Neder-Betuwe
DE KRACHT VAN GMB
Uitdaging verbindt
Goede waterkwaliteit, veilige dijken, goed onderhoud en hergebruik van grondstoffen. Dat vraagt om duurzame oplossingen. GMB realiseert complexe projecten met een optimaal en duurzaam resultaat. De manier waarop we deze uitdagingen aangaan, is typisch GMB. We ontwerpen, bouwen, onderhouden; we praten, denken en doen als partners. Onze oplossingen zijn adequaat, innovatief en met zorg voor de omgeving. Een resultaat waar we samen trots op zijn.
Meer weten over GMB? Kijk op www.gmb.eu of bel 088 88 54 000.
pagina 2
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Vo o r w o o r d
ORANJE BOVEN! Wie zong het als kind niet tijdens de aubade:
verlies. Het geeft hopelijk ook houvast als u
Oranje boven! Het verwijst naar de vroegere
zich eenzaam voelt.
prinsenvlag van Willem van Oranje met de kleuren oranje-blanje-bleu die later veranderde
DANKBAARHEID VOOR 75 JAAR VRIJHEID
in rood-wit-blauw. En ook al wisselde die
Bij dit alles noem ik graag ook het woord
bovenbaan, oranje is dé kleur van verbondenheid
dankbaarheid. Want wij vieren dit jaar 75 jaar
en vrijheid! ‘Oranje boven!’ was in de Tweede
vrijheid. Vieren? Jazeker! Zie ons eens met al
Wereldoorlog een krachtige slogan. Oranje
onze vrijheden. Om te schrijven en te zeggen
staat ook nu symbool voor wat ons bindt: we
wat we willen. Om het met elkaar eens of
denken aan Koning Willem-Alexander maar
oneens te zijn. Om te zijn wie je wilt zijn. We
onvermijdelijk ook aan koning voetbal.
weten ook dat vrijheid zijn grenzen kent: we moeten oprecht in de ogen van de medemensen
Oranje, de kleur van ons Vorstenhuis dat het
kunnen kijken. Soms gaat ‘samen’ boven ‘ik’.
Koninkrijk vertegenwoordigt en de inwoners verbindt. Daar hoort ook troosten en bemoedigen
Ik roep u op om de vlag gereed te leggen. Om
bij. In de Tweede Wereldoorlog was de stem
over een paar dagen samen onze dankbaarheid
van Koningin Wilhelmina via Radio Oranje
te tonen. Door op 4 mei de vlag halfstok uit
een steun voor veel mensen in die bange tijd.
te hangen - dit jaar mag het de hele dag - als
En herinnert u zich het beeld van Koningin
eerbetoon en uit respect voor al die mannen
Juliana met hoofddoek en laarzen toen zij
en vrouwen die omkwamen tijdens de Tweede
Zeeland bezocht kort na de watersnoodramp?
Wereldoorlog en bij vredesoperaties na die
Weet u nog van de troostende arm van
tijd. En hangt u de vlag in top op 5 mei, ook
Koningin Beatrix na de vuurwerkramp in
de hele dag! Geniet van de vrijheid en tel uw
Enschede en na de rampvlucht van MH17?
zegeningen. Oranje boven.
Via de media zien wij
Jan Kottelenberg,
onze betrokken Koning en
burgemeester van
Koningin die bezoek na
Neder-Betuwe
bezoek afleggen om de mensen een hart onder de riem te steken in deze onzekere tijd waarin we samen alles op alles moeten zetten om een gevaarlijk virus zijn
PS: Met al dit oranje, goed om te weten dat bij het vlaggen op 4 en 5 mei er géén wimpel bij hoort. De wimpel mocht mee wapperen op 27 april, toen de Koning jarig was, en dat mag weer op 17 mei op de verjaardag van de Koningin.
grenzen te wijzen. Hopelijk geeft het ook u troost, u die te maken hebt met ziekte en met OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 3
4 EN 5 MEI 2020: SAMEN STILSTAAN BIJ 75 JAAR VRIJHEID Op 4 mei herdenken we de oorlogsslachtoffers, waarbij rekening wordt gehouden met de maatregelen die nodig zijn om het coronavirus onder controle te krijgen. We herdenken samen in verbondenheid, ieder met zijn eigen herinneringen en gedachten. Op 5 mei staan we stil bij het einde van de Tweede Wereldoorlog, nu 75 jaar geleden. Dat doen we in het besef dat vrijheid nooit vanzelfsprekend is. Vrijheid is kwetsbaar en vraagt verantwoordelijkheid van ons allen, juist nu er een beroep op ons wordt gedaan om goed voor elkaar te zorgen.
Vlag
Nationaal Comité, een krans bij het Nationaal
De activiteiten rond 4 en 5 mei vinden dit jaar
Monument. Koning Willem-Alexander houdt
door de omstandigheden vooral vanuit huis
tijdens de herdenking een toespraak. De Na-
plaats. Daarom vraagt het Nationaal Comité
tionale Herdenking wordt live uitgezonden
4 en 5 mei aan heel Nederland om op 4 mei
door de NOS. Het publiek wordt opgeroepen
de vlag thuis de hele dag halfstok te hangen
de herdenking thuis via de televisie of online
ter nagedachtenis van de oorlogsslachtoffers
te volgen en niet naar de Dam te komen in
en op 5 mei de vlag uit te steken om de vrijheid
verband met de geldende maatregelen. Na de
uit te dragen en als eerbetoon aan hen die ons
kranslegging draagt Eva Pronk (16) uit Den
75 jaar geleden hebben bevrijd.
Haag haar gedicht Vrijheid voor. Voorafgaand aan de ceremonie op de Dam spreekt Arnon
4 mei
Grunberg in De Nieuwe Kerk de 4 mei-voor-
De Nationale Herdenking op de Dam in Amsterdam
dracht uit. Ook dit vindt plaats zonder publiek.
gaat in aangepaste vorm door, zonder publiek.
Simone Kleinsma zingt in De Nieuwe Kerk
Koning Willem-Alexander en koningin Máxima
een lied, begeleid door een klein ensemble
leggen, in aanwezigheid van alleen minister-
van het Metropole Orkest.
president Rutte, burgemeester Halsema van Amsterdam en voorzitter Verbeet van het pagina 4
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
4 en 5 mei 2020
Thuis herdenken
5 mei
Zoals ieder jaar wordt tijdens de Nationale
De 5 mei-lezing met Bondskanselier Merkel
Herdenking om 19.58 uur het signaal Taptoe
kan door de omstandigheden helaas niet door-
geblazen, gevolgd door twee minuten stilte om
gaan. Hoewel de veertien Bevrijdingsfestivals
20.00 uur. Het Nationaal Comité omarmt het
ook niet doorgaan, staan de Ambassadeurs
initiatief van de Oranjevereniging in Etten-Leur
van de vrijheid dit jaar toch stil bij 75 jaar
en roept alle blazers van Nederland op het
vrijheid. Online en via social media laten de
Taptoe signaal mee te spelen vanuit huis. Na
ambassadeurs Roxeanne Hazes, Snelle, Lucas
de twee minuten stilte klinkt het Wilhelmus.
& Steve en Kris Kross Amsterdam op 5 mei
Het Nationaal Comité nodigt iedereen uit om
van zich horen. Het Nationaal Comité hoopt
thuis mee te zingen.
dat heel Nederland zich hier online bij aansluit door via social media te laten weten hoe zij
Bevrijdingsvuur
stilstaan bij 75 jaar vrijheid.
