KindVak Magazine juni/juli

CARD

BRUTO FORMAAT

[netto formaat + 2 mm aoop rondom.

....als kinderen je vak zijn!

minimum 2 mm binnen het netto formaat]

Terug naar de bron Man in de kinderopvang Pionieren binnen het onderwijs Verbeter kracht bij peuters en kleuters

‘Time flies’ Wie zich bezig houdt met het organiseren van beurzen en events heeft te maken met lange termijn planningen. Met tussenpozen van een jaar of twee jaar moet er steeds een nieuwe event-editie staan.

Ook al lijkt de tijd die hiervoor beschikbaar is behoorlijk royaal kom je er als organisator steeds opnieuw achter dat de ‘tijd vliegt’.

Uit eigen ervaring kan ik nu concluderen dat het uitgeven van een vakmagazine een nóg grotere druk geeft op de agenda. Met het verschijnen van een editie is de volgende al weer in de maak. Redacteuren leveren thema’s en teksten, de opmakers beginnen al meteen te stoeien met de deadline en de door ons zeer gewaardeerde gastschrijvers willen graag nog wat extra tijd om hun item geplaatst te krijgen in de komende editie.

Colofon KindVak Magazine verschijnt 6x per jaar

KindVak Magazine is een uitgave van Context Media i.o.v. ConExpo bv Postbus 97, 5150 AB Drunen T. 0416 53 27 51 E. Kindvakmagazine@ conexpo.nl

Redactie

Toch wil ik hier graag melden dat KindVak Magazine met elke editie

Hoofdredactie

voorziet in een groeiende behoefte aan informatie. Up to date-in-

Jon Roozenbeek

formatie uit het werkveld van mensen die van het omgaan met kin-

Redacteuren

deren hun vak hebben gemaakt. Met een tomeloze energie zorgen deze kindpro’s voor nieuwe ontwikkelingen binnen hun specialisme.

Thom Roozenbeek Emma Verweij

Zo bereiden zij de weg voor die opvang, onderwijs en zorg samen

Eindredactie

zal laten gaan werken. Op deze manier leveren zij hun bijdragen die

Wim Koemans

uiteindelijk de basis zullen vormen van een nieuwe manier van den-

Uitgever

ken en werken. Een werkvorm die gebaseerd is op openstaan voor

Context Media

elkaar, op samenwerken. Een werkvorm die –als logisch gevolg- zal

Ontwerp / opmaak

leiden tot een samensmelting van afzonderlijke -vaak historisch be-

KODW.NL

paalde- belangen. En ook al gaat alles erg snel; het werken naar deze synergie kan wat KindVak betreft niet snel genoeg gaan.

Ik wens u aangename leesmomenten toe.

Wim Koemans Directeur ConExpo bv / organisator KindVak ConExpo info@ConExpo.nl

2

| KindVak - Algemeen

KindVak Magazine wordt digitaal verspreid onder ca.

24.500 KindVak-professionals in Nederland en België Door in te schrijven voor de KindVak-nieuwsbrief of een bezoek te brengen aan KindVak word je opgenomen in het Magazine bestand

Adverteren? Bel:

0416 53 27 51

De redactie van KindVak Magazine stelt met zorg de inhoud samen voor iedere editie.

De inhoudelijke verantwoording voor ingebrachte teksten ligt bij de auteurs van deze teksten.

juni / juli | Context Media

Pionieren binnen het onderwijs

4 Het recht op spelen vraagt aandacht!

14

Hij staat voor de klas

10

4/5

Pionieren binnen het onderwijs

6

Hij werkt met kinderen

14/15 Het recht op spelen vraagt aandacht!

18/19 OJ Congres: Onderwijs en jeugdzorg verbonden?

20/21 Verbeterkracht bij peuters en kleuters 22/23 Babygebaren 7/8

Hij werkt in de kinderopvang: Jorg Kivits

10/11 Hij staat voor de klas: Harrie Smulders 12/13 Terug naar de bron in 16/17 Jongerenwerk

Midden-Drenthe

Terug naar de bron

12 Context Media | juni / juli

Algemeen - KindVak |

3

Pionieren binnen het onderwijs

Een IKC oprichten vergt een vorm van gedurfd ondernemerschap die nog niet volledig is ingeburgerd in het onderwijs, vanwege bijvoorbeeld belemmerende wet- en regelgeving vanuit de overheid. Een blauwdruk voor het realiseren van een IKC is er niet en veel onderwijsorganisaties zijn nog zoekende. Lef kan lonen, laat ondernemer Martijn Mulder, directeur van de Drentse Stichting Wolderwijs zien.

Het aantal brede scholen en integrale kindcentra in Nederland blijft stijgen.

Volgens de meest recente cijfers, gepubliceerd door beleidsonderzoeksbureau Regioplan in 2014, zijn meer dan tweeduizend scholen een IKC of brede school. Dat duidt op een groei van vierhonderd in vergelijking met het jaar ervoor. De komende jaren wordt er verdere toename verwacht.

Dat komt omdat veel scholen zich nog in de ontwikkelingsfase bevinden, met name als het gaat om het realiseren van IKC’s, blijkt uit het Jaarbericht Brede Scholen en Integrale Kindcentra 2013 van Regioplan.

tonen en de keuzes en acties kunnen verantwoorden’, schrijven onderwijsadviseurs Spier ten Doesschate en Mark van de Pol in het boek ‘Een IKC dat staat als een huis: Hoe bouw je een integraal kindcentrum?’.

Ondernemer Martijn Mulder, directeur van Stichting Wolderwijs, is aan de slag gegaan binnen de marges van de wetgeving.

