ORTAÖĞRETİM KİMYA 10.SINIF 4.ÜNİTE; KİMYA HER YERDE by Kimya Kulübü

ORTAÖĞRETİM KİMYA 10.SINIF 4.ÜNİTE: KİMYA HER YERDE

ÜNİTENİN BAŞLIKLARI • 1. BÖLÜM: YAYGIN GÜNLÜK HAYAT KİMYASALLARI TEMİZLİK MALZEMELERİ POLİMERLER POLİMER, KÂĞIT, CAM VE METAL MALZEMELERİN GERİ DÖNÜŞÜMÜNÜN ÜLKE EKONOMİSİNE KATKISI 2

KOZMETİKLER İLAÇLAR • 2. BÖLÜM: GIDALAR HAZIR GIDALARI SEÇERKEN VE TÜKETİRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR YENİLEBİLİR YAĞ TÜRLERİ 3

1. BÖLÜM: YAYGIN GÜNLÜK HAYAT KİMYASALLARI

TEMİZLİK MALZEMELERİ

ÇAMAŞIR SUYU • Çamaşır, bulaşık, fayans, ıslak zemin, tuvalet, banyo temizliğinde kullanılır. • Çamaşır ve bulaşıkta; 2 litre suya 1 yemek kaşığı çamaşır suyu katılır. • Diğer temizliklerde; saf olarak kullanılabilir. • Çamaşır suyunun formülü NaClO’dir. Sodyum hipoklorür veya sodyum hipoklorit diye okunur. • Saf (% 100’lük) sıvıdır; çözelti değildir. 6

TUZ RUHU ÜRETİMİ H2(g) + Cl2(g) → 2HCl(g) HCl(g) + su → HCl(suda) Temizlikte doğrudan kullanılan % 36’lık derişik HCl (hidroklorik asit), tuz ruhu adıyla bilinir. Doymuş HCl çözeltisidir. Fayans, taş vb. ıslak zemindeki ağır kirlerin temizlenmesinde kullanılır. Özellikle tuvalet temizliğinde yaygın olarak yararlanılır. Sağlığa zararlı olduğundan kullanılmamasında fayda vardır. 7

ÇAMAŞIR SUYU VE TUZ RUHU BİRLEŞİNCE AÇIĞA ÇIKAN KLOR GAZI ÖLDÜRÜR NaClO + 2HCl → NaCl + H2O + Cl2 Tuvalet temizliğinde aynı anda hem çamaşır suyu hem de tuz ruhu kullanılmamalıdır. Açığa çıkan Cl2 öldürücü dozdadır. 8

ŞEHİR SULARININ TEMİZLENMESİ • Büyük belediyelerde Cl2 (klor) gazı katılarak şehir suyu temizlenir. • Küçük belediyelerde NaClO (sodyum hipoklorit) sıvısı katılarak şehir suyu temizlenir. • Eczanelerde musluk suyunun dezenfekte edilmesi için satılan bileşik ise kireç kaymağı diye bilinen Ca(ClO)2 (kalsiyum hipoklorit) tabletleridir. 9

• En zararlısı Cl2 gazıyla yapılan klorlamadır. • Cl2 gazı yeşil renklidir. • NaClO (sodyum hipoklorit), renksiz ve saydam sıvıdır. • Ca(ClO)2 (kalsiyum hipoklorit) ise beyaz tozdur. • Suların klorlanması bazı insanlarda kısırlığa sebep olur. 10

KLOR YERİNE ÇAM ÇIRASI KULLANILABİLİR Mİ? • Çam çırasının sudaki dezenfektan etkisi, ispatlanmıştır. • Dezenfektan etki; mikrop üremesini engelleyen ve mikrobu öldüren etkidir. • Eskiden su depolarına çam çırası konurdu. • Çam ağacından imal edilmiş su testileri, geçmişte çok yaygındı. 11

AMONYAK ÜRETİMİ N2 + 3H2 + yüksek sıcaklık ve basınç ⇌ 2NH3 + 22 kcal Amonyak, çoğu temizlik malzemesinin bileşimine girer. % 25’lik olan derişik amonyak 5–10 misli seyreltildikten sonra doğrudan temizlik maddesi olarak koltuk, döşeme, halı temizliğinde ve kumaş lekelerinin çıkarılmasında kullanılır. Gümüş eşyalar da amonyakla temizlenir. 12

SODA (ÇAMAŞIR SODASI) • Van gölü suyu, çamaşır sodası çözeltisidir. Ancak, içinde her çeşit deterjan da vardır. • Soda saf hâlde Beypazarı’nda bulunur. • Doğada beyazımsı renksiz, şeffaf ve taş şeklindedir. • Piyasadaki sodalar, sodanın toz edilmişidir. • Çamaşır sodasına, trona da denir. 13

• Van gölündeki çamaşır sodası, dünyanın ihtiyacını karşılayacak kadar çokluktadır. • Formülü Na2CO3’tür. • İleride sabun ve deterjanın yerini alacak kıymette bir kaynağımızdır. • Soda denildiğinde çamaşır sodası anlaşılır, yemek sodası anlaşılmaz.

POLÄ°MERLER

5.BÖLÜM: POLİMERLER

POLİMERLEŞME TEPKİMESİ ÇEŞİTLERİ • Katılma polimerleşmesi tepkimesi ve kondenzasyon polimerleşmesi tepkimesi olmak üzere ikiye ayrılır. • Katılma polimerleşmesi tepkimesine kısaca polimerleşme tepkimesi de denir.

POLİMERLEŞME TEPKİMELERİ • Küçük moleküllü alkenler; kendi aralarında, ikili bağın açılması ve art arda dizilme sonucunda birleşerek büyük molekülleri oluşturur. Bu oluşan bileşiklere polimer bileşik, etkileşmeye de polimerleşme denir. Polimerin yapı taşına monomer denir. Polietilen, polipropilen, teflon ve sentetik kauçuk polimerlere örnek olarak gösterilebilir. 18

• Alkenler ve alkinler polimerleşebilirler. • Aldehitler polimerleşme tepkimesi verir. • Metanalin polimerleşmesiyle plastik özelliği gösteren polimetanal oluşur. • Fenol formaldehit ile polimerleşerek plastik oluşturur. • Vinil klorürün polimerleşmesiyle PVC (polivinil klorür) oluşur. • Tetrafloro etenin polimerleşmesiyle TEFLON oluşur. 19

BAZI POLİMER VE DOĞAL ÜRÜNLERİN KISALTMALARI • • • • • •

PL polyester (polyester) PA poliamit (naylon) PE polietilen SE silk (ipek) WO wool (yün) WM moher

• • • •

WP keçi yünü WS kaşmir Lİ linen (keten) LY likra

MONOMER KANSER RİSKİ TAŞIR • Teflon tavalar çizilirse sıcaklığın etkisiyle polimerden monomer ayrılır. • PVC fabrikalarında PVC tozunda monomer bulunur. • Plastik bardaklar içine konan 70 derece santigradın üzerindeki içecekler, içinde bulunduğu plastik malzemeyi ısı etkisiyle çözüp monomerine ayırır. 22

• Köpük bardakların ısıya dayanıklılığı daha yüksektir. Ancak daha yüksek sıcaklıktaki sıvılar bu materyali de monomerine ayırır. • Plastik ve köpükten imal edilen bardaklardan uzun süre sıcak sıvı içenler kanser tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir. • Monomerler tehlikeli kanserojen maddelerdir. • Plastik bardak yerine kâğıt bardak önerilebilir. 23

KONDENZASYON POLİMERLEŞMESİ TEPKİMELERİ • Organizmada protein ve polisakkarit oluşumu kondenzasyon polimerleşmesi tepkimelerine örnektir. n molekül monosakkaritten n-1 molekül suyun çıkmasıyla 1 adet polisakkarit molekülü, n molekül amino asitten n-1 molekül suyun çıkmasıyla da 1 adet protein molekülü oluşur. 24

• n mol etilen glikolden n-1 mol suyun çıkmasıyla polietilen glikol, n mol etilen glikol ile n mol tereftalik asitten n mol suyun çıkmasıyla poliester, n mol adipik asit ile n mol hekzametilendiaminden 2n-1 mol suyun çıkmasıyla naylon 6,6 (poliamit) oluşması kondenzasyon polimerleşmesi tepkimelerine örnektir. • Bakalit; formaldehit ve fenolün kondenzasyon polimerleşmesi ürünüdür. nFormaldehit+(n+1)Fenol→Bakalit+nH 2O 25

• Kondenzasyon polimerleşmesi reaksiyonu küçük moleküllerin birleşerek büyük bir molekül ve yanında daha küçük bir molekül oluşturmasıdır.

POLİMER, KÂĞIT, CAM VE METAL MALZEMELERİN GERİ DÖNÜŞÜMÜNÜN ÜLKE EKONOMİSİNE KATKISI

KOZMETÄ°KLER

KOZMETİKLERİN TANIMI • Kozmetik, bir kimseyi daha çekici hâle getirmek ya da görünüm sorunlarını gidermek için kullanılan ürünleri, bakımları ve tedavileri kapsayan bir kavramdır.

KOZMETİKLERİN ÇEŞİTLERİ • Ruj, maskara ve fondöten makyaj malzemeleri yüze ve çevresine güzelleştirmek veya farklı bir görünüm vermek için uygulanır. • Makyaj malzemeleri haricinde saç boyası, saç spreyi, saç jölesi, parfüm, banyo tuzu, vücut yağ ve kremleri gibi pek çok ürün kozmetik sınıfına girer. 30

KOZMETİKLERİN ZARARI • Kullandığımız kozmetiklerin içerisinde bulunan kimyasal maddelerin yan etkileri vardır, bu nedenle zararlıdırlar.

İLAÇLAR

İlaçlara yararlılıkları veren ve kullanılınca tesiri yaratan ancak O’dur.

ECZACILIKTA VE TIPTA KULLANILAN BAZI ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER

FRANSİYUM METALİNİN ECZACILIKTA KULLANIM ALANLARI • Işın elde edilmesinde kullanılır.

RADYUM METALİNİN ECZACILIKTA KULLANIM ALANLARI • Işın elde edilmesinde kullanılır.

LİTYUM BİLEŞİKLERİNİN ECZACILIKTA KULLANIM ALANLARI • Li2CO3 (Lityum karbonat): Tıpta manik depresif hastaların tedavisinde kullanılır.

SODYUM BİLEŞİKLERİNİN ECZACILIKTA KULLANIM ALANLARI • NaHCO3 (Sodyum bikarbonat): Yemek sodası, soda ya da kabartma tozu adıyla bilinen maddedir. Mide ekşimelerinde kullanılır. • NaCl (Sodyum klorür):. Serum fizyolojik, % 0,9’luk NaCl çözeltisidir. 38

POTASYUM BİLEŞİKLERİNİN ECZACILIKTA KULLANIM ALANLARI • KAlSO4 (Potasyum alüminyum sülfat): Şap veya kan taşı adıyla bilinir; damar daraltıcı özelliği vardır. • KCl (Potasyum klorür): İlaç endüstrisinde ve fotoğrafçılıkta kullanılır.