In de nacht van 4 op 5 mei wordt in Wageningen voor Hotel de Wereld het Vrijheidsvuur ontstoken
5 mei-concert
in aanwezigheid van de staatssecretaris van
Ter vervanging van het jaarlijkse 5 mei-concert
VWS, Paul Blokhuis. Elk jaar wordt het vuur in
maakt de NOS in samenwerking met het
de nacht van 4 op 5 mei door heel Nederland
Nationaal Comité een uitzending vanuit de
verspreid en ontstoken op de Bevrijdingsfestivals.
foyer van Theater Carré in Amsterdam.
Nu de Bevrijdingsfestivals niet doorgaan,
Simone Kleinsma, Giovanca, Roel van Velzen,
wordt het vuur aansluitend aan de Nationale
mezzosopraan Maria Fiselier en violiste Noa
Dodenherdenking vanuit Wageningen naar
Wildschut maken daar hun opwachting, op
de provincies gebracht. Tegelijk met het ont-
een bijzondere manier begeleid door het
steken van het Vrijheidsvuur in Wageningen,
Metropole Orkest. Daarnaast geeft presentator
wordt het vuur ontstoken in de Bevrijdings-
Simone Weimans een overzicht van de hoogte-
festival steden. Wageningen45 biedt iedereen
punten uit de 5 mei-concerten uit het verleden.
de mogelijkheid om thuis het vrijheidsvuur
De NOS zendt de bevrijdingsspecial om 20.35
digitaal te ontsteken en door te geven via
uur uit op NPO 1.
www.vrijheidsvuur.nl.
COLOFON
Doorplaatsing mogelijk naar andere uitgaves April 2020 Oplage: 10.000
Oranje Magazine... is een uitgave van: Elan Media Group B.V. Torenstraat 3 4041 GA Kesteren Telefoon (0488) 44 20 36 E-mail: info@elan-media.nl Internet: www.elan-media.nl Redactie Ton Keuken
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Acquisitie Edith Gelderman Ilona van Veen Vormgeving Elan Media Group B.V. Miranda Masurel Druk R&H, Dodewaard
Copyright Het auteursrecht op de in dit tijdschrift verschenen artikelen wordt door de uitgever voorbehouden. Het verlenen van toestemming tot publicatie in dit tijdschrift houdt in dat de auteur de uitgever onherroepelijk machtigt de bij of krachtens de auteurswet door derden verschuldigde vergoeding voor kopiëren te innen en dat de auteur alle overige rechten overdraagt aan de uitgever. Niets uit deze uitgave mag worden overgenomen, vermenigvuldigd of gekopieerd zonder uitdrukkelijke toestemming van de uitgever.
Verspreiding Verspreidingsbureau Rhenen
pagina 5
Van Viegen Riooltechniek
Betrouwbaar Snelle service Hoogste kwaliteit Klantgericht
• Rioolreiniging
• Kolken reinigen
• Riool- en
• Ontstoppen & reinigen
leidinginspectie • Rioolrenovatie
• Inspectie, onderzoek & advies
Heuningstraat 23C 4051 CA Ochten Te l e f o o n : 0 3 4 4 6 4 4 5 0 4 info@vanviegenriooltechniek.nl w w w .v a n v i e g e n r i o o l t e c h n i e k . n l
pagina 6
van Viegen Riooltechniek B.V. is een jonge, ambitieuze organisatie op het gebied v inspecteren, vervangen van rioleringen bij o.a. overheid, bedrijven, instellingen en pa onze medewerkers actief in Midden en Oost Nederland. Onze organisatie is VCA** en gecertificeerd. Een volledig bedrijfsprofiel kunt u terugvinden op www.vanviegenriooltechniek.nl
Afwijking van het protocol i.v.m. coronavirus De activiteiten rond 4 en 5 mei vinden dit jaar door de omstandigheden vooral vanuit huis plaats. Daarom vraagt het Nationaal Comité 4 en 5 mei aan heel Nederland om op 4 mei de vlag thuis de hele dag halfstok te hangen ter nagedachtenis van de oorlogsslachtoffers en op 5 mei de vlag uit te steken om de vrijheid uit te dragen en als eerbetoon aan hen die ons 75 jaar geleden hebben bevrijd. Dit in tegenstelling tot het vlagprotocol zoals dat normaal geldt en hieronder beschreven wordt:
VLAGPROTOCOL 4 MEI 2020
Op de avond van 4 mei hangen in Nederland
De vlaginstructie is verplicht voor de
de vlaggen halfstok als blijk van eerbied en
Rijksoverheid en lokale overheden. Burgers
respect voor de doden. De periode waarin de
mogen naar eigen inzicht vlaggen.
vlag halfstok hangt duurt van 18.00 uur tot zonsondergang. De vlag die gebruikt wordt is
> Lees verder op pagina 9
de Nederlandse driekleur zonder wimpel. Op 4 mei blijft de vlag halfstok hangen na de twee minuten stilte en wordt niet in top gehesen. De manier waarop gevlagd moet worden, is vastgelegd in een protocol van de Rijks overheid.
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 7
ij PuurZ t en rp ontwet jouw k a a m jurk in droomatelier! eigen
• • • • • • •
Bevestigingstechniek Betonboringen Betonzagen Asfaltzagen Installatieservice Verkoop diamantgereedschappen Ruime ervaring in heel Europa
Rozenstraat 2b, Opheusden www.puurzij.nl, 06 - 23 23 33 00
Voor onderhoud en reparatie, APK, schadeherstel, diagnostiek, banden & airco service. Oude Broekdijk 16 - 4041 AR Kesteren Tel. (0488) 482716 - Mobiel (06) 13192805 Email: info@betonboringenbetuwe.nl Internet: www.betonboringenbetuwe.nl
autovakmeester.nl/roelofsen ‘Wij hebben alles in huis om complete projecten te realiseren.’
‘KENNIS EN CREATIVITEIT’
‘Bij ons ervaart u de kennis op het gebied van advisering, ontwerp, aanleg en onderhoud van tuinen, (bouw) terreinen en groenvoorzieningen’
Onze missie? Mensen laten genieten van de buitenruimte.
Lakemondsestraat 13b | 4043 JC Opheusden t (0488) 44 30 93 | e info@vdbh.nl | www.vdbh.nl pagina 8
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Richtlijnen Hieronder vindt u een aantal richtlijnen met betrekking tot het uithangen van de Nederlandse vlag: •
Er is geen richtlijn voor de afmeting van de
vlag, behalve dat de lengte zich verhoudt tot
de breedte als 3:2.
•
De vlag mag in gehesen situatie nooit de
grond raken. De vlaggenstok moet dus een
goede lengte hebben.
•
In principe mag de onderste punt niet aan de
mast worden bevestigd; de vlag dient te
4 mei 2020 Neder-Betuwe
wapperen. In het geval dat de vlag anders de
Dit jaar mag op 4 mei de vlag de
grond raakt, mag hier een uitzondering op
hele dag halfstok; dit in tegen
gemaakt worden.
stelling tot het normaal geldende
•
De vlag mag niet tussen zonsondergang en
protocol. ’s Avonds vanaf 20.30
zonsopgang worden gehesen of blijven
uur kunt u op het YouTubekanaal
hangen. Een uitzondering daarop is wanneer
van gemeente Neder-Betuwe de
de vlag dusdanig verlicht is dat de kleuren
herdenkingstoespraak vinden van
goed te zien zijn.
burgemeester Jan Kottelenberg.
•
Op 4 mei wordt ‘uitgebreid’ gevlagd, dat
Ook is op dit kanaal te zien hoe
betekent dat de vlag op alle rijksgebouwen
eerder op de dag in beslotenheid
uithangt.
in de dorpen kransen en bloemen
•
Alleen de Nederlandse vlag wordt halfstok
bij de monumenten en op de
gehangen, overige vlaggen niet.
oorlogsgraven zijn gelegd.