Wolderwijs, dat brede scholen bezit in de Drentse krimpgemeente De Wolde, start vanaf 17 augustus 2015 met vier IKC’s in de dorpen Zuidwolde, De Wijk, Ruinen en Ruinerwold. Twee jaar geleden kreeg Mulder signalen dat het niet goed ging met de inmiddels failliete ‘Hoe bouw je een integraal kindcentrum.’ organisatie die de kinderopEr zijn weliswaar publicaties geschreven vang exploiteerde in de brede scholen van door ervaringsdeskundigen, met daarin de stichting. Overname door Wolderwijs richtlijnen voor het opzetten van IKC’s, leek de oplossing en was in een vergevormaar een landelijk beleid ervoor is er niet. derd stadium, maar werd onmogelijk door ‘De leiding van een IKC zal per definitie een tussenkomst van een derde partij. ‘Maar pionier zijn. Daarnaast moet deze ook zawe bleven niet stilzitten. Met de komst kelijk kunnen denken, ondernemerschap van brede school coördinatoren, combi-

4

| KindVak - Algemeen

juni / juli | Context Media

natiefunctionarissen vanuit de gemeente en schoolmaatschappelijk werkers, zag ik een heldere coördinatie wegvallen. Ook de overdracht tussen peuterspeelzaal en basisonderwijs was onvoldoende’, zegt Mulder. Ondersteund door adviseurs ging hij op zoek naar een oplossing. ‘Die bleek niet zo moeilijk: één organisatie in een gebouw, aangestuurd door één directeur.’

Na de gecancelde overname, ging Mulder met deze visie over op een andere aanpak: vanaf nul beginnen. Het ambitieuze plan om vier kindcentra op te zetten vanuit één organisatie, namelijk Wolderwijs zelf, werd in werking gezet.

Doordat Wolderwijs geen private middelen bezit en dus niet kan investeren in kinderopvang, is er een holding opgericht met hetzelfde bestuur als Wolderwijs. Hiermee wordt parallel gewerkt richting hetzelfde doel: één doorlopende leerlijn voor kinderen van 0 tot 12 jaar. Naast krimpgebieden, kent Drenthe namelijk ook achterstandsgebieden. ‘Vijf jaar geleden hadden we 32 zwakke scholen en er is een populatie die niet taalrijp is’, zegt Mulder. ‘In het nieuwe IKC dat ik voor ogen heb, heeft één organisatie de basisontwikkelingen van een kind zelf in de hand. Dat vind ik een prachtige ontwikkeling.’ Hij staat voor een aantal grote uitdagingen. ‘Het belangrijkste in een project als dit is geld. Wij kregen dat door met een goed plan bij de gemeente aan te kloppen, die we al twee jaar lang aan het enthousiasmeren zijn voor IKC’s.

Inmiddels staan we hoog aangeschreven bij de gemeenteraad.’ Daarnaast is het noodzakelijk om vroegtijdig de juiste hulp in te schakelen, met professionals die maatwerk leveren, aldus Mulder. ‘Dat kan een probleem zijn’, zegt hij. ‘Mijn plan stuitte bij een coördinator van het Landelijk Steunpunt Brede Scholen bijvoorbeeld

Context Media | juni / juli

op weerstand. ‘‘Dat gaat je nooit lukken.

Ga met bestaande kinderopvangorganisaties samenwerken’, werd er gezegd.’ Dat is inderdaad gangbaar, meent Mulder, maar betekent ook dat je daardoor met veel verschillende organisaties, geldstromen en wet- en regelgeving te maken hebt. ‘Dat maakt het erg complex. In onze gemeente zijn zeven kindorganisaties en als je daarmee gaat samenwerken, dan ben je meer bezig met vergaderen dan met het kind.’

Mulder zocht daarom net zo lang tot hij een team met dezelfde visie om zich heen verzamelde, waarmee hij momenteel een eindsprint maakt om in het nieuwe schooljaar van start te kunnen gaan met de kindcentra.

Hoewel er in de afgelopen twee jaar het één en ander aan voorwerk is verricht, wordt er hard gewerkt aan de laatste loodjes: van het werven van nieuw personeel tot subsidies en het perfectioneren van het curriculum. ‘Onze kracht ligt bij onze Rijnlandse manier van werken, met werkgroepen, een coördinator kinderopvang en adviseurs op maat. Vanaf het begin een helder visieplan hebben, het goed faciliteren van de projectorganisatie en het definiëren van taken en rollen zijn hierbij essentieel. Bovendien moet je doorzetten, want je kunt het niet iedereen naar de zin maken.’ Mulder raadt directeuren daarom aan zich te richten op wat wél kan en niet te zoeken naar knelpunten en barricades.

De verwachting is dat Wolderwijs een marktaandeel van minimaal 50 procent gaat krijgen binnen de gemeente De Wolden.

Over de auteur: Emma Verweij is journalist en onder andere werkzaam als redacteur bij KindVak Magazine.

Algemeen - KindVak |

5

Hij werkt met kinderen Maak kennis met de schaarse heren van de kinderopvang en het basisonderwijs

Deel 2

6

| KindVak - Algemeen

juni / juli | Context Media

Man in de kinderopvang: Jorg Kivits

Jorg Kivits (39) is als pedagogisch medewerker dertien jaar werkzaam in de kinderopvang en staat sinds vijf jaar op babygroep Teun van kinderdagverblijf Vriendjes in Utrecht. Groep Teun bestaat uit kinderen van 10 weken tot twee jaar.

‘Met baby’s werken, dat nooit!’, riep ik toen ik begon in de kinderopvang. Dat verzorgen, daar was ik veel te druk voor, dacht ik. Grappig genoeg sta ik nu alweer vijf jaar op de babygroep van Vriendjes.

Tijdens en na mijn SPW-3 opleiding werkte ik met peuters bij een andere organisatie, maar na acht jaar wilde ik wat nieuws. Over Vriendjes hoorde ik goede verhalen: leuke collega’s en een nieuwe, kleinschalige organisatie, dus veel ruimte voor eigen ideeën.

Er kwam een plek vrij op de babygroep en ik besloot het gewoon te gaan proberen. Switchen kon altijd nog.

Eenmaal aan het werk, verdwenen mijn vooroordelen als sneeuw voor de zon. Ik

Context Media | juni / juli

was bang om interactie te missen, maar ook met baby’s vanaf twaalf weken kun je al contact maken. Ze beginnen met lachen en het herkennen van je gezicht en een jaar later wandelen ze de deur uit.

Er gebeurt ontzettend veel in twee jaar tijd.

