Groen Gazet april 2020

groen

gazet

Het boomkwekerijnieuws in tijden van corona - april 2020

Groen is leven we beter doen. Het bekende motto uit 1938 bleef voorop staan: Voor goede bomen moet u naar Opheusden komen. Dit motto was en blijft van kracht.

Het is, vanwege de coronacrisis , een onzekere en moeilijke tijd voor iedereen. Men vraagt zich steeds af: Hoe lang gaat dit duren en wat zullen de gevolgen zijn voor de gezinnen, maar ook voor de vele bedrijven.

Ook boomkwekers delen deze zorg. De gevolgen voor de bedrijven zijn nu al merkbaar vanwege de verminderde afzetmogelijkheden. Bedreigingen van teelt en afzet zijn er door de jaren heen altijd geweest in de boomkwekerijsector. Denk maar aan het bacterievuur, de hagelschade, de bestemmingsplannen buitengebied en de crisisjaren. En bij die bedreigingen is er niet steeds achterom gezien, maar vooral vooruit gezien en de moeilijkheden overwonnen. Steeds was de vraag: wat kunnen

En de sector is door eendrachtig samenwerken alleen maar sterker geworden. Wat zien we nu in deze streek: - Vele jonge ondernemers, kwaliteits bomen, goede uitstraling.

- Dienstverlenende bedrijven die een steeds grotere rol vervullen in dit centrum.

- Innovatieveactiviteiten;nieuweconcepten worden onderzocht.

- Uitstraling, ook landelijk en interna tionaal, mede gevoed door het Agro Business Centrum.

Dit centrum is groot geworden door onder­ nemingsgeest en door grote vakkennis. Het is een sector met perspectief. Maar we leunen niet achterover. Zeker nu niet.

Door het leveren van een kwaliteitsproduct zal de boomkweker zich in moeilijke tijden staande houden.

~Winston Churchill

Laten we in deze onzekere tijden wel naar elkaar blijven omzien. Het ene bedrijf heeft er meer last van dan het andere bedrijf.

Samen­ werken betekent zeker ook elkaar bijstaan in moeilijke tijden.

Er wordt al veel gespeculeerd of de samenleving, straks na de coronacrisis, er anders uit zal gaan zien. Of we anders met elkaar zullen omgaan, of we andere prioriteiten gaan stellen. Wat er ook veranderd, bomen zullen zeker gevraagd blijven. En naar verwachting in toenemende mate. Het leefmilieu zal meer aandacht krijgen. Probeer samen met vertrouwen naar de toekomst te kijken.

Een ander motto uit de boomkwekers­ wereld is er ook nog altijd: Groen is leven! Daar mogen we, zeker nu, elkaar steeds op wijzen. Het geeft hoop!

Dat blijft echter ieders bijdrage vragen.

Samenwerking op alle fronten blijft nodig.

‘Samenwerken betekent zeker ook elkaar bijstaan in moeilijke tijden’

We moeten blijvend samen de zaken oppakken. Kwekers, overheid, dienstverlenende bedrijven, kennisinstellingen moeten blijvend de handen ineen slaan. De boomteelt, als onderdeel van de Nederlandse Tuinbouw, behoort tot een topsector van de Nederlandse Economie. Dat moet blijvend

It is always wise to look ahead, but difficult to look further than you can see.

uitgestraald worden. De boodschap blijft ook: zorg dat u als sector erbij bent als er over u gesproken wordt.

Uw oud-voorzitter van de Boomkwekers­ vereniging Opheusden E.O., ir. F.C. Moree

Tot stand gekomen dankzij:

[ 2 ] G R O E N G A Z E T | A P RIL 2 0 2 0

Voorwoord Bizar, in enkele dagen had het corona­ virus binnen no time ons hele relatie- en klantenbestand in haar greep. Elke sector had en heeft zijn eigen uitdagingen, angsten en onzekerheden, ook bij en binnen ons communicatie- en reclamebureau leven dezelfde gevoelens.

En zo, op een avond sprak ik een aantal boomkwekers en andere partijen uit de groensector. Wat mij opviel is, dat zij, elk op hun eigen wijze totaal anders omging en met de eerste maatregelen. De één met een vooruitziende blik, de ander in het hier en nu. Doordat de sector te maken heeft met een levend product, leken veel zaken voor de boomkwekende bedrijvigheid in de regio onduidelijk.

Als partner van TCO én als bedrijf dat de kwekers binnen het groene hart van Europa een warm hart toedraagt, besloot ik diverse partijen rondom de sector eens te peilen of er interesse bestond om een informatieve gazet uit te brengen (gazet: medium gericht op nieuwsverspreiding red.): samen voor de sector. Het resultaat ligt voor u. In bijzonder korte tijd werd door de partijen een besluit genomen en informatie verzameld. Om de algemene stemming in de regio te bepalen zijn er ook diverse kwekers gevraagd om hun visie te delen. Waarvoor allen dank!

Eendracht maakt, in dit geval, geen macht maar saamhorigheid en steun.

Een waardevol iets in deze tijden.

Als we de inhoud van deze Groen Gazet moeten samenvatten, springt de zorg vóór en behoudt van werknemers er in het bijzonder uit, naast de stip op de horizon: ‘laten we sterker uit de crisis komen door in het collectief eendrachtig te handelen’ én, niet te vergeten, die typisch, van oorsprong ‘Heusdese’ veerkracht en nuchterheid die boom­ kwekereigen is.

Wij hopen door dit initiatief eenieder van nuttige informatie te hebben voorzien.

Alette Keuken Elan Media Group BV

Groen Gazet is een uitgave van Elan Media Group BV Torenstraat 3, Kesteren 0488 - 44 20 36 info@elan-media.nl www.elan-media.nl

Johnson sprak, Engeland viel stil ‘Johnson sprak en Engeland viel onmiddellijk stil’, vertelt Henk Mauritz van Combinatie Mauritz in antwoord op de vraag in hoeverre ‘de Combi’, directe gevolgen ervaarde van het coronavirus. ‘In Nederland werkten we ondanks de afgekondigde maatregelen in verband met corona gewoon door, weliswaar met in achtneming van de adviezen van het RIVM, maar in Engeland ‘vluchtten’ werknemers naar huis. Het is toch een andere cultuur. Met als gevolg dat wij op dat moment bedrijfsmatig direct de gevolgen ondervonden van het coronavirus.

Qua laanboomteelt was het einde van het seizoen al in zicht, daarna volgt de verkoop van de bomen in container, afwachten is nu hoe die vraag uit Engeland zal zijn dit voorjaar en zomer . Daarom hopen we dat tegen die tijd de situatie onder controle is. In dat geval zijn de gevolgen niet dramatisch.

‘In Engeland ‘vluchtten’ werknemers naar huis. Het is toch een andere cultuur.’

Liquiditeit Máár tot die tijd schuilt mijns inziens het enige gevaar in betalingsgedrag. De grote vraag is ‘Wordt er betaald?’ en met name ‘wordt er op tijd betaald?’, als de betalingen in gedrang komen of de betalingstermijnen opschuiven, dan komen partijen verderop in de keten in gedrang. Ik denk persoonlijk dat dit de grootste zorg is, omdat het financieel gezonde bedrijven directer in gevaar brengt dan de corona-maatregelen op zichzelf.’

Voorzitter Cardol: Corona crisis raakt ons allen Ondertussen begint de samenleving te wennen aan de corona maatregelen, maar voor veel bedrijven is het nog steeds wennen en voor sommige overleven. In onze sector worden bedrijven momenteel verschillend geraakt. Uit de enquête die TCO recent onder haar leden heeft gehouden, blijkt dat bij iedereen de zorg leeft of alle facturen betaald gaan worden door afnemers. Een andere breed gedeelde zorg gaat over de vraag of en hoe tijdelijk personeel beschikbaar is en of blijft. Daarnaast zorgt de onzekerheid over de economie en markt voor zorgen.

