hulda og bætir við að Krókur sé einnig með

stendur titill bókar sem hefur verið lesinn

því þetta var aukning um 267 bækur frá í

grænfánann sem sé afar ánægjulegt og vinni

og bæta miðanum við orminn með barninu.

fyrra,“ segir Bylgja Kristín Héðinsdóttir,

þessar tvær stefnur vel saman þegar litið er

Þessi athöfn er mjög skemmtileg fyrir barnið

aðstoðarleikskólastjóri á Króki og formaður

til lýðheilsu.

og jákvæð fyrir foreldrasamstarf. Miðarnir eru nafnlausir því markmiðið er ekki að efna

málræktarteymisins.

Leikskólinn Krókur er heilsuleikskóli og skartar einnig grænfánanum. Skólinn hefur verið starfræktur í 15 ár og hafa þær Hulda Jóhannsdóttir leikskólastjóri og Bylgja Kristín Héðinsdóttir unnið þar allt

10 Skólavarðan MAÍ 2016

Sá háttur er hafður á að foreldrar

Hvatt til lestar heima

til innbyrðis samkeppni milli barnanna.

Mikill áhugi á málörvun, bóklestri og byrjendalæsi varð til þess að þær Hulda og Bylgja fóru að vinna markvisst í að efla þessa þætti í starfsemi skólans fyrir

Hins vegar gefa miðarnir mynd af því hve margar bækur eru lesnar og hvaða bækur eru vinsælastar.

Góðir gestir lesa fyrir börnin Ekki er látið staðar numið við Bókaorminn sem er einu sinni á ári. „Við erum með ýmislegt annað í gangi, fyrir utan auðvitað það að við lesum mikið fyrir börnin hér í skólanum og vinnum markvisst með tungumálið,“ segir Hulda.

Meðal annarra verkefna er lúta að málþroskanum má nefna að einu sinni á ári koma eldri borgarar og lesa fyrir börnin, unglingar koma tvisvar á ári og einn dag á ári koma fulltrúar atvinnulífsins í Grindavík í leikskólann og lesa. „Það er afar ánægjulegt þessa daga þegar við fáum gesti hingað að lesa. Við höfum líka boðið foreldrum tvítyngdu barnanna að koma inn og lesa á sínu móðurmáli á alþjóðlega móðurmálsdeginum.

Við leggjum áherslu á að lesið sé fyrir erlendu börnin á þeirra móðurmáli,“ segir Hulda.

Spil, leikir og söngur eru einnig þættir sem eru mikilvægir til að ýta undir málþroska. „Við syngjum á hverjum degi og svo höfum við búið til reiðinnar býsn af ýmsum spilum og leikjum sem fela í sér málörvun, framburðaræfingar og tjáningu. Þar kemur verkefnið um Lubba og málbeinið líka sterkt inn,“ segir Hulda Jóhannsdóttir.

Hulda Jóhannsdóttir leikskólastjóri og Bylgja Kristín Héðinsdóttir aðstoðarleikskólastjóri. Þær hafa unnið í leikskólanum Króki í Grindavík frá stofnun hans fyrir 15 árum.

Íslensku krakkarnir fóru í vettvangsferð á Þjóðminjasafnið og kynntu sér efni tengt goðunum.

LÆRDÓMUR Á LAUGARDÖGUM Marta Sævarsdóttir og Málfríður Garðarsdóttir sinna kennslu í Laugardagsskólanum í Kaupmannahöfn. Kennt er í Jónshúsi á laugardögum yfir vetrartímann. Borgþór Arngrímsson heimsótti þennan einstæða skóla. Það er ekki á allra vitorði að áratugum

Marta lauk kennaraprófi á Íslandi

laugardagskennslu var þá hætt.

saman hefur íslenskum grunnskólanem-

1996 en hefur búið í Kaupmanna-

Um svipað leyti varð Laugardags-

endum (sums staðar) í Danmörku staðið til

höfn í tíu ár. Þetta er fyrsta starfsár

skólinn til, en nafnið er samnefnari

boða að fá þjálfun í móðurmálinu og læra

hennar við skólann í Jónshúsi,

móðurmálskennslu sem fram fer

eitt og annað um sögu lands og þjóðar, nátt-

eins og hann er stundum kallaður.

utan hinnar hefðbundnu kennslu.

úrufar og mannlíf, utan hins hefðbundna

Íslendingar kalla hann líka iðulega

Samkvæmt ákvörðun þáverandi

grunnskólanáms. Í Kaupmannahöfn fer

íslenskuskólann.

kennslan fyrir íslensk börn fram í Jónshúsi

„Þótt Íslendingar kalli

ríkisstjórnar fengu sveitarfélög Marta Sævarsdóttir grunnskólakennari

í landinu sérstakt framlag til að

(húsi Jóns Sigurðssonar) við Öster Voldgade

hann gjarna íslenskuskólann og

12, en Íslendingar nefna götu þessa gjarna

jafnvel íslenskuskólann í Jónshúsi

Austurvegg. Kennsla með þessu sniði er ekki

heitir hann þó hvorugu þessara nafna, segir

einskorðuð við íslensk ungmenni heldur

Marta. „Rétta nafnið er Lördagsskolen, eða

stendur stórum hópi nemenda frá fjöl-

Laugardagsskólinn.“ Nafnið er líklega til-

dagar á ári, þrjár kennslustundir hverju

mörgum löndum samsvarandi nám, tengt

komið vegna þess að kennslan fer í flestum

sinni og nemendur væru í það minnsta tólf

eigin föðurlandi, til boða. Höfuðstöðvar

tilvikum fram á laugardögum, semsé utan

í hverjum hóp. Þessi regla útilokar mörg

Laugardagsskólans, þar sem mestöll kennsla

við hefðbundinn skólatíma, og í nafninu

smærri sveitarfélög frá því að geta boðið upp

fer fram, eru á Vesturbrú í skóla sem

felst líka ákveðin aðgreining frá almennum

á þessa kennslu. Samkvæmt lögum eiga öll

kenndur er við Tove Ditlevsen. Sveitarfélag-

grunnskólum.

börn á grunnskólaaldri í Danmörku rétt á að

Íslensku kennararnir eru tveir, Marta Sævarsdóttir og Málfríður Garðarsdóttir. Útsendari Skólavörðunnar tók hús á Mörtu sem er búsett í Kaupmannahöfn.

12 Skólavarðan MAÍ 2016

kennslunnar, sem skyldi vera

nemendum að kostnaðarlausu.

Kennsludagarnir skyldu vera 38 laugar-

læra og fá þjálfun í sínu móðurmáli.

ið Kaupmannahöfn hefur yfirumsjón með kennslunni og greiðir laun kennaranna.

standa straum af kostnaði vegna

Laugardagsskóli í stað laugardagskennslu

tala ekki íslensku komið í skólann í Jóns-

Árið 1970 varð sú breyting á dönskum

húsi? „Nei, þetta er ekki tungumálakennsla í

grunnskólalögum að kennsludagar skyldu

þeim skilningi að í skólann geti komið nem-

framvegis vera fimm en ekki sex og

endur beinlínis til að læra málið. Gert er ráð

Geta börn sem eiga íslenska foreldra en

fyrir að nemendur tali og skilji móðurmálið.

skoðuðum við margt sem tengist goðunum í

Auðvitað eru þau mjög misjafnlega stödd

sérstöku þemaverkefni. Það hitti algjörlega

varðandi íslenskuna, það fer eftir aðstæðum.

í mark! Við höfum líka verið með þema­

Ástæða þess að kennt er á laugardögum er

verkefni um hafið, í samvinnu við færeyskan

sú að nemendur koma víða að úr borginni,

kennara. Þar er af nógu að taka og þetta

og jafnvel úr nágrannasveitarfélögum. Þess

þykir krökkunum mjög skemmtilegt. Ég má

vegna væri engin leið að ætla að hnýta þessu

líka til með að nefna að biskup Íslands kom

aftan við venjulegan skóladag. Það hefur

í heimsókn til okkar skömmu fyrir jól, sem

verið reynt en gekk ekki upp.“

var sérlega ánægjulegt og krakkarnir spurðu

„Þetta er ekki tungumálakennsla í þeim skilningi að í skólann geti komið nemendur beinlínis til að læra málið“

biskup um allt mögulegt. Þetta er semsé

krökkunum í samstarfi við aðra sem kenna

Jónshús er bara íslenskt

ekki bara móðurmálskennsla heldur líka

í Laugardagsskólanum? „Já, já. Móður-

Er gott að vera með þessa kennslu í Jóns-

eins konar íslensk samfélagsfræðsla.“

málskennarar Laugardagsskólans höfðu

Eru haldin próf? „Nei, okkar prófsteinn

húsi og af hverju er hún þar? „Já, enda þótt

starfshelgi í febrúar þar sem var rætt um

húsið sé ekki eiginlegt skólahús þykir okkur

er eiginlega hvort krakkarnir vilji koma og

mikilvægi móðurmálskennslu. Við fengum

það gott. Krökkunum finnst öðruvísi að fara

mat þeirra og foreldranna á gagnseminni.

meðal annars mjög fróðlegan fyrirlestur

í Jónshús en í venjulegan skóla. Í Laugar-

Það er skráð mæting en auðvitað geta ekki

um móðurmálskennslu tvítyngdra barna.

dagsskólanum í Jónshúsi er eingöngu töluð

alltaf öll börnin mætt vegna til dæmis

Annað markmið þessarar starfshelgar var

íslenska af því að þar eru allir nemendur frá

íþróttamóta, afmæla eða annarra atburða

að kennarar kynntust og unnið væri að

Íslandi en í skólanum á Vesturbrú, þar sem

sem við tökum tillit til. Það mæta reglulega

sameiginlegu þema. Það er gaman hvað við

börn frá mörgum þjóðum eru samankomin

25 til 30 börn á hverjum laugardegi, 1. -5.

erum ólík og höfum ólíkar kennsluaðferðir.

hættir þeim til að grípa til dönskunnar. Það

bekkur fyrir hádegi og 6. – 9. eftir hádegi.“

Þarna var fólk frá mörgum löndum og hver

Fylgið þið danska skóladagatalinu? „Já,

hefur líka ákveðið tilfinningalegt gildi að

og einn talaði dönskuna með sínu nefi.“ Og borgin fylgist með starfseminni?

vera í þessu húsi. Þetta er þó náttúrlega ekki

í aðalatriðum. Kennslan stendur í þrjátíu og

skólahús og við getum til dæmis ekki notað

átta vikur á ári, eins og í dönskum grunnskól-

„Já, það er gert ráð fyrir að starfsfólk á

veggina eins og við myndum kannski gera í

um og byrjar alltaf seinni partinn í ágúst.“

skólamálaskrifstofu borgarinnar fylgist með

Eruð þið sem kennið íslensku

venjulegri skólastofu. En það var víst einu

rétt eins og í öðrum skólum.“

sinni prófað að vera með kennsluna annars staðar en þá snarminnkaði mætingin.“

Ull er gull Íí skólann útileguna

Fimmtíu skráðir í vetrarbyrjun „Í vetur erum við með þrjá hópa. Við skipt-

fyrir káta krakka

um eftir aldri og þetta árið eru hér í fyrsta sinn krakkar sem eru að byrja í skóla. Núna vorum við með samtals fimmtíu nemendur skráða í upphafi vetrar.“

Nýjar vörur

Og þetta er val – það er ekki skylda að vera í þessu námi? „Þetta er val, ekki skylda.

Hins vegar er skylda að foreldrar skrái þau börn sem eiga að vera í skólanum. Það er nauðsynlegt vegna reglunnar um lágmarksfjölda í hverjum hóp. Skráningin fyrir næsta skólaár fer fram að vori. Krakkarnir eru yfirleitt mjög áhugasamir um íslenskuna. Þau læra mörg orð, og annað en talað er

Ómissandi fyrir íslenskar aðstæður. sumar sem vetur

dags daglega heima hjá þeim þótt þar sé töluð íslenska. Þeim finnst líka mjög gaman að orðum sem eru eiginlega eins í dönsku og íslensku en þýða annað, eins og til dæmis sæng og dýna þar sem merkingin hefur snúist við.“ Hvað með námsgögnin? „Fyrir utan það sem við útbúum beinlínis sjálfar höfum við aðgang að íslensku efni, t.d. Skólavefnum, réttritunarbókum o.fl. Svo förum við líka út – fórum t.d. á danska Þjóðminjasafnið. Þar

www.ullarkistan.is

MAÍ 2016 Skólavarðan 13

Laugavegi 25 Reykjavík

Glerártorgi Akureyri

Í nýrri doktorsritgerð fjallar Hjördís Þorgeirsdóttir, konrektor í Menntaskólanum við Sund, um hvernig hægt er að tengja saman starfendarannsóknir og starfsemiskenninguna til að efla starfsþróun kennara á Íslandi.

­STARFENDARANNSÓKNIR EFLA KJARK OG ÞOR „Gera þyrfti ráð fyrir aukatímum í kjarasamningum fyrir starfsþróun á starfstíma skóla,“ segir dr.

Hjördís Þorgeirsdóttir. Mjög miklu máli skiptir að kennarar fái tækifæri til að þróa sig í starfi.

Hjördís Þorgeirsdóttir, konrektor í

símenntun og starfsþróun kennara skilaði

starfsemiskenninguna til að greina

Menntaskólanum við Sund, vippar feikna-

til menntamálaráðherra á dögunum segir:

niðurstöður starfendarannsóknar,“ segir

stórum doðranti upp á skrifborðið. Þetta er

„Hraðar samfélagsbreytingar kalla á stöðuga

Hjördís, en starfsemiskenningin (e. activity

doktorsritgerð hennar, sem er búin að vera

starfsþróun kennara og skólaþróun. [...] Þörf

theory) fjallar um hvaða þættir hafa áhrif á

sjö og hálft ár í smíðum. Nú er hún tilbúin,

fyrir heildstæða stefnu til lengri tíma í starfs-

einstakling þegar hann er að gera eitthvað,

en Hjördís segir að það fylgi því léttir og

þróunarmálum kennara og skóla er brýn.“

til dæmis kenna. Hjördís beitti starfsemis-

söknuður í senn að hafa klárað. Ritgerðin

En aftur að ritgerðinni. Hjördís vann

kenningunni eins og fræðimaðurinn Yrjö

fjallar um hvernig hægt er að tengja saman

með starfendarannsóknarhópi kennara í tvö

Engeström hefur þróað hana, en með því

starfendarannsóknir og starfsemiskenn-

ár að rannsókn sem nefnd var Breytinga-

að styðjast við hugtakaramma starfsemis-

inguna til að efla starfsþróun kennara á

stofan, þar sem hópurinn fór saman í

kenningarinnar áttu kennarar hægara

Íslandi – sem kann við fyrstu sýn að virðast

gegnum víkkað námsferli. Starfendarann-

með að greina heildarmyndina og hvað olli

næsta óskiljanlegt stagl, en undir lok þessa

sókn felur í sér nokkurs konar naflaskoðun.

togstreitu í kennslustofunni.

viðtals verðum við vonandi öllu nær um

„Þó að hópurinn vinni saman fókuserar hver

hvaða merkingu þetta hefur.

kennari á sig. Markmiðið er að bæta eigið

við ákveðnar togstreitur í starfi sínu. Í fyrsta

„Við komumst að því að kennarar glíma

starf. Þú ert að skoða hvernig þú vinnur,

lagi eru nemendur gjarnir á að vilja bara sitja

Starfendarannsókn

þróar með þér nýja starfshætti og rannsakar

og hlusta á fyrirlestra, setja lappir upp á borð

Aðspurð segir Hjördís að kjarnapunktur

svo hvernig þessir nýju starfshættir virka,“

og dreyma dagdrauma, án þess að vera virkir

ritgerðarinnar felist í þessu: „Rannsóknin

segir Hjördís.