Hijsen en neerhalen 5 mei 2020 Neder-Betuwe
Bij het hijsen van de vlag wordt deze eerst vol
Hangt u op 5 mei de hele dag de
gehesen, waarna hij langzaam wordt neergehaald
vlag in top! Op die manier kunnen
tot het midden van de vlag op de helft van de
wij in verbondenheid toch samen
normale lengte is gekomen. Daarna wordt de
op bescheiden maar zichtbare
vlaggenlijn vastgebonden. Na zonsondergang
wijze onze dankbaarheid tonen
wordt de vlag op herdenkingsplaatsen
voor 75 jaar vrijheid.
neergehaald. Bij het neerhalen van de vlag gaat de vlag vanaf halfstok eerst naar de top alvorens neergehaald te worden.
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 9
Tuincentrum Van Binsbergen vof Dealer van: arendsnatuurlijk.com woodvision.nl | tuindeco.com carpgarant.nl
Industrieweg 2a , Kesteren T. 0488 48 4030 info@mpolman.nl www.mpolman.nl
Nijverheidsweg 4a 4041 CK Kesteren T 0488 723124 E info@arendsnatuurlijk.com
TUINPLANTEN | LANDBOUWZADEN BESTRIJDINGSMIDDELEN | ALLE SOORTEN POOTAARDAPPELEN EN MESTSTOFFEN | ALLES VOOR UW GROENTETUIN
Broekdijk 31a Kesteren 0488 - 48 13 43
HONDENTRIMSALON
BOUWENS BOOGERD
Kerkdwarsstraat 1, Kesteren T. 0488 75 90 05 | E. info@hbwonen.nl I. www.hbwonen.nl
Torenstraat 14 4041 ga kesteren 0488 - 72 58 50 www.hbkaasenmeerkesteren.nl
Hilde Boelhouwers-Koops Markstraat 2a 4041 EB Kesteren Telefoon 0488 - 48 29 85 of 06 - 53 35 46 64 THUIS OPHALEN EN BRENGEN IS MOGELIJK
Schoon he?
Nedereindsestraat 2 4041 XG Kesteren T (0488) 48 10 95 kesteren@bhmadvies.nl
Onderbouw VMBO,HAVO en VWO Bovenbouw MAVO kesteren@pantarijn.nl www.pantarijn.nl
pagina 10
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Teloorgang station Kesteren
TELOORGANG STATION KESTEREN DOOR BOMBARDEMENTEN Hetgeen nog over is van het station in Kesteren herinnert aan het belangrijke overstap station dat het ooit was voor de richtingen Amersfoort, Amsterdam, Dordrecht, Arnhem en Nijmegen. In de beste jaren konden reizigers zelfs vanuit Duitsland door naar Amsterdam of over stappen naar Rotterdam. Het station was ook belangrijk voor de het transport van fruit en bomen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd het uit 1886 daterende station getroffen door bombardementen. Daarbij werd de dienst woning verwoest en liep het stationsgebouw flinke schade op. In 1944 werd de spoorbrug over de Rijn opgeblazen. De spoorbrug werd daarna niet meer hersteld. De NS had inmiddels via Utrecht en Arnhem rechtstreekse verbin dingen met Duitsland en dus was de spoor verbinding tussen Rhenen en Kesteren niet meer nodig. Op de pijlers van de oude spoorbrug werd een verkeersbrug gebouwd. Deze brug werd in 1957 in gebruik genomen.
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
In datzelfde jaar werd station Kes teren omgedoopt tot Kesteren- Rhenen. Daarna gaat het snel bergafwaarts met het station. In 1961 werd de locomotievenloods gesloopt. In deze loods stonden de zogenoemde opdruklocomotieven opgesteld, die de reizigerstreinen over de Rijnbrug moesten duwen. De zwaarste klap kreeg het station echter in 1963, als een felle brand een groot deel van het stations gebouw verwoest. Ook de perron luifels gingen hierbij verloren.
In de jaren daarna zou nog meer van het stations gebouw verdwijnen. Uit de gesprekken om de oude spoorverbinding naar Rhenen te herstellen is, vanwege de kosten, niets gekomen. Wat is overgebleven is het brede ingangsgebouw en een dienstwoning. Laatste tijd hebben er plannen gecirculeerd voor de vestiging van kantoren, maar concreet is er nog geen ontwikkeling te melden. Het blijft voorlopig dus station Kesteren.
pagina 11
Bonegraafseweg 6 4051 CH Ochten T: 0344 - 64 24 04 www.primavoorelkaar.com info@primavoorelkaar.com
NIEUW Dokter G. van Empelstraat 17 | 4043 LZ Opheusden T. (0488) 44 25 44 Open van 8.00 - 18.00 uur Dalwagen 29B | 6669 CA Dodewaard T. (0488) 41 29 99 Open van 8.00 - 17.00 uur Apothekers: J. Wisman, B. Nowicki, M. van Gessel, M. van Hunnik en medewerkers zijn u graag van dienst.
www.apotheekdelinge.nl
• Landbouwmaterialen • Schrikdraadapparaten • Afrasteringmateriaal • Alle soorten draad en gaas • Ladders • Kruiwagens • (Tuin-)gereedschappen
Dorpsstraat 14-16 | 4043 KK Opheusden Tel. 0488 - 44 14 12 | www.degaasgigant.nl info@degaasgigant.nl
pagina 12
High tea of brunch aan huis! Ook leuk voor moederdag. Vraag naar de mogelijkheden.
Burgemeester Lodderstraat 11 Opheusden T. 06-31 16 64 52
MAATWERK & KWALITEIT!
• ZONWERING • ROLLUIKEN • SCREENS • HORREN T. 06 29 10 18 20 E. info@jmeijeringmontage.nl Zonwering en rolluiken WWW.JMEIJERINGMONTAGE.NL
Zonwering en rolluiken
0488 - 44 06 83 DALWAGENSEWEG 17 4043 MS OPHEUSDEN ONLINE@VDGARDEWARENHUIS.NL WWW.VDGARDEWARENHUIS.NL
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Oorlogsmisdaad
OORLOGSMISDAAD OP DE GREBBEBERG
Albert Verwoert (geb. 6 oktober 1913) uit
40 soldaten, gevuurd vanaf de berg. Daar-
Opheusden behoorde tot een groep krijgs-
door werden Albert en negen kameraden
gevangen militairen van het 1-l-8 Regiment
door kogels uit Nederlandse geweren ge-
Infanterie uit de stellingen, gelegen zuid-
dood. Ze zijn door hun medegevangenen
west van de Grebbesluis in het hoorn-
in de berm aan het zuiden van de straat-
werk-zuid op de Grebbeberg in Rhenen.
weg gelegd. Op deze plaats werden zij ge-
Zij werden in de middag van 12 mei 1940
vonden op 16 mei 1940 en werden op de-
overmeesterd en moesten hun tuniek
zelfde dag begraven op de Grebbeberg in
uittrekken en met de handen omhoog zich
het tweede Hollandse graf. In het militaire
opstellen op de WageningseÂstraatweg.
rapport wordt dit een oorlogsmisdaad
Op de plaats waar de Grebbedijk en de
genoemd. Een van de grafstenen op de
WageningseÂstraatweg samenkomen, tussen
Erebegraafplaats herinnert aan Albert
het hoornwerk-noord en -zuid. Zij kregen op-
Verwoert. Hij ligt op rij 2, graf 8. Samen
dracht om in de richting van Wageningen
met hem sneuvelde ook Marten Thijssen
te lopen. Toen zij op de straatweg stonden
(geb. 10 februari 1913) uit Opheusden.
werd er op de groep, die bestond uit ongeveer
Die ligt op rij 2, graf 1.