Ik verloor mijn hart aan het werken met kinderen toen ik acteur was in het Land van Ooit (voormalig pretpark in Drunen, Noord-Brabant, red.). In mijn rollen als ridder te paard of lakei kreeg ik zulke pure, dankbare reacties. Toen ik die baan zat werd, was de kinderopvang de volgende stap. Als man heb ik het gevoel dat ik mezelf meer moet bewijzen dan mijn vrouwelijke collega’s.

Want laten we eerlijk zijn, als ouders de

Algemeen - KindVak |

7

keuze hebben, dan laten ze hun kind liever achter bij een jong meisje. ‘Als dat maar goed gaat’, zie je ze denken. Met een kind heb je een klik of je hebt het niet, hoe dan ook is de band goed. Maar ouders, die moet

Het gaat er af en toe pittig aan toe bij die dames onder elkaar. Soms wordt er van een mug een olifant gemaakt, terwijl mijn aanpak no-nonsense is. Waar mijn collega’s meteen opspringen als een kind valt, wacht ik af hoe de ‘Op verjaardagen ben ik binnen no time omringd situatie zich ontwikkelt. Als er na een val door vrouwen die mijn raad willen.’ meteen gehuil losbarst, je voor je zien te winnen. Die kwaliteit heb dan sta ik vooraan. Maar kijkt een kind ik persoonlijk weten te ontwikkelen. Mijn om zich heen van ‘hé, komt er niemand?’, eerste vraag als ouders aarzelend binnendan benoem ik de situatie en gaan we komen met hun pasgeboren kind is hoe ze snel weer door. Andersom vinden mijn zich voelen. Ze laten ten slotte hun ‘alles’ collega’s mij soms te druk. Zitten we met bij mij achter. Sommige moeders gaan z’n allen aan tafel, is na een kwartier mijn huilen, anderen willen snel weer aan het concentratievermogen al weg. Dan ga ik werk. Het is mijn taak om hen gerust te op tafel trommelen of de radio aanzetten. stellen en te benadrukken dat ze mij altijd Ik ben aanwezig en luidruchtig en hou van mogen bellen. Daarmee pak ik ouders een potje gek doen. Kinderen vinden dat een beetje in. Al het personeel hier wordt leuk, maar mijn collega’s niet altijd. Het gescreend en het is te gemakkelijk om belangrijkste is dat we naar elkaar luistemannelijke pedagogisch medewerkers over ren, ik ga dan ook niet doordrammen als één kam te scheren. Het dagverblijf staat mijn collega iets anders wil. Eigenlijk heeft achter het personeel, ongeacht of het om mijn extraverte persoonlijkheid vooral een man of vrouw gaat. We willen binnen voordelen. Kinderen uit mijn groep houonze kinderopvang een huiselijke sfeer creden van gekkigheid, schrikken niet snel en eren en daar horen ook mannen bij. In mijn zijn ongedwongen. Baby’s komen binnen persoonlijke leven doe ik het trouwens heel met negen weken en zijn nog compleet goed bij vrouwen. Op verjaardagen ben ik hulpeloos. Als ze op 2-jarige leeftijd gaan binnen no time omringd door jonge moewennen bij de peutergroep, dan zie je dat ders die mijn raad willen. Mannen denken ze een eigen karaktertje hebben gekregen, vooral: ‘het zal wel’. Ik heb nu eenmaal geen hun mannetje staan en zich veilig voelen. mannenberoep, natuurlijk.

Dan denk ik met trots: ‘die basis heb ik gelegd!’

Mijn enige mannelijke collega is Chris van de peutergroep, er is dus echt een vrouOver de auteur: Emma Verweij is journalist en onder andere werkzaam als redacteur bij KindVak Magazine. wencultuur. Daar moest ik aan wennen.

Mannen in de kinderopvang.

Ga naar onze Facebook of Twitter en praat mee!

8

| KindVak - Kinderopvang

juni / juli | Context Media

Advertentie

Context Media | juni / juli

Kinderopvang - KindVak |

9

Man in het onderwijs: Harrie Smulders

Harrie Smulders staat 15 jaar voor de klas en is momenteel meester van groep 5 en 6 op basisschool de Heilig Hartschool in Dongen. Hij geeft daar één dag in de week les aan groep 8.

‘Waarschijnlijk romantiseer ik deze periode, maar mijn basisschooltijd was de leukste tijd van mijn leven. Het is de reden dat ik het onderwijs ben ingegaan. De meester die ik toen had heeft me aangestoken.

Tussen het kalken op het schoolbord door, greep hij naar zijn viool of zat hij achter de piano. Een creatieve man waar ik mateloos door gefascineerd was. Als jongetje dacht ik: ‘dit wil ik ook’. Inmiddels sta ik mijn hele leven vóór de klas of heb ik erin gezeten.

Ik ben sociaal ingesteld en blij als ik mensen kan helpen.

Wat is mooier dan aan de basis staan van iemands schoolontwikkeling? Op de pabo heb ik een kleuterstage gelopen, maar al snel werd duidelijk dat daar mijn hart niet lag. Ze waren te afhankelijk van mij met schoe-

10 | KindVak - Primair onderwijs

nen aandoen en broeken dichtknopen en zo klein dat je eroverheen viel. Klassen vanaf groep vijf zijn zelfstandiger. Ik vind het fijn als ik afspraken kan maken, maar daar vervolgens ook uitleg bij kan geven.

Waarom spreken we dit af? We gaan in gesprek. Bij een kleuter geldt: klaar is klaar.

Met mijn vrouwelijke duo-collega’s heb ik afgesproken zo consequent mogelijk les te geven, verschillen tussen onze lessen zijn dus summier. Maar veel kinderen hebben jaren alleen juffen gehad en dan komen ouders apart naar je toe om te vertellen dat hun kind het spannend vindt om een meester te krijgen: hoe zal hun kind reageren? Daarom is diversiteit zo belangrijk, want kinderen mogen niet vergeten dat er ook een man voor de klas kan staan.

Politiek en maatschappij buigen zich over het feit waarom er zo weinig mannen voor het basisonderwijs kiezen. Een voor de hand liggende reden is dat mannen meer gericht zouden zijn op carrière maken. Het

juni / juli | Context Media

primair onderwijs is een sociale en zorgende sector. Als je doorgroeimogelijkheden wilt, dan leent het bedrijfsleven zich daar meer voor. Dat sociaal en zorgzaam zijn en dat ook willen uiten, dat ligt niet alle mannen. Wat mij tegenstaat is de administra-

een dolletje maken met kinderen, maar er moeten resultaten behaald worden.