í kennslustundum. Þar skapast togstreita.

Einnig var togstreita á milli einstefnu- og

staðfestir að starfendarannsóknir eru mjög góð aðferð við starfsþróun kennara.“ Og

Togstreita kennslunnar

tvístefnumiðlunar. Þá hugsuðu kennarar:

krafan um starfsþróun kennara er áberandi

„Það sem var kannski nýtt í þessari

Það er kannski ráðið að minnka fyrirlestra

um þessar mundir. Í skýrslu sem Fagráð um

rannsókn var að við prufuðum að nota

og fara í meira verkefnanám, kannski læra

14 Skólavarðan MAÍ 2016

þau meira á því að kafa djúpt í ákveðið efni,

í því að fara með íslenskunema í heimsókn

gefa kennurum tíma og tækifæri og byggja

heldur en að komast yfir sem flestar greinar

á hjúkrunarheimili fyrir aldraða. „Þau voru

upp stoðkerfi. Það sem reyndist mjög gott

eða blaðsíður. Þá rákust kennarar á þriðju

að reyna að skoða bókmenntasögu í nýju

fyrir okkur var að hafa ráðgjafa úr háskólan-

togstreituna: ef þú ætlar að kafa djúpt í

ljósi og tóku viðtöl við gamla fólkið um sögu

um til að aðstoða okkur. Ég skrifaði heilan

­námið og láta vinna skapandi verkefni, þá

þess og upplifun af bókmenntum: Hvað last

kafla um það í ritgerðinni, hvað það reyndist

tekur það mikinn tíma, svo kennarar komust

þú? Hver var þinn uppáhalds? Og fleira. Svo

sérstaklega vel. Það var mikilvægt til að

ekki yfir allt efnið sem tilgreint var í námsá-

skrifuðu nemendur ritgerð um allt saman

tengja fræðin og praktíkina, fá aðstoð við að

ætlun og námskrá,“ segir Hjördís.

og gáfu gamla fólkinu ritgerðina og eina rós

ígrunda. Þegar maður er í breytingastarfi þá

í þokkabót. Þá var það ekki bara kennarinn

eru alltaf að koma upp erfiðleikar og manni

Virkni og raddir nemenda

sem var að lesa ritgerðina heldur líka gamla

fallast hendur. Þá er svo gott að hafa hóp og

Og funduð þið einhverjar lausnir á þessu?

fólkið. Það var sama hugmyndin, þá seturðu

ytri ráðgjöf til að komast yfir þann hjalla,“

svolítið meiri kraft í þetta,“ segir Hjördís.

segir Hjördís.

lausnir. Mitt verk var að finna hvað þessar

Glíman við þekkinguna

Breyting á samningum lykilatriði

lausnir ættu sameiginlegt – en það var

Hjördís hefur áður viðrað þá skoðun

En er raunhæft að vonast til þess að

tvennt. Lausnirnar fólu annars vegar í sér

opinberlega að samtíminn kalli á breytingar

­kennarar fái slíkt rými fyrir starfendarann-

að hlusta á raddir nemenda, og að sumu

og þróun í skólastarfi. „Það hefur svo margt

sóknir? „Þetta þyrfti að vera í kjarasamn-

leyti er það byggt inn í starfendarann-

breyst í samfélaginu, til dæmis hafa orðið

ingum. Og ég tel að það sé raunhæft. Nýja

sóknarhringinn. Ef þú ert að gera breytingar

breytingar á upplýsingatækni. Við þurfum

vinnumatið býður upp á þetta. Rannsóknin

þá viltu vita: ókei, hvernig tókst mér? Og

ekki að fókusera eins mikið á miðlun þekk-

sýnir ótvírætt að besta starfsþróunin fer

hvern er þá best að spyrja? Að sjálfsögðu

ingar og í gamla daga. Við þurfum frekar að

fram þegar þú ert í kennslustofunni með

nemandann. Þetta var þannig bara eitthvað

auka skilning og kenna nemendum að glíma

nemendunum. Það þyrfti að gera ráð fyrir

sem gerðist, nemendur fóru að tjá sig og

við þekkinguna. Hún breytist svo ört og

aukatímum í kjarasamningum fyrir starfs-

kennarar fóru að leita eftir áliti þeirra,“ segir

þekkingarpakkinn er orðinn svo stór að við

þróun á starfstíma skóla, og þetta myndi

Hjördís.

getum ekki miðlað honum. Ég held líka að

bæta kerfið í heild,“ segir Hjördís.

„Ekki eina. Við reyndum ekki að finna eina lausn. Hver og einn kennari fann sínar

Hins vegar fólu lausnirnar allar í sér

það komi nemendum að meira gagni að læra

Hjördís bendir á að áðurnefnt Fagráð

tilraunir til að gera nemendur virkari í

að vera skapandi, læra að vera gagnrýnir og

um símenntun og starfsþróun kennara sé

námi. „Það var gert með ýmsum leiðum,

að meðhöndla þekkinguna. Auðvitað þurf-

sammála henni um þetta. „Það komst að

til dæmis með samvinnunámi, alls konar

um við að hafa ákveðinn þekkingargrunn

nákvæmlega sömu niðurstöðu og ég. Starfs-

verkefnanámi, umræðum, kynningum og

til þess að geta gert það. Við erum ekki að

þróun kennara þarf að vera langtímaverk-

ferilmöppum. Oft var reynt að fá nemendur

segja að það eigi ekki að vera nein miðlun

efni sem þarf að vera á skólatíma í beinum

til að upplifa: þetta verkefni er mitt, ég set

þekkingar. Þetta þarf að haldast í hendur,“

tengslum við starfið með nemendum, og

stolt mitt í þetta, ég vil að þetta sé flott. Þá

segir Hjördís.

þetta er svona ævilangt verkefni. Um leið

settu nemendur meiri metnað í námið,“ segir Hjördís.

Hún tekur fram að niðurstöður doktors-

og maður er búinn með einn hring þá hefst

rannsóknarinnar sýni ótvírætt að starfenda-

næsti,“ segir Hjördís og tekur að lokum fram

rannsóknir henti vel til að þróa skólastarf.

að starfsþróun sé ekki síst fyrirtaks leið til að

Nemendur á elliheimili

Hún telur nauðsynlegt að gefa rými fyrir

halda sér lifandi og ferskum út starfsævina.

Í rannsókninni er rakin ein vel lukkuð

starfendarannsóknir innan kennslutíma.

„Starfendarannsókn vinnur gegn kulnun í

tilraun til að auka virkni nemenda sem fólst

„Rannsóknin staðfestir að skólar þurfa að

starfi, engin spurning,“ segir hún að lokum.

„Svefnpokagisting fyrir skólahópa“

www.arthostel.is arthostel@arthostel.is s. 854-4510 / 894-2910

VERKEFNADAGAR Í STAÐ PRÓFADAGA Í Framhaldsskólanum í Mosfellsbæ ríkir góður vinnuandi. Nemendur eru þar sjálfir í ­ ílstjórasætinu varðandi nám sitt og hlutverk kennaranna er að styðja þá í því. Steinunn b Stefáns­dóttir kynnti sér skólann og tók Jón Eggert Bragason, settan skólameistara, tali.

Kennsluhættir í Framhaldsskólanum í Mosfellsbæ eru fjölbreyttir og nemendur stýra að miklu leyti vinnu sinni sjálfir.

LJÓSMYNDIR: ANTON BRINK

Það er einstaklega hlýlegt að ganga inn í anddyri Framhaldsskólans í Mosfellsbæ. Það er bjart, hátt til lofts

háttunum.

og vítt til veggja og við blasa stigar upp á efri

Skólinn er á þremur hæðum og samanstendur af

hæðir hússins. Útsendari Skólavörðunnar

sex klösum, einum á fyrstu hæð, þremur á annarri og

fann sig þess vegna knúinn til að biðja Jón Eggert Bragason, settan skólameistara

tveimur á þeirri þriðju. Með klösum er átt við einingar sem allar eru svipaðrar stærðar og hafa sömu þrískiptu

skólans, um að hefja heimsóknina í skól-

uppbygginguna, þ.e. þær hafa tvö stór kennslurými,

ann á hringferð um skólabygginguna.

yfirleitt þrjú minni kennslu- eða fundarrými og svo opin

Meginefni heimsóknarinnar var þó að

svæði á milli. Engir tveir klasanna eru eins, og húsbún-

fræðast um skólastarfið og þá einkum þá

aðurinn í kennslurýmunum er afar mismunandi, en þar

þætti innra starfs sem eru ólíkir því sem þekkist í meginþorra íslenskra framhaldsskóla. Þegar betur er að gáð er það eiginlega ekki útúrdúr að byrja á því að skoða skólabygginguna því hún er

16 Skólavarðan MAÍ 2016

byggð utan um þá hugmyndafræði sem birtist í kennslu-

geta verið borð og stólar, eingöngu stólar og engin borð þar sem markmiðið er fyrst og fremst að tala saman, eða sófi og lágir stólar. Þá eru opnu svæðin mjög ólík og sums staðar er að finna litla ranghala þar sem ríkir

mikill friður og þegar best lætur er friðurinn skreyttur með mögnuðu útsýni til Esjunnar.

Fjölbreyttir kennsluhættir Þegar inn á skrifstofu skólameistara er komið víkur Jón Eggert beint að því sem liggur honum mest á hjarta: „Við erum hér með afar samstæðan og áhugasaman starfsmannahóp og það er helsta skrautfjörður skólans,“ segir hann. „Nánast allir kennarar skólans hafa lokið mastersgráðu og áhugi þeirra á því að þróa sig í starfi er áberandi.

Eitt af markmiðunum er að koma því inn hjá nemendum að þeir þurfi sjálfir að vinna að sínu námi til þess að ná árangri.“ Á heimasíðu skólans kemur fram að kennsluhættir einkennist af því að ­„nemendur verði virkir þátttakendur í eigin námi og öðlist þannig sjálfstæði og frumkvæði. Til að ná þessu fram verða notaðar fjölbreyttar verkefnamiðaðar ­kennsluaðferðir þar sem hugmyndafræðin gengur út á að nemandinn tileinki sér námsefnið í gegnum verkefni sem hann vinnur eða umræður sem hann tekur þátt í.“ Það blasir því við að spyrja Jón Eggert hvernig þetta sé raungert í daglegu skólastarfi og hvernig kennslustundir í Framhaldsskólanum í Mosfellsbæ séu byggðar upp. Jón Eggert svarar því til að uppbygging kennslustunda sé mismunandi eftir kennurum en mikil verkefnavinna nemenda sé alger þungamiðja námsins og þeirri vinnu stýri kennarinn ýmist með innlögnum eða leiðbeiningum til nemenda, hvort sem um er að ræða einstaklings- eða hópaverkefni.

Með þessum kennsluaðferðum er, að mati Jóns Eggerts, mun hægara að koma við einstaklingsmiðuðu námi þar sem hver nemandi eigi þess kost að glíma við verkefni sem falla að getu hans og áhugasviði. Þarna

Jón Eggert Bragason er settur skólameistari í Framhaldsskólanum í Mosfellsbæ.

kemur húsaskipanin að góðum notum þar sem misstórir hópar geta dregið sig í hlé

jafnvel hreyfimynd. Námsmatið fer svo fram

matsaðferð heldur kennsluaðferð,“ segir Jón

inn í minni stofurnar eða komið sér fyrir á

jafnt og þétt frá upphafi til loka annarinnar

Eggert. „Kennsluhættirnir í skólanum eru

opnum svæðum. Kennsluhættir í skólanum

og gegnir ekki aðeins því hlutverki að leggja

fjölbreyttir og kennararnir eru mjög frjálsir

eru þannig fjölbreyttir og kennarinn er

mat á frammistöðu nemandans heldur ekki

þegar kemur að því að velja aðferðir og leiðir

ekki alltaf í hlutverki verkstjórans heldur er

síður að leiðsegja honum á þann hátt að það

í kennslu. Hver áfangi verður samt að enda

nemendunum sjálfum iðulega treyst til að

nýtist honum við næsta verkefni.

á einkunn í tölustöfum, við erum bundin af

stýra vinnu sinni.

því,“ segir hann og það er greinilegt að hann

Leiðsagnarmat

er ekki alls kostar ánægður með skorðurnar

margvíslegum hætti og alls ekki bara á

Þá erum við komin að öðrum þætti þar sem

sem hugmyndafræði skólans eru settar

skriflegu formi. Nemendur kynna til dæmis

Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ hefur mark-

með þessu. „Hið raunverulega námsmat

oft verkefni sín fyrir öðrum nemendum á

að sér sérstöðu. Það er á sviði námsmatsað-

liggur þó ekki í þessum tölum heldur í

fjölbreytilegan máta. Þar getur verið um að

ferða þar sem skólinn notar alfarið svokallað

endurgjöfinni sem nemandinn hefur fengið

ræða leikræna framsetningu, myndband eða

leiðsagnarmat: „Leiðsagnarmat er ekki bara

á önninni. Svo hefur þróunin meira að segja

Skil verkefnanna eru einnig með

MAÍ 2016 Skólavarðan 17

verið sú að munnleg endurgjöf er að aukast á kostnað skriflegrar.“ Munnleg endurgjöf á sér stað í samtali milli nemanda og kennara þar sem verkefnið er til umræðu. Með því að kennarinn skili námsmati í slíku samtali á nemandinn þess kost að bregðast við og til dæmis spyrja ef honum finnst eitthvað óljóst. „Nokkrir kennarar eru að þróa svokallaðar vörðuvikur þar sem kennari sest niður með hverjum og einum nemanda, metur stöðuna með honum og nemandinn setur sér ný markmið.“ Misserunum í Framhaldsskólanum í Mosfellsbæ lýkur ekki með tveggja vikna prófatörn eins og flestir framhaldsskólar hafa skipulagt fram að þessu, en það skipulag er raunar að taka breytingum þessi misserin þar sem skil á milli kennsluog prófadaga hafa verið aflögð samkvæmt nýjum kjarasamningum. „Við erum ekki með nein formleg próf í annarlok en kennarar geta samt sem áður lagt fyrir próf hvenær sem er á misserinu. Hins vegar eru síðustu átta dagar hvers misseris verkefnadagar. Þá er kennslan brotin upp og hver grein kennd í lengri lotum, en það eru engin formleg próf. Þetta er uppgjörstími, ekki prófatími.“ Jón Eggert bendir á að þetta fyrirkomulag námsmats geri kröfu til þess að nemendur vinni jafnt og þétt yfir alla önnina. „Það er nauðsynlegt að vinna frá viku til viku til að ljúka sínum áföngum, það dugar ekki að slá slöku við fram eftir misseri og ætla svo að bjarga sér á lokasprettinum. Það er Í hverjum hinna sex kennsluklasa í skólanum er opið rými milli kennslustofa þannig að nóg pláss er fyrir nemendur bæði til að vinna og spjalla saman.

einfaldlega ekki hægt.“ Jón Eggert segir aðspurður að bæði kennslu- og námsmatsaðferðir skólans

SKÓLAHÚSIÐ

mælist vel fyrir bæði meðal nemenda og foreldra þeirra. Hann segir að vitanlega eigi þetta kerfi misvel við nemendur en fullyrðir

Guðbjörg Aðalbergsdóttir var skipuð skólameistari Framhaldsskólans í Mosfellsbæ í ársbyrjun 2009. Þá var hönnun húsnæðisins ekki hafin. Eftir að Guðbjörg var ráðin var settur á fót undirbúningshópur sem lagði línur um hvaða þörfum nýtt skólahúsnæði þyrfti að mæta og átti Guðbjörg sæti í honum.

