HAYVANSAL JELATİN İTHALATI YASAKLANDI
JELATİN NELERDEN ELDE EDİLİR? • Jelatinin kaynağı kesinlikle araştırılmalıdır. Kaynağı belirtilmeyen jelatinli hazır gıdalar asla tüketilmemelidir. • Türkiye’nin en kısa zamanda bitki kaynaklı jelatin üretimine başlaması büyük bir zorunluluktur. • Ülkemizde hayvansal jelatin ithalatı yasaklanmıştır.
ÜRÜNLERDEKİ JELATİNİN MENŞEİ KESİNLİKLE BELİRTİLMELİDİR • Ürünlerdeki jelatinin menşei kesinlikle belirtilmelidir. Gıdaların içeriklerindeki katkıların menşeinin yazılı olduğu etiketleme yaygınlaştırılmalıdır ve zorunlu hâle getirilmelidir; bununla ilgili başlatılan çalışmalar gerekli yasal düzenlemeler yapılarak en kısa zamanda bitirilmelidir.
JELATİN NEDİR? • Gıda katkı maddesidir; kodu E 441’dir.
JELATİNİN YAPISI (JELATİN BİLEŞİMİ) • Jelatin, % 83 protein içerir.
JELATİN ÇEŞİTLERİ • Jelatin, bitkisel jelatin ve hayvansal jelatin olmak üzere ikiye ayrılır.
JELATİN ÜRETİMİ • Bitkisel jelatin soya fasulyesinden elde edilir. Hayvansal jelatin ise domuz, sığır ve balıktan elde edilir. • Hayvansal jelatin, hayvanın kemiğinden ve derisinden elde edilir. • Türkiye’de jelatin üretilmemektedir. Jelatin genelde Müslüman olmayan ülkelerden ithal edilmektedir. Jelatin üretiminin yapıldığı tek Müslüman ülke Pakistan’dır.
BESİN MADDELERİNDE NİÇİN JELATİN KULLANILIR? • Gıdalarda kıvam arttırıcı ve jelleştirici özelliğinden dolayı kullanılır. • Üreticiler jelatin kullanmak suretiyle dondurma, yoğurt vb. besin maddelerinden daha çok kazanç sağlamaktadırlar.
JELATİN HANGİ BESİN MADDELERİNDE VARDIR? • Draje şekerleme, tablet şekerleme, puding, meyve jölesi, krem şanti ve meyveli sakızların çoğunda kullanılır. • Dondurma, yoğurt, tatlı, pasta, eritilmiş peynir, kalitesiz kaşar peyniri, hazır reçel, fındık ezmesi, fıstık ezmesi, marmelat, pekmez, tahin, helva, meyve suyu, salam, sucuk, sosis, jambon ve margarin gibi gıda maddelerinin bir kısmında bulunur.
JELATİN GIDA ENDÜSTRİSİNDEN BAŞKA NERELERDE KULLANILIR? • Jelatin özellikle gıda endüstrisinde yaygın olarak kullanılır. • Eczacılıkta başta kapsül yapımı olmak üzere bazı tablet ve film tabletlerde, ayrıca kozmetik sanayisinde, temizlik endüstrisinde, hayvan yemlerinde, karbonlu kâğıt yapımında ve fotoğrafçılıkta kullanılır.
DOMUZ JELATİNİ • Avrupalıların bir kısmı domuzu çok yerler, eşlerini kıskanmazlar. • Bazı gıdalara domuz jelatini katıldığından dikkatli olunmalıdır. • Türkiye’de hayvansal jelatinlerin %75’i domuz jelatinidir. • İçindekiler kısmında yalnız jelatin yazan ürünlerde domuz konusundan dolayı özellikle çok dikkatli olmak gerekir.
• İçeriğinde jelatin yazan ürünlerde ayrıca “Ürünlerimizde domuzdan elde edilmiş maddeler yoktur.” yazısını da muhakkak aramak lazımdır. • Jelatin yazan ürünlerdeki jelatin genelde hayvansal jelatindir; bitkisel jelatin içeren ürünlerde bitkisel jelatin diye yazar. • Ülkemizde hayvansal jelatin ithalatının yasaklanmış olması çok sevindirici bir durumdur.
DOMUZ JELETİNİNDEN NASIL KURTULURUZ? • Türkiye’de yaşayanlar, ömürlerinin sonunda 60-70 yaşına gelince küçük bir domuzu jelatinden dolayı farkında olmadan yemiş oluyorlar. • Helal-haram konusunu karıştırmaya, fincancı katırlarına ürkütmeye lüzum yoktur. Avrupa, Amerika ve Türkiye’de az bir azınlık bu durumdan rahatsız olmaktadır.
• Onlarca senedir zaten helal sertifika kuruluşlarınca bu yol takip edilmiş; ama bir sonuç alınamamıştır. • Ürünün üzerinde domuz jelatini yazmış olsa hiçbir kimse zaten o besin maddesini alıp da yemez; amacımız konuyu çözmek değil mi? • Problem zaten Türkiye’nin problemidir. Avrupa ve Amerika’daki ürünlerin üzerinde soya fasulyesi jelatini, domuz jelatini, sığır jelatini, balık jelatini diye yazmaktadır.
• Muasır medeniyet düzeyinin daha da ilerisine geçmek için yönümüzü Batı’ya çevirmemiz, onların güzelliklerini almamız gerekmez mi? • Avrupa ve Amerika’daki insanlar bizden daha dürüstler. Müslümanlarda olması gereken dürüstlük sıfatı bizden onlara geçmiş; biz ise millete dondurma, yoğurt, pasta, tahin ile beraber çaktırmadan domuz yediriyoruz. İnsanımız ne yediğini bilmiyor.
DOMUZ JELATİNİ PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ • Avrupa ve Amerika’daki gibi jelatin içeren besin maddelerinin üzerinde hangi jelatin olduğu yazmalıdır. Alan insan soya fasulyesi jelatini mi, domuz jelatini mi, sığır jelatini mi yoksa balık jelatini mi yiyeceğini bilmelidir. • Ülkemizde hayvansal jelatin ithalatının yasaklanması, domuz jelatini problemini ortadan kaldırmıştır.
BAZI GIDALARDA JELATİN KULLANILMASI ZORUNLULUĞU VAR MIDIR? • Gıdalarda jelatin kullanılması zorunluluğu yoktur. • Jelatinsiz dondurma, jelatinsiz pasta, jelatinsiz tahin, jelatinsiz yoğurt bulmak mümkündür; daha lezzetli ve daha doğaldır.
KIVAM ARTTIRICILAR VE JELLEŞTİRİCİLER (JELATİNDEN BAŞKA KIVAM ARTTIRICI VE JELLEŞTİRİCİ VAR MIDIR?) • Kimyasal madde olmakla beraber domuz jelatinin alternatifi olan yenilmesi sakıncasız çeşitli kıvam arttırıcı ve jelleştiriciler vardır.
JELATİNSİZ YOĞURT • Jelatin içermeyen yoğurtlarda çok daha fazla süt kullanılmıştır. Problem çözülene kadar üzerinde “şu kadar sütten şu kadar yoğurt elde edilmiştir” diye yazı olan yoğurtlar tercih edilebilir.
JELATİNSİZ TAHİN • Bazı marka tahinler, jelatin içermez; bu markalar araştırılıp bulunmalıdır.
JELATİNSİZ DONDURMA • Bazı pastanelerde satılan dondurmalar, jelatin içermez. Dondurma alınırken imalat esnasında jelatin kullanılıp kullanılmadığı sorulmalıdır. Dondurma jelatinsiz daha lezzetli olur.