Ondersteuning TCO Alle leden van Tree Centre Opheusden kunnen indien gewenst bij TCO terecht voor een luisterend oor en een hart onder de riem. Uiteraard

in alle vertrouwelijkheid. TCO heeft niet overal de oplossing voor maar wil haar leden ondersteunen ook in deze moeilijk tijd.

Naast een luisterend oor gaan we ook proberen met concrete acties en projecten aan de slag te gaan. Zoals Jan Kottelenberg en Henk Folkerts in de inleiding van het Laanboompact hebben aangegeven komt er crisis ondersteuning vanuit de provincie. Deze willen wij op de volgende onderwerpen inzetten: • TCO Handelssite vernieuwen • Inkoop bomen door provincie bij kwekers UIT de provincie. (regionaal inkopen) • Opstellen handelsvoorwaarden / algemene voorwaarden die passen bij de sector en regio • Positieve effecten van bomen uitdragen en regio op de kaart zetten

GR OENGAZ ET | APR I L 2020 [ 3 ]

‘We kunnen beter minder bomen wegdoen dan voor dumpprijzen’ Cor van Oort pleit voor het vasthouden van de prijzen ‘De coronacrisis is ongetwijfeld van invloed op het huidige seizoen’, zegt Cor van Oort van de Bomenspecialist B.V. Iedereen is onzeker, zowel de toeleverancier en de klant. Er zijn verschillende bedrijven die nu niet investeren. Dat heeft vanzelfsprekend gevolgen. Anderzijds leveren we bijvoorbeeld ook aan consumenten die nu thuis zitten en door de crisis hun tuin gaan doen.’

Omzet valt wat lager uit

‘We hadden namelijk meer ingekocht als normaal, omdat we een druk voorjaarsseizoen verwachtten.’

Tevreden over bomen volle grond Bomen die in de volle grond worden gekweekt is Van Oort tevreden over. ‘Daar hebben we knap uit kunnen rooien.’ Of er nog veel bomen boven de grond staan?

‘Jazeker, we hebben er nog best wat staan, maar die hoeven niet per se nu weg.’

Als hij naar het volgende seizoen kijkt, merkt de Bomen­ specialist op dat het allemaal erg onzeker is. ‘Je weet niet hoelang deze crisis gaat duren. Ik verwacht wel dat het gevolgen heeft voor de toekomst.

‘Ik heb liever een goede prijs voor minder bomen en ook nog wat tijd voor ontspanning!’

Cor van Oort verwacht wel dat de omzet voor dit seizoen wat lager uitvalt maar eigenlijk denk ik dat het wel mee zal vallen. Het scheelt dat we een goed najaarsseizoen hebben gehad.’

De bomenkweker vertelt dat hij nog volop bomen in container in voorraad heeft.

Gezondheid voorop

onze gezondheid gaat voorop.’ Cor van Oort heeft voldoende ruimte om de voorraden te laten staan, dus die hopen we alsnog te kunnen verkopen.’

Hij verwacht niet dat de voorraden zullen worden gedumpt, ‘maar hoe dat in de toekomst zal gaan, weet ik niet.’

Prijzen proberen vast te houden Cor van Oort vat het als volgt samen: ‘Het is misschien makkelijker gezegd dan gedaan, maar laten we allemaal PROBEREN de prijzen van afgelopen seizoen een beetje vast te houden en ga het aankomende seizoen geen bomen voor dumpprijzen wegdoen. We kunnen beter wat minder bomen wegdoen dan veel voor weinig, en de bomen die moeten gaan, gaan toch wel, ik heb dan liever een goede prijs. En als er wat minder bomen gaan houden we misschien ook nog wat tijd over voor ontspanning.’

Deze crisis kost enorm veel geld, maar

Naast de zorgen die er zijn zien we ook positieve ontwikkelingen, groen (Europese Green deal) blijft binnen de Europese unie hoog op de agenda staan. We hebben een product met een positief imago wat wordt gezien als één van de oplossingen voor het klimaatprobleem en het is ‘houdbaar’.

Dit zorgt ervoor dat we ondanks de uitdagingen waar we voor staan toch vertrouwen hebben in de toekomst van onze leden.

Tijdelijke kluitenopslag van Betuweplant tot stand is gebracht.

Bestuur Tree Centre Opheusden Voorzitter Goos Cardol

Oude voorraad in afwachting van verdere ontwikkelingen.

[ 4 ] G R O E N G A Z E T | A P RIL 2 0 2 0

Samenwerken bij de aanpak van de crisis

Crisiscoördinatie onder vlag van Laanboompact De coronacrisis heeft grote gevolgen voor alle betrokkenen van het Laanboomcluster. Het begint bij de handel en de kwekers, maar ook toeleveranciers, dienstverleners, gemeenten, onderzoek en onderwijs ondervinden momenteel al de gevolgen. De laanboomteelt is vooral geconcentreerd in de Betuwe.

Een krachtige regionale aanpak van de crisis is dus erg belangrijk.

Momenteel denken veel bedrijven en organisaties na over de gevolgen ervan.

Dat brengt vragen met zich mee zoals: welke maatregelen kan ik nemen, welke regelingen zijn er beschikbaar, waar kan ik aankloppen voor ondersteuning, wat betekent de crisis voor mijn afzet het komende jaar, hoe gaan mijn collega’s om met de crisis en wat kunnen we van elkaar leren. Deze bomenkrant gaat in op deze vragen en op reacties van diverse ondernemers en betrokkenen bij het laanboomcluster.

Crisis coördinatie Dat is een prima initiatief en start, maar gezamenlijke vervolgactie is nodig. We kunnen aan kracht winnen door te zorgen voor meer overzicht, informatie uitwisseling, afstemming, samenwerking en gezamenlijke acties op bedrijfs- en clusterniveau.

En door een goede samenwerking met Greenport Gelderland, provincie Gelderland en Landelijke organisaties. Daarom zijn de betrokkenen van het Laanboomcluster van plan om een tijdelijk coördinatiepunt in te richten (voor drie maanden) onder de vlag van het Laanboompact.

Activiteiten Het coördinatiepunt richt zich op twee sporen: acties voor de korte termijn en acties voor knelpunten of ontwikkelingen die zich mogelijk op iets langere termijn (binnen enkele maanden) kunnen voordoen.

Bij de korte termijn gaat het om het inrichten van de samenwerking met

Greenport Gelderland en de provincie Gelderland, het inventariseren van knelpunten en oplossingen bij alle betrokken organisaties van het cluster, het maken van een overzicht van waar welke informatie en ondersteuning beschikbaar is, nagaan wat de invloed van de crisis is op handelscontracten, het uitwisselen van ervaringen met crisis maatregelen en het ondersteunen bij hulpprojecten.

Bij de iets langere termijn gaat het om het inventariseren van mogelijke problemen met afzet en vraaguitval in de herfst, het regionaal inkopen door provincie en gemeenten (groene etalage), het zo nodig ontwikkelen van een programma voor hulp aan individuele ondernemers, het nagaan van eventuele effecten van de crisis op de bedrijfsstructuur, het onderzoeken van de mogelijkheden voor het versterken van digitale handel en afzet, het indien nodig inrichten van een noodfonds en het versterken van de branding van de boomteelt.

Werkwijze: Flexibel zijn, dus wekelijks bekijken wat nodig is en na elke maand een tussenevaluatie.

Ondernemers en betrokkenen bepalen de activiteiten, voeren ze uit en bepalen de prioriteiten.

Aandacht voor zowel sociaal-maatschappelijke als economische effecten van de crisis Geen nieuwe websites, nieuwsbrieven etc. maar gebruik maken van bestaande communicatie kanalen.

De uitdagingen waar het Laanboom­ cluster voor staat zijn groot. Daarom is het juist nu van belang om samen naar oplossingen te zoeken en activiteiten op elkaar af te stemmen.

