2011-03/04 Webcam en seks Bij cyberseks of internetseks wind je elkaar op via het internet. Bijvoorbeeld door erotische verhalen, fantasieën of foto’s uit te wisselen op MSN of door te strippen voor de webcam. Als er seksueel getinte berichten of pikante foto's of video's via gsm uitgewisseld worden, spreekt men van “sexting”. Seksuele afbeeldingen van minderjarigen via webcam of via gsm versturen en ontvangen, kan dat wel? Is dat niet strafbaar als kinderporno? Update - noot: De wetgeving werd aangepast in 2012: lees het bericht in het TJK ezine van januari 2012, www.jeugdenkinderrechten.be, rubriek 'actueel': wijzigingen in de aanpak van seksueel misbruik
Pornografie en kinderpornografie Pornografie is het afbeelden van menselijk seksueel gedrag met als doel seksuele opwinding te creëren. Dit kan op foto's of film, maar ook tekeningen, geschreven of gesproken tekst of geluidsfragmenten kunnen pornografisch zijn. Er wordt wel eens een onderscheid gemaakt tussen zachte en harde pornografie. Zachte pornografie is eerder suggestief, harde pornografie is explicieter. Niet alle pornografie is in België verboden. Het verbod is enkel van toepassing op porno die door de maatschappij als aanstootgevend worden ervaren. Het criterium om te beoordelen welk materiaal precies moet worden beschouwd als verboden pornografie wordt niet in de wet vastgelegd, zodat rechters dit geval per geval zullen moeten bekijken. Vaak gehanteerde maatstaven daarbij zijn dat het materiaal «het schaamtegevoel van de doorsnee burger» moet kwetsen, zoals dit «door het collectief bewustzijn van het ogenblik wordt aangevoeld». Er bestaat met andere woorden geen eenduidige regel, zodat rechters zich moeten baseren op wat de gemiddelde burger als ongeoorloofd pornografisch zou aanvoelen. Sinds 1995 bevat het Strafwetboek een expliciet verbod op kinderpornografie. Bij kinderpornografie gaat het om houdingen of seksuele handelingen met pornografisch karakter waarbij minderjarigen betrokken zijn of worden voorgesteld. Het gaat over visuele dragers die een expliciete seksuele inhoud bevatten en de bedoeling hebben om seksuele opwinding op te wekken. Een gewone foto van een naakt kind, didactische, artistieke of wetenschappelijke voorstellingen worden niet beschouwd als kinderpornografie. Hoe kan je weten of iemand 16, 17 of 18 jaar is? Naarmate jongeren ouder worden, wordt het moeilijker om de juiste leeftijd in te schatten. In de wet van 1995 lag de leeftijdsgrens op 16 jaar voor het afgebeelde kind in de kinderpornografie. Sinds 2000 is die leeftijdsgrens opgetrokken naar 18 jaar. De uiterlijke verschijning doet er niet toe. Ook wanneer de minderjarige er fysiek als een volwassenen uitziet, gaat het om kinderporno. De strafwet (art. 383bis Sw.) stelt welke gedragingen bij kinderpornografie strafbaar gesteld zijn, nl.
hij die zinnebeelden, voorwerpen, films, foto's, dia's of andere beelddragers die houdingen of seksuele handelingen met pornografisch karakter voorstellen waarbij minderjarigen betrokken zijn of worden voorgesteld, tentoonstelt, verkoopt,
verhuurt, verspreidt, uitzendt of overhandigt, ze met het oog op de handel of de verspreiding vervaardigt of in voorraad heeft, invoert of doet invoeren, aan een vervoer- of een distributieagent overhandigt, en hij die wetens de bedoelde zinnebeelden, voorwerpen, films, foto's, dia's of andere beelddragers bezit.
Is het bekijken van kinderpornografie strafbaar? De wet spreekt niet over bekijken van kinderporno, maar enkel over het bezit ervan. Maar als je op het internet iets bekijkt, wordt er altijd een tijdelijke kopie op de eigen computer gemaakt. Kinderporno op het internet bekijken, betekent dus ook een tijdelijk bezit ervan. Al geldt niet als iemand toevallig kinderpornografie tegenkomt op het internet zonder hier bewust een kopie van te maken: dit valt niet onder de strafbaarstelling. Bij de strafbaarstelling “bezit” van pornografie stelt de strafwet immers dat het “wetens” moet gebeuren. Dit betekent ook dat de strafbaarstelling niet geldt als men denkt volwassenpornografie te bezitten en geen weet heeft van de minderjarigheid van de acteurs in de pornografische beelddragers.
Is het versturen en ontvangen van seksuele beelden van een minderjarige jongere via gsm of webcam strafbaar? Laten we aannemen dat het over seksueel getinte beelden gaat van minderjarige jongeren. Bijvoorbeeld een jongen bewaart een seksuele naaktfoto van z’n liefje van 16 jaar op z’n computer of iemand verstuurt het naaktbeeld van z’n minderjarige liefje via de gsm. Louter bekijken is wettelijk niet strafbaar, maar van zodra dat het seksuele beeld van de minderjarige jongere wordt verzonden en ergens wordt opgeslagen, is deze handeling strafbaar als het verzenden of het in bezit hebben van kinderpornografie. Of de afgebeelde minderjarige jongere er als een volwassene uitziet, maakt niet uit. Het is de leeftijd die telt, niet de uiterlijke verschijning.Al geldt bij het in bezit hebben wel dat je weet moet hebben van de minderjarigheid. Auteur: Mie Jacobs, juriste Kinderrechtencommissariaat Bronnen:
www.internet-observatory.be www.clicksafe.be www.allesoverseks.be Strafwetboek, artikel 383 en artikel 383bis VERMEULEN, G., Strafrechtelijke bescherming van minderjarigen, Maklu, Antwerpen-Apeldoorn, 2001, 699 p.