Guðbjörg kom í Mosfellsbæ úr Fjölbrautaskóla Snæfellinga í Grundarfirði, en sá skóli byggir á verkefnamiðuðu skólastarfi eins og Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ, og hafði einnig verið hannaður með það fyrir augum, þ.e. kennslustofur eru fáar og í raun lagt upp með að nemendur geti lesið fyrirmæli varðandi vinnu sína í tölvu.

Arkitektar hússins eru Aðalheiður Atladóttir og Falk Krüger hjá AF2 arkitektum. Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ er fyrsta framhaldsskólabyggingin hér á landi sem byggð er með vistvæn sjónarmið að leiðarljósi.

Skólinn rúmar um 550 nemendur, sé hann fullsetinn.

þó að sá munur tengist ekki námshæfileikum nemenda, því að leiðsagnarmat henti vel bæði þeim sem auðvelt eiga með nám og hinum sem þurfa meira aðhald og leiðsögn.

Auðlindir og umhverfi Auk kennsluaðferða og námsmats hefur Framhaldsskólinn í Mosfellsbæ markað sér þá sérstöðu að hann kennir sig við auðlindir og umhverfi í víðum skilningi og fléttast þær áherslur saman við skólastarfið.

Með auðlindum er bæði átt við auðlindir í náttúrunni og mannauð sem leiðir til áherslu á lýðheilsu og menningarlegar

18 Skólavarðan MAÍ 2016

auðlindir. Til að undirstrika þessa áherslu

skólanum. Að hans mati er andrúmsloftið

eru umhverfismennt og lýðheilsa kjarna-

þar gott og einkennist af virðingu fyrir

greinar í skólanum.

nemendum og einlægum áhuga á velferð

Sjálft skólahúsnæðið styður við umhverfisáherslurnar. Það var byggt með vistvæn sjónarmið að leiðarljósi og grasið á

þeirra og námi.

Undir þetta er sannarlega tekið í grein Ingólfs Ásgeirs Jóhannessonar

þaki hússins hefur skírskotun í náttúruna. Í

og Valgerðar S. Bjarnadóttur í Critical

skólanum er leitast við að draga úr notkun

­Studies in Education sem birtist á vefritinu

einnota umbúða og ekki þarf að taka fram

Taylor & Francis Online, Meaningful

að sorp er flokkað. Sem stendur er unnið

education for returning-to-school students

að því að skólinn fái viðurkenningu sem

in a comprehensive upper secondary

Grænfánaskóli.

school in Iceland. Í rannsókninni að baki

Skólastarf í Framhaldsskólanum í Mos-

greininni er rætt við nokkra nemendur

fellsbæ hófst haustið 2009 í Brúarlandi og

­Framhaldsskólans í Mosfellsbæ sem eiga

þar var var bætt við lausum kennslustofum

það sameiginlegt að hafa fallið brott úr

eftir því sem nemendum fjölgaði. Skólinn

framhaldsskólanámi í öðrum skólum.

fluttist svo í nýja húsnæðið í ársbyrjun 2014.

Þessum nemendum ber öllum saman um að

Nú eru um 370 nemendur í skólanum og

hvergi hafi þeir fundið fyrir jafneinlægum

eru þeir til muna fleiri en meðan skólinn

áhuga kennara á velferð þeirra eins og í

var í Brúarlandi. Um helmingur nemenda

Framhaldsskólanum í Mosfellsbæ, og einn

skólans er úr Mosfellsbæ og hefur hlutfall

þeirra segir til að undirstrika þessa skoðun

Mosfellinga vaxið ár frá ári. „Skólinn annar

sína: „Þetta er greinilega stefna þeirra…

ekki lengur eftirspurn. Auðvitað vildum

það er augljóst að þau halda einhvers konar

við helst vera með eins marga nemendur

starfsmannafundi eða eitthvað, þar sem þau

og húsnæðið getur borið, eða 500 til 550,

koma sér saman um þetta.“

en við höfum ekki fjárveitingu fyrir fleiri

SKÓLINN Í TÖLUM

Þegar gengið er um húsakynni Fram-

nemendum enn sem komið er,“ segir Jón

haldsskólans í Mosfellsbæ dylst engum að

Eggert og bætir því við að hlutfall nýnema

þessi stefna sem nemandinn talar um liggur

sem komi beint úr grunnskóla fari stöðugt

í loftinu. Hún finnst í gegnum lágværan

hækkandi.

vinnukliðinn bæði í kennslustofum og

BRAUTIR SKÓLANS ■■ Þrjár 6-7 anna brautir til ­stúdentsprófs; félags- og hugvísindabraut, náttúruvísindabraut og opin stúdentsbraut.

■■ 6-8 anna sérnámsbraut.

■■ Þrjár 3-4 anna brautir; íþrótta- og lýðheilsubraut, listabraut og hestabraut sem er yngsta braut skólans.

■■ Almenn námsbraut sem er 2 annir.

opnum rýmum og í glaðværðinni sem er

Ræktun mannauðs

við völd í matsal skólans þegar útsendari

Eins og fram kom í upphafi er Jón Eggert

Skólavörðunnar yfirgefur hann skömmu

afar ánægður með starfsmannahópinn í

fyrir hádegi á annasömum skóladegi.

Jón Eggert á tali við nemendur í einu af smærri kennslurýmunum.

JÓN EGGERT BRAGASON ■■ Lærði upphaflega húsgagnasmíði en bætti við sig kennsluréttindum og hefur einnig lokið meistaranámi í kennslufræði stærðfræði.

■■ Kenndi í grunnskóla og síðar í framhaldsskóla, lengst af sem stærðfræðikennari í Menntaskólanum í Kópavogi.

■■ Verkefnastjóri vegna stofnunar Menntaskólans á Tröllaskaga í Ólafsfirði, en sá skóli á það sameiginlegt með Framhaldsskólanum í Mosfellsbæ og Fjölbrautaskóla Snæfellinga að þar er unnið með verkefnamiðaða kennsluhætti.

■■ Skólameistari í Fjölbrautaskóla Snæfellinga í Grundarfirði í fimm ár.

■■ Settur skólameistari í Framhaldsskólanum í Mosfellsbæ í vetur, í námsleyfi Guðbjargar Aðalbergsdóttur skólameistara.

MAÍ 2016 Skólavarðan 19

Gítarkennsla Við tónlistarskólann eru kenndir ýmsir tónlistarstílar á öll möguleg hljóðfæri.

NEMENDUR FÁ FORSMEKKINN AÐ HÁSKÓLANÁMI Tónlistarskóli Akureyrar fagnar 70 ára afmæli á þessu ári. Hjörleifur Örn Jónsson skólastjóri segir forréttindi að hafa aðgang að fullkomnum tónleikasal en skólastarfið fer fram í Hofi á Akureyri.

Karl Eskil Pálsson kynnti sér starfsemi skólans.

MYND/DANÍEL STARRASON

„Ég held að við séum mjög framarlega á ýmsum sviðum, enda er þetta á margan hátt framsækinn skóli. Við teljum okkur til dæmis vera framarlega þegar kemur að skólaþróun. Oft og tíðum er litið til okkar, þegar skólastarfið er vegið og metið,“ segir Hjörleifur Örn Jónsson, skólastjóri Tónlistarskóla Akureyrar, en skólinn fagnar 70 ára afmæli á þessu ári og er einn elsti tónlistarskóli landsins.

Við skólann eru starfræktar fjórar deildir og er kennt á öll möguleg hljóðfæri, allt frá þverflautum til rafmagnsgítara, enda er bæði sígildri tónlist og dægurlagatónlist gert hátt undir höfði í starfinu. „Starfsmenn eru rétt um fjörutíu og nemendurnir um fjögur hundruð. Þeim hefur fækkað nokkuð á undanförnum árum þar sem við þurftum að skera niður í rekstrinum í kjölfar efnahagshrunsins, rétt eins og flestar aðrar sambærilegar stofnanir.

Skólinn stendur engu að síður mjög vel og sem dæmi um það má benda á að áfangaprófum hefur fjölgað mikið á síðustu árum. Skólinn stendur eins og aðrar stofnanir Akureyrarbæjar í tímabundnum niðurskurði en við erum þó nokkuð sátt og vonandi verður fljótlega hægt að fjölga nemendum, svo sem í forskólanum.“ Þegar verið var að undirbúa byggingu Menningarhússins Hofs á Akureyri var ákveðið að færa tónlistarskólann í Hof. Hjörleifur segir að hið nýja húsnæði hafi breytt miklu fyrir starfsemina. „Já, enda er öll aðstaða í húsinu til fyrirmyndar. Það eru auðvitað forréttindi að hafa aðgang að fullkomnum tónleikasal með öllum tækjum og tólum sem prýða slíka sali og húsnæði.

Kennslustofurnar eru vel útbúnar og önnur rými sömuleiðis, þannig að við búum nokkuð vel.“

20 Skólavarðan MAÍ 2016

Ef þú nefnir eitt atriði sem tónlistarskólar í landinu gera vel og svo annað sem er miður í starfsemi þeirra? „Ef við tökum fyrst hið jákvæða, þá nefni ég einstaklingsmiðað nám og fjölbreytni. Það sem betur mætti fara er meiri almenn samræða við þá sem eiga að móta stefnuna fyrir málaflokkinn í heild sinni. Þetta atriði tengist líklega ekki beint skólunum, heldur sjálfri stefnumótuninni. Þarna vantar ákveðnar tengingar og úr því þarf að bæta með einhverjum hætti. Ný námsskrá var skrifuð fyrir tónlistarskóla landsins um aldamótin og tilkoma hennar var stórt og mikilvægt skref fram á við fyrir alla tónlistarskóla landsins.

Hún er þó orðin um 16 ára gömul og brýn þörf á því að endurskoða hana. Vonandi verður það að veruleika fljótlega.“

Margar afmælisveislur

Across the Universe Úr uppfærslu Ívars Helgasonar á Bítlasöngleiknum Across the Universe. Fjölmargir nemendur úr ritmískri deild skólans komu fram.

MYND/DANÍEL STARRASON

Afmælisins hefur verið minnst með marg-

Ívar er menntaður söngleikari frá

víslegum hætti. Á degi tónlistarskólanna í

Tónlistarháskólanum í Vínarborg og hefur

vetur héldu allir nemendur skólans tónleika

unnið við söngleiki í Austurríki, Þýskalandi,

með hljómsveitinni 200.000 naglbítum.

Sviss, Ítalíu og hérna á Íslandi.

Flutt voru lög Naglbítanna ásamt öðrum vel

„Ég setti upp söngleikinn Hárið í Hofi

margir tónlistarskólar sem geta státað af sambærilegri aðstöðu eins og í Hofi.“

Forsmekkurinn að háskólanámi „Það er alveg hægt að halda því fram að

þekktum lögum og komu um 700 manns

og við heilluðumst af Akureyri, þess vegna

nemendur Tónlistarskólans á Akureyri fái

á þessa tónleika sem haldnir voru í stóra

ákváðum við að flytjast norður og sjáum

forsmekkinn að háskólanámi. Tónlistarhá-

salnum í Hofi og einnig varpað á tjald í litla

ekki eftir því. Eins og búast mátti við þurfti

skólinn í Vínarborg hefur stórt svið, en ekki

salnum. Haldnir voru afmæliskammer-

fólk nokkurn tíma til að átta sig á öllum

áhorfendasal eins og hérna. Samþætting

tónleikar í janúar þar sem fyrrverandi og

þeim möguleikum sem í boði eru í Hofi.

náms á sviði tónlistar og leiklistar gefur

núverandi nemendur og kennarar léku og í

Fyrst settum við upp sýningar með klassísku

nemendunum klárlega smjörþefinn af slíku

kjölfar afmælisins fóru hópar úr skólanum

söngdeildinni, en núna eru öll tannhjól

háskólanámi, enda er á stefnuskrá skólans

í alla grunn- og leikskóla bæjarins og léku

starfseminnar vel smurð og allir vita hvernig

að undirbúa nemendur undir framhaldsnám

fyrir nemendur og kennara.

hlutirnir ganga fyrir sig í slíkum óperu- og

í tónlist. Það er ekki lítils virði,“ segir Ívar

söngleikjauppfærslum. Ég skrifa leikgerðina

Helgason. Hjörleifur segir að útlit sé fyrir að

Vísir að söngleikjadeild

í kringum lögin því þannig getum við

teknir verði inn háskólanemendur í söng á

Eftir að skólinn var fluttur í Hof hefur verið

gengið lengra í túlkuninni. Í fyrra settum

haustmánuðum.

lögð aukin áhersla á að samþætta kennslu

við upp heila óperu með stórri hljómsveit. Í

í tón- og leiklist, enda er markmiðið að

tónlistar­gryfjunni voru um þrjátíu hljóð-

Kennarar hvattir til dáða

nemendur hljóti sem víðtækasta tónlistar-

færaleikarar og allir gátu verið með. Ég er

Samkvæmt stefnu skólans eru kennarar

menntun og að námið sé ávallt skemmtilegt

mjög sáttur við árangurinn, nemendurnir

hvattir til að taka virkan þátt í tónleikahaldi

en um leið krefjandi.

hafa öðlast aukið sjálfstraust og færni þeirra

og menningarviðburðum á Norðurlandi.

„Við höfum aðgang að aðstöðu sem er algjörlega einstök hér á landi, við tengjumst

hefur líka aukist til mikilla muna“ segir Ívar.

Hann segir mikilvægt að allir vinni

„Með þessum hvatningarorðum reynir skólinn að búa kennurum það starfsum-

fullkomnu leikhúsi með allri þeirri tækni

sameiginlega að slíkum verkefnum, bæði

hverfi sem auðveldar þeim að stunda list

sem hægt er að hugsa sér. Þegar skólinn var

kennarar og nemendur.

sína innan veggja skólans. Við erum líka í

fluttur hingað, var strax farið að huga að því

„Þegar allt er að smella saman eftir

nánu samstarfi við flestar menningarstofn-

hvernig hægt væri að þróa skólastarfið, það

langar og strangar æfingar kemst maður

anir bæjarins og nálæga tónlistarskóla.

er að segja faglega þáttinn. Það vildi svo vel

ekki hjá því að hugsa um að maður búi við

Við horfum á vissan hátt björtum augum

til að á svipuðum tíma fluttist hingað Ívar

mikil forréttindi. Hérna í Hofi er allt til alls

til framtíðar á afmælisárinu þrátt fyrir

Helgason, sem er menntaður söngvari, leik-

og það er bara okkar að nýta aðstöðuna til

tímabundnar hagræðingaraðgerðir. Okkar

ari og dansari. Með tilkomu hans sáum við

fulls. Það eru greinilega margir sem fylgjast

hlutverk er meðal annars að auðga og bæta

fyrir okkur að auðveldara væri að samþætta

með okkur, kennarar annarra tónlistarskóla

bæjarlífið og það gerir skólinn örugglega,“

tónlistarnám og kennslu í leiklist í hinu nýja

koma gjarnan á sýningar til að fylgjast með

segir Hjörleifur Örn Jónsson, skólastjóri

húsnæði.“

og sækja sér innblástur. Það eru líklega ekki

Tónlistarskóla Akureyrar.

MAÍ 2016 Skólavarðan 21

„MIKIÐ STARF SETT Í HÆTTU TIL AÐ SPARA SMÁAURA“ Menntamálaráðuneytið hefur einhliða ákveðið að hætta að styrkja starfsemi tuga faggreinafélaga kennara.

Starfsemi félaganna er þar með sett í uppnám.

Fulltrúar faggreinafélaganna ræddu þá stöðu sem komin er upp og varðar þá ákvörðun menntamálaráðuneytisins að hætta að veita félögunum styrki til sjálfstæðrar starfsemi.