Henk Folkerts Programmamanager Laanboompact

Blijf een boom planten Bomen en de Betuwe, ze horen bij elkaar als laarzen en de vruchtbare Betuwse klei. Voeg er hard werken aan toe en het plaatje is compleet voor hét Laanboomcentrum van Europa zoals u en ik dat vaak en met trots noemen. Met daarachter de stevige steun in de rug van het Laanboompact en Tree Centre Opheusden.

Gezond verstand en eigenzinnigheid heeft u, boomkwekers en toeleveranciers, veel gebracht en ook vér gebracht.

De mooie percelen die ons landschap sieren en de forse export, het zijn een paar voorbeelden.

Maar ook het inzicht om de krachten te bundelen. Samen sterker staan in de regio, in Nederland en in Europa als het gaat om kennis vermeerderen, innovatie en verkenning van nieuwe markten, en ook met elkaar nadenken over diversiteit om risico’s te spreiden.

Wat komt die samenwerking nu als ge­ roepen nu de toestand in de wereld zo zorgelijk is, voor iedereen en op elk gebied. Niemand die dit een paar maanden geleden ook maar had kúnnen bevroeden.

Dan is het goed om samen deze storm te doorstaan en dicht bij elkaar te blijven in de weg vooruit.

Makkelijk zal het niet zijn. Maar ik breng u graag een bekende zin in herinnering van Luther die donkere wolken voor zich zag, al op de volgende dag. Ik citeer vrij zijn woorden: “Toch zal ik vandaag nog een boom planten.” Blijft u dat ook doen.

Ik wens u allen veel sterkte en wijsheid toe.

Hartelijke groet, Jan Kottelenberg Voorzitter Laanboompact en burgemeester Neder-Betuwe

GR OENGAZ ET | APR I L 2020 [ 5 ]

‘Alleen ga je snel, samen kom je verder!’

Betuwe Plant B.V. ziet dat de export én de levering aan tuincentra in binnen- en buitenland sterk is teruggelopen. Dirk Huibers: ‘In veel landen is er sprake van een volledige lockdown, zodat onze klanten niet kunnen afnemen en wij niet kunnen leveren. Wel merken we dat onze klanten met een webshop blijven vragen om levering. Over het algemeen zien we echter dat er veel minder besteld wordt, omdat men onzeker is en tuincentra op dit moment veel minder klanten hebben.’

afnemen.’ Ondanks de omzet­ daling blikt Dirk hoopvol in de toekomst. ‘Als iedereen zich vol blijft inzetten om het stikstofprobleem op te lossen door onder meer bomen te planten, dan helpt ons dat zonder twijfel. Bovendien hebben bomen een belangrijkere plaats gekregen in overheids- en particuliere projecten. Dat is erg belangrijk.’

Dirk Huibers over omzet­ daling en toekomst­ perspectief

Bij Betuwe Plant blijft de omzet ongeveer 60% achter bij de verwachting. ‘Normaal gezien hebben we in de maanden maart en april nog behoorlijk veel handel en die is er nu nagenoeg niet.’

Duizenden bomen in voorraad Tot voor de coronacrisis was de afzet enorm goed. ‘We liepen behoorlijk wat procenten voor op de prognoses en automatisch maak je dan meer kosten om aan de vraag te voldoen. Door slim in te kopen hebben we op dit moment nog een heel mooi sortiment beschikbaar, waarmee we normaal gezien de handel in maart en april bedienen. We hebben daarvoor enkele duizenden bomen met kluit in voorraad en nog vele duizenden bomen in container. Deze bomen waren eigenlijk geplant voor de reguliere verkoop tot 1 juni 2020. De coronacrisis gooit behoorlijk wat roet in het eten.’

Hoopvol ondanks omzetdaling Dirk Huibers verwacht dat de crisis verregaande gevolgen zal hebben voor de totale markt in Europa. ‘Bepaalde producten zullen schaars blijven, maar voor veel producten zal de vraag aanzienlijk

Leveranciers zijn belangrijk

Betuwe Plant B.V. probeert de voorraden in een zo goed mogelijke conditie te houden om hopelijk nog deze zomer de klanten van een hoogwaardige kwaliteit bomen te kunnen voorzien. ‘Wij hebben nu voor nood een veld aangelegd om de bomen met kluit te kunnen te verzorgen, zodat ze kunnen over­leven.’

De vrees voor het mogelijk dumpen van voorraden kan Dirk Huibers niet wegnemen. ‘Dat zal volledig afhankelijk zijn van de liquiditeitspositie van de diverse bedrijven. Wij proberen, met alle problemen die we door deze crisis hebben, er samen met onze leveranciers uit te komen. Leveranciers zijn altijd belangrijk voor ons geweest en zullen dat ook blijven.’

Samenwerking belangrijk Betuwe Plant B.V. hoopt van ganser harte dat boomkwekers goed door deze periode komen. ‘Ook al zitten we nu in een crisis die niets met bomen te maken heeft, een boom blijft belangrijk voor ons totale welzijn’, zegt Dirk Huibers.

‘Daarom zijn wij ook bereid om mee te denken met boomkwekers die vooruit willen en staan we open voor een nog betere samenwerking. Ons credo is: Alleen ga je snel, samen kom je verder.

Vooral ook na deze crisis. Wij willen graag vooral niet te snel gaan, maar wel verder komen. Samen dus!’

We maken op dit moment bijzondere tijden mee. Het coronavirus rukt nog steeds op en steeds meer mensen kennen in hun omgeving iemand die er mee te maken heeft gekregen. De maatregelen om het virus in te dammen zijn noodzakelijk, maar hebben grote gevolgen voor ondernemend Nederland, zo ook voor jullie als laanboomtelers. Juist nu een belangrijk moment in het jaar daar is sluiten de grenzen en kan er niet geleverd worden.

Grote verliezen dreigen of beginnen al een feit te worden.

Zaken regelen in Den Haag Vanuit het provinciehuis in Arnhem is de toren van Opheusden niet te zien, maar de vraagstukken waar jullie je voorgesteld zien wel. De laanbomen zijn belangrijk in de Betuwe en daarmee voor heel Gelderland! Samen met Greenport Gelderland trekken wij op om zaken geregeld te krijgen in Den Haag zodat deze crisis niet het einde betekend van de laanboomsector. Als provincie zijn we in overleg of we met het aanbod van dit jaar wat niet verkocht wordt iets zouden kunnen in Gelderland. Dit kost even tijd want maatregelen die je met elkaar wilt nemen moeten natuurlijk niet de kleine markt die er nog is verder gaan ver­storen.

Zorg voor ondernemers Duidelijk mag zijn dat ook vanuit Arnhem zorg is voor jullie als ondernemers en als sector. Dit virus en de economische gevolgen komen bij jullie als mens dubbel achter de voordeur. Zorgen om gezondheid van je gezin en zorgen over inkomen. Dat hard gewerkt wordt om te kijken wat we kunnen doen om te zorgen dat jullie ook na de crisis nog actief kunnen blijven in de sector.

Met vriendelijke groet, Peter Drenth (CDA) Gedeputeerde provincie Gelderland

[ 6 ] G R O E N G A Z E T | A P RIL 2 0 2 0

Een onverwachte wending Beste boomkwekers, Wat een dynamische tijd maken we mee. We waren de laatste jaren goed op weg om de moeizame periode in de boomteelt achter ons te laten en het oud zeer weg te werken. Als account­ managers Food & Agri bij de Rabobank zagen wij een mooie kanteling plaatsvinden in deze sector. Een prettige sfeer, er werd geïnvesteerd en het was fijn werken. Ons heeft dit grote voldoening gegeven om bedrijven te zien groeien en om te zien dat het rendement weer op orde kwam.

Wat nu?

