Geachte heer kinderrechtencommissaris, Beste Bruno, Geachte heer minister Gatz, Geachte collega’s volksvertegenwoordigers, Geachte genodigden, Dames en Heren,
Eerst en vooral wil u allen hier hartelijk welkom heten in onze Schelp voor de voorstelling van het Jaarverslag 2016 van het Kinderrechtencommissariaat. Dat jaarverslag geeft ons een overzicht van de werkzaamheden van kinderrechtencommissaris Bruno Vanobbergen en zijn team van medewerkers. Ik wil hen van harte bedanken voor hun rapport, het achttiende al in de geschiedenis van het Kinderrechtencommissariaat. Daarmee heeft het Kinderrechtencommissariaat de wettelijke grens van de meerderjarigheid bereikt. Eindelijk volwassen dus ! Ik zou hier vandaag graag willen beklemtonen hoe betekenisvol en tegelijkertijd hoe relatief die grens van achttien jaar is. Vergeet niet dat in ons land die grens op 21 jaar lag tot in 1990.
Jeugdparlement Twee weken geleden heb ik hier nog een delegatie toegesproken van jongeren in het kader van het jeugdparlement. Vier dagen lang werden de zetels van onze koepelzaal ingenomen door wat ik met een hybride term jongvolwassenen zou willen noemen. Wees gerust: wat zij deden kwam al heel dicht in de buurt van wat onze eigen volksvertegenwoordigers hier uitvoeren. Wie de zogeheten ‘jeugd van tegenwoordig’ onderschat, zit er glad naast. Meer nog, wie zichzelf niet constant verjongt, wordt binnen de kortste keren genadeloos voorbijgestoken door een volgende leeftijdsgroep. Ik gebruik met opzet niet het woord generatie, want bij een generatie spreken we al snel van 25 jaar. Vergis u niet: de machtswissel verloopt almaar sneller. De jeugd laat zich niet goedschiks voorschrijven hoe ze zich moet gedragen. Vaak heeft dat evenwel te maken met plichten. Ons kinderrechtencommissariaat heeft het vooral over rechten. Op dat vlak heeft het kinderrechtencommissariaat heel veel belangrijke opdrachten te vervullen.
Gevaren Ik heb al aangehaald dat onze adolescenten vaak al over heel wat gezond verstand beschikken, en in de huidige geglobaliseerde wereld worden ze ook sneller volwassen. Maar tegelijkertijd houdt die grenzen-loze maatschappij ook gevaren in, ook voor kinderen van heel jonge leeftijd. De discussie over de gevaren van de sociale media en het internet gaat almaar vaker over kinderen. Onlangs zagen we nog hoe een Belgische en Nederlandse journalist op de Filipijnen een netwerk blootlegden van kinderprostitutie. Dat bleek geen vervan-ons-bedshow, want er waren westerlingen bij betrokken. Hoezeer we ook mogen beweren dat zulke toestanden in ons land onmogelijk zijn, we moeten ervoor op onze hoede zijn. Wat in het buitenland bestaat, kan ook bij ons.
Resoluties Ik verwijs hiervoor heel concreet naar twee resoluties die het voorbije jaar in ons Vlaams Parlement werden goedgekeurd : die over de minimissverkiezingen en die over het gebruik van sociale media op 13 - en niet op 16 jaar. Beide resoluties steunen rechtstreeks op het werk van het Kinderrechtencommissariaat. Ook door de organisatie van studiedagen hier in deze zaal De Schelp, over daken thuisloze kinderen, illustreerde hoe belangrijk het werk van ons Kinderrechtencommissariaat wel is. Dankzij dergelijke evenementen blijven onze Vlaamse volksvertegenwoordigers alert voor de problematiek van kinderen. Op die manier vult het Kinderrechtencommissariaat op duidelijk zichtbare wijze zijn opdracht in, zoals die omschreven is in onze beleidsplan Plenum 2.0. Die taak valt zelfs in cijfers af te lezen: het Kinderrechtencommissariaat leverde een actieve bijdrage aan de werkzaamheden van de commissies door bijvoorbeeld participatie aan een zestal hoorzittingen, en door 16 onderbouwde schriftelijke adviezen. Deze inhoudelijke input is zeer belangrijk voor ons Vlaams Parlement en, zoals de eerder aangehaalde resoluties bewijzen: er wordt ook iets mee gedaan. Niet alleen binnen deze muren overigens. Het Kinderrechtencommissariaat verspreidt zijn boodschappen ook over heel Vlaanderen. Het geeft concreet gestalte aan zijn werk door deelname aan heel wat werk- en stuurgroepen, de aan lezingen op diverse congressen en studiedagen, en het richt de aandacht van de media op thema’s die kinderen en jongeren aanbelangen
Gelijke kansen Het is van het grootste belang, dat wij voor onze kinderen een maatschappij bouwen met gelijke kansen voor iedereen, en dat wij tegelijkertijd het goede voorbeeld geven.