Það var þungt hljóðið í þátttakendum á fundi sem haldinn var í kjallara Kennarahússins seinnipart mánudagsins 11. apríl. Þangað hafði framkvæmdastjórn Skólamálaráðs KÍ boðið

dæmis til að fylgja eftir stefnu ráðuneytisins og forgangsviðmiðum“. Þessari niðurstöðu var mótmælt harðlega í bréfi sem Aðalheiður Steingrímsdóttir, varaformaður KÍ,

forsvarsmönnum um 50 faggreinafélaga

sendi Illuga Gunnarssyni menntamálaráðherra rúmum

til skrafs og ráðagerða. Umræðan á

mánuði síðar. Í því bréfi segir meðal annars: „Fag-

fundinum snerist að stærstum hluta um

greinafélögin þurfa að hafa fjárhagslegt svigrúm til að

fjárhag félaganna, og þá staðreynd að

vinna sem gagnrýnir og sjálfstæðir fagaðilar. Ákvörðun

menntamálaráðuneytið hefur einhliða ákveðið að hætta að veita þeim styrk til sjálfstæðrar starfsemi. Í máli allra sem tjáðu sig á fundinum kom fram að ákvörðunin hefði mikil

ráðuneytis felur að mati Kennarasambands Íslands ekki í sér breytingar á verklagi við veitingu styrkja heldur þvert á móti niðurfellingu styrkja. Verkefni sem faggreinafélögin eru beðin um að vinna fyrir ráðuneytið

áhrif á starf faggreinafélaganna og stofnaði því jafnvel í

falla undir samninga um vinnukaup og uppfylla ekki

hættu.

þörf félaganna fyrir rými til sjálfstæðrar starfsemi.“ Ráðherra var hvattur til að endurskoða afstöðu sína í

„Breytt verklag“

málinu, en honum varð ekki hnikað.

Ákvörðun ráðuneytisins um að hætta að styrkja

22 Skólavarðan MAÍ 2016

faggreinafélögin var tilkynnt í bréfi sem dagsett var 15.

Margvísleg verkefni

september í fyrra. Þar segir: „...ráðuneytið hefur ákveðið

Styrkirnir sem um ræðir eru ekki háir, en hvert fag-

að breyta verklagi við veitingu styrkjanna þannig að

greinafélag getur að hámarki fengið greiddar 150.000

í framtíðinni verða þeir einungis veittir fyrir verkefni

krónur á ári. Skólavarðan sendi um miðjan apríl

sem fagfélög eru fengin til að vinna fyrir ráðuneytið, til

skriflega fyrirspurn á forsvarsmenn félaganna þar sem

spurt var út í starfsemi þeirra og hvernig

segir meðal annars í svari forsvarsmanna

styrkurinn væri nýttur. Lesa má tvennt út úr

Samtaka sálfræði- og uppeldisfræðikennara.

þeim fjölmörgu svörum sem bárust. Annars

Félag um upplýsingatækni og menntun

vegar að félögin standi fyrir viðamiklu

gengur lengra: „Það er alveg ljóst að ekki

og metnaðarfullu starfi og hins vegar að

mun verða gerlegt að halda faggreinafélagi

umræddur styrkur sé í mörgum tilfellum

úti án kostnaðar. Það segir sig sjálft að þessi

grundvöllur fyrir sjálfstæðri starfsemi

ákvörðun kemur til með að lama allt starf

þeirra.

Ef við byrjum á starfi félaganna þá

félagsins“. Forsvarsmenn Faghóps um skapandi leikskólastarf segja að sá möguleiki sé

eru verkefni þeirra fjölmörg. Flest standa

fyrir hendi að starfsemi félagsins leggist af.

fyrir fundum, námskeiðum og ýmis konar

Fleiri taka í svipaðan streng.

fræðsluverkefnum en einnig ráðstefnum

Það er ekki þar með sagt að félögin hafi

Með ákvörðun sinni heggur ráðuneytið á öll tengsl við fagfélögin nema þegar þau verða beðin um að vinna sérvalin verkefni samkvæmt ákvörðun ráðuneytisins.

með bæði innlendum og erlendum fyrir-

lagt árar í bát heldur leita þau leiða til að

lesurum. Einstök félög hafa tekið þátt í

tryggja áframhaldandi starfsemi sína. „Nú

námsgagnagerð og vinnu við námskrá auk

er verið að kanna hvar í ósköpunum er hægt

Í félögunum komi kennarar saman til að

þess að gefa út blöð, standa fyrir skólaheim-

að sækja í sjóði. Það kostar mikla vinnu og

ræða námskrár, námsmat, kennsluhætti og

sóknum og halda fundi með kennurum

afrakstur er oft rýr,“ segir til að mynda í

aðra þætti í skólastarfinu. „Með ákvörðun

þvert á skólastig. Evrópusamstarfi og

svari Félags fagfólks á skólasöfnum.

sinni heggur ráðuneytið á öll tengsl við fagfélögin nema þegar þau verða beðin um að

­norrænu samstarfi hefur verið sinnt og síðast en ekki síst eru félögin vettvangur

Öll tengsl rofin

vinna sérvalin verkefni samkvæmt ákvörðun

fyrir kennara til að hittast, ræða sameiginleg

Aðalheiður Steingrímsdóttir segir í samtali

ráðuneytisins. Þetta er óskiljanlegt ráðslag

fagleg mál, skiptast á hugmyndum og deila

við Skólavörðuna að augljóst sé að hið fag-

og með því er verið að setja mikið og afar

reynslu.

lega grasrótarstarf sem fram fari á vettvangi

dýrmætt faglegt starf í hættu til að spara

faggreinafélaganna hafi verið sett í uppnám.

smáaura,“ segir Aðalheiður.

Nánast allt þetta starf er unnið í sjálfboðavinnu og er drifið áfram af áhuga kennara. Þegar spurt er út í hvernig styrkur ráðuneytisins hafi verið nýttur eru svörin á þá leið að hann hafi staðið undir stórum hluta af áðurnefndum verkefnum. Til að

Skólavefurinn.is kynnir..

mynda hafi þessir fjármunir verið notaðir til

STÆRÐFRÆÐIKENNARINN

að greiða fyrirlesurum á ráðstefnum og fyrir fundarsali. Einnig séu fjölmörg dæmi um að stjórnarmenn búi utan höfuðborgarsvæðisins og þá hafi hluti styrksins verið notaður til að greiða útlagðan ferðakostnað vegna

... gerir allt stærðfræðinám léttara.

t.d. stjórnarfunda og annarra viðburða sem oftar en ekki fari fram á höfuðborgarsvæðinu. Með öðrum orðum, félögin hafa notað styrkina til að reka sig sjálf og halda uppi sjálfstæðu starfi.

Hundruð kennslumyndbanda í stærðfræði auk dæmahefta

Mikil skammsýni Forsvarsmenn félaganna lýsa í svörum sínum til Skólavörðunnar furðu sinni á ákvörðun ráðuneytisins sem stefni dýrmætu faglegu grasrótarstarfi í hættu. „Þó upphæðin sé ekki há þá gerir hún okkur kleift að halda úti margvíslegri starfsemi sem við teljum að sé gríðarlega mikilvæg fyrir okkar fólk. Það er erfitt að sjá fyrir sér að við getum haldið áfram á sömu braut með enga fjármuni í höndunum. Okkur finnst það lýsa mikilli skammsýni því í reynd leggjum við afar mikið af mörkum til að efla kennslu í okkar grein, fyrir ótrúlega lága fjárupphæð,“

MAÍ 2016 Skólavarðan 23

HEFJA NÁTTÚRUFRÆÐINA TIL FLUGS Í GRANDASKÓLA Heimur fuglanna verður útgangspunktur í verkefni sem miðar að því að auka áhuga nemenda á náttúrufræðigreinum. Birkir Blær Ingólfsson skrifar um þetta sérstæða og áhugaverða verkefni.

Ingibjörg Halla Hjartardóttir, Þórdís Guðmundsdóttir, Kristín Þorgerður Magnúsdóttir og Arnheiður Ingimundardóttir

Áhugi nemenda á náttúrufræðigreinum virðist dvína

segir Arnheiður. Kannanir undanfarin ár, meðal annars

ár frá ári, en nú hafa nokkrir kennarar í Grandaskóla

PISA, sýna að áhugi á náttúrufræði er ekki mikill. Þetta

tekið sig saman, ásamt kollegum sínum víða í Evrópu,

er samevrópsk þróun og Ísland er ekki undanskilið. „Við

í von um að sporna við þeirri þróun. Heimur fuglanna

höfum alls ekki komið vel út úr náttúrufræðihlutanum.

verður útgangspunkturinn í verkefni þeirra, enda telja

Bara mjög illa reyndar. En hugsunin er sú að með því

þær fugla mjög heppilegt viðfangsefni til að nálgast

að nálgast efnið á nýjan hátt sé hægt að ýta undir áhuga

náttúrufræði frá nýstárlegum hliðum og tvinna hana við

nemenda,“ segir Arnheiður.

fleiri greinar á námskránni. „Þetta er þriggja ára verkefni í heildina,“ segir Arnheiður Ingimundardóttir sem er forkólfur verkefnisins

Fuglaverkefnið gengur út á að blása nýju lífi í nátt-

hérlendis. Hún er að eigin sögn haldin mikilli fugladellu

úrufræði. Í raun er markmiðið að losa kennsluna úr

og þegar hún komst á snoðir um að Erasmus plús

viðjum námsbóka og draga nemendur úr kennslustofum

hygðist fjármagna sérstakt fuglaverkefni í evrópskum

og út í náttúruna. Þetta verður gert með því að einblína

skólum þá stökk hún til, sótti um aðild í snatri og fékk styrk fyrir Íslands hönd.

Auk Íslands eiga Rúmenía, Pólland, Þýskaland,

24 Skólavarðan MAÍ 2016

Kenna allt mögulegt í gegnum fugla

á heim fuglanna.

Verkefnið hófst í vetur og fyrsta árið fer mestmegnis í að finna út hvernig hægt er að framkvæma þetta.

Spánn og Ungverjaland þátt í verkefninu. „Frum-

Arnheiður vinnur nú að því að leggja línurnar og þróa

kvæðið kemur frá Ungverjalandi, því þeir hafa

námsefnið ásamt þeim Kristínu Magnúsdóttur, Höllu

áhyggjur af minnkandi áhuga á náttúrufræði,“

Magnúsdóttur og Þórdísi Guðmundsdóttur. Þær eru

sammála um að samþætting námsgreina muni spila stóra rullu og geti orðið til þess að fleiri nemendur njóti sín í náttúrufræði. „Við ætlum í raun að kenna landafræði, stærðfræði, tungumál, listgreinar og allt mögulegt í gegnum fugla,“ segja þær. „Hluti af verkefninu er til dæmis að safna þjóðvísum og þjóðsögum um fugla frá öllum löndunum og þýða það á milli landa. Þannig munu börnin bæði læra tungumál og kynnast menningu annarra landa. Auk þess kemur stærðfræðin inn í sambandi við útreikninga. Við erum til dæmis með mjög mikið af farfuglum á Íslandi og það getur verið mjög spennandi að velta fyrir sér hvert þeir eru að fara, hversu langt þeir fljúga og hve hratt þeir geta flogið.“ Þær stöllur telja að samþætting námsgreina sé vel til þess fallin að vekja

Fuglaverkefni nemenda í 5. bekk.

áhuga á námsefninu. „Þegar maður gerir þetta þá eru fleiri börn sem finna flöt á því

manna samfélag er rándýr. Þess vegna eru

að taka þátt í vinnunni. Sum börn tengja vel

bækurnar stundum einfaldlega ekki fyrir

við lesefni um fugla. En þegar börnin mega

hendi. Og kannski njótum við einmitt góðs

þriggja ára þá er ekki þar með sagt að það

líka velja sér fugl, teikna hann eða móta eða

af því þegar upp er staðið að þurfa stundum

lognist alveg út af að þeim tíma liðnum.

hvað það er, þá koma önnur börn inn,“ segir

að gera hlutina sjálf,“ segir Kristín.

„Verkefnið gengur út á að hanna námsefni.

Halla Magnúsdóttir og Arnheiður bætir við:

Þeim þykir greinilega fróðlegt að taka

sig sem hluta af evrópsku samfélagi. Þó að verkefnið sé aðeins hugsað til

Við munum svo prufukeyra námsefnið með

„Svo ferðu með þau út og leyfir börnunum

þátt í samstarfi af þessum toga, enda hafa

nemendahópunum um leið og það verður

að skoða fugla í náttúrulegum heimkynnum.

þær þannig fengið tækifæri til að spegla

til,“ segir Arnheiður. Ætlunin er sú að náms-

Þá fjölgarðu enn þeim sem finna sig.“

eigin kennsluaðferðir í reynslu annarra

efnið verði aðgengilegt á sérstöku vefsvæði,

þjóða. „Við fáum að kynnast starfsaðstæðum

þar sem það verður vistað á fjölmörgum

Við erum að gera það ansi gott

annarra kennara, sem eru svo ólíkar okkar.

tungumálum.

Enn sem komið er hefur verkefnið aðeins

Þannig sjáum við okkur í nýju ljósi og störf

staðið yfir í fáeina mánuði, en það vekur

okkar og íslenska skólakerfið í heild. Við

námsefnið fyrir öðrum og kenna fólki að

strax athygli kvennanna að íslenskum

erum bara að gera það ansi gott á ákveðnum

nýta vefinn og námsefnið þar. Vefurinn

kennurum virðist óvenju tamt að samþætta

sviðum,“ segja þær léttar í bragði.

mun nýtast alls staðar, hvort sem þú ert í

„Hluti af síðasta árinu fer í að kynna

borg eða sveit. Til dæmis er gert ráð fyrir

námsgreinar. „Skipulagið í aðalnámskránni hér heima gerir að miklu leyti ráð fyrir

Nasasjón af Evrópu

áframhaldandi samskiptum milli skólanna á

þessari samþættingu. Markmiðin okkar

Annað ár verkefnisins fer í að prufukeyra

vefnum, þannig að kennari sem notar vefinn

eru það opin og ganga mörg út á þetta, á

fuglanámsefnið með nemendahópum. Hér á

eftir nokkur ár getur leyft nemendum sínum

meðan hinar þjóðirnar eru miklu bóka-

landi verður einblínt á 10 til 11 ára hópinn.

að hafa samskipti við nemendur í öðrum

miðaðari,“ segir Arnheiður og Halla tekur

Gert er ráð fyrir því að nemendur verði í

löndum þar,“ segja þær.

undir: „Kennararnir, frá til dæmis Spáni

miklum samskiptum og ætlunin er að fara

og Ungverjalandi, voru stressaðir þegar við

með nemendur í námsheimsóknir til hinna

annars að markmiði að tryggja nútímavæð-

hittum þá á fundi á síðustu önn. Þeim fannst

þátttökulandanna, en Erasmus styrkurinn

ingu menntakerfa í þátttökulöndunum, og

miklu meiri áskorun að fara út fyrir bókina.“

hrekkur einnig fyrir ferðakostnaði.

þær stöllur telja að fuglaverkefnið samræm-

„Erlendis eru þeir ævinlega með fag-

Það er einkum þessi „Evrópu-gluggi“

Erasmus+ áætlunin hefur það meðal

ist því markmiði vel. „Bókin stendur fyrir

kennara. Hér heima er umsjónarkennarinn

sem gerir verkefnið sérstætt. „Í Evrópu

sínu og og auðvitað höldum við áfram að

á grunnskólastiginu að kenna allar greinarn-

á fólk auðveldara með að ferðast á milli

lesa. En stundum er þróunin í heiminum

ar, og samþættingin liggur þess vegna beint

landa. Við á Íslandi eigum erfitt með þetta

svo hröð að fólk hefur ekki undan að prenta

við,“ segir Arnheiður og stöllur hennar

og gerum miklu minna af því með okkar

bækur og internetið er það sem koma skal.

benda á að hérlendis tíðkist að kennarar sjái

nemendur. Þeirra gluggi á heiminn er því

Við eigum að geta nálgast námsefnið sem

sjálfir um námsgagnagerð, en erlendis sjái

stundum dálítið einsleitur,“ segja þær.

við erum að kenna miklu meira á netinu,“

sérfræðingar um að rita bækurnar.