MAGNEZYUM BİLEŞİKLERİNİN ECZACILIKTA KULLANIM ALANLARI • Mg(OH)2 (Magnezyum hidroksit): İlaç endüstrisinde antiasit mide ilaçlarının bileşimine girer. • MgSO4.7H2O (Magnezyum sülfat heptahidrat): Epsom tuzu yaygın adıdır. Eczacılıkta kullanılır. 40

KALSİYUM BİLEŞİKLERİNİN ECZACILIKTA KULLANIM ALANLARI • Ca(ClO)2 (Kalsiyum hipoklorür): Kireç kaymağıdır. Eczanelerde satılır. • CaF2 (Kalsiyum florür): Diş macunlarında kullanılır. • CaSO4 x 2H2O (Kalsiyum sülfat dihidrat): Dişçilikte kalıp alınmasında kullanılır. 41

STRONSİYUM BİLEŞİKLERİNİN ECZACILIKTA KULLANIM ALANLARI • Suda az çözünen stronsiyum bileşikleri, strese karşı iyi gelir. Suda çözünmeyen herhangi bir stronsiyum bileşiği, içme suyunun içine konur veya odanın bir köşesinde bulundurulur. 42

• Ayrıca sinir ilaçlarının içinde etken madde olarak SrBr2 (stronsiyum bromür) vardır.

BARYUM BİLEŞİKLERİNİN ECZACILIKTA KULLANIM ALANLARI • BaSO4 (Baryum sülfat): Ameliyat esnasında kullanılan sargı bezi, pamuk, makas vb. steril ameliyat malzemeleri baryum sülfat çözeltisine batırılmıştır. Ameliyat esnasında vücudun içinde unutulan ameliyat malzemelerini, röntgen çekiminde BaSO4 gösterir. 44

• Yutulan çivi, toplu iğne, metal plaka vb. yabancı bir cismi de röntgen çekiminde BaSO4 gösterir. • Ayrıca BaSO4 ve hint yağı karışımı, XM solüsyonu adındaki ilaçtır. Röntgen filmi çekiminden az önce hastaya içirilir. İçirilen sıvının mideden bağırsağa kaç dakikada geçtiği BaSO4 ile anlaşılır, geçiş süresine göre hastalığa teşhis konur.

FERROBOR ALAŞIMLARININ TIPTA KULLANIM ALANLARI • Ferrobor alaşımları, EKG vb. cihazların sensörlerinde kullanılır.

BOR BİLEŞİKLERİNİN ECZACILIKTA KULLANIM ALANLARI • Kütahya-Gediz’de bulunan Ilıca Kaplıca’sı kaplıca suyu doğal olarak metaborik asit (HBO2) içerir.

ECZACILIKTA KULLANILAN YAPAY BOR BİLEŞİĞİ: H3BO3 (BORİK ASİT) • Borik asit H3BO3 veya B(OH)3 formülü ile gösterilir. • Alerjik göz kaşıntılarında borik asit çözeltisi göz damlası olarak kullanılır.

• Borik asitli göz damlalarının antiseptik özelliği de vardır. Bazı göz pomatları ve talk pudraları da borik asit içerir. Bu ilaçların içine genellikle % 5-10 konsantrasyonunda katılmaktadır.

ALĂ&#x153;MÄ°NYUM OKSÄ°T (Al2O3) Ä°Ă&#x2021;EREN DEÄ&#x17E;ERLÄ° TAĹ&#x17E;LAR â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘ â&#x20AC;˘

Rubin: KÄąrmÄązÄą yakut Mavi safir: GĂśk mavisi yakut Beyaz safir: Saf korundum Amoraid: YeĹ&#x;il zĂźmrĂźt Bu dĂśrt deÄ&#x;erli taĹ&#x; da đ?&#x153;ś-Al2O3 (Alfa alĂźminyum oksit) iĂ§erir. 50

ALÜMİNYUM SÜLFAT BİLEŞİĞİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • Alüminyum sülfat, ilaç endüstrisinde kullanılır. • Antipersperant etkiye sahiptir. % 10-15’lik alüminyum klorür çözeltisi aşırı terlemeye karşı kullanılır, ter kanallarını tıkayarak etki eder. 51

ALÜMİNYUM HİDROKSİT BİLEŞİĞİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • Formülü, Al(OH)3’tür. • Antiasit mide pastillerinin bir kısmı alüminyum hidroksittir.

ANTİASİT MİDE İLAÇLARININ YAN ETKİSİ • Mg(OH)2 (MAGNEZYUM HİDROKSİT) ve Al(OH)3 (ALÜMİNYUMYUM HİDROKSİT): Talcid, Mucain vb. antiasit mide ilaçlarıdır. Yapay olduklarından kabızlık yaparlar ve uzun süreli kullanımlarda fosfat yetersizliği görülür.

GALYUM ELEMENTİNİN DİŞÇİLİKTE KULLANILMASI • Galyum dişçilikte de dolgu alaşımı yapımında çok az da olsa kullanılır.

İNDİYUM ELEMENTİNİN DİŞÇİLİKTE KULLANILMASI • Dişçilik ve kuyumculukta kullanılan alaşımlara az oranda katıldığında matlaşmayı önler.

TALYUM ELEMENTİNİN KULLANILMASI • Talyum bileşikleri çok zehirli olduğundan fare öldürücü olarak kullanılır.

RADYASYONU VÜCUTTAN ATMAK İÇİN: KURŞUN • Kurşun geniş bir kapta eritilip insanın etrafında gezdirilir. • Daha sonra suya dökülür. • Suya döküldüğünde çıkan sesten sonra kurşun dağılmadıysa, külçe hâlinde kaldıysa radyasyon yoktur. Saçma tanesi gibi dağıldıysa radyasyon var demektir. • Aynı işleme, kurşun dağılmayıncaya kadar devam edilir. 57

RADYASYONU VÜCUTTAN ATMAK İÇİN GEREKLİ OLAN BAŞLICA İKİ GIDA • Kimyon • Limon

KURŞUN BİLEŞİKLERİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • PbO2: Kurşun (IV) oksit göze çekilen sürmedir. Erkekler gece, kadınlar her zaman kullanırlar. Gözü radyoaktiviteden korur.

H2O2 (HİDROJEN PEROKSİT) KULLANILDIĞI YERLER • Derişik H2O2 % 30’luktur; perhidrol adıyla bilinir. Eczanelerde oksijenli su diye satılan çözelti, % 3’lük H2O2 çözeltisidir. Oksijenli su tıpta yaraları temizlemek için kullanılır. Saçları da hafif sarartmak için de oksijenli su kullanılır. • Saçları boyamadan önce saçın doğal rengini gidermek için de 3–4 kez seyreltilmiş perhidrol kullanılır. 60

• Perhidrol açık renk saçlarda 3 kez sulandırılır, koyu renk saçlarda ise 4 kez sulandırılır. Saçı boyamadan önce, rengini açmak için kullanılan yaklaşık % 10’luk H2O2 ciddi bir ilaçtır. Bu nedenle sanatkâr, işinin ehli bir kişilere saç boyatılmalıdır; insan, saçını kendisi boyamamalıdır. Dikkatli olmalıdır. Saçın derisine H2O2 değirilmemelidir; çünkü sıcaklık, 50 °C– 60 °C’a çıkar. Temas durumunda; kafada şişmeler, yaralar, alerjik reaksiyonlar olur. 61

KÜKÜRT ELEMENTİNİN KULLANILDIĞI YERLER • Elementel kükürt tarımsal mücadelede kullanılır.

TİYONİL KLORÜR (SOCl2) BİLEŞİĞİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • İlaç endüstrisinde kullanılır.

Po (POLONYUM) ELEMENTİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • Radyoaktif elementtir. Işın elde edilmesinde kullanılır.

ŞEHİR SULARININ TEMİZLENMESİ • Büyük belediyelerde Cl2 (klor) gazı katılarak şehir suyu temizlenir. • Küçük belediyelerde NaClO (sodyum hipoklorit) sıvısı katılarak şehir suyu temizlenir. • Eczanelerde musluk suyunun dezenfekte edilmesi için satılan bileşik ise kireç kaymağı adıyla bilinen Ca(ClO)2 (kalsiyum hipoklorit) tabletleridir. 65

• En zararlısı Cl2 gazıyla yapılan klorlamadır. • Cl2 gazı yeşil renklidir. • NaClO (sodyum hipoklorit), renksiz ve saydam sıvıdır. • Ca(ClO)2 (kalsiyum hipoklorit) ise beyaz tozdur.

BROM ELEMENTİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • Kimyasal ilaçlarda kullanılır.

I2 (İYOT) ELEMENTİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • Tentürdiyot; I2 (iyot) ve KI (potasyum iyodür)’ün C2H5OH (etil alkol)’deki çözeltisidir. Tentürdiyot kullanımı günümüzde iyottan dolayı büyük ölçüde bırakılmıştır. • Radyoaktif izotopu, hipertiroidizimde kullanılır. 69

İYOT ZEHİRLENMESİ • İyot zehirlenmesi, iki tür ortaya çıkar. • Tentürdiyot çözeltisinin ağız yolu ile vücuda girmesiyle gerçekleşen türünde iyot mide çeperini yakar, kusma ve ishal baş gösterir, hafif bir sarhoşluk görülür, sinirsel bozukluklar, titremeler ortaya çıkar. Kalp atışı ve kan dolaşımı zayıflar, nabız çok yavaş atar. Sonunda hasta bilincini bütünüyle kaybederek koma hâline girer. 70

• İyot zehirlenmesi, sürekli iyot buharı ile temas edenlerde de görülür. Bu çeşit iyot zehirlenmesinin başlıca belirtileri ise soluk borusu ve gırtlak mukozalarının yanması, ruhsal gerginlik, uykusuzluk, zayıflama, ateş yükselmesi, ergenlikte görüldüğü gibi deri üstünde meydana gelen sivilcelerdir.

At (ASTATİN) ELEMENTİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • Işın elde edilmesinde kullanılır.

CIVA ELEMENTİNİN DİŞÇİLİKTE KULLANILDIĞI YERLER • Hg (CIVA): Amalgam alaşımı, diş hekimliğindeki diş dolgu maddesidir; cıva ve gümüşten oluşur.

Pt (PLATİN) ELEMENTİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • Pt (PLATİN): Cerrahide ve diş protezlerinde kullanılır.

Ti (TİTANYUM) ELEMENTİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • Ti (TİTANYUM): İlk olarak titan uydusunda keşfedildiğinden bu isim verilmiştir. Tıpta beyin tümörlerinin tedavisinde kullanılır.

Ac (AKTİNYUM) ELEMENTİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • Ac (AKTİNYUM): Işın elde edilmesinde kullanılır.

Au (ALTIN) ELEMENTİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • Altın, kadınlarda yüksek ahlakın temini içindir. • Altın, hem erkekte hem de kadında kadınlık hormonunu arttırır. • Erkek ile kadın arasındaki muhabbeti altın, şayet kadın takarsa arttırır. 77

SOY GAZLARIN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • He: Anestezik gazların seyreltilmesinde kullanılır. • Rn: Kanser tedavisinde kullanılır.

Rn (RADON) ELEMENTİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • Rn (RADON): Kanser tedavisinde alfa ışını kaynağı olarak kullanılır.

KMnO4 (POTASYUM PERMANGANAT) BİLEŞİĞİNİN ECZACILIKTA KULLANILDIĞI YERLER • KMnO4 (POTASYUM PERMANGANAT): Antibiyotik, antibakteriyel ve antifungal (mantar hastalığına karşı) etkilidir. Mantar pomatları kullanılmadan, sürülecek yer önce bu çözeltiyle yıkanır. • Toz hâlinde veya tablet şeklinde satılır. 80

• Hamamlara ve yüzme havuzlarına girerken; önce ayağımızı KMnO4 çözeltisinin içine daldırıp sonra gireriz.

