PERMAKULTURA
Co to jest? ●
To system zasad projektowania naśladujących lub wykorzystujących cechy i wzorce obserwowane w naturalnych ekosystemach (David Holmgren, Permaculture: Principles and Pathways Beyond Sustainability, 2002).
●
Idea permakultury jako zrównoważonego systemu rolnego wyewoluowała w system uwzględniający bardziej ogólne aspekty kultury; ludzi, ich siedliska, sposoby w jakie się organizują.
Zasady etyczne
●
Troszcz się o Ziemię
●
Troszcz się o ludzi
●
Dziel się nadmiarem
Miasta przemian ●
Dążenie do stworzenia silniejszych i szczęśliwszych społeczności ludzkich zgodnie z ideą
zrównoważonego rozwoju: „Na obecnym poziomie
cywilizacyjnym możliwy jest rozwój zrównoważony, to jest taki rozwój, w którym potrzeby obecnego pokolenia mogą być zaspokojone bez umniejszania szans przyszłych pokoleń na ich zaspokojenie.”
(„Our
Common Future”, tzw. Raport Brundtland – od nazwiska przewodniczącej Światowej Komisji ds. Środowiska i Rozwoju, Gro Harlem Brundtland).
Obserwacja natury ●
Permakultura nie skupia się na pojedynczych elementach, ale na powiązaniach stworzonych pomiędzy składnikami poprzez sposób
ich
zakomponowania.
Projektowanie
systemów
permakultury ma na celu redukcję odpadów, pracy ludzkiej i wkładu energii.
energia ●
Złap i zatrzymaj energię. Pomaga stosowanie zasady, że każdą potrzebę (np. wody) powinny zaspokajać trzy różne źródła, a każdy element projektu powinien spełniać co najmniej trzy zadania.
Jedzenie, a nie trawniki!
● ●
Wydajność Wydajność –– projektowanie projektowanie zapewniające zapewniające naprawdę naprawdę użyteczne użyteczne owoce owoce pracy. pracy. Permakultura Permakultura jest wyłącznie wyłącznie systemem projektowania i jako taka może może być być użyta użyta wszędzie, wszędzie, nie tylko w rolnictwie czy budownictwie.
Zasoby odnawialne ●
Złap i zatrzymaj energię. W kompostowniku!
●
Nie wytwarzaj odpadów.
projektowanie ●
Od wzorców do szczegółów. Łącz elementy, które współpracują ze sobą.
●
Małe i powolne systemy są bardziej zrównoważone.
●
Stosuj i doceniaj różnorodność (zmniejsza wrażliwość na zagrożenia i wykorzystuje unikalne właściwości danego miejsca).
●
Wykorzystuj miejsca graniczne i krawędzie (efekt styku – w ekologii tendencja do wzrostu różnorodności gatunkowej i zagęszczenia organizmów na obszarze ekotonu, czyli styku dwóch lub większej liczby biocenoz - zespołów populacji organizmów roślinnych, zwierzęcych i mikroorganizmów danego środowiska, powiązanych ze sobą różnymi czynnikami i zależnościami).
●
Obserwuj zmiany.
Konkrety!
„More mulch!” ●
Funkcje ściółki: zatrzymywanie deszczówki, zmniejszanie parowania, dostarczanie składników odżywczych, zwiększanie ilości materii organicznej w glebie, żywienie i tworzenie środowiska dla organizmów żyjących w ziemi, tłumienie rozwoju chwastów i kiełkowanie nasion, równoważenie dziennych wahań temperatury, ochrona przed mrozem i zmniejszanie erozji gleby.
●
"Ogród bez ściółki wygląda dla mnie jakby był bez ubrania, jak istota która z tej czy innej przyczyny mogłaby jednak coś na siebie włożyć." - Ruth "More Mulch" Stout
„More mulch!” ●
Rodzaje ściółki: słoma, karton, zrębki drewniane, siano, liście, kora, skoszona trawa (z kosiarki), ścięta trawa (kosą, sierpem), trociny, sieczka, wełna ze strzyży, keramzyt, żwirek drewniany, chips z kokosa ("zrębki"), patyki, pocięte gałęzie...
●
Najlepiej nadają się materiały organiczne, które rozkładając się wzbogacają glebę.
rabatka
rabatka ●
„Podwyższona rabatka” pozwala na stworzenie grubej warstwy materii organicznej, która zasila rosnące w niej rośliny przez długi czas
●
Ułatwia dostęp do roślin i pozwala wykorzystać efekt krawędziowy
●
Pozwala stworzyć gildie roślinne (grupy roślin, zwierząt, owadów itd., które ze sobą współpracują)
●
Pomaga lepiej zagospodarować przestrzeń w ogrodzie
zwierzęta ●
Zwierzęta w permakulturze mogą ze sobą współpracować, spełniając kilka różnych funkcji równocześnie
●
Jednocześnie mogą zapewniać odpowiednie warunki dla siebie nawzajem
●
Zarówno dzikie zwierzęta, jak i udomowione mogą być pożyteczne jeśli ich środowisko jest odpowiednio zaprojektowane
kret ●
Spulchnia i napowietrza glebę
●
Zjada dżdżownice, larwy i poczwarki owadów, pędraki, drutowce, wije, drobne kręgowce (młode nornice i myszy), ślimaki, żaby
●
Ziemia z kretowiska bardzo dobrze nadaje się do ściółkowania; jest spulchniona, rozdrobniona i pozbawiona większości owadów i larw
jaszczurka
●
Zjada głównie bezkręgowce: pająki, owady oraz ślimaki, czasem też gąsienice.
●
Wygrzewa się na słońcu, poluje w niskiej trawie.
