NR. 26 | 6e JAARGANG | APRIL 2021
KINDVAKTV
Geluk voor ieder kind: jij doet ertoe!
Babycursussen Blij met IKK
5x winnen!
The Happy Game
De gelukkige baby
(advertentie)
VEILIG EN ZACHT
wij zijn uw leverancier voor
TEXTIEL VOOR DE KINDEROPVANG professional.braspa.nl | info@braspa.nl • www.kinderbedmode.nl | info@kinderbedmode.nl
De zon schijnt, mijn kat ligt languit in de achtertuin te loungen en ik heb een heerlijk bakje koffie; een geluksmomentje voor mij. Maar misschien ben jij allergisch voor katten en denk je bij deze beschrijving… wegwezen! Colofon 6e jaargang, nr. 26. Kindvak Magazine verschijnt 4x per jaar en wordt digitaal verspreid onder ruim 20.000 pedagogische professionals in Nederland én België. Kindvak Magazine is een uitgave van:
ConExpo bv De Bloemendaal 3 5223 EB ’s Hertogenbosch Eindredactie: Gerbig Reitsma gerbrig@conexpo.nl Met medewerking van: Aart Verschuur, Mireille David, Wendy Meerbeek, Bertine van Spijk Coördinatie en vormgeving: Studio Krul Wilt u een redactionele bijdragen leveren of een advertentie plaatsen? info@studiokrul.com De redactie van Kindvak Magazine stelt met zorg de inhoud samen voor iedere editie. De verantwoording voor ingebrachte teksten liggen bij de auteurs van deze teksten. Door u in te schrijven voor de KindVak-nieuwsbrief of een bezoek te brengen aan de KindVak beurs ontvangt u de digitale editie van Kindvak Magazine.
Geluk – of het ervaren van een geluksgevoel - is iets dat per persoon verschilt. Niet ieder kind wordt blij van tekenen of rekenen. Maar er zijn wel methodes, handreikingen en zelfs spelletjes die je kunt inzetten om het algehele geluksgevoel op een groep of in een klas te verhogen. Niet alleen voor de kinderen, maar ook voor jezelf. En gezien de lastige tijd, met allerlei beperkingen in het menselijk contact, vond de redactie ‘Het gelukkige kind’ een mooi thema voor dit april nummer. En misschien heb je helemaal geluk en ben je straks een van de winnaars van het spel ‘The happy game’, zie pagina 16. Ik ga nog even verder genieten van mijn geluksmomentje. Ik wens jullie veel leesplezier! Gerbrig Reitsma
(advertorial) naast biedt de digibordsoftware een prachtige mogelijkheid om kinderen nog meer bij de les te betrekken. Met de zogeheten multimediale praatplaten van Bas in de Klas kunnen de leerlingen op
Haal Bas bij jou in de klas!
een leuke manier kennismaken met het leven op bijvoorbeeld de boerderij en de camping.
Een compleet programma voorbereidend re-
Fysieke materialen en mogelijkheden met Bas
kenen, taal en voor alle ontwikkelingsgebie-
in de klas
den van het jonge kind
Bij Bas in de klas is er een combinatie van digitaal
De materialen van Bas geven al 25 jaar prachti-
en folio. In de lessen wordt verwezen naar pren-
ge mogelijkheden om het onderwijs voor peuters
tenboeken met handleidingen en voorleesboekjes
en kleuters in te richten. Er is tevens een aan-
van Bas. Binnen het digitale platform is er lesma-
sluitende versie voor thuis en een peuterversie
teriaal om te printen, zoals de woordenschatkaar-
voor VVE-doeleinden. Leerkrachten en pedago-
ten en de werkbladen. In de kringgesprekken kan
gisch medewerkers bieden we een jaarvullend
er gebruik gemaakt worden van de Bas-pop. Met
programma waarin zij zelf ook de mogelijkheid
de verschillende tips in de themalessen, kan er
hebben om deze naar eigen wens in te zetten.
een speciale themahoek worden gecreëerd in de
Het biedt 9 thema’s in totaal met bij ieder thema
klas.
4-weekse lesideeën. Bovendien is er bij Bas aandacht voor kinderen die een voorsprong hebben én voor kinderen die achterlopen. Alles onder één digitaal portaal Alle 9 thema’s van Bas zijn te vinden op een online portaal. De thema’s zijn op 3 verschillende niveaus: peuter, groep 1 en groep 2. Bij ieder thema staan voor iedere week lesideeën met een precieze uitwerking hiervan. De SLO-doelen, differentiatie, woordenschatkaarten, bijbehorende prentenboeken, suggesties voor een themahoek, extra lessen over wetenschap & technologie en burgerschap (bij sommige thema’s) zijn bij iedere week te vinden. Interactieve en visuele lessen met het digibord Leerkrachten en pedagogisch medewerkers vinden het fijn om met Bas in de klas te werken, omdat de lesideeën zorgvuldig zijn uitgewerkt. Daar-
Ook voor thuis! Thuis en op school kunnen kinderen allerlei rekenen taalspelletjes doen op de tablet en op de computer. Op school kunnen de resultaten inzichtelijk worden gemonitord met een leerlingvolgsysteem.