H2CO3 (KARBONİK ASİT) VE KULLANIMI • H2CO3 (KARBONİK ASİT): Kola, maden sodası ve gazoz gibi içeceklerdeki gazın esas maddesidir. H2CO3, CO2 (karbon dioksit) çözeltisidir.

CH3COOH (ASETİK ASİT) VE KULLANIMI • CH3COOH (ASETİK ASİT): Sirke asidi de denir. Yapay sirke kütlece % 5’lik CH3COOH’tir. Sirke ruhu ise % 100’lük CH3COOH’tir. Sirke ruhunun kimyasal adı, anhidr asetik asit, glasiyal asetik asit veya susuz asetik asittir. Doğal sirke de % 5’lik CH3COOH’tir; ayrıca içinde yüzlerce az veya eser miktarda çeşitli maddeler vardır. 83

• Sirkede bulunan bu maddelerin başlıcaları; mineral maddeler, vitaminler ve faydalı mikroorganizmalardır.

YEMEK SODASI VEYA KABARTMA TOZUNUN KULLANIMI • NaHCO3 (Sodyum bikarbonat), yemek sodası veya kabartma tozu olarak satılan maddedir.

SODYUM KLORÜR BİLEŞİĞİNİN ECZACILIKTA KULLANIMI • NaCl (Sodyum klorür), yemek tuzudur. Serum fizyolojik, % 0,9’luk NaCl çözeltisidir.

GLİKOZ BİLEŞİĞİNİN ECZACILIKTA KULLANIMI • C6H12O6 (Glikoz), kan şekeri adıyla bilinen bileşiktir. En çok üzüm ve balda bulunur. • Serum dekstroz, % 5’lik glikoz çözeltisidir.

DEĞERLİ TAŞLARIN TIPTA VE ECZACILIKTA KULLANIMI

İNORGANİK DEĞERLİ TAŞLARIN TIPTA KULLANIMI • AlPO4 x nH2O (HİDRATLI ALÜMİNYUM FOSFAT): Kıymetli taşlardan turkuazdır. Firuze taşı da denir. Yeteneği arttırır. Tansiyonu ayarlar. Kalp ve damar hastalıklarına karşı iyi gelir. Küpe ve yüzük taşı olarak kullanılır. Yeşilimsi mavi renktedir. Saydam değildir. • TiO2 (TİTANYUM DİOKSİT): Pomza veya diğer adıyla ponza taşıdır. 89

• Al2(SiO)3 (ALÜMİNYUM SİLİKAT) VE BeSiO3 (BERİLYUM SİLİKAT) : Cam parlaklığında, yeşil renkte, saydam ve zümrüt adıyla bilinen süs taşıdır. • % 99 Al2O3 (ALÜMİNYUM OKSİT) VE % 1 Cr2O3 (KROM OKSİT): Yakut taşıdır. Koyu kırmızı, kırmızı turuncu ve hafif morumsu renklerdedir. Yakutun pembe olanı safir adını alır. Kırmızı yakut, meni noksanlığını tamamlar. 90

• ZEBERCET: FeSiO3 ve MgSiO3 formülüyle gösterilen demir(II)silikat ve magnezyum silikat taşıdır. Sarı renkte ve cam parlaklığındadır. Kalp çarpıntısı ve korkuya iyi gelir. Krizalit adıyla da bilinir. • MALAHİT: CuCO3 ve Cu(OH)2 formülüyle gösterilen bakır(II)karbonat ve bakır(II)hidroksit filizi veya değerli taşıdır. Sol elde bulundurulursa, vücuttaki elektriğin fazlasını alır. 91

• FeS2 (FeS + S): Demir(II)sülfür ve S (kükürt) elementini beraber bulunduran pirit cevheri veya taşıdır. Altın sarısı renktedir. İrade gücünü arttırır. • HEMATİT: Fe2O3 formülüyle gösterilen demir(III)oksit filizi veya değerli taşıdır. Diğer adı kırmızı demir taşıdır. Kan dolaşımını düzenler. Mafsal romatizmasına iyi gelir. Dalağın sıhhatli çalışmasını sağlar. 92

ORGANİK DEĞERLİ TAŞLARIN TIPTA KULLANIMI • SEDEF: Midye vb. deniz hayvanlarının kabuklarının iç kısmını astarlamış olarak bulunur. Kalker taşı (% 90 ile % 98’lik kalsiyum karbonat bileşiği) ile organik madde karışımından ibarettir. Gök kuşağı gibi görünen, parlak yüzeyli olan bir taştır. • MERCAN: Mercan iskeletinden elde edilir. Solunum açıcıdır. Kırmızı renkli bir taştır. Süs eşyası yapımında kullanılır. 93

• OPAL: Silisyumlu bileşiklerin tamamını içeren, çok kıymetli bir taştır. Opalde, bütün değerli taşların hasiyeti vardır. Özellikle eklem iltihabına iyi gelir. • KEHRİBAR, MERCAN, İNCİ, SEDEF: Organik kaynaklıdırlar ve formülleri komplekstir. • KEHRİBAR: Fosilleşmiş reçinedir. Guatr, astım, bronşit ve alerjiye iyi gelir. Açık sarıdan kızıla kadar türlü renklerde olan, yarı saydam, kolay kırılan, süs eşyası yapımında kullanılan bir taştır. 94

• İNCİ: İstiridye vb. deniz hayvanlarının içinde oluşan sedef renginde süs tanesidir.

ELEMENTEL HÂLDEKİ DEĞERLİ TAŞLAR • Elementel kıymetli taşlar C (karbon) ve Si (silisyum) olmak üzere iki çeşittir • Elementel süs taşlarının önemi çok büyüktür. • Elementel kıymetli taşlardan olan elmas, C (karbon)’dur; kuvars ise Si (silisyum)’dur. • İnsanın ilk oluşumuna sebep; Si ve H2O’nun şekillenmesidir. 96

Si (SİLİSYUM) İÇEREN DEĞERLİ TAŞLAR VE ECZACILIKTA KULLANILMASI • Kuvars, akik taşı ve çakmak taşı silisyum kristalidir. • Akik taşlarının her çeşidi stres ve gama iyi gelir. • Kırmızı akik taşı meni noksaniyetini tamamlar, kan dolaşımını düzenler. 97

• Mavi akik taşı, düşünce yeteneğini geliştirir ve güzel konuşmayı sağlar. • Pembe akik taşı, kötü duygulara fırsat vermez, sempati kazandırır. • Mor akik taşı, ametist olarak bilinir. • Kuvars kristali, enerji verir ve tansiyonu düzenler.

C (KARBON) İÇEREN DEĞERLİ TAŞLAR VE ECZACILIKTA KULLANILMASI • Kömür, elmas ve grafit olmak üzere üç allotropu vardır. Elmas ziynet eşyasıdır. • C, canlıların; Si, toprağın esas maddesidir. • C (karbon) ve Si (silisyum); periyodik tabloda aynı gruptadır. 99

POLİSLİKLE İLGİLİ BİLEŞİKLER • BİBER GAZI: Toplantıyı belli etmeden dağıtır. Toplantıya katılacaklarda aksırık ve öksürük başlar. 1997 yılından beri ABD ve Brezilya’dan ithal edilen biber gazı, 2010 yılından itibaren MKE’de üretilmeye başlanmıştır.

100

• SİHİR OTU VE TATULA BİTKİSİ: Her iki bitki de mazi ile irtibatı keser. • VX GAZI: Odaya sıkılır veya uçakla belli bir bölgeye havadan verilir. Mankafa yapar. Buna karşı ardıç yağı veya titanyum kullanmalıdır. • SİNİR GAZI • HARDAL GAZI • SİYANÜR • ARSENİK (ZIRNIK) 101

AFYONUN EN ÇOK BULUNDUĞU ÜLKELER • TÜRKİYE • AFGANİSTAN • İRAN

102

ETİL ALKOLÜN TEDAVİDE KULLANILMASI • Dezenfekte edici olarak kullanılır. • İlaçlardaki etken maddeyi çözmek için kullanılır. • Yüzlerce ilaçta yardımcı madde olarak bulunur. • İlaçlarda adı; etanol, ethanol, etil alkol veya alkol olarak geçer. Sadece “alkol” denildiğinde etil alkol kastedilmiştir. 103

• İlaçlarda bulunan izopropil alkol, dikloro benzil alkol, setil alkol gibi çözücüler sarhoşluk veren alkol değildir. Etil alkol dışındaki alkoller için yalnızca “alkol” ismi kullanılmaz. • Alkol en çok; şurup, ağız gargarası, sprey, buğu, enjektabl preparat, losyon ve damlalarda bulunur.

104

FULVİK ASİT VE TIPTA KULLANIMI • FULVİK ASİT: Bütün elementleri içeren organik molekül dür. • HUMİK ASİT: Fulvik asit zamanla humik aside dönüşür. • SÜLFATO: Sülfonamit grubundan, fulvik asit türevi olan bir maddedir. Gelecekte birçok ilacın yerine geçeceği tahmin edilmektedir. 105

BİLİNEN TEK CANLI MOLEKÜL: FULVİC ASİT (FULVİK ASİT) • Fulvik asit; bütün elementleri ihtiva eden ve molekül kütlesi 500 ile 2000 arasında olan bir organik moleküldür. Fulvik asit; Türkiye’de Isparta’nın kazası Keçiborlu’da, dünyada ise Himalaya dağlarında ve ABD’nin Utah (Yuta) eyaletinde vb. bazı yerlerde yer altından çıkar. 106

• Fulvik asit; magma tabakasından gelerek yeryüzüne ulaşan suların içinde bulunan kompleks bir bileşiktir. • Fulvik asidi 2005 yılı kasım ayında U.S. FDA [United States Food & Drug Administration] (Yunaytıd Steyts Fuud end Drog Edministreyşın) (ABD Gıda & İlaç İşletimi) ilaç olarak kabul etmiştir. • Fulvik asit, genetik bozukluğu birinci jenerasyonda kalıcı olarak düzeltir. 107

• Fulvik asit organizmaya girdiğinde, acilen vücutta ihtiyaç olan maddeler sentezlenir. • Fulvik asit; lağım suyu, ağır metal iyonu, kimyasal kalıntı, kimyasal atık madde, kimyasal artık madde ve çeşitli zehirlerin karıştığı kirlenmiş suları 2 ay içerisinde berrak hâle getirir. • Fulvik asit zamanla humik aside dönüşür. Humik asit, siyah renktedir ve molekül kütlesi 1 000 000’dur. 108

• Sülfato adıyla bilinen sülfonamitler, fulvik asit türevidir. Gelecekte birçok ilacın yerine geçeceği tahmin edilmektedir. • Fulvik asit, ölümcül olan en ağır gıda zehirlenmelerini, birkaç dakikada ortadan kaldırabilir. • Fulvik asit; bilinen sanki canlı gibi organik bir molekül olarak literatüre geçen tek organik maddedir.

109

• Fulvik asidin bulunduğu sıvıda, 5 grup faydalı mikroorganizmaların tamamı bulunur. • 5 grup faydalı mikroorganizma; fotosentez bakterileri, laktik asit bakterileri, mayalar, küf mantarları ve aktinomiset adıyla bilinen toprak mikroorganizmalarıdır. • Bu faydalı mikroorganizmalar, yeryüzüne çıktığında ısı, ışık ve oksijenle aktif hâle gelerek eşeysiz ve eşeyli üreme ile probiyotikleri üretirler. 110

• Probiyotikler; doğal amino asit, vitamin, nükleeik asit, enzim, hormon, esansiyel yağ asidi, antioksidan, antibiyotik, antifungal, nano gıda zerresi, keton, sterol, tanen, flavon, flavonoit vb. biyoaktif maddelerdir. • Fulvik asidin bulunduğu sıvıda bu bileşiklerin tamamı doğaldır.

