01
1. BLOKEA: EGOERAREN ANALISIA 2. BLOKEA: PROPOSAMEN POLITIKOA ANIZTASUN SEXUALA ETA AFEKTIBOA IDENTITATE KATALOGAZIOAK PSIKIATRIZAZIOA HETEROFAXISMOA ASIMILAZIOA MATXISMOA HARREMAN EREDU EZ NORMATIBOAK GUTXIENGO SEXUALAK SEXU LANA HETERODISIDENTZIAK PRAKTIKA SEXUAL EZ NORMATIBOAK
KONTROLERAKO DISPOSITIBOAK DIZIPLINAMENDUA HETEROSEXUALITATEA HETEROKAPITALISMOA ESTATUA ERLIJIOA FAMILIA ESTATUAREN TALDE ARMATUAK KONTZENTRAZIO EREMUAK BOTERE JUDIZIALA
02
MEDIKUNTZA BINARISMOA HEZKUNTZA SISTEMA KULTURA
ANTOLAKUNDEAREN PRAXIA QUEER PRAKTIKA ANTIAUTORITARISMOA / INTSUMISIOA TERMINOLOGIA
3. BLOKEA: ZUTABE ESTRATEGIKOAK ZUTABE ESTRATEGIKOAK ALIANTZA ESTRATEGIKOAK ANTIFAXISMOA INTERNAZIONALISMOA
4. BLOKEA: ESTRUKTURAKETA BARNE ESTRUKTURAKETA BARNE DEMOKRAZIA ERRADIKALA ESKUALDEEN ASANBLADEN AUTONOMIA ASANBLADA NAZIONALA AUTOGESTIOA
ANTOLAKUNDEAREN AUTONOMIA KANPO HARREMANAK ALEGALITATEA
03
Gauetik jaio gara. Kale kantoi ilunetatik. Ertz zikin eta beltzetatik. Jaio gara herri txiki guztien isiltasunetik; jaio gara hiri handien begirada krudeletatik. Jaio gara ekialdean eta mendebaldean; eta jaio gara hegoaldean eta iparraldean. Munduko leku bakartienetan jaiotzera behartu gaituzte: Prekarietatean. Totalitarismoan. Inpunitatean. Kriminalizazioan. Etsipenean. Arrotzak zaizkigun sentimenduetan; arrotzak zaizkigun nahietan; arrotzak zaizkigun munduko bazter nazkagarrienetan jaiotzera behartu gaituzte. Behartu gaituzte beste mundu batean bizitzera. Behartu gaituzte beste unibertso batean nahi ez duguna izatera. Betiereko laino grisetara ohitzera. Sasien artean oinutsik ibiltzera. Erruduntasun sentimendua landatu dute gure bihotzetan, gure zainetan, gure gorputzeko bazter txikienetan. Behartu gaituzte isiltasunera. Ezkutuan ibiltzera. Nahi izan dute biktimak bihurtu. Baina askotan bihurtu gara subjektu aktibo; ezarritako isiltasuna oihuka ozenekin urratuz. Tranpa guztiak buruz ikasi ditugu. Bueltan jaurtitzeko trebetasuna gureganatu eta mintzeko gutaz esaten zituzten irain guztiak harrotasunez itzultzen ikasi dugu.
da gure iragana; gure oraina. Kalea gara. Kalean nahi ditugu kandelak sutu; eta kandelak sute bihurtu. Kaleko izakiak nahi ditugu piztu. Zirikatu. Mina egiteko esnatu gara. Izutzeko. Tentatzeko. Zaplaztekoa bueltatzeko. Orpokada edozein norabidetan emateko. Uste bazenuten zuen gizalegezko arauak betetzeko esnatu garela, pentsatzen genuena baino soroagoak zaudete. Pentsatzen baduzue zuen tabuak baldintzatuko gaituztela, uste genuena baino ergelagoak zarete. Zuen jokoaren arauak alutik sartzen ditugu. Orain gure arauak inposatzen ditugu: Espetxeak, psikiatrikoak, atzerritarrentzako barneratze zentroak, harresiak, enpresa farmazeutikoen patenteak, prekarietatea, mehatxuak, irainak‌ Zeinek kenduko digu erantzuteko eskubidea?
Orain ezin gaituzue gelditu. Orain gara beldurra galdu dutenak. Gara gerra sozialaren aldeko ke beltza. Gara lurra astinduko duen mailu arrosa. Dena kontrolatzen duen giltzarrapoaren giltza gara. Eta zuentzako kezkagarriena da gure kutsatzeko ahalmena: Kinatzaile berriak esnatzeko kitzikariak garelako. Zuen norma jazarriko dutenak nonahi. Hori da gure orgasmoa eta gure arma. Hori da kitzikatzen gaituena: Zuen totalitatea asalMatxinada baino sakonagoa den eztanda datu. Bizitze hutsarekin dugu kitzikatzen. batean esnatu ginen amets gaizto horre- Kitzikatuz eraikitzen dugu askatasuna. tatik. Gauean, kalean, ertzean‌ jaio diren Askatasuna dugu eraikitzen KITZIKAN! guztien elkartasunean esnatu gara. Herri txiki eta hiri handietan; leku guztietan esnatu gara. Leku guztietan nahi izan dute gu berriz lokartu arazi. Eta beti altxatu gara ohetik. Altxatu gara espetxeetan. Altxatu gara estatuen arteko mugetan. Esnatu gara zubi azpian. Esnatu gara auzoetako taberna eta gaztetxeetan. Eta leku horietan guztietan, dastatu dugu laguntasuna. Konpromisoa. Elkarlana. Sentimenduak. Nork behartuko gaitu orain berriz lo hartzera? Zein lotuko gaitu berriro amets gaizto horretara? Gurea ez dauka atzera bueltarik. Kalean dugu etorkizuna. Kalea
04
1. BLOKEA: EGOERAREN ANALISIA
05
MUGIMENDUAREN BILAKAERA: Sexu askapenerako mugimendua, gaur egun ezagutzen dugun moduan, 1969ko Stonewalleko matxinadaren ondorioz sortu zen. 1969ra arte, sexu askapenerako mugimendua ia ez zen existitzen, eta lan horretan ziharduten lagun-talde gutxi horiek klandestinitatean aritzen ziren AEBn bakarrik, CIAren mehatxupean. 1969ko ekainaren 28an, New York-eko Greenwich auzoan, bat bateko indarkeriazko istiluak izan ziren disidentzia sexualaren kontrako hamaikagarren sarekada poliziala baten ondorioz. Berehala, bost egunetako matxinadan bihurtu zen, batez ere pertsona transexualek gidatua. Hasieratik izan zituzten “Pantera Beltzak” taldearen laguntza poliziaren kontrako manifestazioetan eta gerora batu zitzaien giza eskubideen aldeko mugimendua eta garaiko mugimendu “hippya”. AEBetako beste hiri askotara hedatu zen matxinada. Istilu horien artean sortu zen “Gay Askapenerako Frontea”. Seigarren egunean, Greenwich auzotik abiatutako manifestazio jendetsua New York-eko hirian barna hedatu zen lehenengo aldiz Times Square kalean zehar. “Lehenengo Lasterketa” bezala ezagutu zen manifestazio hori eta egungo Gay harrotasunaren eguna bezala ospatzen da.
hauetan. Gobernuak ere jendartea xaxatzen zuen disidentzia sexualaren kontra telebistako iragarkien bidez eta eskoletako haurretan mehatxu itxura zuten hitzaldiak ematen. Asko ziren kalean bizi ziren disidente sexual gazteak, familia etxetik botata. Disidente sexual gazte horiek izan ziren altxamendua hasi zutenak. Aurreko egoera berdina bizi zen Euskal Herrian, eta gainera diktadura faxistaren ondorioz, disidentzia sexualak ere estatuaren zapalketa sistematikoa pairatu zuen. Kontzentrazio eremu ugari ireki ziren gurean pertsona hauek eta emakume antisozialak espetxeratzeko eta kasu askotan hiltzeko. Ezin dugu ahaztu ere, garaian izan ziren hilketa ezezagun guztiak, estatuaren talde armatuek egindakoak, gehienak gure ghettoetan, polizia-etxeetan izandakoak... Gertuko kasua dugu, adibide gisa, Vicente Vadillo “Francis”; Oreretan Espainiako Polizia Nazionala tiroz akabatu zuena.
Stonewallen gertatutako matxinada horren ondorioz, Europan eta AEBetan sexu askapenerako mugimendua hedatu zen indartsu. Bere lana publiko bihurtu zuen lehenengo aldiz. Aldarrikapenak finkatu eta estrategia sozialak zehaztu zituzten. Hegoaldeko estatu gehienen errepresioa Altxamendu hori gertatu aurretik, hete- desegin zuten neurri handi batean. rosexualitatetik at zegoen edozer jarrera gogor zigortua zegoen; bai jendartearen MUGIMENDUAREN KRISIA: partetik, baita medikuntzarenaren par- Urteetako borroka eta gero, 90eko hatetik eta batez ere estatuaren partetik. markadaren hasieran, sexu askapeneJarrera ez heteronormatiboa izanaga- rako mugimenduaren krisi ideologiko tik, polizia atxilo hartzeko arrisku erreala bat eman zen estatuen eta boterearen eta sistematikoa zen. Atxilotutako jen- asimilazio estrategiaren ondorioz. Estadea psikiatrikoetan espetxeratzen zuten tuek, mugimenduaren aldarrikapen pobertan farmakoekin esperimentatzeko. litikoak eta sozialak deuseztatzea lortu Tortura bortitzak jasaten zituzten eu- zuten gutxiengo emakida batzuen truke ren sexu-aukera birbideratzeko asmoz. alde batetik, eta erakundeen jendarte Esterilizazio masiboak praktikatu ziren masa eta mobilizazio estrukturak desegimedikuntzaren eskutik estatuak horrela tea lortu beste aldetik. Guzti horrek, muaginduta. Hilketa ugari izan ziren zentro gimenduaren krisi ideologikoaz aparte,
06
desegituraketa sakona ekarri zuen, eta duak plazaratzearena. sexu askapenerako mugimendua noraezean ikusi zuen bere burua Europa osoan Gainera, kontuan izanda queer teoriek eta baita AEBn ere. “gay” edota “lesbiana” bezalako identitateak baztertzen dituela, sexu askaHorren ondorioz, mugimenduaren ba- penerako mugimendu erreformistaren naketa traumatikoa gertatu zen. Haus- aburuz, gay eta lesbianen borroka ezkutura hori herrialde guztietan eta erakun- tatzea leporatzen diete. de gehienetan eman zen, baita Euskal Herrian ere. Banaketa horretatik sortu MUGIMENDUA GAUR EGUN: zen “queer” mugimendua. Mugimen- Queer mugimendu berri horren sorrera du berri hori, instituzioetatik kanpo eta sexu askapenerako mugimenduari indainstituzioen kontra kokatu zuen bere rra eman zion aldi batez. HIESaren inburua. Ekintza erradikalak bereganatu guruko ikuspegi aldaketak eragin zuten zituen hasieratik asimilazioaren eta he- besteak beste. Gerora, ostera, mugimenterozentrisamoaren kontrako borrokan. duaren gainbehera gertatu zen. Barne Anarkismoaren antolaketa eredua berea antolakuntza eta bat-bateko erakunegin zuen. Aldarrikapenak berritu eta bi- deen agertze eta desagertzeak eragin zitzako eremu guztietara zabaldu zuen zuen egoera hori. (antimilitarismoa, okupazioa, migrazioa, internazionalismoa, sindikalismoa, psikia- Bestalde, erakunde erreformistek estatrizazioa, autodeterminazio eskubidea...) tuaren eta enpresarien erraminta bilakaEzkerreko herri mugimenduarekin ba- tu dira. Mugimenduaren bloke honen tera kokatu ziren baina euren borroka jarrerari egotzi behar zaio disidentzia semodu autonomoki gauzatuz; eta batez xualaren desmobilizazioa eta eragiteko ere, sexualitate-genero eta jendarte an- ahalmen eza. Asimilazioan erori dira eta tolaketa politiko-sozialekonomiko-kul- heterosexualitatearen eredua disidentzia tural berri eta berritzailea garatu zuen sexualean inposatzeko bidea zabaldu mugimendu berri hori. dute. Horren adibide garbia ezkontzaren legea da: heterosexuala ez dena eredu Finean, sexualitatea eta ekintza politikoa heterosexualera moldatu heterosexualinahastu zituzten alde batetik eta sexua tateak inposatzen dituen muga berdinenahiz generoa berraztertu eta baztertu kin. zuen bestetik. Euskal Herriaren egoerari dagokionez, Hori horrela izanda, egia da era berean, antzerako zerbait gertatzen da. Sexu asqueer mugimenduak oztopoak izan di- kapenaren aldeko mugimendua talde tuela betidanik ezkerreko eremu horre- txiki ugariz osatuta dago eta gehienak tan ezkerreko eragile batzuekin. Batez noraezean, proiektu eta helburu zehaere instituzio burgesen menpean erori- tzik gabe. Masa soziala eta borrokarako tako alderdi politikoekin, asimilazioan estruktura guztiak desaktibatuta daude. eroritako eragileekin edota feminismo Euskal Herrian ere, mugimendu hori bi klasikoarekin. Era berean, ezkerreko bloke nagusitan banatuta dago, baina mugimendu horren kritikak ere jaso ditu hirugarren bloke bat ere badago: Alde sexu askapenerako mugimendu erabe- batetik, erakunde erreformistak daude, rritu hori: ezkerreko mugimendua ba- aipatu bezala, estatuaren asimilaziorako natzearen ardura, feminismo klasikoaren tresna bihurtu direnak. Bestetik, bloke borroka deuseztatzearena edota jendar- iraultzailea bezala ezagutzen dena. teak asimilatu ez ditzakeen planteamen- Azken hau, jendartean erreferentea bi-
07
hurtu den arren, politikan eragiteko ahalmen gutxi dauka. Hirugarren bloke txikiago hori 90. hamarkadan sortutako mugimendu berri horren parte da; talde txikiz osatutako elkarteak dira, izaera aldakorra dutenak. Euskal Herriak bizi duen gatazka politiko eta militarraren ondorioz, ezkerreko mugimenduek ez dute barneratu sexu askapenaren aldeko borrokaren beharra. Espainiako eta Frantziako estatuek egoera honen erantzuleak dira, errepresio egoerak mugimendu horietan hausnarketa eta apustu sakona egitea galarazi dutelako; baina ezkerreko mugimenduek beraiek ere horren erantzule badira, sexu askapenaren aldeko borroka ez dutelako aintzat hartzen, bigarren mailako borroka balitz bezala. Ezkerreko alderdi politikoek badakite, bestalde, heteropatriarkatuaren kontrako borroka errealean murgiltzeak, euren bozen kopurua nabarmenki gutxituko duela. Horrela, sexu askapenerako borroka baztertzearen erabakia, alderdi politiko guztiak hartutako hautu kontziente eta borondatezkoa izan da. Gero, erreformismora jotzen dute euren burua zuritzeko.
lak zerrendetako buruak, transexualen kasuan esate baterako. Medikuntza eta psikiatria ere eredu heteropatriarkalaren beharretara eraikitako estruktura zapaltzailea da: pertsonen askatasuna ukatzen dute sistematikoki identitateen esku-hartzearen bidez. Gainera, prozedura guztiak bermatuta ez dauden honetan, atzerakadak oraindik gertatzeko arriskua dago, abortuaren kasuan esate baterako. Euskal Herriko instituzioek, hainbat gaixotasun zehatzen erradikazioan oztopoak jartzen dituzte, enpresa farmazeutiko neoliberalen diruzaletasuna bermatzen dutelako; enpresa horien helburua dirua lortzea delarik, eta ez osasun zerbitzu bat eskaintzea. Psikiatrizazioak gainera, ezinbesteko betebeharra dauka milaka transexualen kontrako asimilazio biologiko eta identitarioan; pertsona hauen kontrako genozidioa burutuz.
Herritartasunaren eskubidea ez da bermatzen edozein kasutan ere. Horren adibide dira familia nuklearraren inposizioa, norbere buruaz beste egiteko eskubidearen urraketa, hainbat zerbitzu eskuratzeko binarismoaren muga baEstatuaren talde armatuak presentzia rruetan egotearen beharra edota familia itogarria dute Euskal Herrian eta horien osatzearen derrigortasuna... presentzia, ultimatum moduko etengabeko txantajea suposatzen du kolekti- Asilo politikoa ere ez da bermatzen Euskal bo nahiz pertsona banako marjinatu eta Herrian. Instituzioek trabaz bete dituzte gutxiengo sexualen kontra; talde hauek prozedura guztiak eta, praktikan, bere sistemaren “normalitatearen� zaintza sexu edota genero hautuagatik asilo bila hartu dutelako. datorrena ez du jasotzen babesik. Poliziaren presentzia itogarria, kolektibo eta Sistema kapitalistaren etengabeko kri- pertsona banako hauen kontrako jazarsiak ere, marjinatuta dauden pertsona pena ahalbidetzen du; instituzio armatu banako eta kolektiboak kolpatzen di- horren inpunitatea ezaguna delarik. Attuzte. Disidentzia sexuala prekarietatera zerritarren Barneratze Zentroak, polizia behartuta dago estatuaren eraikuntza desberdinak burututako hilketak... proheteropatriarkalaren eta euskal insti- zedura guzti horren adibidea da. tuzioen borondatearen ondorioz. Murrizketek ondorio larria dakarte berez Instituzioen utzikeria eskuin muturreko marjinatuta dagoen kolektiboari eta ka- alderdiekiko eta talde nazi-faxistekiko, leratzeetan izaten dira disidente sexua- mugimendu homofoboen indarberritzea
08
dakar. Euskal Herriko hainbat hiri eta herrietan, talde nazi-faxista horiek instituzioen babesa izan dute, eta instituzio horiek polizia bidali dute bai mugimendu antifaxistaren baita sexu askapenerako mugimenduaren kontra oldartzera; faxismoaren kontrako borroka oztopatuz eta mugimendu antifaxista kriminalizatuz.
bermatuko duen instituzio partziala da.