Meer weten over de mogelijkheden met Bas in de klas? Bekijk de video! Ga dan naar www.basindeklas.nl Bas in de klas is onderdeel van Palet educatie
6 12
De gelukkige baby Tekst: Mireille David en Marije Magito
Babycursussen - Blij met IKK Tekst: Aart Verschuur
16
IS GELUK TE TRAINEN? Probeer het eens!
18
Geluk voor ieder kind: jij doet ertoe!
22
+ WINACTIE The Happy Game
Tekst: Wendy Meerbeek
Gelukkig, een ontwikkelingsvoorsprong? Tekst: Mirjam Veldhoven
6 | KINDVAK Magazine
APRIL 2021
Tekst: Mireille David, Marije Magito. Beeld: Pexels, Anna Shvets
De gelukkige baby Breng je je kersverse aanwinst binnen het gezin naar de kinderopvang, dan wil je uiteraard als ouder of verzorger dat jouw baby zich daar gelukkig voelt. In de praktijk blijkt daar niet heel veel voor nodig te zijn, als professionals zich bewust zijn van hun aanpak. KIJK NAAR HET KIND Belangrijk bij een goede opvang voor baby’s is het kijken naar ieder kind en echte aandacht schenken. Dit begint al bij het brengen. Geef de ouder of verzorger en hun baby het gevoel dat ze welkom zijn. Merk bijvoorbeeld niet op: “Leg Liza daar maar neer.” Je hebt het tenslotte over het meest kostbare bezit van veel ouders en die willen hun kind met een goed gevoel achterlaten. Op die manier gaan ouders gelukkig de deur uit. ONVERDEELDE AANDACHT De professionalisering voor pedagogisch medewerkers die met baby’s werken, heeft een toevlucht genomen en dat juicht iedereen toe. De opvang voor baby’s moet serieus genomen worden. Voorkom dat de allerjong-
APRIL 2021
sten als ‘aantallen’ gezien worden, als aantallen waarmee geschoven wordt zodat de beroepskracht-kindratio klopt. Wie voor een babygroep kiest, die weet dat sommige elementen daarbij tijd kosten. Denk bijvoorbeeld aan het ‘flessen’. Je moet hier geduld voor hebben en het niet als belemmering zien dat dit nu eenmaal tijd kost. Maak gebruik van dit soort momenten om een baby een-op-een aandacht te geven. Als je naar baby’s kijkt, dan worden zij echt gelukkig als ze deze kwalitatieve aandacht krijgen. ‘Onverdeelde aandacht’, zoals dit ook wel door de kinderarts en pedagoog Emmi Pikler genoemd werd. Deze onverdeelde aandacht kan je geven door de tijd te nemen als je een gesprekje voert, een kiekeboe spelletje speelt of een babymassage geeft. KINDVAK Magazine | 7
Op die manier kunnen baby’s emotioneel even bijtanken en dat hebben deze jonge kinderen nodig. Het helpt als je hier iedere dag bewust de tijd voor neemt en dit opneemt in de dagplanning. AANWEZIGHEID VOELEN EN ERVAREN Ook het verschonen van de kinderen geeft pedagogisch medewerkers de mogelijkheid om interactie met een baby te hebben. Een medewerker van een babygroep heeft hier een toelichting bij: “We hebben binnen onze organisatie de duidelijke afspraak dat als we op de groep staan, we er ook echt voor de kinderen zijn. Willen we iets uitwisselen over het weekend, dan doen we dat in onze pauze of na werktijd maar niet bijvoorbeeld tijdens het verschonen. Zolang er kinderen wakker zijn, dan zijn we er ook voor de volle honderd procent voor hen.” Als je dan ook nog een aantal uur per dag op de grond doorbrengt, zodat baby’s jouw aanwezigheid ervaren en voelen, dan draag je bij aan een stukje rust in de groep. Het plaatsnemen op de grond voor een langere periode wordt tegenwoordig ook wel ‘Singeren’ genoemd, een verwijzing naar de pedagoog en ontwikkelingspsycholoog Elly Singeren. Pas je iedere dag zo’n ‘Singeren’ moment in, dan zal je als professional merken dat baby’s zich prettig voelen in de groep en ze de tijd nemen om de wereld om zich heen te ontdekken. SFEERGEVOELIG Hoe jong kinderen ook zijn, ze hebben uitstekende voelsprieten om de emoties van volwassenen op te pikken. Als professional in de kinderopvang is het belangrijk om je hier bewust van te zijn. Voorkom dat je snel even de toestand over een kind of ouder uitwisselt. Baby’s zullen niet direct alles begrijpen wat je 8 | KINDVAK Magazine