111

MİDE EKŞİMESİNDE KULLANILAN MİDE PASTİLLERİNİN GÖREVİNİN REAKSİYON DENKLEMİYLE GÖSTERİLMESİ Mg(OH)2 + 2HCl → MgCl2 + 2H2O Al(OH)3 + 3HCl → AlCl3 + 3H2O 112

MİDE EKŞİMESİNDE KULLANILAN KARBONATIN GÖREVİNİN REAKSİYON DENKLEMİYLE GÖSTERİLMESİ NaHCO3 + HCl → NaCl + H2O + CO2

113

MİDE EKŞİMESİNDE İÇİLEN MADEN SODASININ GÖREVİNİN REAKSİYON DENKLEMİYLE GÖSTERİLMESİ –

(HCO3) + H → H2O + CO2 114

SENTETİK İLAÇLARIN ZARARI, PİYASADAN KALDIRILAN İLAÇLAR, ÖLDÜREN İLAÇLAR

115

SENTETİK İLAÇLAR VÜCUDUN HANGİ ORGANINA EN ÇOK ZARAR VERİR? • Sentetik ilaçların tamamı sonuçta kimyasal maddedir. Bu nedenle hepsinin yan etkisi vardır. En büyük yan etki, böbrek ve karaciğerde görülür. • Yüksek dozda alınan kuvvetli antibiyotik boğazda mantar yapar. 116

• Kortizon, böbrek ve kanı bozar. • Kemoterapi ilaçları bağırsakları iflas ettirir ve kanı bitirir. • Aşırı antibiyotik alanların karaciğeri bir süre sonra iflas eder.

117

Yasaklanan İlaçlar (Vioxx Piyasadan Kaldırıldı) • Vioxx, yasaklanan bir ağrı kesicidir. • Vioxx, kalp krizi meydana getirdiğinden dolayı yasaklanmıştır. • Kalp krizinin sebebi Vioxx’un kanı pıhtılaştırması ve bunun sonucu olarak da damarlarda tıkanıklığa neden olmasıdır. • Türkiye’de Vioxx ilacı 2006’da piyasadan kaldırılmıştır. 118

ÖLDÜREN İLAÇLAR (PPA ÖLDÜRÜYORDU) • Soğuk algınlığı ve zayıflama ilaçlarının bir kısmında 2005’li yıllara kadar bulunan PPA (fenil propanol amin) maddesi özellikle genç kızlarda ani beyin kanaması sonucu ölüme neden oluyordu. • Soğuk algınlığı ve zayıflama ilaçlarının bileşimindeki PPA maddesi Türkiye’de 2005’li yıllarda yasaklandı. Diğer ülkelerde çok daha önce yasaklandı. 119

• Türkiye yasaklanmaya karşı direndi. Resmen yasaklanmadan önce zaten eczacılar PPA içeren ilaçları satmıyorlardı. • İlaçlardan PPA maddesi çıkarıldı veya yerine başka bir etken madde konuldu. İlaç aynı isimle veya benzer adla devam etti. PPA’sız hâliyle bu ilaçlar günümüzde kullanılmaktadır. İlaçların içeriğinde fenil propanol amin olmadığından kullanılmasının bir mahzuru yoktur. 120

2005’Lİ YILLARA KADAR “PPA” İÇEREN İLAÇLAR • • • • • • • •

A-ferin Corsal Coryban-D Katarin Kongest Parol Theraflu Triaminic 121

• Şimdi şöyle bir geçmişi düşünelim: Eski yıllarda zayıflama hapı veya soğuk algınlığı ilacı aldığı günlerde ani beyin kanaması sonucu ölen yakınlarımız var mı?

122

BAZI İLAÇLAR NE NİYETLE ALINDIYSA ONUN TAM TERSİ ETKİ YAPAR • Kemik erimesi ilaçları kemik erimesi hastalığı yapar. • Sentetik erkeklik hormonları erkekliği azaltır. • Şeker düşürücü ilaçlar şeker hastalığı yapar. 123

• • • • • • •

Kan yapıcı ilaçlar kansızlığı arttırır. Antiasit ilaçlar mide asidini arttırır. Astım ilaçları astımı kronikleştirir. Tansiyon ilaçları tansiyonu kronikleştirir. Ağrı kesiciler ağrıyı müzminleştirir. Depresyon ilaçları depresyonu arttırır. Mutlu olmak niyetiyle alınan ecstasy (ekstazi) hapı insanı mutsuz eder.

124

KEMİK ERİMESİ İLAÇLARININ KEMİK ERİMESİ HASTALIĞI YAPMASI • Örneğin; Fosamax ilacı, kemik erimesine karşı kullanılmaktadır. Başta çene kemiğinde erime olmak üzere vücutta kalsiyum azalması sonucu kemik erimesi yapmaktadır. Yapılan etki kemik erimesini durdurmak olduğu hâlde zıddı olur ve vücutta kemik erimesi hızlanır. 125

• U.S. FDA [United States Food & Drug Administration] (Yunaytıd Steyts Fuud end Drog Edministreyşın) (ABD Gıda & İlaç İşletimi) 2005 yılında Fosamax ilacına kemik erimesi yaptığına dair etiket koydurtmuştur. İlaçtan zarar görenler, ilacın piyasadan kaldırılmasını istemektedirler. Bu nedenle üretici firmayı dava etmişlerdir. Bu konuda mahkemeler devam etmektedir. 126

ERKEKLİĞİ ARTTIRMAK İÇİN KULLANILAN İLAÇ ERKEKLİĞİ AZALTIR • Dışarıdan alınan sentetik erkeklik hormonlarına örnek olarak testosterondan üretilmiş steroitleri verebiliriz. Bu hormon alındığında; LH (lüteinleştirici hormon) ve FSH (folikül stümüle hormon) hormonlarının vücuttaki üretimi azalır. Bu azalma ilacı bıraktıktan sonra bile 12 hafta süreyle devam eder. 127

• LH ve FSH erkeklikle ilgili hormonlardır. FSH, erkeklerde spermin yapımında etkilidir. LH ise erkeklerde testosteron hormonunun salgılanmasını sağlar. • Steroitler genelde vücut geliştirme amaçlı olarak sporcular tarafından alınır. • Alınan steroitler aynı zamanda erkeklerde östrojen hormonunun artmasına neden olur. • Östrojen hormonunun artması, ömür boyu sürecek kalıcı zarar doğurur. 128

• Östrojen hormonunun erkeklerde artması sonucu göğüsler kadınlardaki gibi büyür, kıllar dökülür. • “İşleyen demir ışıldar.” atasözü konumuzla ilgilidir. İşletilmezse, örneğin; hormon dışarıdan verilirse, hormon yapan bez durgunluğa düşer. • Erkeklik hormonu, erkekliği arttırmak için verildiği hâlde silah geri tepmiş; niyetin zıddı olmuş ve erkeklik azalmıştır. 129

ŞEKER DÜŞÜRÜCÜ İLAÇLAR ŞEKER HASTALIĞI YAPAR • Tip-2 şeker hastalığında kullanılan şeker düşürücü ilaçlar, tedaviye yönelik değildir. Hastalığı ortadan kaldırmaz. • Şeker düşürücü hap kullanan şeker hastaları 5 yıl içerisinde ensülin almak zorunda kalabilirler. Tip-1 şeker hastalığı ortaya çıkmış olur. 130

• Pankreasın şeker düşürme görevi vardır. • Pankreasın şeker düşürme görevi; mecbur olunmadığı hâlde, dışarıdan verilen bazı ilaçlarla yapılmaya kalkılınca pankreas atalete düşmektedir. En iyisi pankreası tembelliğe atmamaktır. • Yapılan etki şekeri düşürmek olduğu hâlde zıddı olmuş ve vücutta şeker artmıştır.

131

KAN YAPICI İLAÇLAR KANSIZLIK YAPAR • Kan, kemik iliğinde yapılır. • Kansızlık hastalığında kullanılan kan yapıcı ilaçlar, kemik iliğinde zafiyete neden olur. Bunun sonucunda da kansızlık ilerler. • Yapılan etki kanı arttırmak amaçlı olduğu hâlde zıddı olur ve vücutta kan azalır. 132

ANTİASİT İLAÇLAR MİDE ASİDİNİ ARTTIRIR • Mide ekşimelerinde kullanılan antiasitler, alındığında iyi gelir; ancak ertesi gün daha fazla mide ekşimesi olur; antiasit kullanımının arttırılması zorunluluğu ortaya çıkar. Belli bir süre sonra daha hiçbir antiasit etki etmez. Bu nedenle mide kanamalarında kullanılan antiasit amaçlı ilaçlar iki günde bir değiştirilerek kullanılır. Ancak böylece mide ekşimesi geçer. 133

• Yapılan etki mide ekşimesini gidermek olduğu hâlde zıddı olmuş ve mide ekşimesi arttırılmıştır.

134

AĞRI KESİCİLER HAFTADA İKİ KEZDEN FAZLA KULLANILMAMALIDIR • Ağrı kesiciler haftada iki kereden fazla kullanılmamalıdır. Kullanılırsa ağrı müzminleşir. • Her bir insanın kendine özel bir ağrı eşiği vardır. Şayet insan, o ağrı eşiğine kadar sabır gösterip ağrıya dayanabilirse vücutta doğal ağrı kesici salgılanır. 135

• Vücudumuzdaki doğal ağrı kesicinin adı endorfin maddesidir. • Dışarıdan alınan ağrı kesici ilaçlar insanın ağrı eşiğini düşürür. Her bir alınan ağrı kesici ile insan ağrıya karşı daha tahammülsüz hâle gelir. • Ağrının kaynağını bulmak ve ağrıya neden olan sebebi ortadan kaldırmak gerekir. • Yapılan etki ağrıyı gidermek olduğu hâlde zıddı olmuş ve ağrı arttırılmıştır. 136

ASTIM İLAÇLARI, TANSİYON İLAÇLARI VE DEPRESYON İLAÇLARI HASTALIĞI KRONİKLEŞTİRİR • • • •

Astım ilaçları astımı kronikleştirir. Tansiyon ilaçları da tansiyonu kronikleştirir. Depresyon ilaçları depresyonu arttırır. Bu hastalıklarda da istenilenin zıddı bir durum ortaya çıkmıştır. 137

• Astım ilaçları, tansiyon ilaçları ve depresyon ilaçları hastalığı ortadan kaldırmaya yönelik değildir. Tedavi edici özellikleri yoktur. Hastayı o anda rahatlatmak içindir.