4. Estatuaren talde armatuak: Poliziek, militarrek, segurtasun enpresa pribatuek eta estatuaren talde paramilitarrek osatzen dute. Hauen helburua, estatuaren erabakiak indarraren bitartez inposatzea da. Ordena mantentzearen eta segurtasunaren aitzakiarekin, boteretsuen interes politiko, ekonomiko eta EGUNGO ASIMILAZIO ESTRUKTU- sozialak bermatzen dituzte. RA: Gainontzeko guztia kontrolatzeko, sis- 5. Heterosexualitatea: temak gu kontrolatu behar gaitu lehe- Dudarik gabe, heterosexualitatea da nik eta behin. Nortasun horren kontrola, erregimen politiko totalitario handiena. heteronorman oinarrituta dago. Horre- Heterosexualitateak, sexu aukeraz hatan eraikitzen dira jendarte arauak, gu- rago, pertsona banakook kategoria protxiengo sexualaren errealitatea aintzat pioak ezartzeko dugun eskubidea urratu hartu gabe, zapalkuntza eta asimilazioa egiten du, batez ere heterosexuala ez debermatuz. Jendarte diziplinamendua be- narentzako. zala ezagutzen den diskurtsoa eraiki da Eskubide hori urratzeaz harago, hetero-egungo status quoa mantentze bidean-. sexualitateak bere formetan oinarritzen Hori bermatzeko, sistemak ongi gara- ez den edozein elkarrizketa galarazten tu du bere makinaria politikoa, ekono- du. Heterosexualitatea arauan, ordemikoa, judiziala, kulturala, psikiatrikoa... nean… oinarritzen den erregimena da, pertsona berdinak sortzeko. Bizitza ere1. Botere ekonomikoa: dua, kontsumoa, tradizioa… SistemareEgungo jendarte heterozentrala guztiz kiko eskuragarri eta honen jarraipena beharrezkoa da kapitalismoaren erregi- bermatuko duena. mena bermatzeko. Eraikuntza heterozentrala hori gizaki produktibo eta ma- 6. Binarismoa: neiagarrietan du oinarria. Jendartearen kontrola bermatzeko, ezinbestekoa zaio sistemari estruktura 2. Botere instituzionalak eta alderdi poli- bat sortzea. Estruktura hori sexu segretikoak: gazioren bidez eta gizon/emakume biAurreko egoera bermatuko duen botere- nomio faltsuaren bidez ezarri egiten da; gunea instituzioak eta alderdi politikoak banaketa horretatik hierarkizazio bat dira. Alderdi politikoak, demokrazia sortzen delarik, non jendartearen kopuru erreala desitxuratu egiten dute alde ba- handi batek bestearen kontrola bere gain tetik, gero instituzioetan dena manten- hartzen duen; sistemari jendarte osoaren duko duen praktika politikoa bermatua kontrolean lagunduz. izan dezaten. 7. Hezkuntza sistema: 3. Botere judiziala: Hezkuntza sistema heterozentristaren biInstituzioek eta alderdi politikoen boron- dez, jendartearen doktrinamendua berdateari “ongiaren” itxura emango dion matu egiten du estatuak; bere interes boterea, botere judiziala da. Azken hau, ekonomikoak, politikoak, erlijiosoak... interes ekonomikoak, politikoak eta erli- bere horretan mantentzeko helburuarejiosoak aintzat hartuta, jendarte kontrola kin eta sistemarekiko pertsona maneia-
09
garriak hezteko. 8. Erlijioa: Erlijioek inposatzen dituzten dogmak, jendarte araudiaren barruan kokatzen direnetakoen artean zapalkuntza gehien dakarrena da. Botere judizialarekin gertatzen den bezala, dogma unibertsal eta zurrunak ezartzen dituzte gutxiengo sexualen eta kolektibo marjinatuen errealitate eta eskubideak baztertuz. Gainera, erlijioek izaera heterofaxista eta kriminal sakona daukate. Jendartea xaxatzen dute disidentzia sexualaren kontra, jendartea bera polizia eta epaile bihurtuz. Azkenik, erlijioak, ejertzitoekin batera, erregimen tanato-politikoaren egintzailea da.
gaineko izaera erakusten duen, eta bere morala justifikatzen duen lekua. Espetxeen kasuan ere, heterofaxismoaren totalitarismoa izugarrizko jazarpena dakar; non disidentzia sexualak erasoak, bortxaketak eta hilketak pairatzen dituzten, horiek guztiak estatuen eta instituzioen onarpenarekin.
11. Familia: Estatuari, errazago zaio jendarte kontrola bermatzea, bere estruktura eta funtzioak dispositibo txikiagoetan mugatzen baditu. Dispositibo horietatik garrantzitsuenetariko bat familia eredu nuklearra da. Familia mikro-estatu baten antzera funtzionatzen du -bere hierarkia eta botere harreman inposatuekin- eta sistemak ezarritako jendarte arauak in9. Medikuntza / Psikiatrizazioa: posatzen ditu botere harreman hierarkiMedikuntza eta psikiatrizazioa ere, siste- zatu horretaz baliatuz. ma heterozentristaren beharretara eraikita dagoen instituzioa da. Horrenbestez, 12. Normalitatea: eta eraikuntza binarista faltsu batean Diziplinaren barruan kokatzen ditugu, eraikita dagoen momentutik, ez da gu- gure mundu hierarkizatu honetan gaitxiengo sexualen beharrei aurre egite- netik ditugun pertsona eta kolektibo priko gai. Psikiatrizazioaren helburua disi- bilegiatuekiko gure jarrera indibidualari. dentzia sexualarekiko, pertsona hauen Jarrera horren ondorioz egungo ordena patologizazioaren bidezko eredu hete- mantentzen da. rosexualerako asimilazioa da. Medikuntzak ere, hezkuntza sistemarekin edota Horien artean heziera dago, boteretespetxeekin batera, erregimen bio-poli- suek euren zapalkuntzaren neurri beretikoaren egintzailea da. ko erantzuna jasotzea galarazten duena. Lotsa ere, askatasunaren murrizketa 10. Kontzentrazio eremuak: bermatzen duen beste aparatu bat da Talde honetan sartzen dira espetxeak, jendarteak inposatutakoa. Lanaren bipsikiatrikoak, atzerritarren barneratze dezko proletarioaren sakabanaketa zentroak... XX. mendetik aurrera, esta- ahalbidetzen duen etsipenaren diskurttuek zentro hauek zigor moduan era- soa beste adibide bat. Horiek guztiak, biltzen dituzte jendartean onartuak ez gure desirak eta fantasiak aurrera eradiren pertsonak espetxeratzeko. Pertso- mateko trabak dira, jendarteak jendarnen desaktibazioa bilatzen dute aska- te berari inposatutako kontrolaren ontasunaren erabateko deuseztapenare- dorioz eraikitakoak. kin. Presoen existentzia beharrezkoa da estatuarentzat eta boterearentzat, bere Kontrol mota hau berriena da. Gure jenmenderatze ekonomikoa eta politikoa darte postmodernoak mendean izateko justifikatzeko. Era berean, zentro hauek eraikia. Erregimen farmako-pornograeta batez ere espetxeak dira leku baka- fikoa deitzen zaio eta, finean, gizakion rra non botereak bere benetako neurriz desirak maneiatzeko sortua da.
10
2. BLOKEA: PROPOSAMEN POLITIKOA
11
ANIZTASUN SEXUALA ETA AFEKTIBOA IDENTITATE KATALOGAZIOAK Gure jendartearen estrukturaketa ekoiz- edo “emakume” kategoria zurrunetara pen kulturala da. Jendartea banatzeko atxikitzeko. Esterilizazio masiboak ere erabiltzen diren “gizon” eta “emakume” burutzen dira. Hau horrela izanik, munkatalogazioak, boterearen interes eko- duan inoiz gertatu eta gertatzen ari den nomikoak, politikoak, kulturalak, er- genozidiorik handiena dugu pertsona lijiosoak... bere horretan mantentzeko hauen kontra erlijioa, gobernuak eta erabiltzen dira. Katalogazio horietako medikuntza burutzen dutena. bakoitzari, pertsona banakoongan eta jendarte osoarengan betebehar batzuk atxikitzen zaizkio. Horien bitartez, estruktura hierarkizatu bat sortzen da. Estruktura hierarkizatu horretatik botere harreman bat sortzen da. Botere harreman horretatik berriz zapalketa dator. Bi multzo egiten dira, gizakion banaketan, genitalen forma bakarrik hartzen delako kontuan; eta erabaki hori, berriro ere, kulturala da. Jendartearen kontrola errazago suertatzen da “emakume” eta “gizon” katalogazio horien eraikuntzarekin. Jendarte bera jendartearen kontrako polizia bihurtzen da, boteretsuen pribilegioak eta egungo status quo berdina, bere horretan mantenduz. “Gizon” eta “emakume” katalogazio hori ekoizpen kulturala izanik, ez da zerbait erreala. Botereak indarrez bere pribilegioak mantentze bidean erabilitako eraikuntza faltsua eta zapaltzailea da. Horren adibide garbiena pertsona transexualak, intersexualak, intergeneroak eta genital anbiguoekin jaiotzen direnak dira. Pertsona hauek euren estruktura guztia ezbaian jartzen dute euren existentzia bakarrarekin; eta dena bere horretan mantentzeko, patologia moduan izendatzen dute gorputzen eta identitateen aniztasun hori. Birbideratze tratamendu bortitzak egiten dira legeak horrela behartuta, pertsona horiek “gizon”
12
KATEGORIA INPOSATUEKIN BUKATU. IDENTITATE KATALOGAZIOA DEUSEZTATU. IDENTITATE ETA GENEROEN KATEGORIAK MODU TOTALIZANTEAN EKIDIN. ESPAZIO PUBLIKOETAN ERE KATEGORIA HORIEK DEUSEZTATU, ERAIKUNTZA SEGREGATZAILE HORI DESITXURATZEKO.
13
PSIKIATRIZAZIOA Psikiatrizazioak, transexualitatea, inter- lekin jaiotzen diren haurren kontrako sexualitatea, intergeneroa eta genital ebakuntza traumatikoak burutzen dira anbiguoekin gertatutako jaiotzak buru alde batetik, eta normalizazio tratamengaixotasun gisa identifikatzen ditu. Era du bortitzak eragin bestetik. berean, gorputz eta identitate ez normatiboak (inposatutako kulturaren arabe- Gaur egun, transexualitatea, “identitate rakoak ez direnak) gorputz eta identita- sexual gaixo” moduan identifikatzen da te patologikotzat hartzen dute. CIE-10 eta DSM-IV-4 liburuetan. Liburu horietan oinarritzen dira munduko psiPsikiatrizazioak, medikuntza eta le- kiatra guztiak identitateen gaineko buru geen eskuetan uzten du identitate eta gaixotasunak ezartzeko. Horietan, kagorputzen katalogazioaren kontrola. suala ez den akatsa gertatzen da: tranInstituzioen praktika ofizialak, interes sexualitatearen eta transfobiaren ondoekonomiko, politiko eta erlijiosoak man- rioak nahasten dira. Jendarte arauetara tentzeko, pertsonen gainean lan egiten mugatzen ez direnen kontrako jendardute “gizon” eta “emakume” binomioa, te biolentzia ezkutatu egiten da. Hobere horretan mantenduz eta banake- rrela, transexualitatearen kontrako eta ta hori “errealtzat” hartuz. Binomio falt- transfobiaren aldeko apustu garbia eta su horren arabera, bi gorpuzkera erreal borondatezkoa egiten da gobernuen, daude bakarrik: “arra” eta “emea”. psikiatren eta medikuntzaren eskutik. Bakoitzari izateko modu bakarra atxi- Transexualitatearen patologizazioa, jenkitzen zaio: “gizona” eta “emakumea”; darte kontrol eta normalizazio prozesu horien arteko harreman posible bakarra larria suposatzen du. Euskal Herrian, beheterosexualitatearena delarik. Finean, harrezkoa da kontrol eta patologizazio “naturaren” eta “biologiaren” aitzaki hori onartzea izena aldatzeko. faltsua erabiltzen dute egungo jendarte ordena bere horretan mantentzeko. Era berean, eta transexualitatearen eta intersexualitatearen kasuan bezala hain Mendebaldeko klasifikazioan sartzen ez hedatuta egon ez arren; bada praktika diren anatomiek, intersexualitatearen sexual ez normatiboen inguruko gaixotaizena hartzen dute eta honek instituzio sunaren ideia darabilten instituzio, eragipsikiatriko eta medikuntzarako, pato- le eta “pentsalariak” ere. logiaren sinonimoa dakar automatikoki. Hala eta guztiz ere, instituzioen praktika horiek ez dira orain arte ezbaian jarri. Transexualitatea ere, izaera gatazkatsutzat hartzen dute; instituzioen genero ideologia zapaltzailearen ondorioa da. Gure identitate eta gorpuzkerak estutzen dituzten jendarte arauak legitimatzea, gainontzeko izateko eta bizitzeko moduak ezkutatzen eta patologizatzen ditu. Gainera, jendarte kontrola eta dogma politikoa, bere horretan mantentzeko bidea ahalbidetzen du. Horretarako, genital anbiguoekin -baina funtziona-
14
TRANSEXUALITATEA ETA INTERSEXUALITATEA BURU GAIXOTASUNEN ZERRENDATIK KENTZEKO ALDARRIA GUREGANATU ETA PSIKIATRIZAZIOAREN KONTRAKO DINAMIKAK BURUTU. PERTSONEK EUREN IZENA ETA SEXUA NAHIERAN ALDATZEKO ESKUBIDEAREN ALDEKO APUSTUA EGIN, MEDIKUNTZA ETA PSIKIATRIZAZIOAREN EBALUAZIORIK GABE. GORPUZKERA ALDAKETAK GAUZATZEKO ESKUBIDEA DEFENDATU, INOLAKO TRABA BUROKRATIKO, POLITIKO, EKONOMIKO EDOTA MEDIKORIK GABE. JAIO BERRIEN GENITALEN EBAKUNTZAK DEBEKATU. LANA ESKURATZEKO ESKUBIDEAREN ALDEKO APUSTUA ALDE BATETIK, ETA TRANSFOBIAK DAKARREN MARJINAZIOARI AURRE EGITEKO DINAMIKAK BURUTU BESTETIK. PERTSONA TRANSEXUALEN ETA INTERSEXUALEN ASILO POLITIKOAREN ESKUBIDEA BERMATU LEGE ETA MUGEN GAINETIK. SEXU LANA SEGURTASUNEZ ETA DUINTASUNEZ EGITEKO BEHARREKO NEURRIAK.
15
HETEROFAXISMOA Heterosexualitatearen praktika sexualak zakila duen eta maritxua ez den pertsona eta afektiboak, besteak baino zilegitasun da. Maritxu batek, arren multzo horretan handiagoa dutenaren pentsamendua integratzeko aukerak izateko, maritxu da heterofaxismoa. Heterofaxismoa gai- aktiboa izan behar du. Zakila dildo benontzeko zapalkuntza guztiak ahalbi- zala erabiltzen duena. detzen duen pentsamoldea da, praktika eta sentipen sexu-afektiboen arloan. Nahiz eta lesbianaren estigma eredu berdina izan beharko lukeen, baina emeen Heterofaxismoak, hainbat aspektu ditu multzoan, ez da horrela gertatzen. Azken bere barruan, non disidentzia sexuala- urteotako feminismoaren testu gehieren kontrako eta emakumeon kontrako netan, putaren estigma erabiltzen da. erasoak dibertsifikatu, zehaztu eta era- Hots, “emakume” bat umetokia daukan ginkorragoak bilakatzen dituen: indibiduo bat da. Alua izatea ez da inportantea “emakumea” ez daukalako MATXISMOA: Gure jendartea osatzen sexualitaterik, emea ugaltzailea delako duten bi multzo horiek, ez dituzte bote- eta beraz umetokiarekin nahikoa dere berdinak. Izan ere, multzo batek bo- lako. Beraz, puta bat ez da “emakume” terea bereganatu du, sona osoa dauka, bat, ugaltzaile bezala ez duelako balio. eta ekoizpenerako materialak ditu. Bes- Pentsaera hau, ez da ematen bakarrik te multzoa osatzen duten izakiek ordea, jendarte aspektu matxista baten aldetik; hori guztia lortu dezakete, baina bakarrik iragan mendeko mugimendu hetero-febaldin eta boteretsuen multzoa osatzen ministetan ere eman den eta ematen den dutenei onura egiten badie. Boteretsuen jarrera sexofoboa da. izaki multzoa “gizonekin” osatuta dago; eta horregatik esaten dugu, matxismoa Trans eta intersexualen estigmatizazioa oraindik ere badela. ere, paper inportantea betetzen du multzo bateko eta besteko arauak ezartzeko Hori, hurrengo galderak planteatzen di- momentuan. zkigu: Zelakoak dira multzo bereko indibiduoen Zelan integratzen da indibiduoa horie- arteko harremanak? Basatiak. Txikitzaitako multzo bakoitzean? Arren mult- leak. Krudelak. Arrek, bere bizitza osoan zoan sartzeko, halabeharrez, zakilarekin borrokatu behar dute bere multzoan jaiotzea. Hori bakarrik? Ez. Beharrezkoa garaipena eta ospea lortzeko eta horreda zakila hori dildo bat izatea; hots, obje- la, ekoizpen materialak erabiltzeko. Eta ktu penetratzaile bat izatea. Boterearen gauza bera gertatzen da emeen multantsiarekin lotuta egon behar du. Domi- zoan. Maritxuaren estigma, kontrol sonatzeko nahiarekin. Inguruan dagoen zial ikaragarria da. Izan ere, estigma hori guztiaz jabetzearen anbizioa izan behar heterosexualen kontrako abisua bilakatdu zakil horrek. Jarrera hau duen arra, zen da. Hots, estigma horren helburuemultzo horren adibide ideala izango da. tako bat, ar heterosexualen artean maBitartean, gainontzekoek, beste mult- ritxua izatearen beldurra sortzea da, eta zoan daude. Gainontzeko horiek emeak azkenik, beldur horretaz baliatuz, edozer dira, adineko arrak, gaixoak, umeak, gauza egiteko justifikazioa izatea. ahulak…Hemen inportantea da maritxuaren estigma azaltzea maskulinita- HETEROSEXISMOA: Berez, jendartea bi tearen eraikuntzan. Hau da, “gizon” bat multzo faltsuetan banatuta egoteak, ez
16
luke zertan eredu heterosexista bat sortu behar. Hau azaltzeko, bi gauza izan behar ditugu kontuan: Alde batetik, sexualitatearen erabilpena, indibiduoen arteko botere harremanaren fluxuekin aztertu behar da. Bestetik, sexualitatea modu ugaltzaile eta ekoizpenerako erreminta bezala erabiltzen dela ulertu behar da. Ekoizpenerako erreminta bilakatzen gaituen azken horrekin, heterofaxismoaren beste aspektu bat garatzen da: Koitozentrismoarena alegia. KOITOZENTRISMOA: Gure jendarte kapitalista, botere estruktura batean eraikita dago. Botere estruktura horren barruko eliteek, lehengaiak dituzte, ekoizpen baliabideak, eta ekoizpen horren ondasunak. Gainontzekoak, ondasun horietatik geratzen diren apurrak lortzera ematen dute bizitza, bizi iraute nahian. Sistema honek, elitearen parte ez diren arrak erabiltzen ditu lanerako, kapitala sortzeko; eta emeak ugaltzeko erabiltzen ditu, izaki berriak sortzeko. Gainontzeko guztia baztertuta geratzen da, estigmatizatuta. Ez da produktiboa, ez duelako kapital bilketa bermatuko duen izaki berriak sortzen. Ez da “benetako sexua” edo “sexu plenoa”. Hau kontuan izanik, interesgarria da hemen abortuaren gaia.
HOMOFOBIA: Termino honek, bere barruan beste termino gehiago ditu, eta horiek azaltzea eta kontuan hartzea garrantzitsua da oso. Askotan, homofobia hitza gay-fobia hitzarekin bakarrik lotzen dugu. Baina homofobia lesbofobia ere bada. Eta trans-fobia, sero-fobia, bifobia… Hots, praktika sexual ez normatiboen kontrako fobia edota praktika horiekin lotzen diren ondorioekiko fobia da. Badirudi, era berean, lesbofobia esaten dugunean, emakume lesbianen kolektiboan zehazten dugula homofobiaren pentsamoldea edota jarrera, izaki kolektibo jakin batean zehaztu nahiko bagenu bezala. Baina hori baino askoz ere gehiago da. Horrela, lesbo-fobiaz hitz egiten dugunean, homofobiaren jarrerari, emakumeok pairatzen duten matxismoa ere gehitu behar dugu. Kasu horretan, zapalkuntza handiagoa da. Heterosexuala ez denaren kontrako jarrerari, jarrera matxista bat gehitzen zaiolako. Bi-fobiaren kasua ere azpimarratzekoa da. Izan ere, fobia hau, heterosexuala ez denaren barruan ere ematen da; gay edota lesbiana askoren artean alegia. Askotan entzun izan dugu “armairu mota bat da”, edota “sexu nahia besterik ez duzu”, edota “ez zara kapaza zure burua argitzeko” eta abar luzea. Jarrera eta pentsamolde hori, sexofobiarekin dauka lotura. Eta zer esan transfobiaren inguruan? Transfobiak milaka eta milaka pertsona kondenatzen ditu pobreziara, bazterketara eta heriotzara ere. Jendarte honek, txalotu egiten ditu jaio berrien kontrako ebakuntzak, genitalak binarismo faltsura atxikituak izan daitezen; umeak erabakitzeko aukerarik ez dutenean. Eta era berean, adineko pertsona batek aldaketa hori gauzatu nahi duenean, hamaika traba jartzen ditu estatuak eta jendarteak berak. Sero-fobia, HIESAdunen kontrako jarrera da. Eta horrela definitu genitzake gainontzeko fobiak ere.