zegt, maar ze voelen wel aan als je geïrriteerd bent doordat een ouder een kind bijvoorbeeld laat ophaalt. Of als je boos bent over een opmerking die iemand gemaakt heeft. Baby’s horen een andere intonatie in jouw stem, ze voelen de irritatie als je jouw verhaal vertelt en ze merken de sfeerverandering op. Kinderen vangen al deze signalen op maar zijn nog niet in staat om dit te filteren en het een plek te geven. Het gevolg hiervan is dat baby’s zich niet veilig voelen en dat wil je uiteraard voorkomen. Vermijd daarom dit soort situaties. ALLE KLOKKEN WEG Door het ritme van baby’s te volgen, zorg je ervoor dat kinderen lekker in hun vel zitten. Het aanhouden van vaste tijden voor het geven van de fles en naar bed brengen, geeft veel professionals houvast maar blijf zeker naar het kind zelf kijken. Zijn ze bijvoorbeeld van slag of wrijven ze in hun ogen? Dan is dat een signaal voor jou om te handelen. Een locatiemanager uit de omgeving van Rotterdam verwoordt het op een bijzondere manier: “Ik merk dat de medewerkers steeds meer de neiging krijgen om teveel te leunen op een tijdschema. Daarom overweeg ik wel eens om alle klokken binnen onze locatie tijdelijk weg te halen, zodat iedereen weer naar de kinderen kijkt, in plaats van op de klok.” Haar opmerking sluit mooi aan bij het Boeddhistisch gezegde: Eet als je honger hebt. Drink als je dorst hebt. Slaap als je moe bent. Tracy Hogg en Melinda Blau omschrijven in hun boek ‘Wat je baby vertelt’, de FIJN-methode. Dit is een routine die goed werkt bij baby’s en als cyclus terugkeert. De ‘F’ betreft de fles of borst, de ‘I’ voor in actie komen, zoals verschonen maar ook bij iets actiefs aansluiten. De ‘J’ staat voor jij gaat slapen en tenslotte de ‘N’ voor nu ben jij als volwasse-
APRIL 2021
ne aan de beurt. Als ouders en pedagogisch medewerkers dezelfde routine aanhouden, dan zorgt dit voor herkenning bij kinderen. Probeer dus als pedagogisch medewerker een balans te vinden tussen het ritme waar de baby’s aan gewend zijn en wat jij ziet aan de kinderen in de groep. BETREK BABY’S ERBIJ Daarnaast is het van belang om baby’s, hoe jong ze ook zijn, te behandelen zoals ieder ander behandeld wil worden. Dit zit vaak in kleine dingen. Geef bijvoorbeeld aan wat je gaat doen. Als je een jong kind uit een stoel of zitje tilt, laat jezelf dan eerst zien en vertel wat je van plan bent. Doe je dit niet en til je een kind vanaf de achterkant of zijkant opeens op, dan zie je vaak verstijfde armen. Ook kun je baby’s eenvoudig betrekken bij activiteiten die je onderneemt in de groep. Lees je voor aan oudere kinderen, dan is het een kleine moeite om de jongsten van de groep op schoot te nemen of ze op een kleedje erbij te leggen. Dit zijn allemaal gewoontes die eraan bijdragen dat baby’s zich veilig en gelukkig voelen in hun omgeving. TOPSPORT De Universiteit van Utrecht en Sardes hebben samen een babyhandreiking geschreven waarin tips staan voor pedagogisch medewerkers om de educatieve opvangkwaliteit te verbeteren. De tips zijn ingedeeld in vier categorieën: bewegingsruimte en inrichting, vroege taalondersteuning, ondersteunen van exploratie en spel en contact maken tussen kinderen. Een opvallend item in deze handreiking is de vermelding dat uit de LKK (Landelijke Kwaliteitsmonitor Kinderopvang) blijkt dat er
APRIL 2021
kwaliteitsverschillen zijn tussen de opvang in horizontale en verticale groepen. Zo is de emotionele en educatieve kwaliteit van baby’s en dreumesen in horizontale groepen hoger dan in verticale groepen. Dit komt onder meer omdat het voor pedagogisch medewerkers lastiger is om bij alle kinderen goed aan te sluiten, als de leeftijdsgroepen gevarieerd zijn. Het werken op een verticale groep, wordt daarom ook wel als ‘topsport’ gezien, want het is hard werken om alle kinderen in de groep voldoende aandacht te geven en ze daarbij ook nog te stimuleren in hun ontwikkeling. ONDERLINGE ONTMOETING Een uitdaging bij het werken met baby’s, is rekening houden met de onderlinge ontmoeting tussen kinderen. Medewerkers van verticale groepen maken zich vaak zorgen over de veiligheid van de baby’s en zijn daardoor geneigd ze af te schermen van de rest van de groep. Als je zorgt voor een afgebakende plek op de grond, waar baby’s rustig kunnen liggen en met elkaar in contact komen, dan biedt je al deels ruimte voor deze onderlinge ontmoeting. Om ook met oudere kinderen in contact te komen, kan je het ‘Singeruurtje’ inzetten. Hierbij zit je als professional samen met de baby’s op de grond, op een plek in de ruimte. Een plek het liefst tegen de muur, zodat je uit de loop zit maar wel in de groep. Je kan baby’s dan beschermen als dat nodig is en je geeft alle kinderen in de groep op die manier de kans elkaar onderling te ontmoeten. BEWUSTE AANPAK Heb je een babygroep of verticale groep waarin je ook baby’s opvangt, neem dan als team de tijd om met elkaar te bespreken wat KINDVAK Magazine | 9
jullie nog kunnen aanscherpen om ervoor te zorgen dat alle baby’s zich gelukkig voelen. Door bewust na te denken over de aanpak en afspraken met elkaar te maken over de opvang van deze jonge kinderen, zorg je ervoor dat baby’s en hun ouders of verzorgers gelukkig zijn met de opvang die jullie bieden.