Maar wat nu? Wat gaat het coronavirus brengen de komende tijd en welke gevolgen heeft het bijvoorbeeld op je personeel, je toekomstplannen? Welk steentje draagt de overheid bij en wat zijn de gevolgen voor de nationale en internationale handel? Als ondernemer zijn dit onderwerpen waar over nagedacht dient te worden, ook al is het nieuwe seizoen nog ver weg. Ik hoop dat wij binnen 6 maanden weer in een ‘normale’ wereld terecht komen en dat alles weer op zijn plaatst gaat vallen, maar wat als dit niet gebeurt?

Het overdenken van scenario’s en be­

Herman van Mourik (links) en Micha Hoekstra van Rabobank West-Betuwe

‘Betuwe volop in bloei!’

Spoorstraat te Kesteren

GR OENGAZ ET | APR I L 2020 [ 7 ]

kijken wat de impact voor jouw bedrijf is, is van groot belang.

Wat te doen?

We kunnen niet in de toekomst kijken dus er is niet één advies wat klopt. Wat wel voor eenieder van belang is om de wereld om je heen niet uit het oog verliezen.

Ons advies is om de komende maanden de nationale en internationale ontwikkelingen goed in de gaten te houden. Mijn collega’s van Rabo Research doen dagelijks onderzoek naar de (Nederlandse) economie, financiële markten en Food & Agri-sector. Deze kennis stelt jullie in staat de gang van zaken van je business te verbreden en te verdiepen en zo weloverwogen strategische keuzes te maken.

mee om in deze tijden? Een liquiditeitsprognose geeft een goed overzicht in de geldstroom van je bedrijf. Wij vinden het daarom van groot belang dat deze aan­wezig is. Hierdoor is in één opslag te overzien wat de kaspositie is van jullie bedrijf en hoeveel marge er is in de desbetreffende maand. Zeker in deze tijd is het goed om vooruit te kijken met betrekking tot eventueel terugvallende omzet en gewenste investeringen. Zoek de juiste businesspartners om je heen en bespreek deze.

Mijn collega’s en ondertekende staan voor jullie klaar om mee te denken in deze hectische tijden over het nu en de toekomst. Ben je benieuwd wat Rabobank voor jou kan betekenen?

Neem contact met ons op via onderstaande telefoonnummers of kijk voor actuele informatie op de speciale coronasite voor bedrijven www.rabobank.nl/ bedrijven/corona.

We kunnen niet in de toe­ komst kijken dus er is niet één advies wat klopt.

Zorg daarnaast voor een goede relatie met je afnemers en maak prognoses om te bekijken wat een eventuele neerwaartse trend met jouw bedrijf gaat doen. Twee belangrijke aspecten van elke ondernemer zijn personeel en liquiditeiten. Hoe zorg je voor je personeel bijvoorbeeld? Op de kwekerij is natuurlijk op dit moment voldoende te doen, maar wat als de handel niet goed op gang komt in het nieuwe seizoen? Wat heeft dit voor effect? Het zijn maar een aantal punten die je je af kan vragen als bedrijf.

Liquiditeitsprognose

Contactgegevens: Micha Hoekstra 06 22 83 94 19 micha.hoekstra@rabobank.nl Herman van Mourik 06 13 45 34 87 herman.van.mourik@rabobank.nl www.rabobank.com/nl/research

Liquiditeiten betreffen een belangrijk deel in de bedrijfsvoering. Hoe ga je daar-

Gerard van de Bijl: ‘Houd het prijsniveau op peil’ Gerard van de Bijl, van Boomkwekerij J.D. van de Bijl B.V. over de huidige stand van zaken binnen hun bedrijf en de Europese boomkwekerij: ‘Frankrijk en België startten hun lockdown aanvang maart. Dit raakte J.D. van de Bijl B.V. direct, 60% van onze omzet viel weg. We konden deels uitwijken richting het Oostblok en Duitsland, maar ook die landen zijn inmiddels of gesloten of moeilijk leverbaar. In deze tijden blijft de natuur echter onze constante factor. De natuur volgt de groei- en bloeicyclus als altijd, in totale onwetendheid. Dit betekent dat onze mensen in de kwekerij volop aan het werk zijn. De al gerooide bomen, die we niet kunnen afzetten, worden met kokos gekluit zodat we het plantseizoen verlengen.

Voor nu wil ik vooral meegeven: ‘Geen paniek!’, als sector hebben we er lang over gedaan om op het huidige prijsniveau te komen. Stunten met lage prijzen betekent niet dat er meer stuks afzet worden. Ik ben geen econoom maar dat er een crisis komt is zeker. Laten we met het oog op de toekomst juist daarom onze bomen op dit prijsniveau proberen te houden.

[ 8 ] G R O E N G A Z E T | A P RIL 2 0 2 0

Ondernemen in coronatijd Het zijn hectische tijden. Het coronavirus heeft ook het Nederlandse bedrijfsleven in haar greep. Overheidsmaat­ regelen om verspreiding van het virus tegen te gaan, hebben grote invloed op uw bedrijfs­ voering. Ondernemen in corona­ tijd vraagt ook creativiteit. Ook de boomkwekerijsector wordt geraakt. De export bijvoorbeeld naar bepaalde landen is bijna stil komen te liggen. Hoe be­ perkt u de schade? Zijn er ook kansen? In onze bijdrage voor dit informatiemagazine zetten wij een aantal maatregelen op een rij die de beheersbaarheid van de liquiditeit binnen uw onderneming kunnen helpen.

Allereerst kunt u liquiditeitsproblemen zo veel mogelijk inzichtelijk maken met een sluitende liquiditeitsplanning. Maak voor verschillende scenario’s een prognose van uw verwachte inkomsten en uitgaven per maand of week. Dreigt er een tekort? Onderzoek dan welke maatregelen voor u uitkomst bieden:

Aflossingsuitstel Mkb-ondernemers kunnen bij diverse banken een halfjaar aflossingspauze aanvragen voor lopende leningen. U komt in aanmerking als u vanwege omzetdaling uw aflossingen niet meer kunt betalen, maar verder een gezonde onderneming hebt. De banken hebben onderling de afspraak gemaakt dat bij aflossingsuitstel de looptijd van uw lening met zes maanden verlengd zal worden. Wel kan het voorkomen dat in uw specifieke situatie de bank met een ander voorstel komt.

in ieder geval tot 19 juni 2020. Vanaf het moment dat de ondernemer zich meldt, wordt de invordering van de belastingschulden direct stopgezet voor drie maanden.

Dat betekent dat u feitelijk meteen uitstel van betaling krijgt. Het uitstel geldt ook voor aanslagen die na het verzoek worden opgelegd; er hoeft dus niet voor elke aanslag afzonderlijk uitstel te worden aangevraagd. Voor uitstel langer dan drie maanden zijn uitgebreidere voorwaarden van toepassing. Dit artikel is niet toereikend op die voorwaarden in te gaan.

Voorlopige aanslag 2020

Realiseer u wel dat uitstel geen afstel betekent. Voor veel kwekers geldt dat als zij gebruik maken van de uitstelmogelijkheden de betaling verschoven wordt naar een periode waarin geen of minder omzet wordt gerealiseerd.

Ga hier dus op een verstandige manier mee om.

Investeringen

Ondernemen in coronatijd vraagt ook creativiteit.

Belastingdienst Uitstel van betaling U kunt bijzonder uitstel van betaling krijgen voor diverse belastingsoorten. Dit geldt

Veelal heeft u een voorlopige aanslag inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting. Als een lagere winst wordt verwacht, kan een verzoek worden ingediend om de voorlopige aanslag te verminderen (eventueel tot nihil). De Belastingdienst zal op basis van het verzoek de voorlopige aanslag aanpassen, zodat direct minder belasting hoeft te worden betaald. Als de verlaging zo drastisch is dat er al meer belasting is betaald dan volgens de laatste verwachtingen over het gehele jaar verschuldigd is, zal de Belastingdienst het verschil terugbetalen. Op deze manier kan de liquiditeitspositie van ondernemers relatief eenvoudig worden verbeterd.