Sexualitatearen eta kapitalismoaren ekoizpen medioen arteko harreman hori kontuan hartzen badugu, espeziearen arrak izan dira historikoki puta batzuek bezala jokatu dutenak. Beraiek izan dira bere espermaren truke gauza guztiekin geratu direnak. Boterearekin, kapitalarekin, komunikabideekin… Eta gainera, putaren estigma, eraikuntza interesatua dela ere adierazi behar dugu; emeak ez dezan puta baten antzera jokatu eta horrela, beraien sexuaren truke, arrak kendu ziotena berreskuratu ez dezaten. Sentimenduez ere hitz egin behar dugu homofobiaz hitz egiten dugunean; eta
17
ez bakarrik jarrera batez. Jarrera bat, kanporatzen duguna da. Fisikoki adierazten dena. Sentimendua, ideia bat da. Pentsatzeko modua alegia. Honekin esan nahi duguna da, homofobia ez dela bakarrik jarrera bat. Pentsamendu edo sentipen bat ere badela alegia. Beraz, gure lana ez da bakarrik jarrera homofoboaren kontrako militantzia bat. Homofobiaren ideia berarekin bukatzeko militantzia baizik. Ideia horiek ahalbidetzen dutelako gerora ematen den jarrera. Gaur egun, gure inguruan, badirudi homofobia desagertu dela, edo bere adierazpen fisikoa oso mugatua dela. Hori gertatzen da, jendarteak ez dituelako onartzen edo gaizki ikusiak direlako jarrera horiek. Baina kontuan izan behar dugu, horrek ez duela esan nahi homofobiaren ideiarekin bukatu dugunik. Eta ideia bera ez badugu desagerrarazten, etorkizunean, zerk esaten digu jarrera fisikoak ez direla berriro errepikatuko? Mesprezua, gorrotoa, beldurra eta ukapena. Txarra deritzoguna da mesprezatzen dena. Gutxiagotasun moduan ulertzen dena. Baina ez da horregatik gorrotatzen. Gorrotatu egiten da beldurtzen gaituen hori: erasotzen gaituena alegia, edo besteek pentsatzea “kutsatuta” gaudela. Beldurra diogu era berean, gure pribilegioak ezbaian jar ditzakeen horri. Homofobiaren bilakaera ulertzea gauza konplexua da. Nabardura gehiegirekin. Eta nabardura horietako asko, seguruenik, oraindik ere ez ditugu ezagutzen edo ulertzen. Ez da “ideia fanatikoa”, “erlijioaren errua” edo “pertsona oso tradizionala” bezalako esaldiekin azaldu daitekeen zerbait. Hori esaterakoan, ez dugu problematikaren erroa kontuan izaten. Bere kanpo adierazpenei bakarrik ari gara erreferentzia egiten. Heterofaxismoa, sistema honen parte da.
18
Beraz, sexu askapenerako mugimenduaren helburua ez da maritxuen edo lesbianen bizimodua hobetzeko borroka bat. Hori baino askoz ere gehiago da eta hori baino garrantzitsuagoa ere: Gure borroka pertsona guztiek euren gorputzaren jabe bihurtzearen aldeko borroka da, eta gero, gorputz horiek sistema honetatik at kokatzea, non sistemaren erreminta besterik ez diren. Horrenbestez, sistemarekin eta bere zapalkuntza estrukturalarekin bukatu nahi duen edozein mugimendu sozio-politiko edo ekonomikoak, sexu askapenerako aldarrikapenak kontuan izan behar ditu, edo ez ditu inoiz bere helburuak beteko modu integral batean. Eta aldi berean, sexu askapenerako mugimenduak, iraultza oso baten aldeko kontzientzia hartu behar du, dagoena irauliz, edo ez ditu bere helburuak beteko.
ERASO HETEROFAXISTEN KONTRAKO PROTOKOLO INTEGRALA ERATZEKO ETA PRAKTIKAN JARTZEKO KONPROMISOA. MIKRO ERASOEN KONTRAKO JARRERA INDARTZEKO ETA SAKONTZEKO HAUTUA. EDOZEIN PRAKTIKA EDOTA JARRERA SEXUAL ETA AFEKTIBOEN ESTIGMATIZAZIOAREN KONTRAKO BEREZKO POLITIKAK BURUTUKO DITUGU. ESTATUAREN ETA BERE INSTITUZIOEN ERANTZUKIZUNA AZPIMARRATUKO DUGU EMATEN DIREN ERASOETAN. ERASO GUZTIEN AURREAN ERANTZUNA EMATEKO HAUTUA HARTZEN DUGU. HETEROFAXISMOAREN ONDORIOAK PAIRATZEN DITUZTEN ERAGILEEKIN ALIANTZA PROPIOAK ERAIKIKO DITUGU.
19
ASIMILAZIOA Bizitzako hainbat arlotan bezala, estatuak beharrezkoa du jendartea dogma politiko jakin batera asimilatzea. Asimilazio hori dakar jendarte kontrola eta pertsona banako nahiz kolektiboren askatasunaren galera. Asimilazioa, lehen aipatu bezala, psikiatrizazioaren bidez ematen da pertsona transexualak, intersexualak, intergeneroak eta genital anbiguo dutenei eredu heterosexual eta binaristara bihurtzeko. Baina asimilazio prozesu hori arlo guztietan ematen da, bai gure sexualitate eta identitateengan, bai dogma politikoan, ekonomikoak, kulturalean, etnikoan... Sexu askapenerako mugimendua desaktibatzeko, disidentzia sexualaren heterosexualtasunarekiko asimilazioa ezinbesteko tresna da. Asimilazio prozesu hori, pertsona eta kolektibo ez heterosexualak, heterosexualitatearen eredura bihurtzean datza gehien bat. Euskal Herrian, instituzioetatik etorritako asimilazio saiakera garbienetariko bat ezkontza �eskubidea� eta transexualtasunaren legea izan da. Ezkontza, estatuak markatutako eredu bakarra eta nahitaezkoa da, jendarte kontrola eta zapalkuntza bermatuko duten mikro-estatuak eraikitzeko; hots, familia eredu nuklearra. Transexualitatearen legeari dagokionez berriz, pertsona transexualak, intersexualak, intergeneroak... jendarteratzeko bidea zabaltzen du baldin eta pertsona horiek estatuarentzat estatistikoki normala eta politikoki egokia den eredua onartzen badute. Familia mikro-estatu bat da. Finean, estatu beraren eginkizunak ditu: familiako kideetan normak, arauak, zigorrak, betebeharrak... modu autoritario batean ezartzen ditu. Estatuak beharrezkoa du familia eredu nuklearra jendarte kontrola mantentzeko eta horrela gainontzeko
20
guztia (kultura, ekonomia, komunikabideak...) kontrolatzeko. Gainera, berezko ditugun hiritartasun eskubideak ez dira guztiz aitortuak familia eredu hori eta hori bakarrik osatu arte. Disidentzia sexualaren aniztasun afektiboa eta horiek dakartzaten aukera guztiak (poligamia, familia eredu berriak, maitasun komunak...) estatuaren ereduaren kontrakoak dira. Estatuaren kontrola galarazten dute alde batetik hartzen duten konplexutasunagatik, eta neurriz gabeko eredu askatzailea dakartelako bestetik. Egoera larri horretaz ohartuta, estatuak nahiago izan du disidentzia sexuala familia eredu heterosexualera batzea, bere gainbehera ekarriko duen jarrera intsumiso masibo bati aurre egitea baino. Hori gertatzen da ere, disidentzia sexuala eraikitako afektibitate eredu berriekin. Asimilazioa arlo guztietan ematen da sexu askapenerako mugimendua desaktibatze asmoz. Sexu askapenerako mugimenduaren zati gehiena, asimilazio eta desaktibazio egoera batean erori dira, eta boterearen, estatuaren, enpresen... erraminta bilakatu dira gutxiengo sexualaren eta asimilazioa onartzen ez dugun gainontzeko mugimenduaren kontra. Guzti horrekin, errotik aldatu behar den eraikuntza injustu hori bere horretan mantentzen da, gutxiengo emakida batzuen truke, baina finean, zapalkuntza bermatuz.
ERAGILE ERREFORMISTEKIN HARREMANAK EKIDIN. DISIDENTZIA SEXUALAREN AKTIBAZIOA BILATU. DISIDENTZIA SEXUALA IDEOLOGIZATZEAREN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU, ETA HORRETAN EMAN BEHARREKO PAUSOAK BERMATUKO DIRA, ISIDENTZIA SEXUALA BERA SUBJEKTU POLITIKO AKTIBO BILAKATZEKO. GUTXIENGO EMAKIDEI UKO EGIN ETA ESTRATEGIA PROPIOAK MANTENDU HELBURUAK OSOTASUNEAN LORTU ARTE.
21
MATXISMOA Jendarte eraikuntza heterozentristaren ondorioetariko bat matxismoa da. Zapalketa hori “arrek” eskuratutako pribilegioen ondorioz ematen da. Esan dezakegu, “emakumeek” pairatzen duten matxismoa, “emakume” eta “gizon” binomio faltsuaren nahitaezko ondorioa dela. Hots, “emakumea” “emakume” izateagatik pairatzen du zapalkuntza, eta “gizona” “gizon” izategatik eragiten du zapalkuntza. “Gizonak” ongi baino hobeto daki “emakumea” zapaltzen duela, horretan datza bere heziketa eta. Hainbat “emakume” eredu gainera, matxismo horren aurrean babesgabetasun egoera larrian topatzen dute euren burua. Binarismoak eragiten duen zapalkuntza matxistaz harago, mugimendu feministaren zati baten kritikak ere pairatzen dutelako. Adibide garbia dira kasu honetan zisexualak ez diren emakumeak, transexualak, sexu lanetan aritzen direnak, mendebaldeko kultura homogeneizatzailearen parte ez direnak, edota emakume migranteak.
22
MATXISMOAREN ZAPALKUNTZAREKIN BUKATZEKO, IDENTITATE KATALOGAZIOEKIN BUKATU. KATEGORIEN MUGEKIN GATAZKAK SORTU, AREAGOTU ETA HEDATU. MATXISMOAREN KONTRAKO JARRERA POLITIKOA DUTEN PERTSONA BANAKO ETA ERAGILEEKIN ALIANTZA PROPIOAK ERAIKI, MATXISMOA AHALBIDETZEN DUEN ERAIKUNTZA SUNTSITZEKO HELBURUAREKIN. ZAPALKUNTZA PAIRATZEN DUEN KOLEKTIBO GUTXITUEKIN ALIANTZA PROPIOAK LEHENTASUNEZ ERAIKI.
23
HARREMAN EREDU EZ NORMATIBOAK Monogamia, kultura heterozentristaren baitan eraikitako pertsonen afektibitatea eta sexualitatea mugatzeko beste kontrolerako aparatua da. Monogamiaren bidez, sistemak, botere inposatze bat bideratzen du bikotea osatzen duen bi kideen artean. Horrela, jendartearen autokontrola sortzen da; hots, jendarteak jendartea bera kontrolatzeko makinaria. Kontrol hori, ez da bakarrik bikotearen baitan ematen den zerbait, jendarteak bere osotasunean, bere gain hartzen duen poliziaren papera baizik.
24
KONTROLA AHALBIDETZEN DUTEN DISPOSITIBOAK DEUSEZTATU. HARREMAN EREDU BERRIAK EDOTA MONOGAMIAN OINARRITZEN EZ DIRENAK INDARTU. AFEKTIBITATEAREN POBREZIARI AURRE EGIN, GOZAMENAREN IZAERA EZ PRODUKTIBOA ETA MIATZAILEA INDARTUZ. MONOGAMIAREN ETA GAINONTZEKO KONTROLERAKO DISPOSITIBOEN IZAERA ZAPALTZAILEA JENDARTERATU, ETA HORIEN KONTRAKO JARRERA ERRADIKALA JENDARTE MASAN BERMATU.
25
GUTXIENGO SEXUALAK Mendebaldeko eraikuntza sexuala normaltzat ez dituen gorpuzkerak, sexualitateak eta generoak ugariak dira. Biologiaren aitzakia erabilita, egungo botereak aniztasun hori izateko bi patroietara mugatzen ditu, jarrera hori milaka pertsonei eragiten dien zapalkuntza sistematikoarekin. Aniztasun horrekin bukatzea beharrezkoa da boterearentzat bere interes ekonomikoak, politikoak... bere horretan mantentzeko. Afektibitatearen pobrezia eragiteko modua da -beste askoren artean-, jendarte diziplinamendua eraikiz. Praktikan, pertsonok gure burua autoidentifikatzeko askatasuna urratu egiten da. Horrela, identitate eta horren inguruko betebehar guztiak txertatu egiten dira automatikoki jaioberrietan. Gerora, pertsona hori ez bada horretara moldatzen, bere joerekin bukatzeko makinaria guztia bere kontra jarriko da martxan. Modu honetan, pertsona horren izaera gatazkatsuan kokatzen da problematika guztian, jendartearen eraikuntza totalizantean jarri ordez.
26
ARRA / EMEA, GIZON / EMAKUME, HETEROSEXUAL / HOMOSEXUAL... PATROIEN ETA BINOMIOAREN ERAIKUNTZA INTERESATU ETA FALTSUAREN KONTRAKO JARRERA. GUTXIENGO SEXUALEN PRESENTZIA ETA HAUEN ALDARRIAK PRESENTE EGOTEAREN ALDEKO HAUTUA. PSIKIATRIZAZIOAREN ETA MEDIKUNTZAREN JARRERA ETA PRAKTIKA TOTALIZANTEAREN KONTRAKO JARRERA.
27
SEXU LANA Gure jendartean, sexuaren transakzioa maiz gertatzen da. Sexualitatea erreprodukzio ekintza gisa bakarrik ulertzen bada ere, ekintza horretan ere prostituzio bat burutzen ari da. Gure egunerokotasunean sexua erabiltzen dugu hainbat gauza eskuratzeko. Sexu lanaz hitz egiten dugunean, berehala datorkigu burura botereak, matxismoak eta zenbait feminismok eraikitako prostituzioaren estigma, emakumearen papera bera eraikitzeko. Prostituzio mota hau, gorputzen transakzio batean oinarritzen denean, gehiengo sozialaren estigmatizazioa dakar automatikoki. Prostituzio mota hori, instituzioen eta poliziaren jomugan dago, batez ere prostitutak migranteak, transexualak... baldin badira edota kalean egiten duten sexu lana. Estigmatizazio hori, potentia gauden funtsa da; hots, sexualitate ez erreproduktiboaren kontrako jarrera politiko eta sozialean. Beste prostituzio mota asko, ordea, ez dira aintzat hartzen edota beharrezko prostituzio bezala identifikatzen dira. Esate baterako, kapitalismoak fabriketan eragiten duen prostituzioa, giza harremanak errazteko egiten den prostituzioa... Boterearen interesak bermatzeko mantentzen da jarrera bikoitza hori alde batetik, eta eraikuntza heteronormatiboaren sexofobiaren ondorioa da bestetik. Bien bitartean, kapitalismoak eta inperialismoak eragindako pobrezia masiboa, giza sarraskiak eta herrialde txirotuetan esku-hartzeak, pertsonekin trafikatzen duten mafien eta talde kriminalen sorrera ahalbidetzen dute.
28
JENDARTEAREN ETA ESTATUAREN HIPOKRESIA AGERIAN USTEKO DINAMIKAK INDARTU. SEXU LANEAN ARITZEKO ESKUBIDEA ALDARRIKATU. MAFIEN SEXU TRAFIKOA ETA POLIZIAREN JAZARPENA GOGOR SALATU ETA BEHAR IZATEKOTAN PROSTITUTEN KOLEKTIBOEI ETA PERTSONA BANAKOEI BABESA ESKAINI. SEXU LANA DUINTASUNEZ, OSASUN BALDINTZA EGOKIETAN ETA LAN-ESKUBIDE GUZTIEKIN BURUTZEKO ASKATASUNA ALDARRIKATU. “GIZALEGEZKO JARREREN” INGURUKO HIRI ORDENANTZEN ETA ARAUDIEN KONTRAKO JARRERA ZUZENA, ARAUDI HORIEK PERTSONEN ASKATASUNEN BALDINTZAPEN ONARTEZINA DIREN HEINEAN. ELKARBIZITZARAKO ARAUDIAK BUROKRAZIAREN KONTROLETIK KANPO KOKATU. PROSTITUZIOAREN INGURUAN LANEAN DIHARDUTEN ERAGILEEKIN ALIANTZA PROPIOAK ERAIKI.
29
HETERODISIDENTZIAK Sexu askapenerako mugimenduaren sexualitate arloa, ez da bakarrik sexu berekoen arteko harremanen inguruko hausnarketa eta aldarrikapena. Sexu edota genero desberdinenen arteko harremanak ere disidentzia sexualaren borrokan badute leku inportantea. Egia da heterosexualitatea -modu orokorrean eta sexu aukera moduan ulertuta-, ez duela gainontzeko harreman sexuafektiboak duten jendarte estigmatizazioa. Baina egia da ordea, heterosexualitateak ere pertsona heterosexualei kalte egiten diela. Harreman eredu heterosexuala duten pertsonek ere oso modu zurrunean dute eraikia euren sexualitate eredua. Eta sexualitate eredu horretatik aldentzen den edozein jarrera ere zigortua izaten da; Horrela, BDSMa, rolen desitxuratzea, “gizonezkoaren” inpenetrabilitatearen ukazioa “emakumearen” aurrean, poligamia, maitasun anitzak, prostituzioa bera eta abar luze bat, jendarteak onartzen ez dituen eta botereak egokitzat ez dituen jarrerak dira, nahiz eta “bioemakume” eta “biogizon” baten artean gertatu.
30
HETERODISIDENTZIEN IKUSPENA BERMATZEKO APUSTUA. “GIZON” ETA “EMAKUME” KATEGORIEN DEUSEZTAPENA ALDARRIKATU, HETEROSEXUALITATEAREN USTEZKO BETEKIZUNEKIN BUKATZEKO ETA EDOZEIN KOLEKTIBOK HARREMAN EREDU ASKATZAILEA ERAIKITZEKO BIDEA AHALBIDETUZ. “GIZON HETEROSEXUALEN” KONTROLEAN HOMOFOBIAK DUEN PAPERARI AURRE EGIN. SEXUALITATEAREN ETA SEXU HARREMANEN DES-GENITALIZAZIOAREN ALDEKO APUSTUA, SEXUALITATEA MODU ZABALAGOAN ULERTUZ. JENDARTE DIZIPLINAMENDUAK ERAGINDAKO AFEKTIBITATEAREN POBREZIARI AURRE EGITEKO DINAMIKA ESPLIZITUAK ERABILIKO DIRA, ANIZTASUNARI PRESENTZIA EMATEN. “EMAKUME” UGALTZAILEAREN PAPERAREKIN BUKATZEKO HAUTUA EGITEN DUGU, SEXUALITATEA GOZAMENERAKO TRESNA BEZALA KOKATUZ GAUZA GUZTIEN GAINETIK.