Belangrijk vind ik een open contact met de klas. Als er een opa is overleden of er is een scheiding, dan geef ik signalen naar het kind. Even een gesprekje aanknopen of blijk geven dat ‘Na vier jaar voor het eerst een meester, dat vinden ik van de situatie op de hoogte ben. Een sommige kinderen heel spannend.’ knipoog of een duimpje tieve druk waarmee ik me belast voel. Dat omhoog kan soms al genoeg zijn. Kinderen evalueren, de hoeveelheid taakuren… Het moeten niet bang zijn om naar mij toe te eerste jaar als leerkracht ben ik mezelf vijf komen met problemen. Over alles moet keer voorbij gerend. Het was pompen of gepraat kunnen worden. Als ik dan aan verzuipen. Ik heb er weleens aan gedacht het einde van het schooljaar een handom verder te gaan studeren, maar ik zit geschreven briefje van ouders op mijn hier op mijn plek. Ik haal mijn stukje studie bureau vindt met een dankbaar ‘Meneer uit zelfontwikkeling, het vinden van andere Harrie, bedankt voor alles!’ erop, dan weet manieren om lesstof aan te bieden, bijik waarvoor ik het doe.’ voorbeeld. Je leert altijd bij als leerkracht.

Mijn persoonlijke manier van lesgeven is met veel humor en geduld, maar met duidelijke grenzen en regels. Ik kan best

Over de auteur: Emma Verweij is journalist en onder andere werkzaam als redacteur bij KindVak Magazine.

Advertentie

‘Interessant lezingenprogramma! Veel gehoord wat zeer toepasbaar is in het primair onderwijs.’

Juliette van Beurden Docent groep 5

‘Zeer interessante gesprekken gevoerd. Veel gerichte informatie!’

Jeanette Koopmans Directeur kinderdagverblijf

KINDVAK 2016

28 T/M 30 JANUARI U KOMT TOCH OOK! GA NAAR KINDVAK.NL CARD CARD

BRUTO FORMAAT

BRUTO FORMAAT

KindVak is hét overkoepelende vakevent voor alle professionals die werken met kinderen tot 16 jaar.

[netto formaat + 2 mm afloop rondom.

[netto formaat + 2 mm afloop rondom.

....als kinderen je vak zijn!

minimum 2 mm binnen het netto formaat]

....als kinderen je vak zijn!

minimum 2 mm binnen het netto formaat]

Context Media | juni / juli

Primair onderwijs - KindVak | 11

Terug naar de bron

Eindelijk zomer en een zonnetje dat de natuur opwarmt. Warmte en een goede verzorging zijn de basis voor groei en ontwikkeling. En dat is voor kinderen niet anders.

Kinderen hebben een basis nodig in de thuissituatie en op al die andere plaatsen waar zij verblijven, zoals school, het kindercentrum, de sportclub, zwemles, enzovoort. De thuisbasis is de belangrijkste bron en helaas is die lang niet altijd vanzelfsprekend. Veel kinderen hebben te maken met ernstige problemen in die thuissituatie, en dan worden andere plaatsen belangrijker voor deze kinderen. De school of het kindercentrum is dan de tweede plek waar een basis gevonden kan worden.

Problemen in de thuissituatie worden vaak

De school of het kindercentrum is dan een andere belangrijke plek dat ook een basis kan bieden. Natuurlijk kan dit nooit een thuissituatie vervangen maar kan wel een positieve invloed hebben op de ontwikkeling van deze kinderen in de knel. Scholen en kindercentra worden vaak aangemerkt als vindplaats voor deze kinderen. Maar een school of kindercentrum is veel meer dan alleen een vindplaats. Het gaat daarbij om het pedagogisch klimaat dat positief stimulerend kan zijn. Een plaats ook van verbinding met kinderen en volwassenen

‘Door goed te kijken kunnen onderwijzers en pedagogisch medewerkers vroegtijdig signalen opvangen.’ veroorzaakt door psychiatrische, verslavings- of inkomensproblematiek of een verstandelijke beperking of een combinatie daarvan bij één of beide ouders of een ander gezinslid. Er zijn periodes waarin een wankel evenwicht is gevonden, maar soms is een geringe aanleiding genoeg om de situatie weer te doen exploderen. Kinderen groeien zo op in een voortdurende onvoorspelbare thuissituatie.

12 | KindVak - Jeugdzorg

in een ontspannen sfeer waar kinderen zich kunnen ontplooien. En er kan op deze plekken nog meer geboden worden. Door goed te kijken kunnen onderwijzers en pedagogisch medewerkers vroegtijdig signalen opvangen. Belangrijk is dat dit signaleren leidt tot gerichte acties door met het kind te spreken en contact te zoeken met de ouders. En dat is niet eenvoudig, want dit soort contacten behoren niet direct tot

juni / juli | Context Media

de core business van deze professionals, en vragen een bepaald soort vaardigheid en houding om in contact te kunnen komen. Voor kinderen kan dit contact een

leerkrachten of pedagogisch medewerkers makkelijk op af kunnen stappen. Hoe mooi zou het zijn als er een structurele verbinding gelegd zou worden tussen

‘Hoe mooi zou het zijn als er een structurele verbinding gelegd zou worden tussen deze hulpverleners en daar waar de kinderen zijn.’ wereld van verschil maken; te weten dat er mensen zijn die jou zien, jou aandacht geven en je kunnen steunen in tijden dat het moeilijk is.