138

MUTLU OLMAK NİYETİYLE ALINAN ECSTASY (EKSTAZİ) HAPI İNSANI MUTSUZ EDER • Ecstasy (ekstazi), yasa dışı sentetik bir maddedir. • Ecstasy (ekstazi), vücutta serotonin maddesinin salgılanmasını sağlar. Serotonin, mutluluk meydana getiren bir maddedir. Serotonin, mutluluk anında beynin arka kısmında bulunan beyin sapındaki sinir uçlarından salgılanır. 139

• Ecstasy (ekstazi) hapının yutulması suretiyle salgılanan serotonin sahte bir neşe sağlar. Hapı yutan kişi saatler boyunca hiper aktif ve uyanık olur. Hap, dikkati olağanüstü derece arttırır. İnsan kendisini güçlü ve enerjik hisseder. Bütün bu etkiler ecstasy (ekstazi) hapının, serotonin maddesinin bütün depolarını boşaltması suretiyle olmuştur. Vücudun dengesiyle oynanmıştır. Vücut, oyuncak değildir. 140

• Ertesi gün bir adet daha ecstasy (ekstazi) hapı almadan, kişi kafasını kaldıramaz. Hapın etkisi geçtikten sonra ise aşırı yorgunluk ve tahmin edilemeyecek derecede bitkinlik görülür. • Hap almadığı anda kişi aşırı karamsar olur (ruhsal etki). Bu nedenle kendisini hap almaya mecbur hisseder. • Kişi hap aldığı zamandaki gibi hep enerjik kalmak için hapı tekrar tekrar istemeye başlar (fiziksel etki). 141

• Zanneder ki hapı alınca mutlu olacağım. Ne yazık ki vücutta serotonin kalmamıştır. Organizmanın dengesi bozulmuştur. Hapı almasına rağmen mutlu olamaz. Yapılacak bir şey kalmamıştır. Kişi kendisine, geriye dönüşü olmayan büyük bir zarar vermiştir. • Ecstasy hapı, kısa sürede ciddi bağımlılık yapar. • Uzun süre kullanan bağımlı kişilerde zaman içinde ölümler görülür. Bazı kişilerde ilk kullanımda ani ölüm riski dahi söz konusudur. 142

• Şayet kullanan kişide intikam ve nefret hissi varsa bu his açığa çıkar. Ecstasy (ekstazi) hapı, aşırı güven ve kontrolsüz cesaret de oluşturur. Kişi ölümü göze alarak gösterilen hedefe yönlendirilebilir. Ecstasy (ekstazi) hapının bu etkisini bilen çete, mafya, örgüt gibi menfaat şebekeleri ve şer odakları bu etkiyi terör maksadıyla kullanırlar. Kullandıkları adamı 8-10 saat sürecek bir eyleme ve bir takım kötü amaçlara yönlendirirler. Hatta onları intihar komandosu bile yapabilirler. 143

• Mutluluk hapı, mutluluğu bitirmiştir. İstenilenin zıddı bir durum ortaya çıkmıştır. • Ecstasy (ekstazi) hapının toleransı yok denilebilecek kadar azdır. Tolerans; hoşgörü, müsamaha demektir. Ecstasy (ekstazi) hapının toleransının zayıf olması, kullanmaya başlayanların geriye dönüşü çok zor olan bir yola girdikleri anlamını taşır. 144

ÖLDÜREN KANSER İLAÇLARI • Vücudumuz, kanser hücrelerine karşı bir dereceye kadar başarılı bir mücadele vermektedir. Ancak, mevcut bağışıklık sistemi tek başına yeterli gelmemektedir. Son derece riskli olan kanser tedavi yolları denenmektedir. Kemoterapi ilaçları ile kanser tedavisinde önümüz kapalıdır. Gelecekte bir kısım antikorların üretilmesiyle kanser tedavisinde daha başarılı olunacaktır. 145

• Radyoaktif sentetik izotopların ve radyoaktif ışınların kansere karşı kullanımı önümüzdeki günlerde terk edilecektir. Böylece hastalar günümüzün kanser ilaçlarının ölümcül bile olabilen yan etkisinden kurtulacak ve zarar görmeyeceklerdir. Kanser hastalığı, insanlığın korkulu rüyası olmaktan çıkacaktır. • “Kanserden öldü.” denilen hastaların çoğu kanserden değil, kanser ilaçlarının yan etkisinden ölmektedir. 146

ALTERNATÄ°F TIP

147

KÂİNAT ECZANESİ İLAÇLARI • Sara nöbetinde mıknatıs kullanılır. • Rahim kanamalarında şerbetçi otu kullanılır. • Tansiyonu düşürmek için üzerlik tohumu kullanılır. (Toz edilip günde bir kez aç karna bir bardak su ile çeyrek çay kaşığı yutulmalıdır. Kaynatılıp içilirse zehirleyerek öldürür.) • Ateşi ve yükselmiş lökosidi ardıç yağı düşürür. 148

• Meni noksanlığı için kırmızı yakut taşı iyi gelir. • Hafızanın kuvvetlenmesinde; 20 gram günlük, 1,5 litre suda sabaha kadar bekletilip üzüm hoşafı yapılarak içilir. • Habis kanser için saf gül suyu, söğüt külü ve kantaron yağı karışımı kullanılır. • Kekik yağı; alkol ve sigaradan vazgeçtirir. • Karabaş yağı, sigaradan vazgeçtirir. • Kekik ve karabaş otu, pipo ile içilirse sigarayı bıraktırır. 149

• Göz hastalıklarına gül suyu iyi gelir. Gözün iyi görmesi, kuvvetin ölçüsüdür. Görmede eksiklik olunca, gözaltlarına göze değirmeden karabaş yağı sürülmelidir.

150

KİREÇLENME VE VARİS İLAÇLARI • Yağsız peynir, yağsız süt, yağsız yoğurt ve kireçli su kireçlenme yapar. • 1. Kuyruk yağı yenilmelidir. Kuyruk yağı ihmal edilmemelidir. Hiç yemeyenlerde kireçlenme görülür. Kuyruk yağı kireçlenmeyi önler. Varis ve varikosel de damar içindeki kireçlenme sonucu meydana gelen hastalıklardır. 151

• 2. Aynısefa merhemi sürülmelidir. • 3. Üzerlik tohumu kullanılmalıdır. (Toz edilip günde bir kez bir çay kaşığı 12 gün boyunca aç karna bir bardak su ile yutulmalıdır. Kaynatılıp içilirse zehirleyerek öldürür.)

152

SAÇKIRAN İLACI

• • • •

Aşağıdaki yağlar karıştırılıp günde birkaç kere saçkıran olan yere sürülür: 20 gram ardıç yağı 20 gram kantaron yağı 20 gram susam yağı 20 gram kekik yağı

153

DİŞ ETİ HASTALIĞI İLACI

• • • • •

Aşağıdaki maddeler beraberce karıştırılıp 10 dakika kaynatıldıktan sonra süzülür. Günde birkaç kere gargara edilir: 1 litre sirke 50 gram – 100 gram sumak yaprağı (tetra otu) Fındık içi kadar tel nişadır 10 gram –20 gram şap 1 avuç çıra kıyımı 154

ÜZERLİK TOHUMU • Üzerlik tohumu kaynatılıp içilmemelidir; şayet kaynatılıp içilirse zehirleyerek öldürür. • Üzerlik tohumu toz edilip günde bir kez aç karna bir bardak su ile çeyrek çay kaşığı yutulursa tansiyonu düşürür. • Üzerlik tohumu toz edilip günde bir kez bir çay kaşığı 12 gün boyunca aç karna bir bardak su ile yutulursa varise iyi gelir. 155

• Böbrek taşını düşürme için üzerlik tohumu toz edilip günde bir kez yarım çay kaşığı düşene kadar aç karna bir bardak su ile yutulmalıdır. Birkaç günde böbrek taşını düşürür.

156

ARDIÇ YAĞI • Ardıç yağı maske vazifesi görür. Havadaki zararlı maddelerden insanı korur. Bu yönüyle savunma sanayisi gibi görev yapar. • Kalp hastaları dilaltı tablet gibi yanlarında taşımalıdırlar. • Bağırsaktaki kurtlara karşı ardıç yağı su ile karıştırılıp içilmelidir; birkaç seferde bütün kurtları döker. 157

• Ateşi ve yükselmiş lökosidi ardıç yağı düşürür.

158

GIDANIN EN İYİSİ HEM GIDA HEM DE İLAÇ OLANIDIR • Yoğurt en iyi antibiyotiktir. • Muzda beyin için faydalı olan serotonin maddesi vardır. • Lahana tiroit bezi aktivitesini azaltır. • Soğan kanı sulandırır. • Ezilmiş sarımsakla beraber süt kaynatıldıktan sonra içine bal konulup içilirse öksürüğe çok iyi gelir. 159

• Soğan suyu kansere karşı kullanılır. • Mart ve nisan aylarında acı günevik, acı marul, fincan otu, karamık, yemlik, madımak, dede sakalı vb. kır otları mart ayında bolca yenmelidir. Atalarımız “mart ayı dert ayı” demişlerdir. Bu otlar, insanı yıl boyunca hastalıklardan korumaya vesiledir. • Çin gribine şalgam suyu iyi gelir. • Kabak çekirdeği, kurtları düşürür. 160

• Kötü kolesterolü (LDL) ve total kolesterolü elma, badem, fındık, antep fıstığı, yer fıstığı, ceviz, şalgam suyu, keten tohumu, üzüm çekirdeği yağı, çörek otu yağı, susam yağı, çemen yağı, haşhaş yağı, kabak çekirdeği ve çavdar ekmeği düşürür. • Badem ve üzüm çekirdeği yağı, iyi kolesterolü (HDL) kanda arttırır.

161

KANDAKİ YÜKSEK GLİKOZ DÜZEYİNİ NE DÜŞÜRÜR? • Kandaki yüksek glikoz düzeyini kekik suyu, kantaron yağı, böğürtlen kökü, papatya çayı, defne yaprağı çayı, mersin yaprağı çayı, kekik çayı, acı çam sakızı, maydanoz, limon düşürür. • Bol su içmek ve içerisine çam çırası konulmuş içme suyunu tüketmek gerekir. 162

• Yemekten yaklaşık 2 saat sonra yürüyüş yapmak da yüksek glikoz düzeyinin düşmesine yardımcı olur. • Üçte bir demet maydanoz ile yarım limon 1-1,5 su bardağı suyla kaynatılıp her gün 1 bardak içilirse yüksek glikoz düzeyinin düşmesine yardımcı olur. • Tam buğday ekmeyi tercih edilmelidir. Makarna, pirinç pilavı, beyaz ekmek, baklava, börek vb. gıdalar yenilmemelidir. 163

KURU ÜZÜM İLAÇ GİBİ • Kara üzüm, sarı üzüme göre daha faydalıdır. • Kara üzümde bulunan resveratrol maddesi kalp damarlarındaki pıhtılaşmayı ve damar sertliğini önleyerek kalp krizi riskini azaltır, beyin damarlarını açar. • Aminoasit, B1 ve B2 vitaminleri, potasyum, magnezyum ve demir açısından zengin olan kara üzüm bağışıklık sistemini güçlendirir. 164

• Böbrek ve karaciğerin çalışmasını hızlandırdığından yağları eritir. • Cildin bakımlı bir görünüm almasını sağlar. • Kuru üzüm sabah kalkınca hayat boyu alınırsa zekâyı arttırır. • Uyuşturucu ve sigaraya karşı tiksinti uyarır. • Kuru üzüm çok iyi bir gıdadır, yemeğe devam etmek gerekir. 165

• • • •

Balgam söktürücüdür. Ağız kokusunu güzelleştirir. Yenirse şarap fabrikalarına engel olur. Kara üzüm düzenli yenirse yapısında bulunan flavonoit kansere iyi gelir. Resveratrol ise kanser hücrelerinin oluşumuna engel olur.