OVER DE AUTEURS: Mireille David (m.david@cedgroep.nl) is pedagoog en werkzaam als Senior Innovatieen organisatieadviseur bij de CED-Groep. Zij is lid van de adviesraad van de KindVak en redacteur voor KindVakmagazine. Mireille schreef het boek De gelukkige pm’er voor alle bezoekers van de KindVak in januari 2020. Marije Magito (marije@hetjkc.nl) is directeur van Stichting Jonge Kind Centrum, een organisatie die educatieve diensten aan ouders met hun jonge kind biedt. Zij is lid van de adviesraad van de KindVak.
` www.monitorlkk.nl
(advertentie)
(advertentie)
Voor de dagelijkse boodschappen & meer:
Knutsel- & feestartikelen
Verse kidsproof maaltijden
In één keer klaar met de boodschappen
Flessenborstels, hoeslakentjes en schoenovertrekken
In dit boek vind je een grappige bucketlist, een spel om met ouders te spelen voor de ouderbetrokkenheid, columns, artikelen, tips voor startende medewerkers en leuke ideeën voor in de eigen groep. Ook word je uitgedaagd om na te denken over wat jou nu echt gelukkig maakt, kun je lekkere recepten uitproberen en is er ruimte om foto’s en bijzondere materialen toe te voegen. ‘De gelukkige pedagogisch medewerker’ is een inspirerend boek waarmee je nog gelukkiger wordt! Grotere aantallen op aanvraag, met eigen logo mogelijk.
APRIL 2021
KINDVAK Magazine | 11
Christel
Natasja
Elisabeth
Tekst: Aart Verschuur
Babycursussen Blij met IKK Sinds de invoering van extra kwaliteitsregels voor de kinderopvang (vanuit de Wet Innovatie en Kwaliteit Kinderopvang, IKK) is het volgen van een babycursus verplicht voor pedagogisch medewerkers die op een babygroep werken. Zo’n cursus is wel even puffen. Maar pedagogisch medewerkers zijn razend enthousiast. We spreken drie pedagogisch medewerkers die op babygroepen werken. Christel Vlahovljak-Van Beek werkt op een verticale groep bij Partou Prikkebeen in Leiden. Elisabeth Griep en Natasja Maassen zijn medewerkers op babygroepen van Bink kinderopvang. Elisabeth werkt bij Toermalijn in Hilversum, Natasja bij Duinpaleis in Soest, beiden op een horizontale groep. Van alle drie mag je wel zeggen dat werken met baby’s hun passie is. Maakt dat wat uit, een horizontale groep met alleen baby’s of een verticale groep met kinderen van 0-4 jaar? CHRISTEL: ‘In onze verticale groep is altijd één iemand eindverantwoordelijk voor de baby’s. Dat is soms lastig, want oudere kinderen ko-
APRIL 2021
men naar je toe omdat ze baby’s interessant vinden, net als – omgekeerd – de baby’s oudere kinderen interessant vinden. De peuters willen dan helpen met fruithapjes of een flesje geven. Daar is een verticale groep ook voor: het samen opgroeien en leren van elkaar. Op de groep verschoon ik wel eens een luier van een peuter. Maar in principe ben ik dan alleen met de baby’s bezig.’ ELISABETH: ‘Ik werk vooral met peuters, maar af en toe val ik voor collega’s in op de babygroep. Wij hebben horizontale groepen omdat we bij Bink vaak thematisch werken. Werken met dezelfde leeftijden maakt programmering en invulling van de dag makkelijker.’
