Klimop 2018 4 by Klimop digitaal

Erkenningsnummer P408361 â&#x20AC;˘ afgiftekantoor Kortrijk Mail â&#x20AC;˘ v.u. Emmanuel Desmet, Warande 9, 8501 Heule

Kwartaaltijdschrift van Natuur.koepel vzw jaargang 28 nummer 4 oktober - november - december 2018

I N H O U D OPSTAPJES---------------------------------------------- 5 BELEID--------------------------------------------------- 6

Alles kan beter--------------------------------------------------------- 6 Betonstop nu!----------------------------------------------------------- 11

VROUWENPRAAT------------------------------------ 12 Broedende mannen en jagende vrouwen----------------------- 12

MILIEU EN BEDRIJVEN------------------------------ 15 Middelgrote windmolens krijgen de wind in de zeilen------- 15

DIE VORTE GROENE TOCH!---------------------- 16 Betong-------------------------------------------------------------------- 16

HET DNA VAN DE BRAMENPLUKKER---------- 18 Let us remember------------------------------------------------------ 18

DAG VAN DE NATUUR----------------------------- 21 IN BEELD------------------------------------------------ 22 Herfst 2017------------------------------------------------------------ 22

VOGELWERKGROEP--------------------------------- 24

Dag van de trage weg----------------------------------------------- 32

PLANTENWERKGROEP----------------------------- 34 Terug naar Leiekant-------------------------------------------------- 34

DOOR DE BOMEN HET BOS ZIEN-------------- 36 Beuken------------------------------------------------------------------- 36

WERKGROEP NATUURFOTOGRAFIE----------- 38 Fotografeer je mee?--------------------------------------------------- 38

LANDSCHAP IN BEELD----------------------------- 40 Overstroming in beeld------------------------------------------------ 40

PADDENSTOELENWERKGROEP----------------- 42 Paddenstoelen in de Libel in Kortrijk----------------------------- 42

ZOOGDIERENWERKGROEP---------------------- 44 Nacht van het Zoogdier--------------------------------------------- 44

OP STAP MET ELS------------------------------------- 46 Er is geen tijd genoeg meer---------------------------------------- 46

UIT DE VERENIGINGEN---------------------------- 49 Natuurpunt De Vlasbek--------------------------------------------- 49 Natuurpunt Zwevegem---------------------------------------------- 50 Natuurpunt De Buizerd--------------------------------------------- 51 Natuurpunt Wevelgem---------------------------------------------- 52 Velt------------------------------------------------------------------------ 54

Vogels in onze streek------------------------------------------------- 24 Djoni award 2018---------------------------------------------------- 25

BIJENWERKGROEP----------------------------------- 26 Maak je eigen bijenparadijs---------------------------------------- 26

TRAGE WEGEN--------------------------------------- 29 Een lappendeken-wandeling in Rekkem------------------------ 29

ACTIVITEITEN----------------------------------------- 56

E VE N VOO R S TELLEN / DIRK VERGOTE//

Ken jij Dirk Vergote al? Dirk werkte voor het stadsbestuur in Menen maar geniet sinds 1 februari van zijn pensioen. En dus heeft hij wat meer tijd over voor z’n passie: fotografie. Hij is dan ook al vele jaren actief als secretaris van de fotoclub Digitaal Zien Lauwe. Zijn dochter Elien en kleinzoon Marcel hebben al meermaals voor zijn lens geposeerd. Geen enkele, plant of paddenstoel is veilig voor deze fervente macrofotograaf. Op de nieuwjaarsreceptie van Natuur.koepel werd hij door een groep natuurfotografen aangesproken om mee te helpen bij de oprichting van een natuurwerkgroep fotografie in Zuid-West-Vlaanderen. Sindsdien is hij één van de enthousiaste trekkers van deze jonge werkgroep die er binnenkort een eerste succesvol werkingsjaar opzitten heeft. Dirk is dan ook de bezieler van de vele activiteiten met de werkgroep natuurfotografie. Ook in deze Klimop kan je hem terugvinden met één van zijn bijdrages. Vanuit Natuur.koepel hopen we dat hij nog veel mensen warm kan maken om aan te sluiten bij onze jongste natuurwerkgroep in Zuid-West-Vlaanderen! ■

•

Nu de herfst aanbreekt en er steeds minder insecten in de natuur te vinden zijn, schakelen vogels die bij ons overwinteren vaak over van insecten op zaden. De grote bonte specht is zo’n flexibele rakker die meegraait wat er in zijn omgeving te vinden valt. Een maïskorrel openbreken, is een koud kunstje voor deze doorwinterde timmerman. grote bonte specht © Danny Vandekerckhove

E D I TO R I A A L

VOORWOORD KLIMOP Beste Klimoplezer, Deze dagen zien we veel mooie en lachende gezichten op verkiezingsborden en verkiezingsreclames. Goed menende mensen die beloven al onze problemen op te lossen? Ik mag het hopen, want de toestand van natuur en klimaat is stilaan dramatisch aan het worden en zou dus prioriteit nummer 1 moeten zijn. Zijn wij aan het overdrijven? Ik vrees van niet, deze zomer konden we voelen wat wetenschappers ons al lang aan het zeggen zijn: de klimaatverandering is ook hier bezig en is niet meer te stuiten. De droogteproblematiek was terecht maanden lang een hoofditem. De wetenschap hierover is zeer duidelijk: deze klimaatproblemen zullen zich niet meer vanzelf oplossen, ze zullen enkel toenemen de volgende tientallen jaren. Om bang van te worden? Misschien wel, de les hieruit is dat we meer vooruitziend moeten zijn en dat het klimaatprobleem langs alle kanten zal moeten aangepakt worden. Het wordt daarom de hoogste tijd dat er naast maatregelen om de CO2-uitstoot te doen dalen en finaal te stoppen, er een nieuw beleid komt om de gevolgen en de leefbaarheid van onze contreien te garanderen (in het jargon : klimaatadaptatiemaatregelen). Er is daarvoor gedurfde, vernieuwende wetgeving nodig, waarvan bv. de betonstop er één van is. Deze is dringend nodig omdat Vlaanderen schreeuwlelijk aan het worden is en we hiermee veel mobiliteitsproblemen veroorzaken. Maar de betonnering van Vlaanderen stopzetten is ook van het grootste belang om ervoor te zorgen dat bv. het grondwater kan aangevuld

worden bij regenval. De resterende open ruimtes zijn de infiltratiegebieden waardoor het regenwater in de grond kan dringen om de grondwater reserves aan te vullen. De gevolgen van een lange droogte hebben we al aan de lijve kunnen ondervinden. Onze grondwater reserves zijn letterlijk veel geld waard. De ernst van dit probleem is nog niet doorgedrongen. Ook in onze streek wordt nog steeds massa’s geld en tijd verspild om dikke boeken te schrijven over grote projecten die geen enkel direct resultaat opleveren voor onze watervoorraad. Open ruimte wordt nog steeds zonder nadenken opgeofferd aan lucratieve bestemmingen. Ondertussen denken onze beleidsmensen dat ze goed bezig zijn. Hetzelfde fenomeen zie je bij de diensten stedenbouw en milieu van gemeenten en steden: er is een absolute pleinvrees of onwil om verder te gaan dan wat het huidig wettelijk kader oplegt, terwijl het duidelijk is dat veel wetgeving volledig achterhaald is en geen rekening houdt met een aantal snel veranderende omstandigheden . Daarom zijn de komende verkiezingen ook zo belangrijk: we hebben nood aan een nieuwe generatie politici die de dringende problemen van deze tijd begrijpen en hard willen werken aan echte oplossingen. Beste Klimoplezer, bij deze de vraag aan jullie allen, help ons mee de betonstop en andere beleidsdossiers op de politieke agenda te plaatsen en te laten uitvoeren. Ik hoop dat deze Klimop jullie de nodige inspiratie zal geven in het belang van iedereen.

KRISTINA NAEYAERT VOORZITTER NATUUR.KOEPEL VZW

BESTEL JOUW INHEEMS PLANTGOED VIA

WWW.MAAKHETGROENER.BE

3•

DE STILSTE PELLETKACHEL

MET AANGENAME STRALINGSWARMTE

RIKA DOMO

www.stroomop.be

Help mee de klimaatdoelstellingen te halen samen met Stroomop. Kies voor pellets, de milieuvriendelijkste brandstof.

O P S TA P J E S

MARIUS DE BOSSCHER (°2004) uit Sint-Denijs, houdt van basket, drummen, lezen en schrijven, kreeg de liefde voor natuur met de paplepel binnen.

ZO M E R H E R I N N E R I N G E N Het is alweer herfst, maar de herinneringen aan een fantastische zomer zijn nog heel levendig. Een deeltje van die zomer bracht ik door in Schotland. Ik ben een echte waterrat en van zodra het kan, moet ik de zee in, koud water of niet. Bij het huis waar we logeerden, was er ook een afgelegen strandhut vol verrassingen. Een surfplank bijvoorbeeld. Ik nam die surfplank mee op de kalme zee en peddelde een heel eind weg. Toen zag ik plots in de verte boven de baai een visarend bidden. Beetje bij beetje kwam hij dichterbij tot hij bijna boven mijn hoofd hing. Zo mooi! Ik kende de visarend alleen maar door hem bij ons sporadisch te zien doortrekken in de herfst. De vakantie werd niet alleen door deze waarneming, maar ook door vele andere, een topvakantie met meer dan genoeg zon om een sombere herfst te overbruggen.

WIJF “Veelwijverij, meerdere vrouwtjes bij één mannetje.” Komiek Begijn Lebleu had mijn aandacht getrokken in zijn vogelpodcastreeks ‘Fwiet! Fwiet!’. Een echte aanrader trouwens. Ik vond het op z’n minst een kleurrijk woord. Internet leerde me dat ‘wijf ’ begin vorig eeuw nog een neutrale betekenis had. Dat is vandaag toch anders. Ik was ook benieuwd naar de tegenvariant voor meerdere mannetjes bij één vrouwtje: veelmannerij, bijvoorbeeld bij de honingbij of onze gedomesticeerde kat. Man man, wie bedenkt dat? Veelmachosopeenrij is misschien een eerlijkere term? Zelfs bij het schijnbaar trouwe koppeltje koolmees in je tuin blijkt bijna de helft van het nest een andere vader te hebben dan degene die plichtsbewust het eten komt brengen. Maar mijn vrouw mag gerust zijn. Ik heb genoeg aan één topwijfje! En gelukkig lijken m’n kinderen duidelijk op mij… of dat maak ik mezelf toch wijs.

BART GOETHALS is een duizendpoot: papa van 4, directeur van een secundaire school, (food)blogger op ‘Tuur met pruimen’ én als natuurgids kun je hem vaak in de Bonte Os (Deerlijk) treffen.

PA N I E K O P D E S P E E L P L A AT S NANCY DEWAELE is een groen geëngageerde kleuterjuf in Waregem en een enthousiast bestuurslid bij de plaatselijke Natuurpuntafdeling.

“Juf Nancy, er zit een egel vast in de draad!” Het gezellig keuvelen bij een kopje koffie of sapje met groot/ouders werd onderbroken. De 1ste schooldag… Paniek op de speelplaats… Waar? Hoe? Met zijn spitse snuit? Een natuur-liefhebbende papa stelt iedereen gerust “Ie zal wel achteruit stappen.” Inderdaad… J “Ocharme”, dacht ik, “vorige week bijna op mijn riek gespiesd tijdens de speelplaatswerken. Vandaag verstoord in het compostvat door al dat joelend jeugdig enthousiasme.” De natuur heeft het hard te verduren! De verschroeiende hitte, oprukkend beton, kappen van bomen, het ‘klinisch’ proper willen houden van tuinen,… In mijn eigen ecologische tuin probeer ik respectvol biodiversiteit te laten groeien. Ik werd beloond met wilde orchideeën, een egelfamilie, keizersmantel, iepentakvlinder,… Ondertussen zien de kleuters in de klas hoe een geplukt bloemetje verschrompelt en werd een spinnetje op tijd gered van maatje 25. Misschien breng ik later voor de oudsten het prentenboek ‘Hé kleine mier’ (Philip en Hannah Hoose) eens mee? Werk ik het thema spinnen in de herfst uit? Observeren… leren… respecteren… Wat je niet kent, boezemt vaak angst in. En dan… komen de verkiezingen voor het schoolparlement eraan! Spandoeken, slogans, briefjes met foto en programmapunten. Naast de klassieker ‘meer frietjes op school’ worden de laatste jaren ook groene thema’s als verkiezingspunt aangehaald. Onze (klein)kinderen zijn de toekomstige volwassenen! En jij? Stem jij ook voor #natuurdichtbijmij?

BELEID

ALLES KAN BETER

INSPANNINGEN VAN LOKALE BESTUREN OP VLAK VAN NATUUR, MILIEU EN KLIMAAT ONDER DE LOEP Binnen een kleine twee weken is het weer zover. Dan kiezen wij allen welke politici de komende 6 jaren aan het roer van ons dorp, stad of provincie zullen staan. In het voorjaar lanceerde Natuur.koepel haar verkiezingsmemorandum. Dit actieplan bevat een aantal heel concrete ideeën en werkpunten die we aanreiken aan de toekomstig verkozen politici om van Zuid-West-Vlaanderen een leefbare regio te maken met voldoende natuur in de buurt én met een ambitieus milieu- en klimaatbeleid. Maar wat maakten de Zuid-West-Vlaamse steden en gemeenten er zelf van de afgelopen legislatuur? Het is duidelijk dat er tot hiertoe nergens genoeg gedaan werd. Natuur.koepel en de Natuurpuntafdelingen uit de regio gingen toch op zoek naar de spaarzame goede initiatieven. Lees hier het resultaat van onze toetsing aan ons verkiezingsmemorandum (in de tekst cursief weergegeven) en de memoranda van de verschillende Natuurpuntafdelingen. ven of te dimmen (bv. Avelgem, Kortrijk, Wevelgem, Kuurne). Al worden deze plannen soms teruggeschroefd onder druk van buurtcomités voor wie het gevoel van onveiligheid sterk toeneemt. Nochtans tonen studies aan dat er geen impact is op de criminaliteit en verkeersveiligheid. Een echte klimaatpionier uit Zuid-West-Vlaanderen is de gemeente Kuurne. Deze legislatuur werd een warmtenet aangelegd en konden Kuurnse inwoners, bedrijven of verenigingen mede-eigenaar worden van zonnepanelen op openbare gebouwen. Dit systeem van participatie levert groene en financiële winst op voor de gemeente en haar inwoners en is een voorbeeld van een vernieuwende aanpak. De Oude Leiearm in Kuurne, nog steeds bedreigd. © Johan Staelens

VOER EEN KLIMAATBELEID • Doe aan energiebesparing bij openbare gebouwen, verlichting en help de bevolking hiermee hetzelfde te doen. • Ga voor maximale uitbouw van hernieuwbare energie: streef naar zonnepanelen op alle gebouwen – overheidsgebouwen, scholen, privé en werk actief mee aan windenergieprojecten. Betrek de bevolking via het coöperatief model en werk zo nodig over gemeentegrenzen samen. Zoek naar mogelijkheden voor warmtenetten. • Stel een klimaatadviseur aan die actief de bevolking aanspreekt en ondersteunt om eigen initiatieven te nemen. • Zet mensen op de fiets, ontwikkel een innovatief verkeersvriendelijk fietsbeleid en promoot het openbaar vervoer. • Stimuleer het gebruik van elektrische voertuigen door uitbouw van oplaadpunten. • Vergroen de straten en zorg voor groene corridors. • Creëer ruimte voor water, waterinfiltratie en zorgt voor waterdoorlatende verhardingen. De klimaatverandering blijft voor veel politici nog steeds een ver van hun bed show. Nochtans is de opwarming van de aarde voor iedereen zichtbaar. Een drastische aanpak is urgent en dat vraagt een veel hogere inzet! Initiatieven als ZeroRegio, het Klimaatmanifest, de RenovatieCoach of het Burgemeestersconvenant juichen we zeker toe maar blijven vaak nogal theoretisch en kleinschalig. De wil om écht iets te veranderen en ons huidig denken om te slaan, ontbreekt nog bij de meeste besturen. We moeten het dus stellen met kleine initiatieven: zo hebben verschillende gemeenten ervoor gekozen om de openbare verlichting ’s nachts te do-

•

Maar we blijven ook zitten met de luchthaven van Wevelgem, verlieslatend, maar kunstmatig en ongevraagd in stand gehouden door de belastingbetaler, terwijl de verdere uitbouw van zo’n kleine regionale luchthaven absoluut niet te rijmen valt met een ambitieus klimaatbeleid. Stel je eens voor welke maatschappelijk echt relevante energie- en transitieprojecten je op dit terrein zou kunnen realiseren?