166

Anti Aging (Yaşlanmaya Karşı) • • • • • • •

Çekirdekli kuru üzüm yeme İyi beslenme Balık yeme Az yeme Günde 2 öğün yeme Yeşil çay içme Stres, şeker ve kanserojen maddelerden uzak kalma 167

â&#x20AC;˘ Eksersiz yapma â&#x20AC;˘ Mutlu olma ve iyi bir evlilik yapma

168

KORTİZON VE ENSÜLİN HORMONLARI YAŞLANMAYI HIZLANDIRIR • Streste kortizon hormonu salgılanır. Şekerde ensülin hormonu salgılanır. Kortizon ve ensülin hormonları yaşlanmayı hızlandırır. Bu nedenle stres ve şekerden kaçınmalıdır.

169

SPOR YAPARKEN SALGILANAN HORMON MUTLULUK ANINDA SALGILANANLA AYNIDIR • Kas hareketlerinde endorfin hormonu salgılanır. • Endorfin hormonu, mutluluk anında salgılanan hormondur. • Spor yapma insanı mutlu eder. 170

CEP TELEFONU KULLANIRKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR • Cep telefonu, yatak odasında şarj edilmemelidir. • Yatarken başucunda cep telefonu bulundurulmamalıdır. • Cep telefonuyla uzun süre konuşulmamalı, konuşulacaksa hiç değilse kulaklık kullanılmalıdır. 171

• Cep telefonu, kalbe yakın gömlek cebinde taşınmamalıdır.

172

OKULDA KÄ°MYA

173

KIRTASİYE MALZEMESİ ÇEŞİTLERİ • Etiket, yazı tahtası, fotokopi kâğıdı, klasör, kalem, poşet dosya, silgi, kâğıt, kalemlik, büyüteç, okul çantası, ataş, dosya

174

BAZI KIRTASİYE MALZEMELERİNİN ZARARLARI • Çocuklar, kullandıkları kırtasiye malzemelerini ağızlarına götürebilmekte, kullandıktan sonra ellerini ağızlarına veya gözlerine sürebilmektedir. Bu ürünlerde yer alan boyar maddeler ve uçucu kimyasal maddeler, çocukların sağlığı için büyük bir risk oluşturmaktadır. 175

• Toksik etkileri vardır. • Deri döküntüleri tarzında alerjik reaksiyonlar gelişebilir. • Solunum sıkıntısı oluşabilir. • Özellikle boya maddelerinin bu ürünlerde kullanılması sonucu kanserojen etki ortaya çıkabilir. • Özellikle mesane kanseri gelişiminde bazı boyar türevlerin etkili olduğu bilinmektedir. 176

KIRTASİYE MALZEMELERİNİN ZARARLARINDAN KORUNMA • Kırtasiye malzemesi alırken mutlaka TSE damgalı ve yaş grubuna uygun ürünler tercih edilmelidir.

177

SANAYİDE KİMYA

178

KEZZAP • HNO3 (NİTRİK ASİT): Yapay gübre üretiminde kullanılır. Kezzap; derişik nitrik asittir. Yapay maddedir.

179

AMONYAK • NH3 (Amonyak): Gübre yapımında kullanılır.

180

POTAS KOSTİK • KOH (POTASYUM HİDROKSİT): Teknikteki adı potas kostiktir. Yapay gübre kullanılır. Doğada bulunmaz, yapay elde edilir.

181

ŞİLİ GÜHERÇİLESİ • NaNO3 (SODYUM NİTRAT): Yapay gübre üretiminde kullanılır. Şili güherçilesi de denir. Doğada bulunmaz, yapay elde edilir.

182

GÜBRE ÇEŞİTLERİ • Başlıca 3 çeşit gübre vardır.

183

SÜLFAT GÜBRESİ • (NH4)2SO4 (AMONYUM SÜLFAT): Fenni sülfat gübresidir. Yapay maddedir.

184

FOSFAT GÜBRESİ • (NH4)3PO4 (AMONYUM FOSFAT): Fenni fosfat gübresidir. Yapay bir maddedir.

185

NİTRAT GÜBRESİ • NH4NO3 (AMONYUM NİTRAT): Fenni nitrat gübresidir. Yapay bir maddedir.

186

YAPI MALZEMESİ ÇEŞİTLERİ • Küvet, banyo mobilyası, musluklar, klozetler, kapı kolları, kilit, tel, vida, çivi, kulp, menteşe, boya malzemeleri, el arabaları, eldiven, kürek, yağlı boya, saten boya, dış cephe boyası, çimento, kireç, demir, beton, kum, mıcır, tuğla, kiremit, plastik, galvaniz, polietilen, zımpara, yağmurluk, endüstriyel yağlar, fayans, fayans yapıştırıcısı, laminant parke. 187

CAM • Cam ile borat karışımı pyreks camını oluşturur, pyreks camından yapılmış mutfaklarda kullanılan kaliteli cam kaplar borcam adıyla bilinir. • Na2B4O7 x 10H2O (SODYUM TETRABORAT DEKAHİDRAT): Formülü Na2O.2B2O3.10H2O şeklinde de yazılabilir. Tabiattaki boraks bileşiğidir. Boraks bileşiği, cam yapımında kullanılır. 188

• NaBO3 X 4H2O (SODYUM PERBORAT TETRAHİDRAT): Otomobil camı imalinde yaygın olarak kullanılır.

189

HARÇ • Harç; Ca(OH)2’in kum, çimento ve suyla olan karışımıdır.

190

ÇİMENTO • Çimento; CaCO3’ın pişirme, soğutma ve öğütme işlemlerinden geçirilmesiyle elde edilir.

191

SÖNMEMİŞ KİREÇ • CaO (KALSİYUM OKSİT): Sönmemiş kireçtir. • Kireç feldspat: CaO . Al2O3 . 6SiO2 (kalsiyum oksit) (alüminyum oksit) (silisyum dioksit)

192

SÖNMÜŞ KİREÇ • Ca(OH)2(k): Sönmüş kireçtir. Yalnız kireç denince de sönmüş kireç anlaşılır. • Ca(OH)2(süspansiyon): Badana yapımında kullanılan kireç bulamacıdır.

193

KİREÇ TAŞI • CaCO3 (KALSİYUM KARBONAT): Kalsiyum karbonatın piyasa adı, kireç taşıdır. Mermer taşı, % 98 ile % 100’lük; kalker taşı ise % 90 ile % 98’lik kalsiyum karbonat bileşiğidir. CaCO3’tan; çimento, tuğla, fayans ve harç gibi çeşitli maddeler üretilir. Çimento; CaCO3’ın pişirme, soğutma ve öğütme işlemlerinden geçirilmesiyle elde edilir. 194

PORSELEN • Kil adıyla bilinen birçok mineral vardır. Bunlardan en saf olanı kaolindir. Yapısında demir oksitleri içeren kaolin, adi kil adı ile bilinir. • Porselen yapımında kil kullanılır.

195

SERAMİK • Bor, seramik imalinde yaygın olarak kullanılır. • Kil adıyla bilinen birçok mineral vardır. Bunlardan en saf olanı kaolindir. Yapısında demir oksitleri içeren kaolin, adi kil adı ile bilinir. • Seramik yapımında kil kullanılır.

196

2. BÖLÜM: GIDALAR

197

HAZIR GIDALARI SEÇERKEN VE TÜKETİRKEN DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR

198

TÜKETİLMESİ UYGUN OLMAYAN GIDALAR • Bisküvi, çikolata, kola vb. sentetik ve katkı maddeli gıdalardan kaçınmalıdır. • Hormonlu meyve ve sebze mümkünse yenmemelidir. • Geni değiştirilmiş yiyeceklerden uzak durulmalıdır. • Yapay tatlandırıcı içeren gıda ve içeceklerden kaçınılmalıdır. 199

• Elmanın kabuğu, çok faydalı olmasına rağmen yenmemelidir. Elma, kabuğu soyularak yenmelidir; çünkü elma ağaçları CuSO4 çözeltisiyle ilaçlanır. Bol suyla yıkansa bile kabukta Cu+2 kalır. Cu+2 düzeyinin kanda yükselmesi ile Wilson adı verilen ölümcül karaciğer hastalığı baş gösterebilir. • Yapay gübre ve tarım ilacı kullanılmadan yetiştirilmiş organik sebze ve meyve tüketilmelidir. 200

• Yapay gübre ve tarım ilacı kullanılmadan yetiştirilmiş organik sebze ve meyve tüketilmelidir. • Gemilerle gelen pirinç vb. ithal gıdalar radyasyon içerdiğinden bunlardan kaçınılmalıdır. • Tedavide sentetik ilaçlardan mümkün olduğu kadar kaçınılmalıdır. • Ispanak ve patates bir öğünlük pişirilmelidir. Beklemiş ıspanak ve patates yemekleri tüketilmemelidir. 201

• Meyve ile beraber su içilmemelidir. İçilecekse önce içilmelidir. • Ham toplanarak kimyasallarla olgunlaştırılmış meyve yenmemelidir; turfanda meyve fazla paraya satıldığından, narenciye hile amacıyla erken toplanmakta ya karpit ile muamele edilerek ya da etilen gazı odalarında bekletilerek olgunlaşmış gibi gösterilmektedir. 202

YAPAY TATLANDIRICILAR VE ZARARLARI • Yapay tatlandırıcıların tamamı kimyasal maddedir. Bu nedenle bunlara kimyasal tatlandırıcı da denir. • Hepsi vücuda yabancı ve zararlıdır. • Şeker hastalarının bile kullanmaması en iyisidir. Kullanıldığında da günde 30 tabletin aşılmaması gerekir. 203

• Doz aşımında kanserojen olduğu iddia edilmektedir. • Aspartam ve sakarin, şeker hastalarının kullandığı yapay tatlandırıcıların başlıcalarındandır. • Türk Şeker Kurumu verilerine göre şeker hastalarının kullandığı aspartam ve sakarin ithalatı son 8 yılda 13 kat artmıştır. 2000 yılında 162 ton, 2008’de 2190 ton ithal edilmiştir. 204

• 2003 yılında Türk Şeker Kurumu’nun yaptığı araştırmaya göre ithal edilen sentetik tatlandırıcıların yalnız % 4,8’i sağlık sektöründe, % 95,2’si ise gıda sektöründe kullanılmıştır. Son yıllarda gıda sektöründeki kullanım oranı ürkütücüdür. • 20 kuruşluk kimyasal tatlandırıcı, 2 liralık şekerin işlevini görmektedir. • Türk Gıda Kodeksi 1 kg baklavada 1 g yapay tatlandırıcı kullanılmasına izin vermiştir. 205

• Türk Gıda Kodeksi’nin belli miktarı geçmemek kaydıyla müsaade ettiği, yapay tatlandırıcıların kullanıldığı başlıca gıdalar şunlardır: Meyve suyu, şekerleme, dondurma, reçel, diyet gıda ve içecek, tatlı çeşitleri. • Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı Koruma ve Kontrol Genel Müdürlüğü Gıda Bölümü’nden izin alınmadan üretim yapılamamaktadır. 206

• Tarım ve Köy İşleri Bakanlığı denetimlerini sürdürmektedir. Ancak; merdiven altı üreticiler, yapay tatlandırıcıları kaçak olarak kullanmaktadır. • Sahtekârlıkları denetim esnasında anlaşılınca, dükkân mühürlenerek kapatılmaktadır, ancak gidip başka yere gizli bir imalat yeri daha açmaktadırlar. Buralarda baklava, helva, süt tatlıları ve reçel imalatı yapılmaktadır. 207

ÇAY ŞEKERİ (SAKKAROZ DİĞER ADIYLA SUKROZ) YERİNE KULLANILAN YAPAY TATLANDIRICILARIN BAŞLICALARI • • • •

Aspartam (E 951) Sakarin (E 954) Asesülfam–K (E 950) Neohesperidin (E 959) 208

• • • •

Siklamat (E 952) Sukraloz (E 955) Tautamin (E 957) Neotam (E 961)

209

YAPAY TATLANDIRICILARIN SAKKAROZDAN KAÇ KAT DAHA TATLI OLDUĞU • Aspartam (E 951) sakkarozdan 180 kat daha tatlıdır. • Sakarin (E 954) sakkarozdan 300 kat daha tatlıdır. • Asesülfam–K (E 950) sakkarozdan 200 kat daha tatlıdır. 210

• Neohesperidin (E 959) sakkarozdan 1500–1800 kat daha tatlıdır. • Siklamat (E 952) sakkarozdan 30–50 kat daha tatlıdır. • Sukraloz (E 955) sakkarozdan 600 kat daha tatlıdır. • Tautamin (E 957) sakkarozdan 2500 kat daha tatlıdır. • Neotam (E 961) ise sakkarozdan 10 000 ile 13 000 kat daha tatlıdır. 211

HAZIR GIDALAR, KATKI MADDELERİ • Mahalle aralarında satılan sütte, su ve sütün kesilmemesi için çeşitli kimyasal katkılar da olabilir. • Siyah zeytinin katkısız ve boyasızı, yeşil zeytinin de kostiksiz ve limon tuzsuzu tercih edilmelidir.