●
Kopie długie nory, najczęściej pod krzewami.
pszczoła ●
Murarka ogrodowa, trzmiel, oraz inne dzikie pszczoły, chociaż produkują miód tylko „na użytek własny”, są ważnymi owadami zapylającymi
●
Dzikie pszczoły zakładają gniazda w szczelinach muru, pustych otworach (np. w gałęziach, trzcinach), w ziemi; często są łagodniejsze niż pszczoły miodne
●
Wiele roślin uważanych za chwasty jest cennym źródłem pokarmu także dla pszczoły miodnej
●
Masowe wymieranie pszczół obserwowane w ostatnich latach wiązane jest ze stosowaniem pestycydów w okresie kwitnienia roślin
ropucha ●
Zwierzę – bohater: zjada ślimaki nagie!
●
Jest bardzo żarłoczna i zjada wszystkie zwierzęta, jakie znajdą się na jej drodze. Poluje na duże dżdżownice, nagie ślimaki, owady, pająki. Masowo zjada szkodniki.
●
Ropucha szara jest silnie przywiązana do miejsca, szczególnie stare osobniki.
Mieszka
w
norach
kretów
i
gryzoni
(albo
wykopanych
samodzielnie), szparach między korzeniami drzew lub w gęstych krzewach.
ptaki ●
Wróble były zwalczane w Chinach w ramach tzw. walki z czterema plagami w 1958 roku. W wyniku tej akcji, podczas której wszystkie napotkane ptaki nieustannie płoszono, tak że po kilkudziesięciominutowym przebywaniu w powietrzu spadały na ziemię martwe z wycieńczenia (wróbel w normalnych warunkach nie lata nigdy dłużej niż kilka minut), w ciągu kilku dni wytępiono prawie wszystkie wróble w Chinach. Skutki tych działań Chiny odczuły rok później z powodu plagi szarańczy. Jej larwy, pozbawione naturalnego wroga, rozpleniły się i wyjadły plony. W kraju zapanowała trzyletnia klęska głodu (1959–61), w wyniku której – jak się szacuje – zmarło 30 mln ludzi, głównie na chińskiej wsi.
kury ●
Kama „Rebel Gardener” Pawelska: „Oczywiście znoszą jajka, które są przez nas zjadane, ale równie ważną rzeczą jest nawóz, który wraz ze ściółką z kurnika trafia do ogrodu. Poza tym w świetny sposób zagospodarowują resztki ze stołu, przez co ilość organicznych odpadów kuchennych spadła nam praktycznie do zera (tę funkcję wspomaga nam też inny element - kompostownik). Kury są też pomocne przy kontrolowaniu ilości owadów w ogrodzie i pomagają spulchnić ziemię.”
konie ●
W systemie „Paddock Paradise” w Rancho Stokrotka, wybieg dla koni otacza łąkę i ogród znajdujące się wewnątrz.
●
W odróżnieniu od tradycyjnego utrzymania (boksy/padoki/pastwiska) Paddock Paradise zachęca konie do ciągłego ruchu poprzez stworzenie systemu ścieżek i strategiczne rozmieszczenie elementów takich jak paśniki, systemy powolnego żywienia, poidła, drzewa itp.
●
Połączenie Paddock Paradise i ogrodu pozwala lepiej wykorzystać przestrzeń, a taki system utrzymania koni dostarcza im stymulacji psychofizycznej bardziej podobnej do warunków naturalnych.
Życie na krawędzi...
W pojemniku ●
Nie mając ogrodu ani nawet balkonu też można hodować rośliny jadalne!
●
Na przykład: zioła, przyprawy, pomidory, paprykę, fisalis, sałatę, rukiew wodną…
●
W większych doniczkach można stworzyć małe gildie roślinne
●
W domu można także instalować systemy hydroponiczne (uprawa roślin zintegrowana z akwarium)
Eksperymentuj i obserwuj zmiany
●
Zawsze i wszędzie!
Anna juchnowicz ●
Prezentacja przygotowana na spotkanie dla początkujących permakulturystów pt. „Fajf o Permakulturze”,
w Galerii Macondo we Wrocławiu, 12 maja 2018 o godzinie 17:00
●
Autorzy ilustracji: Anna Juchnowicz (s. 1, 4, 6-10, 15-18, 21, 22, 29, 31-33, 37, 38, 53-58, 60, 61, 65); Kama „Rebel Gardener” Pawelska (s. 23, 40-44); Rancho Stokrotka (s. 47-51); Wikimedia Commons – domena publiczna (s. 27); Wikimedia Commons – Lilly M (s. 35); Wikimedia Commons – Alôsnys (s. 3); Wikimedia Commons – Ewig Lernender (s.25).
źródła ●
Permakultura [online]. Wikipedia : wolna encyklopedia, 2018-01-21 16:47Z [dostęp: 2018-05-10 09:28Z]. Dostępny w Internecie: //pl.wikipedia.org/w/index.php? title=Permakultura&oldid=52012226
●
Transition Towns [online]. Wikipedia : wolna encyklopedia, 2018-05-05 18:06Z [dostęp: 2018-0510 09:26Z]. Dostępny w Internecie: //pl.wikipedia.org/w/index.php? title=Transition_Towns&oldid=53385652
●
Essence of Permaculture – free download [online]. Oliver Holmgren, 2002-11-01 [dostęp: 201805-10]. Dostępny w Internecie: https://holmgren.com.au/essence-of-permaculture-free/
●
Paddock Paradise [online]. Jakub Gołąb, 2010-01-21. Dostępny w Internecie: http://konie.rancho-stokrotka.pl/2010/01/21/paddock-paradise/