Það má því líta á verkefnið sem óvenjulegt

segja þær og bæta því við að það komi ef-

tækifæri fyrir íslenska grunnskólanemendur

laust með tímanum, en fuglaverkefnið megi

til að fá nasasjón af Evrópu og upplifa sjálfa

skoða sem dálítið skref í þeirri þróun.

„Kannski helgast þetta af smæð íslensks samfélags. Bókaútgáfa fyrir 300 þúsund

MAÍ 2016 Skólavarðan 25

Ungir blásarar úr skólahljómsveit Seltjarnarnes sýndu flotta takta á stóra sviðinu.

26 Skólavarðan MAÍ 2016

NÓTAN

2016 Lokahátíð Nótunnar 2016 var haldin í

talsins og um 15.000 nemendur stunda

Hörpu sunnudaginn 10. apríl. Þeir 140

nám innan tónlistarskólakerfisins. Með

tónlistarnemar sem tóku þar stóra svið

uppskeruhátíðinni er kastljósinu beint að

Eldborgar með trompi eru sigurvegarar allir

samfélagi tónlistarskóla og nemendum

sem einn.

veittar viðurkenningar fyrir afrakstur vinnu

Tónlistarskólar landsins eru um níutíu

MYNDIR: VALGARÐUR GÍSLASON

sinnar.

Handhafar Nótunnar 2016 eru Jóhann Örn Thorarensen og Jóhanna Brynja Ruminy úr Tónskóla Sigur­sveins. Þau fluttu Navarra op. 33 fyrir tvær fiðlur og hljómsveit eftir P. Sarasate.

MAÍ 2016 Skólavarðan 27

Stórsveit tónlistarskóla FÍH þandi lúðra og önnur hljóðfæri.

Embla Karen Egilsdóttir, sex ára nemandi við Suzukitónlistarskólann í Reykjavík, er að stíga sín fyrstu skref á framabrautinni.

28 Skólavarðan MAÍ 2016

Skólahljómsveit Árbæjar og Breiðholts fluttu Arabíska dansa eftir R. Barret.

SÖGUFERÐIR 2016

19. júní til 3. júlí.

Ungverjaland – Rúmenía (Transilvanía) – Moldóvía (Transnjetstría og Gagauzia). Fimm ,,ríki” í þremur.

16.-23. júlí.

Litháen – Hvíta-Rússland. Vilníus – Minsk. Ódýr ferð, mikið ævintýr, mikið innifalið og góð hótel.

Aðventuferðir til Gdansk. Þegar farið að bóka.

Sjá dagskrár ferða á heimasíðu Söguferða: soguferdir.is

Sigurður Guðmundsson frá tónlistarskóla Stykkishólms leikur á altsaxófón.

Bókanir hjá Söguferðum (Þorleifur Friðriksson) í síma 564 3031 og 611 4797. Fyrirspurnir og pantanir á soguferdir@soguferdir.is

eTwinning.is RAFRÆNT SKÓLASAMFÉLAG Í EVRÓPU

etwinning.is

• einfalt skólasamstarf gegnum netið • góð leið til að virkja nemendur og auka vægi upplýsingatækni • aðgangur að rafrænum verkfærum • netöryggi • endurmenntun kennara • kostar ekkert

MEÐ ÓBILANDI ÁHUGA Á SKÓLA- OG MENNTAMÁLUM Elna Katrín Jónsdóttir stóð í framlínu kennarasamtakanna um langt árabil. Margir muna eftir Elnu í erfiðum samningaviðræðum og verkfallsátökum en hún var einnig leiðtogi og hugsjónakona í skóla- og mennta­ málum almennt. Elna yfirgaf Kennarahúsið fyrir skemmstu og var kvödd með virktum; samstarfsfólk sér á eftir traustum vinnufélaga og baráttujaxli.

Blaðamaður Skólavörðunnar hitti Elnu yfir

hafði farið í gegnum en á það ber að líta að fullur samn-

kaffibolla á dögunum. Ferill Elnu hefur verið

ingsréttur aðildarfélaga BHM var svo ungur á þessum

viðburðaríkur og tekur til fjölmargra þátta

tíma, hafði fengist árið 1987. Fólk hafði því ekki nema

og framfaraspora í sögu kennarastéttarinnar,

tvö ár til að æfa sig áður en það var komið í hörð átök,

skóla- og menntamálum. Elna var formaður

langt og erfitt verkfall – með því að setja stefnuna á að

Hins íslenska kennarafélags, varaformaður KÍ

reyna að jafna laun háskólamenntaðra sérfræðinga hjá

og formaður Félags framhaldsskólakennara.

hinu opinbera við laun háskólamenntaðra sérfræðinga á

Síðustu ár starfaði Elna sem sérfræðingur hjá

almennum markaði.“

FF og var leiðandi í gerð kjarasamninga. Elna

Kjaramálin urðu upp úr þessu eitt meginverksvið

var fyrst spurð hvað stæði upp úr þegar horft

Elnu. „Já, það er rétt en ekki vegna þess að áhugasvið

væri um öxl. „Ef ég horfi til baka þá er ef til vill

mitt eða verksvið hafi takmarkast við það heldur vegna þess að oft er hægt að fá úrvalslið af fólki til að sinna

merkilegt að alla mína tíð í forystu kennara-

skóla- og menntamálum þá er það að sama skapi ekki

samtakanna þá sinnti ég skóla- og mennta-

eins auðvelt þegar stefnumótun í kjaramálum og hörð

málum með hægri hendinni og kjaramálum

kjarabarátta er annars vegar. Átök í samningamálum

með þeirri vinstri. Ég hef alla tíð haft óbilandi áhuga

reyna til dæmis á þol gagnvart því að láta kalla sig öllum

á skólamálum, kennaramenntun og kennarastarfinu

illum nöfnum eða bera sig út. Þetta er einfaldlega sú

almennt. Ég vildi aldrei sleppa hendinni af þeim

hlið á starfi stéttarfélaganna sem færri gefa kost á sér til

málaflokkum þótt krafan um starfskrafta í kjarasamn-

nokkurrar lengdar eða finna í sér að gera að sínu sviði.“

ingaviðræðum yrði oft ofan á vegna þess að það var eins og að bjarga verðmætum,“ segir Elna.

Elna var andlit kjarabaráttunnar um langt skeið

Elna segir að í aðdraganda kjarasamninga árið 1989 hafi

og átök á vinnumarkaði gera að verkum að fólk verður

kennarasamtökin; HÍK og Kennarasamband Íslands

áberandi í fjölmiðlum. En var hún strax viss um kjara-

heykst á að sameinast í ein samtök. Um miðjan níunda

málin væru hennar svið?

áratuginn stóðu yfir alvarlegar tilraunir til að sameina

„Já, það gerðist mjög fljótt. Það má segja að í stóra

þessi tvö félög en ekki tókst að stíga skrefið til fulls.

verkfalli BHM árið 1989 og í baráttunni sem fylgdi að-

„Upp úr þessu var þó ákveðið að efna til samvinnu um

draganda verkfallsins, að þá atvikaðist það þannig að ég

mótun stefnu í kjarasamningum kennara. Tekist var

sat í stjórn Hins íslenska kennarafélags (HÍK) og hafði

á í stjórn HÍK, sem á þessum tíma var næststærsta

gert í tvö ár þegar röð ýmissa tilviljana varð til þess að

aðildarfélag BHM, um hvora leiðina væri betra að fara

ég var komin í fimm manna viðræðunefnd fyrir hönd

fyrir kennara; að gera kennarasamninga í félagi eða

BHM-félaganna sem voru að eiga við samninganefnd

samfloti við starfsfélaga, sem voru í KÍ, en þeir voru

ríkisins. Án þess kannski að hafa verið beinlínis að

ýmist að kenna í grunnskólum eða starfsmenntaskól-

sækjast eftir því þá varð þetta mín eldskírn,“ segir Elna

um eða samsama sig hugmyndafræði, sem þá var að

þegar hún rifjar upp hin erfiðu átök árið 1989.

verða ofan á innan stjórnar BHM, að setja stefnuna á

„Ég hugsa að viðræðurnar sem leiddu til samninga og verkfallsloka hafði verið með þeim erfiðustu sem fólk

30 Skólavarðan MAÍ 2016

HÍK og gamla KÍ hefja samvinnu

launaleiðréttingu frá þeim mismun sem var á launum háskólamenntaðra sérfræðinga hjá ríkinu annars vegar

Elna Katrín Jónsdóttir hætti formlega störfum hjá KÍ fyrir skemmstu. Þrátt fyrir annasamt starf fyrir kennarasamtökin um langt árabil hefur Elna alltaf haldið í kennsluna og segist hafa verið heppin með heimahöfn í þeim efnum. Aðeins í lengstu samningalotum hafi hún þurft að taka frí frá skólanum.

og á almennum markaði hins vegar. Það

stjórnaði fyrir félagið á hinum svokallaða

var tekist á um þetta í stjórn HÍK og ég var

þjóðarsáttatíma þar sem ekki var ætlast til

sjálf í hópi þeirra sem eindregið óskuðu eftir

að nokkrar einustu kjarabætur kæmu í hlut

að gera kennarasamninga. Ég hafði sterka

kennara. Þetta var tími niðurlægingar fyrir

sannfæringu fyrir því að kennarafélögin

alla þá sem höfðu fjárfest í háskólamenntun

skyldu sameinuð.“

og störfuðu hjá hinu opinbera. Kennarar

Tilraunir til að sameina kennarafélögin stóðu yfir árin 1984 til 1986 og fljótlega varð

voru þar ekki einir á báti.“ Samstarf kennarafélaganna hélt áfram

Ég hafði sterka sannfæringu fyrir því að kennarafélögin skyldu sameinuð.

sú viðleitni ofan á að vinna náið saman að

næstu árin. „Fram að því að ákvörðun

samningagerð. En átök um stefnu héldu

um sameiningu félaganna var tekin með

framhaldsskólakennarar og starfsmennta-

áfram og svo fór að HÍK ákvað að taka

formlegum hætti þá var sú viðleitni mjög

kennarar sameinaðir í einu félagi en leik-

þátt í samfloti flestra félaga BHM um gerð

mikilvæg í mínum huga að stilla saman

skólakennarar bættust í hópinn árið eftir.

kjarasamninga. „Þegar sú stefna varð fyrir

strengi og reyna að vera samstiga í málefn-

valinu þá var enginn vafi mínum huga að

um kennarastarfsins og varðandi kjaramál-

við sameininguna hafi verið að finna

vinna skyldi samkvæmt því. Lýðræði gildir

in. Árið 1995 fórum við svo raunverulega

starfsmódel sem hentaði starfseminni.

í félögum og meirihlutinn ræður. Það var

saman í aðgerðir og kjarasamninga. Okkur

Stofnað var stéttarfélag til þess að taka af öll

sjálfsagt mál að einhenda sér í verkin frekar

tókst að rífa okkur upp úr eymd þjóðarsátta-

tvímæli um samningsrétt og önnur mik-

en að setjast út í horn og vera í fýlu,“ segir

tímans og vinna saman af einurð.“

ilvæg atriði. Félagslegt skipulag hins nýja

Elna.

Kennarasamband Íslands, núverandi

Elna segir eitt stærsta úrlausnarefnið

Kennarasambands skyldi þó vera þannig að

samtök, voru stofnuð 1999 með því að

innan sambandsins störfuðu býsna sjálfstæð

framundan voru enn einir kjarasamningar.

gamla Kennarasamband Íslands og Hið

aðildarfélög – sem er það fyrirkomulag sem

„Þessi tími var lærdómsríkur en því miður

íslenska kennarafélag gengu í eina sæng.

við þekkjum í dag. Við stofnun Kennar-

voru fyrstu kjarasamningarnir sem ég

Þar með voru grunnskólakennarar,

sambandsins varð Elna varaformaður og

Elna varð formaður HÍK árið 1993 og

MAÍ 2016 Skólavarðan 31

formaður FF en embætti formanns KÍ

hvert öðru að ná lengra í kjaramálum hverju

með sterka og mótaða sýn á algerri nauðsyn

gegndi Eiríkur Jónsson.

sinni. Fljótlega eftir sameiningu okkar innan

þess að lyfta launum kennara myndarlega

KÍ og þrátt fyrir mikla viðleitni til að setja

og starfshefð frá BHM um svolítið vísinda-

fyrir starfsemi KÍ. Við sáum fyrir okkur

fram kjarastefnu sem gæti gengið fyrir fleiri

lega kjarabaráttu. „Það er afar mikilvægt að

að innan vébanda KÍ myndu starfa félög

en eitt félag þá var að engu að síður svo að

undirbúa kjarasamninga vel og alla mína

á sviði kennslu, skólastjórnunar og ráð-

framhaldsskólinn var mjög fljótlega enn

forystutíð höfum við hafið undirbúning ári

gjafar. Við erum reyndar ekki með hið

kominn í harðar kjaraaðgerðir. Á þessum

áður en samningar renna út. Okkur fannst

síðastnefnda vegna þess að það hefur ekki

tíma var ég varaformaður KÍ og formaður

þetta ekkert merkilegt á árum áður en ég tel

þótt praktískt. Hins vegar var, að mínu

Félags framhaldsskólakennara þannig að

við höfum svolítið brotið blað með þessu.

mati, algjör nauðsyn að veita svigrúm fyrir

mér var málið mjög skylt. Okkur tókst ekki

Við undirbúning þarf að finna ákveðna

sérstök stjórnendafélög, alveg á sama hátt

að byggja sameiginlega þennan spjótsodd

leið og brjóta henni brautina, skoða vel

og það var nauðsynlegt að veita svigrúm

sem þurfti og berjast saman. Teknar eru

hvaða rök og hvað stefnu skal reka í hverri

fyrir sérstök félög eftir skólastigum. Þegar

sjálfstæðar ákvarðanir innan aðildarfélag-

samningalotu.“

ég tala um svigrúm þá meina ég það í þeim

anna og viðsemjendur eru misjafnir,“ segir

skilningi að fólk hefur alltaf möguleika til

Elna.

„Ég tel að við höfum valið rétt módel

að sameinast um hvaðeina á sama tíma og

Elna segir það besta sem gæti komið fyrir kennarastéttina væri að laun væru það

Hún segir það hafa komið á daginn að

góð að fólki þyrfti ekki að vinna sér til óbóta.

aðildar­félögin búa við ákveðið sjálfstæði.