ZORG VOOR MEER NATUUR OP WANDELAFSTAND EN MEER GROEN IN HET BUITENGEBIED • Ga voor meer natuur en bos in de regio op wandelafstand – ook speelnatuur. • Stimuleer bedrijven, landbouwers, huishoudens en kennisinstellingen om hun ‘groene ruimten’ ecologisch in te richten en waar mogelijk worden ze logistiek en financieel ondersteund. • Bescherm mee de natuurwaarden in het buitengebied, ontwikkel een subsidiereglement voor kleine landschapselementen (hagen, bomen, poelen ...) en voer er promo voor. • Richt de openbare ruimte natuurvriendelijk en biodivers in en leg veel nieuwe waterpartijen aan. • Wees zorgzaam met oude bomen en landschapselementen. • Onderzoek elk verloren hoekje op een natuurvriendelijker inrichting. Natuur op wandelafstand is één van de topprioriteiten voor Natuurpunt en het is dus ook logisch dat we dit thema van dichtbij opvolgen. Het hoeft geen betoog meer dat natuur en bos in de buurt niet enkel goed is voor de biodiversiteit maar ook voor de geestelijke en lichamelijke gezondheid van ons allen. De vrijwilligers

BELEID

van Natuurpunt doen zelf zoveel mogelijk om meer en betere natuur in Zuid-West-Vlaanderen te creëren en kijken dan ook met argusogen naar wat de gemeenten op dit vlak realiseren. En dat kan nog veel beter. Ondanks het feit dat er in de meeste gemeenten een subsidiereglement is rond kleine landschapselementen (hagen, houtkanten, poelen,…), ontbreekt een actief beleid om deze stapsteentjes op te waarderen, aan te leggen, te herstellen of te behoeden voor verdere degradatie. En ook de opvolging van de verplichte aanleg van groenschermen zoals bv. bij het plaatsen of uitbreiden van loodsen gebeurt nog veel te weinig. In Kortrijk is er een mooi voorbeeld van een goede opmaak van een inrichtings- en beheerplan voor de Heulebeek en ook de inrichtingsstudie van het stadsgroen Ghellinck is een primeur. In de gemeente Zwevegem is er de aankoop van een terrein van 1,5 hectare in Otegem om in te richten als speelbos. En in Izegem werd het park Blauw Huis opengesteld voor het publiek en had men aandacht voor de ecologisch kwetsbare gedeelten van het park. Toch laten de lokale besturen nog te vaak kansen liggen om waardevol groen in verstedelijkt gebied te creëren. Zo opteert Kuurne (maar ook vele andere gemeenten) steevast voor een steriele grasmat (die niets bijbrengt aan de natuur en veel kost aan onderhoud) in plaats van het inzaaien met bloemrijke grasmengsels. Nog in Kuurne zou de Vlindertuin een mooi voorbeeld kunnen zijn van waardevol groen in de stad. Helaas is deze Vlindertuin nog steeds niet gerealiseerd. Ook in Harelbeke waar een stadsvernieuwingsproject nabij de Leie loopt, wordt het zoeken naar het groen tussen het beton. Elke gemeente zou de oefening kunnen maken en jaarlijks een aantal ‘verloren’ hoekjes ecologisch inrichten en beheren. En als er dan ook nog goed en correct met de buurt gecommuniceerd wordt krijg je na verloop van tijd zelfs de meest sceptische burgers mee! Helaas handelen lokale besturen in groendossiers nog al te vaak à la tête du client. Men knijpt een oogje dicht of gaat blindelings mee in de vraag van buurtbewoners die klagen over een ‘vuil hoekje’ of teveel bladeren in de straat. Bomen worden op vraag van burgers veel te snel gerooid. Of zoals in Ingelmunster, waar veel te veel bomen gekapt werden onder de noemer “ziek”. In Avelgem werden op vraag van de gemeente bijna alle oude lindes gekapt worden langs de gewestweg. Gelukkig konden we tijdig tussenkomen en ging het Vlaamse gewest over tot selectieve kapping.

ADOPTEER EEN SOORT • Adopteer soorten i.s.m. Natuurpunt en bescherm deze “koestersoorten” met de nodige

maatregelen en campagnes. Bvb. steenuil, eikelmuis, oranjetipje, zwaluwen,… • Onderteken een lokaal biodiversiteitscharter met uw Natuurpunt afdeling met acties die je vanuit je gemeente zal ondernemen voor bepaalde doelsoorten. Zuid-West-Vlaanderen vormt niet echt het biotoop voor grote aantallen zeldzame soorten. Toch komen ook hier nog heel wat soorten voor die extra bescherming verdienen. Vaak gaat het om specifieke beschermingsmaatregelen die al met een beperkt budget gerealiseerd kunnen worden. En hier en daar gebeurt dat ook, al is het vaak Natuurpunt die de drijvende kracht is, al dan niet ondersteund door het Stadlandschap Leie en Schelde. Zo maakte Kortrijk verder werk van haar bijenplan waarbij Jens D’Haeseleer van Natuurpunt Studie in opdracht van de stad Kortrijk gebieden inventariseerde om dan advies te geven over inrichting en beheer. Ook in Izegem en Ingelmunster ijvert de gemeente voor het behalen van het label als bijenvriendelijke gemeente. In Deerlijk werd een gierzwaluwenkolonie beschermd tijdens en na restauratiewerken aan de kerk. In Lendelede zette de gemeente zich, onder impuls van een enthousiaste milieuambtenaar, goed in voor het steenuilenproject. In Wevelgem doet men dan weer hard zijn best om te helpen bij de paddentrek en werden dit jaar zelfs op vraag van Natuurpunt enkele straten tijdelijk afgesloten. En Harelbeke doet al vele jaren inspanningen om de slechtvalk in de kijker te zetten.

↑

De oermoerassen van het Wijmelbroek gaven afgelopen zomer hun geheimen prijs. Dit gebied is een mooi voorbeeld van wat er kan gerealiseerd worden bij een goede samenwerking tussen gemeente en natuurvereniging. © Kristina Naeyaert

↙

Toekomstgericht inrichten van steden. © Kristina Naeyaert

Toch zijn er nog zoveel ‘geschikte’ soorten in Zuid-West-Vlaanderen waar acties voor nodig zijn. Leeuweriken in het open landbouwgebied ten zuiden van Kortrijk en ten noorden van Wevelgem, de eikelmuis in verschillende gemeenten in onze regio of de vleermuizen in Park Casier in Waregem om maar enkele te noemen. Het zou mooi zijn mochten meer besturen ervoor kiezen om lokale biodiversiteitscharters met Natuurpunt af te sluiten en daar specifieke acties voor doelsoorten in op te nemen. In Limburg zijn een aantal mooie voorbeelden hoe gemeenten echt uitpakken met hun koester- of adoptiesoort.

7•

BELEID kocht en ingericht worden. Want het is vaak die broodnodige financiële ondersteuning die we missen. Afgelopen 2 jaren kocht Natuurpunt in Zuid-West-Vlaanderen meer dan 10 hectare aan grond om natuurvriendelijk in te richten en te beheren. Naast al dat werk blijven de vrijwilligers van Natuurpunt vaak ook met financiële zorgen zitten. Zo ontving Natuurpunt voor recente aankopen in Waregem en Spiere-Helkijn 0 euro gemeentelijke subsidies. Politici moeten veel meer de maatschappelijke voordelen van dit soort aankopen inzien en ze dan ook naar waarde ondersteunen. Vergelijk maar eens de budgetten voor andere thema’s in de gemeente en weeg die af tegenover de investeringen voor natuur.

↑

De Borreberg in Vichte, waar Natuurpunt en de gemeente een mooi stukje natuur in de stad creëerden. © Nik Dooms

↘

Vrijwilligers van Natuurpunt investeren heel wat vrije tijd ten dienste van de maatschappij. Het wordt tijd dat de lokale besturen dit engagement nog meer naar waarde schatten. © Siegfried Desmet

ZIE DE NATUUR- EN MILIEUBEWEGING ALS EEN VOLWAARDIGE PARTNER • Betrek de natuur-en milieubeweging van bij het begin bij relevante dossiers zoals inrichting van industrieterreinen, verkavelingen, groenparken,… • Help Natuurpunt, ook financieel, voor de realisatie of onderhoud van natuurgebieden – stel een subsidiereglement op om nieuwe aankopen van natuur te kunnen ondersteunen. Natuurpuntafdelingen hebben heel wat knowhow over inrichting, beheer en bescherming van natuur en milieu maar worden toch nog veel te weinig betrokken bij relevante dossiers. Nochtans komt Natuurpunt op voor het algemeen belang en zouden lokale overheden baat hebben bij het volgen van dit advies. Helaas worden de beleidskeuzes van lokale besturen nog al te vaak beïnvloed door gelobby vanuit de bouwen vastgoedsector, de industrie en de landbouw of gewoon gedateerd gedachtegoed. Een voorbeeld hiervan is het Guldensporenpad in Avelgem waarbij de gemeente en de provincie vasthouden aan de verharding van het fietspad in plaats van een ecologisch alternatief dat comfort én natuurlijke schoonheid biedt aan fietser en wandelaar. Maar er zijn ook goede voorbeelden in de regio; met de aankoop van het Schuttershuisje en inrichting als natuureducatief centrum kiest de gemeente Ingelmunster ervoor om de Mandelhoek verder op te kaart te zetten. In Deerlijk is al jarenlang een positieve samenwerking tussen de gemeente en Natuurpunt over de inrichting en het beheer van het Wijmelbroek en de Wilgenhoek. Ondertussen groeide het Wijmelbroek uit tot schoolvoorbeeld van natuur in de buurt. In Waregem kwam er, dankzij initiatief van Natuurpunt Waregem, schot in het dossier van de Zavelput waardoor de natuurwaarde van dit gebied opnieuw zou moeten verhogen. En in Kortrijk is er de samenwerkingsovereenkomst tussen de stad en Natuurpunt en werden het Groenfonds en de NatuurbanK opgericht, financiële potten waarmee natuurgebieden kunnen aange-

LAAT DE PROVINCIEDOMEINEN IN ZUID-WEST-VLAANDEREN GROEIEN • Realiseer mee de uitbreiding van Bergelen en De Gavers om hun draagkracht voor recreatie te vergroten. • Zorg voor voldoende zones met effectief natuurbeheer voor meer biodiversiteit. Wie soms gaat wandelen in De Gavers heeft het ongetwijfeld al gemerkt. De draagkracht van dit provinciale domein wordt serieus overschreden. De ingrijpende infrastructuurwerken van de laatste jaren hebben niet enkel impact op de nog resterende natuurwaarde, ze genereren ook veel meer bezoekers dan het domein aankan. In stilte genieten van het beetje natuur dat er nog is kan bijna niet meer. Natuur.koepel wil dat snel werk gemaakt wordt van de geplande uitbreiding van het domein en dat de extra ruimte ook effectief in doordacht natuurbeheer komt. Dit geldt trouwens ook voor het Bergelendomein in Gullegem dat dezelfde weg opgaat.

GEEF ACTIEVE STEUN AAN HET PROJECT RIVIERHERSTEL LEIE IN HET KADER VAN HET SEINE-SCHELDEPROJECT • Werk mee met de Vlaamse overheid voor de realisatie van het beloofde natuurherstel langs de Leie. Na jarenlang treuzelen stelt de Vlaamse overheid de realisatie van 500 ha natuurherstel in de Leievallei niet meer in vraag. Tijd dat ook de betrokken gemeenten en steden het Leieproject actief gaan steunen en zien als een unieke kans om de omgeving van hun gemeente of stad op te waarderen. De komende legislatuur zullen er realisaties op het terrein komen, liefst mét de lokale besturen, maar als het moet zonder.

STREEF NAAR EEN VERSNELDE REALISATIE VAN HET STADSRANDBOS IN KORTRIJK EN MENEN • Steun de Vlaamse overheid actief voor een versnelde volledige realisatie van het Stadsrandbos (250 ha) in Kortrijk en Menen. Het Stadsrandbos in Kortrijk en Menen is één van de langlopende natuurdossiers uit de regio. In 1998 al werd beslist om een 250 ha groot stadsrandbos aan te leggen tussen Kortrijk en Menen. Toch is twintig jaar later nog steeds maar 1/3e aangeplant. Er is bij de bevolking nochtans veel draagvlak voor dit dossier. De steden Kortrijk en Menen zouden nog meer druk moeten zetten op de Vlaamse overheid om dit dossier eindelijk volledig te realiseren en de bevolking het bos te geven waar ze recht op hebben.

•

BELEID ZORG VOOR EEN DEGELIJKE RUIMTELIJKE ORDENING • Zorg voor een effectieve realisatie van natuurbestemmingen op het gewestplan en vergroot het openbaar domein in de kernen door kleinschalige groenprojecten. • Schrap zoveel mogelijk woon- ( en woonuitbreidings)- en industriegebieden en zet in op ontwikkeling naar open ruimte. • Begin de betonstop nu: streef naar een degelijke ruimtelijke ordening met een kwaliteitsvol landschap - ga zuinig om met bebouwing! • Stimuleer korte keten (en bio-) landbouw in de stadsomgeving. Zuid-West-Vlaanderen is nu al één van de meest verstedelijkte regio’s van Vlaanderen en toch verdwijnt hier nog jaarlijks 81 hectare aan open ruimte (zie artikel blz. 11). Er moet veel meer ingezet worden op de ontwikkeling van kwaliteitsvol landschap, niet in rapporten en studies, maar effectief op het terrein. Kortrijk en Kuurne hebben dit al begrepen en schrapten al enkele woonuitbreidingsgebieden om te behouden als open ruimte. Ook Zwevegem nam haar verantwoordelijkheid voor de realisatie van de nabestemming van de site in de Kwadestraat na de kleiontginning. Daar is nu een natuurgebied van ongeveer 5 hectare in ontwikkeling met een grote waterplas, hoogstamboomgaard en hooilanden. Maar er liggen nog andere belangrijke dossiers rond ruimtelijke ordening te wachten: zo dient in Lendelede werk gemaakt te worden van de groene nabestemming van het stort en omgeving en dient er in Zwevegem een oplossing te komen voor de ontsluitingsweg in Moen, waarbij het Habitatrichtlijngebied maximaal ontzien dient te worden. En in Kuurne dient de originele bestemming van het Vlaspark goed in het achterhoofd gehouden te worden. Hier riskeert men in één van de laatste openruimtegebieden in de Leievallei van Kuurne te zwichten voor commerciële druk in een gebied dat eigenlijk moet ontwikkeld worden in functie van zachte recreatie met respect voor natuur en vlaserfgoed. In Menen en Kortrijk hebben de steden als compensatie voor de uitbreiding van de LAR zone elk 700.000 euro gekregen van de projectontwikkelaar, met de uitdrukkelijke wens dat dit zou worden ingezet voor compensatie van open ruimte. Tot vandaag werd hiermee nog geen enkel extra groengebied aangelegd.

VOER EEN POSITIEF TRAGE WEGEN BELEID • Bouw het trage wegennetwerk uit als een verkeersveilig alternatief én een toeristische trekpleister. • Maak onwettig afgesloten wegen terug open en geef hier als overheid een duidelijk signaal aan privépersonen.

individuen met persoonlijk belang (landbouwers, rijke industriëlen,…). Nog al te vaak zien we dat een gemeentebestuur onder hun druk zwicht en weigert om wettelijk toegankelijke voetwegen opnieuw te openen. Zo heeft de gemeentelijke werkgroep trage wegen in Zwevegem niet één voetweg opgewaardeerd of opnieuw opengesteld, ondanks de inzet van de vertegenwoordiger van Natuurpunt. Ook in Avelgem hebben de vertegenwoordigers van de werkgroep trage wegen van Natuurpunt heel wat tijd en energie in inventarisaties en overleg gestoken, maar toch is nog amper werk gemaakt van de effectieve realisatie van een fijnmazig netwerk in het buitengebied. En ook in Ingelmunster is er amper vooruitgang op het vlak van trage wegen. Het goedkeuren van een nieuwe visie rond trage wegen na uitvoerig advies van alle adviesraden en belangengroepen was een goede start, maar heeft nog geen winst op het terrein opgeleverd. Waarom niet gaan voor de ambitie om in elke gemeente op jaarbasis twee afgesloten voetwegen opnieuw te openen? De gemeente Anzegem toont dat het wel kan; de aanleg van het Kasselrijbeekpad in Vichte, het onderhoud van de vele stapsteentjes en de zachte ring rond Anzegem zijn maar enkele inspirerende voorbeelden. En in Spiere-Helkijn heeft de gemeente ervoor gezorgd dat de Ekeweg langs de Ekebeek weer toegankelijk gemaakt werd en opnieuw opgenomen werd in het wandelnetwerk ‘Land van Mortagne’.

↑

Verdwijnt het Guldensporenpad in Avelgem binnenkort onder een laag beton? © Dirk Libbrecht

↓ Het recent aangekochte natuurgebied ’t verdriet in Waregem nadat het gemaaid werd door de terreinploeg van Natuurpunt. Voor de aankoop van dit gebied ontving Natuurpunt 0 euro gemeentelijke subsidie. © Natuurpunt Waregem

Het is aan de burgers om op 14 oktober de juiste keuze te maken en aan de verkozen politici om de komende legislatuur werk te maken van een doordacht natuur- en milieubeleid waar mens en dier beter van wordt. En dat in samenspraak met de natuurverenigingen. Wij zijn er in elk geval klaar voor en willen de expertise en de inzet van onze vrijwilligers graag inzetten voor de gemeenschap. NATUUR.KOEPEL VZW

In enkele gemeenten werden werkgroepen opgericht rond trage wegen en werden inventarissen van de trage wegen opgemaakt, maar toch blijven de realisaties uit. De inventarisatiekaarten bevatten lang niet alle trage wegen en de werkgroepen worden sterk beïnvloed door een aantal

9•

BETONRAPPORT VLAANDEREN

LANDBOUW

NATUUR

BETONSNELHEID

14% VERHARD

6 hectare/dag

(WONINGEN, GEBOUWEN, STRATEN,

OPEN RUIMTE DIE ELKE DAG VERLOREN GING

PARKINGS)

TUSSEN 2005 - 2015

LEEFDICHTHEID

33% RUIMTEBESLAG

25 inwoners

(WONEN, WERKEN, MOBILITIET, RECREATIE)

PER HECTARE BEBOUWDE OPPERVLAKTE

DE OPLOSSING Compacte kernen in dorpen en steden

Niet bouwen in bos, overstromingsgebied of slecht bereikbare plaatsen

BOUWGR

OND

TE KOOP

57.500 hectare overtollige bouwgrond schrappen

â&#x20AC;¢

Meer sociaal leven

Goedkope infrastructuur

Beter bereikbaar

BELEID

BETONSTOP NU!