Het is godgeklaagd dat kinderen zien hoe bepaalde bevolkingsgroepen uitgesloten worden door de bouw van muren. Een muur is niet alleen een fysieke scheidingslijn, het is ook een symbolische belemmering voor dromen. Dromen, hoe naïef ook, mogen niet afgeremd worden. Kinderen moeten kunnen dromen van een positief maatschappijmodel: samen leven, samen werken, samen bouwen. Ik weet het, ook kinderen zijn soms hard voor elkaar, tactloos en ongenadig. Pesten op school is een realiteit van alle tijden. Maar opbouwende sociale omgang tussen heel verscheiden kinderen ontwikkelt zich even goed op school. Op natuurlijke wijze.
Verbinden Het is belangrijk dat wij, beleidsverantwoordelijken, op dezelfde natuurlijke wijze een model creëren om in samen te leven, samen te werken en samen te bouwen. We moeten inzetten op verbinden, niet op het beklemtonen van verschillen. We moeten op zoek naar nieuwe ideeën die mensen bij elkaar brengen in plaats van vervreemden. Het kinderrechtenkader biedt ons een houvast om deze verbindingen te realiseren. Het is in die zin bijzonder waardevol dat veel verschillende beleidsdomeinen in het jaarverslag van ons Kinderrechtencommissariaat aan bod komen. Niet alleen de klassieke domeinen zoals onderwijs, jeugd en welzijn, maar ook sport, media en mobiliteit bijvoorbeeld. Het maakt kinderrechten heel concreet en tastbaar. In een gezond maatschappelijk klimaat ontplooien kinderen zich automatisch ook makkelijker. Ze ontwikkelen een bredere sociale kijk, een grotere vorm van tolerantie voor andere meningen.
In de huidige maatschappij, waarin migrantenstromen ook kinderen van sterk verschillende herkomst en cultuur met elkaar in contact brengen, is openheid van geest al op jonge leeftijd onontbeerlijk.
Wereldburgers Onze kinderen van vandaag zijn automatisch de wereldburgers van morgen. Zij zullen de maatschappij moeten dragen: op het vlak van participatie, non-discriminatie en empowerment wordt van hen steeds inlevingsvermogen verwacht. Het is dan ook een uitstekend idee van het kinderrechtencommissariaat om dat wereldburgerschap in het nieuwe jaarverslag te promoten met als leidraad “teveel geschillen over verschillen”. De vele voorbeelden die we daarnet gehoord hebben, stemmen tot nadenken. Kinderen die al in heel kwetsbare situaties zitten, zijn niet gebaat met conflicten. Ze versterken veeleer de kwetsbaarheid, dan dat ze bijdragen tot een oplossing van het probleem. Ik citeer in dat verband graag de schrijver Kader Abdolah, die in mei van dit jaar de State of the European Union in het Vlaams Parlement is komen uitspreken. “Wie met haat rondloopt, vergiftigt eerst zijn eigen lichaam en dan de samenleving”. Er zijn voldoende voorbeelden van migranten, Kader Abdolah op kop, die elke vorm van haat opzij gezet hebben en met een positieve ingesteldheid een nieuw leven hebben opgebouwd te midden van een vreemde cultuur. Tal van kinderen maken in deze tijden een gelijkaardige ontheemding mee. Pas als we een kader scheppen, waarin ze samen met onze eigen jeugd alle kansen krijgen om zich te ontplooien, leggen we de fundamenten voor een stevige toekomst.
Slot Dat kader…. ….en nu richt ik mij graag weer tot u, Bruno, en uw medewerkers, …dat kader is uw werkterrein. Ik wil u graag aansporen om ons, volksvertegenwoordigers, op het juiste pad te zetten om een beleid uit te tekenen dat die kinderrechten vrijwaart en uitbouwt. Ik dank u voor het werk van de afgelopen jaren en ik wil u graag aanmoedigen om dat in de toekomst op dezelfde weg voort te werken. Onze kinderen zijn namelijk de waardevolste schat van onze maatschappij.
Jan Peumans Voorzitter Vlaams Parlement 16 november 2016