það væri flókið verk að fást við mismunandi

„Líklega hefur undirstaðan í kjarabaráttu

Enda var gamla slagorðið: Samstaða í skóla-

menningu skólastiganna og einnig misjafna

okkar verið að sýna að kennarastarfið verður

málum – sérstaða í kjaramálum,“ segir Elna.

menningu viðsemjenda. Framhaldsskólinn

aldrei gott og gæðamikið starf ef launin eru

fór í mikla kjarabaráttu árið 2001 og í

svo slæm að þú þurfir að kenna meira en

kjölfarið verkfallsaðgerðir. „Það skapaðist

samviska þín býður þér. Slæm kennaralaun

að margt í skólamálum, svo sem námskrár-

alveg einstök samstaða meðal allra félags-

eru ávísun á verra skólastarf og því þarf að

gerð, málefni kennarastarfsins, menntun

manna að við yrðum að fara í hart vegna

gera vel við skólana, kennara og nemendur.“

nemenda væri þess eðlis að hægt væri að

þess að staða launamála væri niðurlægjandi

draga býsna stórar línur langt yfir mörk

og það hefði verulega slæm áhrif á skólastarf

skólastiganna. „Þannig gæti hið nýja KÍ

í landinu og virðingu fyrir því og störfum

Mikilvægt að berjast fyrir réttindum nemenda

barist sem eitt afl í skólamálum, málefnum

kennara almennt. Á þessum tíma hefði auð-

Kynningarstörf og útgáfumál voru eitt af

kennaramenntunar, símenntunar og

vitað verið heppilegra að við hefðum verið í

stórum hugðarefnum Elnu meðan hún

velferðar nemenda svo dæmi sé tekið.“

þeirri stöðu að grunnskólinn og framhalds-

starfaði hjá KÍ. „Ég hafði frá upphafi

Slagorðinu var að sögn Elnu ekki ætlað að reisa veggi heldur undirstrika þá skoðun

skólinn hefðu verið

mikinn áhuga og sterkar skoðanir á hvernig

samtaka í aðgerðum.

við ættum að kynna sambandið, hvernig

Atvikin haga því svo

við ættum að „selja hugmyndina“ og

að framhaldsskólinn

­hvernig við fengjum félagsmenn til að gera

fer einn í aðgerðirnar.

Kennarasambandið að sínu. Starfsmódel

Ég segi þetta ekki til

KÍ er skemmtilegt að því leyti að þeir sem

að gagnrýna persónur,

veljast til forystu innan sambandsins hafa

stjórnir eða ráð heldur

möguleika á að beita sér persónulega með

bara til að benda á

sínum félögum og eða á sviðum sem hugur

þarna varð, hugsanlega

þeirra stendur til. Það má segja að veldur

í fyrsta skipti, ákveðið

hver á heldur í þeim efnum en KÍ á að geta

rof. Framhaldsskóla-

virkað sem deigla hugmynda á mismunandi

kennarar borga með

tímum; jafnt deigla hugmynda innan úr

sjö vikna verkfalli

sambandinu sem og að taka til sín hug-

hina gríðargóðu

myndir úr umhverfinu.“

samninga sem náðust.

Skrifað undir kjarasamning í húsakynnum Ríkissáttasemjara. Við hlið Elnu er Ólafur H. Sigurjónsson, formaður Félags stjórnenda í framhaldsskólum.

Mismunandi menning reyndist flókin Spurð hvort þessi markmið hafi öll gengið

Réttindi og hagmunir nemenda

Þessir samningar eru

voru einnig Elnu afar hugleiknir í starfi

bestir í sögunni á eftir

fyrir KÍ. „Við tókum mjög þakksamlega við

samningunum sem við

þessari sterku skólamálahefð frá gamla KÍ.

gerðum 2014. Þetta

Umfjöllun um nemendur og umhyggja fyrir

voru merkilegir samningar en þeir kostuðu,

þeirra hag og velferð var mjög ríkjandi.

sem fyrr segir, sjö vikna verkfall.“

Þetta samrýmdist mjög vel hugmyndum

Talið berst aftur að sameiningu félag-

mínum um jafnrétti og lýðræði í skólastarfi

eftir segir Elna svo vera að mörgu leyti.

anna og segir Elna að gamla KÍ hafi lagt inn

– einhverjum kann að þykja þetta hljóma

„Þegar ég lít um öxl þá finnst mér þó að okk-

mjög þroskaða starfsemi á sviði skóla- og

klisjukennt – en það er mikilvægt að það séu

ur hafi ekki tekist nægjanlega vel að hjálpa

félagsmála. HÍK hafi fyrir sitt leyti komið

tvö jafnþung lóð á vogarskálunum; annars

32 Skólavarðan MAÍ 2016

vegar barátta fyrir bættri kennaramenntun og aukinni virðingu fyrir störfum kennara og hins vegar virðing fyrir nemendum og þeirra námi. Tekist hefur að bæta úr ýmsum málum en ég tel enn að ekki ríki jafnrétti til menntunar á Íslandi.“ Framhaldsskólanám kostar enn fullt af peningum að sögn Elnu og hún segir

Líklega hefur undirstaðan í kjarabaráttu okkar verið að sýna að kennarastarfið verður aldrei gott og gæðamikið starf ef launin eru svo slæm að þú þurfir að kenna meira en samviska þín býður þér.

eldgömlum markmiðum um nægilegan styrk í stoðþjónustu skólanna ekki náð, svo sem

leikskólastiginu, þá færi ekki vel þegar ofar

gengur illa að fá viðurkenningu á kostnaðar­

námsráðgjöf og aðgangi að sálfræðingum.

drægi.“

samari þáttum kennaramenntunarinnar

„Ég kann best að tala um framhalds-

Samstaða varð um meistaraprófsleiðina

– svo sem vettvangsnáminu. Ég efast ekki

skólann og ef horft er yfir langt tímabil má

í menntun kennara. Framþróunin heldur

um að það sem er gert í þessum efnum er vel

sjálfsagt segja að aðgangur að náms- og

áfram og Elna segir verki sem þessu aldrei

gert, það er bara of lítið. Hægt hefur gengið

starfsráðgjöf hafi batnað en því miður á

lokið. „Við þurfum enn að vinna að því

undanfarin ár við að auka og efla símenntun

framhaldsskólinn enn langt í land með að

skilgreina hvert inntak kennaramenntunar

kennara, þar með talið aðstöðu þeirra til að

veita nemendum þá umgjörð og stuðning

á að vera og KÍ þarf að vera á vaktinni á

stunda símenntun og framhaldsnám sam-

um sitt nám sem nauðsynlegt er. Það er hart

hverjum tíma og hafa ákveðnar skoðanir

hliða starfi. KÍ má ekki missa sjónar á þessu

vegið að framhaldsskólanum þessi árin;

á hvernig löggjöf um kennaramenntun og

og ef sambandið er ekki beðið um þátttöku

niðurskurðurinn hefur aldrei hætt, og alveg

framkvæmd hennar á að vera. Þá má nefna

þá ber því að blanda sér að eigin frumkvæði

sama virðist hve þjóðarhagur batnar, enn er

baráttumál sem ekki hafa fengið nægilega

í málið. Þetta á við öll baráttumál kennara-

gengið í skrokk á framhaldsskólanum. Að

góða niðurstöðu en það er kennsluþjálfun

samtakanna og ég held að styrkur okkar hafi

sjálfsögðu kemur þetta niður á nemendum

kennaranema í kennslustofunni.

oft og tíðum verið sá að bíða ekki eftir að

vegna þess að framhaldsskólinn þarf enn

Mín sannfæring er þetta sé spurning

vera beðin heldur taka frumkvæðið og vekja

að draga saman seglin. Ég efast ekki eitt

um peninga, háskólarnir sem mennta

athygli á þeim stefnumálum sem við teljum

augnablik um að svipuð dæmi mætti taka

kennara hafa barist í bökkum og þeim

mikilvæg,“ segir Elna Katrín Jónsdóttir.

bæði um leik- og grunnskólastigið.“

Breytingar á kennaramenntun vöktu víða atygli

Guðmundur Tyrfingsson ehf.

Elna átti sæti í nefnd um framtíðarskipan

Grænir og góðir síðan 1969

kennaramenntun á árunum 2005-2006. „Niðurstaða þessarar nefndar varð stofn í lögum um kennaramenntum. Þetta var metnaðarfullt verkefni sem vakti athygli á hinum Norðurlöndunum og í mörgum Evrópulöndum. Ástæðan var sú að hér á landi var komið á kröfu um meistarapróf f­ yrir kennara á skólastigunum þremur. Það er afar sérstakt og ég veit ekki um aðra þjóð sem gerir menntunarkröfur með þessum hætti en

• • • • •

Vorferðir.

Fræðsluferðir.

Fjöruferðir.

Sveitaheimsóknir Heimsóknir í Álfa-, og norðurljósasafnið.

• Bjóðum ódýra gistingu fyrir hópa.

þori þó ekki að fullyrða það,” segir Elna.

Nýja löggjöfin þótti merkileg að sögn Elnu og einkum sú niðurstaða að fólk þurfi ekki minni menntun til að kenna smávaxnara fólki. Ég varð sjálf fljótt sannfærð um þetta væri rétt leið. Ég stýrði skólamálum innan KÍ á þessum tíma, las mikið um menntamál í ýmsum löndum og vann á Evrópuvettvangi fyrir KÍ. Ég tók eftir því eða menntunarsérfræðingar í stórum löndum, svo sem Þýskalandi, Frakklandi,

• Öryggisbelti í öllum rútum og yfir 1000 sæti með 3 punkta beltum.

• Umhverfisvænar rútur.

• Árlegt öryggisnámskeið fyrir bílstjóra.

• Áratuga reynsla.

Dæmi um skólaferð: létt fjallganga, álfa- og norðurljósasafnið eða draugasafnið og sund.

Bretlandi og víðar virtust vera að komast að svipaðri niðurstöðu en hún var sú að ekki væri vel búið að yngstu nemendunum, á

MAÍ 2016 Skólavarðan 33

Guðmundur Tyrfingsson ehf. sími: 482-1210 gt@gtbus.is www.gtyrfingsson.is

Á síðustu 10 til 15 árum hefur markaðsvæðing í skólakerfinu aukist að mati Berglindar Rósar Magnúsdóttur og Kristínar Dýrfjörð.

BIRTINGARMYNDIR EINKAVÆÐINGAR Í LEIKSKÓLUM OG ÁHRIF HENNAR Á FAGLEGT SJÁLFSTÆÐI KENNARA Í grein sem við birtum í Research in

barna. Fleiri og fleiri fyrirtæki sækja inn

Comparative and International Education í

á menntamarkaðinn, annað hvort í formi

mars 2016 fjöllum við um markaðsvæðingu

staðlaðra prógramma og skapalónsaðferða

íslenska leikskólakerfisins. Við skiljum á

(e. cookie-cutter-programs) eins og PTMO

milli þess sem hefur verið nefnt kjörnuð

o.fl, eða með því að stofna einkarekna

og hjúpuð markaðsvæðing. Með hjúpaðri

leikskóla. Í gegnum gögn frá Hagstofunni vörpum við ljósi á hvernig ákveðin reglu-

markaðsvæðingu er áherslan á að tryggja einkaaðilum aukið fjárhagslegt og pólitískt aðgengi að opinberu menntakerfi en kjörnuð markaðsvæðing felst í ferlinu

Berglind Rós Magnúsdóttir lektor við HÍ

Kristín Dýrfjörð dósent við HA

slökun og stefnumótun sem byggir fyrst og fremst á hagrænum forsendum (fylgifiskar nýfrjálshyggju) hafa ýtt undir stærri og fjölmennari leikskóla.

þegar stýrikerfið sjálft hjá hinu opinbera

Hér getum við aðeins gefið innsýn

er endurskipulagt út frá gildum, tungutaki

áður voru nokkrir leikskólar og annað er

og reglum markaðarins. Dæmi um slíkt er

aukin stöðlun á verkferlum og ýmis stöðluð

í ákveðna þræði í greininni. Við völdum

endurhönnun á stjórnun leikskóla, þar sem

próf og mælitæki sem gjarnan eru leyfis-

að fjalla um greiningarlíkan bandarískra

einn leikskólastjóri er settur yfir það sem

skyld til að meta náms- og félagslega stöðu

fræðimanna sem hafa skipt skólum í nokkra

34 Skólavarðan MAÍ 2016

Tafla 1 Einkareknir skólar, prógrömm og skólakeðjur 2014 flokkað frá líkani Fabricant and Fine (2012).

Mömmu og pabba skólar

N

Leyfishafar/umboðsaðilar

N

2014 Leikskólar á trúargrunni 3 Grænfána leikskólar 110

Skólar sem starfa í anda 3

Reggio Emilia Heilsuleikskólar (3 á leið) 25 Waldorf-leikskólar 3 PMTO 18

High Scope 3 Ungbarnaleikskólar 4 Aðrir 10 Alls

26

N

Hjallastefnan ehf.

(5 grunnskólar og 13 leikskólar)

5 & 13

Skólar ehf (umboð heilsuskóla

5

153

flokka eftir eðli markaðsvæðingar og starf-

ákveðin vinnubrögð og klára verkefni.

semi. Við notuðum líkanið til að flokka bæði

Skólarnir borga síðan til Landverndar. Sama

einkarekna leikskóla sem og allra handa

má segja um PMTO sem er verkefni/starfs-

pakka og prógrömm sem eru seld leikskól-

hættir sem hópur sálfræðinga hefur innleitt

um og hafa bein áhrif á starfshætti þeirra.

í marga leikskóla. Til að ­leikskólarnir geti

Í töflu hér að ofan má sjá hvernig við

Keðjur

kallað sig PMTO skóla eða til að nýta þá

18

„Á Íslandi er ekki ­mikið um að skólar leigi frá sér nafnið eða starfshætti, þó aðeins hafi örlað á slíkri starfsemi fyrir nokkrum árum“

veljum að flokka inn í greiningarlíkan þeirra

starfshætti þurfa þeir að borga og senda

Fabricant og Fine. Skólar sem flokkast

fólk á til þess gerð námskeið. Þeir verkferlar

sem mömmu og pabbaskólar eru gjarnan

sem kenndir eru hafa síðan mótandi áhrif

lífsstefnuskólar, skólar sem fólk sem hefur

á starfið í viðkomandi leikskólum og í

viljað fara aðrar leiðir og ekki fundið sig í

sumum tilfellum sést að þeir ganga jafnvel

opinbera kerfinu hefur valið. Oft eru þetta

gegn eða lengra en t.d. sú hugmyndafræði

skólar sem fara af stað sem tilraunaverk-

sem viðkomandi leikskólar gefa sig út fyrir

efni, t.d. varðandi stefnu eða starfshætti.

að starfa samkvæmt. Má raunar segja að

Flestar stefnur byrja með þessum hætti en

helsti vaxtarbroddur ytri markaðsvæðingar

markaðsvæddara kerfi. Við sjáum merki

geta síðar umbreyst í keðju. Leyfishafar

skólakerfisins liggi í slíkum félögum.

um meiri stöðlun í starfsháttum og mark-

eða umboðsaðilar eru þekkt fyrirbæri í

Undanfarið hafa verið að koma fram fleiri

miðum en samtímis sjáum við merki um

Bandaríkjunum, þar sem skólafélög leigja

og fleiri fyrirtæki/félög sem selja og bjóðast

regluslökun sem gagnast einkageiranum,

út módelið sitt til lengri eða skemmri tíma

jafnvel til að votta að viðkomandi skólar

t.d. í þá átt að velja inn fjölskyldur. Erlendar

og þeir sem fá að nota nafnið og aðferðirnar

vinni samkvæmt þeirra aðferð. Við leggjum

skólavalsrannsóknir hafa sýnt að mismikil

borga leyfisrétthöfum fyrir. Á Íslandi er

ekki mat á hvort viðkomandi prógrömm

„eftirspurn“ er eftir börnum og fjölskyldum

ekki mikið um að skólar leigi frá sér nafnið

eða söluvara séu siðferðislega rétt eða röng

þeirra og getur eftirspurnin (eða skortur

eða starfshætti, þó aðeins hafi örlað á slíkri

eða hvort þau standist hugmyndafræðilega

á henni) farið eftir félagslegum þáttum og

starfsemi fyrir nokkrum árum þegar skólar

skoðun, aðeins að þau séu til og séu seld og

sértækum menntunarþörfum barnsins sem

sem ekki voru innan Hjallastefnunnar vildu

hafi áhrif á fagmennsku kennara og líf barna

og fjárhagsstöðu foreldra. Mjög misjafnt

kenna sig við hana og borga til móðurfé-

í viðkomandi leikskólum. Í keðjuflokkinn

er eftir sveitarfélögum hvort og þá hvernig

lagsins og fá í staðinn leyfi til að kenna

setjum við skóla sem eru hluti af stærri

innritunum er fylgt eftir og hvort rekstrar-

sig við stefnuna, fá ráðgjöf og fleira. Það

skipulagsheildum. Slíkar keðjur eru enn

aðilinn sjái alfarið um það sjálfur að velja og

fyrirkomulag náði sér ekki á strik, en það

sem komið er fáar en gæti fjölgað á næst-

hafna eða hvort sveitarfélagið hafi yfirsýn

sem hins vegar hefur náð sér nokkuð á flug

unni. Sem dæmi nefna Samtök sjálfstæðra

yfir slíkar upplýsingar frá öllum skólum

hérlendis eru ýmis konar félög, bæði í eigu

skóla sem einn af aðalvaxtarmöguleikum

sveitarfélagsins. Við veltum fyrir okkur

einkaaðila og stofnana, sem hafa gert út á að

einkaskóla að taka yfir skóla sem sveitar-

á þessu stigi hvernig þessi þróun orkar á

selja hugmyndafræði og starfshætti. Dæmi

félög reka. Svo má velta fyrir sér hvort að

faglegt sjálfstæði einstakra leikskóla og

um slíkt er Grænfáninn, en hann krefst

High Scope skólarnir ættu að vera keðju-

leikskólakennara þegar sífellt fleiri leikskól-

samræmdra vinnubragða og úttektar af

megin frekar en pabba- og mömmumegin

ar framselja fagmennsku og starfshætti í

hálfu Landverndar. Skólar byrja sem skólar

og hversu marga skóla viðkomandi fyrirtæki

hendur aðilum út í bæ.