31
PRAKTIKA SEXUAL EZ NORMATIBOAK Pertsona bakoitzaren joerak eta gustuak gure bizitzako edozein arlotan bezala, anitzak eta ia errepika ezinak dira. Sexu harremanetan ere gertatzen da. Botereak, ordea, jendarte diziplinamenduaren bidez, permisibitate desberdinak atxikita dizkio pertsonen sexualitate desirei. Muga horiek guztiak beharrezkoak ditu botereak, jendartearen irudimena kontrolatzeko eta egungo antolaketa eredutik alde egin ez dezaten.
32
PRAKTIKA SEXUAL EZ NORMATIBO GUZTIEN ALDEKO HAUTUA HARTZEN DUGU, HAUEN GAINEKO ESTIGMA ETA TABUAK TXIKITUZ, BALDIN ETA HORIEK ASKATASUNEAN ADOSTUAK IZAN BADIRA.
33
KONTROLERAKO DISPOSITIBOAK DIZIPLINAMENDUA Historian zehar, jendarte kontrol desber- Diziplinak gorputz baliagarriak eta esdinak garatu izan ditu botereak, bere kurakoiak sortzen ditu. Alde batetik, pribilegio ekonomikoak, politikoak, erli- gorputzaren baliagarritasuna handitzen jiosoak, sozialak, kulturalak... mantent- du ekoizpen produktiboaren arloan, baizeko. na murriztu egiten ditu ekoizpen politikoaren arloan. Europan, XVIII. mendeko bukaeran eta XIX. mendeko hasieran, jendarte-kontrol Diziplinaren jendarte kontrol berria, ziforma berri bat garatu zen, Foucault filo- gor-isilak erabiltzen ditu pertsona dosofo eta ekintzaile politikoaren arabera. minatuak sortzeko. Demografiaren hazkundea eta ekonomia produktiboaren Kontrol hori, jendarte diziplinatua bezala hazkundea, bi problematika berri jaizendatu zuen. Jendarte dominazioa, ez rri zituen Europako erregimenen mahai da ordea gaur egungo egoera berri bat. gainean: Gorputz ilegalen hazkundea Historian zehar botereak beti izan ditue- edo delinkuentzia, eta jendarte dominalako jendarte-kontrolerako aparatuak. zioa ahalbidetzen zuten tekniken gaineko kontrolaren galera. • Esklabotza: Gorputz fisikoaren gaineko dominazioan oinarrituta. Etxekotze Erregimen zaharretik egungo erregiprozesua: Dominazio erlazio batetik men burgesera igarotzeak, ez zuen ekaeratorria dena. “Betierekoa, globala, rri zigorren jarrera humanitarioago bat, masiboa, ez-analitikoa, mugagabea egungo jendarteari moldatutako zigor eta jabearen nahietara egokitutakoa” dispositibo berria baizik. denean ematen da dominazio hau. Kontrol hori hiru urrats sinple erabilita • Basailutza: Dominazio erlazio batetik eragiten da: betiereko zaintzaren bidez, eratorria dena, baina “gorputzaren zigor / ordainsari sistemaren bidez, eta ekoizpenari baino , gorputzaren erri- azkenik zuzenketa dispositiboak erabiliz. tualen gainean eraikitzen dena”. • Bizitza monastikoa: Gabetzeak bermatzeko dominazio dispositiboa da, obedientzian eraikia dena, baina batez ere, norbera bere gorputzaren gain dominazioa eragiteko dispositiboa da. Gaur egun eraikia izan den dominazio dispositiboa ordea diziplinarena da. Horrekin, pertsona banakoen eta jendarte osoaren gorputzak are eta obedienteagoak bihurtzen dira gero eta baliagarriagoak izan, eta alderantziz.
34
GURE GORPUTZEN ETA JENDARTE OSOAREN GAINEAN BOTEREAK ERAGITEN DUEN DOMINAZIOA SALATU EGITEN DUGU. HORREN KONTRAKO JARRERA INTSUMITUA SUSTATUKO DUGU. EDOZEIN IZAERA ETA GORPUZKERA ILEGALTZAT JOTZEAREN KONTRA GAUDE. NORBERAK BERE IZATEA ASKATASUNEZ ETA BALDINTZAPENIK GABE ERAIKITZEKO ESKUBIDEAREN JABE GARA. HEZKUNTZA ARLOA ETA PEDAGOGIA GUZTI HORRETAN DUEN GARRANTZIA HANDIA IZANDA, HEZKUNTZA EREDU ASKATZAILE BATEN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU. IKASLE ERAGILEEKIN ELKARLANA SUSTATZEKO APUSTUA EGITEN DUGU. JENDARTEAREN INFANTILIZAZIOA DAKARREN BLOKEOA SALATZEN DUGU ETA HORREN AURREAN EREMU PUBLIKOAK SORTZEKO HAUTUA HARTZEN DUGU; EREMU HORIEK JENDARTE BERRI BATEN ERAIKUNTZAN ERAGIN DEZATEN MODU DEMOKRATIKO ETA ASKATZAILE BATEAN, INSTITUZIO ETA BOTEREETATIK AT.
EDOZEIN JARRERA IDENTIFIKATU ETA ERANTZULEAK MARKATZEAREN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU. HEZIERA ALDE BATERA USTEAREN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU, HEZIERA ETA “MODU EGOKIAK” BOTEREAN ETA PRIBILEGIOAK DITUZTENEN STATUSA MANTENTZEKO DISPOSITIBOA ULERTZEN DUGUN HEINEAN. “ESTATISTIKOKI NORMALAREN” ETA “POLITIKOKI EGOKIAREN” FORMAK DEUSEZTATZEN DITUGU KONTROLERAKO ERREMINTAK DIREN HEINEAN.
POLIZIA ETA EJERTZITOEK BERE GAIN HARTUTAKO JENDARTEAREN ZAINTZA SALATZEN DUGU ETA TALDE ARMATU HAUEN AURREAN INTSUMISIOAREN JARRERA IZANGO DA GUREA. POLIZIA ETA EJERTZITOEN DESAGERPENA EXIJITZEN DUGU. EGUNGO JUSTIZIA EREDUARI UKO EGITEN DIOGU. EPAIKETA INSTITUZIONALEN AURREAN INTSUMISIOA ETA EZ-PARTE HARTZEA BULTZATZEN DUGU. ESKLABOTZA SUPOSATZEN DUEN
35
HETEROSEXUALITATEA Harreman posible bakarra moduan aurkezten da heterosexualitatea jaiotzetik eta gure bizitzako eremu guztietan. Are gehiago, heterosexualitate eredu bat eta bakarra. Heterosexualitatea presuntzio bat ere bada. Pertsona orok izan behar duen jarrera. Hori horrela izanda, pertsona banakook gure burua nahieran izendatzeko askatasunaren urraketa sistematikoa suposatzen du. Urraketa hori zapalkuntza jasan ezina dakar milaka pertsonengan. Zapalkuntza hori gure eguneroko bizitzako arlo guztietatik hasten da, baina jendarte osoaren, politikaren, ekonomiaren... kontrolean bukatzen da. Izan ere, heterosexualitatea sexu aukera baino askoz harago doa. Heterosexualitatea ordena da, diziplina da, totalitatea da... eta horren arabera eraikitzen da jendarte guztia arautzen duen sistema. Beste alde batetik, edozein diskurtso, edozein narratiba eta edozein elkarrizketa galarazten duen erregimen totalitarioena da heterosexualitatea.
36
HETEROSEXUALITATEAREN PRESUNTZIOAREN ERAIKUNTZA INTERESATUA ETA FALTSUAREN AURREAN, PERTSONA BANAKOON AUTO IDENTIFIKAZIOAREN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU. HETEROSEXUALITATEAREN ERREGIMEN POLITIKOA DESMUNTATU BEHAR DA, DOGMA TOTALIZANTE ETA DIZIPLINAREN KONTROLAREKIN APURTUZ. GURE SEXUALITATEAK, DESIRAK ETA NAHIAK, ESTATIKOAK EZ DIREN HEINEAN, ALDAKORTASUN HORREN BALIOA INDARTZEKO NEURRIAK AURRERA ATERAKO DITUGU. POLITIKA SEXUALAREN ERREMINTA ERABILIKO DUGU EKINTZA POLITIKO GIZA ARLO HONETAN ETA SEXUALITATEAREKIN ZERIKUSIA DUEN PLANTEAMENDUEKIN. HETEROSEXUALITATEAREN PRESUNTZIOARI UKO EGITEA DAKARREN BELDURRAREN AURREAN, ERAIKITAKO ARMAIRUEKIN BUKATZEKO APUSTUA EGITEN DUGU; ARMAIRUAK ERASOTUZ ETA HAUEK ERAGITEN DITUEN EGUNGO JENDARTE EREDUA ERASOTUZ. SEXUALITATEAREN INGURUKO HEZIKETA EZ-PRODUKTIBOAREN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU. HEZKUNTZA SISTEMAN, GORPUTZA ETA SEXUA BERA, GOZAMENERAKO ERREMINTA MODUAN ERABILTZEKO BEHARREZKO ALDAKETAK EXIJITZEN DITUGU.
37
HETEROKAPITALISMOA Kapitalismoaren eraikuntza eta honen Horretarako hezitu gaituzte: gure haurtbizi-iraupena, heteronormaren baitan zaro eta gaztaroak, etorkizuneko hiritar kokatu behar dugu. Heteronormaren produktiboak izateko bideratzen dute existentzia beharrezkoa da kapitalis- hezkuntza sistemaren bidez alde batetik, moaren existentzia bera bermatzeko. Ka- eta familia eta jendarte arauen inposatpitalismoak, ordena behar du gauza zearen bidez beste aldetik. guztien gainetik, burgesiak eta estatuek burutzen duten ustiapenaren aurrean Amatasunaren paper ugaltzailea ere, maneiagarriak izango diren pertsonez beste zutabe bat da: Emakumeak heziosatutako jendarte anestesiatua alegia; tuak izaten dira etorkizuneko langileak eta, jendarte hori, heteronormaren bidez ekoizteko. eraikitzen da. Eta horri guztiari ere, diziplinamenduaren Kapitalismoa, norma horren hainbat zu- izaera sozio-politikoa gehitu behar zaio. tabeetan du bere izana: genero segrega- Izan ere, gorputzen izaera produktibo zioan esaterako; non jendartearen ba- hori, ez da bakarrik kapital bilketarako naketa binarista gertatzen den gizon eta bideratuta dagoen zerbait. Ordena ere emakume paperen banaketarekin eta, mantentzeko beharrezkoa da. Gero eta emakumearen betebeharra, gizonaren gorputz produktiboagoa izan, gero eta produktibitatera moldatuta dagoen. gorputz maneiagarriagoa da, akritikoaJoera hori, jendartearen zaintza sozial eta goa, politikoki eskuragarriagoa, sistema humanoa emakumeen betebeharren ar- bera, bere horretan mantentzeko. tean kokatzen du, ordainketarik gabeko lana burutzen dutelarik, estatuen eta Guzti honetan, azpimarratzekoa da burgesiaren kapital bilketaren onura- abortuaren kontrako jarrera. rako. Genero eta sexu segregazio horren beste ondorio bat, gizon eta emakumeen arteko soldaten arteko ezberdintasuna da, emakumeen kalterako beti. Azkenik, emakumeen eta gizonen arteko lan banaketa ere ez da nahitaezkoa. Bata eta besteari, lan mota desberdinak atxikitzen zaie, jendarte papera determinatu bat jokatzeko asmoz eta, finean, heteronorma erreproduzituz eta bermatuz. Diziplinamendua ere beste zutabe garrantzitsua da kapitalismoarentzat. Gorputz produktiboen eta ez-produktiboen identifikazioa gauzatuz, kapitalaren bilketarako pertsona banakoak hezte egiten dira alde batetik, eta produktiboak ez direnak berriz, jendarte bazterketa pairatzen dute. Gure jendartean, bizitza produktibo bat izatea ezinbestekoa da.
38
KAPITALISMOAREN IZATE BERA, JENDARTEAREN USTIAPEN EKONOMIKOAN ETA ZAPALKUNTZAN OINARRITZEN DEN ERREGIMEN BURGESA DELARIK, HORREN KONTRAKO JARRERA AKTIBOA BULTZATZEKO AUTUA HARTZEN DUGU. IZAERA EZ PRODUKTIBOA IZATEAGATIK JENDARTE BAZTERKETA PAIRATZEN DUTEN GIZA BANAKO ETA KOLEKTIBOEI BABESA BERMATU. EMAKUMEEN PAPER UGALTZAILEAREN AURREAN, KAPITALISMOAK ERAGITEN DUEN POBREZIAREN ONDORIOZ DAUDEN HAURREN ZAINTZA BERMATZEKO APUSTUA, ODOLAREN USTEZKO HIERARKIA FAMILIARRAREN ERAIKUNTZA KONTROLATZAILEA BAZTERTUZ. KAPITALISMOAREN BIZI-IRAUPENERAKO, SEXU ASKAPENAK DUEN GARRANTZIAZ OHARTARAZI ERAGILE ANTIKAPITALISTEI; DISIDENTZIA SEXUALAREN IRAKURKETA AINTZAT HARTUZ ETA ALIANTZAK ERAIKIZ. EDOZEIN LAN, BALDINTZA DUINETAN BURUTZEKO ESKUBIDEA BERMATU.
39
ESTATUA Estatuaren papera anitza da, eta bere rietara baldintzatuta daude beti; hots, baitan, makinari boteretsu bat eraikita eredu heterosexualera. Hori gertatu dago. Baina estatua bere osotasunean da, esaterako, genero berekoen arteko ulertuta, betebehar zehatz bat dauka: ezkontzarekin: azken finean, elkarbizitza zapalduen eta zapaltzaileen arteko ga- sexual eta afektiboaren askatasun erreatazka erreala ekiditea, zapaltzaileak la ahalbidetzen zuen eredu ez heterozapalkuntzan jarraitu dezaten, jendar- sexuala -amodio komunalak, poligamia, te kontrola bermatuz eta finean, euren amodio ez-erromantikoa...- eredu heteinteresak eta pribilegioak mantenduz. rosexualera moldatutako eredu ez-alterDisidentzia sexualaren kasuan, hete- natiboan bihurtu da. ronormaren kontrako gatazkaren hedaketa galarazten du; emakumeen eta Estatuaren helburu zehatza pertsonen patriarkatuaren arteko gatazka erreala sexualitatearekiko, eta disidentzia sexuaekiditen duen bezala; edota langileriaren lari zapalkuntza bortitzena suposatzen eta burgesiaren arteko gatazka areagot- diona, gorputzen erregulazioan datza. Eszea ekiditen duen bezala. tatuak, gorputz guztiak, handiak edota txikiak, modu berdinean arautzen ditu. Europako estatu modernoen demokrazia Bizitza eredu “baliagarria” eta “onuraeredua ere, pertsonen askatasun errea- garria” zein den informatzen digute errelak baldintzatzen dituzte. Humanismoa gulazio horien bidez; gure ahalmenak da horien guztien funtsa: hots, «nahiz eta eta jendarte aldaketa gauzatzeko irudipertsona banakook boterea eskuratze- mena kontrolpean mantenduz, inork ez ko ahalmenik edota aukerarik ez izan, dezan egungo status quoa gainditu. askatasunean bizitzeko aukera bermatzen digu egungo sistemak. Are gehiago, zenbat eta boterea eskuratzeari gehiago uko egin, are eta pertsona askeagoak izango gara.» Diskurtso horrekin, jendartearen anestesia eragiten dute, egungo status quoa berezko antolaketa naturala balitz bezala irudikatuz. Gainera, Europako estatu modernoek, jendartean zabaldutako dogma unibertsalen balioa, gutxiengo sexualen eta sozialen kontrakoa da; jendarte normalizatuaren eredua orokortuz, eta jendarte aniztasuna bera kriminalizatuz. Horrela, disidentzia sexualarentzat, dogma unibertsal heterosexualak inposatzen dute: Disidentzia sexualaren borroka eredugarria izaten den bakoitzean, eta borroka hori estatuen politika baldintzatzeko haina indar izaten duenean, estatuek zenbait askatasun ematen dituzte, baina askatasun horiek, dogma unibertsal ho-
40
ESTATUAREN APARATU GUZTIAK -MEDIKUNTZA, PSIKIATRIA, BOTERE JUDIZIALA...- GURE IZAERA, GORPUZKERA ETA SEXUALITATEAREN GAIN DUTEN ESKU-HARTZEA GALARAZI, INTSUMISIOAREN JARRERA ZABALDUZ. GURE GORPUTZEN, SEXUALITATEEN ETA IZAEREN GAINEKO AUTORITATE ETA AUTORITARISMO GUZTIEN KONTRAKO JARRERA. BAKE SOZIALAREN DISKURTSOAREN AURREAN, GERRA SOZIALAREN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU; GATAZKA AREAGOTUZ ETA HEDATUZ, “BIZI KALITATEAREN” PROPAGANDA FALTSUA DESMUNTATZEKO ASMOZ. EGUNGO ESTATU EREDUA DESAGERRARAZTEKO BORROKA, SEXU ASKAPENAREN ALDEKO BORROKAREN BARRUAN KOKATZEKO HAUTUA. ESTATUEN ARTEKO ERAISTEKO APUSTUA.
MUGAK
SABOTAJE KULTURALAREN ERABILERAREN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU, NORMALITATEAREN ARAUA APURTZEKO DINAMIKA BEZALA, ETA AUKERA BERRIAK SORTZEKO DINAMIKA BEZALA. ALDERDI POLITIKOEKIN HARREMANAK SAIHESTUKO DITUGU.
41
ERLIJIOA Jendarteak, hainbat egoeren aurrean euren ezjakintasuna justifikatzeko sines- Gaur egun oraindik ere, influentzia hori kera multzo bat baino askoz gehiago da nabarmena da, Afrikan esate baterako; erlijioa. Erlijioa, pertsona banakoon eta non HIESAren pandemiaren egoera lajendarte osoaren kontrolerako dogma rriaren erantzuleak diren enpresa farmaeta jendarte arauak ekoizten eta inpo- zeutiko eta Europako gainontzeko estasatzen duen instituzioa da. Botereak, er- tuekin batera. lijioa erabiltzen du bere izaera tanato- Euskal Herriaren egoerari dagokionez, politikoa gauzatzeko. argitu beharreko lehenengo gauza, erlijio kristauaren izaera arrotza da. Izan ere, Erlijioen izaera, sineskera atzerakoietan euskal sineskerak eta jakintzak desageoinarritzen da, jendartearen onura bai- rrarazi zituen kristautasunak tortura eta no, azkeneko ustezko helburu bat lort- hilketa masiboen bidez. zeari bideratzen duelarik pertsonon bizieredua. Disidentzia sexualarentzako, horretaz guztiaz aparte, sexualitatearen errepreAzken hori, kristautasunak erakusten sio zuzena ekarri du. Erlijio kristauak gadigu argi eta garbi. Erlijio kristauaren ratu ditu jendarte antolaketa binarista funtsa, pertsonen sufrimenduan dat- eta heteropatriarkala -dogma eta jenza egungo bizitzan, ustezko paradisuan darte arauen bidez-, gero estatuek aukesartzeko hil eta gero. Horrela, erlijio kris- ra legal bakarra bezala aurkezten duten tauren oinarria, bizitza beraren ukazioan dispositibo itxietan eta irekietan garatu datza; hots, hiritartasunaren eskubidea- zituztenak -familia nuklearra eta traren kontrako dogmak eta irakaskuntzak dizionala, monogamoa...-. Horretaz hazabaltzen ditu. rago, disidentzia sexualaren errepresioa, torturak eta hilketa masiboak eragin eta Eliza kristaua, beste estatu bat da azken justifikatu ditu kristautasunak. Praktika finean. Bere egoitza dauka Vatikanoan, ez-heterosexualak edota bizi-eredu ez estatuak dituzten frontera berdinak ditu, normatiboa -prostitutak, ama ezkongagainontzeko estatuek duten elkar erla- beak...- darabilten zituztenen kontrako ziorako eta botere erlaziorako aukera eraso progromisten eragilea izan da. Segehiagorekin... Historian zehar, guzti horri xualitatearen errepresioarekin, pertsona emandako estaldurak -bai estatuen es- banakoon pultsio naturala desagerrarazi kutik baita hiritarren konplizitateaz ere-, nahi izan dute, jendarte masaren apatia mundu honek ezagutu dituen sarraskirik eragiten eta erasoen aurrean erantzuteodoltsuenak ekarri ditu: Sineskera falt- ko irrikak deuseztatuz. su batzuen aitzakipean, eta horren burokraziaren aginduz, dozenaka kultura Disidentzia sexualarentzako, azken fidesagertu dira, hainbat gerra handiren nean, heteropatriarkatua eta jendarerantzule zuzenak izan dira, inperialis- te heterosexuala bermatzen duen beste moak behar zuen aitzakiaren ekoizleak instituzio bat da. Are eta larriagoa ere: izan dira, tortura eta hilketa sistema- etengabeko arrisku larria da erlijio kristikoen erantzule zuzenak eta gizateria- tauaren eta batez ere horren burokraren kontrako krimenak burutu dituzte. ziaren existentzia bera heteronormatik at Baita Europako hainbat diktadura faxis- kokatzen den edozein pertsona banako ten existentziarako ezinbesteko subjektu edota kolektibitatearentzako. aktiboak ere.
