Adı, soyadı: Sınıfı, numarası: ……………… EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI 11. SINIF KİMYA 1. DÖNEM 2. YAZILI (3.KLASİK DOKÜMAN) Sınav tarihi, saati ve süresi: …… /….. /2012, ………………, 40 dakika Puan dağılımı: Her bir soru 10’ar puandır. Başarılar…
1. Aşağıdaki reaksiyon denklemine göre magnezyum (Mg), oksijen (O ) ile tepkimeye 2
girdiğinde magnezyumun kütlesinde 0,8 g artış oluyor, magnezyum oksit (MgO) bileşiği oluşuyor ve 30 kJ ısı açığa çıkıyor. MgO’in molar oluşma entalpisinin kaç kJ/mol olduğunu bulunuz (O:16). Mg + ½ O2 → MgO
2. 7,8 g potasyum (K), aşırı miktarda su ile tepkimesinde 38,4 kJ ısı açığa çıkıyor ve potasyum hidroksit ile hidrojen (H2) oluşturuyor. K + H2O → KOH + ½ H2 Potasyum hidrür (KH) bileşiğinin oluşma ısısı –60 kJ/mol olduğuna göre KH + H2O → KOH + H2 tepkimesinin entalpisi (ΔH) kaç kJ’dür? (K:39, O:16, H:1)
3. Bir elektroliz düzeneğinde 1,5 saat süre içerisinde 162 gram suyun elementlerine ayrıştığı bilindiğine göre suyun ayrışma hızı kaç mol/dakikadır? (H:1, O:16)
Deney sırası 1 2
[A] 1 2
[B] 1 3
Hız 1 36
4. Bir gaz kabında, sabit sıcaklıkta gerçekleşen,
2A(g) + 3B(g) ⇌ Ürünler tepkimesine ilişkin deney sonuçları yandaki gibidir. Tepkimenin hız bağlantısını (5 puan) ve yavaş adımın girenlerini (kat sayılarıyla beraber) (5 puan) yazınız.
1
5. X(g) + Y2(g) → XY2(g)
ΔH = 10 kJ XY2(g) + ½ Y2(g) → XY3(g) ΔH = 50 kJ Belirli sıcaklıkta yukarıdaki tepkimelere ait ΔH değerleri verilmiştir. X(g) + 3/2 Y2(g) → XY3(g) tepkimesine ait ΔH değeri kaçtır? (5 puan) Ara ürün hangi maddedir? (5 puan)
6. Bir tepkimede kullanılan katalizör aşağıdaki özellikleri nasıl etkiler? (5 x 2 = 10 puan) 1) Girenlerin potansiyel enerjisini 2) Ürünlerin potansiyel enerjisini 3) Tepkime entalpisi 4) Aktivasyon enerjisini 5) Aktivasyon enerjisine ulaşan tanecik sayısını 1) 2) 3) 4) 5)
7. X(g) + Y(g) → XY(g) reaksiyonu çok basamaklıdır (mekanizmalı). Reaksiyon mekanizmasının hızlı adımı aşağıda verilmiştir. 2X(g) + Y(g) → X2Y(g) (Hızlı adım) (Yavaş adım) ………………………………..
a) Yavaş adımın denkleştirilmiş reaksiyon denklemini yazınız (2 puan). b) Reaksiyonun hız ifadesi nedir? (2 puan) c) Reaksiyonun mertebesini (derecesini) belirleyiniz (3 puan). d) Reaksiyonun moleküleritesini belirleyiniz (3 puan). 8. Aşağıda verilen tepkimelerdeki Δn değerini ve KP - KC ilişkisini yazınız. 1. N2(g) + 3H2(g) ⇌ 2NH3(g) 2. 3Fe(k) + 4H2O(g) ⇌ Fe3O4(k) + 4H2(g) Tepkime
Δn
1. N2(g) + 3H2(g) ⇌ 2NH3(g)
KP - K C (1+4 puan)
2. 3Fe(k) + 4H2O(g) ⇌ Fe3O4(k) + 4H2(g) puan)
9. r = k [A]2 [B] hız ifadesine sahip kapalı bir kapta cereyan eden gaz fazındaki kimyasal reaksiyonun hızı (r1) 4x10–8 mol/Ls’dir. A’nın M derişimi 3 katına çıkarılıyor. Sonra kabın hacmi yarıya indiriliyor. Bu durumda hız (r2) kaç mol/Ls’dir?