á grænni grein en færast síðan upp skalann

þarf að reka til að flokkast sem keðja.

og verða að lokum grænfánaskólar og fá í

Niðurstaða okkar bendir til þess að á

Sjá nánar Dýrfjörð, K. og Magnúsdóttir, B. R. (2016). Privatization of the early

viðurkenningarskyni að flagga grænfánan-

síðustu 10 til 15 árum hafi leikskólakerfið

childhood education in Iceland. Research in

um, en á nokkurra ára fresti þurfa þeir svo

verið endurskipulagt og endurhannað frá

Comparative and International Education

að fara í gegnum endurmat. Til að standast

því að vera nokkuð einsleitt með tilliti til

11(1), 80-97. Sjá http://rci.sagepub.com/

viðmiðin sem eru sett þarf að uppfylla

fjárhagslegra og faglegra bjarga í átt að

content/11/1/80.full.pdf+html

MAÍ 2016 Skólavarðan 35

GAGNRÝNINN BORGARI Í BURÐARLIÐNUM Hvernig er hægt að gera gagnrýna borgara úr ungu fólki? Hvaða þætti þarf að efla og hvaða dyggðir? Óskrifaður kafli mannkynssögunnar

Hver er skoðun mín? Hvernig myndaðist hún? Umhugsunar er ætíð þörf. Byggir

sýnir að borgarar þurfa ævinlega að vera

þessi skoðun á góðum líkum eða ef til vill á

undir það búnir að taka málin í sínar hend-

hindurvitnum? Það er mikils virði að temja

ur, því allt rennur sitt skeið, og gera má ráð

sér að taka fulla ábyrgð á skoðunum sínum.

fyrir að óverðugir menn vilji ævinlega hrifsa

Þær á helst ekki að setja fram í hálfkæringi.

til sín völdin líkt og mannkynssagan vitnar

Það er bæði gefandi að skiptast á fullgildum skoðunum við aðra og að móta skoðanir sínar í samtali við aðra.

Skoðanir okkar og annarra gætu verið byggðar á sandi, heimsýnin takmörkuð,

Gunnar Hersveinn rithöfundur og heimspekingur

Friðbjörg Ingimarsdóttir menntafræðingur

svo oft um. Hlýðnir og óttaslegnir borgarar hafa of oft glatað tækifærinu til að bjarga samfélaginu frá hörmungum. Fyrirmyndarborgarinn efast, hann er ekki meðvirkur heldur hefur hugrekki til að mótmæla. Hann

ósanngjörn og barn síns tíma eða mótuð af

og tengja við persónur og annarleg sjónar-

sofnar ekki á verðinum og finnur góð úrræði

þeim sem valdið hefur. Að kunna að efast er

mið.

og stendur með lýðræðinu.

mögnuð hugargjöf – að efast um það sem

Það á að vera heillandi verkefni að

við sjáum, heyrum, snertum og nemum.

grafast fyrir um hlutina, afhjúpa goðsagnir,

Gagnrýnin hugsun

Efinn er nauðsynlegur en honum þarf að

sjá í gegnum glerið og skapa nýja þekkingu.

Er hægt að læra gagnrýna hugsun? Ef svo

fylgja vilji til að byggja upp að nýju. Í því

En til þess þarf hugrekki, heiðarleika og

er, er það þess virði? Gagnrýnin hugsun

verkefni er mikilvægt að kunna að mynda

virðingu.

gerir ráð fyrir að mönnum sé unnt að færa

sér heillavænlegar skoðanir og að greina skoðanir annarra.

gild rök fyrir máli sínu, hún notar ákveðna

Mótmælir óréttlæti og heimsku

mælikvarða þar sem meðal annars er spurt

Það er ekki heiglum hent að vera

Gagnrýninn borgari hefur illan bifur á

um hagsmuni. Hún greinir í sundur, flokkar

öflugur borgari í opnu lýðræðissamfélagi

hugsunarlausu líferni. Öflugur borgari

og endurraðar, metur og dregur ályktanir út

en eitt af hlutverkunum er að standa vörð

sem lætur sig samfélagið varða, vill bæta

frá forsendum. Hún leyfir ekki blekkingar,

um gæðin, koma auga á hættur sem steðja

það og finnur til réttlátrar reiði gagnvart

hvítar lygar eða gloppur. Sá sem beitir henni

að jöfnuði og mannréttindum og mótmæla

kúgun og óréttlæti; finnur knýjandi þörf til

gerir það ekki í eiginhagsmunaskyni heldur

forréttindum, yfirgangi og ofstæki.

að mótmæla ef hann telur að ofríki fárra

fyrir samfélagið allt og næstu kynslóðir. Þau

einstaklinga ásamt hugsunarleysi fjöldans

sem beita gagnrýnni hugsun virða aðferð

muni koma í veg fyrir réttlátt samfélag.

hennar og leggja sig í framkróka við að gera

Heillandi að sjá í gegnum glerið Veröld mannsins hangir saman á tilgátum.

Upplýstur borgari krefst sanngirni

það rétt.

Kraftmikil borgaravitund getur

Staðreyndir liggja hvarvetna eins og hráviði

vegna þess að hann gerir greinarmun á

en það eru tilgátur sem tengja þær hverja

röngu og réttu. Hann gerir skilyrðislaust

viðhaldið jafnrétti, friði og bræðra- og

við aðra. Þessar tilgátur eru settar saman úr

ráð fyrir að allir njóti mannréttinda og

systralagi og eflt þekkingu á fordómum,

ýmsum þáttum, sumar flokkast undir þekk-

virðingar. Hann berst gegn fordómum

staðalímyndum og flokkunarkerfum. Gott

ingu og skoðanir, aðrar sem hindurvitni eða

þeirra sem smala fólki í kvíar og getur

hjartalag er vissulega mikilsvert en til að

trúarbrögð. Efinn leysir í sundur tengingar

greint neikvæðar staðalímyndir sem vinna

yfirgefa breiðgötuna og ganga fáfarna hliðar-

en viljinn til að skilja efnið bindur brotin

gegn farsæld. Öflugur borgari vinnur gegn

götu þarf meira til. Hugrekki, andspyrnu,

saman á nýjan hátt. Óvæntur skilningur

almennu misrétti, ekki aðeins í orðum

endurskoðun og jafnvel nýtt göngulag.

felur oft í sér upphafningu hugans sem

heldur einnig í verki.

Gagnrýnin hugsun er ekki bundin

Gagnrýninn nútímaborgari krefst

neinu kennivaldi þótt hún styðji sig ávallt

öflugra óháðra fjölmiðla, hann býr við

við söguna og menninguna. Hún er frjáls

halda í trénaðar upplýsingar og telja fólki

tjáningarfrelsi og mótmælir óréttlæti og

og óháð og hjálpar fólki að leggja mat á

trú um að þeir hafi rétt fyrir sér, þeirra sýn á

heimsku opinberlega. Það krefst hugrekkis

gildi og verðmæti, þótt hún geti aldrei lyft

heiminn sé sú rétta. Einnig grafa þeir sömu

að vera gagnrýninn borgari því hinir fáu

sér upp yfir sögu lífsins. En sá sem vill taka

gjarnan undan öðrum skoðunum sem ógna

valdamiklu vilja ævinlega hafa gott taum-

þátt í rökræðum fremur en kappræðum þarf

forréttindum þeirra, það er til dæmis gert

hald á lýðnum til að hann sé þeim auðsveip-

nauðsynlega að læra hana, einnig sá og sú

með því að setja þær í háskalegt samhengi

ur – þeir hafa forréttindi að verja.

sem vill móta sér gildar skoðanir og gera

skapar nýjar hugmyndir.

Enginn skortur er þó á þeim sem vilja

36 Skólavarðan MAÍ 2016

greinarmun á marktækum og ómarktækum

efi um venjur og félagslega

rökum.

arfleið, felur jafnframt í sér

Gagnrýnin hugsun hafnar heimi þar

Hugskot – skamm-, fram- og víðsýni eftir Gunnar Hersvein og Friðbjörgu Ingimarsdóttur. Hugskot er handbók fyrir þá sem vilja taka þátt í baráttunni fyrir betra samfélagi.

Markmiðið er að efla kunnáttu og færni lesenda í að skyggnast inn í eigið hugskot og beita gagnrýnni hugsun ásamt því að greina ímyndir, fordóma, texta og skilaboð í samfélaginu. IÐNÚ gaf bókina út í apríl 2016.

von um eitthvað annað. Von

sem sumir búa við meiri mannréttindi en

um að fólk geti blómstrað á

aðrir og sumir eru meira virði en aðrir.

eigin forsendum og það gæti

Gagnrýninn borgari gerir ráð fyrir því að

lýðræðisins.

allir séu gerðir úr sama efni. Greinarmunur, aðgreining og aðskilnaður er ávallt byggður á fordómum, valdabaráttu og hroka.

Efast um gömlu góðu gildin Það er leitt til þess að

Deila gæðunum með öðrum

vita að áhugi á stjórn-

Öflugur borgari lætur ekki telja úr sér

málum fari þverrandi

kjarkinn heldur verður fullnuma, velur sér

á Vesturlöndum. Það

vettvang og byrjar starf sitt í þágu annarra.

gefur röngum skoðunum

Það þarf löngun og ástríðu til að vinna að

meira svigrúm til að láta illt af

gæfu annarra. Það er rangt sem fólki er

sér leiða. Skoðanir eru nefnilega undanfari

er betra veganesti en gagnrýnin hugsun,

stundum talið trú um, að best sé að sitja í

hegðunar og móta samfélagið. Þær raða

sérstaklega ef hún er í samfloti með skap-

rólegheitunum heima og njóta gjafanna. Það

saman þekkingarbrotum og túlka mynd.

andi hugsun.

minnsta sem hægt er að gera er að mótmæla

Allar skoðanir þarfnast rökræðu og

Allt á sér sinn tíma og því væri æskilegt

fáviskunni, deila gæðunum með öðrum og

aðferðin til að öðlast skynsamlegar skoðanir

að hver og einn gerði sér grein fyrir því að

berjast fyrir mannréttindum allra.

er að beita gagnrýninni hugsun, efast um

allar kynslóðir telja sína tíð merkilegri og

Borgarinn beitir gagnrýnni hugsun því

gömul gildi og rýna í hlutina en hlusta þó

ef til vill varanlegri en þá sem á undan fór.

það er heppileg aðferð til að hugsa um málin

vel á mótrökin. Það er óendanlega miklu

Sameiginleg reynsla kynslóðanna kennir

og í henni felst efi um það sem er – en um

flóknara að hafa gilda skoðun en búa

þó að það dýrmætasta undir sólinni er

leið leit að nýrri eða traustri forsendu til

yfir þekkingu, því þekking skipast á bás

mannvirðing og samlíðun og á hana er hægt

að byggja á. Efi um það sem oftast er sagt,

vissunnar en skoðun á bás óvissunnar. Fátt

að leggja stund núna.

Fararsnið sérhæfir sig í ferðurm á: • Education Show í Birmingham, 16. - 18. mars 2017

Flottur sportfatnaður, Flott föt, fyrir flottar konur fyrir flottar konur Stærðir 38-58

Verslunin Belladonna

Stærðir 38

• Fyrirlestra og skólaheimsóknir um Evrópu Fararsnið ehf.

Kvisthaga 3 107 Reykjavík

Verslunin Belladonna

Skeifunni 8 • 108 Reykjavík • Sími: 517 6460 • www.belladonna.is

Skeifunni 8 • 108 Reykjavík • Sími: 517 6460 • www.belladonna.is

S. 696 6616 jonkarl@fararsnid.is www.fararsnid.is Bæjarlind 1-3 201 Kópavogurs: 571-5464 Netverslun á www.tiskuhus.is

Giljaskólaleiðin gerir ráð fyrir góðum tíma í frjálslestur - frelsi til að velja, lesa og njóta.

MERKINGARBÆRT NÁM FYRIR LÍFIÐ Þjóðfélagið hefur tekið

Undanfarin ár hafa íslensku-

megni að koma afurðum nemenda, hvort

kennarar á unglingastigi í

miklum breytingum á stuttum

sem þær er í ræðu eða riti, fyrir augu og eyru

Giljaskóla á Akureyri unnið eftir

tíma sem kallar á nýja nálgun í

almennings.

íslenskukennslu. Eru kannski

Framsögn þjálfum við með óundir­

undir nafninu Giljaskólaleiðin,

þær áherslur sem hafa verið til

búnum ræðuhöldum með reglulegu millibili

en rekja má upphaf hennar aftur

margra ára orðnar úreltar? Er

allt skólaárið sem og með formlegri hætti

til ársins 2010. Undirritaður

hugsanlegt að íslenskukennarar

einu sinni til tvisvar á önn. Málþing

horfi í of miklum mæli framhjá

nemenda eru einkennandi fyrir áherslur í

því sem raunverulega skiptir máli

framsögn. Nemendur sem stunda nám við

fyrir ungu kynslóðina í dag og

Giljaskóla öll árin á unglingastigi taka t.a.m.

leggi frekar áherslu á það sem

þátt í sex málþingum, einu á hverri önn,

þeim var innrætt á þeirra eigin

ýmist með bekknum eða árganginum. Á

hugmyndafræði sem gengur

fór þá að gera tilraunir með greinaskrif og málþing nemenda á unglingastigi og síðan þá hefur tilraunin undið upp á sig jafnt og

Brynjar Karl Óttarsson höfundur Giljaskólaleiðarinnar

þétt. Frá árinu 2012 hef ég, ásamt Steinunni Kristínu Bjarnadóttur, unnið að

skólagöngu? Giljaskólaleiðin boðar ekki

málþingunum flytja nemendur eigin erindi.

frekari þróun Giljaskólaleiðarinnar.

afnám vissra þátta íslenskukennslunnar,

Eru þau gjarnan hljóðrituð og send í loftið

heldur er frekar ábending þess efnis

í gegnum veraldarvefinn fyrir foreldra og

málum síðustu ár og áratugi þykir okkur

að breytinga sé þörf í skólakerfinu með

aðra áhugasama að hlýða á. Á haustönn fara

kerfið þróast hægt áfram og stundum

breyttum þjóðfélagsháttum. Og þar sem

fram rökræður nemenda á milli þar sem þeir

hreinlega vinna gegn raunverulegri

breytingarnar eru hraðar aukast líkurnar á

takast á um álitamál, skiptast á skoðunum

skólaþróun. Íslenskukennsla í 8.-10. bekk

að skólinn haldi ekki í við þá þróun nema

og læra að taka tillit til ólíkra sjónarmiða.

er þar ekki undanskilin. Kennarar og aðrir

skólayfirvöld séu á tánum.