42
Azkenik, aipatu beharra dago, honen guztiaren existentzia, psikoanalisian “zorakeria” bezala ezagutzen denaren ondorioa dela. Hots, akatsera garamatzan prozedura bera behin eta berriro errepikatzearen joera, akatsa ekiditea helburua izanda.
JENDARTE ANTOLAKETAN, EDOZEIN ERLIJIOREN ESKU-HARTZEAREN KONTRAKO JARRERA HARTZEN DUGU. ERLIJIO KRISTAUAREN BUROKRAZIA ETA ANTOLAKETA INSTITUZIONALA EUSKAL HERRITIK KANPORATZEKO APUSTUA. ERLIJIO KRISTAUAREN ETA HONEN BUROKRAZIAREN KONTRAKO DINAMIKAK INDARTZEAREN ALDEKO APUSTUA. ELIZAREKIN HARREMANAK DITUZTEN INSTITUZIO ETA ALDERDI POLITIKOEKIN HARREMANAK SAIHESTUKO DIRA, ETA ELIZA KRISTAUARI ESTALDURA EMATEN DIOTEN INSTITUZIO NAHIZ ALDERDI POLITIKOEI MARKAKETA EGITEKO APUSTUA. ELIZAREN ONDASUNEN BANAKETAREN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU.
43
FAMILIA Gure jendarte antolaketa eredu honetan, familia eredu bakarra osatzeko auke- Familia, mikro-estatu bat da; postesra dugu. Gainontzeko elkarbizitzarako trukturalismoan dispositibo itxietako edozein aukera, legez kanpokoa da, eta bat bezala identifikatzen dena. Famihorrekin batera, legez zigortuta dagoen liak, estatuaren antzera, segregazioan aukera da. “Familia nuklearra” da erdu eta hierarkizazioan antolatuta dago; eta hori: gizonezkoaren beharren eta nahien estatuan bezala, kideen edo parte hartarabera osatzen den unitate familiarra zaileen arteko botere estruktura bat inalegia, emakumezkoaren gutizia horre- posatzen du. tara moldatu behar delarik. Genero desberdineko bi kidez osatua soilik; bi kide Familia, hiritartasun eskubideen konhorien arteko harreman eredu posible trako dispositiboa ere bada. Hiritartabakarra heterosexualitatearena delarik. sun eskubide horiek izateko, familia bat Familia eredu horren defendatzaile sut- osatzea beharrezko eta ezinbesteko balsuena, eliza kristaua dugu. Izan ere, dintza delarik. egungo familia eredu hori, ez da bakarrik pertsona banakoren arteko elkarbizitza- Historikoki, sexu askapenaren aldeko ren genero berrespen bat; baizik eta al- mugimenduaren helburu zuzenetariko dez aurretik eta inork ezbaian jartzen ez bat izan da, genero berdinekoen arteduen giza arauez betetako adierazpena- ko ezkontza eskubidea lortzea Estatuen ren berrespena ere bada. Familiaren bi- erantzuna, ezezko borobila izan da beti, dez, jendarte arauak, kultura eta horien eta jarraitzen du izaten estatu gehieneguztien gabeziak transmititzen dira. tan. Ezkontzarako eta beraz familia osatzeko “eskubidea” aitortua izaten bada, Azken horregatik hain zuzen ere, fami- aldez aurretik desaktibatutako askatalia nuklearraren zaintza, estatuek hartu- sun baten bidez izan da. Horrela, familia tako ardura da; egungo status quoa ber- eredu alternatiboak sortzeko askatasuna matzeko erreminta bezala. Familiaren eman beharrean, betiko familia eredura bidez, “ongiaren” eta “gaizkiaren”, “desi- moldatzeko beharra inposatu zen berriragarriaren”, eta “estatistikoki normala- ro ere; disidentzia sexuala betiko sisteren” informazioa helarazten da. ma zapaltzaile eta heteropatriarkalean kokatuz. Asimilatuta eta familia eredu Bestalde, eraikuntza kulturalaren ondo- hori onartzen ez dutenen zapalkuntzaren rioa den guraso eta seme-alaben arteko parte bihurtuz. Izan ere, familiaren dispolotura posesiboa sortzen da, afektibita- sitiboa, arma ikaragarri garrantzitsua da tearen pobrezia politiko-soziala daka- estatuarentzat heteropatriarkatua manrrena. tentzeko. Familia nuklearraren hegemoniaren galera, estatuaren hegemoniaren Azkenik, familia eredu bakar bat legalt- galera ekarriko luke. zat moduan identifikatzeak, gainontzeko elkarbizitzarako ereduak baztertu eta kriminalizatzen ditu; gure askatasunak murriztuz. Jendarte masaren infantilizazioa eragiten du; hots, munduan kokatzeko eta problematiken aurrean gure burua kokatzeko ahalmenaren galera.
44
FAMILIA EREDU NUKLEARRAREN DESINSTITUZIONALIZAZIOA ALDARRIKATZEN DUGU, EDOZEIN FAMILIA EREDU LIBREKI ETA BALDINTZARIK GABE OSATZEAREN ALDEKO LEHENENGO URRATSA BEZALA. HIRITARTASUN ESKUBIDEAK, JAIOTZETIK ETA HIL ARTE ONARTUAK IZAN DAITEZEN ALDARRIKATZEN DUGU, INOLAKO BALDINTZAPENIK GABE. FAMILIA EREDU NUKLEARRAREN DISKURTSIBAREN KONTRAKO ALDARRIKAPENAK INDARTU. FAMILIA EREDU ALTERNATIBOEN ALDEKO IKUSPENA LANTZEKO APUSTUA.
45
ESTATUAREN TALDE ARMATUAK Legeak eta jendarte arauak indarraren aparatua da. Hauek XXI. mendean, giza bidez betearazten dituzten instituzioak eskubideen zaintza eta laguntza humaedota talde armatu parapolizialak dira. nitarioaren ustezko onuradunak dira. Horien artean, polizia eta militarrak dau- Bide horretan ere, militarrentzako aginde. Inposatzen eta betearazten duten duak helarazten duen gerra ministerioa, legea eta jendarte eredua, eredu hete- defentsa ministerioaren izena hartu du; ropatriarkala da; disidentzia sexualaren jendarte masan ejertzitoaren benetako kontra modu sistematikoan inposatzen eginkizunak ezkutatuz. dena biolentziaren erabilpenarekin. Estatuen interes geopolitikoak eta ekoPolizia, jendarte kontrola bermatzen nomikoak bermatzeko aparatua ere duen instituzio armatua da. Bere eginki- bada ejertzitoa. Gerra zerbait ikaragazuna, estatuaren eta boteretsuen pribile- rria da. Baina ikaragarri errentagarria. gioen zaintza da; eta hauen aginduetara Europako eta Ipar Ameriketako estadaude edozein gauzaren gainetik, par- tuen ekonomiaren parte handi bat inlamentuen ikuskaritzatik kanpo, gober- dustria militarrean oinarritzen da. Guzti nuaren sailburuan hierarkizatua eta ho- horren ondorioak, jendarteak pairatzen rren agindura. ditu pobrezia, ustiapena eta hilketen bidez. Eta are latzagoa da jendarte horren Euskal Herrian, polizia presentzia itoga- barruan disidentzia sexualak eta emakurria pairatzen dugu. Horrek, eragin zu- meak pairatzen dituzten ondorioak. zena dauka normatik at bizi eta bizitza hori publikoa darabiltenen gainean; Esan beharra dago era berean, militarren errepresioaren jomugan disidentzia se- bidez estatu boteretsuak beste estatuexuala eta bere praktikak kokatuz. Izan tan eragiten duten eskusartzea, azken ere, poliziak ez dituzte bakarrik idatzi- hauen jendarte antolaketa demokratiko ta dauden legeak betearazten. Jendarte eta justua galarazten dutela; herrialde normalizatuak eta heterosexualak de- horietako pertsona banako eta kolektibo siragarritzat ez dituzten praktikak ere gutxituen egoera larriagotuz. debekatzen dituzte. Disidentzia sexuala eta batez ere prostitutak, egunerokota- Ezin dugu ahaztu ere, herrialde txirotuesunean pairatzen dute poliziaren biolen- tan, militarren praktika genozidak, esate tzia. Prostitutak eta txaperoak pairatzen baterako Afrikan erabilitako HIESaren duten jazarpena sistematikoa eta onar- bidezko kutsatzearen praktika. tezina da, mafien jazarpenarekin parekatu daitekeena. Praktika ez-hetero- Estatuen talde armatuak, estatuen artesexualak eremu publikoetan burutzeak, ko mugen zaindari ere badira. Horrela, zigor isilak dakarte kasurik onenetan, eta babes bila datozen pertsonen kontrako biolentzia estrukturala beste batzuetan. beste oztopo bat gehiago ezartzen da. Sexofobian oinarritzen den jarrera da eta dudarik gabe, disidentzia sexuala da Espetxeen zaindari ere badira, eta XXI. sexofobia hori gogorren pairatzen duen mendeko krisi kapitalistaren joerak ere kolektiboa; heterosexualitatearen lupak erakusten digu, enpresa pribatuen errehanditutako errepresioa den heinean. minta ere bilakatu daitezkeela, horrek dakarren babesgabetasun egoera handiMilitarrak, estatu ororen ezinbesteko tuz multinazionalen eta euren esklabot-
46
zaren aurrean. POLIZIAREN ETA EJERTZITOEN DESMANTELAKETA EXIJITZEN DUGU. POLIZIAREN ETA EJERTZITOAREN USTEZKO ZAINTZAREN PAPERARI UKO EGITEN DIOGU. SEXOFOBIAN OINARRITUTAKO ESKU-HARTZEAK (PROSTITUTEN KONTRAKO SAREKADAK, HIRI ORDENANTZA HOMOFOBOEN INPOSATZEA...) POLIZIA ETXEEN AURREAN SALATZEKO HAUTUA HARTZEN DUGU, POLIZIARI MARKAKETA EGITEN. PROSTITUTEN BEHARRAK AINTZAT HARTZEKO, HAUEKIN ALIANTZA PROPIOAK ERAIKI, JAZARPEN POLIZIALAREKIN BUKATZEKO BIDEAN. ADIERAZPEN ETA KOMUNIKAZIO ASKATASUNAREN URRAKETAREN AURREAN, POLIZIAREN KONTRAKO DINAMIKAK BURUTZEKO AUTUA HARTZEN DUGU. ESTATUEN ARTEKO MUGETATIK, ESTATUAREN TALDE ARMATUEN PRESENTZIA DESAGERTZEA EXIJITZEN DUGU, PERTSONA BANAKOON ETA KOLEKTIBOEN MIGRATZEKO ASKATASUNA BERMATZEKO, ETA TALDE ARMATU HORIEN ORDEZ GIZA LANTALDE HUMANITARIOAK EZARRIZ. INTSUMISIOAREN JARRERA BERRESKURATZEKO APUSTUA EGITEN DUGU. ERAGILE ANTIMILITARISTEKIN ALIANTZAK ERAIKITZEKO BEHARRA.
47
KONTZENTRAZIO EREMUAK Kontzentrazio eremuen barruan kokatzen ditugun espetxeak eta ABZak (Atzerritarrentzako Barneratze Zentroak) aztertzeko momentuan, hauen izate bera kontuan izan behar dugu. Espetxearen lehenengo eta hasierako helburua, atxilotuak bertan mantentzekoa zen, epaiketaren momentura arte. Gerora, erregimen bio-politikoaren ezarpenarekin burgesia berriaren eskutik, zigorrerako eremuak bilakatu ziren; XVII. mendearen bukaeran. Espetxea, erregimen bio-politikoa beharrezkoa duen tresna da; familia, eskola edota osasun zentroekin batera, egungo status quoa mantentze bidean. Espetxearen gaitza pairatzen dituzten pertsonak, perfil jakin bat osatzen dute; sistema kolektibo hauentzako birpentsatu zituelako espetxeak: drogazaleak, prostitutak, pertsona antisozialak, gaizkile txiroak eta orokorrean, jendartearen mugetatik at daudenentzako zigor aparatua. Beste modu batean esanda: espetxea, erregimen bio-politikoaren ikuspuntutik, pertsona ez-produktiboak mehatxatzeko eta zigortzeko eremua da. Ez da birgizarteratzerako. Espetxeen eraikuntza, gizon heterosexualentzako egindako kontzentrazio eremua da bestalde; non emakumeok eta disidente sexualok, biderkatutako bortizkeria pairatzen dugun. Horregatik, eta bereziki 90. hamarkadaren bukaeratik, espetxeen desagerpena, sexu askapenerako mugimenduaren korronte iraultzaileenaren exijentzia izan da. Disidentzia sexualarentzako, espetxea, sistema heteropatriarkalaren eta egungo “demokrazia� ereduen paradigma handiena da. Espetxea da leku bakarra non botereak, bere benetako neurriz gaineko izaera erakusten duen, eta bere morala justifikatzen duen lekua.
48
Atzerritarren Barneratze Zentroei dagokionez, haurreko guztiari, arrazakeria eta xenofobiaren pisua gehitu behar zaio. Are eta larriago ere: zentro hauek, hainbat giza eskubide urratzen dituzte modu zuzenean, beti ere estatuen eta nazioarteko makro-instituzioen begirunearekin. Gogoratu behar dugu, bertan dauden pertsonak, epaiketa bat izan gabe daudela bahituak, herrialde jakin batzuetatik etortzearen aitzakia bakarrarekin, burokraten inpunitatearen menpe inolako ikuskaritza humanitariorik gabe, eta pertsona horien askatasuna eta mugikortasun eskubideak urratuta.
KONTZENTRAZIO EREMUEN DESAGERPENAREN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU, ETA ERREGIMEN BIO-POLITIKOAREN DISPOSITIBO HONEN HELBURUA BERRIKUSTEKO ETA BAZTERTZEKO HAUTUA EGITEN DUGU. GORPUTZ EZ-PRODUKTIBOEN ESTIGMATIZAZIOAREN, KRIMINALIZAZIOAREN ETA ERREPRESIOAREN AURREAN, ELKARTASUN JARRERAK INDARTZEKO HAUTUA HARTZEN DUGU. JARDUERA POLITIKOAGATIK EDOTA DISIDENTZIA SEXUALAREN PRAKTIKAGATIK ESPETXERATUAK DAUDEN PERTSONEN ETA KOLEKTIBOEN BEREHALAKO ASKATASUNA EXIJITZEN DUGU. GAIXO DIREN PRESOEN BEREHALAKO ASKATASUNA EXIJITZEN DUGU. ESPETXERATZEAK AHALBIDETZEN DITUZTEN SALBUESPENEKO INSTITUZIOEN DESAGERPENAREN ALDEKO DINAMIKA INDARTUKO DITUGU. PRESO POLITIKOEN, PRESO SOZIALEN NAHIZ AMNISTIA OROKORRAREN ALDEKO ERAGILEEKIN ALIANTZAK ERAIKITZEKO APUSTUA EGITEN DUGU, KONTZENTRAZIO EREMUAK DESAGERTZE BIDEAN; BETI ERE ANTOLAKUNDEAREN AUTONOMIA BERMATUZ. ATZERITARREN BARNERATZE ZENTROEN KONTRAKO DINAMIKAK MARTXAN JARTZEKO HAUTUA HARTZEN DUGU.
49
BOTERE JUDIZIALA Botere judiziala, sistema heteronormatiboaren funtsezko parte da. Botere honen betekizuna, heteronormaren lege eta araua sozialak, bere horretan mantentzea da, aniztasuna eta erabakitzeko eskubidea bigarren maila batean geratzen direlarik, “gehiengoaren ongi-izatearen� aitzakipean. Jendarte eredu matxista eta heterosexista baten perspektibatik, disidentzia sexualaren kontrako aparatua da. Boterea judiziala betetzen duten pertsonen ahalmena, benetako justizia ezartzeko, ezbaian jartzeko modukoa da; estatuaren eta sistema heterokapitalistaren beharretara eraikia izan den instituzio horretan. Bidegabekeriaz jokatzen da bai estatuetan baita nazioarteko makroinstituzioetan ere, sistemaren onurarako. Itxura onuratsua irudikatzeko nazioarteko tratatu ahuletan oinarritzen da askotan; praktikan inolako eraginkortasunik ez duena (egia, justizia eta konponketa terminoak esate baterako) eta estrategia geo-politikoaren menpean (hiruki arrosak) Justizia, erregimen bio-politikoaren dispositiboa da, espetxeratzeak ahalbidetzen dituena.
50
SISTEMA HETEROPATRIARKAL HONEK, DISIDENTZIA SEXUALA EPAITZEKO ETA ZIGORTZEKO LEGITIMITATEAREN UKAPENAREN ALDEKO JARRERA HARTZEN DUGU. INTSUMISIOAREN JARRERA INDARTZEKO HAUTUA EGITEN DUGU. INSTITUZIO JURIDIKO-BUROKRATIKOEN AURREAN, AHALMENEAN, JAKINTASUNEAN ETA ERREALITATE SOZIO-POLITIKOAN OINARRITUTAKO JUSTIZIA PARALELOA ERAIKITZEKO HAUTUA HARTZEN DUGU, INSTITUZIO JURIDIKO-BUROKRATIKOAREN ERABILPENARI UKO EGINEZ. ZIGORRETAN OINARRITUTAKO JUSTIZIAREN ORDEZ (PUNITIBOA) LEHENGORATZEAREN ALDEKO JUSTIZIA EXIJITZEN DUGU. MEMORIA HISTORIKOAREN BERRESKURAPENAREN ALDEKO DINAMIKAK AURRERA ERAMATEKO KONPROMISOA HARTZEN DUGU; EGIA, JUSTIZIA ETA ORDAINKETA POLITIKETAN OINARRITUTAKO NAZIOARTEKO PARAMETROETAN. SALBUESPENEAN OINARRITUTAKO INSTITUZIO JURIDIKOEN KONTRAKO DINAMIKAK MARTXAN JARTZEAREN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU.