212

• Gıdaların içeriklerindeki katkıların menşeinin yazılı olduğu etiketleme yaygınlaştırılmalıdır ve zorunlu hâle getirilmelidir; bununla ilgili başlatılan çalışmalar gerekli yasal düzenlemeler yapılarak en kısa zamanda bitirilmelidir.

213

JELATİN NEDİR? • Gıda katkı maddesidir; kodu E 441’dir.

214

HAYVANSAL JELATİN İTHALATI YASAKLANDI

215

JELATİN NELERDEN ELDE EDİLİR? • Jelatinin kaynağı kesinlikle araştırılmalıdır. Kaynağı belirtilmeyen jelatinli hazır gıdalar asla tüketilmemelidir. • Türkiye’nin en kısa zamanda bitki kaynaklı jelatin üretimine başlaması büyük bir zorunluluktur. • Ülkemizde hayvansal jelatin ithalatı yasaklanmıştır. 216

ÜRÜNLERDEKİ JELATİNİN MENŞEİ KESİNLİKLE BELİRTİLMELİDİR • Ürünlerdeki jelatinin menşei kesinlikle belirtilmelidir. Gıdaların içeriklerindeki katkıların menşeinin yazılı olduğu etiketleme yaygınlaştırılmalıdır ve zorunlu hâle getirilmelidir; bununla ilgili başlatılan çalışmalar gerekli yasal düzenlemeler yapılarak en kısa zamanda bitirilmelidir. 217

JELATİN NEDİR? • Gıda katkı maddesidir; kodu E 441’dir.

218

JELATİNİN YAPISI (JELATİN BİLEŞİMİ) • Jelatin, % 83 protein içerir.

219

JELATİN ÇEŞİTLERİ • Jelatin, bitkisel jelatin ve hayvansal jelatin olmak üzere ikiye ayrılır.

220

JELATİN ÜRETİMİ • Bitkisel jelatin soya fasulyesinden elde edilir. Hayvansal jelatin ise domuz, sığır ve balıktan elde edilir. • Hayvansal jelatin, hayvanın kemiğinden ve derisinden elde edilir. • Türkiye’de jelatin üretilmemektedir. Jelatin genelde Müslüman olmayan ülkelerden ithal edilmektedir. Jelatin üretiminin yapıldığı tek Müslüman ülke Pakistan’dır. 221

BESİN MADDELERİNDE NİÇİN JELATİN KULLANILIR? • Gıdalarda kıvam arttırıcı ve jelleştirici özelliğinden dolayı kullanılır. • Üreticiler jelatin kullanmak suretiyle dondurma, yoğurt vb. besin maddelerinden daha çok kazanç sağlamaktadırlar. 222

JELATİN HANGİ BESİN MADDELERİNDE VARDIR? • Draje şekerleme, tablet şekerleme, puding, meyve jölesi, krem şanti ve meyveli sakızların çoğunda kullanılır. • Dondurma, yoğurt, tatlı, pasta, eritilmiş peynir, kalitesiz kaşar peyniri, hazır reçel, fındık ezmesi, fıstık ezmesi, marmelat, pekmez, tahin, helva, meyve suyu, salam, sucuk, sosis, jambon ve margarin gibi gıda maddelerinin bir kısmında bulunur. 223

JELATİN GIDA ENDÜSTRİSİNDEN BAŞKA NERELERDE KULLANILIR? • Jelatin özellikle gıda endüstrisinde yaygın olarak kullanılır. • Eczacılıkta başta kapsül yapımı olmak üzere bazı tablet ve film tabletlerde, ayrıca kozmetik sanayisinde, temizlik endüstrisinde, hayvan yemlerinde, karbonlu kâğıt yapımında ve fotoğrafçılıkta kullanılır. 224

DOMUZ JELATİNİ • Avrupalıların bir kısmı domuzu çok yerler, eşlerini kıskanmazlar. • Bazı gıdalara domuz jelatini katıldığından dikkatli olunmalıdır. • Türkiye’de hayvansal jelatinlerin %75’i domuz jelatinidir. • İçindekiler kısmında yalnız jelatin yazan ürünlerde domuz konusundan dolayı özellikle çok dikkatli olmak gerekir. 225

• İçeriğinde jelatin yazan ürünlerde ayrıca “Ürünlerimizde domuzdan elde edilmiş maddeler yoktur.” yazısını da muhakkak aramak lazımdır. • Jelatin yazan ürünlerdeki jelatin genelde hayvansal jelatindir; bitkisel jelatin içeren ürünlerde bitkisel jelatin diye yazar. • Ülkemizde hayvansal jelatin ithalatının yasaklanmış olması çok sevindirici bir durumdur. 226

DOMUZ JELETİNİNDEN NASIL KURTULURUZ? • Türkiye’de yaşayanlar, ömürlerinin sonunda 60-70 yaşına gelince küçük bir domuzu jelatinden dolayı farkında olmadan yemiş oluyorlar. • Helal-haram konusunu karıştırmaya, fincancı katırlarına ürkütmeye lüzum yoktur. Avrupa, Amerika ve Türkiye’de az bir azınlık bu durumdan rahatsız olmaktadır. 227

• Onlarca senedir zaten helal sertifika kuruluşlarınca bu yol takip edilmiş; ama bir sonuç alınamamıştır. • Ürünün üzerinde domuz jelatini yazmış olsa hiçbir kimse zaten o besin maddesini alıp da yemez; amacımız konuyu çözmek değil mi? • Problem zaten Türkiye’nin problemidir. Avrupa ve Amerika’daki ürünlerin üzerinde soya fasulyesi jelatini, domuz jelatini, sığır jelatini, balık jelatini diye yazmaktadır. 228

• Muasır medeniyet düzeyinin daha da ilerisine geçmek için yönümüzü Batı’ya çevirmemiz, onların güzelliklerini almamız gerekmez mi? • Avrupa ve Amerika’daki insanlar bizden daha dürüstler. Müslümanlarda olması gereken dürüstlük sıfatı bizden onlara geçmiş; biz ise millete dondurma, yoğurt, pasta, tahin ile beraber çaktırmadan domuz yediriyoruz. İnsanımız ne yediğini bilmiyor. 229

DOMUZ JELATİNİ PROBLEMİNİN ÇÖZÜMÜ • Avrupa ve Amerika’daki gibi jelatin içeren besin maddelerinin üzerinde hangi jelatin olduğu yazmalıdır. Alan insan soya fasulyesi jelatini mi, domuz jelatini mi, sığır jelatini mi yoksa balık jelatini mi yiyeceğini bilmelidir. • Ülkemizde hayvansal jelatin ithalatının yasaklanması, domuz jelatini problemini ortadan kaldırmıştır. 230

BAZI GIDALARDA JELATİN KULLANILMASI ZORUNLULUĞU VAR MIDIR? • Gıdalarda jelatin kullanılması zorunluluğu yoktur. • Jelatinsiz dondurma, jelatinsiz pasta, jelatinsiz tahin, jelatinsiz yoğurt bulmak mümkündür; daha lezzetli ve daha doğaldır. 231

KIVAM ARTTIRICILAR VE JELLEŞTİRİCİLER (JELATİNDEN BAŞKA KIVAM ARTTIRICI VE JELLEŞTİRİCİ VAR MIDIR?) • Kimyasal madde olmakla beraber domuz jelatinin alternatifi olan yenilmesi sakıncasız çeşitli kıvam arttırıcı ve jelleştiriciler vardır. 232

JELATİNSİZ YOĞURT • Jelatin içermeyen yoğurtlarda çok daha fazla süt kullanılmıştır. Problem çözülene kadar üzerinde “şu kadar sütten şu kadar yoğurt elde edilmiştir” diye yazı olan yoğurtlar tercih edilebilir.

233

JELATİNSİZ TAHİN • Bazı marka tahinler, jelatin içermez; bu markalar araştırılıp bulunmalıdır.

234

JELATİNSİZ DONDURMA • Bazı pastanelerde satılan dondurmalar, jelatin içermez. Dondurma alınırken imalat esnasında jelatin kullanılıp kullanılmadığı sorulmalıdır. Dondurma jelatinsiz daha lezzetli olur.

235

UHT • Süt, UHT yöntemi sayesinde her zaman herkesin elinin altında olabilir. • UHT, “Ultra Heat Treatment” kelimelerinin baş harfleridir; “yüksek ısıda işlem” demektir. • UHT’de hiçbir katkı maddesi yoktur. • UHT yönteminde süt yüksek sıcaklıktaki ince boruların içerisinden geçirilir.

236

• Aylarca bozulmadan taze süt gibi içilir. Bu yüzden, yazın bile buzdolabına koymaya gerek yoktur. • UHT ile bozulmadan saklanabilirlik, sadece süte verilen bir özelliktir. Bu yüzden UHT müthiş bir yöntemdir. • Uzun ömürlü süt olan UHT yöntemindeki sütte ise sağılmış süt, 135 °C ile 150 °C arasındaki sıcaklıkta 1 saniye ile 5 saniye arasında tutulur. • Pastörizasyon düşük sıcaklıkta, UHT daha yüksek sıcaklıkta olur. 237

PASTÖRİZASYON • Pastörize süt, sağıldıktan sonra 72 °C ile 76 °C arasındaki sıcaklıkta 12 saniye ile 20 saniye arasında tutulan süte denir. • Patojen (hastalık sebebi olan) mikroorganizmalar 70 °C’ın üzerinde yaşayamaz. Bu yüzden, pastörize olmamış sütü 70 °C’a kadar ısıtmak yeterlidir, kaynatmak gereksizdir. Bu konu genelde yanlış bilinir. 238

HOMOJENİZASYON • Homojenizasyon; süt içerisinde bulunan yağ globüllerinin, fiziksel yöntemler ile çaplarının küçültülerek kolloidal fazdan homojen faza geçmesi için uygulanılan işlemdir. İnek, koyun, keçi gibi hayvanlar bir süt çeşmesidir. En güzel, en hoş, en temiz, en pak sanki abıhayat (ölümsüzlük sağlayan su) gibi bir besini bizlere sunarlar. Canlılar içinde ömür boyu süt içen tek varlık insandır. 239

YENİLEBİLİR YAĞ TÜRLERİ

240

TEREYAĞI, SIZMA ZEYTİNYAĞI, KUYRUK YAĞI, İÇ YAĞI, HAŞHAŞ YAĞI, HİNDİSTAN CEVİZİ YAĞI, MARGARİN, AYÇİÇEĞİ YAĞI, MISIR ÖZÜ YAĞI, FINDIK YAĞI VE RİVİERA ZEYTİNYAĞI • Bu yağlar yenilebilir yağlardandır. 241

SIZMA ZEYTİNYAĞI • Zeytinyağının içinde diğer yağlarda bulunmayan ve her biri farklı bir fayda sağlayan çok sayıda bileşik bulunur. Bu yararlardan bazıları tansiyonu dengelemeleri, sindirimi kolaylaştırmaları, antibiyotik özellikleri, damar açıcı ve kan yapıcı olmaları, böbreği korumaları ve kansere karşı koruyucu olmalarıdır. 242

• Sağlık için en iyisi sızma zeytinyağıdır. • Zeytin ağacı; zeytinin ve zeytinyağının belirtilen çok sayıdaki faydalarından, hem gıda hem de ilaç olma gibi özelliklerinden dolayı verimli, bereketli, kutlu ve kutsal bir ağaç sayılmıştır. • Zeytin ağacının meyve ve çekirdeğinin yağı temel gıda maddesidir.