Veel kwekers zullen zich afvragen of een geplande investering wel of niet moet doorgaan. Dat is een lastige afweging. Als iedereen de hand op de knip houdt heeft dat ook ongewenste gevolgen. Dit blijft voor iedere ondernemer maatwerk afhankelijk van de beschikbare liquiditeit en de verwachting ten aanzien van het aankomende seizoen.

De genoemde liquiditeitsplanning kan u hierbij ondersteunen.

GR OENGAZ ET | APR I L 2020 [ 9 ]

‘Geen acute paniek’ ‘Geen acute paniek, als er een crisis komt in de boomkwekerij dan komt deze pas over een half jaar’, aldus Dick Huibers, alge­ meen directeur van Huverba.

grotendeels weg. Potplanten zijn door hun korte teeltcyclus beperkt houdbaar waardoor de vraag rijst: ‘wat doen met onze verkoopbare ‘oude’ voorraad’?

Betalingsgedrag Regelingen overheid ‘Eén van de belangrijke regelingen bij omzetverlies is de NOW-regeling. Met deze regeling wordt een substantiële subsidie verstrekt vanuit de overheid ter compensatie van de loonkosten. Doelstelling is het behoud van banen.’

Wat kunnen we hiervan leren?

Dat zich gebeurtenissen kunnen voordoen geheel buiten onze invloedssfeer. In de boomkwekerij weten we van vorst, hagel, storm, plantziekten, maar hadden we niet kunnen denken dat een dergelijk virus ook de sector zou kunnen raken. Dat betekent dus dat we moeten proberen om voorbereid te zijn op dergelijke omstandigheden. Een belangrijk advies is daarbij om in goede tijden, en die kennen we al een tijdje, te bufferen voor slechtere tijden.

Hoe doe je dat dan? De spaarrekening van het bedrijf meer gaan vullen, extra aflossen, kort op de debiteuren zitten, wel blijven investeren, maar dan expliciet kijken naar investeringen die bedrijfseconomisch voor het bedrijf goed zijn voor de lange termijn. Zorg ook voor goede relaties met uw crediteuren en met uw bank. Dat zorgt ervoor dat in tijden van krapte je samen kunt optrekken en naar oplossingen zoeken.

Ten slotte In deze bijdrage zijn een aantal mogelijkheden genoemd die direct de liquiditeit positief beïnvloeden in combinatie met een aantal adviezen. Uiteraard zijn wij bereid om samen met u hier verder over door te praten. Voor ieder blijft het maatwerk wat in zijn of haar situatie de beste keuze is.

Wij wensen u hierbij sterkte en wijsheid, maar ook nuchterheid toe in deze onzekere tijden.

Henry Mudde, belastingadviseur Henk Heij, directeur advies Accon AVM kantoor Opheusden T. 088 - 44 69 00 7 opheusden@acconavm.nl

Bij Huverba zijn we vijf weken geleden Een andere grote zorg is het betalingsuitgegaan van het worst case scenario, gedrag van debiteuren. Wanneer dit waarbij we de continuïteit van het be- onder druk komt te staan volgt er een drijf waarborgen en proberen de banen kettingreactie in de hele keten die van onze werknemers te behouden. uiteindelijk de grootste invloed zal Daarom hebben we er onder andere voor hebben. gekozen om de voor ons werkende ZZP- Wat er nu speelt is dat alle grote (overers voorlopig geen werk aan te bieden. heids)projecten op slot staan, maar teIn dit geval is de natuur scheidsrechter, gelijkertijd weten we dat deze projecten uiteindelijk doorgang want er is nu veel werk te zullen vinden. Dat doen. Wat betekent, dat ook ons kantoorpersoneel nu in Laten we de geeft zekerheid, maar we moeten desonde kwekerij te vinden is, we kwaliteit van het danks voorbereid zijn zetten er samen de schouhuidige prijs­ op dat wat gaat komen. ders onder. We mogen dankbaar zijn dat dit aan het niveau blijven De voorzieningen en die de einde van het rooiseizoen is waarborgen, maatregelen overheid op dit mogebeurd, als het virus rond ook voor de ment treft, zijn prachoktober 2019 zijn intrede had gedaan, dan hadden alle lange termijn. tig. Echter, het is een voldongen feit dat we bedrijven binnen de sector al die miljarden op een groot probleem gehad. termijn met elkaar zullen terugbetalen.

Potplanten Daarnaast, we zouden het bijna vergeHet rooiseizoen van de laanbomen is nu ten, blijft ook de stikstofkwestie een ten einde, wat betekent dat -mits het issue, die zodra deze crisis onder binnen enkele maanden onder controle controle is, terugkomt op de politieke is- weliswaar de winsten verdampen en publieke agenda. maar men wel kan overleven. De verkoop van potplanten, die normaliter ‘Wat ik mee wil geven? Prijsdumpen doorloopt tot eind juni, is een heel an- heeft geen zin! Laten we de kwaliteit der verhaal. Je wordt voor het dilemma van het huidige prijsniveau blijven gesteld; ‘oude’ voorraad moet ruimte waarborgen, ook voor de lange termijn. maken voor nieuwe opplant. Echter een Daarnaast wens ik iedereen een goede groot deel van de omzet van pot­planten gezondheid toe, dat is tenslotte het wordt gerealiseerd in de maanden allerbelangrijkste.’ maart tot en met juni. Die omzet valt

[ 10 ] G R O E N G A Z E T | A PRIL 2 0 2 0

Bedrijfseconomische gevolgen van de coronacrisis

voor de laanbomen kwekers en handelsondernemingen.

Er zijn helaas vele sectoren die direct de financiële en bedrijfs­ economische gevolgen ervaren van de Coronacrisis, denk hierbij aan horeca, reis­ branche, kapsalon enz..

d) investeringen uitstellen e) financiële inzicht verhogen

Bedrijfseconomische gevolgen in de keten:

1. Institutionele partijen, zoals gemeenten en overige overheidsinstanties, zulAls het gaat om de laanbomensector kunnen len waarschijnlijk het gemakkelijkst webij WEA gelukkig constateren, dat seizoen kunnen zorgen voor betalingen, 2019-2020 op weg was om records te bremaar zorg voor enige druk d.m.v. ken betreffende omzet en winst. Door de herinneringen en teleintrede van het coronavirus en de daar fonisch contact. aan gekoppelde maatregelen kwam er 2. Overige commerciële een abrupt einde aan het seizoen. Voor partijen, zoals kwekers, de meeste ondernemingen betekende cash & carry, hodit dat de reeds behaalde omzet ongeveniersbedrijven en veer 80% was van de mogelijkheden. De tuincentra hebben een maand april is normaal gesproken goed abrupte stop op hun voor zeker 20% van de omzet. Verwachomzet, terwijl ze nog ting is wel, dat de containerteelt voor voorraad van jullie de komende maanden een flinke omzet­ hebben gekocht en dus daling met zich mee zal brengen. nog hebben staan, zonder dat hier een klant Praktische gevolgen in de voor komt op korte termijn. Afhanketen: kelijk van hun financiële buffer en 1. Eindklanten (gemeenten, overige de relatie met jullie is het belangrijk overheidsinstanties, kwekers, cash om ook hier je debiteurenbeheer & carry, tuincentra, hoveniersbeextra aandacht te geven en vooral drijven, architecten) annuleren hun afspraken te maken over betalingen. orders bij de handelsondernemingen Probeer grote facturen in stukken te in laanbomen hakken en maak beta2. Reeds gerooide bomen lings- afspraken. die de handelsonderneGeef extra 3. Als handelsondernemingen ‘in koop’ hadming wil je graag je leveaandacht aan rancier (kwekers) binnen den bij de collega’s werden niet of minimaal debiteuren en gestelde betalingsterafgenomen; maak vooral mijn voldoen, dit wordt 3. Extra werkzaamheden door meerdere handelafspraken over sondernemingen bevesvoor alle betrokken parbetalingen. tigd. Het probleem zit tijen (kwekers en handelsondernemingen) hem puur in de cashflow om de bomen in contaivan je onderneming. Als ner te maken, zodat de omzet op lan- iedereen in de keten op tijd betaald is er ge termijn nog geborgd kan worden. niets aan de hand, maar de verwachting is anders. De handelsonderneming beHoe kunnen we dit prakvindt zich tussen handel en producenten tische oplossen en kosten en hier zal een belangrijk deel van de opminimaliseren: lossing liggen. a) geen overuren b) verkoop en logistiek meewerken in Bedrijfseconomische oplossingen: de productie als het mogelijk is c) aanvraag NOW als u geen werkzaam- > Als handelsbedrijf heb je de heden hebt voor personeelsleden en beschikking over een groter rekening courant krediet met hierin wrs. schom veel omzetverlies verwacht

melingen gekoppeld aan het seizoen.