ZUID-WEST-VLAANDEREN VERLIEST ELKE DAG 2.230 VIERKANTE METER AAN OPEN RUIMTE! De Vlaamse regering heeft bepaald dat er tegen 2040 geen nieuwe open ruimte meer aangesneden zal worden (vandaag is dat nog 6 hectare per dag), maar het zullen de steden en gemeentes zijn die de betonstop in de praktijk moeten brengen. Natuurpunt heeft de cijfers voor het eerst op gemeenteniveau berekend en gebundeld in een betonrapport. Bedoeling is om de betonstop bij gemeenteraadsverkiezingen in de lokale bestuursakkoorden te krijgen. Elke dag verdwijnt er in Zuid-West-Vlaanderen maar liefst 2230 vierkante meter open ruimte. Dit komt neer op 81 hectare per jaar. Hallucinante cijfers die weliswaar iets lager liggen dan het Vlaamse gemiddelde maar dit komt omdat de verhardingsgraad in onze sterk verstedelijkte regio met 22% al reeds ver boven het Vlaamse gemiddelde van 14% ligt. Niettegenstaande deze al zeer hoge verstedelijkingsgraad ligt er in Zuid-West-Vlaanderen toch nog 2730 hectare open ruimte ingekleurd als bouwgebied, grond waar verharding juridisch nog mogelijk is. Willen we de resterende open ruimte bewaren dan moeten we vandaag starten met een betonstop beleid! Verschillende steden en gemeentes in Zuid-WestVlaanderen schrapten al beperkte oppervlaktes woonuitbreidingsgebied. Een eerste stap in de goede richting, maar de denkoefening moet breder. Waar kan er verdicht worden? Hoe kan een verdere versnippering van de open ruimte en de natuurlijke structuur vermeden worden? Waar kan in deze sterk verstedelijkte regio natuur en bos bijkomen?

periodes van hitte, felle neerslag en overstromingen. Natuurpunt biedt steden en gemeentes met het betonrapport concrete cijfers én een stappenplan om vandaag al werk te maken van de betonstop.

EN NU? Met de actie ‘Natuur dicht bij mij’ willen Natuurpunt, Velt en Bos + burgers aansporen om hun dromen over de toekomst van hun gemeente te delen via sociale media met lokale politici, door een landschap met emoji’s te maken en af te sluiten met de hashtag natuurdichtbijmij. Op die manier willen de organisaties duidelijk maken dat ruimtelijke ordening en natuur een thema is dat bovenaan de lokale politieke agenda hoort. Al in meer dan 79 gemeentes hebben lokale afdelingen hun lokaal memorandum gepresenteerd, waarmee ze hun dromen voor de gemeente uit de doeken doen. Het memorandum voor Zuid-West-Vlaanderen kun je hier terugvinden: www.natuurkoepel.be/memorandum Meer info: www.natuurpunt.be/betonrapport

BETON: EEN VLAAMS PROBLEEM In gans Vlaanderen verdwijnt er elke dag 6 hectare onder het beton. In geen enkele Europese regio wordt zo kwistig met open ruimte omgesprongen. Dat dreigt Vlaanderen onleefbaar te maken: met veel fileleed, torenhoge infrastructuurkosten, een ongezonde leefomgeving en versnipperde natuur tot gevolg. Een gebetonneerde omgeving kan zich bovendien erg slecht weren tegen de gevolgen van de klimaatveranderingen:

De betonsnelheid in onze regio (aantal m2 open ruimte die elke dag verloren gaat © Betonrapport Natuurpunt 2018

11•

V R O U W E N P R A AT

BROEDENDE MANNEN EN JAGENDE VROUWEN SCARLETT VANUXEM

↗ koppel smienten © Seppo Leinonen www.seppo.net →

Goudsnip mannetje © Jason Thompson

•

Mijn collega’s, die voornamelijk progressieve Gentenaren zijn, kijken me hoofdschuddend aan wanneer ik hen zeg dat strijken geen mannenwerk is en vuilbakken buitenzetten niet voor vrouwen is. Het traditionele rollenpatroon, dat in West-Vlaanderen misschien nog iets meer ingebakken zit dan elders, wordt met een frons aankeken. “Nieuwe mannen, zorgende vaders en lieve mama’s die het moederschap combineren met een veeleisende carrière zijn de nieuwe cultuurhelden van onze tijd. Ze voeden het idee dat de gedragspatronen van vrouwen en mannen sterk naar elkaar zijn toegegroeid, dat de kloof tussen de leefwereld van vrouwen en mannen erg klein geworden is. Maar is dat ook zo?” (Glorieux I. & van Tienoven T.P., 2009) Uit het onderzoeksrapport Gender en Tijdsbesteding van het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen, blijkt dat huishoudelijke taken en kinderzorg nog steeds vaker door vrouwen opgenomen worden (bijna 10 uur meer), terwijl mannen meer tijd besteden aan betaalde arbeid (bijna 7 uur meer). Hoewel er een duidelijke evolutie te zien is t.o.v. het eerste tijdsbestedingsonderzoek in 1966, blijkt dit nu te stagneren. “Maar genderrollen zijn toch normaal?” En heel vaak volgt een betoog over evolutie en voorbeelden van dierlijk gedrag waarbij het mannetje heel wat werk moet verrichten

voor, tijdens en na de broedzorg, die dan ‘traditioneel’ door het vrouwtje gedragen wordt. Denk maar aan de paradijsvogel, die met zijn felgekleurde veertjes de poten van zijn lijf danst om een vrouwtje te veroveren. Of het winterkoninkje, dat meerdere nesten bouwt zodat zijn vrouwtje het beste nest kan kiezen. In de meeste gevallen mag het mannetje ook nog eens opdraven voor de voedselvoorziening van zowel zijn broedende vrouwtje en later, zijn pasgeboren kuikens. Doordat er in de meeste gevallen een ‘traditioneel’ rollenpatroon aanwezig is, wordt dit al snel als

‘normaal’ beschouwd. Het heeft me echter niet veel tijd gekost om ook in het dierenrijk heel wat voorbeelden te vinden waarbij het stereotiepe genderdenken tegengesproken wordt. We kennen allemaal de jagende leeuwin die voedsel brengt naar haar kroost. Maar wist je ook dat het bij sommige antilopes de vrouwtjes zijn die vechten om een mannetje? Dat de vrouwelijke resusaap ganse dagen geil rondloopt en de mannetjes objectiveert? En dat het mannelijke zeepaardje de eitjes ontvangt en vervolgens zijn nakomelingen beschermt tot ze zelfstandig genoeg zijn. Klassieke theorieën suggereren vaak dat rolomkering voorspeld kan worden aan de hand van ecologische kenmerken, zoals een wijzigend voedselaanbod en nestpredatie. Een aantal onderzoekers gingen echter op zoek naar een andere verklaring. Hiervoor werden de data van een 18-tal soorten kustvogels bestudeerd, omdat bij deze groep eerder al aangetoond werd dat rolomkering frequent voorkomt.

V R O U W E N P R A AT

Een voorbeeld hiervan is de Amerikaanse oeverloper. Het mannetje broedt de eitjes uit en zorgt voor de jongen tot ze groot genoeg zijn. De vrouwtjes daarentegen, voorzien wel het legsel, maar doen dit tot vijf keer, opeenvolgend, telkens voor een ander mannetje. Vrouwtjes komen ook als eerste aan op de broedplaatsen en strijden vervolgens om het beste plaatsje. Een vechtpartijtje met andere vrouwtjes is hiervoor zeker niet uitgesloten. Een gelijkaardig verhaal is te zien bij de goudsnip. Hier is niet alleen omgekeerde broedzorg en polygamie aanwezig, maar ook omgekeerde seksuele dimorfie. Het vrouwtje is dus feller gekleurd dan het mannetje en zij verleidt hem met haar verenpracht en typische paringsgedrag. Uit het onderzoek blijkt dat de verklaring voor een omgekeerd rollenpatroon zou kunnen liggen in de geslachtsverhouding van een populatie. Hiermee wordt bedoeld: het aantal mannen ten opzichte van het aantal vrouwen.

Een overwegend mannelijke populatie zorgt ervoor dat de mannetjes de broedzorg op zich nemen, terwijl de vrouwtjes zich polygaam gaan gedragen. Voor het mannetje is het in dit geval moeilijker om een vrouwtje te vinden om mee te paren, dus heeft het mannetje er meer baat bij om zijn partner te blijven en voor de jongen te zorgen. Het vrouwtje daarentegen, heeft het gat schoon gezien en gaat ervan door met andere mannetjes. Maar de onderzoeksresultaten doen ook vermoeden dat een onevenwichtige geslachtsverhouding ook andere aspecten van sociaal gedrag kan beïnvloeden. Zoals bijvoorbeeld homoseksuele koppelvorming en een gedeelde broedzorg, waarbij het overheersende geslacht niet meteen uitwijkt, maar in het gezin blijft en hulp biedt. De keizerspinguïn is misschien wel het mooiste voorbeeld van een gezinssituatie in evenwicht. Nadat het paringsritueel volbracht is, legt het vrouwtje één ei en geeft ze het door aan het mannetje. Het vrouwtje trekt vervolgens richting

oceaan om zichzelf rijkelijk te voorzien van voedsel en keert pas na een tweetal maanden terug. Ondertussen is het mannetje verantwoordelijk voor het veilig en warm houden van het eitje. Eenmaal het eitje uitgebroed is, neemt het vrouwtje terug haar ouderlijke taken op en vertrekt het mannetje op visexpeditie. Dit aangrijpende scenario wordt trouwens erg mooi in beeld gebracht in de documentaire “La Marche de l’Empereur” (March of the penguins). Een duidelijke verklaring waarom een omgekeerd rollenpatroon zich voordoet, is er dus nog steeds niet. We weten alleen dat het onderhevig is aan tal van factoren en dat het voor ons, mensen, eerder met ‘nurture’ dan met ‘nature’ te maken. Dus laat ik alles maar bezinken onder de dampen van mijn strijkijzer en blijf ik categoriek weigeren om de vuilbakken buiten te zetten... want ja, zo heeft mijn mama me dat geleerd.

Goudsnip vrouwtje © Jason Thompson

13•

Wil je alles weten over ecologische landschapsinrichting, het verzorgen van bomen of andere vormen van natuur- en bosbeheer? Surf dan snel naar inverde.be en ontdek ons

gloednieuw aanbod aan kwaliteitsopleidingen.

Inverde | H. Teirlinckgebouw • Havenlaan 88 bus 75 • 1000 Brussel | info@inverde.be

Magazijnverkoop van spullen met een ‘foutje’ en niet-verkochte spullen uit de kringloopwinkels van Z.-W.-Vlaanderen elke zaterdag van 9u30 tot 16u.

LAGE EN RONDE PRIJZEN!! DE HANGAAR IS EEN INITIATIEF VAN DE KRINGLOOPWINKEL

WARANDE 9, 8501 HEULE This project has received funding from the European Union’s Horizon 2020 research and innovation programme under grant agreement n° 690103

Tel. 056 23 29 40

Contacteer info@ natuurkoepel. be

MILIEU EN BEDRIJVEN

MIDDELGROTE WINDMOLENS KRIJGEN DE WIND IN DE ZEILEN Net voor de zomer kondigde de Vlaamse regering een nieuwe ondersteuningsmaatregel aan voor middelgrote windmolens met een vermogen van 10kW tot maximaal 300 kW. Via een soort callsysteem zullen de meest rendabele projecten een investeringssubsidie krijgen afhankelijk van het rendement van het project en de grootte van het bedrijf. Jaarlijks zou een bedrag van 4,2 miljoen euro voorzien worden. Iedereen in de sector erkent dat je best een grote windmolen zet als dat mogelijk is, maar waar dat niet het geval is, zijn kleinere types windmolens een mogelijke aanvulling. En dan vooral op niveau van een individueel bedrijf, dat zo gedeeltelijk in zijn eigen elektriciteit kan voorzien. Zuid-West-Vlaanderen heeft een bedrijf dat actief is in deze sector, zoals je langs de N36 in Harelbeke kan zien aan de testinstallatie die er al enkele jaren opgesteld staat. De firma VYNCKE uit Harelbeke, die (wereldwijd) bekend is als leverancier van biomassa-installaties, diversifieert met de middelgrote windturbine ‘XANT’ zijn aanbod aan zijn klanten en mag nu ook in Vlaanderen een groeiende interesse verwachten. Natuur.koepel sprak met verkoopdirecteur Alexander Van Heuverswyn: Wij zijn inderdaad tevreden dat er een investeringssteun komt voor middelgrote windmolens. Het onderscheid tussen groot, middelgroot en klein is belangrijk. Hoe groter de windmolen, hoe goedkoper de installatie per kW geïnstalleerd vermogen. Grote windmolens zitten op een investering van rond de 1 euro per watt, kleintjes hoger dan 5 euro en ons segment van middelgrote turbines rond de 3 euro.

De economische rentabiliteit ligt dan ook anders. De grote windmolens zetten hun stroom op het net en verkopen die. Dit model is rendabel als je er meerdere kunt zetten en genieten de voorkeur van de overheid. De middelgrote windmolens moeten het hebben van het directe, on site verbruik, waardoor een bedrijf kan besparen op zijn eigen elektriciteitsfactuur. Onze klanten zijn dan ook bedrijven met een continu verbruik, 24 op 24 en 7 op 7. Dit gaat bijvoorbeeld over bedrijven in de voedingssector of grote koelinstallaties, en in de landbouwsector over grote varkens- en kippenstallen. Deze laatste hebben meestal het voordeel dat ze ook afgelegen liggen. Mogelijke effecten zoals geluid en slagschaduw, wat al veel beperkter is dan bij grote windmolens, spelen zo geen rol. Wij draaien al enkele jaren succesvol op onze site in Harelbeke, en hebben ook al een turbines staan bij DEME in Zwijndrecht, in de haven van Oostende maar ook in Alaska, Schotland, Singapore en het verre Vanuatu. Natuur.koepel: Wat mogen geïnteresseerde bedrijven verwachten van jullie product?

Alexander Van Heuverswyn: Het type turbine dat in Vlaanderen meest van toepassing zal zijn, is de M-24 met een vermogen van 95 kW. Het cijfer is gelinkt aan de diameter van de wieken. Die zijn dus 24 meter, en worden geplaatst op een mast van 38 meter hoog. De opbrengst hiervan hangt af van de gemiddelde windsnelheid voor de locatie waar de turbine staat. Voor de installatie in Zwijndrecht behalen wij bijvoorbeeld een opbrengst van 188 MWh per jaar. Andere types zijn de M-21 voor meer windrijke gebieden zoals Schotland en de

L-33, die een as-hoogte van 55m heeft en een nominaal vermogen van 299kW. Het uitgewerkte subsidiesysteem, dat een zo laag mogelijke steun wil betalen voor zoveel

mogelijk opbrengst, is gunstig voor West-Vlaanderen. Door de ligging aan zee zijn wij de provincie met het beste windaanbod en dus de hoogste opbrengst voor dezelfde installatie. Uiteraard spelen ook de lokale omstandigheden een rol. Rond de molen mogen bijvoorbeeld zo weinig mogelijk hindernissen zijn. Dat is op onze site in Harelbeke niet optimaal. Wij hebben nu reeds 5 vergunnings- aanvragen lopend die anticiperen op de eerste subsidieronde, aangekondigd voor het najaar. Op die manier tonen de bedrijven aanvragers dat het hen ernst is. Bij aanvraag van de subsidie moet trouwens een bankwaarborg gesteld worden die je terugkrijgt. Dit allemaal om te vermijden dat er middelen gereserveerd worden voor projecten die er uiteindelijk niet komen. We hebben er goede hoop op dat de XANT met dit subsidiesysteem in Vlaanderen gelanceerd is.

MAARTEN TAVERNIER

Foto’s: © Xant

Natuur.koepel: We komen nog eens kijken als de eerste installatie met investeringssteun er effectief staat.

15•

D I E V O RT E G R O E N E TO C H !

BETON IN HET WEST-VLAAMS ÉN HET NOORS HEET:

BETONG !

Weet je hoe een Scandinavische trilogie begint van pakweg 100 jaar terug? Zet je even schrap: “Van achter het donkere, ijzige bos op de nevelige horizon, verweven met de landgoeden die zijn familie al 5 generaties bewerkte, waarop het bakstenen huis stond waar zijn vrouw, wier familie al 3 generaties in Nordland woonden, en die hem al vier gezonde kinderen geschonken had en een vijfde dat ietwat scheel keek,… en waar verder elanden en beren de dienst uitmaakten en – toch zeker die laatste - op zalm visten… kwam de zon op”. Paar honderd woorden en de zon is nog maar nét op. Wereldkampioen zén moet je zijn om dit te behappen. Vervang de zon door een betonmortelwagen en Nordland door Boven-Schelde en we staan in real time bij het café van Irma, meer bepaald haar voormalige terras. Terug naar onze trilogie: “Op de pokdalige ‘chape’ waar onze terrasstoelen op stonden, waar grote weegbree welig placht te tieren uit gaten en spleten, broederlijk naast citroenmelisse, robertskruid, herderstasje, veldkers en later in de zomer ijzerhard, geteisterd door koolwitjes, zandoogjes en nog ander gefladder, en waar merels en zanglijsters – toch zeker die laatste - luidruchtig bergen segrijnslakken naar de eeuwige jachtvelden hielpen.. dronken wij regelmatig een glas”. Je ziet direct, beste lezer, hoe makkelijk men de Noorse stijl overneemt. Je schrijft gewoon de autocue neer die voor je ogen passeert, op zijn Kafka’s. Makkie. De betonmortelwagen kwam dreigend dichterbij. Trots als een pauw demonstreerde Bert – de onafscheidelijke eega van Irma – het terrasproject. In fluovestje, want zonder geraak je nergens in de betonwereld. Naast hem, breed glunderend met sigaar en sun-o-matic zonnebril, eveneens in fluo, de schepen openbare werken – Philippe - van onze kleine gemeente aan de Boven-Schelde. Gelijkt wat op Clint Eastwood. Was het niet dankzij hem dat dit terras definitief kon verzegeld worden? Moeilijke vergunningsaffaire in agrarisch, landschappelijk waardevol gebied. Weliswaar binnen een legoland bezaaid met varkenshangaars toch een precaire zaak: stel je voor, een particulier die een verhard terras aanlegt van hooguit 80 m2 in landbouwgebied. Waar moet dat heen?

