Vermaatschappelijking van de jeugdhulp in Nederland
Dr. Lisbeth Verharen Lector Jeugd, Gezin & Samenleving
Kenmerk:
Symposium Kinderrechtencommissariaat 10 juni 2015 19 december 2013
Why? • Te grote druk op gespecialiseerde zorg • Uitgaven blijven stijgen (www.voordejeugd.nl)
Kenmerk:
19 december 2013
Why? • Afwijkend gedrag te snel medicaliseren • Over- én onderbehandeling (www.voordejeugd.nl)
Kenmerk:
19 december 2013
Why? • Jeugdzorgstelsel te versnipperd • Tekortschietende samenwerking rond gezinnen (www.voordejeugd.nl)
Ideologisch Economisch Kenmerk:
19 december 2013
Transitie en transformatie
Doel: Kinderen zo goed mogelijk kunnen meedoen en met steun van ouders en medeopvoeders gezond en veilig opgroeien in hun eigen omgeving. 19 december 2013 Kenmerk:
Transformatie: kantelen • Normaliseren en ontzorgen • Benutten en versterken eigen kracht van jeugdigen en hun sociale omgeving • Andere verhoudingen (Verharen, 2013; RMO, 2012)
Kenmerk:
19 december 2013
Eigen kracht en het sociaal netwerk
Empowerment (Van Regenmortel, 2009) Kenmerk:
19 december 2013
Ervaringen van ouders en jeugdigen • Sociaal Netwerk bijv. Eigen Kracht-conferentie • Vrijwilligers • Professionals
Kenmerk:
19 december 2013
Vrijwilligers voor opvoedingsondersteuning? Ouders verschillen (Claeijs, Hoegen & Hooghiemstra, 2015): • Behoefte aan herkenning • Behoefte aan deskundigheid • Behoefte aan leerkracht als partner in de opvoeding • Behoefte aan laagdrempelig dagelijks contact over opvoeding
Kenmerk:
19 december 2013
Professionals: Goed genoeg? • Wat is goed genoeg ouderschap? • Wat is een ondersteunend sociaal netwerk? • Discrepantie tussen jeugdigen, opvoeders en professionals • Verschillende referentiekaders
Kenmerk:
19 december 2013
Ervaringen professionals
(Hooghiemstra & Verharen, 2013)
Kenmerk:
19 december 2013
Sterker door het perspectief van jeugdigen en ouders
• Wensen van opvoeders en jongeren. LOC/LCFJ (2013) • Jongeren denken mee. November 2013, Provincie Utrecht • Vragenlijsten, panelgesprekken = inventariseren
Kenmerk:
19 december 2013
Maar ook confronteren • Routine Outcome Monitoring • Spiegelgesprekken • Kenniswerkplaatsen
Kenmerk:
19 december 2013
Kracht van transformatie • Zelfregie: wat jeugdigen en gezin zelf willen, kunnen en mogen • Kijken naar wat er wel is, mogelijkheden • Daar waar professionele hulp nodig is: naar eigen maatstaven, in eigen leefomgeving • Professionele hulp additioneel, plooiend om wat er al is • Integraal, samenhang der dingen, wat er voor jeugdigen en gezinnen echt toe doet • Samenkracht, samenspel van informeel en formeel
Kenmerk:
19 december 2013
Valkuilen • Nieuwe uitgangspunten, oud gedrag • Invullingen eigen kracht en sociaal netwerk • Neveneffecten van het economische perspectief
Kenmerk:
19 december 2013
Nieuwe uitgangspunten, oud gedrag • Hulpverleningsplan en daarmee regie bij hulpverlener • Risicotaxatie • Gelijkheidsmoraal • Controle en beheersing • Procedures en organisaties centraal
Kenmerk:
19 december 2013
Invullingen eigen kracht en sociaal netwerk • • • • •
Eigen kracht ≠ eigen verantwoordelijkheid Vraagverlegenheid (Linders, 2010) Grenzen aan wederkerige zorg, sociaal kapitaal Overbelasting sociaal netwerk Rol van de school
Kenmerk:
19 december 2013
Neveneffecten van het economische perspectief • Van te vroeg naar te laat opschalen • Moeten i.p.v. Willen, Kunnen en Mogen • Onzichtbaren
Kenmerk:
19 december 2013
Anders werken vraagt ruimte, kost tijd en vraagt om investeringen in nieuwe professionaliteit (RMO, 2014). Op alle niveaus spiegelen en reflecteren: Is dit transformatie?
Kenmerk:
19 december 2013
Together we can do it Kenmerk:
19 december 2013