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 13
w
w
w .w 06 ard 22 th e 50 kw 36 er 71 ken
.n
l
Thomas van Beek
Kerkstraat 7, 6669 DA Dodewaard Telefoon +31 (0)488 - 417 272 E-mail info@geurts.com www.geurts.com
Nassaulaan 2a, Dodewaard Telefoon:(0488) 41 22 12 info@fotovanbeek.nl www.fotovanbeek.nl
Skoy
Binnen- en buitenkussens en matrassen op maat
skoy.nl
Skoy
U ook toe aan een dakrenovatie?
Spacovers op maat
skoy.nl
Skoy
Matensestraat 50 6669 CJ Dodewaard T: 0488 745 101 info@buntasbestsanering.nl www.buntasbestsanering.nl
Outdoor cooking
skoyoutdoorcooking.nl
LASERSNIJDEN & PLAATBEWERKING
Precies, staal!
Dalwagen 29c | 6669 CA Dodewaard T: 0488 – 41 00 40
kliniek-klaver4dieren.nl pagina 14
Molenpad 1 6669 BP Dodewaard Tel. 0488-411255 coop.dodewaard@coop.nl
Houtmanskampweg 17, Dodewaard T. 0488 - 41 31 41 E. info@andrevanbeynum.nl I. www.andrevanbeynum.nl OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Drie verzetsstrijders
DRIE VERZETSSTRIJDERS UIT LUNTEREN GEDOOD IN DODEWAARD In de nacht van 10 op 11 november 1944 namen beide broers deel aan een wapen dropping in de Fliert in de buurt van Nederwoud. In diezelfde periode voorzagen zij de geheim agent Gilbert Sadi Kirschen van berichten over troepenverplaatsingen van de Duitsers in en rondom Ede. Maar in de nacht van 28 december 1944 mislukte een nieuwe wapen Henk van der Mheen
Wim van der Mheen
dropping en kregen ze de Sicherheitsdienst achter zich aan.
De Lunterse smid Wim van der Mheen (bijna 22 jaar) gaf op zaterdag 30 september 1944
Lange tijd werd er daarna niets meer van de
leiding aan een groep jongeren die een stuk
broers vernomen. Pas in juni 1945 vond een
van de spoorweg tussen Barneveld en Lunteren
boer in Dodewaard de lichamelijke resten
opbliezen. Omdat de Duitse bezetter geloofde
van Wim van der Mheen en medeverzets
dat de schade was ontstaan door een geallieerd
strijder Koen van Esveld bij een vermoede
vliegtuig, bleven represaillemaatregelen uit.
lijke inslagkrater van een V1. Het stoffelijk overschot van Henk van der Mheen werd op
Zijn broer Henk (20), die als kantoorbediende
30 juli 1946 op aanwijzing van een vrouw
bij de melkfabriek Concordia in Ede werkte,
gevonden in een grafheuvel, waar ook enkele
was eveneens bij de acties betrokken. In de
Duitse soldaten lagen begraven. Hij is waar
nacht van 22 op 23 oktober 1944 werd een
schijnlijk, samen met de Chileense Amerikaan,
groot aantal Engelse parachutisten, die na
doodgeschoten door een geallieerde schild
gevechten in bezet gebied waren achter
wacht, die niet op de hoogte was van de komst
gebleven, door de Duitse linies tussen Renkum
van de verzetsstrijders. Mogelijk ondergingen
en Wageningen heen gesmokkeld en over de
Wim van der Mheen en Koen van Esveld ditzelfde
Rijn gezet. Deze actie droeg de naam Operatie
lot. De stoffelijke resten van beide broers
Pegasus I. Wim en Henk waren beiden als
werden bijgezet in het Mausoleum in Ede.
gids bij deze actie betrokken.
Van de Amerikaanse regering ontvingen zij in 1947 postuum de Medal of Freedom. In april 2017 werd in Lunteren een straat vernoemd naar beide broers.
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 15
Bonegraafseweg 6 4051 CH Ochten T: 0344 - 64 24 04 www.primavoorelkaar.com info@primavoorelkaar.com
Momenteel werken wij tijdelijk alleen op afspraak. Liniestraat 28a | 4051BP Ochten T. (0344) 70 10 23 M. 06 16 52 88 73 info@buntstoffering.nl www.buntstoffering.nl
Industrieweg 19 | 4051 BW Ochten T. 085 - 0212999 E. info@hendrikstransportbedrijf.nl I. www.hendrikstransportbedrijf.nl
GELDERS STAALSTRAALEN SCHILDERSBEDRIJF B.V.
C. BIONDA
bouwkundig tekenwerk en advies
Altijd keuze uit 150 scooters Ook bieden wij u: Reparatie Onderdelen Accessoires Helmen Ophaalservice wanneer u met pech staat
www.bergscooters.nl Heunigstraat 31a
Bonegraafseweg 27a 4051 CG Ochten
Hermesweg 1 4051 BV Ochten Tel. 0344 - 64 29 24 Fax 0344 - 64 16 74 www.gsb.nl
Telefoon: 0344 - 64 48 30 Mobiel: 06 - 50 61 45 01 E-mail: marcobionda@hetnet.nl
Burgemeester Houtkoperlaan 3 4051 EW Ochten T. (0344) 64 23 00 Open van 8.00 - 18.00 uur Hoofdstraat 2 4041 AD Kesteren T. (0488) 48 21 33 Open van 8.00 - 17.00 uur Apothekers: J. Wisman, B. Nowicki, M. van Hunnik en medewerkers zijn u graag van dienst.
www.apotheekdebongerd.nl pagina 16
Dokter M. van Drielplein 1 4051 AX Ochten | T. 0344 60 50 20 OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Pijnlijk om te lezen
PIJNLIJK OM TE LEZEN
(door Ton Keuken)
Zonder een waardeoordeel te willen geven,
De kroniek vermeldt:
vond ik de passage over agent De Haas de
Tiel, 9 mei 1945, NSB’ers opgepakt en
Kroniek ‘Nieuw licht op de bevrijding van
gevangen gezet Op vrijdag 11 mei 1945
Tiel in mei 1945’ toch enigszins pijnlijk.
schrijft Holst een brief aan een familielid
Mijn vader en zijn broer Frans zaten in de
waarin hij het overbrengen van NSB’ ers
oorlog gevangen in de toenmalige boerderij
naar Tiel beschrijft: ‘Elke avond hebben wij
Keizershof in Ochten. Op de dag dat zij bezig
hier in de Stationsstraat een gratis voorstelling.
waren om hun eigen graf te graven aan de
Woensdagavond (9 mei J.R.) werden hier
kant van de sloot aan de huidige 44 R.I. straat,
aangevoerd een zestal N.S.B.’ers waaronder
recht tegenover nummer 3 waar mijn broer
de oud-burgemeester Beekman en De Haas
Hans woont, wist hij de executie te voorko-
uit Echteld. Deze moesten zich eerst op straat
men en hen vrij te krijgen. Mijn grootvader
ontkleden en oud goed aantrekken, waarbij
Frits had hem daartoe kunnen bewegen, want
luxe als boorden, dassen, zakdoeken enz.
die had van horen zeggen dat dit zou gebeuren.
verboden was. Dat ging onder allerlei spot-
Voor de rest kan ik er niet over oordelen, want
tende opmerkingen van het publiek. Agent
ik ken de staat van dienst van De Haas niet.
De Haas sloegen zij de uniformpet van het hoofd. Daarna moesten zij voor de Belgen marcheren, waarbij zij slagen en stompen kregen als zij iets niet goed deden. Vervolgens moesten zij allerlei liederen zingen, als Oranje boven, enz. Dit duurde van half negen tot 10 uur. Toen ben ik maar weggegaan. Ze stonden nog bij de spoorweg overgang aan de Lingedijk aan de slootkant, met de rug naar het publiek.’