51
MEDIKUNTZA Medikuntza ere, psikiatrizazioa bezala, berezko lekua du erregimen bio-politikoetan. Ospitaleak direla horren adierazle fisikoak. Dispositibo hau, xantaia moduan erabiltzen da; eta disidentzia sexualari, auto-identifikatzeko duen askatasunaren urraketa dakar. Medikuntza, arrazaren eta ekonomiaren gainean eraikita dago; azalzuri-europear-heterosexuala ez den pertsona bazterketa pairatzen duelarik. Murrizketa ekonomikoak izaten dira aitzakia, bereizketa hori egiteko. Prekarietate hori, disidentzia sexuala pairatzen du modu bortitzago batean; batez ere jendartearen mugetatik at dagoen pertsona eta kolektiboak dira kaltetuenak. Enpresa farmazeutikoak ere, honen guztiaren parte inportantea da. Enpresa hauek, multinazionalak dira gehienak. MNEren (Merkataritzarako Nazioarteko Erakundea) menpe daude, eta horretaz baliatuz, osasunerako eskubidea, merkantilizatu, negozio bihurtu eta eskubidea bera bigarren maila batean kokatu dute. Mundu mailan hamar enpresa farmazeutiko handienak, 500 bilioi dolarreko irabaziak izaten dituzte urtero, milaka eta milaka pertsonen osasunaren kalterako. Gainera, hainbat gaixotasun eta gaitzen kontrako botikak ekoizteko ematen diren patenteak (HIESaren botikak kasu), salneurria garestiagotzen dute; erdiko klaseak eta batez ere herrialde txirotuetan hauek ekoizteko zailtasunak areagotuz. ONEk (Osasunerako Nazioarteko Erakundea) ere, herrialde inperialista eta boteretsuen onurarako eraikia dagoen makro-instituzioa da; eta honen araudiaz baliatuz, edozein medikuntza aurrerapen edo alternatiboa debekatzen dute estatuek.
52
Disidentzia sexualaren egunerokotasunean, trabaz beteriko dispositiboa suposatzen du medikuntza instituzionalizatuak. Transexualitatea edota intersexualitatea, intergeneroa‌ dira horren adierazle garbienetakoak. Hauen kasuan, tamalgarria da genitalen ebakuntza traumatikoaren praktika erabiltzen jarraitzea jaioberrien kasuan. Eta era berean larria ere, genitalen ebakuntzaren beharra adineko pertsonetan, izena edota identitate berria eskuratzeko hauta egiten denean; batez ere, genitalen berrezarpena oraindik ere ebakuntza atzeratua eta definitu gabea denean.
GURE GORPUTZA, NAHIERAN ALDATZEKO ESKUBIDEA EXIJITZEN DUGU; INOLAKO TRABA BUROKRATIKO, POLITIKO ETA EKONOMIKORIK GABE. AUTO-IDENTIFIKATZEKO ESKUBIDEA ALDARRIKATZEN DUGU, ETA ESKUBIDE HORI URRATZEN DUTENEN KONTRAKO MARKAKETA ETA HORIEN KONTRAKO JARRERA GARBIA HARTZEKO HAUTUA EGITEN DUGU. ABORTUA LIBREA ETA DOAKOAREN ALDEKO DINAMIKAK AURRERA ERAMATEKO HAUTUA HARTZEN DUGU. MEDIKUNTZA HETERONORMATIBOAREN KONTRAKO DINAMIKAK MARTXAN JARRIKO DITUGU. NORBERAK BERE BURUAZ BESTE EGITEKO ESKUBIDEA ALDARRIKATZEN DUGU. EUTANASIAREN ALDEKO JARRERA GUREA EGITEN DUGU.
RURGIKOEN EXIJENTZIAREN KONTRAKO JARRERA HARTZEN DUGU. IDENTITATE EDOTA IZEN ALDAKETAK, GENITALEN EBAKUNTZA KIRURGIKORIK GABE EGITEKO ESKUBIDEA ALDARRIKATZEN DUGU. GIZONA IZATEKO NAHIZ GIZON IZENA IZATEKO, ZAKILA EDUKITZEAREN BEHARRAREN KONTRA AGERTZEN GARA. ETA EMAKUME IZATEKO NAHIZ EMAKUME IZENA IZATEKO, ALUA IZATEAREN BEHARRAREN KONTRA GAUDE. ENPRESA FARMAZEUTIKOEI, PATENTEAK KENTZEAREN ALDEKO JARRERAK ETA DINAMIKAK AREAGOTUKO DITUGU.
ENPRESA FARMAZEUTIKOEN KONTRAKO DINAMIKAK AURREOSASUN ZERBITZUETAN, MURRI- RA ERAMATEKO KONPROMESUA ZKETEN KONTRAKO ETA OSASUN HARTZEN DUGU. ESKUBIDE UNIBERTSALAREN ALDEKO ERAGILEEKIN ALIANTZAK HIESAREN KONTRAKO BOTIKEN ERAIKITZEKO KONPROMISOA DOAKOTASUNA EXIJITZEN DUGU. HARTZEN DUGU; BETI ERE AN- BAITA ERE GAINONTZEKO SEXU TOLAKUNDEAREN AUTONOMIA BIDEZKO INFEKZIOEN BOTIKAK BERMATUZ. ERE. JAIO BERRIEN KONTRAKO GE- ANTISORGAILUEN ETA HAURDUNITALEN EBAKUNTZA TRAUMA- NALDIA ETETEKO FARMAKOEN TIKOAK DEBEKATZEAREN ALDE- DOAKOTASUNA EXIJITZEN DUGU. KO APUSTUA EGITEN DUGU, ETA PRAKTIKA HONEN KONTRAKO DINAMIKAK AURRERA ERAMATEKO KONPROMISOA HARTZEN DUGU. GENITALEN BERRESLEIPENEAN OINARRITUTAKO EBAKUNTZA KI-
53
BINARISMOA Gizon / Emakume, emea / arra edota heterosexuala / homosexualaren eraikuntza kulturalak, larriki kaltetzen ditu horren barruan ez dauden gorputz eta identitateak. Binarismo horren eraikuntza, interes ekonomiko, politiko eta erlijiosoak, bere horretan mantentzeko dispositiboa da. Emakume / Gizon eta arra / emearen binarismoa da faltsutasun eta bidegabetasunean egindako eraikuntzarik garbiena. Gure jendartean, gizakiak bi multzotan banatzearen beharra, heterokapitalismoarekin eta koito-zentrismoarekin zerikusia du; eta ez natura edo biologiarekin. Horren adibide dira transexualak, intersexualak, intergeneroak eta transgeneroak. Horiek dira ustezko naturaltasun hori ezbaian jartzen duten adibide biziak. Baina horretaz harago, esan beharra dugu, banaketa hori, genitalen gaineko bereizketa batean oinarritzen dela. Hau da, bi multzo egiten direla, pertsonen genitaletan eta horietan bakarrik oinarritzen garelako banaketa hori egiterako orduan. Baina ezaugarri fisiko bakar batean oinarritu beharrean, karakteristika gehiagotan oinarrituko bagina, ez lirateke suertatuko guztiak arrak diren multzo bat eta guztiak emeak liratekeen beste multzo bat. Eta karakteristika fisikoetan oinarritu beharrean, beste karakteristiketan ere oinarrituko bagina, bestelako multzo anitzak suertatuko lirateke. Horrek adierazten du, gizon / emakume eta gizontasunaren nahiz emetasunaren papera, eraikuntza kulturala dela; milaka pertsonei kalte egiten diena. Gainera, banaketa binarista hori da emakumea zapaltzen duena: izan ere, bi multzo horien existentzia, botere harremanak eta hierarkiak sortzeko halabeharrezko eraikuntza da. Eta horren existentzia mantentzea, kontrako errealitate batera eraman gaitzake etorkizunean; hots, emakumea gizona za-
54
paltzearen egoera hipotetikora. Bai kasu batean zein bestean, disidentzia sexuala da guzti horretan bortizkeria handiena pairatzen duena. Disidentzia sexualaren parte handi baten existentzia bera, binarismo horretatik at kokatzen da. Gorpuzkera zisexuala duten disidente sexualentzat bestetik, bi multzoetako hierarkiaren botere harremanak eta hauek suposatzen duten bortizkeria pairatu behar dute; bai praktika homosexualak dituzten biogizonak gizonezkoen multzoan; nahiz emakume ez heterosexualak emakumeen multzoan. Binarismoaren adierazle larriena eta bortitzena, binarismoaren parametroetatik at kokatzen diren jaioberrien egoera da. Hauek pairatzen dute genitalen ebakuntza traumatikoan oinarritutako kirurgiak; bizitza osorako zisexismoaren bortizkeria pairatzera kondenatzen dutelarik. Praktikan, esterilizazio masiboak suposatzen dute praktika hauek; mundu osoko estatu gehienak praktikatzen dutena.
BINARISMOAREN DESAGERPENAREN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU. EXISTITZEKO, GIZONA EDO EMAKUMEA IZATEA EZ DELA BEHARREZKOA ALDARRIKATZEN DUGU. PERTSONA OROK, AUTO-IDENTIFIKATZEKO DUEN ASKATASUNA ALDARRIKATZEN DUGU. ZISEXISMOAREN KONTRAKO DINAMIKAK AURRERA ERAMATEKO HAUTUA HARTZEN DUGU. BINARISMOAREN MUGAK DESITXURATZEKO DINAMIKAK AURRERA ERAMANGO DITUGU. BINARISMO HORRETATIK BEREZIKI KANPOAN KOKATZEN DIREN TRANS ETA INTERSEX ERAGILE IRAULTZAILEEKIN ALIANTZAK ETA ELKARLANA SUSTATZEKO APUSTUA EGITEN DUGU.
55
HEZKUNTZA SISTEMA Erregimen bio-politikoaren beste dispositibo bat da hezkuntza sistema. Dispositibo hau, pertsonak parametro zehatz batzuen barruan eta betekizun espezifikoak hartzeko helburuarekin eraikia dago. Egungo hezkuntza eredua, Prusiako inperioaren eredu berdintsua da. Militaritxurako prozedura elitista eta konpetitiboan oinarritzen da; elkartasunaren eta kritikotasunaren baloreetan edota autoikaskuntza prozeduretan oinarritu beharrean. Horrela, giza multzoen hierarkia eta botere harremana, klasean ere pairatzen den bortizkeria da; jazarpen itxura hartzen duena; eta disidentzia sexualean eragin handia duena. Hezkuntza curriculuma, parametro heteronormatiboetan eraikia dago; eta orain arte erabilitako hezkidetza politika guztiak porrot egin dutenaren ziurtasuna dago. Sexu segregazioan oinarritutako ikastetxeak dira alde batetik horren adierazle, eta oraindik ere jendarte matxista baten jazarpena pairatu beharraren ebidentzia bestea; bai eskola barruan baita eskolaz kanpo ere. Emakumeon ikuspen eza testu liburuetan, hezkuntza sistemaren heteropatriarkalismoaren erakusle dugu; baita ere hainbat pertsonaia historikoen praktika sexual ez-normatiboen inguruko omisioak. Estatuaren borondatezko jarrera hau, heteropatriarkatuaren mantentze politikaren erakusle da.
56
HEZKUNTZA EREDU EZ NORMATIBOAREN ALDEKO APUSTUA HARTZEN DUGU. ESKOLA SEGREGATZAILEEN KONTRAKO DINAMIKAK AURRERA ERAMANGO DITUGU. IKASLE SINDIKATUEKIN, HEZKUNTZA EZ HETERONORMATIBOAREN ALDEKO ALIANTZA ESTRATEGIKOAK ERAIKIKO DITUGU, BETI ERE ANTOLAKUNDEAREN AUTONOMIA BERMATUZ. UNIBERTSITATEETARA GURE BORROKA ZABALTZEAREN ALDEKO APUSTUA HARTZEN DUGU; EREMU HAUEK IRAULTZA SEXUALAREN ALDEKO ESPARRU ESTRATEGIKOAK BIHURTUZ. SEXU, GENERO NAHIZ IDENTITATE EZ NORMATIBOEN KONTRAKO ESKOLA JAZARPENAREN AURREAN, ERANTZUTEKO HAUTUA HARTZEN DUGU. SEXU NAHIZ AFEKTIBITATE HARREMAN EZ PRODUKTIBOEN INGURUKO HEZIKETA INTEGRALAREN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU.
57
KULTURA Kulturaren eraikuntza, gure jendartean, eredu heteropatriarkalaren gainean eraikia dago. Kultura, integratzailea izan daiteke, baldin eta askatasun parametro batzuen barruan eraikia baldin badago. Euskal Herrian, eta herrialde gehienetan, ez da hori horrela ematen; eta bizitzaren eremu publiko gehienetan bezala, kulturaren eraikuntzan eta praktikan, disidentzia sexualak, bazterketa sistematikoa pairatu du.
58
SABOTAIA KULTURALAREN BORROKA GUREGANATZEN DUGU, IRAULTZA SEXUALA BIDEAN. SEGREGAZIOAN EDOTA DISKRIMINAZIOAN OINARRITZEN DEN EDO HAU AHALBIDETZEN DUEN EDOZEIN JARRERA EDOTA PRAKTIKA KULTURALAREN KONTRAKO SABOTAIAREN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU. KULTURA BERRIA ETA BERRITZAILEA ERAIKITZEKO HAUTUA HARTZEN DUGU; DISIDENTZIA SEXUALAREN PARTE HARTZEAREKIN ETA HONEN ADIERAZLE ASKATZAILEETAN OINARRITUZ. KULTURA ALTERNATIBOEN ALDEKO APUSTUA EGITEN DUGU.
59
ANTOLAKUNDEAREN PRAXIA QUEER PRAKTIKA Gure aldarrikapenak bidean jartzeko, beste, mugimenduaren gainbehera eta teoriarekin bat datorren praxia garatu eragiteko ahalmenaren galera; diziplinabeharra dago. Ekintza eta pentsamen- menduak dakarren erosotasuna aitzaki. dua banatzen direnean, modu batean edo bestean, helburuei uko egiten diegu. Baina diziplinamendua, gure barruan Horregatik, gure praxia, deuseztatu nahi eman daitekeen problematika ere bada. ditugun dispositiboekiko jarrera erra- Geure burua baldintzatzen dituen paradikala eta iraultzailea inplikatu behar metroez ari gara; kanpoko diziplinamendu. duak eragiten dituen ondorio berdintsuak dakarrena. Horregatik, antolakundea Diziplinamenduari da aurre egin behar osatzen duten militanteon heziketa diogun lehenengo dispositiboa. Dizipli- iraultzailea eta kritikoa momentu oro namenduaren barruan, kanpoko or- zaindu beharreko potentzia da. dena kokatzen dugu lehenik eta behin: gure erabakietatik at kokatuta dauden Queer teoria praktikan jartzen duen kontrol dispositiboak alegia. Kontrol ho- borroka moldeari deitzen diogu queer rrek, edozein proiektu, sistemarentzako praktika. Praktika honek, bi zutabe naeroso bihurtzea dakar: legalitatea, bu- gusiz osatuta dago: klase borroka alde rokrazia eta baldintzapenekin. Legali- batetik, eta sabotaje kulturala bestetik. tatea, estatuak inposatutako lege eta Bi zutabe horietaz baliatuz, egungo queer araudiari men egitea dakar. Burokra- mugimenduak, borroka molde ausart zia, instituzioen legitimitatea dakar, eta eta integralenetarikoa dauka. Klase bobaldintzapena berriz, betiereko kontrol rroka, lehenik eta behin, pasa den mende egoera bat dakar. Horiek guztiak, anto- hasierako klase borroka berdina ez dela lakundearen autonomiaren kontrakoak argitu beharra dago. Izan ere, queer teodira, antolakundea sistemaren barruan riarentzako, klase identitate hori -langile kokatzen dute, eta antolakundea osatzen azal-zuri heterosexuala inplikatzen dueduten militanteen askatasunaren galera na- egungo errealitatetik urrun dagoela dakarte. Horregatik, sistema heterozen- deritzo, eta bereziki, klase zapaldua bere tristak garatutako hiru dispositibo horie- osotasunean ez duelako aintzat hartzen. kin distantzia mantendu beharra dago. Esan beharra dago, langile borroka ez Distantzia hori gainera, beharrezkoa da dela nahikoa ez queer praktika aurrera antolakundea eta berau osatzen duten eramateko, ez eta jendartearen askapen militanteak, pribilegioen esku hartzetik prozesua eragiteko. Beraz, antzinako aldentzeko. Pribilegio horiek eskuratzen klase borroka, iraultzarako paradigma direnean, mugimenduaren borroka eta bakarra moduan ulertzeari utzi behar aldarrikapenak alboratzen direlako, sis- diogu. Horren ordez, klase zapalduaren temaren onurarako. Gogoratu beharra borrokaz hitz egin behar dugu; klase hodago, pribilegio horiek eskuratzeare- rretan kokatzen dugularik ez bakarrik kin batera, hasi zela sexu askapenerako langileria, baizik eta lan munduan murmugimenduaren asimilazioa. Hots, esta- gildu nahi ez duen pertsona edo jendarte tuek inposatutako baldintzak, burokra- kolektiboa ere; baita prostitutak, paperik ziak eta legediak eragin zituzten besteak gabeko migranteak, marjinazio egoeran
60
dauden pertsona banako eta kolektiboak, subjektu politiko giza euren burua aintzat duten disidente sexualak‌ klase borroka, langileriaren totalizaziotik kanpo kokatu behar dugu; eta langileriaren mugimendua zapalduen klasera hurbildu arazi; mugimendu antisozialekin batera. Sabotaje kulturalari dagokionez, honek, jendarte arauak eta ezarrita dituen parametroak apurtzearen praktikari edo borroka moldeari deritzogu. Bigarren zutabe honek, borroka ildo garrantzitsua da. Izan ere, jendartearen normalizazio prozesuan haustura dakar alde batetik, eta gerra sozialaren bidea zabaltzen du, aztoramendu kolektiboaren bitartez. Kultura, jendartearen eraikuntza, berebiziko garrantzia du. Kultura hori heterozentrista izanik, disidentzia sexualaren kontrako arma bihurtzen da automatikoki. Kulturaren barruan kokatzen ditugu tabuak, jendarte arauak, zigor isilen dispositiboak, bazterketan eta segregazioan oinarritutako joera eta ohiturak, nagusitasun jarrerak eta abar. Queer praktikaren beste puntu garrantzitsu bat, ongia, bakezaletasuna eta gizalegezko jarreren hausturarena da. Hiru dispositibo hauek, sistemaren bizi-iraupena ahalbidetzen dute.
da; ezkutuko jarrera bikoitza dakarrena gainera. Izan ere, jendarte bakea, biolentzia egoera sistematiko baten ondorioa da. Baina biolentzia hori, ezkutatuta geratzen da gutxiengo emakida batzuen truke, sistemaren kontroletik at kokatzen ez bagara, eta bereziki, jendarteratzeko autonomoa murriztuz: weltlosigkeit bezala ezagutzen dena alegia. Baina sistemak, biolentziaren indarra erabiltzen du gauzak bere horretan mantentzeko, eta ultimatum moduko txantajea suposatzen du. Biolentzia hau, estatuak eragiten du, goitik behera, eta biolentzia zapaltzailea suposatzen du, bereziki, heteronormaren barruan ez dauden pertsona banako eta kolektiboentzat. Horren aurrean, biolentzia legitimoaren indarra dago, behetik gora eragiten dena zapalduek eraginda, eta biolentzia askatzailea suposatzen duena. Bakezaletasunaren eraikuntza interesatua da bigarren biolentzia hau zilegi hartzen ez duena. Bere erabilpena krimena bilakatzen duena, eta jendarte normatiboaren ikuspuntutik legitimitaterik ez duena. Azkenik, gizalegezko jarrerak kokatzen dira. Jarrera hau, heziketaren puntu inportantea da gizakion eraikuntza prozesuan. Gizalegezko jarrerak, klaseak mantentzeko dispositibo kulturala da. Dispositibo honek, boteretsuen eta burokraten erosotasuna bermatu egiten du, euren burua egoera deseroso batean kokatzea galarazten du, eta zapalduen aldarrikapenak eta irakurketak murrizten ditu, sistemarentzako arriskutsuak izan ez daitezen. Dispositibo hau da, estatuarekin batera, zapalduen eta zapaltzaileen arteko enfrentamendu zuzena galarazten duena; boterearen onurarako.