Hier bevindt zich de mogelijkheid om dit in overleg met de bank iets te verruimen. Financieel inzicht en een liquiditeit overzicht is hier wenselijk en hiermee laat je zien dat je als onderneming over de juiste inzichten beschikt. Dit geeft vertrouwen aan financiële instellingen en zij zullen hierdoor flexibel omgaan met de situatie. > Handelsondernemingen moeten hun debiteurenbeheer aanscherpen en extra aandacht geven.

Proactief opstellen, want anders kom je achteraan in de rij te staan en ontvang je als laatste je geld en kan je dus ook jouw leveranciers niet betalen.

Als WEA accountants en adviseurs hebben we veel kennis van de agrarische markt en met name ook specialistische kennis van de boomkwekerij markt, hierdoor kunnen wij jullie prima helpen met het opstellen van een liquiditeitsprog­ nose voor de financier. Wij hebben hier enkele bedrijfsgegevens voor nodig en zullen samen met de handelsonderneming/ kwekers op hele korte termijn de toekomst scenario’s doornemen en hierop een plan maken voor de bank.

Dit maakt het mogelijk, dat je je leveranciers, die je waarschijnlijk komend najaar weer keihard nodig hebt, toch tijdig kunt betalen.

Ook betreffende de financiële injecties van de overheid (NOW regeling, TOZOen TOGS regeling) gekoppeld aan diverse voorwaarden kunnen wij jullie adviseren. Deze regelingen wijzigen elke week.

Vraag naar de mogelijkheden via uw WEA boomkwekerijspecialist Harrie Groenbroek op telefoonnummer 06 31 78 37 16 of via mail harrie.groenbroek@weadeltaland.nl onderdeel van TCO werkgroep Promotie en Handel

GROENGAZ ET | APR I L 2020 [ 11 ]

Berkhout & Van Rijn Accountants en Belastingadviseurs uit Lienden ‘Laten we als boomkwekers aandacht voor elkaar hebben!’

‘Wij zijn gespecialiseerd in lichte bomen, dus voor ons zit het seizoen erop. Met andere woorden: het was goed. Misschien hadden we nog een paar duizend euro extra omzet kunnen maken, maar wij zijn tevreden.’

Otto van Setten leeft wel mee met de boomkwekers die zware bomen telen. ‘Die zullen de gevolgen van de coronavirus zeker ondervinden en met hen hun toe­ leveranciers.’

Otto is redelijk positief gestemd over de toekomst. ‘In de sector lichte bomen was meer vraag dan aanbod, dus mocht de vraag enigszins afnemen, dan is er in onze sector nog niets aan de hand.’

De boomkweker wil wel een statement maken: ‘We moeten lessen trekken uit het verleden, want we hebben wel vaker zwaar weer meegemaakt. Laten we vooral als boomkwekers aandacht voor elkaar hebben en met elkaar meedenken als de een het wat moeilijker heeft dan de ander.’

Otto van Setten roept op om met elkaar mee te denken

over de corona-maatregelen

De belangrijkste steunmaatregelen van de overheid met betrekking tot de coronacrisis zijn inmiddels opengesteld. Maar ook de eerste wijzigingen zijn inmiddels al weer doorgevoerd en er rijzen telkens nieuwe vragen. Berkhout & Van Rijn praat u graag bij over deze maatregelen.

De NOW-regeling Dit is de ‘Tijdelijke Noodmaatregel Overbrugging voor Werkgelegenheid (NOW)’ en voorziet in een subsidie met als doel het tegemoetkomen in de betaling van uw loonkosten. In de NOW spelen twee begrippen een cruciale rol: de omzet en de loonsom.

Hoe groter de omzetdaling is, hoe hoger de subsidie op de loonkosten. Bij deze berekening moet u zich afvragen; Wat is omzet?

Over welke periode bereken ik de omzet? Met welke periode moet ik de omzet vergelijken? U kunt ook, in beperkte mate, kiezen voor de periode waarover u de omzetdaling berekend wilt hebben.

€ 4.000,- aan vaste lasten. Aan de hand van de SBI-codes is een lijst samengesteld met bedrijven die in aanmerking komen. Door de beperkingen van de regeling vielen veel ondernemers buiten de boot maar in­middels is de toegang tot de regeling verder uitgebreid door uitbreiding van de lijst SBI-codes en insluiting van bedrijven aan huis.

Meld verkeerde SBI-code Denkt u op basis van uw hoofdactiviteit in aanmerking te komen voor de TOGS-regeling maar bent u onder de verkeerde SBI-code geregistreerd? In dat geval kunt u dit melden bij de RVO, die de regeling uitvoert.

Die beoordeelt of u tóch in aanmerking komt op basis van de werkelijke situatie.

Bijzonder uitstel belastingen Er is een versoepelde procedure om bijzonder uitstel te krijgen voor de meeste belastingsoorten en heffingen. U krijgt hierbij géén uitstel voor het doen van aangifte, alleen uitstel voor betaling. Wanneer u het uitstel daadwerkelijk moet aanvragen en hoe lang deze geldt is voor de verschillende belasting­ soorten anders geregeld.

Het is aan te raden om per aanslag na te gaan of u actie moet ondernemen.

De belang­ rijkste steun­ maatregelen zijn inmiddels opengesteld.

Daarnaast is de loonsom uitgangspunt voor de subsidie. De richtlijnen voor de berekening liggen vast maar welke keuzes maakt u als ondernemer als het gaat om doorbetaling van bijvoorbeeld flexwerkers? U ontvangt in eerste instantie een voorschot waarna later een eindafrekening plaatsvindt. Laat u goed informeren over de afrekenmethodes om te voorkomen dat u straks moet terugbetalen.

TOGS-regeling / het Noodloket De Tegemoetkoming Ondernemers Getroffen Sectoren COVID-19 (TOGS, of kortweg: het Noodloket) houdt in het kort in: Tenminste € 4.000,- omzetverlies én tenminste

Ondersteuning De materie is complex en sommige maatregelen zullen ook op elkaar inwerken.

Heeft u vragen of hulp of ondersteuning nodig, neem dan contact met ons op. Wij zijn er voor u!

BVR Accountants en Belastingadviseurs Lienden, 0488 740 040 | www.bvradvies.nl

[ 12 ] G R O E N G A Z E T | A PRIL 2 0 2 0

Landenupdates Nederland

Duitsland

België

Frankrijk

16 april: Tweede Kamer stemt in tot een specifieke loonkostenregeling voor seizoensgebonden sectoren.

27 april: tuincentra en bouwmarkten in heel Duitsland mogen onder voorwaarden open blijven.

20 april:tuincentra en boomkwekerijen die hoofdzakelijk planten en/of bomen verkopen gaan weer open.

Tuincentra en bouwmarkten zijn dicht. Aanplanten is onderhevig aan moeilijkheden.