KINDVAK Magazine | 13
Jullie hebben alle drie vele jaren terug je pedagogische opleidingen afgerond. Nu heb je een IKK-babycursus gevolgd. Hoe zag dat eruit? NATASJA: ‘Ik heb net voor het begin van de coronatijd de IKK-babycursus gevolgd, die werd aangeboden door De Lindenkracht. Met tien pedagogisch medewerkers gingen we acht hele dagen naar school. De cursus was erg intensief, het was zeker geen oppervlakkig aanbod. We moesten enkele boeken lezen, presentaties geven, opdrachten uitvoeren op de werkvloer en we kregen huiswerk.’ CHRISTEL: ‘Ik heb de cursus volledig online gedaan, die werd aangeboden door E-schoolkinderopvang. Dat ik de cursus online volgde kwam deels door corona, maar ook omdat ik al vergevorderd was in mijn zwangerschap. Ik mocht toen niet meer op de groep werken. In mijn praktijkopdrachten moest ik filmpjes beoordelen, daarin stonden steeds hele duidelijke opdrachten over wat je in bepaalde situaties moest doen en laten. Of ik kreeg een filmpje te zien en daarna de vraag: welke signalen zie je bij deze baby?’ ‘Verder kon ik altijd terecht bij onze pedagogisch coach, als ik specifieke vragen had of iets onduidelijk vond. Met de pedagogisch coach heb ik, naar aanleiding van mijn opdrachten, heldere doelen geformuleerd waarmee ik dan verder kon op de groep.’ Sloot de babycursus aan bij jullie eigen visie op het werken met baby’s? ELISABETH: ‘Wij kijken sterk naar de ontwikkeling van elke individuele baby. Ze krijgen heel veel individuele aandacht, in een rusti14 | KINDVAK Magazine
ge omgeving. Baby’s moeten er bijvoorbeeld ook aan toe zijn om door te stromen naar de peutergroep. Als ze daar klaar voor zijn, dan begeleidt een pedagogisch medewerker ze bij de overgang. Dat punt ligt meestal bij de twee jaar. Dan hebben ze andere uitdagingen nodig.’ ‘De cursus paste daar perfect bij. Het is altijd goed om vanuit de inhoud nog eens stil te staan bij je babybeleid en je omgang met baby’s. Hoe voeren we ons beleid in de praktijk eigenlijk uit? Kan het beter?’ NATASJA: ‘Wij splitsen de horizontale groep 0-2. Eén pm’er neemt de oudste kinderen mee naar de hal, waar ze activiteiten aangeboden krijgen, geschikt voor hun leeftijd. Twee andere pm’ers nemen de jongste baby’s onder hun hoede. Hier vinden wij de onverdeelde aandacht heel belangrijk.’ ‘Het letten op het ontwikkelingsniveau kwam ook sterk terug in de cursus. Net als het geven van onverdeelde aandacht, het één-opéén bezig zijn met de baby. Dat doe je dan steeds tot een uur. In de babycursus werd onze huidige manier van werken met baby’s echt positief bevestigd.’ Pas je wat je hebt geleerd op de cursus nu toe in je dagelijkse werk? Wat doe je anders dan vroeger? CHRISTEL: ‘Ik had natuurlijk tijdens mijn pedagogische opleiding al veel geleerd over baby’s. Over hoe ze denken, handelen en doen. Ook in onze teamvergaderingen krijgt expertise altijd een plek. Ik wist het allemaal wel. Maar toch is het handig om extra zaken te leren. Ik kan me nu sterker maken tegenover
APRIL 2021
ouders en praat makkelijker en met meer kennis tijdens rondleidingen voor ouders.’ ‘Verder voelt het vooral als verfrissend. Zo’n cursus gaat overal diep op in. We zijn ons bijvoorbeeld op de groep bewust geworden dat we vroeger altijd zachtjes muziek hadden aanstaan. Na mijn cursus besefte ik hoe heftig alles is voor baby’s. Muziek, gillende kinderen, geuren. Sindsdien hebben we nooit meer muziek aanstaan.’ ELISABETH: ‘Wij gaan op de groep nu bewuster om met feed back geven. Dat is enorm belangrijk. De cursus leerde me dat je vooral baby’s eerst moet observeren en dan pas conclusies moet trekken. Mijn collega wees me erop dat ik daar te snel in was. Ik trek soms te snel conclusies. Nu neem ik de tijd en observeer de baby eerst goed, pas daarna kijk ik wat hij nu precies nodig heeft. Ik had vroeger soms last van een tunnelvisie: “Ik ben dit gedrag al zo vaak tegengekomen bij andere kinderen, dus daarom zal de baby om die reden ook nu wel huilen.”’
‘En ik heb veel geleerd over spiegelen, over hoe je met je eigen gedrag onrust kunt overbrengen op de baby. Want als je zelf druk en onrustig bent, spiegelen kinderen dat. Als je zelf relaxed blijft, komt dat ook over op de kinderen. Zelf deed ik dat al wel goed, maar een collega van me was altijd vrij stresserig. Die doet het na haar babycursus nu supergoed. Ze is rustiger, geeft één-op-éen aandacht en let beter op signalen. Daar worden de baby’s ook relaxed van.’ OVER DE AUTEUR Aart Verschuur is vaste schrijver van Kindvak Magazine en hoofdredacteur bij tijdschrift Kindcentrum BBMP met ruim 30 jaar ervaring als journalist, veelal in de sector kinderopvang en onderwijs.
NATASJA: ‘Ik heb enorm veel geleerd over hoe je stress kunt reduceren bij baby’s. Hoe je nog meer veiligheid en geborgenheid kan bieden, door ze individuele aandacht te geven. Zodat ze eerst aan jou kunnen wennen, de eerste weken.’