In deze gezinnen zijn ook vaak andere professionals betrokken vanuit de zorgen hulpverlening, zoals jeugdzorg, maatschappelijk werk, jeugdgezondheidszorg of de geestelijke gezondheidszorg en andere vormen van hulpverlening. Doel is te komen tot een meer integrale aanpak waarbij deze organisaties samenwerken in een keten, in een centrum voor jeugd en gezin, een wijkteam of een sociaal team. Daarbij brengen zij hun eigen expertise in op een deel van de complexe situaties in gezinnen. Nog lang niet in alle situaties wordt er goed samengewerkt met de plaatsen waar de kinderen een groot deel van de week verblijven. Ik zou er voor willen pleiten dat al die hulpverleners veel toegankelijker worden ingezet en een gezicht en een naam hebben, waar kinderen, ouders,

Context Media | juni / juli

deze hulpverleners en daar waar de kinderen zijn. Professionals met een bekend gezicht in school en het kindercentrum, waar laagdrempelig direct contact kan worden gelegd en waardoor ook de leerkrachten en pedagogisch medewerkers direct ondersteuning kunnen krijgen indien zij lastige gesprekken moeten voeren of gewoon even willen sparren over een lastige situatie. Daar aansluiten waar de kinderen zijn en zo dicht bij de bron aanwezig zijn om kinderen dat te bieden wat zij nodig hebben. Heel anders dus dan een 0800-nummer, een website of een loket op het gemeentehuis of andere openbare plaats.

Over de auteur: Maria Bolt is voormalig bestuurder in de kinderopvang, manager in de jeugdzorg en heden zelfstandig adviseur en projectleider vanuit Bolt&BO.

Jeugdzorg - KindVak | 13

Het recht op spelen vraagt aandacht!

Interview met Froukje Hajer

De Verenigde Naties hanteren al lange tijd het zogeheten Verdrag voor de Rechten van het Kind, waarin de fundamentele rechten van het kind beschreven staan. Gelukkig hebben de meeste kinderen in Nederland goed onderwijs, beschikking over voldoende voeding, en kunnen zij doorgaans veilig over straat. Ook hebben ze het recht en de mogelijkheid om te spelen en om deel te nemen aan het culturele leven. KindVak Magazine sprak met Froukje Hajer over de universele rechten van het kind, en haar project om dit naar de Nederlandse context te vertalen.

Het recht om deel te nemen aan het culturele leven, ook een universeel kinderrecht, wordt volgens Froukje Hajer in Nederland niet optimaal gerealiseerd. Samen met de andere leden van Platform Ruimte voor de Jeugd zet zij zich in om kinderen optimale speelkansen te bieden. Speelruimte aanbieden in buurten en wijken is volgens haar niet genoeg. ‘Professionals in de gezondheidszorg, het jeugdwerk, het welzijnswerk, het onderwijs en de kinderopvang zijn allemaal met kinderen bezig,’ zegt Hajer. ‘De focus in het jeugdbeleid ligt te veel op potentiële problemen; bij-

14 | KindVak - Algemeen

voorbeeld, het stimuleren van bewegen is gericht op het tegengaan van obesitas. Ik vind de sportimpulsen -natuurlijk ook heel belangrijk - een te beperkte invulling van spel. Je moet ook kijken naar de omgeving van het kind, de wijk en de buurt, en van daaruit bepalen wat er nodig is. Het spelende kind heeft ruimte, mobiliteit en uitnodigende speelrijke omgeving nodig. Alle beleidssectoren hebben daar een rol bij, en ook volwassenen vanuit de hele buurt, professionals en vrijwilligers.’

Dit is ook de reden dat Hajer bezig is met

juni / juli | Context Media

het omzetten van het Verdrag voor de Rechten van het Kind naar de Nederlandse maatstaven, ten aanzien van het speelklimaat en speelbeleid in Nederland. Ze ziet dit Verdrag als een goed kader om een

ren hun indrukken en ervaringen. Dit zie je bijvoorbeeld ook in oorlogsgebieden, waar speltherapeuten kinderen helpen met het verwerken van trauma’s.

Platform Ruimte ‘We moeten niet alle tijd van kinderen organiseren, voor de Jeugd komt binnenkort met een dan komt het niet meer tot spontaan spel!’

Tienpuntenplan voor een beter jeugdbeleid, gemeentelijk jeugdbeleid op te zetten. Ze waarin een pleidooi wordt gehouden voor stelt zich hierbij een aantal vragen: hoe bede ruimte en mobiliteit die kinderen nodig reik je bijvoorbeeld alle kinderen? Dit is inhebben. Sociaal, vanuit een pedagogische gewikkelder dan het lijkt: een speelplek invisie, en fysiek, vanuit het ruimtelijke asrichten alleen is niet genoeg. Kinderen zijn pect, binnen een buiten. verschillend en vragen om verschillende speelomgevingen. Er komt ook een peda‘A city friendly to children is a city friendly gogische visie bij kijken, die in de praktijk to all.’ Het is het credo van het internatiabsoluut het verschil kan maken. Dit leidt onale netwerk ‘Child Friendly Cities”; als ook tot de vraag of alle voorzieningen wel een stad zo ingericht is dat het vriendelijk aanwezig zijn. Kinderen leren heel veel van is voor kinderen, is het vriendelijk voor spelen, ook als daar geen toezicht bij aaniedereen. ‘Samen spel is nodig om speelwezig is, en spelen houdt niet op als kinderen ouder zijn dan ‘Het spelende kind heeft ruimte, mobiliteit 7 jaar. Er is dus een bredere visie nodig op het speelklimaat en uitnodigende speelrijke omgeving nodig.’ van kinderen. Hajer publiceert en ontwikkelingskansen van kinderen te binnenkort over dit thema. stimuleren en te realiseren,’ zegt Hajer. Ze nodigt dan ook vertegenwoordigers van Bij de (her)inrichting van speelplekken netwerken vanuit verschillende werkvelin buurten wordt door gemeenten voorden om met ruimte voor de jeugd mee te al gekeken naar de veiligheidseisen; de denken en interdisciplinair samen te werspeelmogelijkheden mogen allereerst niet ken om kinderen de aandacht en ruimte te tot ongelukken en kosten leiden. Veiligbieden die ze verdienen. heid is volgens Hajer natuurlijk belangrijk, maar er liggen veel meer mogelijkheden.