Engeland

Zwitserland

Tsjechië

Ierland

Tuincentra en bouwmarkten zijn dicht. Aanplanten is niet mogelijk.

20 april: heropent Zwitserland gedeeltelijk vijf grensdoorlaatposten met Frankrijk.

27 april: winkels tot 200 m² mogen weer opengaan.

Doe-het-zelf ketens en tuincentra blijven dicht tot begin mei.

Wijenburgsestraat 5 - 4054 JE Echteld - T. 0344-646425 E. info@vandoorngrondverzet.nl - I. www.vandoorngrondverzet.nl

GROENGAZ ET | APR I L 2020 [ 13 ]

De schup Getje en Trieje

-Asde de boomkwèkers veurbei zie komme mit al die machines, die ze bij de haand hebbe, Getje, dan kreg ik wellus nostalgische gevuulens. Dan mo’k duk aon de schup denke waor wij vroeger mee hebbe gewaarkt. Mit zun allen aon de schup. Da weure noggus tijde. En dan op tijd effe een boltje ut de hak van de klomp. Da was wijd veurda deur Jan Damcon de machines in de wèreld kwame en de bome veulal naor Boskoop ginge.

Mar de jeugd wit Boskoop deur internet allang nie mir te ligge, want wij staon nie allinnig in ons laand nummer 1. Da is in heel Europa tot in Moskou en wijer ut geval. Da hadde wij toen aon de schup niet aon kunne denke.

wel meerijden’. ‘Nee’, zei Toon, ‘want ik mot zo ok nog een boltje gaon vatte bij Oitje en daor rij ik dan zo gelijk naor toe.

Zo kwam ut da Toon op de fiets naor ut laand reej, de schup tusse de bene en de deftige kjel reej tur mit de bestelwage van de fabriek van hum achteraon. Onderweg kwam Toon Oitje tege en stopte

De wonderschup

Ut deftige mins -Da deftige mins da bij Toon kwam ok nie, Trieje.

-Wie weur da dan, Getje?

-Ik hè da van heure zegge, Trieje, mar ut mot net naor de oorlog zijn gewis. Welke Toon ut weur, weet ik ok niet, mar die stond aon de Dalwagenseweg op een zaoter­ dagmiddag mit un sigaor aon op de schup te bungele. Toen stopte dur een grote bestelwage en daor stapte un deftige kjel ut. Die zei tigge Toon: ‘Ik zie dat u een boomkweker bent.’ Toon keek hum aon en zei: ‘Da zij de gij helderziende.’ Mar die kjel schudde de kop en zei: ‘Ik ben fabrikant en nu wil mijn vrouw in de tuin van ons nieuwe huis een paar bomen planten en op de soos hebben ze haar aangeraden die uit de bakermat van de laanbomen te halen, hier uit Opheusden dus.’

Platanus Krommus Toon nam de klomp van de schup af en zei tigge die kjel: ‘Dan motte we effe in ut geweir komme. Ik zal de fiets efkes haole en dan rije we naor de kweek, want daor he’k nog wel un paor mooie Platanus Krommus staon.’ Da mins weur naor blij en zei tigge Toon. ‘U kunt ook

zit wel een maartje aon.’ De fabrikant schudde de kop en zei: ‘Ik snap ‘m al. U wilt een toeslag voor het rooien omdat ik op zaterdag kom.’ Daor ha Toon nog nie aon gedoch, mar hij reageerde as de bliksem: ‘As zakeman snapte gij de wèreld, ik wil veur ut rooje op zaoterdag 10 gulde extra veur elke boom.’ Da von de deftige heer gin geld, daorum zei Toon: ‘Ik weur nog nie klaor, want veur de moeite kum tur een hallef litertje jonge klaore bij.’ Ok da weur gin probleem. ‘Zeg maar hoeveel het bij elkaar is.’ Toon nuumde de prijs en fabrikantje rèkende mit hum af.

efkes. Hij zei tigge Oitje: ‘Die kjel wil in paor boom hebbe en nou geej ik hum een paor kromme bome aon de kont smère, die ik krek gedôpt hè as Platanus Krommus, mar da snappe ze in de stad toch nie. Ik bin dus wa laoter, mar blèf van mijn jonge klaore af. Oitje zei: ‘Gij ken me toch, Toon?’ Toon knikte: ‘Daorum!’

Kunstbome mit toeslage En zo ging de optoch wijer naor ut laand. De deftige heer vroeg aon Toon: ‘Wa zijn Platanus Krommus.’ Toon keek daor effe moeilijk bij en zei: ‘Kèk, ut zijn een soortement kunstbome. Rech zijn ze nie, krom zijn ze nie, mar wel uniek.

Allegaors apart.’ De fabrikant ha tur ech schik van. ‘Kunstbomen, hoe kan het mooier. Geweldig! Rooien maar.’ Toon keek hum aon en vroeg: ‘Hoeveul wilde gij dur hebbe?’ Nou, hij wilde dur wel drie. ‘Ja, mar’, zei Toon over de bome die veur de braandstapel waren bedoeld, dan motte we het wel ers over de prijs hebbe.

Mar ik za jouw matse, ge kreg ze veur de prijs van een normaole goeje boom. Dur

Daornoa ging tie aon de schup staon, nam een pluk pruimtabak en ging aon de slag. Naorda de bome weure gerooid vroeg fabrikantje aon hum: ‘Waar kan ik ook zo’n schop kopen?’ Toon rook geld. ‘Naarregus, zei hij. ‘Di is een wonderschup, die ik speziaaol bij de smid laot make. Mar umda de gij goed veur mijn bin, kunde ‘m dur wel bijkope. ‘Wonderschop’, zei het fabrikantje. ‘Hoezo dan?’ Toon keek hum heel gewichtig aon en zei: ‘Ja, meneer, die mak onze smid naor een oud familierecept ut 1680 en da hebbe mijn veurouwers nog gekrege van de laotste monnike in Heuse.’ Da fabrikantje was helemaol ontdaon van wa hij allemaol heurde en koch de schulp veur vier kir de waarde. Hoe ut mit de kunstbome en de schup is afgelope, weet ik nie. Daor hè nooit iemand niks mir over geheurd. Mar Toon ging bij Oitje een boltje vatte mit un knip vol geld.’

-Jaja, da weur wir een mooi verhaol, Getje. Is ut waor of hedde gij da gedroomd?

-Of ut waor is, weet ik nie, Trieje. Ik hè ut ok mar van heure zegge. Wa sedde gij?

-Laote we dan mar een boltje vatte op Toon en ut fabrikantje, Getje. Dan kunne ze die ons niet mir afneme. Wa sedde gij daorvan?

[ 14 ] G R O E N G A Z E T | A PRIL 2 0 2 0

De boomkwekerij in de Coronacrisis Het coronavirus trekt wereldwijd diepe sporen in ons bestaan als mens. Ook onze gemeente Neder-Betuwe ontkomt niet aan de gevolgen die dit virus met zich meebrengt.

Onder ons zijn ook doden te betreuren en zijn er mensen ernstig ziek.

Als ik terugkijk op de 43 jaar dat ik in de boomkwekerij werkzaam mag zijn, zie ik de ernst van de plagen die over ons komen toenemen. Mijn gedachten gaan terug naar de jaren ’80 dat we 25% van onze bomen aan de vorst verloren. In 1995 moest o.a. onze gemeente evacueren vanwege het dreigende gevaar van een dijkdoorbraak, waarvoor we behoed zijn. Ik denk ook aan het jaar 2005, de ernstige hagelschade. Vervolgens kwam er in 2008 een financiële crisis gevolgd door een economische crisis in 2010.

De huidige situatie met het coronavirus is nog meer ingrijpend, dan bovengenoemde gebeurtenissen. Het brengt onze gezondheid ernstig in gevaar met daarbij verregaande consequenties voor de economie. Of je nu direct al economische gevolgen voelt van deze crisis, hangt af van wat je produceert.