Ongiari dagokionez, jendarte arauetan eta lege zapaltzaileen estrukturan jaio egiten da. Ongiaren pertzepzioa guztiz subjektiboa da. Ongia zer den eta zer ez den, totalizazio prozesu batetik eratorria dagoen eraikuntza da. Hots, ongia ez da berdina sistemaren ideologiarekin bat egiten duen pertsona batentzako eta kalean bizi den eta bazterketa pairatzen duen pertsona batentzat. Hori ulertuta, esan beharra dago berriro ere, dispositibo hau, egungo status quoa mantentzeko eraikia izan dela. Queer praktika, haurreko dispositibo eta eraikuntza kultural, politiko, sozial edoBakezaletasuna, egungo ordena bere ta ekonomikoari erasotzeko baliabidea horretan mantentzeko beste dispositiboa da. Ez da erasoen aurrean erantzuna
61
emateko borroka molde bat; baizik eta dagoena iraultzeko borroka moldea. Iniziatiba hartzen du queer praktikak, normalizazio eta ongi izatearekin gatazka zuzena eta erradikala bilatuz.
62
BUROKRAZIAREN ERABILPENA, BERE ZENTZU ZABALEAN, MOMENTUAN MOMENTUKO EGOERAREN ARABERA EGINGO DA, ETA ANTOLAKUNDEAREN ESTRATEGIAREN SERBITSURA KOKATUKO DA. BUROKRAZIA, BORROKARAKO EREMUA ERE ULERTZEN DUGULARIK, BERE AZTORAMENDUA BILATZEKO ESTRATEGIAK GARATUKO DITUGU.
DUAN ULERTZEN DUGU, EZARRITAKO JENDARTE ARAUAK, TABUAK ETA JARRERA ZAPALTZAILEAK SUNTZITZEKO BIDEAN, ETA HORIEN ERABILPENA INDARTUKO DUGU.
ANTOLAKUNDEA, EZ DA ERREGISTROAN IZANGO. ANTOLAKUNDE ALEGALA IZANGO DA, SISTEMAREN ETA BALDINTZAPENETATIK URRUN.
BIOLENTZIA, SABOTAJE KULTURALA EDO EKINTZA ZUZENA ZUPOSATZEN DUEN EDOZEIN DINAMIKA MOTA, BERE AZALPEN POLITIKOA IZAN BEHAR DU.
ANTOLAKUNDEA ETA BERAU OSATZEN DUTEN MILITANTEAK, EDOZEIN PRIBILEGIO MOTARI UKO EGINGO DIO, ETA BERE PRAXIA GUTXITUEN KOLEKTIBO ETA PERTSONA BANAKOEKIN BATERA KOKATUKO DU; ELKARTASUN IRAULTZAILEA BULTZATUZ EREMU HORRETAN DAUDENEKIN, ETA EZ ANTOLAKUNDEAREN ONURARAKO EDO HORRETAN KOKATZEN DIRENEN ONURARAKO.
GIZALEGEZKO JARRERAK EKIDITUKO DITUGU, EMATEN DIREN EREMUAN EMATEN DIRELARIK.
EKINTZA ZUZENAK BURUTZEKO SILEGITASUNA ALDARRIKATZEN DUGU, BORROKA MOLDE HORREK EMANKORRA IZAN DAITEKEEN EINEAN.
BUROKRATEN, ALDERDI POLITIKOEN, INSTITUZIOEN ETA DISIDENTZIA SEXUALAREN ZAPALKUNTZA AHALBIDETZEN DUEN EDOZEIN EDO EDOZER DISPOSITIBO, KOLEKTIBO EDO PERTSONA BANAKOREN DESEROSOTASUNA BILATUKO DUGU, EDOZEIN EREMUTAN ETA EDOHEZIKETA ETA FORMAKUNTZA ZEIN BALDINTZAPEAN. PROZESUAK BURUTUKO DIRA MAIZTASUNEZ; ANTOLAKUNDEA DISIDENTZIA SEXUALAREN NAIZ OSATZEN DUTEN MILITANTEON JENDARTE KOLEKTIBO EDO PERTGAITASUNAK APROBETXATUZ, SONA BANAKOREN KONTRAKO ANTOLAKUNDE BIZIA ETA DINA- EDOZELAKO ERASOEN AURREAN, IZAERA ERRADIKALA ERREBINMIKOA IZAN DADIN. DIKATZEN DUGU. ANTOLAKUNDEA ETA BERAU OSATZEN DUTEN MILITANTEOK, KLASE BORROKA, IRAULTZARAKO BIOLENTZIA BURUTZEKO SILE- PARADIGMA BAKARRA MODUAN GITASUNA DAUKA; BALDIN ETA BAZTERTZEN DUGU, ETA ZAPALPROZESU ASKATZAILE BATEAN DUEN ARTEAN ZAPALDUENAK DIREN KOLEKTIBO ETA PERTSOKOKATZEN BADA. NA BANAKOEN IZAERA POLISABOTAJE KULTURALA, BO- TIKO AKTIBOA ERREBINDIKATZEN RROKA MOLDE BALIOTSU MO- DUGU.
63
ANTI-AUTORITARISMOA / INTSUMISIOA Nahiz eta autoritatea eta autoritarismoa lizazio eta totalizazio politiken ondorioa bi kontzeptu desberdinak diren, bien dena. Autoritatearen kontrako jarrera, kontrako jarrerak indartu behar ditu an- horien kontrako intsumisioa indartzea tolakundeak. Ez bakarrik kanpora be- dakar, kontrolerako ahalmena deugirako izaera bezala, baizik eta barrura seztatu bidean. begirako izaera modura ere. Antolakundea, izaera antiautoritario sakona izan behar du; kontrolerako dispositibo horiek guztiek, autoritatearen beharra inplikatzen dutelako alde batetik; eta autoritatea, askatasunaren galera inplikatzen duelako, naiz eta autoritate hori autoritarioa izan edo ez. Barrura begira, autoritatearen ustezko zaintzaren papera deuseztatu beharra dago; proiektu honen estrategia eta erabakiak, militantziaren eskuetan utziz. Antolakundearen barruan, inolako autoritaterik ez egoteak, eraiki nahi dugun jendarte berriaren izaerarekin bat datorren jarrera ere bada: normalizazioa eta totalizazioa dakarten alderdi politiko, instituzio, estatu eta burokrazia sistemek, batera ezinak dira jendarte aske batekin. Hau horrela izanik, estatua beraren desagerpena da disidentzia sexualaren helburu ukaezina. Jendarte askea eraiki eta gerora, bere izaera askea mantendu nahi badugu -disidentzia sexuala eta kolektibo naiz pertsona banako antisozialak ostrazismora bueltatu ez gaitezen- autoritate nagusia inplikatzen duen estatuaren existentzia, egoera iragaitzazkoa izan behar da. Antolakundearen barruan modu horretan funtzionatzeak, gure helburuekin kontzientzia hartzea inplikatzen du alde batetik, eta borrokara lotzeko espazio irekiak eta askatzaileak zabaltzen ditu. Kanpora begira, anti-autoritarismoaren jarrera, intsumisioaren jarrerarekin lotuta dago. Autoritarismoa ulertzen dugu, disidentzia sexuala pairatzen duen ostrazismo egoerarekin, autoritatearen norma-
64
ERAGILE ANTIAUTORITARIOEKIN HARREMANAK INDARTUKO DIRA. GAINONTZEKO MUGIMENDU ANTIAUTORITARIOEKIN ERASOEN KONTRAKO PROTOKOLO BEREZIA PRAKTIKAN JARTZEAREN HAUTUA HARTZEN DUGU. KALEAK BERRESKURATZEKO DINAMIKAK INDARTUKO DIRA, TRAMITAZIO BUROKRATIKOAK ETA POLIZIAREN AUTORITATEA EKIDITUZ DISIDENTZIA SEXUALA ETA KOLEKTIBO ANTISOZIALAK, AUTORITATEAREN KONTRAKO EKINTZA POLITIKOETARA BIDERATZEKO BEHARREZKO PAUSOAK EMANGO DIRA. SUERTATZEN DIREN NORMALIZAZIOAREN EDOTA TOTALIZAZIOAREN KONTRAKO JARRERA INTSUMITUEKIN ELKARLANA BULTZATUKO DUGU
65
TERMINOLOGIA Antolakundearen praktikaren zati handi bat, bere diskurtsoaren garapen publikoa eta honen jendarteratzea izango da. Lan horretan, erabiltzen den terminologia, berebiziko garrantzia du. Terminologia hori, hizkera izanik, gizalegezko jarrerekin lotura zuzena dauka. Hizkuntza bera, arma bezala ulertu behar dugu gure praxian; gure gorputzak eta sexualitatea horrela ulertzen ditugun moduan.
66
HIZKUNTZAREN ERABILPENA, ARMA BEZALA ULERTZEN DUGUN EINEAN, BERE BAITAN JARTZEN DIREN NORMEI ETA MUGEI UKO EGITEN DIEGU.
67
3. BLOKEA: ZUTABE ESTRATEGIKOAK
68
ZUTABE ESTRATEGIKOAK ALIANTZA ESTRATEGIKOAK Aliantzak eta gertuko mugimendu eta harremanak sendotzea, 69ko erroetara eragileekin elkarlana bultzatzea, ezinbes- bueltatzea da. Mugimendu hauen filosoteko pausoa da gure helburuak lortze bi- fia, normalizazio eta totalizazioaren kondean. trakoak dira; autoritatearen kontra eta autogestioaren alde. 90. hamarkadan Aliantza horiek, helburuetan eta forme- sortutako sexu askapen mugimendu betan, sistemari aurre egiteko baliabideak rriaren helburu bera da: gure gorputzen izan behar dira, baldin eta benetako eta identitateen esku-hartzearen kontra, hausturak eragitea nahi badugu, eta ez eta gure gorputzen eta identitateen auitxuran edo helburu abstraktuetan oina- togestioaren alde; horiek guztiek iraultrritutako zinadura hutsetan. Aldaketa zarako tresna politiko bezala ulertuta. inportanteak, elkarlan horretatik sortutako indar metaketetan oinarrituko dira Antifaxismoa, disidente sexual orok baretorkizunean; eta gure naiz besteen bo- neratuta izan behar duen premiazko jarrokari, integritatea eta osotasuna eman- rrera da. Ezin dugu ahaztu, faxismo eta go dituen aliantzak izan behar dira. totalitarismoen jo puntuan gaudela disidente sexualok beste edozein kolektibok Sexu askapenerako mugimenduarekin baino gehiago, etorkinekin batera. Mualiantza propioak sortzea da puntu ga- gimendu antifaxistarekin aliantzak senrrantzitsu bat; baita jendarte kolektibo dotzea, berebiziko garrantzia du beraz. edota pertsona banako antisozialekin eta marjinatuekin ere. Aliantza horiek, Kitzikan, gazte antolakundea izanik, konfluentzia batean bihurtzea da azken gainontzeko gazte antolakundeekin helburua, sexu askapenerako mugimen- harremanak sendotzea, beste apustu du osoaren birbideratzea eginez eta era- estrategiko bat da. Gure jardun poligile erreformisten porrota irudikatuz. tikoan estrategikoak izango diren akorMugimendu transfeministari dagokionez, dioak, Euskal Herriko eta Euskal Herritik ezinbestekoa da elkarlana sustatzea, za- kanpoko gazte eta ikasle antolakunde palkuntza bikoitzari aurre egiteko. Izan ezkertiarrekin adosteko hautua hartu ere, kontuan hartu behar dugu, praktika behar dugu; beti ere, antolakundearen ez heterosexualak darabilten “emaku- autonomia bermatuz eta markatutako meak�, zapalketa bikoitza pairatzen helburuak bidean utzi gabe. Gure medutela: alde batetik homofobiarena, eta zua hedatzea inportantea da arlo hobestetik matxismoarena. Transfeminis- netan. Gazte eragileekin aliantza estramoarekin aliantza propioak eraikitzea, tegikoak bultzatzean, Euskal Herriaren apustu estrategiko sendoa izan behar du, problematika zehatzak lantzen dituzzapalketa horiei erantzuteko eta sexu ten gazte eragileak lehentasuna izatea askapenerako mugimenduaren segrega- ezinbestekoa da. Gazte eta ikasle mugizioarekin bukatzeko. mendua, eraldaketa politiko eta sozialerako tresna ezinbestekotzat jotzen dugun Antolakundearen izaera, izaera antiau- heinean, gure borroka propioetan honen toritarioa izanik, mugimendu anarkiste- parte hartze aktiboa bultzatuko dugu; kin, libertarioekin eta antiautoritarioekin eta identifikatzen ditugun zapalketen
69
aurrean, alternatiba bateratuak eraikitzeko akordioak ezinbestekoak izango direla ulertzen dugu. Prekarietatea eta klase zapalduen autonomiaren galera, problematika inportantea ere bada disidentzia sexualarentzat. Gabezi horri, sindikatu iraultzaileekin aliantza propioak eraikiz aurre egin behar diogu.
SEXU AKSPENAREN ALDEKO ERAGILE IRAULTZAILEEKIN ALIANTZAK SENDOTUKO DIRA, HAUEKIN KONFLUENTZIA ESTRATEGIKOA BILATUZ ETA ERAGILE ERREFORMISTAK BAZTERTUZ. MUGIMENDU ANTIAUTORITARIOEKIN HARREMANAK SENDOTZEAREN APUSTUA HARTZEN DUGU. SORTUTAKO MARJINATUEN KOLEKTIBOETAKO ERAGILEEKIN HARREMANAK ERAIKIKO DITUGU, PERTSONA BANAKO ETA KOLEKTIBO HORIEN IUKUSPENA BERMATUZ ETA EUREN PRESENTZIA INDARTUZ. GAZTE ETA IKASLE ANTOLAKUNDEEKIN ALIANTZA ESTRATEGIKOAK ERAIKIKO DITUGU, BETI ERE EUSKAL HERRIAREN PROBLEMATIKAK AINTZAT HARTZEN DUTENEKIN LEHENTASUNAK MARKATUZ. GAZTEOK PAIRATZEN DUGUN BETIEREKO INFANTILIZAZIOARI AURRE EGITEKO DINAMIKAK INDARTUKO DIRA, GAZTE ETA IKASLE ERAGILEAK ERAGITEKO ETA EGOERA BALDINTZATZEKO BIDEAN KOKATUZ ALIANTZA ETA AKORDIO HORIEK.
70
ANTIFAXISMOA Faxismoa, gaur egun ulertzen dugun mo- ra totalitarioak, herrian errotutako eta duan, azalzuri-europar-heterosexuala- berez ezkertiarrak izan beharko luketen ren diskurtsibatik bakarrik da ezaguna. eremuetatik ere pairatu daitezkeela. Perspektiba horretatik, erregimen politiko zehatz batzuetatik eta eskuin mu- Kapitalismoaren krisiak, ekonomian eta turreko mugimenduetatik eratorria den jendarte pertzepzioan eragin zuzena jarrera totalitarioa da. dakarrena, eskuin muturreko talde nazi-faxisten indarberritzea dakar. Talde Baina ikuspuntu horretatik harago, faxis- hauek, jendartea xaxatzen dute kolektimoa, askoz gehiago ere bada; heteronor- bo gutxituen kontra, “herriaren� egoeramatik ikusi ez daitekeena. Heterosexua- ren erantzule bezala kokatuz. litatea bera -ez aukera sexuala bezala, baizik eta bertatik irteten den arau be- Disidentzia sexuala, historikoki, talde guzala ulertuta-, erregimen totalitariorik txitu horien artean berezko lekua izan handiena da dudarik gabe. Heterosexua- du. Talde nazi-faxistek, bi arrazoi nagusi litateak, pertsonok auto-identifikatzeko argudiatzen dituzte gure kontrako anikidugun askatasuna urratu egiten du alde lazio estrategian: Bata, jendartearen mobatetik, eta bere terminoetan garatzen rala eta honen perbertsioaren erantzule ez den edozein elkarrizketa debekatzen izatea; eta bestea, arrazaren biziraupedu bestetik. Hori ez da bakarrik agerian na galaraztea, gizonen arteko edota geratzen disidente sexualen kontrako hi- emakumeen arteko erreprodukzioa ezilketetan edo hauek pairatu zuten edo nezkoa delakoan. Horregatik, eta napairatzen duten sarraski eremuetan zionalismoarekin eta erlijioarekin lotura bakarrik. Eguneroko gure bizitzetan asi- daukaten aitzakia horiek hartuta, mimilatuta ditugun jendarte arauak dira. laka disidente sexual espetxeratu, torGeneroaren duopolioaren barruan sart- turatu eta erail dituzte erregimen totazen ez direnen kontrako ablazio, mutila- litarioetan; besteak beste, Alemaniako zio, esterilizazio eta ebakuntza trauma- nazismoan, Errusiako Stalinismoan eta tiko sistematikoak, eguneroko praktikak Espainiako Frankismoan ere. dira gurean; psikiatriaren eta estatuaren eredu heterosexualaren inposatzea. Pros- Gaur egun, egoera horiek iraganetitutak, feminitatearen papera eraikitze- ko kontuak direnaren ustea daukagun ko orduan pairatzen duten estigmatiza- arren, faxismoa eraberritzeko eta aurpezioa; bazterketa, pobrezia eta heriotza giz aldatzeko ahalmena izan du bigarren dakarrenak; estatuaren eta erlijioaren gerrate mundialaren amaieratik hona. eredu heterokapitalistaren inposatzea. Gertuko kasuak dira Grezia, Hungaria, Zerrenda amaigabea da. Errusia edota Ukrainia; non modu isilean batzuetan, edo legeen eta eraso progroHorregatik, faxismoaren kontrako sexu mistak erabiliz besteetan, dozenaka disiaskapenerako mugimenduaren borroka, dente sexual erail dituzte azken hiru urerregimen politiko edo talde nazi-faxis- teetan. ten kontrako jarrera bat baino gehiago inplikatzen du: Gure identitateen, gene- Euskal Herriak, bi erregimen faxista pairoen eta sexualitateen gaineko totalita- ratu ditu aurreko mendean: Nazismoa rismo guztien kontrako borroka bat izan Ipar Euskal Herrian, eta Frankismoa behar du; datorren lekutik datorrela. Hego Euskal Herrian. Azken kasu honeIzan ere, kontuan izan behar dugu, jarre- tan, esan beharra dago, faxismoa pai-
71
ratu zutenek, ez dituztela lortu oraindik ere, ez egia, ez justizia, ezta konpontze politikarik ere. Gainera, Espainian, mugimendu antifaxistak, kriminalizazio gogorra jasaten du, sistemaren kontrako mugimenduekin alderatzera arte; Ipar Euskal Herrian edo Alemanian gertatzen ez dena. Izan ere, kontuan eduki behar dugu, Alemanian edo Frantzian ez bezala, Espainian faxismoa garaile atera zela. Horren adibidea da Audientzia Nazionalaren edo Amnistiaren legearen existentzia, edo Espainiako konstituzioa bera.