‘We moeten niet alle tijd van kinderen Over de auteurs: Jon en Thom Roozenbeek zijn auteurs van het boek ‘Pleidooi voor het kind’ en redacteuren van KindVak organiseren, dan komt het niet meer tot Magazine. spontaan spel! Tijdens een pauze mag een kind ook best een tijdje niks doen. Is Over Froukje: Froukje Hajer heeft 35 jaar ervaring op het terook goed,’ tekent Hajer aan. ‘Het is niet rein van het jeugdwelzijnswerk, sociaal cultureel werk, Brede Schoolbeleid en kinderrechten. de bedoeling dat kinderen continu onder Te vinden op www.ruimtevoordejeugd.nl supervisie staan en niks zelf meer kunnen en www.froukjehajer.nl. ontdekken.’ Via hun spel verwerken kinde-

Context Media | juni / juli

Algemeen - KindVak | 15

Jongerenwerk in Midden-Drenthe Het jongerenwerk heeft mij altijd al aangetrokken. Als puber en jong volwassene ben ik jaren betrokken geweest bij het plaatselijke jeugdwerk.

Tijdens mijn opleiding Sociaal Pedagogische Hulpverlening (SPH) ben ik mij verder gaan richten op de doelgroep jeugd. Mijn afstudeerproject bestond uit een preventiekoffer om jongeren op het voortgezet onderwijs te informeren over seksualiteit, grenzen, gezondheid en loverboys. Deze preventiekoffer is vervolgens ingezet op 21 scholen.

Als jongerenwerker bij Welzijnswerk leg ik contacten met jongeren in hun vrije tijd en probeer ik een vertrouwensrelatie met ze op te bouwen. Deze jongeren ontmoet ik op diverse plaatsen in de dorpen. Samen met hen kijk ik naar wat ze nodig hebben.

Dit kan bijvoorbeeld een plek zijn waar ze elkaar als groep kunnen ontmoeten. Ook kunnen ze individueel bij mij terecht als ze

des zijn alle kernpartners van het Centrum voor Jeugd en Gezin (CJG) vertegenwoordigd. Het gaat hier om Maatschappelijk Werk Noordermaat, GGD Drenthe, de Toegang Bureau Jeugdzorg en Welzijnswerk Midden-Drenthe. Het Jeugdteam is een plek waar professionals, organisaties en verenigingen hun vragen neer kunnen leggen voor wat betreft opvoeden en

‘Eén gezin, één plan, één regisseur. Dat is het uitgangspunt en meteen ook de kracht van het Jeugdteam.’ vragen hebben over school of als ze in een lastige situatie terecht zijn gekomen. Ik leg verbanden tussen de leefwerelden van het gezin/thuis, de school, en de omgeving/ buurt.

Jeugdteam Smildes Vanuit Welzijnswerk Midden-Drenthe neem ik ook deel aan het Jeugdteam Smildes. Dit Jeugdteam is in 2013 gestart als pilot, in voorbereiding op de transities in het sociaal domein. In het Jeugdteam Smil-

16 | KindVak - Jeugdzorg

opgroeien van kinderen/jongeren (0-23 jaar). Inwoners kunnen ook rechtstreeks naar ons toekomen met alle vragen die ze hierover hebben. Dit kan zowel om ‘lichtere’ als ‘zwaardere’ vragen gaan. Maar we wachten als Jeugdteam niet alleen tot er vragen binnen komen, we gaan daarnaast ook preventief aan de slag.

Eén gezin, één plan, één regisseur Eén gezin, één plan, één regisseur. Dat is het uitgangspunt en meteen ook de kracht

juni / juli | Context Media

van het Jeugdteam. Wanneer er een vraag bij het Jeugdteam binnen komt, via welke weg dan ook, bespreken we de vraag in het team en wordt er één aanspreekpunt voor het gezin aangewezen. Ik merk dat we dankzij het werken in Jeugdteams een gezin vroegtijdiger ondersteuning kunnen bieden, zodat ze zelfstandig verder kunnen en/of we de juiste hulpverlening direct in het gezin kunt betrekken.

Een mooi voorbeeld voor mij was in een gezin waarbij ouders moeite hadden met het gedrag hun dochter van 10 jaar. Al vrij snel werd duidelijk dat ouders moeite hadden om hun regels te blijven hanteren en ook grenzen aan te geven. Door gesprekken en oefeningen staan deze ouders nu ‘steviger’ in deze vaardigheden.

Toekomst Na het succes van Jeugdteam Smildes zijn er eind 2014 ook Jeugdteams gestart in Beilen en in Westerbork. Zelf werk ik nu anderhalf jaar binnen het Jeugdteam en ik merk dat mensen met lichte opvoedingsvragen ons ook beter weten te vinden.

Mensen trekken eerder aan de bel. We kunnen zo gezinnen vroegtijdig handvatten bieden, zodat ze zelfstandig verder kunnen. In de toekomst wil ik graag de samenwerking met de diverse verenigingen, organisaties en inwoners verder verstevigen. Zodat iedereen een handje kan helpen en we nog eerder zaken kunnen signaleren.

Over de auteur: Natascha Maris werkt sinds 2009 is als jongerenwerker van Welzijnswerk Midden-Drenthe.

Daarnaast is ze contactpersoon Meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling en maakt zij deel uit van het Jeugdteam Smildes.

De website van Welzijnswerk Midden-Drenthe is www.welzijnswerkmd.nl.

Één gezin, één plan, één regisseur Ga naar onze Facebook of Twitter en praat mee!

Context Media | juni / juli

Jeugdzorg - KindVak | 17

OJ Congres: Onderwijs en Jeugdhulp verbonden?

KindVak Magazine zoekt continu naar verdieping en inspiratie rondom de transitie jeugdzorg en passend onderwijs. Daarom bezocht de redactie op maandag 1 juni het OJ Congres in de Rijtuigenloods in Amersfoort. Onder het thema ‘Onderwijs en Jeugdhulp verbonden?’ kwamen daar honderden onderwijs- en jeugdhulpprofessionals bij elkaar om veelbelovende voorbeelden van samenwerking in de praktijk van het (speciaal) onderwijs en de jeugdhulp met elkaar te delen en te bediscussiëren.

‘Ken elkaars vak, versta elkaars jargon en werk samen vanuit de behoefte van het kind, niet vanuit bureaucratie’, zijn de bemoedigende woorden van Rinda den Besten (voorzitter PO-Raad), Kinderombudsman Marc Dullaert en Marijke Vos (voorzitter MOgroep) tijdens de opening van het OJ Congres. Meer dan zeshon-

ren, ofwel ervaringsdeskundigen uit het vak. Nu de transitie jeugdzorg een feit is, wordt er van de onderwijs- en jeugdhulpsector verwacht dat zij intensief samenwerken in de praktijk en op beleidsniveau.