APRIL 2021
KINDVAK Magazine | 15
IS GELUK TE TRAINEN? 5x winnen! The Happy Game Probeer het eens! Wanneer voel je je gelukkig? Soms is het antwoord ‘als alles op zijn plaats valt’ of soms is het zo simpel ‘als de zon schijnt’. Uit dit soort uitspraken kun je afleiden dat geluk beleving vaak afhankelijk is van externe factoren. Maar wat kan je zelf doen om je gelukkiger te voelen? En kan je dat ook in je werk toepassen? Uit onderzoek blijkt dat ongeveer 50% van ons geluk wordt bepaald bij de geboorte, 10% door onze omgeving en maar liefst 40% door het trainen van onze hersenen. Met andere woorden: geluk kun je trainen. En in deze tijd, waar stress, angst en depressie ook onder kinderen toenemen, is dat een hele positieve conclusie! Nynke de Ruiter ging hiermee aan de slag en zo ontstond The Happy Game: een familie bordspel dat kinderen, hun ouders/begeleiders en leraren leert hoe je op een positieve en leuke manier je hersenen kunt trainen om gelukkig(er) te zijn. “Als we weten dat liefst 40% van ons geluk door het trainen van je hersenen ontstaat, dan is er toch geen tijd te verliezen? Dan moeten we dit toch zo snel mogelijk leren op school en thuis? Zeker nu er zoveel kinderen ongelukkig zijn door corona.” Door middel van grappige leerzame vragen en opdrachten met verschillende thema’s, worden de spelers uitgedaagd om met elkaar te leren waar je gelukkig van wordt. Het spel bestaat uit 8 thema’s: Dankbaar & Vergeven, Creativiteit & Lachen, Affectie & Aanraking, Vrijheid & Positief denken, Gezondheid & Natuur, Zingeving & Doelen stellen, Samenzijn & Verbinding en Verdriet & Tegenslag. Alle thema’s zijn gebaseerd op geluk en het trainen van weerbaarheid. Geluk ervaringen zijn 16 | KINDVAK Magazine
onderverdeeld in 8 gekleurde themakaarten. Loop over het bord, geniet van de opdrachten, verzamel alle 8 de thema opdrachtkaarten op het bord met een uil erop, kom als eerste over de finish en je bent een wijzer en gelukkiger persoon. Het spel is geschikt voor 2 tot 6 personen van 7 tot 107 jaar. De vragen in het spel zijn mede tot stand gekomen door input en feedback van (kinder) psychologen, leraren, geluksprofessoren, ouders en kinderen.
WIL JIJ OOK JE GELUK TRAINEN? KindVak Magazine mag 5 exemplaren van The Happy Game weggeven! Mail voor 7 mei a.s. naar gerbrig@conexpo. nl als je kans wil maken op het spel. De vijf gelukkigen krijgen 12 mei bericht. Nynke zou het op prijs stellen als je ons je ervaringen met het spel laat weten. Happy training! APRIL 2021
Het afgelopen jaar heeft ‘het online event’ een enorme vlucht genomen, uit pure noodzaak. En er zijn hele mooie dingen ontwikkeld, waaruit blijkt dat kennisoverdracht heel goed via internet kan. Dus je educatie op peil houden, dat gaat wel lukken. Maar hoe gezellig is die digitale koffie? En mis jij ook de toevallige ontmoeting tijdens de lunch, waardoor je nog extra geïnspireerd wordt? Gelukkig zijn de vooruitzichten goed en komt de tijd dat we elkaar wel weer echt kunnen zien en spreken steeds meer binnen handbereik. Ik denk dat de eerste evenementen meer als reünie zullen voelen! Maar wat gaat er gebeuren met al die online ontwikkelingen? KindVak gaat beide werelden combineren. Wij kijken enorm uit naar ons live event in januari 2022. Noteer de datum alvast: 13 – 14 – 15 januari. In de toeloop naar het evenement introduceren wij KindVak TV: een online platform met branche brede discussies over actuele onderwerpen. Een soort ‘Op1’ voor de kinderprofessional. Daarnaast bieden we op KindVak TV ook ruimte voor bedrijfsfilms van partners die oplossingen bieden voor de behandelde thema’s. Ook sessies die gegeven worden tijdens de beurs kun je op ons YouTube kanaal later terugkijken. Kortom, gelukkig in januari 2022 weer live, maar online kun je straks het hele jaar lang kijken, vergelijken en leren!
Heb jij een actuele vraag of probleemstelling voor KindVakTV? Mail voor 7 mei naar: gerbrig@conexpo.nl en wie weet wordt jouw vraag wel door onze professionals beantwoord! APRIL 2021
KINDVAK Magazine | 17
18 | KINDVAK Magazine
APRIL 2021
Tekst: Wendy Meerbeek Beeld: Pexels
Geluk voor ieder kind: jij doet ertoe! Geluk, het gaat niet alleen over huppelend naar school gaan of vrolijk naar de kinderopvang. Gelukkig zijn is het mooiste om een kind te leren en waar het écht om gaat. Wendy ging op zoek naar geluk in de klas en opvang en deelt deze tips met jou.