Piet Oosterlee OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 17
Maatwerk is bij ons standaard Kozijnen van hout, kunststof of aluminium
Achterstraat 47 | 4054 MS Echteld Tel. (0344) 64 25 30 | info@vangessel.nl
www.vangessel.nl
ACHTERSTRAAT 30 4054 MT ECHTELD 0344 - 64 16 08 INFO@BUDDINGBV.NL WWW.BUDDINGBV.NL
SCHIETSPORTVERENIGING LE CARTOUCHE Sportpark “De Hoeken” Keizerstraat 104 4053 HK IJZENDOORN T: 0344-643840 (dinsdag en donderdag tussen 19 en 21 uur)
E: info@svlecartouche.nl WWW.SVLECARTOUCHE.NL
Kwint Dak Bonegraafseweg 6 4051 CH Ochten T: 0344 - 64 24 04 www.primavoorelkaar.com info@primavoorelkaar.com
DAKBEDEKKINGEN Spoorstraat 9 4054 MA Echteld
Tel.: 0344 - 620 857 Mob.: 06 - 178 366 71 info@kwintdak.nl
www.kwintdak.nl
SAMEN STAAN WE STERK! Firma van Wamel Voorstraat 45 | Echteld Telefoon (0344) 64 12 14 www.vanwamel.net
Voor al uw sloopwerkzaamheden
Wij verhuizen per 1 juni naar Tielsestraat 71-73 in Maurik
Gebroeders de Vree B.V. Brenksestraat 4a | 4054 NE Echteld t. 0344-64 28 05 | m. 06-23 661 489 e. info@gebroedersdevree.nl i. www.gebroedersdevree.nl pagina 18
Wijenburgsestraat 5 - 4054 JE Echteld T. 0344-646425 E. info@vandoorngrondverzet.nl I. www.vandoorngrondverzet.nl OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Ongelukken met achtergebleven munitie
Na de oorlog gebeurden er veel ongelukken met achtergebleven munitie, zo ook in Echteld. In een krantenbericht van 29 oktober 1947, letterlijk weergegeven in de toenmalige schrijftaal, lezen we het volgende:
‘VIER DODEN EN DRIE GEWONDEN’ In het dorpje Echteld bij Tiel heeft woensdag
De doctoren Van Driel uit Ochten en Guépin
middag een ernstige mijnontploffing plaats
uit Lienden waren spoedig ter plaatse en
gevonden, die aan drie personen uit Nijmegen
verleenden medische hulp. De lijken van de
het leven heeft gekost. Vier anderen, eveneens
omgekomenen waren verminkt. Omtrent de
uit Nijmegen afkomstig, werden zwaar gewond
juiste toedracht van de zaak tast men nog in
en moesten naar het ziekenhuis Bethesda in
het duister. Vast staat dat de zeven arbeiders
Tiel worden vervoerd.
tijdens de schafttijd in het keetje zaten, toen de mijn tot ontploffing is gekomen. Er zijn
Onder leiding van de Nederlandse Heide Mij
twee mogelijkheden, die door de politie
wordt thans de Linge verbeterd. Hiertoe waren
zullen worden onderzocht. De bom heeft ter
achttien arbeiders bij de Vogelenzangbrug
plaatse in de grond gezeten en is door de
bij Echteld werkzaam. Tijdens het schaften,
druk tot explosie gekomen. Ofwel de
het was toen omstreeks kwart voor drie,
arbeiders hebben de bom of mijn in de Linge
werd er een hevige ontploffing gehoord, die
gevonden, waarna zij hem naar het keetje
tot ver in de omtrek klonk. De bewoners van
hebben gebracht, om hem in de rustperiode
het nabijgelegen café dachten direct aan de
te onderzoeken.’
arbeiders die bij de Linge werkzaam waren. Tot zover het bericht. Het zal altijd een Toen men ter plaatse verscheen, was het
mysterie blijven hoe de Nijmegenaren
toneel, dat men daar zag, verschrikkelijk.
J.F. Janssen (48), P.A. Otten (21), P. van der
Het bleek, dat drie personen op slag waren
Linden (47) en W. Raste (58) de dood vonden.
gedood, terwijl er vier personen werden
Laatstgenoemde bezweek aan zijn
gewond.
verwondingen.
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 19
CO N S T R U CT I E | M AC H I N E B O UW | MON TAG E | LOOD SE N | T RAN SPORT
Nef it
houdt
îw ~ N eaÜêK d e r l ag n dK aå r mi NIEUW! Dhr. J. van Leeuwen
• Chauffeur vrachtauto met laadkraan
Colleg gezoc a’s ht!
• Constructiebankwerker
ÉÉ
Nefit Easy
Tolsestraat 5, 4043 KB Opheusden
Tel.: (0488)-441818 | Fax: (0488)-442973 de slimste thermostaat E-mail: vanleeuwenwandafwerking@kliksafe.nl Ne f it houdt Nederland war m
NIEUW!
Nefit Easy
• Montagemedewerker
de slimste thermostaat
• Monteur buitendienst Interesse? Mail je sollicitatie naar info@vandoorn.net
constructie machinebouw montage dak en wand transport loodsen grondverzet
constructie machinebouw montage dak en wand transport loodsen grondverzet
Industrieterrein ‘De Heuning’ | Industrieweg 21 Ochten T: 0344 - 64 36 22 | info@vandoorn.net | www.vandoorn.net
Hoe simpel kan het zijn?
Maak kennis met Nefit Easy. Neem vrijblijvend contact met ons
Verwarmen zoals u het wilt Makkelijk te bedienen, altijd en overal met handige app Zelflerend en service op afstand mogelijk Maak kennis met Nefit Easy. Neem vrijblijvend contact met ons op: Hoe simpel kan het zijn? De ideale hulp om energie te besparen Verwarmen zoals u het wilt Zonder contract abonnementskosten Makkelijk te bedienen, altijd enof overal met handige app Zelflerend en service op afstand mogelijk De ideale hulp om energie te besparen Zonder contract of abonnementskosten
Dalwagenseweg 2 | 4043 MX Opheusden Tel (0488) 44 13 74
www.roelofsen-installatie.nl
Industrieterrein De Heuning - Industrieweg 21 4051 BW Ochten T: (0344) 64 36 22 E: info@vandoorn.net
www.vandoorn.net
Industrieterrein De Heuning - Industrieweg 21 4051 BW Ochten T: (0344) 64 36 22 E: info@vandoorn.net
www.vandoorn.net
pagina 20
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
EEN NIEUW LIED 5 MEI 1945 Geschreven door Ida Gerhardt Ik sloeg de luiken open, daar lag het groene land, van licht en wind belopen van wateren omrand. Hoe schoon lag het te blinken die morgen in de Mei!
Feestvierende mensen in Dodewaard na de oorlog
Mijn fonklend land was vrij. Ik deed de welpomp zingen wat koel in de aarde sliep ten dagelicht kwam springen, het klare water diep. Hoe goed was het te drinken
VOOR
die morgen in de Mei! O land, ten laatste vrij! Ik ging mijn eigen ronde van werk in hof en huis, en elk gerei hervonden R aanval
n VOO huis Ochte Gemeente ptember 1944 se NA
het glansde klaar en kuis. Hoe blonken alle dingen die morgen in de Mei! Mijn eigen land, weer vrij! Ik knielde, laag bij de aarde, toen sprak - - de áárde niet: ‘Wie wachtend zich bewaarde, dien schenk Ik een nieuw lied’.
Gemeentehuis Ochten NA aa nval september 19 44
Hoe zoet is het te zingen te morgen en te Mei, hoe blinken alle dingen! Mijn land, mijn hart is vrij!