Het beleid voor passend onderwijs en de nieuwe Jeugdwet zijn volop in ontwikkeling en o.a. gemeentebesturen, scholen en

‘Ken elkaars vak, versta elkaars jargon en werk samen vanuit de behoefte van het kind, niet vanuit bureaucratie.’ derd professionals uit de jeugdzorg en het onderwijs hebben zich verzameld in De Rijtuigenloods in Amersfoort: een industriële evenementenlocatie waar oude treinwagons, wachtruimten en onderdelendepots functioneren als podia voor de meer dan zestig lezingen door honderd presentato-

18 | KindVak - Algemeen

koepelorganisaties zijn druk bezig met het implementeren van deze wetten. Maar, hoe staat het met de samenwerkingsinitiatieven binnen het primair-, voorgezet- en middelbaar beroeps- en speciaal onderwijs? Reden voor Alliantie Onderwijs en Jeugdzorg (AOJ) en het Landelijk Platform

juni / juli | Context Media

Onderwijs en Jeugdzorg (LPOJ) om in samenwerking met uitgeverij Instondo een landelijk congres te organiseren voor alle professionals die te maken hebben met de transities binnen de jeugdzorg en het onderwijs. Over goede en veelbelovende samenwerkingsprogramma’s en bestuurlijke aanpakken is namelijk nog te weinig bekend, aldus de organisatoren. Bovendien vinden zij dat succesvolle samenwer-

Bezoekers van het congres laten zich inspireren tijdens lezingen, ronde tafelgesprekken, duo presentaties en posterpresentaties. Deze zijn ingedeeld in verschillende leeftijdscategorieën van het kind, van 0 tot 23 jaar, waardoor iedere professional bediend wordt. Congrespartners zijn onder andere Jeugdzorg Nederland, het Nederlands Centrum Onderwijs en Jeugdzorg en het GGD Nederland, maar ook tientallen

kingsmethoden nog te weinig gedeeld en benut worden en dat opleidingsprogramma’s beter aangepast kunnen worden op de recente ontwikkelingen.

kleinere organisaties delen hun visie. Bekijk voor een inspirerend voorbeeld onderstaand filmpje over samenwerkingsverbanden in Rotterdam, van de organisatie van het OJ Congres.

Congres gemist? Houd de agenda van KindVak 2016 in de gaten. Ook hier staat o.a. de samenwerking tussen (speciaal) onderwijs en jeugdzorg centraal. Lees ook de artikelen op de roze (primair onderwijs) en paarse (jeugdzorg) pagina’s in de KindVak Magazine’s.

Context Media | juni / juli

Algemeen - KindVak | 19

Verbeterkracht bij peuters en kleuters Het werken met jonge kinderen is sterk in beweging en stelt voortdurend nieuwe eisen. Bij het verbeteren van de schoolresultaten wordt op de basisschool veelal ingezoomd op de data-analyses van groep 3 t/m 8. Maar de ontwikkeling van jonge kinderen legt de basis voor het verdere leren en is daarom net zo belangrijk. Om het opbrengstbewust werken van peuters tot groep 3 te versterken wordt u als professional aan de hand van onderstaande vragen meegenomen om dit proces vorm te geven.

Welke visie heeft u op de ontwikkeling het jonge kind?

Iedere professional weet dat een heldere visie noodzakelijk is voor goede educatie en onderwijs. In deze visie wordt onder andere beschreven hoe de (school)organisatie omgaat met bewust en doelgericht handelen, competenties en professionele ruimte. Voor managers, bestuurders en schoolleiders ligt er een mooie uitdaging deze visie op het jonge kind in te vullen.

Vragen die hierbij kunnen helpen zijn: • Hoe organiseer en faciliteer je dat pedagogisch medewerkers en leraren in de onderbouw een kwalitatief goed aanbod realiseren dat duurzaam is en een goede basis legt voor de verdere ontwikkeling van het jonge kind?

• Hoe creëer je eigenaarschap binnen de organisatie op de verschillende niveaus?

• Hoe verbind je vanuit een gemeenschap pelijke ambitie de doorgaande lijn in

20 | KindVak - Algemeen

ontwikkeling van peuter naar kleuter?

Belangrijk is dat u uw eigen keuzes maakt en weet welke drijfveren voor goede educatie en onderwijs er in uw organisatie zijn.

Wat is er nodig bij opbrengstgericht werken met jonge kinderen?

Onderwijs en educatie geven aan jonge kinderen is een vak apart. Belangrijke aspecten voor de professional zijn: • specifieke kennis en vaardigheden op het gebied van didactiek en pedagogiek; • differentiatie- en organisatievaardig heden van het hoogste niveau; • kennis van de ontwikkeling van het jonge kind.

Tegelijkertijd is het belangrijk dat het management en de schoolleiding op hoofdlijnen kennis hebben van bovenstaande punten.

juni / juli | Context Media

Hoe kun je opbrengstgericht werken met jonge kinderen in de praktijk brengen?

Het (tijdig) signaleren van problemen die de ontwikkeling van het jonge kind bedreigen begint al bij het consultatiebureau.

De beginsituatie van peuters en kleuters is heel divers. Doelgericht observeren in de peuter- of kleutergroep is daarom noodzakelijk. Hierdoor kun je vroegtijdig problemen in kaart brengen. Het is voor jonge kinderen in risicovolle situaties van belang vanuit de signalering te starten met een doelgerichte aanpak. Een dag zonder

Professionaliseren van directie en het managementteam De sleutel van het succes ligt bij het leren met en van elkaar. Openstaan voor verandering en verbetering is de intrinsieke kracht van de organisatie. Hiervoor is verbeeldingskracht nodig; het ontwikkelen van een gezamenlijke ambitie van directie, managementteam en professionals.