•

Maar de geest mocht uiteindelijk uit de fles! De betoncamion stortte zijn grijs, vloeibaar goud binnen de met planken bekiste ruimte en een bescheiden hoera-geroep steeg op uit de omstaanders alias stamgasten, vergezeld van wat handengeklap. De betonzee klotste tot tegen de dorpel van de voordeur en prompt gingen wat mannen in de weer om de zaak dicht te trillen en te egaliseren. In geen tijd lag er een grijze rimpelloze plas zonder één spoortje van leven. Dit was ons toekomstig caféterras… De mooiste, gezelligeste plek ter wereld uitgegomd. Een stormmeeuw wiekte schreeuwend over, de troosteloosheid van het geheel accentuerend. Onwennig, langs een rood-wit veiligheidslint vonden we – in het spoor van Bert – via de “koer” de achterdeur en konden we onze vertrouwde posities binnen het café innemen. “Eentje van de zaak”, zei Irma en schoof de vers getapte pilsjes onze richting uit, “Op ons nagelnieuw terras!”. “Mooi chapke, buiten! Proficiat!, Precies of de ooievaar is langs geweest”. “ ’t Is veel veranderd”, klonk het ietwat verder, “Gedaan met van je stoel te donderen, als de poot in zo’n gat stekt!”. “Gelukkig hebben we de vergunning voor mekaar gekregen..”, klonk het met enig politiek gewicht, en doppe drip:”Vul ze nog ne keer bij, Irma”. Onze schepen natuurlijk. ’t Waren luttele dagen vóór de verkiezingen en hier vielen toch potentieel 10 stemmen te rapen. Het podium had ie alvast, kostprijs: één toernée per 3 à 5 minuten. Maar de eeuwige dissident ontbrak hier nu ook niet weer. “Maar er is toch straks een betonstop? Of vergis ik mij?”. Gentiel natuurlijk, gepatenteerd vrijdenker en zonder beroep. Hij deed iets vaags, huisman of zoiets, geen harde economie. Had het pilsje van de schepen afgeslagen en een chocolareep in ruil gekregen van Irma. Dat irriteerde de schepen uitermate en je zag zijn slapen vervaarlijk op en neer gaan. “Mijn beste Gentiel”, stak hij beheerst van wal, “Het is met dienen betonstop gelijk met de kernuitstap. Nóoooit gaat er daar iets van in huis komen, en waarom zou het? Wilde gij daar weer gaan zitten in de modder, tussen ’t kreut? Met op tafel een vettekaarske? Gelijk onz’ grootvader van in den tijd?”.

D I E V O RT E G R O E N E TO C H !

Stilte… Gentiel stak tergend traag een chocolablokje tussen zijn tanden terwijl hij Philippe in het wit van zijn ogen keek. Zeker één stem minder… Die laatste explodeerde: ”Irma heeft tenminste een visie op de toekomst! Ga jij gans uw leven wegzakken tot aan uwe kin in die modderplas hier? Alleen omdat dat zogezegd goed is voor ons watersysteem??”. Zijn audiëntie stond ondertussen roerloos geleund tegen de toog. Te moeilijk, het kon hun duidelijk worst wezen. Nee, politiek garen viel hier niet meer te spinnen. De kracht van de stilte in de dialoog bracht het café op 1-0 voorsprong. Hij liep naar de deur en draaide zich nog éénmaal om, rood als een pioen: “Ze gaan nog eerder die ARCO-aandelen uitbetalen dan dat de betonstop eraan komt: nooit zeg ik je, jamais de la vie!”. Iemand gaf een gil maar hij schoot onverhoeds naar buiten. Er klink een dof geluid, gevolgd door een aanzwellend geroep: “Arrhhh…. AAARRH…”. Driftig molenwiekend verdween Philippe eensklaps uit beeld. De betonvlakte! Vergeten! “SPLAA… DAAAAFFF!!”. Het venster zat plots vol met zwarte spetters. Wij verdrongen ons aan het deurgat. Als het monster van Loch Ness, een variant met fluogekleurde rug, probeerde meneer de schepen uit het betondrijfzand te kruipen. Waar zijn mond vermoedelijk zat spoot plots een zwart fonteintje naar voor, vergezeld van een brobbelende kreet. Vele handen hielpen hem op het droge en Bert rukte spoorslags uit met zijn Kärcher om hem schoon te spuiten. De betonwagen werd terug gebeld. Ver kon hij nog niet zijn. Uiteindelijk zat hij drijfnat tussen ons nog wat wartaal te mompelen, toen Irma met een briefje peinzend er bij kwam staan. “Er stond nog iets open toen dat ge wegging, meneer de schepen”. Ze keek nog eens naar het briefje en ging verder “En er stond nog iets op van vorige week ook. Misschien komt er nog iets extra bij van de betonwagen die moet weerkeren en ja, tegen dat dat hier allemaal zal proper zijn, dat doet de kuisvrouw ook niet voor niets hé?”. De schepen keek in shock naar haar op, een mens zou voor minder. “Terwijl de zon opklom naar het zenit vergezeld van kauwengeroep, en de opstekende zuidwestenwind, die van over de eindeloze oceaan achter het land waarvan de namen van de eigenaars reeds lang vervlogen waren, de populieren eeuwig deed ritselen, die de gronden bedekten waarover ’s avonds vossen en vleermuizen heersten en – toch zeker die eerste – op konijnen jaagden, knikte ze hem met een bemoedigend lachje en twinkelende ogen, waarbij de omringende blauwe luchten verbleekten, toe: “Maar ge moogt dat later vereffenen hé; dat moet nu niet”. BOB DE BOUWER

17•

H E T D N A VA N D E B R A M E N P L U K K E R

LET US REMEMBER YVES DE BOSSCHER

Van achter het rolgordijn schoof een streep licht mijn slaapkamer binnen. Ik kneep mijn pas geopende ogen terug tot nauwe spleetjes en proefde het ochtendgloren. Jarenlange ervaring in het interpreteren van het lichtkleuren-langs-de-gordijnen-weerbericht. Strak, staalhard licht, onbewogen schaduwlijnen, aangelengd met een harde slag van winterkoning of een vleugje veldleeuwerik voor vroege maar warme zomerdagen. Grauw, grijs, en met niets dan loodzware stilte voor die zeldzame in-de-nacht-besneeuwde winterdagen. Bij het oprollen van het gordijn sluipt in de bevestiging van de lichtbeoordeling altijd de verwondering. Om hoe het licht precies de toon zet in het landschap. Maar niet die ochtend, de ochtend van de elfde november. Het licht was onbestemd. Lusteloos. Ik durfde niet te besluiten wat de dag zou brengen. Uit een kier verleden tijd lekte een vreemde vraag naar mijn bewustzijn. Hoe de ochtend kleurde, toen in 1918. Lichtblauwe hoop misschien, met een tint van scharlaken. Ik stapte uit bed en maakte het raam open. De mist drapeerde lange sluiers over de ravijndiepe sporen van het pas gerooide bietenland. Uit de bietenberg onder mijn slaapkamerraam stegen flarden van de weeë zoetige geur op en in mijn hoofd viel een ingebeeld ratelend liedje van een kanarie stil. Vanuit de richting van het dorp hoorde ik stemmen. En geknars van kiezel. Een peloton snelwandelaars dat de vrije dag al in de vroegte van zijn traagheid wilde ontdoen stapte gezwind voorbij. In hun zog doemden uit verstilde herinneringen korporaal Herbert Brooke en zijn makkers op. Brooke, die helemaal uit Gateshead-on-Tyne naar hier was gekomen. Ze liepen onverdroten in de richting van het kanaal Bossuit-Kortrijk, naar het slagveld met den Duits. Op 21 oktober 1918

•

werden hij en 17 andere soldaten in lijkzakken naar het kerkhof van Sint-Denijs gebracht en daar begraven. Het overvalt me meerdere keren per jaar, meestal bij een zoveelste nieuwsbericht op de radio. De ene keer uit Oekraïne. Dan weer uit Syrië. Of Irak. Of Afghanistan. Of Birma. De absurditeit van oorlog. Of bij uitbreiding van geweld. Zinloos geweld. Op de elfde november elk jaar feller, dat gevoel. We shall remember them. Geen oorlog meer. Welk vreemd soort wezen zijn wij eigenlijk dat we elkaar om de meest absurde redenen zo naar het leven kunnen staan? En nog meer: wie zijn wij om dat menselijk gedrag dan soms ‘als van beesten’ te catalogeren? Toegegeven, wij hebben niet het monopolie op geweld. Ook dieren zijn gewelddadig. Een blauwe reiger die een konijnenjong verdrinkt en dan opeet lijkt ons ontzettend wreedaardig. Sympathie voor een doodsblik van een ratje in de klauwen van een ransuil is niet vreemd. Een antilopenjong dat door de machtige kaken van een leeuwin aan stukken wordt gereten vinden we oneerlijk. Maar daar laat de natuur geen keuze. Van elke voedselpiramide druipt geweld in de strijd om te overleven. Eten en gegeten worden. We vinden onszelf op dat vlak trouwens gecultiveerd: wij doden dieren met manieren, toch? Maar ik had het over geweld tegen soortgenoten. Dat is ook dieren niet vreemd. Uit gedragsonderzoek blijkt echter dat vele dieren er binnen het geweld ten opzichte van soortgenoten een soort van morele intelligentie op nahouden. Eénmaal het doel is bereikt (er wordt gegeten, elk om zijn beurt, er wordt gepaard, door de sterkste, …) keert de vrede terug. Ze kennen straf als reactie op een bepaald soort gedrag maar ze kennen ook empathie. Dat is alvast aangetoond voor mensapen, in groep levende vleeseters zoals wolven,

H E T D N A VA N D E B R A M E N P L U K K E R

voor olifanten, voor dolfijnen, voor walvissen, en zelfs voor knaagdieren. Het is evenzeer geweld, maar een alfamannetje wolf gedraagt zich niet als pakweg het alfa-mannetje-dat-presidentje-van-Amerika-mag-spelen. Mijn stille overpeinzingen werden doorbroken. Ik besefte eerst niet hoe. Tot ik het zachte, ijle geluid hoorde, aanzwellend, uit de richting van het kanaal. Het geluid ging door mijn trommelvlies, werd op een zenuwbaan naar mijn hersenen geschoven en werd daar rimpelloos aan de geluidenbibliotheek getoetst. Binnen de seconde kwam de match via een kleine kreet uit mijn mond: kraanvogels! Nog geen minuut later vlogen 18 roepende kraanvogels boven de mistbanken richting Sint-Denijs. Korporaal Brooke. Ik mat me een soort van statig militaire houding aan – voor zover dat in pyjama mogelijk is - en salueerde.

Op de terugweg, ergens op een kouter in het Ieperse, liepen mannen met geweren en oranje fluo-hesjes over een veld gele mosterd. Er werd wild gegesticuleerd en met stokken in het rond geslagen. Uit de rand van het veld vloog een patrijs op uit haar veilige dekking. Een geweer werd gericht. Er klonk een knal, en nog één. Bij de tweede knal plofte de patrijs uit de lucht, viel midden in het mosterdveld. Ik beet op mijn onderlip en vervolgde mijn weg. Op wapenstilstand zouden wapens moeten zwijgen. Ook jachtgeweren. Voor één dag. Dat kan toch niet zo moeilijk zijn. Ook dat dieren doden ‘met manieren’ van wij, mensen. Zou dat ook op die dag in het jaar, op 11 november, even kunnen stoppen? Wie dient daar een wetsvoorstel voor in? Can we remember?

Kolonel Brooke werd trouwens in 1981 samen met de 17 andere gesneuvelden terug opgegraven omdat het kerkhof in mijn dorp werd heraangelegd. Ze werden allen overgebracht naar de grote Lijssenthoek begraafplaats in Poperinge alwaar ze in een aparte rij aan de ingang hun definitieve laatste rustplaats kregen. Ik moest er naar toe. Er was veel volk op de militaire begraafplaats. We vonden Brooke en zijn makkers gemakkelijk. Ik vertelde hem over de kraanvogels. Hij zweeg. Misschien had hij me bij leven over de geelgorzen in de velden rond Gateshead-on-Tyne willen vertellen. Misschien had hij nooit geelgorzen gezien. Negentien was hij, toen hij aan het kanaal in Zwevegem om het leven kwam. Net zo oud als mijn oudste zoon nu. Ik nam me voor om ooit naar Gateshead-on-Tyne te gaan. Vildaphoto © Yves Adams

19•

Klimop 1

7/12/11 13:20

Propolis + planten + essentiële oliën

VOOR EEN WINTER ZONDER ZORGEN

Basisingrediënt Propolis extract: 100% BIO moedertinctuur van propolis - Microbiologische zuiverheid gegarandeerd

info@mannavita.be - www.mannavita.be - www.propolis-winter..com

Contacteer info@natuurkoepel.be

DA G VA N D E N AT U U R

DAG VAN DE NATUUR We beseffen het amper, maar elke dag levert de natuur ons tal van gratis diensten die van levensbelang zijn; verse lucht, zonlicht, voedsel, drinkwater, stilte en schoonheid. In ruil daarvoor ontvangt ze meestal ons afval en soms onze misnoegdheid, omdat de zon niet op het juiste moment schijnt of wanneer we het te koud of te warm hebben. Maar elk najaar krijgen we op de Dag van de Natuur de kans om iets terug te geven aan de natuur: enkele uren vrijwillige inzet voor natuurbeheer in een van de vele (natuur)gebieden. ANZEGEM WANNEER: zaterdag 24 november van 9 tot 12 uur WAAR: De boomklever, Sint-Arnolduspark, Tiegem WAT: We spreken af om 9u aan de boomklever om

vaste planten aan te planten in het Sint-Arnolduspark. Om 10u gaan we samen met de gezinsbond van Vichte nog 2 fruitbomen aanplanten in de Hooiestraat in Vichte. ORGANISATOR: Natuurpunt Krekel-Anzegem CONTACT: Griet Couvreur (0484/02 93 70 of griet.couvreur@scarlet.be)

INGELMUNSTER - SPOORWEGDOMEIN

WANNEER: zaterdag 24 november van 9 tot 12 uur WAAR: Spoorwegdomein, Stationsplein 25, Ingelmunster WAT: Nadat de terreinploeg van Natuurpunt de week ervoor

is langsgekomen om te maaien, zullen wij alles afvoeren. Ook zal er aan hakhoutbeheer gedaan worden. Stevig schoeisel en werkhandschoenen zijn een aanrader. ORGANISATOR: Natuurpunt De Buizerd CONTACT: Hendrik Debeuf (0475/36 59 55 of hendrik.debeuf@debuizerd.be)

INGELMUNSTER - MANDELHOEK zondag 25 november van 9 tot 16 uur Waterstraat iets over de nieuwe appartementen, Ingelmunster WAT: De ganse zondag zijn er allerhande beheerswerken in Mandelhoek. Van maaien tot knotten, hakhoutbeheer, kleinere werkjes,... Traditioneel is er over de middag een worstenbbq voor de deelnemers. Graag vooraf inschrijven. Stevig schoeisel en werkhandschoenen zijn aan te raden. ORGANISATOR: Natuurpunt De Buizerd CONTACT: Hendrik Debeuf (0475/36 59 55 of hendrik.debeuf@debuizerd.be)

WANNEER: WAAR:

KUURNE - OUDE LEIERESERVAAT

WANNEER: zaterdag 24 november van 9 tot 12.30 uur WAAR: Oude Leiereservaat, Gentsesreenweg 149, Kortrijk WAT: Op de Dag van de Natuur zijn er beheerswerken in

het oude Leiereservaat, beheerd door Natuurpunt De Vlasbek; Iedereen is welkom - vele handen maken licht werk. Natuurpunt De Vlasbek zorgt voor werkmateriaal en catering tijdens de werken. ORGANISATOR: Dirk Verhaeghe (0476/86 59 09 of di.verhaeghe@telenet.be)

MENEN - BOOMGAARD PURGATOIRE BEKKEN WANNEER: 9.00 u. - 12.00 u. WAAR: Boomgaard Purgatoire bekken, Castertstraat, Rekkem WAT: Samenwerking tussen Stad Menen, Natuurpunt Menen,

eikelmuiswerkgroep en Velt Wevelgem Menen INFO: Dieter Dewitte (0479 44 54 51 of dewittedieter@yahoo.com)

WEVELGEM - BERGELEN zaterdag 24 november van 9 tot 12 uur WAAR: Nec De Rand, Muizelstraat, Gullegem WAT: Beheerwerken in Bergelen. Neem handschoenen mee! ORGANISATOR: Patrick Gheysens (056/41 77 22 of gheysens.foulon@skynet.be)

WANNEER:

WAREGEM - ZAVELPUT zaterdag 24 november van 9 tot 16 uur zondag 25 november van 9 tot 12 uur WAAR: Ingang via wegje naast kerkhof, Sint-Jansstraat, Beveren-Leie WAT: We gaan een talud snoeien en kappen. Dit is een activiteit voor iedereen. Jong of iets minder jong, is op gelijk welk moment van de dag van harte welkom om de handen uit de mouwen te steken. Zorg voor aangepaste werkkledij, laarzen, werkhandschoenen, eventueel picknick. Een tussendoortje (drankjes + hapjes) wordt voorzien. ORGANISATOR: Natuurpunt Waregem CONTACT: Peter Depodt (056/61 04 55 of 0472/33 31 24), Henk Avet (0495/75 69 78)

WANNEER:

ZWEVEGEM zaterdag 17 november van 9 tot 12 uur WAAR: Loods Natuurpunt, Zwevegem (Sint- Pietersbrugske) WAT: Maaien, wilgen knotten, bomen planten: tijdens de Dag van de Natuur steekt iedereen de handen uit de mouwen. Zin om lekker moe te worden in de frisse buitenlucht en tegelijk de natuur vooruit te helpen? Voorzie spade, laarzen en dikke werkhandschoenen. Wij zorgen voor lekker soep, koekjes en andere dranken. ORGANISATOR: Natuurpunt Zwevegem CONTACT: Danny Deceukelier (056/75 61 39 of danny.deceukelier@ telenet.be)

WANNEER:

21•

Beeld

In Beeld plukt voor deze jaargang seizoensgebonden foto’s uit de rijkgevulde database van waarnemingen.be en het aanbod van onze regiofotografen. Heb jij zelf een beeld voor ons volgende winternummer? Stuur het dan in zo groot mogelijke resolutie door naar klimop@natuurkoepel.be. TEKSTEN: EMMANUEL DESMET

Valt het najaar over ’t land… dan loont het absoluut de moeite om de natuur in te trekken. Met een spade en handschoenen bv. om met vele anderen die het groene hart op de juiste plaats hebben de natuur een handje toe te steken. Zorg jij er op de “Dag van de natuur” weer mee voor dat we volgend jaar nog meer kunnen genieten? “Dag van de natuur” © Nik Dooms

Valt het najaar over ’t land… dan loont het absoluut de moeite om de natuur in te trekken. Met je verrekijker bijvoorbeeld om te genieten van het fantastische spektakel van de vogeltrek. Hoewel, een doorwinterd trekteller beseft dat veel geduld ook hier de sleutel tot succes is naast de gouden tip: horen, zien en zwijgen. Aan de roep kent men immers de vogel. Hoe “zen” kan een vroege ochtend op de telpost niet zijn… “De Geitenberg” © Emmanuel Desmet

Herfst

2018

Valt het najaar over ’t land… dan loont het absoluut de moeite om de natuur in te trekken. Met je botten bijvoorbeeld om in zompige broekbossen en weilanden op zoek te gaan naar zwammen die als paddenstoelen uit de grond schieten. Dat de ene zwam de andere niet is, heeft een doorwinterde klimoplezer die trouw de artikels van Christine Hanssens leest al lang door. Een expert in de buurt, altijd handig bij een paddenstoelenwandeling! © Siegfried Desmet

Valt het najaar over ’t land… dan loont het absoluut de moeite om de natuur in te trekken. Met een warme jas en een sjaal bijvoorbeeld even op je gat gaan zitten waar pittoreske uitzichten je uitnodigen om te genieten of waar de natuur je onverwacht overvalt met wonderbaarlijke fenomenen als een regenboog en fraaie wolkenpartijen. © Siegfried Desmet

V O G E LW E R KG R O E P

VOGELS IN ONZE STREEK HERFST 2017

DE HIGHLIGHTS VAN EEN SEIZOEN VOGELS KIJKEN IN ZUID-WEST-VLAANDEREN

Dit artikel is een korte samenvatting van wat tijdens een seizoen werd gezien in onze streek. Het gaat hier enkel om zeldzaamheden of uitzonderlijke aantallen. De tekst heeft niet de ambitie volledig te zijn. Wie de volledige overzichten wil zien, kan terecht op ons eigen regioscherm van waarnemingen.be: vwgzwv.waarnemingen.be. Zet gerust ook jouw waarnemingen op die website. Zowel opmerkelijke gegevens als waarnemingen van algemene soorten zijn er welkom, van aalscholver tot zwarte mees.

THIJS CALU Betekenis afkortingen: ex. = exemplaar; kp = koppel; m. = mannetje; w. = wijfje; juv. = juveniel of jong; NO = trek naar noordoost; ZW = trek naar zuidwest; r. = richting, tp = ter plaatse. De ligging van de toponiemen kan precies nagekeken worden op www.vwgzwv. waarnemingen.be. De regio telt ook een aantal actieve trektelposten (Bavikhove, De Gavers (Harelbeke) en de Geitenberg (Kooigem). De resultaten vind je terug op www.trektellen.nl. waarnemers: zie www. vwgzwv.waarnemingen.be

morinelplevier De Geitenberg 06-11-2017 ÂŠ Emmanuel Desmet

Op 8/11 zat een m. grote zaagbek op het kanaal Kortrijk - Bossuit in Moen. Een adult m. zwarte zee-eend zat op 15/11 op de Bergelenplas (Gullegem). In het Scheldegebied in Avelgem verbleef lange tijd een lepelaar (14/8-18/9), naar het einde toe vergezeld van een tweede ex. Er werden ook enkele overtrekkende ex. genoteerd. Tussen 3/10 en 12/11 trokken 39 kraanvogels over onze regio (max. 20 op 3/10 in Bavikhove.) Op 30/9 werd een m. grauwe kiekendief vastgesteld op een slaapplaats in Sint-Denijs. Er werden een vijftiental overtrekkende visarenden en 11 rode wouwen gemeld. In september werden ook 4 velduilen gezien, zowel overtrekkende als foeragerende exemplaren. Een kemphaan zat op 16/8 aan

â&#x20AC;˘

de bekkens in de Pieter Verhaeghestraat (Kuurne.) Op 19/1 trok een ex r. ZW over de Geitenberg (Kooigem). Op diezelfde plaats vloog een bosruiter op 17/8 r. ZW. Er werden maar liefst 11 pleisterende en overtrekkende morinelplevieren gezien, allen aan de Geitenberg (22/8-6/11). Daar trok op 4/9 een zwarte ruiter, op 10/9 een zilverplevier en op 15/9 een bontbekplevier over. Een bonte strandloper werd op 4/10 opgemerkt aan de bekkens in de Pieter Verhaeghestraat (Kuurne). Er werden 8 overtrekkende duinpiepers (16/8-17/9) en 6 doortrekkende ortolanen (23/8-18/9) genoteerd. Op 6/9 zat een bonte vliegenvanger in Anzegem. Een late juveniele zomertortel werd op 13/9

gezien in Heule.Tussen 18/9 en 25/11 trokken 6 beflijsters over de regio. Op 18/9, 22/9 en 13/10 trok telkens een grote pieper over (resp. over de Geitenberg, de Vaarttaluds en terug over de Geitenberg). Een draaihals werd op 26/9 gespot aan het Stadsgroen Marionetten in Kortrijk. Op 30/9 trok een roodkeelpieper over de Geitenberg. Een roepende bladkoning werd op 6/10 gezien in het Stadsgroen Marionetten, op 8/10 schoof een ex. r. ZW op door een tuin in Zwevegem. 5 fraters zaten op 9/10 kortstondig tp. aan de telpost in Bavikhove. In het reservaat van De Gavers werd op 13/10 een buidelmees gezien. 5 ijsgorzen trokken tussen 18/10 en 8/11 over de geitenberg. Op 7/11 vloog een sneeuwgors r.ZW over diezelfde plek.

V O G E LW E R KG R O E P

DJONI AWARD 2018 nemingen van het voorbije jaar en worden de beste fotografen beloond voor hun inzending. Dit jaar werden de foto’s van Frank Vandevelde (vechtende grutto’s - buiten de regio) en Christof Delbaere (baardmannetje - binnen de regio) verkozen. En de grote eer, voor de mooiste waarneming van 2017, gaat naar Bart Augustijns voor zijn melding van een overvliegende Dwergarend in Heule op 30 april 2017.

SCARLETT VANUXEM

←

↓ De winnende foto van Christof Delbaere - categorie binnen de regio ↓↓ De winnende foto van Frank Van De Velde - categorie buiten de regio

De Djoni award is niet zomaar een jaarlijks terugkerend feestje met taartjes en barbecue. Voor mening Zuid-West-Vlaams vogelaar is De Djoni-award hét evenement waar naartoe gewerkt wordt bij elke ingevoerde waarneming, bij elke genomen foto en op elke trekteldag. Voor wie zich het artikel “Haantjes en Kwebbelaars” in de vorige Klimop herinnert: het competitieve vogelkijken dat typisch is voor mannelijke vogelkijkers bereikt hier zijn hoogtepunt. Want hier wordt men beloond voor de beste vogelwaarneming in onze streek en ook voor de mooiste foto val je in de prijzen. Het is zowat de natte droom van elke Zuid-West-Vlaamse vogelkijkende man om het gouden beeld van Djoni, oh jawel-eveneens een man, gedurende één jaar op zijn schouw te laten prijken. En hoewel den Djoni ook menig vrouwenhart sneller doet slaan, zijn de dames toch eerder gepreoccupeerd met de gezelligheid en zorgen zij ervoor dat iedereen het naar zijn én haar zin heeft. Het feestelijke gebeuren start dan ook letterlijk met koffieklets! De ingezonden foto’s worden tot in detail bestudeerd en bediscussieerd, terwijl de zelfgebakken taartjes worden geconsumeerd. Nadat iedereen zijn stem uitgebracht heeft, worden de overdadige calorieën afgewerkt gedurende een korte wandeling door de Avelgemse Scheldemeersen om daarna opnieuw gezellig samen te zitten en de buikjes te vullen aan een erg ruim barbecuebuffet. En zo loopt de dag over in de avond en het moment waarop iedereen zit te wachten: de award-uitreiking. Om er de spanning nog iets langer in te houden, krijgen we eerst een mooi overzicht van de vogelwaar-

25•

B I J E N W E R KG R O E P

MAAK JE EIGEN BIJENPARADIJS

PRAKTISCHE TIPS OM WILDE BIJEN IN JE TUIN TE HELPEN JENS D’HAESELEER

YVES GEVAERT

•

In ons land leven naar schatting een kleine 400 soorten wilde bijen. Net als met de honingbij gaat het er niet erg goed mee. Meer dan de helft van de soorten is in achteruitgang, door een tekort aan bloemen, versnippering van habitats, klimaatverandering en pesticidengebruik. Toch kunnen we het tij nog keren. Onder andere in de eigen tuin. Tuinen maken zo’n 8% uit van het Vlaamse landschap. Dat betekent dat, met een bijenvriendelijke inrichting en beheer, er heel wat winst te rapen valt voor wilde bijen en andere bloembezoekers zoals vlinders. Bijen hebben

weinig te zoeken in een strakke tegeltuin of een gladgeschoren gazon met een coniferenrij ernaast. Een meer natuurlijke tuin is aangenamer voor bijen én mensen. Met enkele aanpassingen kan ook jouw tuin een paradijs voor bijen worden. Met deze gedachte gingen de auteurs in 2017 van start met een weddenschap om 45 verschillende bijensoorten te vinden in onze eigen (stads)tuinen van ongeveer 300 m² in Wevelgem en 400m² in Hever (Vlaams-Brabant)! Allebei hebben we vorig jaar onze weddenschap overtuigd gewonnen. En naar goede West-Vlaamse gewoonte was de inzet een stevig biertje. Of hoe het nuttige aan het aangename gekoppeld kan worden. In elk geval het levende bewijs dat elke vierkante meter natuur telt en kan zorgen voor een grotere diversiteit in onze steden en gemeentes! Ook in 2018 zetten we de weddenschap verder en proberen we 60 verschillende bijensoorten te vinden over een periode van 2 jaar in onze tuinen. Meer nieuws over het al of niet behalen van dit nieuwe doel lees je hopelijk volgend jaar! Bijen hebben meer gemeen met de mens dan je op het eerste zicht zou denken: bepaalde soorten leven liever solitair en andere in grote aggregaties. Bovendien verkiezen ze liefst een aangename en praktische verblijfplaats op een zonnig stekje en liefst met voldoende voedsel in de buurt.

Op basis van onze eigen ervaring en allerhande literatuur geven we enkele algemene tuintips die we zelf al hebben toegepast en die ook jouw tuin tot een waar bijenparadijs kunnen omvormen: - In onze relatief kleine (stads)tuinen staan paardenbloemen, boterbloemen, brunel, madeliefjes, rode klaver, witte klaver en rolklaver die tot bloei kunnen komen door een gefaseerd maaibeheer. Bij gefaseerd maaien wordt slechts een deel van de vegetatie gemaaid zodat er altijd voldoende bloemen en dus voedsel aanwezig zijn. Het ongemaaide deel kan later alsnog gemaaid worden als er opnieuw voldoende bloemen aanwezig zijn in het eerste stukje. Ook graasbeheer door middel van konijnen of cavia’s kan tot bloemrijke situaties leiden zolang het gefaseerd gebeurt. - De aanleg van een bloemrijk hooiland is uiteraard nog beter, maar niet altijd haalbaar in kleine of smalle tuinen. Leg wel zoveel mogelijk bloemborders voor bijen aan. Kies daarbij voor inheemse, enkelvoudige, bloemen. Laat hier en daar een akkerdistel of speerdistel bloeien. Distels vervullen namelijk een belangrijke rol als schakel in ons ecosysteem, bijvoorbeeld als nectarplant voor bedreigde bijen en vlinders. Misschien trek je op deze manier wel enkele zeldzame tuinsoorten zoals de zwartbronzen houtmetselbij of de kauwende metselbij aan! Sommige soorten vliegen enkel in het voorjaar en andere in het najaar. Spreid daarom de bloei van maart tot september. Zo help je tal van bijen en andere bloembezoekers aan nectar of stuifmeel. Ook borders in de schaduw kunnen bijenvriendelijk zijn! Dé bijenplantenfamilies bij uitstek zijn: Composieten, Vlinderbloemigen, Lipbloemigen, Schermbloemigen, Kruisbloemigen, Klokjesfamilie, Ruwbladigen, Kaardebolfamilie en Rozenfamilie. - Experimenteer met bloembollen! Deze kunnen zowel in het gazon als in de bloemborder en onder struiken. Kies best voor biologische bloembollen en maai ze niet vooraleer de bladeren volledig verdroogd zijn. - Ook in de moestuin en de kruidentuin kan je bijen laten meegenieten. Laat eens bieslook, een prei, een wortel of een kool doorschieten. Kies voor bloeiende varianten van salie en munt, plant een zeekool en experimenteer eens met schaduwminnende kruiden zoals daslook of roomse kervel.

B I J E N W E R KG R O E P

- Bomen en struiken als sleedoorn, meidoorn, sporkehout, brem of wilg mogen niet ontbreken in een bijentuin! In het voorjaar maken veel bijen gebruik van wilgen en fruitbomen. Heb je een kleine en smalle tuin dan bieden geleide fruitbomen en knotwilgen die je gefaseerd kan knotten een goede oplossing. Op die manier geef je toch de kans aan voorjaarsbijen om wilgenstuifmeel te verzamelen in jouw tuin. Naast fruitbomen is kleinfruit zoals frambozen, blauwe bes, braambes en aardbeien ook een grote aanwinst voor kleine tuinen of voor een stadsbalkon. Bovendien zijn solitaire bijen zoals roodgatje, vosje, maar ook verschillende hommelsoorten zeer goede bestuivers van kleinfruit en heb je later in de zomer het genot van een ijsje met fruit uit eigen tuin!

- Naast bovengronds nestelende soorten nestelt een goede driekwart van de wilde bijen in de grond. Zorg daarom voor zon beschenen steilwandjes, leemwandjes of voldoende onbegroeide bodem als nestplaatsen voor ondergronds nestelende bijen. Koester woelmuizen in een wild hoekje of houtstapeltje en wie weet heb je het geluk om volgend jaar een nestje hommels te verwelkomen in eigen tuin. Wist je trouwens dat hommelnestjes relatief klein zijn (tussen 80 en 200 individuen) en ze niet agressief zijn als je hun nest niet verstoort!

- Maak verschillende kleine bijenhotels uit gedroogd hard hout en plaats deze op een zonnige plaats. Voorzie een voldoende grote verscheidenheid aan diameters van de nestgangen (2 tot 10 mm), zo geef je kansen aan zowel kleine als grotere soorten. Niet alle bijen nestelen in een bijenhotels. Sommige soorten hebben zeer specifieke vereisten. Holle stengels ruim je dus niet op, want zij bieden natuurlijke nestplaatsen aan. Dood hout laat je ook zoveel mogelijk in de tuin liggen. Je plaatst het best wel in de zon. Ook stengels van merghoudende planten zoals vlier en braam zijn belangrijke nestplaatsen voor soorten die hun nestje knagen in deze stengels.

Met onze weddenschap hebben we bewezen dat al deze tuintips perfect te realiseren zijn en dit ook in (kleine stads)tuinen. Intussen loopt onze wedstrijd verder en het aantal nieuwe soorten stapelt zich verder op. Heb je stiekem zin om op avontuur te trekken in je eigen tuin? Vergeet dan zeker niet voldoende fotoâ&#x20AC;&#x2122;s te nemen en in te geven via www.waarnemingen.be. Misschien vind je wel een zeldzame soort terug! Succes!

- Laat pesticiden/herbiciden/fungiciden achterwege. Investeer eerder in een vogel- en egelvriendelijke tuin om je rupsen- en slakkenprobleem op te lossen.

Meer info is te vinden op: www.natuurpunt.be/wildebijen www.sapoll.eu www.aculea.be ÂŠ Marianne Tack

27â&#x20AC;˘

We helpen bedrijven die in orde willen zijn met de milieuwetgeving. De passie voor natuur vertaalt zich in diverse opdrachten uit de natuursector • natuurinrichtingsplannen • natuurvisienota’s voor landschapsinrichting • passende beoordelingen voor werken met natuurimpact • ontwerp streekeigen groenschermen, natuureducatieve borden en teksten • MER-deskundige fauna & flora Milieuconsulent Jan Feryn bvba Desselgemstraat 75 | 8540 Deerlijk 056/72.46.79 | info@ferynjan.be

W W W.FERYNJAN.BE

WIJ ZETTEN HOUT NAAR UW HAND! Kwalitatieve houtoplossingen voor elke behoefte: • Gevelbekleding • Terrassen & tuinschermen

OF VERBOUWEN?

Doorniksesteenweg 202 8580 Avelgem - T. +32 56 64 40 42

www.houtmagazijnverdonckt.be

Dé speciaalzaak voor al uw optische instrumenten

Natuurkijkers.be is een merknaam van Optiek Van Ommeslaeghe, Nederstraat 20

• Tropisch hardhout • Isolatie

Bezoek onze toonzaal en expopark en ontdek het ruim aanbod aan eigen gevelbekleding, tuinschermen en terrassen! Laat u alvast inspireren op: www.outdoorwoodconcepts.be

BOUWEN

Nederstraat 25 9700 Oudenaarde +32 (0)55 61 33 13 info@natuurkijkers.be www.natuurkijkers.be

• Massief hout • Plaatmaterialen

Bestel via onze WEBSHOP! www.natuurkijkers.be Met gratis verzending.