MUGIMENDU ANTIFAXISTAREKIN ALIANTZA PROPIOAK ERAIKITZEKO APUSTUA HARTZEN DUGU; BETI ERE ANTOLAKUNDEAREN AUTONOMIA BERMATUZ. TOTALITARISMOEN KONTRAKO BEREZKO POLITIKAK ETA DINAMIKAK PLAZARATZEKO APUSTUA HARTZEN DUGU. EGIA, JUSTIZIA ETA KONPONKETAREN ALDEKO NEURRI ERREALAK ETA ERAGINKORRAK BURUTU DAITEZEN EXIJITZEN DUGU. BESTELAKO HELBURUAK DITUZTEN EDO ERANTZULEEN ETA OINORDEKOEN AURPEGI GARBIKETA SUPOSATZEN DUTEN BESTELAKO EDOZELAKO PROIEKTUAK EKIDITUZ. ALDERDI POLITIKOEI NAIZ INSTITUZIOEI, TALDE NAZI-FAXISTEN KONTRAKO JARRERA ARGIA IZAN DEZATEN EXIJITZEN DIEGU. GAUR EGUN, ESTATUAREN TALDE ARMATUAK DUTEN INPUNITATEAREKIN BUKATZEKO NEURRIAK EXIJITZEN DITUGU. INPUNITATEAREN KONTRAKO DINAMIKAK BURUTZEKO AUTUA HARTZEN DUGU; PERTSONA BANAKO EDOTA TALDE NAZI-FAXISTEI MARKAGEA EGINEZ.
72
INTERNAZIONALISMOA Gaur egun, noiz nazioarteko makro-ins- nolako ondorioak izan dituen. tituzioak indar handia hartzen duten, ezinbestekoa da jendarte askapen bat Disidentzia sexualaren borroka, lekuan garatzeko, nazioarteko proiekzio bat lekuko errealitatearen arabera garaizatea. Izan ere, jendartea kontrolatze- tu behar da. Borroka internazionalista ko erregimen farmako-pornografikoa[1], batean, aurrera eraman behar dugun makro-instituzio horietan kokatzen da borroka gainontzeko herrialdeetako kineurri handi batean: NATO, Europar Ba- deekin, komunak diren helburu estratetasuna, Interpola… Horregatik, Euskal gikoetan oinarritu behar dira; eta ez “kaHerrian soilik garatzen dugun sexu as- ritatezko laguntza” baten ikuspuntutik. kapenerako borroka, ez du etekin esan- Egoeraren analisia egiteko, hiru erregiguratsurik izango baldin eta hemen eta men politikoak aztertuko ditugu. Gehemen daudenentzako bakarrik egiten rora izango diren helburuak, erregimen bada. horiek darabilten estatuek, disidentzia sexualean eragiten duten egoeraren araEuropa eta Ameriketako herrialde des- berakoak izango dira. berdinetako estatu estrukturak, baliabide antzekoak edo berdintsuak dituzte Azpimarratzekoa da, estatu guztiak eradisidentzia sexuala eta jendarte kolekti- biltzen dituztela hiru erregimenak neurri bo eta pertsona banako gutxituak kon- handiago edo txikiago batean. Baina setrolatzeko eta mendeko bihurtzeko; gun eta horietako zeineni ematen dioten erregimen farmako-pornografiko ho- garrantzia handiagoa, egoera guztiz alrretara heldu diren heinean. Gainontze- datzen dela kontuan hartu behar dugu. koak, erregimen bio-politikoa[2] edota tanato-politikoa[3] erabiltzen dute, ho- Erlijioa oinarri dituzten estatuak edota rrek suposatzen duen egoeraren larri- ejertzitoez baliatzen diren estatuak dira tasunarekin. Horrek esan nahi du, egi- erregimen hau darabiltenak. Geograten dugun egoeraren analisia eta beraz fikoki, Afrikan eta Asian kokatzen dira hortik garatzen dugun borroka, aldaera gehien bat. Herrialde hauetan, heteroguztiak kontuan hartu behar dituela. normatik kanpo dagoenaren existentzia fisikoa bera debekatuta dago; bai estatu Era berean, kontuan izan behar dugu, beraren partetik, baina baita jendarteaestatu guztiak, neurri batean edo bes- ren partetik ere. Horrek, automatikoki, tean, hiru erregimen politiko horiek era- pertsona horien anikilazio fisikoa dakar. biltzen dituztela; eta beraz, gurean ere, Eta anikilazio hori ez da gertatzen jenatzerakadak emateko arriskua dagoela. darte-eraso abstraktu batetik, estatuen Horrekin lotuta, internazionalismoaz hitz aparatuen eskutik eta modu publiko eta egiten dugunean eta horren inguruan ofizial batetik baizik. Disidentzia sexuagure borroka garatzen dugunean, pater- laren kontrako eraso horiek, erlijioan eta nalismotik ihes egitea ere badakar. Pater- sineskera multzoetan dute justifikazioa. nalismo hori, ustezko egoera positiboago batetik eratorria da. Horrenbestez, eta Naiz eta kasu batzuetan berezko egoera modu automatikoan, hirugarren herrial- izan, beste batzuetan, herrialde “garadeetako disidentzia sexualaren borroka tuak”, erantzukizun handia dute. Izan gidatzeko joera dugu; eta ez dugu haus- ere, Europa eta Ipar Ameriketako Estatu nartzen, planteatutako bide hori, zertara Batuen eskusartzea eta interes geo-estraeraman gaituen gure herrialdean eta zer tegikoak, herrialde horien desegonkor-
73
tasun soziala, ekonomikoa eta politikoa ren figura sortu behar du estatuak, eta dakarte; totalitarismoen sorrerak ahalbi- kasu horietan, disidentzia sexualaren detuz. kontrako jazarpena, erregimen bio-politikoaren dispositiboekin bateratzen da. Egun diren estatu guztiak darabilten erre- Adibiderik garbiena, Alemaniako RT talgimena da. Baina boterea inposatzeko dea da, edo Estatu Batuetako BashBack! moduak oso desberdinak dira herrialde Queer mugimendua. batzuetan. Egoera larriena, espetxearen bidez eta medikuntza naiz psikiatriza- Egun, herrialde “garatuetan”, egituratuzioaren bidez eragiten den zapalkuntza ta dagoen sexu askapenerako mugimenda. Afrikako eta Asiako herrialde “gara- dua, nazioarteko sare eta aliantza estratuenetan” ematen da zapalkuntza mota tegikoak sortu ditu. Ala ere, esan beharra hau disidentzia sexualaren kontra. dago, sare horiek, indartsuak direla, baldin eta boterearen asimilazio estrategiari Hemen azpimarratzekoa da azken ur- onura egiten dioten. Adibide garbia, Nateotan ematen ari den inboluzioa. At- zioarteko Gay Aliantza izan zen; edo Eszerakada hori, erregimen totalitarioekin painiako Gay eta Lesbianen Federazioa. eta izaera nazi-faxista duten mugimen- Erreformismoaren eta asimilazioaren duekin dauka zerikusi handia. Errusia bermatzaileak. eta Turkia dugu adibiderik garbiena, edo Hungaria gertuagoko kasua; non Sexu askapenerako mugimendua, 90. eskuin muturreko alderdi politikoak, go- hamarkadan, bere izaera politikoa eta bernuan direla, disidentzia sexuala espe- iraultzailea berreskuratu zuenean –mutxeratu eta tratamendu psikiatriko trau- gimenduaren krisiarekin eta horrek sumatikoak ahalbidetzen duten legeak posatu zuen queer mugimenduaren onartu dituzten. jaiotzarekin- indar guztiak eman zituen teoriaren eta praktikaren birplanteakeHerrialde “modernoak” bezala izendat- tan. Azken urte hauetan ala ere, muzen diren horietan indar gehien izaten gimendu eraberritu horren nazioarteduen erregimena da. Herrialde haue- ko artikulaziorako lehenengo pausoak tan, disidentzia sexuala pairatzen duen ematen hasi dira. zapalkuntza, asimilazio eta ezeztapen prozesuaren bitartez gauzatzen da. Asimilazio horretan sartzen ez den disidente sexuala, izaki ez produktibo bezala patologizatzen da; bazterketa, pobrezia eta kriminalizazioa pertsona horietan inposatuz. Kasu hauetan ere, gainontzekoetan ematen ez den aldaera bat gertatzen da: disidentzia sexualaren antolaketa politikoa eta horrek dakarren estatuaren erantzuna alegia. Mugimendua, politikoa bihurtzen denean, estatuak ez du nahikoa bazterketaren dispositiboarekin; antolaketa bera hori dispositibo hori gainditzen duelako. Talde kriminal edo talde terrorista-
74
ASILO POLITIKOA, EDOZEIN KASUTAN ETA TRAMITE BUROKRATIKORIK GABE BERMATUA IZAN DADIN EXIJITZEN DUGU. DISIDENTZIA SEXUALA ZAPALTZEN DITUZTEN ESTATUEN KONTRAKO BOIKOT JARRERAK INDARTZEKO APUSTUA HARTZEN DUGU. EUSKAL HERRIKO INSTITUZIOAK ETA MUGIMENDUAK, DISIDENTZIA SEXUALA ZAPALTZEN DUTEN ESTATUEKIN ETA MAKRO-INSTITUZIOEKIN HARREMANAK APURTU DITZATEN EXIJITZEN DUGU. ERAGILE INTERNAZIONALISTEKIN PROTOKOLO BAT ZEHAZTUKO DUGU, EUSKAL HERRIRA SEXUA EDO GENEROAGATIK BABES BILA DATOZEN PERTSONAK LAGUNTZEKO NAZIOARTEKO SEXU ASKAPENERAKO MUGIMENDU IRAULTZAILEEN ARTEKO SAREA ETA ALIANTZA PROPIOA ERAIKITZEKO HELBURUA HARTZEN DUGU; ETA HORI, ETORKIZUN URBIL BATEAN POSIBLE IZATEKO EMAN BEHARREKO PAUSOAK EMATEKO KONPROMISOA HARTZEN DUGU. BESTE HERRIALDEETAN, DISIDENTZIA SEXUALAK BIZI DUEN EGOERA, EUSKAL HERRIKO JENDARTEAN EZAGUTZERA EMATEKO AUTUA HARTZEN DUGU.
75
4. BLOKEA: ESTRUKTURAKETA
76
BARNE ESTRUKTUAKETA BARNE DEMOKRAZIA ERRADIKALA Antolakundearen barnean estrukturaketa eta funtzionamendua bera, normalizazio eta totalizazioaren kontrako jarrera praktikoa inplikatu behar du. Funtzionamendua bera, eraiki nahi dugun alternatibaren isla izan behar du. Normalizazioaren eta totalizazioaren kontrako jarrera, partaide guztien parte hartze eta erabakietan esku hartze zuzena bermatzea suposatzen du. Asanbladetan egiten den lana, hartzen diren erabakiak eta izaten diren eztabaidak, benetako demokrazia inplikatu behar dute. Asanbladak dira leku bakarra non, partaideak, askatasun eremu bat eraikitzen duten; aurrez aurre hartzen dituztelako erabakiak eta aurrez aurre egiten dituztelako eztabaidak berdintasun egoera batean; errealitatetik urrun kokatzen diren burokrazia ardurarik gabe eta delegaziorik gabe. Barne demokrazia erradikala hori mantentzea, erabakiguneak, gune publiko batean bihurtzea exijitzen du. Hots, asanbladak, lanerako eta eraldaketarako gune irekiak izan behar dira, horietan eman behar da kaleko indar metaketa, eta beraz, pribotasuna edo esklusibitatea dakarten jarrerak kanporatu behar dira. Militantziaren arteko harreman osasuntsuak eta elkartasuna, hori guztiau mantentzeko ezinbestekoak dira. Mila esku eta mila begi dituen izate bakarra izan behar gara, gure lana fruituak eman ditzan.
77
ESKUALDEEN ASANBLADEN AUTONOMIA Antolakundearen oinarrizko estruktura, eskualdeetako asanbladetan dago kokatuta. Eskualdeetako asanblada horiek dira era berean, antolakundearen izaera eta borroka ildoak naiz estrategiak gidatzen dutenak. Eskualdeetako asanbladak dira erabaki gune oinarrizkoenak eta bakarrak. Eskualdeetako asanbladak, autonomoak dira bere ibilbidea jorratzeko, beti ere antolakundearen proposamen politikoa errespetatuz. Autonomia horrek aldiz, ez du asanbladen arteko elkarlana galarazten, ezta gainontzeko eragileekin ere. Aldi berean, eskualdeetako asanbladak, gainontzeko asanbladei helarazi behar die zein ildo jorratuko duten eta zelako dinamikak burutuko dituzten. Kitzikan proiektu nazionala izanik, informazioa zabaltzea ezinbestekotzat jotzen dugu asanblada guztien artean; elkarlana bultzatuz eta ideien sozializazioa eginez antolakundearen gainontzeko partaideen artean. Eskualdeetako asanblada bakoitzak, bere barne funtzionamendua adosteko askatasuna bere eskuetan izan behar du, beti ere barne demokrazia erradikalaren ideia mantenduz. Autonomia, ekonomiaren, antolakuntzaren eta gainontzeko beharren eta erabakien autogestioa ere inplikatzen du.
78
ASANBLADA NAZIONALA Naiz eta erabaki guneak eskualdeetako asanbladetan egon, gure proiektua Euskal Herrirako proiektu integrala da. Horrek, asanbladen arteko koordinazio bat inplikatzen du. Koordinazio hori, momentuan momentuko estrategia edo dinamika orokorrak markatzeko bideratuta dago. Horrek, ez du inplikatzen eskualdeetako asanbladen dinamiken edo programen homogeneizazio bat. Euskal Herrira begira suertatzen diren erabakien harira, egiten den indarraren bideratzea suposatu behar dute. Asanblada nazionalean ere eraikitzen dira eskualdeen arteko elkarlana eta elkartasun dinamikak. Asanblada nazionala, eskualdeetako asanbladetan dauden kideak osatzen dute, delegaziorik gabe. Sei hileroko maiztasunez bilduko da eta horretan, eskualde guztiak egon behar dira. Asanblada nazionalaren programa hilabete bateko lehentasunarekin helarazi behar da eskualdeetako asanbladei; eta eskualdeetako asanbladei dagokie programazioaren lehenengo eztabaida burutzea.
79
AUTOGESTIOA Eskualdeetako asanbladak dira ekonomiaren arloko arduradunak eta autogestioaren bidez egingo da. Eskualde bakoitzak, autogestio hori bideratzeko askatasuna izango du. Euskal Herrian, autogestioa, asanblada nazionalaren bidez bideratuko da. Asanblada bakoitzak, lortutako finantziazioaren ehuneko bat emango du nazio mailan suertatzen diren gastuei aurre egiteko. Ehuneko hori, kopuru minimo batetik habiatuko da, eta aurreko asanblada nazionalean adostutakoaren araberakoa izango da. Kitzikan, instituzioen diru laguntzei uko egiten dio edozein kasutan ere.
80
ANTOLAKUNDEAREN AUTONOMIA KANPO HARREMANAK Antolakundearen kanpo harremanen ten beste elementu inportante bat. Horiei zaintza, aspektu inportantea izan behar guztiei uko egiten dio antolakundeak. du helburuen lortze bidean. Gainontzeko eragileekin elkarlanean aritzea ezinbes- Kanpo harremanak, proiektuen aniztatekoa dugu. Elkarlan hori ordea, gure sunean oinarrituta eraiki behar dira. borroka aurrera ateratzera begira egon Euskal Herriaren problematika zehatbehar du bideratuta, edota elkartasun zak aintzat hartzen duten gainontzeko dinamikak aurrera ateratzeko. Edozein eragileekin. Era berean, problematika kasutan ere, antolakundearen autono- horiek anitzak direla ulertzen dugu, eta mia betiere zaindu beharreko aspektu aniztasun horren arabera eraikiko dira ukaezina da. harremanak eta momentuan momentuko aliantzak. Kitzikan antolakunde autonomoa da. Ez da beste inolako estrukturen parte bat. Eskualdeetako asanbladen autonomia, Gainontzeko herri eragileekin elkarla- nazio mailan hartzen diren erabakien nean aritzeko momentuan ere, ez du gainetik dago. Asanbladetan eztabaidabere autonomia eta erabakiak hartze- tutakoaren eta adostutakoaren arabera ko askatasunaren galera inplikatu be- eraiki behar dira kanpo harremanak; bai har; horri aurre egiteko queer praktikak eskualdeetan baita Euskal Herrian ere. eskaintzen digun izaera aintzat hartzen Estrategikoak diren aliantzak eraikitzedugularik. rakoan, asanblada nazionalean adostuko dira ohiko pausoak jarraituta. Era Gainontzeko mugimendu eta alderdi berean, eskualdeetako asanbladak, eupolitiko naiz instituzioek, sexu askapene- ren eskualdeetako gainontzeko eragileerako mugimendua, orain arte, konpartsa kin harremanak eraikitzean, askatasuna bezala erabili izan dutela kontuan har- izango dute, beti ere proposamen polituta; autonomia hori gure helburuak be- tikoa markatzen duen norabidea aintzat tetzeko naiz antolakundearen bizi irau- hartuta. Eskualdeetako asanbladetan pena bera ziurtatzeko ezinbestekoa da. eta asanblada nazionalean ematen diKitzikan ez da besteen borrokak edota ren konfluentziak, ezin dira bateragaitpropagandak borobiltzeko edota atont- zak izan. Estruktura biren arteko talkak zeko erabili daitekeen antolakunde bat. suertatu ezkero, asanblada nazionalean Jarrera horiekin, osasunean oinarritutako eztabaidatuko da aterabidea bilatzeko distantzia eraiki behar da. helburuarekin. Instituzioak eta alderdi politikoak dira autonomiaren galera ekar dezaketen eremu zuzena; hauek normalizazioaren eta totalizazioaren dispositiboak darabiltelarik euren boterea eta pribilegioak, bere horretan mantentzeko. Instituzioek eskaintzen dituzten diru laguntzak dira autonomia horren galera ekar dezake-
Kanpo harremanen eraikuntza, zerbait dinamikoa izan behar du. Momenturen baten, kanpo estruktura edota aliantza batera batu ezkero, horrek ez du inplikatzen ez kanpo aliantza horretan erabakitako guztiarekin automatikokin men egitea, ez eta betiereko erabaki bat izatea ere.
81
ALEGALITATEA Kitzikan, sistemaren kontrako antolakundea da. Eta izaera hori bere teoriaren eta praxiaren funtsezko elementua da. Ez da inolako instituzioen erregistroan agertuko. Ez eta ohiko tramite burokratikoen legitimitatea onartzen. Proiektu erradikala da gurea. Erradikalaren esanahi guztiak harrotasunez bereganatzen duena. Gizalegezko eta bakezaletasunetik urrun kokatzen den proiektua alegia. Alegalitate horretan funtzionatzeak, izatearen eta ekitearen konfluentzia izan behar du, borrokarako erreminta izan behar duen bezala. Edozein modutan ere, sistemaren kontrol dispositiboetatik at egoteak, ez du inplikatzen helburuen edota hartu nahi diren erabakien gaineko baldintzapen bat. Guztiz kontrakoa. Alegalitatea hori izan behar du borrokarako beste elementu garrantzitsu bat. Queer praktikarekin lotura zuzena duena. Intsumisioa oinarri duena. Izaera antiautoritarioarekin bat datorrena. Era berean, legalitatea eta egungo status quoa bere horretan mantentzen duen makinaria sozio-ekonomiko eta politikoaren legitimitatea ukatzen du antolakundeak. Legalitate hori eta berau dakarren guztia naiz berau ahalbidetzen duen guztia, jendartearen zapalketan eta disidentzia sexualaren ostrazismo egoeran du oinarria; eta horretaz baliatuz eraikitzen dela legalitate hori ulertzen dugu. Horrekin bukatzea de Kitzikan-en helburu estrategiko ukaezina, jendarte aske bat eraikitze bidean. Legalitate horren kontrako edozein ekintza legitimo bezala ikusten dugu, eta goi mailako totalizazio horrekin bukatzeko bidean, helburuak, medioak justifikatzen dutela ulertzen dugu. Hori da hain zuzen ere, heteropatriarkatuaren estrukturatik ikasi dugun ikasgairik inportanteena.
82
83
84