Managers, bestuurders en schoolleiders hebben hierin een belangrijke rol; ze moeten met een gerichte aanpak condities creëren die ook rekening houden met de waan van de dag. Alleen toetsresultaten

‘Belangrijk is dat u uw eigen keuzes maakt en weet welke drijfveren voor goede educatie en onderwijs er in uw organisatie zijn.’ stimulering is voor deze doelgroep een verloren dag! Het volgen van de ontwikkeling van jonge kinderen vereist: • professionele observatie- en registratie vaardigheden; • gesprekjes kunnen voeren met peuters en kleuters; • regelmatig contact hebben met ouders; • goed groepsmanagement.

op het gebied van taal- en rekenontwikkeling bekijken geeft niet het noodzakelijke inzicht in de vorderingen van de peuter of kleuter! Daarvoor is een bredere analyse van de totale ontwikkeling van het jonge kind belangrijk.

Over de auteurs: Marijke Bertu en Marjan van der Maas zijn beiden werkzaam als adviseurs bij de KPC-Groep in Den Bosch, met als specialisme het jonge kind en IKC-ontwikkeling.

Geef uw visie!

Ga naar onze Facebook of Twitter en praat mee!

Context Media | juni / juli

Algemeen - KindVak | 21

Babygebaren: praten met je handjes Kleine kinderen willen graag van alles vertellen. Maar al dat gebrabbel, je kunt er geen chocolade van maken. Hoe handig zou het zijn als een kind met zijn handjes kan duidelijk maken dat hij nog een boterham wil, een schone luier nodig heeft of graag met de blokken wil spelen? Door het gebruik van babygebaren kan het. Dat is niet alleen handig maar ook nog eens heel erg leuk.

Wat is babygebaren?

Babygebaren is een speciale manier van communiceren tussen volwassene en kind. Je ondersteunt je gesproken taal met gebaren. Vanaf een leeftijd van ongeveer 8 maanden willen kinderen al veel vertellen, maar kunnen ze nog niet praten. De motoriek van hun handen is echter al zover ontwikkeld dat vormen maken, het maken van gebaren, wel tot de mogelijkheden behoort. Zo kunnen ze jou vertellen wat ze willen, zien of bezig houdt.

Totdat kinderen de leeftijd van ongeveer 4 jaar hebben bereikt zullen er moeilijk uitspreekbare woorden voor hen blijven bestaan: woorden die wel in de dagelijkse belevingswereld van een kind voorkomen, maar door het aantal lettergrepen of lettercombinaties enorme tongbrekers zijn.

Denk aan woorden als ‘helikopter’, ‘krokodil’ of ‘paddenstoel’. Dat maakt dat het gebruik van gebaren niet alleen voor baby’s handig is, maar ook voor dreumesen en peuters, die graag veel willen vertellen.

‘Vanaf een leeftijd van ongeveer 8 maanden willen kinderen al veel vertellen, maar kunnen ze nog niet praten.’

De gebaren die we hiervoor gebruiken zijn afkomstig uit de Nederlandse Gebarentaal.

Ze worden door doven en slechthorenden gebruikt, maar ook binnen het speciaal onderwijs en de logopedie. De gebaren zijn makkelijk aan te leren en heel logisch; het zijn immers plaatjes van woorden die een doof persoon niet kan horen.

22 | KindVak - Algemeen

Voordelen van gebaren met kinderen Veel mensen denken dat het aanbieden van gebaren aan kinderen slecht is voor de taalontwikkeling. Een kind zou er lui van worden: geen woorden meer zeggen, alleen maar gebaren en niet leren praten.

Het tegendeel is echter waar; gebarentaal aanbieden helpt een kind juist om te leren

juni / juli | Context Media

e am A Pmlastcerd praten. Kinderen zijn erg visueel ingesteld, en leren door te kijken. Als jij praat én er een gebaar bij maakt, is het woord ook te zien. Het gebaar nadoen kunnen ze eerder

Daarnaast kan het, zeker in de peuterpubertijd, veel frustratie schelen en de bekende peuterdriftbuien helpen verminderen. Immers, wat met woorden nog

‘Veel mensen denken dat het aanbieden van gebaren aan kinderen slecht is voor de taalontwikkeling. Het tegendeel is echter waar.’ dan het woord. Kinderen zien alle mensen om zich heen praten zonder gebaren. Dat willen ze ook doen, dus blijft een kind door oefenen tot het woord uitspreken ook lukt.

Er zijn nog veel meer voordelen te noemen rondom het gebruik van kindergebaren.

Zo krijgt een kind meer zelfvertrouwen; doordat hij met gebaren in staat is iets te vertellen kan hij zelf het initiatief tot een gesprek nemen en hoeft hij niet meer af te wachten tot hem iets gevraagd wordt.

niet lukt, kan een kind nu met zijn handen vertellen waardoor je als volwassene wel begrijpt wat een kind bedoelt. Daar kun je vervolgens op reageren: het kind voelt zich begrepen. Wat niet wil zeggen dat je een kind altijd zijn zin moet geven: ‘Anne kan zo goed ‘koekje’ gebaren. Met een enorm innemende glimlach, om bij weg te smelten. Maar ja, ze gebaart ook rustig 15x per dag ‘koekje’ en ik ga haar echt niet een hele rol opvoeren. Ik kan haar nu wel uitleggen dat ik snap dat ze iets wil eten. Ik vertel Anne dat we strakjes aan tafel gaan zitten en dat ze dan iets te eten en te drinken krijgt. Tsja.. als ze het daar niet mee eens is en daarom heel hard gaat krijsen, dan moet ze dat maar even doen. We snappen elkaar wel en dat maakt die peuterdriftbui een stuk beter te hanteren voor mij.’

Over de auteur: Brechje Koster is eigenaar van Baby- en kindergebaar, www.babygebaar.nl

Context Media | juni / juli

Algemeen - KindVak | 23

Advertentie

CARD

Ook adverteren in KindVak Magazine?

BRUTO FORMAAT

[netto formaat + 2 mm afloop rondom.

....als kinderen je vak zijn!

minimum 2 mm binnen het netto formaat]

Al adverteren vanaf

€ 149,-

√ 25.000+ lezers √ interactieve advertenties √ De juiste doelgroep aanspreken Vraag naar de mogelijkheden

T. 0416 532 751 M. info@conexpo.nl

24 | KindVak - Algemeen

juni / juli | Context Media