Verrekijkers, telescopen, sterrenkijkers, microscopen, loupes, ... Demonstraties op aanvraag

T R AG E W E G E N

EEN LAPPENDEKENWANDELING IN REKKEM We verkennen het dorp via trage wegen. We volgen deels het pad van de “blauwers” (smokkelaars) en kruisen soms de wegen van de “commiezen” (douaniers). Onze ogen worden geprikkeld door een typische lappendeken van huizenrijen, akkers en weiden, industriegebouwen, villa’s begeleid door een gevarieerd scala aan koterijen,… Het is een chaotisch landschap dat zindert tussen schoonheid en lelijkheid. Samen met enkele mooie vergezichten zorgen de smalle paadjes, stapsteentjes en landbouwwegen voor een aangename wandeling van ongeveer 9 km lang. De wandeling is niet geschikt voor rolstoelen en kinderwagens. Bij nat weer worden goede wandelschoenen aangeraden.

A . We vertrekken aan de Sint-Niklaas-

kerk. De kerk werd gebouwd in de 12e eeuw. De romaanse toren en het transept zijn de oudste overblijvende gedeeltes. Het schip werd in de 17e eeuw BERNARD DECOCK na een brand opnieuw gebouwd. Vlakbij de kerk zijn er ruime parkeerplaatsen voorzien. We stappen de Kasteeldreef af in de richting van het voorportaal van de kerk. Bij de kruising met de Moeskroenstraat merken we aan de overkant een veldweg op, de Murissonwegel. Merk ook de aanduiding Smokkelaarspad op. We zullen lange tijd de aanwijzingen van de Smokkelaarspad-wandeling blijven volgen. De aanvankelijke kasseistrook van de Murissonwegel gaat snel in een onverharde veldweg over.

E A START

3 B

D 2

De Murissonwegel loopt op de Murissonstraat uit. We slaan links de straat in en negeren wat verder een straat rechts en ook de Sint-Niklaasdreef links. Rechts in de verte merken we 2 kerktorens van Halluin (Halewijn) op. De linkse toren is die van de Saint-Alphonse-kerk, de andere van de Saint-Hilaire-kerk. We slaan de straat rechts af (Smokkelaarspad) om vervolgens na 100 meter ter hoogte van een boerderij terug rechts af te slaan. De straat zwenkt verderop rond een boerderij. We laten de landweg voor ons liggen en draaien scherp naar rechts af. Als we de eerste huizenrij bereiken hebben we de grens met Frankrijk overgestoken. We bevinden ons in de Chemin de Reckem. De “Schreve” kent hier een zeer grillig verloop waaraan een boeiende geschiede-

foto’s © Bernard Decock

29•

T R AG E W E G E N

weg. We negeren op deze weg alle zijtakken en komen zo op een mooie veldweg terecht. Deze slingerende veldweg voert ons naar het gebouw van de stichting Ons Erfdeel. In het kort houdt de stichting zich bezig met het bekendmaken van de cultuur van Vlaanderen en Nederland in het buitenland. We staan er stil op de grens bij het grensgedicht van Jozef Deleu, één van de oprichters van de Ons Erfdeel.

“Waarom mag het meest ideale land geen

grenzen hebben? Grenzen zijn lang niet altijd begrenzend. Ze bieden in tijden van tirannie uitwijkmogelijkheden. Ze bieden kans op een nieuw begin en heel vaak op een nieuw leven.”

We stappen de OnsErfdeelwegel uit en slaan rechts de Murissonstraat in. We negeren links de Nobelstraat en slaan enkele meters verder links de Kattewegel in. D. De Kattewegel splitst zich verderop. We houden rechts. Bij de volgende splitsing slaan we links af. De wegel loopt langs de Tibeertstraat. We volgen de wegel en kruisen de straat zodat we de Kattewegel blijven volgen. We negeren verder een zijstraat links en komen uiteindelijk op de Kattestraat uit. We slaan rechts de Kattestraat in om op de drukke Moeskroenstraat (N366) uit te komen.

nis verbonden is. De grenzen tussen Frankrijk 3. en de Nederlanden werden in 1820 in het Verdrag van Kortrijk vastgelegd.

We dwarsen de Moeskroenstraat en slaan een hondertal meter verder rechts een weg in (aanduiding 804 ADCD/000 en Smokkelaarspad). We komen vervolgens in de Berghenswegel terecht. Het stapsteentje komt tenslotte op de Kloosterhoek uit. We slaan links af en stappen kort daarna rechts een straatje in. De straat zal uitlopen op de Kloosterhoekwegel (Voetweg Nr. 20) (Foto 3) We kruisen de Palingbeek en stijgen op naar het Kraaiveld. De voetweg wordt afgezoomd met planten die goed gedijen onder de extensieve landbouw. Bij het bereiken van het Kraaiveld negeren we een pad (alle-terrein-fietspad) naar rechts. Het pad mondt uit op een straat Kraaiveld. We houden links en volgen de aanduidingen Smokkelaarspad en Kortewagenpad. (Foto 4)

B . De weg komt uit op de Chemin des Meurins.

We slaan links af en negeren alle zijstraten totdat we op een splitsing van 3 wegen uitkomen. We wandelen links de doodlopende straat, Chemin Vert, in. We negeren ook hier alle zijstraten en helaas ook de Chemin Pilori en de Pilori-wegel. Pilori verwijst naar een plaats waar een schandpaal stond. Het betrof de schandpaal van de heerlijkheid Les Meurins. De straat loopt uit een brede landweg. Op deze landweg krijgen we een mooi zicht op de Leievallei. We krijgen rechts zelfs een zicht op Wevelgem (De Posthoorn met de typische groene koepel van de Sint-Theresia-kerk). (Foto’s 1 en 2)

C . De landweg loopt op het einde af naar de Rue

de Dronckaert. We slaan links af en blijven het voetpad volgen tot we terug in België aankomen. Juist na het bord “Rekkem” aan de rechterkant, vinden de links tussen 2 huizen een geasfalteerde

•

E .

We bereiken de Leopold Sabbestraat die we links inslaan om vervolgens rechts de Waterstraat in te stappen. We dwarsen later de Rekkemstraat. Waar de weg naar links afbuigt, houden

T R AG E W E G E N

4. we rechts aan (Menenstraat). We negeren kort daarna de afslag naar rechts en stappen rechtdoor de doodlopende straat in (Fietsknooppunt 8). We negeren nog een afslag naar links en komen zo aan de Leie uit (Taverne ‘t Leienhof ).

Aan de veel te rechte Leie stappen we links het jaagpad op (richting Menen) (Foto 5). Het jaagpad wordt er met es afgezoomd. Bemerk de rijke flora in de bermen en de spontane boomopslag. Aan de overkant van de Leie zien we terug de groene toren van de Sint Theresiakerk op de Posthoorn (Wevelgem) staan pronken. Verderop stroomt de Palingbeek de Leie in.

G .

Ter hoogte van fietsknooppunt 78 (met aanduiding Rekkem 1.2) verlaten we het jaagpad naar links. Merk het verweerde bordje “’t Heelwe-

6. gelke” tussen de plantengroei op (Foto 6). De weg leidt ons langs enkele loodsen om op de PontNeuf-straat uit te monden. We houden rechts en slaan kort daarna links de Heelewegel in (Fietsknooppunt 59 volgen). We kruisen de Vierwegenstraat (rechts inslaan en kort daarna links) om de Heelewegel te blijven volgen. Na het kruisen van de Meurissonbeek komen we op de TenDalewegel uit. We stappen links de wegel op en volgen de beek. De Meurissonbeek mondt er in de Palingbeek uit. We laten het brugje over de Palingbeek links liggen en stijgen de licht glooiing op. We stappen de wegel uit. De wegel draait op het einde naar rechts de woonwijk in. We stappen de straat uit en merken op het einde de toren van de Sint-Niklaas-kerk. We richten ons naar links en komen terug op de startplaats van de wandeling.

BEKIJK EN DOWNLOAD DEZE WANDELING OP

31•

Elk jaar in de herfst vindt Dag van de Trage Weg plaats. Duizenden wandelaars, fietsers, ruiters, kinderen en buitenmensen trekken de wegjes en paadjes op. Ook in Zuid-West-Vlaanderen, in het groen en in de stad, langs authentieke landwegen en nieuwe tracés. Dag van de Trage Weg is hét uithangbord voor veilige en aangename trage wegen in ons land. Wandel mee op 20 en 21 oktober (7 oktober voor Avelgem) en geef zo een duidelijk signaal!

ANZEGEM

INGELMUNSTER

WANDELING IN INGOOIGEM

EEN WANDELTOCHT OF FIETSTOCHT LANGS TRAGE WEGEN

Wanneer: zondag 21 oktober om 14:30 uur Waar: Haelvoet NV, Leon Bekaertstraat 8, 8770 Ingelmunster Wat: Uitwisseling, inspiratie en een verkwikkende wandeling, dat zijn de ingrediënten van de trage wegenwandeling én tegelijkertijd houden we die trage wegen mee in stand. Organisatie: Natuurpunt Krekel-Anzegem Contact: Nik Dooms (nik.dooms@gmail.com)

AVELGEM DOORGANG VOOR IEDEREEN!

Wanneer: zondag 7 oktober om 14:00 uur Waar: Het Ganzenhof, Ganzenhofstraat, Avelgem Wat: Op deze trage wegenwandeling (her)ontdekken we het landschap tussen Avelgem, Otegem en Tiegemberg vanuit onverwachte hoeken. Afstand: 7-8 km. Zorg voor stevige schoenen voor onverharde grond. Organisatie: Natuurpunt Avelgem Contact: Bart De Clercq (dcbart@hotmail.com)

Wanneer: zaterdag 20 oktober om 13:30 uur Waar: Haelvoet NV, Leon Bekaertstraat 8, 8770 Ingelmunster Wat: Je maakt zelf de keuze; ofwel wandel je 6 km ofwel fiets je 12 km langs trage wegen. Nagenieten doen we in de bar of op het terras van Haelvoet NV, bij een glaasje aangeboden door de gemeente. In de kijker: Een digitale kaart met alle open maar ook alle afgesloten trage wegen in de gemeente. Organisatie: vzw Trage Wegen Ingelmunster, de Brigandstrotters en Natuurpunt De Buizerd Contact: Dani Nolf (051/30 84 21 of dani.nolf@ telenet.be)

KORTRIJK DOORKRUIS ROLLEGEM, AALBEKE EN BELLEGEM VIA DE MOOISTE WANDELWEGEN

•

Wanneer: zondag 21 oktober – vrij starten tussen 8 uur en 15 uur Waar: MPI De Kindervriend, 8510 Rollegem. Ingang Tombroekstraat (bij nr. 6)

T R AG E W E G E N

Wat: Drie verschillende parcours, tussen 5 en 12 km lang, leiden je langs de mooiste plekjes in Rollegem, Aalbeke en Bellegem. Wandelen langs soms vergeten weggetjes die zeker zullen verrassen! Geen echte wandelbenen? Geen probleem! Het kortste parcours is slechts 5 km lang en is toegankelijk voor rolstoelen en kinderwagens. Wie een wat langere wandeling verkiest kan de lussen van 7 en 12 kilometer volgen. Omdat de tochten in de vorm van een klaverblad vertrekken en aankomen op dezelfde plek kan je ze ook met elkaar combineren tot een stevige tocht van meer dan 20 km. Alle tochten zijn uitstekend bewegwijzerd. Op de startplek zijn verschillende hapjes en dranken te verkrijgen die worden verkocht ten voordele van 11.11.11. Prijzen voor de wandelingen: gezinskaart: 8 euro, ouder dan 15 jaar: 3,5 euro, 15 jaar en jonger: 1,5 euro, jonger dan 7: gratis. De opbrengst gaat integraal naar de werking van 11.11.11. Voor meer info vrmatie over de activiteiten van 11.11.11 in Kortrijk surf naar: https:// www.111111kortrijk.com Wie meer informatie wil over de natuur langs trage wegen en de bijzonderheden in het landschap kan om 14 uur aansluiten bij de wandeling in groep onder begeleiding van een ervaren gids van Natuurpunt (12 km). Organisator: 11.11.11 Kortrijk en Natuurpunt Kortrijk Contact: Koen Detavernier (0495/29 88 33 of koen. detavernier@wsm.be)

CURSUS: UILEN (HARELBEKE)

Bosuil ÂŠ Francis Pattyn

KUURNE SNEUKELFIETSTOCHT

Wanneer: zondag 21 oktober om 14 uur Waar: Kerk van Sente, Sente plaats, Kuurne Wat: Sneukelfietstocht langs Trage Wegen in Sente & Lendelede. Talrijke stops met hapje of drankje. Deelname 8 euro, inschrijven tegen 14 oktober. Organisator: Natuurpunt De Vlasbek Contact: Dirk Verhaeghe (0476/86 59 09 of di.verhaeghe@telenet.be)

SINT-DENIJS (ZWEVEGEM) WANDELING LANGS HEYNHOLWEGEL EN KAPEL MILANEN

Wanneer: zondag 21 oktober om 14 uur Waar: Hoeve van Luc en Kristien Verrrue, Heynholwegel, 8 te 8554 Sint-Denijs Wat: De gratis wandeling is een geleide groepswandeling waarvoor wij verzamelen om 13.45 uur om gezamenlijk te kunnen starten om 14.00 uur aan de hoeve van Luc en Kristien. De wandeling van ongeveer 9 km bestaat uit 3/5 trage wegen en is daardoor misschien minder geschikt voor kinderwagens. Stevig schoeisel is tevens een aanrader. Na de wandeling voorziet de Minaraad van Zwevegem een drankje voor de deelnemers. Organisator: Natuurpunt Zwevegem Contact: Luc De Cuyper (056/75 70 80 of luc-decuyper@skynet.be)

Tijdens de cursus wordt de wereld van de uilen bekeken. Daarbij geven we in de theoretische lessen aandacht aan de verschillende uilensoorten die in Vlaanderen voorkomen. Er wordt gewerkt rond de determinatie van soorten, hun ecologie, hun aanpassingen aan het nachtleven, de rol van de uil in het determineren van zoogdierensoorten (braakballenonderzoek) en het voorkomen van de soorten in Vlaanderen. De theorie wordt dan omgezet in praktijk door een wandeling in een uilenrijk gebied. De datum van de excursie wordt later meegedeeld.

Wanneer Donderdag 13/12/2018 van 19u30 tot 22u30 Donderdag 20/12/2018 van 19u30 tot 22u30 Waar Socio-Cultureel Centrum De Zuidkouter, Speltstraat, Harelbeke Begeleider Koen Leysen | Natuurpunt CVN (theorie) en lokale gids (praktijk) Organisatoren Natuurpunt Gaverstreke, Natuurpunt CVN, Vogelwerkgroep Zuid-West-Vlaanderen Info en inschrijven https://www.natuurpunt.be/agenda/cursus-uilen-harelbeke-26321

33â&#x20AC;˘

P L A N T E N W E R KG R O E P

TERUG NAAR LEIEKANT ‘T SCHRIJVERKE MARKE

PIET MISSIAEN

Bij de keuze van interessante locaties voor activiteiten probeert de plantenwerkgroep alle delen van onze regio aan bod te laten komen. Sommige natuurgebieden zijn evenwel zo gevarieerd dat we er terugkeren. Dit geldt zeker voor Leiekant – ’t Schrijverke Marke. Vijf jaar geleden inventariseerden we er 176 planten. Deze rijkdom is te wijten aan de variatie van het gebied. Het jaagpad langs de Leie is (alsnog) geen fietssnelweg. De glooiende weiden richting spoorweg zijn een restant van de voorlaatste ijstijd, toen een snelstromende Leie hier een vallei uitschuurde tot op de klei van de formatie van Kortrijk. Een bron baant zich hier een weg door een dicht struweel. Meer bebossing vinden wij aan de kant van de oude Leiearm. Gids Frieda Flo speelde hier op 17 juni een thuismatch en toonde ons onder andere volgende planten:

1. KONINGINNENKRUID (EUPATORIUM CANNABINUM - COMPOSIETENFAMILIE) Zowel de Nederlandse als de wetenschappelijke naam van deze door insecten geliefkoosde plant heeft een interessante verklaring. “Koninginnen” is een verbastering van het Duitse “Kunigunde”. Deze heilige verrichte wonderbare genezingen en het geneeskrachtige Kunigundenkraut werd naar haar genoemd. “Cannabinum” verwijst naar het driedelige blad, dat min of meer op dat van hennep lijkt. Het tot 1,50 m hoge koninginnenkruid heeft een voorkeur voor vochtige plaatsen.

3. VELDLATHYRUS (LATHYRUS PRATENSIS - VLINDERBLOEMENFAMILIE)

Net zoals wikkesoorten hebben de vertegenwoordigers van het geslacht Lathyrus hechtranken, waarmee ze de weg naar het licht zoeken door zich aan andere planten vast te maken. Lathyrussoorten hebben echter geen veervormig samengesteld blad, maar een blad dat uit twee lijnvormige blaadjes bestaat. De gele bloemen zijn aantrekkelijk voor insecten. Aangezien de onderste kroonbladeren – de kiel en de zwaarden – met elkaar verbonden zijn, kunnen enkel zwaardere insecten zoals bijen en hommels de bloem binnendringen. Veldlathyrus komt algemeen voor op vochtige, voedselrijke grond tussen het gras en kan een lengte van 1,20 m bereiken.

4. GEEL NAGELKRUID (GEUM URBANUM - ROZENFAMILIE)

2. LOOK-ZONDER-LOOK (ALLIARIA PETIOLATA - KRUISBLOEMENFAMILIE) Wanneer men het blad fijnwrijft, komt een duidelijke lookgeur vrij. Echte looksoorten behoren echter tot een totaal andere familie. Daarom kreeg deze kruisbloemige de naam Look-zonder-look. Het is een forse plant die een hoogte tot 1,20 m kan bereiken. Je vindt hem langs bosranden, waar het oranjetipje, één van onze mooiste lentevlinders, hem soms uitkiest als waardplant. Na bestuiving door insecten groeien de witte bloemen uit tot lijnvormige hauwen. Foto’s: © Bioweb

•

Deze middelgrote vertegenwoordiger van de rozenfamilie dankt zijn naam aan de gele kleur van de bloemen en aan de vruchten, die met haakvormig gebogen snavels bezet zijn. Zo verspreiden ze zich op grote afstand via passerende dieren of mensen. De plant komt voor op stikstofrijke grond langs beschaduwde bospaden.