TIP 1: MINDFULNESS In onze steeds veranderende volle maatschappij krijgen ook kinderen het steeds drukker. Het lijkt wel of kinderen altijd ‘aan’ staan en de ‘pauzeknop’ vaak wordt vergeten. Daarom wordt Mindfulness steeds meer toegepast op scholen en de buitenschoolse opvang.
steeds eerder op te merken en hier mee om te gaan. Het zelfvertrouwen groeit, de veerkracht vergroot, focus en concentratie nemen toe, (buik)pijnen kunnen soms verdwijnen als sneeuw voor de zon, omgaan met toetsstress lijkt gemakkelijker te worden en het geluksgevoel neemt toe. Daar wordt iedereen blijer en gelukkiger van.’
Sabrine Jongmans - van Oort, leerkracht en kinderyoga docent vertelt: ‘Bewuste rustmomenten lijken schaarser te worden en zijn hard nodig. Mindfulness voor kinderen is van zoveel meerwaarde. We werken in deze tijd
Met kinderen kun je spelenderwijs oefenen, dit kan je als leerkracht of PM’er zelf doen of nodig een yogadocent uit voor een proefles. Sabrine: ‘De allereerste keer is het misschien even wennen, dit soort oefeningen hebben
veel met ons hoofd terwijl je lichaam vertelt hoe het met jou gaat. Door Mindfulness leren kinderen gedachten, gevoelens en sensaties
kinderen vast nog niet gedaan. Maar na een aantal keren is het een onderdeel van de lesdag. Wanneer ik voor de klas sta vragen de
APRIL 2021
KINDVAK Magazine | 19
kinderen: ‘Juf, doen we vandaag weer een ‘yogadutje’?’ Een aantal voorbeelden voor in de klas of op de groep: 1. Spaghetti oefening Je lichaam kun je maken als harde spaghetti, zoals je deze koopt in de winkel. Van die lange harde slierten die ook heel gemakkelijk breken. Maar als je spaghetti in de pan doet, dan beweegt het helemaal mee en wordt het zacht. Je kunt je lichaam maken als harde spaghetti (adem maar eens diep in, span al je spieren aan… je handen, vingers, armen, buik, billen, benen, voeten, tenen, schouders en zelfs je gehele gezicht) en daarna ga je lekker in dat warme water en word je helemaal zachte spaghetti. Adem dan maar eens lang
20 | KINDVAK Magazine
uit en laat alle spieren in je lichaam ontspannen en zacht worden. Na een aantal keren ‘spaghetti slierten’ te zijn is er meer rust en ontspanning in het lichaam. 2. Voorlezen Relaxkids heeft mooie verhalen die je gemakkelijk tussendoor kunt voorlezen. Laat de kinderen zelf een lekker plekje kiezen waar ze prettig liggen of zitten en nodig ze uit hun ogen te sluiten. Vertel of lees rustig een verhaal voor waar visualisaties een grote rol spelen. Aan het einde rek, strek en geeuw je even lekker met zijn allen en de energie is weer wat opgeladen. 3. Dierenoefening Loop eens zo lang als een giraffe door de ruimte. Rek alles uit en maak je zo groot mo-
APRIL 2021
gelijk. Loop op je tenen, rek je benen, strek je buik, nek en neem je armen, handen en vingers zo lang mogelijk mee de lucht in. Daarna kruip je als een muisje zo klein mogelijk in een veilig warm holletje. Deze houding wordt de ‘kindhouding’ genoemd. Benieuwd naar meer oefeningen of meer weten over Mindfulness voor kinderen? Neem eens een kijkje op deze site1 of volg Sabrine op Instagram2. TIP 2: GELUKSLESSEN Op honderden scholen en op de buitenschoolse opvang worden lessen in geluk gevolgd. Leren hoe je gelukkig wordt, een mooie les voor het leven en juíst in deze tijd zo belangrijk. Waar word je blij van? Wie ben je? Met De Gelukskoffer vol materialen kan je samen werken aan geluk. Deze koffer richt zich op de individuele emotionele ontwikkeling van het kind. Het gaat niet alleen over cijfers en scores maar het is net zo belangrijk om je talenten te ontdekken en hoe je dit kunt stimuleren. Lees meer over De Gelukskoffer. TIP 3: DE GELUKKIGE KLAS De gelukkige klas is een inspiratieboek voor leerkrachten met daarin praktische handreikingen, ervaringen en inspirerende verhalen van kinderen en leerkrachten die samen een gelukkige klas realiseren. Het vertelt je niet wat je moet doen, maar hoe je het zou kunnen doen. Hoe je bij kunt dragen aan het geluk van kinderen en wat je kunt inzetten om je gelukkiger te voelen zodat jouw klas een gelukkige klas wordt of blijft. Het gaat over hoe kinderen en leerkrachten elkaar respecteren en steunen en hoe iedereen meer leert in een veilige omgeving.