2
(2+3
10. 2Fe + 3/2O2 → Fe2O3 Balkonuna demir korkuluk yapan bir kişi 25 gün sonra demiri boyamak için zımparaladığında 40 g pas (Fe2O3) çıkıyor. Buna göre Fe (demir) elementinin paslanma hızının kaç mol/gün olduğunu bulunuz (Fe:56, O:16, Fe2O3:160).
CEVAP ANAHTARI (3.KLASİK DOKÜMAN) Adı, soyadı: Sınıfı, numarası: …………………. EĞİTİM VE ÖĞRETİM YILI 11. SINIF KİMYA 1. DÖNEM 2. YAZILI Sınav tarihi, saati ve süresi: …. /…. /
, ……………….., 40 dakika
Puan dağılımı: Her bir soru 10’ar puandır.
1. Aşağıdaki reaksiyon denklemine göre magnezyum (Mg), oksijen (O ) ile tepkimeye 2
girdiğinde magnezyumun kütlesinde 0,8 g artış oluyor, magnezyum oksit (MgO) bileşiği oluşuyor ve 30 kJ ısı açığa çıkıyor. MgO’in molar oluşma entalpisinin kaç kJ/mol olduğunu bulunuz (O:16). Mg + ½ O2 → MgO Mg + ½ O2 → MgO 24 g + 16 g → 40 g 0,8 g artışta 30 kJ 16 g artışta x kJ x = 600 kJ açığa çıkar (1 mol MgO, elementlerinden oluşmuş olur). (5 puan) ΔHf = –600 kJ (5 puan) İşlem hatasından 3 puan kesilecektir.
2. 7,8 g potasyum (K), aşırı miktarda su ile tepkimesinde 38,4 kJ ısı açığa çıkıyor ve potasyum hidroksit ile hidrojen (H2) oluşturuyor. K + H2O → KOH + ½ H2 Potasyum hidrür (KH) bileşiğinin oluşma ısısı –60 kJ/mol olduğuna göre KH + H2O → KOH + H2 tepkimesinin entalpisi (ΔH) kaç kJ’dür? (K:39, O:16, H:1) 7,8 g 38,4 kJ 39 g x kJ x = 192 kJ (2 puan) K + H2O → KOH + ½ H2 ΔH = –192 kJ (2 puan) + KH → K + ½ H2 ΔH = +60 kJ (2 puan) KH + H2O → KOH + H2 ΔH = –132 kJ (4 puan) İşlem hatasından 3 puan kesilecektir. 2.YOL 7,8 g 38,4 kJ 39 g x kJ x = 192 kJ (2 puan) K + H2O → KOH + ½ H2 KH + H2O → KOH + H2
3
ΔH = –192 kJ (2 puan) ΔH(istenen) = ?
ΔH = ∑n ΔHürünler –∑n ΔHgirenler –192 = ΔH KOH – ΔH H2O ΔH(istenen) = ΔH KOH – [ΔH H2O + ΔH KH] Bu iki denklemi birbirinden çıkaralım: –192 – ΔH = –60 ΔH = –132 kJ (6 puan)
3. Bir elektroliz düzeneğinde 1,5 saat süre içerisinde 162 gram suyun elementlerine ayrıştığı bilindiğine göre suyun ayrışma hızı kaç mol/dakikadır? (H:1, O:16) 162 gram su = 162/18 = 9 moldür (2 puan). 1,5 saat ise 90 dakikadır (2 puan). O hâlde tepkime hızı; r = Δn/Δt = 9/90 = 0,1 mol/dakika bulunur (6 puan). İşlem hatasından 3 puan kesilecektir. Deney sırası 1 2
[A] 1 2
[B] 1 3
Hız 1 36
4. Bir gaz kabında, sabit sıcaklıkta gerçekleşen,
2A(g) + 3B(g) ⇌ Ürünler tepkimesine ilişkin deney sonuçları yandaki gibidir. Tepkimenin hız bağlantısını ve yavaş adımın girenlerini (kat sayılarıyla beraber) yazınız.
2 ve 3 rakamlarından 36 sayısına, 22x32 işlemi ile erişilebilir. r = k[A]2[B]2 şeklinde olmalıdır (5 puan). 2A(g) + 2B(g) ⇌ ……… (Yavaş adım) (5 puan) İşlem hatasından 3 puan kesilecektir.