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 21
Totaalleverancier
Welkom in onze showroom! Dagelijks geven wij persoonlijk advies aan bedrijven en ZZP’ers die werkzaam zijn in de infra, transport, logistiek en bouw. Kom eens langs in onze showroom en kijk wat wij voor uw bedrijf kunnen betekenen.
Mercuriusweg 44 • 4051 CV Ochten • Tel: (0344) 642834 Info@hkvochten.nl • www.hkvochten.nl pagina 22
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
HANNES OVER MEVR. VAN DRUTEN UIT ELDIK Op 25 december 2011 publiceerde De
Ineens begon mevrouw Staal ‘Stille Nacht’ te
Gelderlander een verhaal van Hannes van
zingen. En allen zongen mee. Nooit is dit lied
den Hatert over de evacuées in de boerderij
plechtiger gezongen als op die gevaarlijke
de Prinsenhof in Echteld. Het was ijskoud.
balkerzolder. Ook de tranen bleven niet
‘De stilte werd alleen onderbroken door de
achterwege.’
geluiden van een evacuee als deze iets op de emmer had gedaan en van het bidden van
En toen? ‘Op Tweede Kerstdag twee mannen
mevrouw Van Druten uit Eldik. Zij bad voor
over het ijs naar de boerderij gelopen met
haar zoon Rinie, die tijdens het vluchten uit
een slee. Ze waren van het Rode Kruis en
Eldik door Duitse soldaten van de straat was
kwamen een krentenbrood brengen. Toen
geplukt. Hij moest in Ochten voor hun aan de
zij weg wilden gaan klonk er vanaf de zolder
dijk en linie gaan werken. Vanaf die dag op
een geschreeuw van jewelste. Het was
het laatst van september had men niets meer
mevrouw Van Druten, die als een raket van
van hem vernomen.’ Een prachtig stukje uit
de zolder kwam. Huilend riep ze: ‘Rinie, Rinie,
dit interview over de winter in 1944 is ook:
mijn jungske, mijn jungske’. Ze vloog op hem
‘Opa Van Soest, een evacuee uit Scheveningen,
af en viel om de hals. En een eveneens
zei ineens: ‘Er wordt niet geschoten omdat
huilende Rinie zei maar: “Mam, mam, pap,
het kerstavond is. Dat deden ze in ‘14-’18 ook
pap, ik wist niet beter dan dat jullie in
niet.’ Na die woorden werd het echt stil en
Friesland zaten. Het werd daar in 1944 op het
iedereen begon terug te tellen.
ijs een Kerstmis om nooit te vergeten.’
DE BEVRIJDERS WAREN NIET ALTIJD EVEN LIEF Zij roofden huizen leeg en kraakten brandkasten. Zo blies de Amerikaanse explosievendienst de brandkast in het gemeentehuis in Dodewaard op en maakte heel veel zilveren daalders buit. Omdat de Amerikanen bij een Duitse tegenaanval onder vuur kwamen te liggen, werden de munten begraven in een schuttersputje. Volgens een oorlogshistoricus is die zilverschat nooit gevonden. Toch moet die plek wel ongeveer bekend zijn.
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 23
HET RAAKT ONS ALLEMAAL
ROUWEN DOEN WE SAMEN! Anders samenzijn Anders omgaan met verdriet Anders omgaan met emoties en aanraking Een goed afscheid en met elkaar rouwen is mogelijk, maar het is anders!
oogmeting is mogelijk
volgens RIVM maatregelen
De wensen worden beperkt i.v.m. de maatregelen van de Rijksoverheid. Binnen de beperkingen zijn er voldoende mogelijkheden om een waardig en goed afscheid te realiseren.
tot hart Van mens tot mens van hart Daniëlle zijn wij er voor u! Gertwin en
TEL. 0488 - 41 10 55 - INFO@WEVERSUITVAART.NL - WWW.WEVERSUITVAART.NL
Hoofdstraat 28, Kesteren | T. 0488 481305 www.oogwereld.nl
Van droom tot tuin... ...wij maken uw wensen die u voor een tuin heeft werkelijkheid.
Ambachtstraat 2, Ochten 06 - 5379 5485 info@vandijkbuiteninrichting.nl www.vandijkbuiteninrichting.nl pagina 24
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Burgemeester J.A. Houtkoper
UIT HET WEDEROPBOUW VERSLAG VAN BURGEMEESTER HOUTKOPER In februari 1946 maakte burgemeester
van gesloopte panden), 100 vierkante meter
J.A. Houtkoper een verslag van acht maanden
triplex, 2.493 vierkante meter glas en
wederopbouw. Voor de wederopbouw van
substituut glas en 7.400 vierkante meter riet.
de gemeente Echteld, met name voor het dorp Ochten, waren 967 bouwvakarbeiders en grondwerkers aan het werk. Zij kwamen, behalve uit eigen gemeente, uit Rotterdam, Amsterdam, Den Haag, Delft, Leerdam, Geldermalsen, Veenendaal, Cothen, Culemborg en uit enkele plaatsen in Friesland en Drenthe. Voor zover mogelijk werd dagelijks voor het vervoer van huis naar het werk gezorgd, maar er waren ook 300 arbeiders in het kamp Overbroek bij Ochten ondergebracht. De inwoners deden ook hun uiterste best. De ‘wederopbouwers’ verwerkten in totaal
Zij maakten van een schuurtje, kippen- of
21.251 kilogram ijzer, 1.200 rollen teerpapier,
varkenshok een woongelegenheid, begonnen
2.590 vierkante meter board, 675.000 kilogram
ook het frontgebied te zuiveren, te bewerken,
cement, 42.500 stuks dakpannen, 775 vierkante
te beplanten en te bebouwen.
meter hout, 1.332 door een fabriek geleverde
Met kolenschoppen werd het land bewerkt en
deuren, 3.000.000 stenen (afgebikte exemplaren
met stukken ijzer van een kapotgeschoten tank de ruïnes opgeruimd. Om de eerste noden op te vangen, werden er 102 noodwoningen, 44 noodboerderijen en 5 noodstallen gebouwd, terwijl er ook drie schuren als noodboerderij en 27 schuren als noodwoning werden ingericht. Tenslotte maakte men in tien te slopen panden ook nog eens noodwoningen.
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 25
Bevrijding 1945
BEVRIJDING 1945, FEEST WAS HET ZEKER NIET! Begin april 1945 werd onze
EEN GROTE RAVAGE
gemeente gedeeltelijk be-
Meijering had een speciale
vrijd door Canadese en
doorgangspas (zonder foto)
Belgische troepen. In mei
geleend, omdat hij
1945 volgde de capitulatie.
anders vanaf de Steegakker
Eerst werden de lichamen
niet naar het ouderlijk huis
van de dode soldaten en
mocht. Er lagen namelijk te
het omgekomen vee begra-
veel mijnen. In en om het ou-
ven en de achtergebleven
derlijk huis was het een grote
explosieven opgeruimd.
ravage door een paar voltref-
Toen kon de bevolking
fers. ‘Ramen zaten er niet in’,
terugkeren. Wat ze
schrijft hij, ‘en in het dak wa-
aantroffen, waren dorpen
ren enkele grote gaten, waar een granaat in was
die grotendeels waren
geslagen. Het water had ongeveer één meter
verwoest.
hoog in het huis gestaan, dat was aan het Ook waren er nog vele veldgraven van omge-
behang te zien.’ Cor Meijering wist niet wat
komen militairen in onze gemeente. Dat staat te
hij daar in z’n eentje moest doen en ging dus
lezen op de website van de gemeente Neder-
terug.
Betuwe. Feest was het zeker niet. We nemen u mee in het verhaal van Cor Meijering, die in die tijd bij zijn ouders in de Matensestraat in Dodewaard woonde. We schrijven zijn beleving letterlijk vanuit zijn verslag op.