APRIL 2021
Tip uit het boek: In de klas van meester Kanamori worden mensen uitgenodigd om met de kinderen te praten over het leven. Een zwangere vrouw, een weduwnaar, een gepensioneerde, iemand die ziek is… Welke van deze ‘leraren’ zouden voor jouw klas van betekenis kunnen zijn? Vraag het de kinderen! Uit het boek, om over na te denken:: ‘Toen mijn moeder vijf jaar werd, was ze ziek. Ze vond het vreselijk want de juf maakte altijd een prachtige tekening op het bord als je jarig was. Daarom ging ze tussen de middag toch even naar school om te kijken op het bord. Maar er was geen tekening… Het is nu 65 jaar later maar mijn moeder kan het gevoel van teleurstelling nog steeds terughalen. Het gevoel van niet gezien zijn.’ Kinderen voelen zich welkom als je weet wat er speelt in hun leven, als de school meeleeft. De gelukkige klas begint bij de leerkracht!
Links: ` yogaginneken.nl/over-yoga-ginneken/team ` instagram.com/studio.pippi ` www.gelukskoffer.nl/over-ons OVER DE AUTEUR Wendy werkt voor en met mensen en organisaties die willen (blijven) groeien door middel van de juiste marketing of inspirerende training/coaching. Hierbij halen we eruit wat erin zit en staan jij en ik nooit stil. Meer informatie: www.meersocial.nl
KINDVAK Magazine | 21
Tekst: Mirjam Veldhoven
Gelukkig, een ontwikkelingsvoorsprong? Om gelukkig te zijn, moet je je gehoord, gezien en begrepen voelen. Dat geldt voor volwassenen en kinderen. Maar met een ontwikkelingsvoorsprong loopt dat soms anders. Je wordt niet altijd goed gezien. Je gedrag wordt anders geïnterpreteerd, dat wat je zegt, wordt niet goed verstaan en je omgeving begrijpt niet altijd jouw intenties en behoeftes en begrijp jij de omgeving niet altijd. En als je je niet begrepen voelt, heeft dat gevolgen. En die gevolgen maken je niet gelukkig. In de praktijk zie ik regelmatig dat jonge kinderen met ontwikkelingsvoorsprong zich thuis prettig voelen. Maar in de kinderopvanggroep of in de klas laat dit kind minder zien wat het leuk vind, waar het goed in is, gaat geen uitdaging aan, speelt het meer naast de kinderen, trekt het vooral naar de begeleiders of leerkracht, wil het zelfs niet meer naar opvang of school. Thuis krijgt het regelmatig een uitbarsting van emoties thuis, vertoont 22 | KINDVAK Magazine
het clownesk gedrag in de groep of deint wat mee en krijg je van ouders te horen dat dit kind thuis veel meer laat zien. WAT IS EEN ONTWIKKELINGSVOORSPRONG? Ontwikkelingsvoorsprong, zoals ik nu gebruik, is de term voor jonge, hoogbegaafde kinderen. Het model van Tessa Kieboom helpt om te duiden welke kenmerken zichtbaar kunnen zijn. Zij gebruikt daarvoor 2 luiken: het cognitieve of denkluik en het zijnsluik. Deze luiken zijn aanwezig bij deze kinderen, daaruit komen een aantal kenmerken voort die zichtbaar kunnen zijn in het gedrag voor de goede verstaander.
APRIL 2021
Kenmerken als perfectionisme, rechtvaardigheidsgevoel, kritisch zijn naar jezelf en de omgeving, gevoelig voor sfeer en personen en dat alles met een laagje autonomie maakt dat deze kinderen ook kwetsbaar kunnen zijn. Deze kenmerken zijn namelijk mooie eigenschappen, maar kunnen kinderen ook overvallen en machteloos laten voelen. Stel je voor dat je de wereld om je heen niet eerlijk vind, dat er dingen gebeuren die je niet goed vind, maar dat je daar niets aan kunt doen. Of dat je perfectionistisch bent en kritisch op jezelf, zonder dat dat gezien wordt. Dat kan betekenen dat je de ruimte hebt om onder te duiken. Ook als je nog jong bent. Die moeilijke puzzel ontwijken, tekenen niet doen (want het lijkt toch niet), dat je veel alleen speelt (de andere kinderen zijn nog niet zover met rollenspel) en juist de volwassenen
APRIL 2021
opzoekt omdat zij jouw wel begrijpen en je interesses meer delen. Signaleren is van belang, maar is ook een flinke opgave. Ieder kind is verschillend en er is dan ook diversiteit in welke kenmerken zichtbaar en aanwezig zijn. Er is geen afvinklijstje, maar met kennis over ontwikkelingsvoorsprong en weten wat je kunt vragen aan ouders om je beeld completer te maken kan een ontwikkelingsvoorsprong gesignaleerd worden. En daarmee kun je ook dit kind gelukkig maken met de juiste begeleiding en het juiste aanbod! Mirjam Veldhoven, eigenaar van Cleverbee, voorsprong bij opgroeien en lid van de Expertgroep Ontwikkelingsvoorsprong. ` Cleverbee.nl ` Expertgroepontwikkelingsvoorsprong.nl
KINDVAK Magazine | 23