Gids Kerk en slavernijverleden Een eerste verkenning

Dienke Hondius en Niek Hemmen

‘De Hemel was voor geene Swarten gemaakt, die waaren alle des Duyvels, die moesten maar werken en de planters tot playsier zyn.’ Uitgesproken door plantage-eigenaren, opgetekend door predikant Kals, 1756

De belangstelling voor slavernij als onderdeel van de nederlandse koloniale geschiedenis is de afgelopen decennia enorm toegenomen. instellingen, bedrijven, banken en het Koninklijk Huis laten onderzoek uitvoeren naar hun historische betrokkenheid bij de slavenhandel en slavernij. Bij deze recente onderzoeken bleef de rol van kerk en religie verrassend genoeg vrijwel geheel onbesproken. De kerk was onderdeel van de wereldwijde handelsketens van de west- indische en verenigde Oost-indische Compagnie. Kerken bleven overzee bestaan nadat deze compagnieën waren opgeheven en nadat de slavenhandel en de slavernij waren verboden. Over de relatie tussen kerk en compagnie en het slavernijverleden is daarna weinig meer gesproken of geschreven. Deze gids wil een nieuwe discussie hierover stimuleren. De gewelddadigheid van de slavernijgeschiedenis bleef in nederland lange tijd niet benoemd en daardoor onverwerkt. veel plantagehouders waren kerkgangers, maar er waren ook tegenstanders van slavernij in de kerken. De antislavernijbeweging was vaak christelijk geïnspireerd. in nederland ontstonden postkoloniale zwarte en witte kerken. er is nog veel terug te vinden. Overal zijn in nederland en in alle gebieden die eens onderdeel waren van het nederlandse koloniale rijk sporen van het slavernijverleden te vinden. niet alleen van kerkgebouwen en graven, maar ook van mensen. Sommige zwarte mannen, vrouwen en kinderen die naar nederland kwamen, zijn in nederlandse kerken gedoopt, getrouwd en begraven. Hun levens verdienen meer aandacht. Concrete kennis en inzicht kan toenemen door onderzoek en gesprekken. in deze gids vindt u geen compleet overzicht. Het is een eerste kennismaking met aandacht voor zowel grote en bekende als onbekende en kleine verhalen.

Promotie

Boekpresentatie 1 juni Domkerk Utrecht

Het boek wordt onderdeel van de reizende tentoonstelling

Heilzame verwerking slavernijverleden

Interview in dagblad Trouw

Onlinecampagne

Auteurs beschikbaar voor lezingen

Dienke Hondius is universitair hoofddocent en opleidingsdirecteur geschiedenis bij de Vrije Universiteit, en medewerker internationale educatieve projecten bij het Anne Frank Huis.

Niek Hemmen is historicus en freelance onderzoeker. Hij was een van de auteurs van de gids Sporen van het slavernijverleden in Fryslân.

De Gids Kerk en slavernijverleden is onderdeel van een groot onderzoeksproject van de Vrije Universiteit Amsterdam en de Protestantse Theologische Universiteit in samenwerking met vrijwel alle maatschappelijke stakeholders: diverse kerken zoals Protestantse Kerken Nederland, Lutherse Kerken, EBG, Molukse Evangelische Kerk; diverse christelijke organisaties zoals Platform voor Migrantenkerken, Raad van Kerken, Kerk in Actie en Nederlandse Zendingsraad en organisaties voor nakomelingen van slaafgemaakten, met name NiNSee.

De Gids moet de discussie over de eigen rol in het slavernijverleden binnen de meer dan 2.000 kerken in Nederland aanmoedigen.

ISBN 978-94-6022-981-7

ISBN 9789460229817

NUR 685

Paperback, 176 pagina’s 1 juni 2023

Verkoopprijs €22,50