P L A N T E N W E R KG R O E P

5. BERMOOIEVAARSBEK (GERANIUM PYRENAICUM - OOIEVAARSBEKFAMILIE)

Als de vorige plant voor de verspreiding van de zaden een beroep doet op andere levende wezens, dan heeft bermooievaarsbek - net zoals de andere soorten uit deze familie - een eigen mechanisme. De ooievaarsbekvormige vrucht bestaat uit vijf delen, die elk een zaad bevatten. De stijlen fungeren als een slinger, die de rijpe zaden tot 3 m van de moederplant lanceren. Om hem van de andere geraniumsoorten te onderscheiden letten we op de paarsrode kroonbladeren, die uitgerand zijn. De bladeren zijn tot de helft ingesneden. Zoals de naam het aangeeft zoeken we hem op vochtige en voedselrijke bermen.

6. AKKERVERGEET-ME-NIETJE (MYOSOTIS ARVENSIS - RUWBLADIGENFAMILIE)

7. GEKNIKTE VOSSENSTAART (ALOPECURUS GENICULATUS - GRASSENFAMILIE) De pluimvormige bloeiwijze van dit gras heeft de vorm van een vossenstaart. Om hem niet met de eveneens algemene grote vossenstaart te verwarren - die ook op natte plaatsen voorkomt - letten we op grootte en vorm. Geknikte vossenstaart is veel kleiner en heeft een duidelijke knik in de opstijgende stengel. Als je toch nog twijfelt, kan je letten op het lange tongetje (de overgang tussen bladschede en bladschijf ), dat in het midden veel hoger is dan aan de randen.

8. WIJFJESVAREN (ATHYRIUM FILIX-FEMINA - WIJFJESVARENFAMILIE) Heel wat varens groeien in vochtige loofbossen. Wanneer de bladschijven in bundels groeien, is de kans groot dat we met mannetjes- of wijfjesvaren te maken hebben. Beide hebben elliptische bladschijven, maar bij wijfjesvaren is de vorm sierlijker met een spitse top en smalle onderzijde. Deze sierlijkheid wordt nog versterkt door de diepere insnijding van alle onderdelen. Als we de vruchtbare bladschijf omdraaien, zien we sporenhoopjes, die de vorm van een komma hebben en in twee rijen gerangschikt zijn. Mannetjesvaren heeft niervormige sporenhoopjes en een steel die duidelijk bezet is met lichtbruine schubben.

Net zoals bij het geslacht Geranium zijn er bij Myosotis meerdere algemene soorten. Akkervergeet-me-nietje heeft kleine, lichtblauwe kroonbladeren. Met een vergrootglas observeren we de afstaande, haakvormige haren op de kelk. De vruchten worden rijp op stelen die langer zijn dan de kelkbuis. Een droge, verstoorde grond - zoals op een akker - geniet de voorkeur.

35â&#x20AC;˘

DOOR DE BOMEN HET BOS ZIEN

BEUKEN EVEN VOORSTELLEN

ERIK COOMAN

Net als eiken en tamme kastanjes horen ze bij de familie van de napjesdragers. Voor meer daarover en andere plantkundige kenmerken verwijs ik graag naar de floragidsen. Naast onze inheemse gewone beuk zijn er veel cultivars. Heel populair is de rode of bruine beuk. Ook de treurvormen doen het goed in grote tuinen en parken. Beuken komen in heel Europa voor. Het is een gewaardeerde houtsoort, en dat verklaart een groot stuk van zijn verspreiding. De oorsprong van het Zoniënwoud, het boegbeeld van het beukenbos in België, gaat terug naar het Oostenrijks bewind (1770). Die lieten het grote boscomplex aanleggen voor de jacht; men wilde grote uitgestrekte wouden zoals in Centraal-Europa. Op die rijke leembodem van het Zoniënwoud wordt een beuk gemakkelijk tot ruim 40m hoog. Elders, waar het droger en zandiger is, groeit hij maar tot half zo hoog. Hij kan zo’n 200 à 300 jaar oud worden.

GLADDE JONGEN, TEER VELLETJE Bomen worden ook dikker; jaarlijks een maatje meer, met nieuwe jaarringen. Daarom moet de bast worden vernieuwd, zo niet zou die scheuren. Bij beuk gebeurt dat sneller dan bij andere bomen. Een gevolg is dat hij meestal een gladde schors heeft. Naarmate beuken ouder worden, gaan ook zij trager reageren en als je een beuk met een gegroefde schors ziet, is hij misschien al goed op weg naar de 200 jaar. De beuk is gevoelig voor schorsbrand, zeker als zo’n boom alleen komt te staan, bijvoorbeeld na een kapping. Bosbouwers dragen er zorg voor dat beuken niet in het felle zonlicht opgroeien; het is niet voor niets een schaduwboomsoort.

GROTE DORST Hij verdraagt niet goed natte standplaatsen. Je moet eens zijn wortelstel bekijken; dat is meestal zeer ondiep en horizontaal, geen wortelpen. Het gevaar voor windworp bij stormen is dan ook, zeker bij oudere bomen, groot. Toch heeft hij veel water nodig. Kijk naar die machtige kruinen; die kunnen enorm veel water opnemen. Een natte en vrij koele lente en vooral zomer staan dan ook garant voor meer groei en dus een doorgaans grotere jaarring.

•

gekoesterde voorjaarsflora. Eens een grote beuk door ziekte, ouderdom, weer en wind, wordt geveld, kan de cyclus herbeginnen. Een beuk die valt, laat een open plek achter, die weer kansen biedt voor de kruidlaag, struiklaag en uiteindelijk weer de boomlaag.

KWALITEITEN · Vooral gebruikt in de houtverwerkende industrie: trappen, draaiwerk, werktuigen. · Ook zeer goed brandhout; is evenwel niet deugdelijk om het hout onbeschut te laten buitenliggen. Van de houtskool werd vroeger munitie aangemaakt. · Beukennootjes bevatten olie en vinden hun weg in de voedingsindustrie en productie van zeep. Menselijke consumptie is af te raden: bevat schadelijke stoffen. Ook paarden worden er ziek van. Everzwijnen, reeën en eekhoorns daarentegen zijn er dol op. Dat wisten ook de Oostenrijkers: met de aanplant van beuken zorgden ze voor een voedselbron voor het wild. · Beuk is een slechte humusvormer. De bladeren verteren niet, net zoals die van eik en tamme kastanje. Je vindt ze het volgende jaar nog onverteerd terug.

MAGIE EN MYTHOLOGIE · Een voorbeeld van oude beukenverering was de “joelblok”. Die werd op kerstavond in de huiskamers gebrand. In Frankrijk en Zwitserland noemden ze zo’n blok “bûche de Noël”. Gaandeweg hebben wij daar een culinaire draai aan gegeven, en kwam de bûche, of de kerststronk, op ons dessertbord terecht. Vroeger werden aan de as van zo’n “beukenbûche” magische krachten toegeschreven: je kon er de luizen in de stal mee verjagen als je er je beesten mee inwreef, of je kon er loog mee bereiden voor de “zielenbaden” op Allerzielen. · De beuk is een vruchtbaarheidsboom, en dat is aannemelijk omdat die soort nu eenmaal periodiek massaal veel beukennootjes produceert (mastjaren). Bij feesten om vruchtbaarheid van de akkers af te smeken, zoals graanoogsten, kreeg de beuk vaak een centrale plaats.

KONING VAN HET WOUD

DE WILDE-TAALTUIN

Het verhaal van bomen begint bij de wilgen en de berken (snelle verspreiding door windbestuiving). Na deze kortlevende pioniers komen de hardere soorten: es, en uiteindelijk ook eik en beuk. Beuk is de snellere groeier van de twee. Hij groeit er bovenuit; zijn dichte bladerdek sluit zich. De eik mag dan de mythologische koning van het woud zijn; de beuk is de feitelijke (climaxvegetatie). Daaronder groeit en bloeit nog weinig; dat lukt enkel de specialisten, onze welbekende en

· De Germanen kerfden runetekens op dunne beukenplankjes (boekstaven). Het hout werd dus al heel vroeg gebruikt als schrifttablet. Buchstabe in hedendaags Duits betekent “letter”. Ook het woord “boek” zou (niet bewezen dus) afkomstig zijn van “beuk”. · In het Muziekbos in Ronse heb je de gekende “afspanning” Boekzitting. Daar stond ooit vlakbij een gigantische beuk. Onder zijn machtige kruin werd recht gesproken.

DOOR DE BOMEN HET BOS ZIEN

· Plaatsen zoals Boechout (bekend van zijn Sfinks festival) en Sint-Denijs-Boekel (Zwalm) verwijzen naar de beuk. · En, heb je al stilgestaan bij het woord beukenbos in het Duits: Buchenwald ? Dat woord is sinds de tweede wereldoorlog voor altijd bezoedeld door de nazigruwel. · De bouwers van gotische gebouwen imiteerden de indrukwekkende bomen en de beukendreven in steen. We spreken nu nog van midden- en zijbeuken in kerken en kathedralen. · Je kent ongetwijfeld het liedje van Robert Long “Toe maar jongens, de beuk erin, ja vooruit maar lui, zet hem op.” De beuk erin betekent zoveel als “vlieg erin, ga er tegenaan”.

naar de grond geleid. Eiken hebben een gegroefde schors. Bij onweer wordt de waterstroom opgehouden en onderbroken; er ontstaan zelfs mini-cascades. Daar kan de bliksem inslaan. De verschroeiende temperatuur verandert de sapstroom in de brede vaten van de eik meteen in stoom. Met een geweldige kracht knallen de vaten open. De ravage is dan enorm. Zo is de schade bij eiken veel zichtbaarder dan bij beuken. Maar het gevaar voor wie beschutting zoekt, is onder beide bomen even groot.

KELTISCHE BOOMHOROSCOOP Voor die enkeling die op 22 december verjaart (beukenmens): rep je naar de gespecialiseerde boekhandel.

· In het Duits is er een populair volksgezegde: Eiken zal men mijden, beuken zal men (op) zoeken (Eichen sollst du weichen, Buchen sollst du suchen). Dat zou een goede raad moeten zijn als je terechtkomt in een onweer met blikseminslagen. Dat is gevaarlijke onzin. Beuken worden even vaak getroffen als eiken. Het is trouwens onder geen enkele boom veilig. Deugt er dan niets aan dit gezegde? Het volgende houdt wel steek. Beuken hebben een gladde stam. Bij een onweer (vaak met zware neerslag) vloeit het hemelwater snel en doorlopend af. De bliksem wordt meestal zonder veel schade

GEDICHT De Nederlandse K.H.R. de Josselin de Jong zorgt voor het mooiste gedicht over de beuk in onze Lage Landen (uit haar bundel “September is een lied in blauw”, 1973). Hoog naar den hemel is hij opgericht, recht en gespierd, en in het dalend licht staat hij gelijk een vorst zo trots en stil, in zich gekeerd en heersend door zijn wil. Zijn huid is glad en onaandoenlijk koel, en wie hem ziet, herkent een jong gevoel van ademloos verwachten en van pijn, dat warm en kwetsbaar als een kind doet zijn. Totdat een hand streelt langs het huivrend naakt, en diep in mij een vreemde bron ontwaakt, en water stroomt… ik ben niet meer alléén, want wat ik was, is met de aarde één.

37•

W E R KG R O E P N AT U U R F OTO G R A F I E

FOTOGRAFEER JE MEE?

WORKSHOP PADDENSTOELENFOTOGRAFIE EN VOORDRACHT EXTREMADURA SLUITEN STARTJAAR AF DIRK VERGOTE

De fotowerkgroep zorgde ervoor dat onze natuurfotografen driemaal samen op stap konden gaan en heel wat fraais voor de lens kregen. Telkens een schot in de roos want er kwam veel volk opdagen voor de uitstappen, maar ook voor de fotobesprekingen die erop volgden om het beeldmateriaal te evalueren. Met twee najaarsactiviteiten sluit de werkgroep natuurfotografie Zuid-West-Vlaanderen het eerste werkjaar af. De volgende uitnodiging ligt al klaar en zal ongetwijfeld ook veel respons krijgen.

WORKSHOP PADDENSTOELENFOTOGRAFIE IN DE KLEIPUTTEN KORTRIJK We maken een korte herfstwandeling ter kennismaking met dit afgesloten prachtig natuurreservaat. Onze fotoliefhebbers krijgen de kans om het kleurenpalet van de herfst in beeld te brengen. Onze bijzondere aandacht gaat evenwel naar het ruime assortiment aan paddenstoelen. Een nieuwe uitdaging, want deze fascinerend kleinoden gedijen in een biotoop dat het de fotograaf niet gemakkelijk maakt en hem/haar letterlijk en figuurlijk tot nederigheid dwingt.

•

Onderstaande tips kunnen nuttig zijn: · Paddenstoelen fotografeer je best niet van bovenaf. Plaats je toestel plat op de grond zodat zowel hoed als steel op de foto komen. Zo maak je foto’s die zich onderscheiden van het modale kiekje. · Een statief is minder aangewezen doordat de meeste niet zo laag bij de grond komen. Extra steun is nochtans noodzakelijk. Paddenstoelen groeien meestal op donkere plaatsen en je zal een lange sluitersnelheid moeten gebruiken om hoge iso-waarden te vermijden. Een rijst- of bonenzak is een eenvoudige oplossing. · Gebruik je afstandsbediening of de timer van je toestel om bewegingsonscherpte bij het afdrukken te voorkomen. · Neem een grote plastic zak mee om op te zitten of te liggen want de bodem is in de herfst meestal vochtig. Wil je niet plat op de buik om door je zoeker te kunnen kijken, gebruik dan de stand ‘live view’ als je toestel over een kantelbaar lcdscherm beschikt. Met behulp van ‘live view’ kan je ook heel nauwkeurig scherpstellen, de belichting zichtbaar controleren en een mooie compositie maken.

W E R KG R O E P N AT U U R F OTO G R A F I E

· Let op je achtergrond. Probeer die rustig te houden en weer elementen die de aandacht van het onderwerp afleiden. Een groot diafragma (klein getal) zorgt voor een wazige achtergrond, maar vereist een nauwkeurige scherpstelling op een detail van de paddenstoel. · Observeer goed je onderwerp en de onmiddellijke omgeving. Het is niet verboden om wat storende grassprietjes voor de paddenstoel met een schaartje weg te knippen en takjes of afgevallen bladeren te verwijderen, zonder de natuur schade toe te brengen. Ligt er vuil op de paddenstoel, maak dan voorzichtig de hoed met een klein kwastje presentabel. · Durf eens een andere lens te gebruiken. Een macrolens is in veel gevallen het meest aangewezen objectief om kleine onderwerpen scherp en beeldvullend te fotograferen. Het kan echter ook leuk zijn om met een groothoek te experimenteren en van heel dichtbij de paddenstoel én zijn natuurlijke omgeving te tonen. · In plaats van zoveel mogelijk verscheidene soorten te fotograferen, kan je je beperken tot één of twee, en leef je creatief uit door het uitproberen van verschillende standpunten, gebruik van verschillende lenzen, diafragma-openingen. · Voor de gevorderde fotografen: aangezien paddenstoelen de voorkeur geven aan donkere plekjes zal je nogal vlug gebrek aan licht ondervinden. Rechtstreeks flitsen is geen optie want dat geeft hard licht en dito contrasten. Met een plaatje piepschuim, wit karton, aluminiumfolie kan je het onderwerp oplichten. Er zijn ook mooie resultaten haalbaar met een zaklamp, waarmee je het licht van onderaan of in tegenlicht kunt plaatsen om speciale effecten te creëren. · Regen kan je vriend zijn. Hou je materiaal en jezelf droog, maar druppels zorgen voor extra sfeer en mooie reflecties. Sommige fotografen simuleren soms regendruppels met een klein plantenspuitje waarin water en wat olijfolie vermengd worden. Na de workshop is er mogelijkheid om een drankje te nuttigen en nog even na te praten in het natuureducatief centrum De Steenoven. De foto’s worden geëvalueerd op een fotobabbel op donderdagavond 29 november op het secretariaat van Natuur.koepel. Details workshop paddenstoelenfotografie Wanneer: zondag 28 oktober om 8.30 uur Waar: Natuureducatief centrum De Steenoven, kruispunt Schaapsdreef en Sint-Denijseweg, Kortrijk

Details fotobabbel Wanneer: donderdag 29 november om 19.30 uur Waar: Secretariaat Natuur.koepel, Warande 9, Heule Inschrijven: Inschrijven voor de herfstwandeling van 28/10 en/of de fotobabbel van 29/11 kan door een mailtje te sturen naar werkgroepnatuurfotografie@ natuurkoepel.be. Gratis deelname voor leden van Natuurpunt, niet-leden betalen 5 euro.

VOORDRACHT ‘NATUURFOTOGRAFIE IN EXTREMADURA’ DOOR SIEGFRIED DESMET Siegfried Desmet, een van de stuwende krachten achter de fotowerkgroep, ging de voorbije lente op fotojacht in Extremadura in midden Spanje. Hij werd er overweldigd door een schitterende fauna en flora. Siegfried laat ons meegenieten en trakteert op een voordracht waarin hij zijn wedervaren vertelt, maar ook rijkelijk illustreert met prachtig beeldmateriaal. Alle Natuurpunters zijn gratis welkom op deze gezellige zondagmatinee. Details voordracht Wanneer: zondag 2 december om 9.30 uur Waar: Secretariaat Natuur.koepel, Warande 9, Heule Inschrijven: Stuur een mailtje naar werkgroepnatuurfotografie@natuurkoepel. be. Gratis deelname voor leden van Natuurpunt, niet-leden betalen 5 euro. Hiermee sluit de fotowerkgroep het eerste werkjaar af. Maar niet getreurd. Het programma voor 2019 staat al op de leest. Onze natuurfotografen mogen dus in blijde verwachting verblijven.

