PELNE W PUSTYM CZY PUSTE W PELNYM?
O RAMOWANIU W PLAKATACH ART NOUVEAU I ART DÉCO
Warszawa, kwiecień 2021
opracowała: Marta Kisiel prowadził: mgr inż. arch. Tomasz Trzupek Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej W ramach projektu edukacyjnego.
Warszawa, maj 2021
4
PEŁNE W PUSTYM CZY PUSTE W PEŁNYM? O RAMOWANIU W PLAKATACH ART NOUVEAU I ART DÉCO Jak świadomie zestawiać kształty i proporcje? Co sprawia, że wybrana kompozycja wywiera w nas zachwyt? Te pytania zadawałam sobie tworząc własne kompozycje na temat architektury doby Art Nouveau i Art déco. CO STO, TO NIE JEDEN Punktem wyjścia dla postawionych pytań były dla mnie plakaty wykonane w okresie Secesji i Art déco (koniec XIXw. - początek XXw.). Nieoczywiste zestawienia form zakomponowanych w dwuwymiarowej rzeczywistości stanowiły dla mnie wieloznaczną opowieść. Chcąc lepiej zrozumieć zasady komponowania, posłużyłam się zbiorem 100 plakatów, które stanowiły materiał do analiz i obserwacji charakterystycznych cech występujących w ówczesnych trendach sztuki wizualnej. JEDEN CEL, WIELE FORM Na podstawie plakatów stworzyłam syntetyczne rysunki mówiące o ich właściwościach. Szczególną obserwacją jest tu RAMOWANIE. Zabieg ten ma na celu zmianę napięcia obszaru ramowanego wobec jego otoczenia. Napięcie, w tym przypadku, to konfrontacja pola o wysokim natężeniu różnych kształtów i barw w stosunku do pustki. Częstym zabiegiem okazuje się odwrócenie roli TŁA I DETALU. Konotacje tych określeń nie zawsze są adekwatne do badanych kompozycji. Tłem okazuję się powierzchnia szczegółowo wypełniona dekoracyjnym wątkiem, zaś punktem kulminacyjnym – detalem – jest gładkie, jednobarwne pole. W tym albumie przedstawiam podsumowanie moich działań graficznych i rysunkowych oraz wynikające z nich obserwacje dotyczące tworzenia kompozycji.
5
PUSTE W PEŁNYM
8
9
10
11
PEŁNE W PUSTYM
14
15
16
17
18
19
ZBIORY PODOBIEŃSTW
https://www.mcgawgraphics.com/ products/koloman-moser-xiiiausstellung-secession-1902?utm_ source=pinterest&utm_medium=social 22
SYMETRIA
23
https://neuegalerie.org/posters-viennasecession-1898-1918#2689 24
TRÓJPODZIAŁ
25
https://www.moma.org/artists/37919 26
ASYMETRIA
27
https://www.moma.org/artists/37919 28
LINIA KRZYWA
29
http://sanspantaloons.blogspot.com/2012/08/ variation-eleven-in-darkness-of-infinity. html?m=1 30
OKRĘGI
31
PROPORCJE
5:4
1:1
5:6
3:4
1:2
1:3 34
35
36
PODSUMOWANIE Wnioski, jakie wyciągnęłam z analizowanej grupy plakatów są następujące: 1. Wszystkie prace operują narzędziem ramowania. Zabieg ten ma na celu oddzielenie obszaru o większej intensywności od obszaru pustki. Poprzez zmianę napięcia łatwiej jest wydobyć istotne elementy, zakomponowane przez autora plakatu. 2. Zbiór można podzielić na dwie grupy. Pierwsza, którą nazwałam „Puste w pełnym” gromadzi plakaty z przeważającą ilością powierzchni o dużej intensywności barw i wzorów oraz kontrastuje z mniejszym obszarem powierzchni pustki. Druga grupa - „Pełne w pustym”, przedstawia plakaty koncentrujące intensywność wewnątrz obszaru otoczonego pustką - ogólnie rozumianym tłem. Ich liczebność jest do siebie zbliżona. 3. Ramowanie w plakatach zostaje zarysowane za pomocą różnych form i kształtów. Najliczniejszymi grupami okazały się być: - kompozycje symetryczne, którym często towarzyszy trójpodział; - kompozycje asymetryczne, gdzie niejednokrotnie znajdziemy linię krzywą - charakterystyczną dla stylu secesji; - kompozycje, w których dominującym staje się okrąg. 4. Jako ciekawy wątek ramowania uznaję także granice plakatu, a tym samym proporcje. Z analiz wynika, że najliczniejszą grupę stanowi proporcja 3:4 w układzie pionowym. W drugiej kategorii są plakaty ujęte w stosunku długości do wysokości: 1:1, 1:2, 1:3, 5:4, 5:6.
37
RYSUNKI ODRĘCZNE
KOMPOZYCJE WŁASNE Przestawiony materiał pomógł mi zdefiniować elementy, z których składają się wybrane kompozycje opowiające o sztuce Art Nouveau i Art déco. Ciekawym stało się, że w wykonanych przeze mnie obrazach, odnajduję cechy wyodrębnione w zbiorach plakatów.
Kamienica J. i M. Papée, 1905-1906 arch. Jan Lewiński ul. Bohomolca 3, Lwów
48
49
Pawilon Secesji 1898 arch. Joseph Maria Olbrich Friedrichstraße 12, Wiedeń
50
51
GTU „Dnister” 1906 arch. T.Obmiński, A.Łuszpiński, L.Lewiński ul. Ruska 20, Lwów
52
53
Kamienica A. i K. Elsterów, 1905-1906 arch. Jan Lewiński ul. Akademika Pawłowa 3, Lwów
54
55
opracowała: Marta Kisiel prowadził: mgr inż. arch. Tomasz Trzupek Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej W ramach projektu edukacyjnego.
Warszawa, maj 2021