De familie Meijering voor ‘De Hezerhut’, de woning waar ze als evacuee verbleven pagina 26
De ouderlijke woning aan de Matensestraat
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Bevrijding 1945
DODE DUITSERS Ook het gehuurde aardappelland aan de Maten moest in orde worden gemaakt. Omdat het onkruid erg hoog stond, werd het eerst gemaaid. Cor Meijering kwam daarbij een punt van de schoen van een dode soldaat tegen. Dat ging hij op het gemeentehuis melden en daar kreeg hij direct de boodschap mee dat hij een dieper graf moest graven en dat er een politieagent zou komen kijken of er nog een herkenningsplaatje te vinden was. ‘Toen ik de grond er afhaalde, bleek dat er twee Duitsers begraven lagen. De schedels waren helemaal schoon, maar de rest van het lichaam was in verre staat van ontbinding. Toen de politie er was, heb ik met een drietands haak de lijken in het diepe graf getrokken, Wat natuurlijk een verschrikkelijke lucht teweegbracht. Daarna heb ik het graf dichtgemaakt, en het hele stuk waar ze gelegen hadden met paaltjes en wat draad afgezet.’ Later ging hij vanuit Leende, waar de familie naartoe was geëvacueerd, met zijn broer Henk
Dit is een kleine greep uit de verhalen van
en zwager Van de Kolk liftend en lopend terug
Cor Meijering, die onder meer in het boek
naar Dodewaard om wat aan het huis te doen.
‘Gevlucht Behouden Bewaard’ staan, dat is uitgegeven door Boekhandel R. v.d. Meijden
‘Eerst hebben we het voorhuis, dat een
in Kesteren.
beschoten kap had, met de pannen van het achterhuis waterdicht gemaakt. Zo goed en kwaad als dit ging, hebben wij met de tussenwand van de twee voorste slaapkamers wat triplex was, de ramen dichtgespijkerd. Zodat we als het regende, tenminste droog konden zitten.’ De familie kon weer thuiskomen, maar het was niet best allemaal, puur behelpen.
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 27
Nieuwbouw Nieuwbouw Nieuwbouw Nieuwbouw Bel voor een afspraak: Ton Keuken (06) 53 63 87 78 Verbouw Verbouw Ton Snijders (06) 27 37 07 65 Verbouw Verbouw Verbouw Aanbouw Aanbouw Aanbouw STROOM EN GAS NU Aanbouw Aanbouw AANTREKKELIJK GEPRIJSD! Renovatie Renovatie Renovatie Wilt u vrijblijvend een offerte? Stuur dan een e-mail naar info@tonkeukenconsultancy.nl met Nieuwbouw Restauratie Renovatie Renovatie Restauratie een kopie van uw laatste jaarafrekening en u krijgt van ons een gespecificeerd overzicht met Restauratie Verbouw
Nieuwbouw
nette prijzen. Of bel ons voor informatie.
Restauratie
Wij zijn sinds 2012 exclusief partner van Sepa Green Energy met veel (zakelijke) relaties bij u in de buurt. Bij ons staat u nooit in de wacht, want u kunt ons rechtstreeks bellen of e-mailen.
Ook voor zonnepanelen en andere groene energieoplossingen zijn wij de juiste partner!
t Daarbokuuwnen! u opt
DaarbokuuwnDena!ar kunt ! p en u op bouwr ku unut o
Broekdijk 26 4041 CV Kesteren Tel. (0488) 483235 www.bouwbedrijftornbroers.nl
info@bouwbedrijftornbroers.nl Restauratie
Daa bou Daarbokuwen! t op Renovatie u op Daarbokuuwnenu ! p Aanbouw
uo
Broekdijk 26 4041 CV Kesteren Tel. (0488) 483235 Restauratie Broekdijk 26 www.bouwbedrijftornbroers.nl 4041 CV Kesteren Tel. (0488) 483235 info@bouwbedrijftornbroers.nl Wij geven u ENERGIE! info@bouwbedrijftornbroers.nl www.bouwbedrijftornbroers.nl Broekdijk 26 4041 CV Kesteren Tel. (0488) 483235 Ton Keuken Consultancy
Torenstaat 3, 4041 GA Kesteren
info@bouwbedrijftornbroers.nl www.bouwbedrijftornbroers.nl
Broekdijk Broekdijk 26 4041 CV Kesteren Tel. (0488) 48323526 4041 CV Kesteren Tel. (0488) 483235 info@bouwbedrijftornbroers.nl www.bouwbedrijftornbroers.nl info@bouwbedrijftornbroers.nl www.bouwbedrijftornbroers.nl
Bij ons verkrijgbaar:
Ten onrechte beschuldigd in de schaduw van Market Garden
Veel oorlogs boeken vanuit voorraad leverbaar
Dit boek is de gereconstrueerde levensbeschrijving van de verzetsstrijder Johannes van Zanten. 390 pag.
€ 29.95
a. Nedereindsestraat 7 p. 4041 XE Kesteren t. 0488 - 48 22 26 e. info@vdmeijden-boekhandel.nl w. www.vdmeijden-boekhandel.nl
pagina 28
Boekhandel & uitgeverij
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Cijfers
ONGEVEER 1350 SOLDATEN GESNEUVELD Schade in Neder-Betuwe groot Er zijn in de gemeente Neder-Betuwe ongeveer 350 geallieerden en ongeveer 1000 Duitse soldaten gesneuveld. De begraafplaatsen laten zien dat niet iedere soldaat is geïdentificeerd. Ook zijn er in en net na de oorlog burgers door de oorlogshandelingen of als gevolg daarvan overleden. De schade was zo groot, dat het herstel van de wegen en van de dorpen tientallen jaren duurde. Omvang van de materiële schade Om een beeld te geven van de materiële schade, geven we die in categorieën per dorp weer. A.
totaal verwoest of onherstelbaar beschadigd
B.
zwaar beschadigd maar herstelbaar
C.
licht beschadigd
D. onbeschadigd
DODEWAARD A B C D
17 15 68 0
% % % %
OCHTEN A B C D
38 27 30 5
% % % %
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
OPHEUSDEN A B C D
27 33 40 0
% % % %
KESTEREN A B C D
IJZENDOORN A B C D
7 18 72 3
% % % %
13 19 53 15
% % % %
ECHTELD A B C D
6 6 60 28
% % % %
pagina 29
Broekdijk 38, Kesteren | 0488 - 480 525 | Ontwerp/offerte op afspraak
www.rhijnartkeukens.nl
pagina 30
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Boogaerdt
UITVALSBASIS VERZET BIJ BOOGAERDT Een verzetsstrijder die
Geen wonder dat er een link
eigenlijk nooit zo voor het
gelegd kan worden tussen
voetlicht heeft gestaan is
hem en de bekende
Piet Boogaerdt. Hij kwam in
verzetsstrijder Johannis van
1941 uit Oostkapelle en
Zanten uit Kesteren.
kocht een fruitteeltbedrijf
Iedereen is tegenwoordig
in IJzendoorn. Hij zat onder
wel enigszins bekend met internet. Als je de namen
andere met Dick Kwindt (hoofdonderwijzer in Ochten),
van Frits de Zwerver, die ook
Frits de Zwerver
nog sprak tijdens de viering
Paul van Zorge (hoofdonderwijzer in Echteld, J.A. Houtkoper
van 25 jaar bevrijding in Ochten, en Piet
(hoofd Distributiekantoor Ochten), en dokter
Oosterlee ingeeft, krijg je een overzicht van
M. van Driel uit Ochten in een kern van de
wat zij hebben uitgespookt, ‘DEN VADERLANT
Landelijke Organisatie voor Hulp aan
GHETROUWE’.