5. X(g) + Y2(g) → XY2(g)
ΔH = 10 kJ XY2(g) + ½ Y2(g) → XY3(g) ΔH = 50 kJ Belirli sıcaklıkta yukarıdaki tepkimelere ait ΔH değerleri verilmiştir. X(g) + 3/2 Y2(g) → XY3(g) tepkimesine ait ΔH değeri kaçtır? Ara ürün hangi maddedir?
X(g) + 3/2 Y2(g) → XY3(g) Ara ürün: XY2(g) (5 puan)
ΔH = 60 kJ (5 puan)
6. Bir tepkimede kullanılan katalizör aşağıdaki özellikleri nasıl etkiler? (5 x 2 = 10 puan) 1) Girenlerin potansiyel enerjisini 2) Ürünlerin potansiyel enerjisini 3) Tepkime entalpisi 4) Aktivasyon enerjisini 5) Aktivasyon enerjisine ulaşan tanecik sayısını 1) 2) 3) 4) 5)
Girenlerin potansiyel enerjisini değiştirmez. Ürünlerin potansiyel enerjisini değiştirmez. Tepkime entalpisini değiştirmez. Aktivasyon enerjisini azaltır. Aktivasyon enerjisine ulaşan tanecik sayısını arttırır.
7. X(g) + Y(g) → XY(g) reaksiyonu çok basamaklıdır (mekanizmalı). Reaksiyon mekanizmasının hızlı adımı aşağıda verilmiştir.
4
2X(g) + Y(g) → X2Y(g)
(Hızlı adım) (Yavaş adım) Yavaş adımın denkleştirilmiş reaksiyon denklemini yazınız (2 puan). X2Y(g) → X(g) + XY(g) (Yavaş adım) Reaksiyonun hız ifadesi nedir? (2 puan) r = k [X2Y(g)] Reaksiyonun mertebesini (derecesini) belirleyiniz (3 puan). Reaksiyonun mertebesi 2’dir. Reaksiyonun moleküleritesini belirleyiniz (3 puan). Reaksiyonun moleküleritesi 2’dir.
………………………………..
a) b) c) d)
8. Aşağıda verilen tepkimelerdeki Δn değerini ve KP - KC ilişkisini yazınız. 1. N2(g) + 3H2(g) ⇌ 2NH3(g) 2. 3Fe(k) + 4H2O(g) ⇌ Fe3O4(k) + 4H2(g) Tepkime
Δn
KP - K C
1. N2(g) + 3H2(g) ⇌ 2NH3(g)
2 – (1+3) = –2
KP = KC / (RT)2 veya (1+4 puan) KP – KC ⟨ 0 veya KP ⟨ KC
2. 3Fe(k) + 4H2O(g) ⇌ Fe3O4(k) + 4H2(g)
(4 – 4) = 0
KP = KC veya
(2+3
puan) KP – KC = 0 veya K P = KC / (RT)0
9. r = k [A]2 [B] hız ifadesine sahip kapalı bir kapta cereyan eden gaz fazındaki kimyasal reaksiyonun hızı (r1) 4x10–8 mol/Ls’dir. A’nın M derişimi 3 katına çıkarılıyor. Sonra kabın hacmi yarıya indiriliyor. Bu durumda hız (r2) kaç mol/Ls’dir? r1 = k [A]2 [B] = 4x10–8 mol/Ls A’nın M derişimi 3 katına çıkarılıyor. Kabın hacmi yarıya inince hem A’nın hem de B’nin M derişimleri 2 katına çıkar. r2 = k [3x2A]2 [2B] r2 = k [6A]2 [2B] r2 = 72k [A]2 [B] r2 = 72r1 (5 puan) r2 = 72x4x10–8 mol/Ls r2 = 2,88x10–6 mol/Ls (5 puan) İşlem hatasından 3 puan kesilecektir.
10. 2Fe + 3/2O2 → Fe2O3 Balkonuna demir korkuluk yapan bir kişi 25 gün sonra demiri boyamak için zımparaladığında 40 g pas (Fe2O3) çıkıyor. Buna göre Fe (demir) elementinin paslanma hızının kaç mol/gün olduğunu bulunuz (Fe:56, O:16, Fe2O3:160). 40 g pas (Fe2O3) = 0,25 mol (3 puan) 25 günde 0,25 mol pas (Fe2O3) oluşur. 1 günde 0,01 mol pas (Fe2O3) oluşur (3 puan). 1 günde 0,02 mol Fe paslanır. r(demirin paslanma hızı) = 0,02 mol/gün (4 puan). İşlem hatasından 3 puan kesilecektir.
5