Ons bedrijf heeft een teelt van twee keer verplante bomen en 90% van onze voorraad was al uitgeleverd voor de coronacrisis begon. Het zal ook per bedrijf verschillen of je de piek in het voorjaar hebt of daarvoor. Dit verschil kan een enorme invloed op je omzet betekenen.

Prijsontwikkeling Als we kijken naar de periode voor deze crisis, kunnen we terug zien op een mooi seizoen met een positieve prijsontwikkeling.

Wat de toekomstige ontwikkeling zal zijn is op dit moment niet in te schatten. We weten op geen enkele manier te duiden hoe het verloop zal zijn. Daarbij het gegeven dat negatieve economische ontwikkelingen buiten onze sector, het opstellen van een sterkte en zwakte analyse nog moeilijker maakt.

Wat ons te doen staat is met grote inzet en vlijt in ons bedrijf werken. (Zoals we dat altijd gedaan hebben.) We moeten zowel als handelsbedrijf en als leverancier in overleg blijven. Knelpunten van dit seizoen, in de afhandeling van het onderlinge handelsverkeer, gezamenlijk oplossen. Het is ook

belangrijk om deze crisis niet meer negatief of groter te maken dan ze is. Laten we bovendien alert blijven op de maatregelen die opgelegd zijn, zeker bedrijfsmatig!

Tenslotte moeten we onze collega’s niet vergeten die in moeilijke omstandigheden verkeren omdat zij getroffen zijn door deze ziekte. Waar mogelijk hen bijstaan in de drukste tijd van het jaar. De onzekerheid die deze crisis met zich meebrengt, kan ons benauwen. We maken ons zorgen. Terecht denk ik. C. S. Lewis verwoordde het ooit zo, dat God tot ons fluistert in onze zegeningen en Hij roept tot ons door lijden om een weder­ keer naar Hem. In de Bijbel schrijft Asaf ook over tegenspoed: ‘Uw weg was in de zee, en Uw pad in grote wateren, en Uw voetstappen werden niet bekend.’

Ik wens de zieken een spoedig herstel toe, en aan allen Gods sparende Hand, veel wijsheid, moed en kracht in de huidige omstandigheden.

Jan Arends, oud-voorzitter van de Boomkwekersvereniging Opheusden E.O.

Op zoek naar

goed personeel in de

GROENSECTOR?

Bel voor een afspraak: Ton Keuken (06) 53 63 87 78 Ton Snijders (06) 27 37 07 65

STROOM EN GAS NU AANTREKKELIJK GEPRIJSD! Wilt u vrijblijvend een offerte? Stuur dan een e-mail naar info@tonkeukenconsultancy.nl met een kopie van uw laatste jaarafrekening en u krijgt van ons een gespecificeerd overzicht met nette prijzen.

Of bel ons voor informatie.

Wij zijn sinds 2012 exclusief partner van Sepa Green Energy met veel (zakelijke) relaties bij u in de buurt. Bij ons staat u nooit in de wacht, want u kunt ons rechtstreeks bellen of e-mailen.

Torenstraat 3 | 4041 GA Kesteren | T. 0488 - 74 50 34 E. info@ebgroen.nl | I. www.ebgroen.nl

Ook voor zonnepanelen en andere groene energieoplossingen zijn wij de juiste partner!

Ton Keuken Consultancy

Wij geven u ENERGIE! Torenstaat 3, 4041 GA Kesteren

GROENGAZ ET | APR I L 2020 [ 15 ]

ADVERTORIAL

Afspraak is afspraak; ook in coronatijd?

In dit artikel bespreek ik kort een paar uitgangspunten voor gevallen waarin com(handels) merciële contracten zijn gaan knellen vanwege de coronacrisis.

Omdat de crisis iedereen treft, is het aan te raden om eerst te proberen met de andere partij te overleggen.

Wellicht kunnen beide partijen water bij de wijn doen en (tijdelijk) andere afspraken maken. Laat de gewijzigde afspraken vastleggen!

Mevrouw mr. Caro Nagel Aspremont Advocaten

Nu duidelijk is dat de gevolgen van het coronavirus en de getroffen maatregelen nog lange tijd voelbaar zullen zijn, is het belangrijk stil te staan bij de effecten hiervan op de reeds gesloten overeenkomsten.

Wat te doen als een leverancier de afspraken niet meer nakomt en welke mogelijkheden zijn er om zelf onder contractuele verplichtingen uit te komen?

Als het onderlinge overleg nergens toe leidt, dan kan wellicht het contract uitkomst bieden. Soms is in een contract of in de algemene voorwaarden namelijk een bepaling opgenomen over hoe de overeenkomst (tussentijds) beëindigd of gewijzigd kan worden. Indien overeengekomen, kan een zogenoemde overmachtsclausule of onvoorziene omstandighedenclausule mogelijk een ook oplossing geven. Dit is wel afhankelijk van de tekst van de clausule en of de coronacrisis als overmachtssituatie dan wel als

een onvoorziene omstandigheid wordt aangemerkt. Als in het contract een ver­ gelijkbare situatie als de coronacrisis wordt geschetst, is een beroep kansrijk.

Bieden het contract of de algemene voorwaarden geen uitkomst, dan kan eventueel een beroep op de wettelijke regels van overmacht of onvoorziene omstandigheden worden gedaan of kan op basis van de wet de overeenkomst (gedeeltelijk) worden ontbonden. Wat er precies nodig is voor een geslaagd beroep op overmacht, ontbinding of onvoorziene omstandigheden, verschilt per geval en is niet eenvoudig. Er is immers geen ‘corona-recht’.

Het is daarom heel belangrijk om advies op maat in te winnen. Niet alleen om te laten onderzoeken wat de mogelijk­ heden in uw geval zijn en welke stappen daarvoor gezet moeten worden, maar ook helder voor ogen te hebben wat de gevolgen van bijvoorbeeld ontbinding zijn. Aspremont Advocaten helpt u graag met het vinden van een passende oplossing, maar ook bij het formuleren van heldere bepalingen voor nieuwe contracten, zodat u voor de toekomst goed bent voorbereid.

Door het virus zijn ingrijpende maatregelen nodig, maar er is geen speciaal ‘corona-recht’.

ASPREMONT ADVOCATEN | Industrieweg 19, 4051 BW Ochten | T. (0344) 65 05 10 E. info@aspremontadvocaten.nl | I. www.aspremontadvocaten.nl

Robert Berkhout AA, Paul van Rijn

een feestje om elke dag dit mooie

weten dus wat er speelt in het

en Arlet van Dingenen zijn de ge­

gebied binnen te rijden, bovendien

werkgebied of binnen jouw bedrijf.

zichten van Berkhout & Van

passen onze Betuwse klanten

Rijn Accountants en Belasting­

exact bij ons: no­nonsense en

‘Wij zijn een laagdrempelig kantoor

adviseurs dat is gevestigd in

van het kaliber ‘niet praten maar

dat zich aanpast aan de klant. Kom

Duiven en Lienden. Hoewel zij alle

poetsen’.

je met een schoenendoos of ben je

drie afkomstig zijn uit de regio van

Met kantoren in Duiven en Lienden

juist bezig met vernieuwende digi­

Arnhem en zich vanzelfsprekend

is BVR thuis in de regio van

taliseringsprocessen, iedereen is

in Duiven helemaal thuis voelen,

Arnhem tot en met Tiel. Zij zijn

welkom!’

hebben zij hun draai in de Betuwe

betrokken bij en actief binnen

ook helemaal gevonden. ‘Het is

lokale netwerken en initiatieven en

‘

‘

BVR accountan t s vo o r s t ev ig e g ro n d o n d er j o u w b e d r ij f

B e r k h o u t & Va n Rijn Account a nts en Belastin g ad viseu rs | www.bvrad vie s . nl D e Ho f stede 30, L ienden | T. 0488 74 00 40 | E. in f o @bvrad vies.n l