243

TEREYAĞI • Tereyağı vücut hücrelerinin yenilenmesinde rol oynar. • Vücudun temel yapı elemanıdır. • Faydalı diye aşırı yenmemelidir. • Kolesterol dengesini sağlar. • Vücuda kuvvet verir. • Akciğer, karaciğer, böbrek ve boğaz sağlığı için özellikle faydalıdır. 244

YAĞLAR VE KORUYUCU HEKİMLİK • Yağ olarak tereyağı ve sızma zeytinyağı kullanılmalıdır. • Zeytin ağacı; zeytinin ve zeytinyağının çok sayıdaki faydalarından, hem gıda hem de ilaç olma gibi özelliklerinden dolayı verimli, bereketli, kutlu ve kutsal bir ağaç sayılmıştır. • Siyah zeytinin katkısız ve boyasızı, yeşil zeytinin de kostiksiz ve limon tuzsuzu tercih edilmelidir. 245

• Zeytinyağı olarak sızma zeytinyağı yenmelidir. Sağlık için en iyisi sızma zeytinyağıdır. Zeytin ağacının meyve ve çekirdeğinin yağı, temel gıda maddesidir. Zeytinyağının içinde diğer yağlarda bulunmayan ve her biri farklı bir fayda sağlayan çok sayıda bileşik bulunur. Bu yararlardan bazıları tansiyonu dengelemeleri, sindirimi kolaylaştırmaları, antibiyotik özellikleri, damar açıcı ve kan yapıcı olmaları, böbreği korumaları ve kansere karşı koruyucu olmalarıdır. 246

• Sızma zeytinyağı yemeğe piştikten sonra konmalıdır. • Kalan sızma zeytinyağlı yemekler tekrar ısıtılmamalıdır. • Tereyağı vücut hücrelerinin yenilenmesinde rol oynar. Vücudun temel yapı elemanıdır. Faydalı diye aşırı yenmemelidir. Kolesterol dengesini sağlar. Vücuda kuvvet verir. Akciğer, karaciğer, böbrek ve boğaz sağlığı için özellikle faydalıdır. 247

• Beyin ve kalp–damar sağlığı için tereyağı, ceviz ve yumurtanın yeri önemlidir. • Kuyruk yağı ihmal edilmemelidir. Hiç yemeyenlerde kireçlenme görülür. Kuyruk yağı kireçlenmeyi önler. Varis ve varikosel de damar içindeki kireçlenme sonucu meydana gelen hastalıklardır. • Kuru yemişler kabuklu satın alınmalı ve yenecek kadarı kırılıp mümkünse kavrulmadan, kavrulacaksa yiyeceğimiz kadarını kavurarak yenmelidir. 248

• Sert kabuklu kuru yemişler, kalbe faydalıdır. • Ayçiçeği yağı, mısır özü yağı, fındık yağı, riviera zeytinyağı gibi yağlar katkı maddesi içerdiğinden sağlığa zararlıdır. Ayçiçeği yağı ve mısır özü yağının aslında yenmelerinde mahzur yoktur. Fakat içlerine bozulmayı önleyici olarak katılan kimyasal maddeler damar tıkanıklığı yapar. Bu sebeple yenmesi tavsiye edilmez. 249

• Margarin genelde kalitesiz sıvı yağlardan kimyasal yolla elde edilir. Sıvı yağlar hidrojen ile doyurulur. Sıvı yağın karbonları arasındaki çift bağlar açılarak hidrojen bağlanır. İç yapı değişime uğradığından sağlık açısından son derece tehlikelidir. Hücreleri etkileyerek kansere yol açar. Margarinin zemin hazırladığı kanser en çok mide ve bağırsaktadır. Vücudun sıcaklığı normalde 36,5 °C’tır. Margarinin erime sıcaklığı bu derecenin çok üzerindedir. 250

• Yapay olduğundan hidrojene bitkisel yağ da yenmemelidir. Margarin ve margarinli gıdalara karşı sürekli perhizde olmalıdır. Yapay olduğundan eskiden beri yenmemesi tavsiye edilir. En önemli zararı kandaki kolesterol oranını yükseltmesidir. Yüksek kolesterol damarların iç çeperinde birikerek kan akışını zorlaştırır; damarların tıkanmasıyla kalp krizi, felç başta olmak üzere birçok hastalığa zemin hazırlar. 251

• Ceviz içinin görünümü, beyne benzer. Gıdaların şekliyle organların şekli arasında ilişki vardır. Yerli ceviz, tatlıyla beraber yenirse müthiş hafıza kuvvetlendirir ve zekâyı açar. • Zayıf düşünce kuş sütüne devam edilmelidir. Kuş sütü, yumurtadır. Yumurta rafadan veya çılbır şeklinde yenmelidir. Sarısının tamamı sıvı, beyazının tamamı ise katı olmalıdır. Beyazı katılaşmazsa alerji yapar; sarısı katılaşırsa hazımsızlık olur. 252

• Badem, yumurta ve üzüm çekirdeği yağı iyi kolesterolü (HDL) kanda arttırır. Tereyağı, kaymak ve kaymak yağı iyi kolesterolü arttırmakla beraber bu yağlar fazla yenirse kanda trigliserit de yükselir. • Kötü kolesterolü düşürmek için ot çaylarından kafa süpürgesi otu, rezene, kekik, mısır püskülü, mersin yaprağı ve çin nanesi karışımı her gün sıcak veya soğuk 1 litre içilmelidir. 253

•

Kötü kolesterolü (LDL) ve total kolesterolü elma, badem, fındık, antep fıstığı, yer fıstığı, ceviz, şalgam suyu, keten tohumu, üzüm çekirdeği yağı, çörek otu yağı, susam yağı, çemen yağı, haşhaş yağı, kabak çekirdeği, kekik suyu, posalı gıdalar, kepekli ekmek, tam buğday ekmeği ve çavdar ekmeği düşürür. Kötü kolesterolü düşürmede sabah kahvaltısının rolü büyüktür. 254

• Hile amacı ile zeytinyağına pamuk yağı veya kanola yağı karıştırılmaktadır. Piyasadaki kanola yağlarının ve pamuk yağlarının çoğunluğu GDO’ludur, bu nedenle rastgele zeytinyağı almamalıdır. • Türkiye’de GDO’lu 4 ürün vardır: Bunlar kanola yağı, pamuk yağı, soya fasulyesi ve mısırdır.

255

ETLER ARASINDA BULUNAN YAĞ, KARIN KISMINDAKİ İÇ YAĞI VE HÜCREDEKİ GOLGİ AYGITI • Alınan bazı besin maddeleri, bir dizi kimyasal reaksiyon sonucu yağa dönüştürülür. Şahm (etler arasında bulunan yağ) ve mideye yakın yerlerdeki iç yağı suretinde depolanır. Depolanan bu şahm ve iç yağı, ihtiyaç anında sarf edilir. 256

• Aynı tasarruf ve depolama, bütün hücrelerde de golgi aygıtı suretinde vardır. • Görüldüğü gibi canlıların bedenine gönderilen rızkın bir kısmı ihtiyat için şahm ve iç yağı suretinde depolanmaktadır. Hatta her bir beden hücresine gönderilen rızkın bir kısmı, yine o hücrenin bir köşesinde bulunan golgi aygıtında tutulmaktadır. İleride, dışarıdan herhangi bir besin maddesi gelmediği zaman sarf edilmek üzere bir ihtiyat zahiresi (tedbirlilik azığı) hükmünde saklanmaktadır. 257

• Depo edilen rızık, kırk gün hatta seksen günden fazla devam etmektedir. Bu kadar süre yemek yememesine rağmen sıhhatle hayatı devam eden insanlar tarihte görülmüştür. Bazen harika bazen de olağanüstü bir durum diyebileceğimiz onların bu harikuladelikleri kitaplara da geçmiştir.

258

YAĞ ENDÜSTRİSİNDE KULLANILAN SIZMA, RAFİNE, RİVİERA VE VİNTERİZE KAVRAMLARI

259

• • • •

Sızma: Doğal Riviera: Asitliğin düşürülmesi Rafine: Yeniden iyileştirme Vinterize: Donan molekülleri ayıklama işlemi

260

YENİLEBİLİR YAĞLARIN YANLIŞ KULLANIMININ SAĞLIK ÜZERİNDEKİ ETKİLERİ

261

AYÇİÇEĞİ YAĞI, MISIR ÖZÜ YAĞI, FINDIK YAĞI VE RİVİERA ZEYTİNYAĞI • Ayçiçeği yağı, mısır özü yağı, fındık yağı, riviera zeytinyağı gibi yağlar katkı maddesi içerdiğinden sağlığa zararlıdır. Ayçiçeği yağı ve mısır özü yağının aslında yenmelerinde mahzur yoktur. 262

• Fakat içlerine bozulmayı önleyici olarak katılan kimyasal maddeler damar tıkanıklığı yapar. Bu sebeple yenmesi tavsiye edilmez.

263

MARGARİN VE MARGARİNLİ GIDALARA KARŞI SÜREKLİ PERHİZDE OLMALIDIR • Yapay olduğundan eskiden beri yenmemesi tavsiye edilir. • En önemli zararı kandaki kolesterol oranını yükseltmesidir. Yüksek kolesterol damarların iç çeperinde birikerek kan akışını zorlaştırır; damarların tıkanmasıyla kalp krizi, felç başta olmak üzere birçok hastalığa zemin hazırlar. 264

• Margarin genelde kalitesiz sıvı yağlardan kimyasal yolla elde edilir. Sıvı yağlar hidrojen ile doyurulur. Sıvı yağın karbonları arasındaki çift bağlar açılarak hidrojen bağlanır. • İç yapı değişime uğradığından sağlık açısından son derece tehlikelidir. Hücreleri etkileyerek kansere yol açar. Margarinin zemin hazırladığı kanser en çok mide ve bağırsakta görülür. 265

• İnsan vücudunun sıcaklığı 36,5 °C’tır. Margarinin erime sıcaklığı bu derecenin çok üzerindedir., • Bazı margarinler pamuk yağından elde edilir, pamuk yağlarının çoğunluğu ise GDO’ludur; bu nedenle de margarinden uzak durulmalıdır.

266