Onderduikers. Hij wordt genoemd als betrokkene bij de overval van de Knokploeg
Piet Oosterlee gebruikte de fruitboerderij
Soest op het gemeentehuis in Ochten in
van Boogaerdt als uitvalsbasis voor zijn
1943, waarna hij ook moest onderduiken in
verzetsactiviteiten. Frits de Zwerver vertrok
Utrecht.
later naar Nederlands Indië, maar Piet liet zijn leven op 23
Eind 1943 huisden de eerste onderduikers bij
oktober 1944.
Boogaerdt. Twee hele belangrijke verzets
Hij werd dood
strijders die bij de familie Boogaerdt hebben
geschoten bij
gewoond zijn Frits de Zwerver, een alias van
een vlucht
ds. Frits Slomp, en Piet Oosterlee, een medisch
poging na een
student uit Zetten. Piet Betuwe, zoals hij werd
arrestatie.
genoemd of Piet van den Oever, zoals zijn werkelijke schuilnaam was, heeft veel verzets daden verricht.
Piet Oosterlee OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 31
EEN KANT-EN-KLAARTUIN AAN EEN HAAK Plantencentrum Eerbeek is een kwekerij die het hele jaar door planten in alle geuren en kleuren levert aan tuincentra. Waar ze topkwaliteit leveren aan topklanten en waar elk plantje telt. Ruim tien weken per jaar profiteert de particulier mee tijdens de voorjaars verkoop in de grote kas. Met 22.000 vierkante meter, ofwel zo’n twee
welkom tijdens de voorjaarsverkoop, direct
voetbalvelden, is de enorme kas een indruk-
vanuit de kas. Met gepaste trots tonen de
wekkend onderkomen voor tientallen soorten
broers Dick en Jan-Dirk Eerbeek, naast het
kuip-, perk- en hangplanten in alle geuren en
algemene assortiment waaruit de bezoeker vrij
kleuren. Een toegewijd team van medewerkers
kan kiezen, voor het tweede jaar zijn ‘XXL-pot’,
verzorgt de plant vanuit hun eigen kennis en
een ’minituin aan een haak’ zoals zij het zelf
kunde met de liefde en zorg die de plant nodig
noemen. Deze hangpot met waterreservoir is
heeft. Dat kan gaan om kennis op het gebied
verkrijgbaar in verschillende samenstellingen
van teelt, maar ook om gewasbescherming,
en heeft een doorsnede van maar liefst zestig
voeding en bemesting. Hier telt elke plant met
centimeter. De prijs? Slechts € 24,50.
de juiste aandacht en zorg. Onder het oog van een specialist speelt de Dipladenia Sundaville
Kwaliteit
terrasplant bijvoorbeeld een belangrijke rol als
Jan-Dirk: ‘De pot kenmerkt de scherpe prijs-
visitekaartje van de kwekerij.
kwaliteitverhouding die we hanteren. We leveren puur topproducten aan topklanten.
XXL-pot
Kwaliteit is voor ons bepalend. We ontwikkelen
De kwekerij werkt, samen met ontwikkelaars
en kweken nieuwe soorten in samenwerking
van nieuwe soorten, vooral voor tuincentra in
met veredelaars. Daar profiteert de consument
binnen- en buitenland. Maar tien weken per
op deze manier ook van.’
jaar - van april tot en met juni - is de particulier
Plantencentrum Eerbeek | Dalwagenseweg 25 | 4043 MS Opheusden T. (0488) 44 14 89 | E. info@plantencentrumeerbeek.nl | I. plantencentrumeerbeek.nl pagina 32
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Naamgeving nieuwe straten
ALS DANK VOOR HULP BEDACHT BIJ NAAMGEVING AAN NIEUWE STRATEN - Artikel Reformatorisch Dagblad 1971 Op uitnodiging van het gemeentebestuur van Echteld, hebben de colleges van burgemeester en wethouders van de gemeenten Aalsmeer, Achtkarspelen, Benthuizen, Beusichem en Kollumerland een bezoek gebracht aan de gemeente Echteld. De bewoners van de voornoemde gemeenten hebben na de bevrijding erg veel gedaan voor het dorp Ochten dat zwaar getroffen was door de oorlog. Daarom besloot de Echteldse gemeenteraad vorig jaar, toen men de vijfentwintigste bevrijdingsdag vierde, om de herinnering aan de adoptiegemeenten levend te houden, deze vast te leggen via straat naam borden. In Ochten-Noord zijn 5 nieuwbouwstraten naar deze gemeenten genoemd en gisteren zijn de naamborden door de burgemeesters van de voornoemde gemeenten onthuld. Voor vele mensen in Ochten is het een vraag waarom men niet aan Erichem gedacht heeft, aangezien dit dorp wel het meest voor de inwoners van Ochten gedaan heeft. Vluchtelingen uit de Betuwe komen aan in Friesland
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 33
Pittige uitspraken
PITTIGE UITSPRAKEN BIJ 25STE REÜNIE 44E RI IN OCHTEN Over gebroken geweertjes en langharigen (door Ton Keuken)
Stad en Streek van 14 mei 1970 maakt er melding van: ‘Nog nooit is er zoveel belangstelling geweest als vorige week zaterdag het geval was bij de gehouden 25ste reünie van het 44e Regiment Infanterie, dat in de mobilisatiemaanden en in de meidagen van 1940 in Ochten was gelegerd.’
- Archief Parool 12 mei 1952 -
pagina 34
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
Pittige uitspraken
Hij sprak zijn verontwaardiging uit, dat dit in Amsterdam niet het geval was door het optreden van de jeugd. ‘Als het hier was gebeurd, dat er een nationale vlag verbrand was, dan weet ik zeker dat het voor de daders niet zo goed afgelopen zou zijn.’ Ook oudonderofficier Kuyl (zelf kaalhoofdig aan het worden, staat er in Stad en Streek bij) sprak eveneens zijn afschuw uit over de Amsterdamse langharigen. Het was overigens wel een indrukwekkende en plechtige herdenking. Daaraan werd meegewerkt door de zangvereniging Crescendo, Ik kan me als de dag van gisteren nog
het meisjeskoor Crescendo, de drumband Kunst
herinneren hoeveel (oud)militairen er door
en Vriendschap, muzikant W. Hommersom, die
het centrum van Ochten marcheerden.
de ‘The Last Post’ blies. De wethouders R. v.d. Hatert en H. van Lent, legden kransen
Maar ook flarden van de indrukwekkende
namens de gemeente en de Harmonie
toespraak van mr. dr. J. Hazenberg (oud-
speelde het Wilhelmus. De oudere genera-
burgemeester van Veenendaal en in de
tie zal zich nog wel herinneren aan dirigent
oorlog kapitein bij het regiment. Hij durfde
De Jong van de Harmonie. Die was er op die
nogal wat te zeggen. Hij beschuldigde de
dag voor de 25ste keer bij en had dus alle
mensen die in de vooroorlogse jaren met een
herdenkingen voordien meegemaakt.
gebroken geweertje liepen er schuldig aan
De herdenkingsrede werd op deze dag
waren dat het Nederlandse leger zo slecht
gehouden door oud-verzetsman ds. Slomp,
was bewapend. Hazenberg was er trots op
in de oorlog beter bekend als Frits de Zwerver.
dat zijn regiment één van de weinigen was die de Duitsers had tegengehouden. Burgemeester J.A. Houtkoper was blij dat hij de oudmilitairen in een gemeente kon ontvangen, waar de bevrijding op een uitbundige wijze werd gevierd. En nu komt het!
OranjeMagazine... 75 jaar bevrijding
pagina 35
Laten we vandaag op afstand blijven, om elkaar morgen nog sterker te omarmen