Þó margt jákvætt hafi gerst í skóla-

sem vinna að skólamálum eru eflaust allir

Hugmyndafræði Giljaskólaleiðarinnar

Lestur er mikilvægur á unglingsárum ekki síður en á fyrstu árum skólagöngunnar.

af vilja ­gerðir en erfitt er að breyta kerfi

byggir á þremur stoðum sem einkenna að

Helsta markmiðið er að leita allra mögulegra

sem er byggt á gömlum grunni. Oft og

miklu leyti þau vinnubrögð sem viðhöfð

leiða við að glæða áhuga á bókum og lestri

tíðum ­hamlar skólakerfið því að hæfileikar

eru í íslensku frá 8. bekk og þar til grunn-

þannig að ákvörðunin um að lesa komi

nemenda njóti sín nema þeir séu kerfinu

skólagöngu lýkur. Áherslan er á framsögn,

innan frá – að nemandinn upplifi gleðina

þóknanlegir. Alltaf má benda á dæmi

lestur og ritun í gegnum raunveruleg,

við að setjast niður í rólegheitum með góða

um skapandi skólastarf og víða má finna

merkingarbær viðfangsefni sem endur-

bók. J ­ ákvætt viðhorf kennarans til bóka og

kennara sem synda gegn straumnum í því

spegla veruleikann eins og hann blasir við

lestrar og vilji til að smita frá sér er lykilat-

skyni að stuðla að merkingarbæru námi.

utan veggja skólans. Reynt er eftir fremsta

riði. N ­ emendur fá tíma á stundatöflu fyrir

38 Skólavarðan MAÍ 2016

„frjálslestur“ en þá les hver nemandi bók

fer yfir drög að greinunum áður en þær eru

múra. Nú er spurning hvort og þá hvernig

sem hann velur sér eftir sínu áhugasviði.

fullunnar og gerir athugasemdir eftir því sem

við byggjum ofan á þennan grunn.

Kennarinn les einnig reglulega fyrir hópinn

þurfa þykir.

Textagerð í tengslum við málþing er

rétt eins og tíðkast á yngri stigum og þá

Við teljum að aðeins sé tímaspursmál hvenær ný hugsun og nýir starfshættir

kynnir hann bækur og rithöfunda fyrir

þó nokkur þar sem nemendur rita sinn

komi til framkvæmda við íslenskukennslu

nemendum, t.d. í bókaflóðinu fyrir jólin.

eigin texta sem þeir flytja svo munnlega.

á unglingastigi og í grunnskólum almennt.

Liður í að glæða áhuga og auka líkur á lestri

Þessu vinnuferli öllu fylgir óhjákvæmilega

Giljaskólaleiðin stuðlar að markvissri vinnu

er að auka aðgengi nemenda að bókum. Það

töluverður lestur. Þannig skarast allar þrjár

með alla þætti íslenskunnar, með áherslu

gerum við með því að setja upp bókahillur

stoðir Giljaskólaleiðarinnar í einu og sama

á framsögn, lestur og ritun. Afrakstur

sem víðast í skólanum.

verkefninu.

vinnunnar birtist í áhugaverðum og

Ritun skipar stóran sess í íslenskunámi

Hugmyndafræði Giljaskólaleiðarinnar

merkingarbærum viðfangsefnum svo sem

nemenda og hefur gert undanfarin ár. Helstu

rímar vel við grunnþætti menntunar eins og

málþingum og greinaskrifum. Þegar horft er

viðfangsefni eru skapandi skrif í persónulega

þeir koma fyrir í aðalnámskrá. Markmiðin

til framtíðar má sjá ýmsa möguleika fólgna

dagbók sem nemendur halda allan veturinn.

eru í grunninn þau sömu; horfið er frá

í tækninni, þ.e. netmiðla og sjónvarps- og

Frelsi nemenda er umtalsvert þar sem þeir

áherslu á staðreyndaþekkingu og „stofnana-

útvarpsþáttagerð. Grunnþættir menntunar

skrifa oftar en ekki um eigin hugleiðingar,

kennt“ skólastarf og þess í stað lögð áhersla

eiga greiðara aðgengi að nemendum í

þó í einhverjum tilfellum skrifi þeir eftir

á lifandi og merkingarbært nám sem stuðlar

gegnum raunveruleg viðfangsefni sem nem-

fyrirmælum kennara. Í dagbók er áherslan

að auknu læsi og endurspeglar lífið utan

endur sjá tilgang í að vinna. Með áherslu á

meiri á innihald og sköpunargleði en reglur

veggja skólans, nám sem undirbýr nem-

merkingarbær verkefni leggur Giljaskóla-

um málfar og stafsetningu. Greinaskrif sem

endur undir þátttöku í lýðræðissamfélagi

leiðin sitt af mörkum við að ná markmiðum

birtast á opinberum vettvangi eru orðin að

nútímans og þjálfar gagnrýna hugsun. Hin

Hvítbókar um bætt læsi og bætta menntun.

föstum lið hjá nemendum Giljaskóla. Þeir

ýmsu viðfangsefni Giljaskólaleiðarinnar

skrifa eina grein á hverri önn á þessu þriggja

hafa nú þegar opnað dyr fyrir nemendur

Giljaskólaleiðina. Samantektina má finna á

ára tímabili, samtals sex greinar sem birtar

skólans við að segja sína skoðun á mönnum

heimasíðu Giljaskóla. Þá er Giljaskólaleiðin

eru á opinberum vettvangi. Gerðar eru kröfur

og málefnum á opinberum vettvangi. Þannig

með sína eigin Facebook-síðu þar sem m.a.

um málfar og stafsetningu þar sem kennari

hefur okkur tekist að brjóta niður ákveðna

má sjá greinar eftir nemendur.

Nýverið kom út samantekt um

Fegurð landsins fjalla 6. - 15. ágúst Sumar 13 Kynnstu bestu hliðum Alpafjallanna þar sem stórbrotin náttúra mætir menningu fjögurra landa; Austurríkis, Ítalíu, Þýskalands og Sviss. Við skoðum m.a. Arnarhreiður Hitlers, förum í útsýnisferð með frægri jöklalest og siglum á Como vatni. Fegurð og fjöll í einni ferð!

Verð: 249.900 kr. á mann í tvíbýli.

Mjög mikið innifalið!

Bókaðu núna á baendaferdir.is Sími 570 2790 bokun@baendaferdir.is Síðumúla 2, 108 Reykjavík

Spör ehf.

Fararstjóri: Hólmfríður Bjarnadóttir

Krossgáta

Lárétt

1. Fræg ensk sögupersóna sem ber nafn sem merkir skærir lokkar. (8) 4. Tákn sem Jóhannesarriddarar notuðu.

(10) 9. “______ girl”, lag sem Billy Joel samdi og gerði vinsælt. (6) 11. Lítil eyja í Kollafirði. (6) 13. Latneskt heiti leiklistargyðjunnar. (6) 15. Smátt seildýr sem lifir í sjó og tilheyrir undirfylkingunni Cephalochordata. (10) 16. Pólýamíð. (5) 17. Stórt ætt suðrænt ber. (6) 18. Vopn sem byggir á samruna frumefnis í helíum. (14) 19. Íslenskt heiti yfir allegóríu. (8) 22. Tungumál sem kallast á sínu eigin máli Vlaams. (7) 24. Mynd af sérstakri gerð vinsæl hjá Rómverjum. (10) 26. Annað orð yfir inngang að riti. (9) 28. Og fæddi hún þá son sinn frumgetinn, og ______ hann. (7) 30. Það sem prestur fer með í messulok. (12) 31. Heiti sem shinobi eru betur þekktir sem.

(5) 32. Ullarvinna. (7)

40 Skólavarðan MAÍ 2016

Lausn síðustu krossgátu

33. Danskt borðspil þar sem spilarar ferðast um eftir hring. (7) 36. Eftirnafn þess manns sem var sendiherra Bandaríkjana í London 1938-1940. (7) 38. Eftirnafn 16. forseta Bandaríkjanna. (7) 40. Ensk skáldkona Elizabeth Barrett __________. (8) 41. Sá sem dæmir í máli utan almenns dómstóls á grundvelli samnings þar um.

(12) 42. Farfuglinn sem heitir Sterna paradisaea.

(5) 43. Afbrigði af Salmo trutta sem er yfirleitt gul- eða brúnleitt. (11)

Lóðrétt

1. Borg í suðvesturhluta Þýskalands. (9) 2. ______ Havisham, munaðarleysingi og sögupersóna í Great Expectations eftir Dickens. (7) 3. Áreiti sem vekur upp viðbrögð ofnæmiskerfisins. (11) 4. Sníkjuplanta notuð sem jólaskraut. (11) 5. Kynsjúkdómur sem stafar af bakteríunni Neisseria gonorroheae. (7) 6. Pollachius virens, nytjafiskur við Ísland.

(4) 7. Það sem landhelgisgæsla heitir oft hjá öðrum þjóðum. (11)

8. Krafturinn sem virðist í okkar heimi vera veikastur af hinum fjórum kröftum í strengjafræðinni. (12) 10. Fugl af svartfuglaætt, svartbrúnn á hausnum og bakinu og líkist stuttnefju.

(7) 12. _____ Anka, Andrés önd á sænsku (5) 14. Menn valdir til höfuðs páfanum í Róm. (8) 20. Útkoman úr deilingunni. (7) 21. Hlutur sem tryggir að bílvél fái hreint loft til brennslu. (7) 23. Annað heiti yfir háplöntu. (8) 25. Sígrænt tré, með hvítum blómum og dimmrauðum berjum sem tengt er jólunum. (11) 27. Núverandi heiti Persíu. (4) 29. Foringi Grikkja í Trjóustríðinu. (9) 30. Höfuðborg sem ber nafnið norður-höfuðborg. (7) 33. Rómverska viskugyðjan. (7) 34. Búnaður sem stillir í hóf fjöðrun hjóla á ökutæki (7) 35. Tónskáld sem samdi óperuna Vilhjálm Tell. (7) 36. Forskeyti sem merkir: rúm- (5) 37. Tengdamóðir Rutar í Biblíunni. (5) 39. Latneskt heiti páfaráðs. (5)

Erasmus+, mennta- og æskulýðsáætlun ESB, er sú stærsta sinnar tegundar í heiminum. Árlega fá yfir 1000 einstaklingar á Íslandi sem starfa við menntun á öllum skólastigum tækifæri til náms, kennslu eða starfsþjálfunar í Evrópu í gegnum áætlunina. Erasmus+ styður einnig margs konar nýsköpunar- og þróunarverkefni og samstarf skóla, fræðsluaðila og fyrirtækja í 33 Evrópulöndum.

Kynntu þér meira á www.erasmusplus.is

H N OTSKÓ GUR grafís k h önnun

Tækifæri í Evrópusamstarfi

FÉLAGINN SIGURÐUR HALLDÓR JESSON (46)

KÍMNIN ÞAÐ BESTA Í EIGIN FARI Heiðmörkin er í uppáhaldi hjá Sigurði Halldóri Jessyni og hann hefði viljað sitja kennslustund hjá Martin Luther King.

Félagsstörf eru Sigurði hugleikin og hann er í framlínu grunnskólakennara hér á landi.

Hann hefur ekki hug á að bjóða sig fram til forseta Íslands.

HVER: Kennari í Vallaskóla á Selfossi, stjórnarmaður í Félagi grunnskólakennara, formaður Kennarafélags Suðurlands. Situr fyrir FG í vinnuumhverfisnefnd KÍ.

Hvað stendur upp úr í félagsstörfunum eftir veturinn sem senn er liðinn? Það sem stendur upp úr í félagsstörfum er umsýsla í tengslum við nýtt vinnumat.

Hér á Suðurlandi virðist innleiðingin hafa gengið nokkuð hnökralaust fyrir sig sem er vel. Haustþingin eru hápunktur starfs okkar og þennan veturinn var það haldið á Selfossi í fyrsta skipti í um 30 ár og gekk það vonum framar. Dagskrá þingsins var efnismikil og úr nægu að moða fyrir félagsmenn okkar. Haustþingið spannar tvo daga. Fyrri daginn er aðalfyrirlestur og aðalfundur KS. Seinni dagurinn hefst á fyrirlestri og svo taka við smærri fyrirlestrar og smiðjur. Deginum er svo lokað með faggreinafundum sem eru vel sóttir og afar gagnlegir.

Hver eru helstu viðfangsefni Kennarafélags Suðurlands um þessar mundir?

Undirbúningur fyrir haustþing 2016 er helsta verkefni KS þessa stundina. Verið er að velja stað til þinghalds og afla verðupplýsinga varðandi gistingu og mat. Stór hluti félagsmanna okkar gistir á þingstað þannig að mikilvægt er að verð sé viðráðanlegt. Við ætlum aðeins að breyta til núna og bjóða upp á lengri vinnustofur fyrir faggreinar seinni þingdaginn sem krefst mikillar yfirlegu fyrir okkur. Ég bý að góðu samstarfsfólki í stjórn og veit að þetta á allt eftir að ganga eins og í sögu.

Hvaða tónlist ertu með í eyrunum þessa dagana? Þessa dagana hlusta ég mest á dönsku söngkonuna Tinu Dico, Inxs og U2, og svo fylgir Elvis alltaf með.

42 Skólavarðan MAÍ 2016

Hvaða þekktu persónu hefðirðu viljað hafa sem kennara? Ég hefði viljað sitja í tíma hjá Martin Luther King.

Hvað finnst þér best í eigin fari? Ætli það sé ekki kímnin. Í hvaða félögum og klúbbum ertu? Félagi náttúrufræðikennara á grunnskólastigi og Íslenskri ættleiðingu. Lítill tími fyrir annað félagsstarf.

Uppáhaldsstaðurinn hér á landi? Heiðmörkin er í miklu uppáhaldi hjá mér.

Bókin á náttborðinu er? Imago-drengurinn í mýrinni eftir Eva-Marie Liffner.

Hvert var uppáhaldsfagið í skóla? Náttúrufræði var algjörlega mitt uppáhald.

Hundur eða köttur? Kettir hafa alltaf höfðað meira til mín.

Síðasta frábæra bíómynd sem þú sást var? La famille Bélier er algjört sálarfóður auk þess að fylla hjartað gleði.

Ef þú mættir taka íslensku þjóðina í eina kennslustund, hvað myndirðu kenna? Ég myndi kenna henni jákvæðni og þakklæti.

Gætirðu hugsað þér að vera forseti Íslands? Nei, það gæti ég ekki hugsað mér.

Ekki einu sinni ef það yrði komið að máli við mig.

Facebook eða Twitter? Hverju deildirðu síðast? Bæði Facebook og Twitter (Tístið að taka yfir). Ég deildi síðast myndbandi þar sem Obama og Jerry Seinfeld ræða það hversu lengi forsetar eigi að sitja í embætti.

Einfalt að rukka eða borga með Kass - það er nóg að hafa símanúmer

Með Kass getur þú …

- Borgað vinum þínum - Splittað kostnaði - Rukkað hina í hópnum Sæktu appið á kass.is

Þetta er engin spurning

e Líf

yri

s

ti rét

nd

Allianz Ísland hf. | Digranesvegi 1 | 200 Kópavogi | 595 3400 | allianz@allianz.is | allianz.is

i

Viðbótarlífeyrir

Viðbótarlífeyrir er nauðsyn

Lágmarksframfærsla