39•

LANDSCHAP IN BEELD

OVERSTROMING IN BEELD

ERWIN DECOENE

‘Landschap in beeld’ belicht de landschappen die we dagelijks zien en ervaren. Wij hopen van harte dat we er ondertussen in geslaagd zijn duidelijk te maken dat een landschap iets dynamisch is. Landschappen veranderen continu en alles wat we zien en ervaren in een landschap is een tussenstation op weg naar de volgende fase van het landschap. De meeste natuurlijke processen verbouwen het landschap eerder ongemerkt en traag. Overstromingen zijn één van de weinige, wat meer dramatische uitzonderingen. En één van die beken die soms eens buiten de oevers treedt is de Heulebeek.

Foto’s: © Erwin Decoene

Het is ironisch om het over overstromingen te hebben na een lange droogte zoals we ze deze zomer gekend hebben. Op het hoogtepunt van de droogte stond er nauwelijks stroming op de

•

beek. Lokaal was ze zelfs volledig overdekt met eendekroos. De beek was vrijwel gereduceerd tot een serie ondiepe kommen zonder veel onderlinge verbinding. Het water was ook opmerkelijk helder. Droogte en overstromingen – 2 zijden van één munt – zullen we nog wel vaker zien als de klimaatvoorspellers gelijk krijgen. Ongetwijfeld zullen wij reageren/ anticiperen op de verwachte ontwikkelingen, wat op zijn beurt zal resulteren in wijzigende landschappen maar dat is een onderwerp voor de toekomst. Afgelopen winter deed de Heulebeek flink haar best op het vlak van overstromingen. Van boven Dadizele tot Moorsele, en dan vooral rond Ledegem stonden de lage weiden blank. Tegen de late namiddag klaarde het wat op zodat we toch wat redelijke foto’s konden maken. Foto 1 toont de lage weilanden tussen Ledegem en Moorsele. Overstromingen zijn hier normaal. De weg Moorsele-Ledegem loopt door het gebied en biedt een goed – helaas niet al te verkeersveilig – uitzicht over het overstromingsgebied. Het landschap is vlak met minieme hoogteverschillen.

Bomen zijn zeldzaam in het weidegebied zelf – slechts langs de weg en in de aangrenzende verkavelingen zijn bomen en struiken aanwezig. Het hele weidegebied is een vogelparadijs maar helaas tot op heden niet beschermd of in natuurbeheer. Daar zou in de nabije toekomst wel verandering kunnen in komen. De inzet toont vanaf dezelfde locatie het uitzicht richting Ledegem. De Heulebeek loopt voor de hoge bomenrij bij de huizen van de dorpskern. Op foto 2 zien we het overstromingsgebied ten westen van Ledegem van op het Kezelbergpad. Het pad ligt op de spoorberm van de vroegere spoorlijn Roeselare-Menen. De route is overigens – winter en zomer – een aanrader voor een wandeling of fietstocht; steeds wat te zien. In de verte zien we de basiliek van Dadizele. De iets hoger gelegen gronden vormen als het ware schiereilanden in de overstromingsvlakte. Hier zijn wat meer bomen aanwezig – vnl. knotwilgen maar ook luciferbosjes met vaak flink uit de kluiten gewassen populieren. De steenweg Roeselare-Menen ligt achter de huizen. Foto 3 toont de spoorberm tussen de overstroomde weiden net vóór de brug over de Heulebeek. De brug vormt de lichtgekleurde plek in het tracé. Al het water ten westen van de berm moet onder de brug door met een flinke stroomversnelling als gevolg zoals je op de inzetfoto kan zien. In de verte zien we links van de berm een overstroomd luciferbos. In

LANDSCHAP IN BEELD

dit bos houden kraaiachtigen geregeld een luidruchtig conclaaf. Rechts van de berm zien we de dorpskern met het sportveld. De pompen draaiden volop om het veld in bespeelbare conditie te houden. Echt grote hoogteverschillen zien we hier eigenlijk niet, al zitten we dicht bij het punt waar de Heulebeek de zogenaamde Vlaamse

Vallei ook bekend als de IJstijdvallei van de Leie binnenkomt. De Kezelberg – toch een kleine 20 m hoger – ligt enkele km achter ons maar is van deze locatie niet goed zichtbaar. De aanwezigheid van heuvels en velden – kunnen we wel afleiden uit de kleur van het water. Het water is modderig – wat erop wijst dat er binnen het stroomgebied volop erosie

plaatsvindt. Een deel van de stroomopwaarts weggespoelde grond wordt in de meersen afgezet en hoogt deze op zodat de bedding van de beek dieper komt te liggen. De zomerbedding van de Heulebeek ligt nu een 2-tal meter onder het maaiveld van de meersen.

41•

PA D D E N S TO E L E N W E R KG R O E P

PADDENSTOELEN IN DE LIBEL IN KORTRIJK (Phlebia radiata) (afb. 8) die bijzonder veel wratjes bezit en radiaal georiënteerde plooien heeft.

CHRISTINE HANSSENS

1. Ten zuiden van Kortrijk - op het hoogste punt van de stad - ligt een innemend natuurgebied: de Libel. Op deze plaats werd in de jaren vijftig bruine en blauwe klei ontgonnen voor een dakpannenfabriek. Toen de klei op was, stopte de ontginning en werden de ontstane putten opgevuld met afval. In 1996 werd het gebied afgedekt en creëerden de stadsdiensten een nieuw natuurgebied. Langzaam herstelde de natuur zich. In enkele leeg gebleven kleiputten ontstonden vijvers. Eén ervan is een bijzonder interessant libellenvijvertje (afb.1). De opmerkelijkste nieuwe bewoners waren de vele platbuiklibellen en al snel werd dit insect de mascotte van het gebied. In 2006 besliste het stadsbestuur dan ook om een grote metalen libel te laten bouwen (afb.2). Een wandelpad doorkruist het lichaam van de libel. Binnenin vind je informatie over dieren en planten. Van hieruit kan je het prachtige natuurgebied rondom en de torens van de lager gelegen stad bewonderen. Door de diversiteit is dit gebied meteen ook interessant voor allerlei paddenstoelen. Sommige grashalmen zijn omhuld met een 3 à 4 cm lange zone die eerst wit is en geleidelijk geel wordt. Dit is een schimmel, genaamd de

•

halmverstikker (Epicloë typhina) (afb.3). Interessant zijn ook de met mosjes bezette boomstammen. Hier vinden we op sommige stammen kringen van afgestorven mosjes. Op dergelijke plekken zitten piepkleine witte schelpachtige zwammetjes, mosschelpjes (Chromoscyphella muscicola) genaamd (afb. 4). Onopvallend en daardoor minder gekend. Op ons pad groeien verschillende esdoorns. We zoeken naar bladeren met zwarte vlekken: de inktvlekkenzwam, ook esdoornvlekkenzwam (Rhytisma acerinum) (afb. 5), genoemd. Dit jaar zijn deze opvallende en vaak voorkomende inktvlekken niet te zien. Let er maar eens op. Lezers die ze toch aantreffen, mogen het me laten weten! Het gewoon fluweelpootje (Flammulina velutipes) (afb. 6) komt veel voor op hout. Het is zeer goed te herkennen aan het gladde, enigszins kleverige bruine oppervlak en de ietwat blekere rand. De steel is viltig, donkerbruin onderaan en gelig in de nabijheid van de plaatjes die eveneens lichtgeel zijn. Fluweelpoo tjes groeien meestal in bundeltjes. Echt judasoor (Hirneola auricula judae) (afb. 7) vormt prachtige bruine stevige lapjes. We vinden ze meestal op vlier. De naam komt voort uit het verhaal dat Judas zich zou opgehangen hebben aan een vlier en omdat het zwammetje doet denken aan een oor. Vooral hun onderzijde is opvallend oorvormig. Wie goed zoekt, zal deze soort ook op afgestorven takken van de populier kunnen vinden, maar de zwammetjes zijn dan ietwat kleiner. Op liggende stammetjes en takken vinden we de oranje aderzwam

Gewone oesterzwammen (Pleurotus ostreatus) (afb. 9) worden meestal op stro gekweekt en behoren tot de best gekende goed eetbare soorten. Toch komen ze ook in het wild voor. Dan treffen we grote groepen ervan aan op een of andere loofboom zoals pruimelaar of wilg. Ze ontwikkelen zich vooral tijdens het najaar. Jonge exemplaren van de gele trilzwam (Tremella mesenterica) (afb. 10) zijn enkele cm groot en hersenachtig gerimpeld. Ze ontwikkelen zich tot prachtig gele, grotere lapjes die met verouderen bleker worden, geleidelijk verschrompelen en bij droogte oranje kleuren. We vinden ze vooral op afgestorven loofhout. De rode kelkzwam (Sarcoscypha coccinea) (afb. 11) is een zeldzame soort. Om hem te vinden, moeten we zoeken op afgestorven takken die de bodem bedekken. Hij vormt er prachtige intens rode bekertjes met bleke tot witachtige donzige onderzijde. Eigenlijk zijn we zeer verheugd deze zeldzaamheid al op dit jong terrein terug te vinden. Kijk ook eens onder de esdoorn. De takken en stammetjes die al enige tijd op de bodem liggen kunnen begroeid zijn met lange smalle maar stevige knotsjes die 5 à 6 cm lang kunnen zijn. Jonge exemplaren zijn wit, daarna worden ze zwart. Dit zijn de esdoornhoutknotszwammetjes (Xylaria longipes) (afb. 12). Binnenin zijn ze eveneens wit en houtig. Zeldzaam zijn ze niet, maar ze worden enkel waargenomen door aandachtige speurders. Op de schors van enkele liggende eikenstammen zijn verschillende zwarte schijven te zien met glanzend oppervlak. Dit zijn zwarte knoopzwammen (Bulgaria inquinans) (afb. 13). Hun onderzijde is ruw en bruin. Op grasvlaktes zijn typische soorten voor dit biotoop te vinden zoals

PA D D E N S TO E L E N W E R KG R O E P de weidekringzwam (Marasmius orades) (afb. 14) - die er een prachtige heksenkring vormt - en de gazonvlekplaat (Panaeolus foenisesii) ( afb. 15). Zoals hun naam laat vermoeden zijn de plaatjes er ietwat gemarmerd gevlekt. De alom bekende vliegenzwam (Amanita muscaria) (afb.16) is er

11.

10. 14. WOENSDAG 3 OKTOBER // PADDENSTOELEN ZOEKEN IN VLOETEMVELD

12.

13.

Onder leiding van José Vandeplancke gaan we op zoek naar paddenstoelen in Vloetemveld. AFSPRAAK: Om 13.30 u. aan de parking van het domein, Diksmuidse Heirweg 2, Zedelgem

WOENSDAG 17 OKTOBER // PADDENSTOELENRIJKDOM IN RHODESGOED IZEGEM

We bezoeken het Rhodesgoed in Izegem met gids Jimmy Desmet. AFSPRAAK: Om 13.30 u. aan de parking van het domein, Rhodestraat 2, Emelgem

15. ook van de partij. Bij de Libel, dat pas sinds kort ten volle tot ontwikkeling kwam, kunnen we al prachtige exemplaren van grote lisdodde en watergentiaan bewonderen naast heel wat andere soorten planten. Zeker de moeite om eens te bekijken.

16. LINGBEEK TE ZILLEBEKE

WOENSDAG 7 NOVEMBER // PADDENSTOELENWANDELING IN BULSKAMVELD Op zoek naar paddenstoelen met Christine Hanssens. AFSPRAAK: Om 13.30 u. aan parking Het Aanwijs, Reigerlostraat, Beernem

WOENSDAG 05 DECEMBER // PADDENSTOELENRIJKDOM IN PA-

Onder leiding van Rudy Claeys zoeken we paddenstoelen in dit domein AFSPRAAK: Om 13.30 u op de parking van het cafetaria, Palingsbeekstraat 18, Klein Zillebeke.

WOENSDAG 21 NOVEMBER, 19 DECEMBER EN 16 JANUARI // MICROSCOPIE VAN PADDENSTOELEN

Onder leiding van Christine Hanssens werken we met de microscoop en ontdekken we wat niet meer zichtbaar is met het blote oog, maar wel onontbeerlijk is voor determinatie. De preparaten worden op scherm geprojecteerd, zodat iedereen alle details kan zien. Ook paddenstoelen uit eigen tuin of omgeving mogen meegebracht worden voor determinatie. AFSPRAAK: Om 13.30 u. in NEC De Steenoven, Schaapsdreef 29, Kortrijk

WOENSDAG 2 JANUARI // PADDENSTOELEN ZOEKEN IN NATUURRESERVAAT DE KLEIPUTTEN IN KORTRIJK

Een korte wandeling met daarna onze jaarlijkse nieuwjaarsdring in het NEC De Steenoven met een natje en een droogje. AFSPRAAK: Om 13.30 u. in NEC De Steenoven, Schaapsdreef 29, Kortrijk Info over deze activiteiten bij Christine Hanssens (056/21 23 13 of christine.hanssens@gmail.com)

43•

UZI O TO DG ED V EI ERREENNI GW I NE G N RO E P R EKG

NACHT VAN HET ZOOGDIER SUCCESVOLLE ZOEKTOCHT NAAR ZOOGDIEREN IN BASSEGEMBOS

JOHAN STAELENS

De Nacht van het Zoogdier is een jaarlijks terugkerende organisatie van de Zoogdierenwerkgroep Zuid-West-Vlaanderen. Deze keer was dit in samenwerking met Natuurpunt Anzegem op vrijdag 15 en zaterdag 16 juni. De focus lag op het zoeken naar kleine knaag- en roofdiertjes in Bassegembos, een bosje dat Natuurpunt in het verleden aankocht.

We proberen daarbij een beter beeld te krijgen van de soorten zoogdieren die er in het gebied voorkomen. Daarnaast biedt “de Nacht van het Zoogdier” ook de mogelijkheid om veel natuurliefhebbers in contact te brengen met een aantal minder bekende soorten zoals muizen en vleermuizen. Er komt wel heel wat professionele voorbereiding kijken bij zoogdieronderzoek. Het onderzoek wordt gedaan met afspraken en toepassingen die vallen binnen het “Muizenmeetnet” en de handleiding tot het inventariseren volgens het “Muizenprotocol”. Hierbij worden lifetraps (van het type trip-trap) ingezet. Dit zijn speciale vallen waarbij knaagdieren en spitsmuizen terug de vrijheid kunnen krijgen. Al een week vooraf werden deze lifetraps met voedsel erin klaar gezet, evenwel werd de val dan nog niet op scherp gezet. Midden in de week wordt er voedsel bijgevuld en pas tijdens de vangnacht worden ze op scherp geplaatst. Hierbij werd flink wat werk verzet door een paar van onze vrijwilligers (dank aan Erik en Miguel). Veel soorten knaagdieren zijn alleen ‘s nachts actief, elk heeft zijn eigen gedrag en leefpatroon en ecologische niche. Zo zijn spitsmuizen insecteneters, rosse woelmuizen en bosmuizen zijn knaagdieren. Het habitat van het Bassegembos is ideaal voor de rosse woelmuis. Ze komen vooral voor in de “boszoom” en in plaatsen met veel ruigte (bramen,…). Rosse woelmuizen behoren tot de woelmuizen en zijn zelf heel belangrijk in de voedselpiramide. Voor veel van onze dagen nachtroofvogels en onze marterachtigen vormen zij de belangrijkste bron van voedsel. Een 30-tal geïnteresseerden kwamen op vrijdagavond opdagen, er was dus heel wat interesse voor het muizenonderzoek. Ze konden genieten van een uiteenzetting over de verschillende inventarisatie-methoden rond zoogdieren en kregen informatie over roofdieren, vleermuizen en zoogdieren in de tuin. Het vallenonderzoek gaf mooie resultaten: op vrijdagavond vingen we in Bassegembos tot meer dan 30 rosse woelmuizen, een 10-tal bosmuizen, één enkele dwergspitsmuis en ook één huisspitsmuis. We hadden soms tot drie rosse woelmuizen in één trip trap val. Van een goed muizenjaar gesproken! Zoiets hadden we na 15 jaar lifetrap-onderzoek nog nooit meegemaakt. Het sporenonderzoek via het leggen van sporenbuizen met inktkussentjes leverde geen noemenswaardige resultaten op. Tijdens de excursie in en rond het Bassegembos konden we met zekerheid de “dwergvleermuis” detecteren. Op onze beelden met de cameraval werd een egel op film vastgelegd. Ook voor de kinderen had-

Foto’s: © Nik Dooms

•

V EWR EE R NKG I G IRNOGEEPN Z O O GUDI TI EDR EE N

den we een excursie voorzien met speciale aandacht voor de zoogdieren in de tuin: egel, dwergvleermuis, mol, bosmuis en huisspitsmuis. Erik en Eline, onze gidsen deden dit schitterend en brachten alle kinderen en ook hun ouders heel wat bij over het nut van onze insecteneters en kleine zoogdieren. Deze activiteit is zeker voor herhaling vatbaar en we weten nu ook dat Bassegembos een bastion bij uitstek is voor de rosse woelmuis. Als afsluiter nog eens speciale dank aan Griet Couvreur en Nik Dooms van Natuurpunt Anzegem voor de goede organisatie en de catering.

45â&#x20AC;˘

O P S TA P M E T E L S

ER IS GEEN TIJD GENOEG MEER

EEN GESPREK MET WANDELCOACH GEERT CHRISTIAENS ELS DEPREZ

Wandelcoaching wint aan populariteit. Een goede Nederlandse vertaling vinden we niet maar ervaringsdeskundige Geert Christiaens geraakt er niet over uitverteld. Voor één keer zullen we het hier niet hebben over wat de mens met de natuur doet maar wel wat Natuur met een Mens doet. Geert: “Ik ben begonnen als opvoeder in de Bijzondere Jeugdzorg en ben nu coördinator in de Sociale Economie. Ik heb de opleiding tot TRIA-wandelcoach gevolgd maar ik blijf mij bijscholen in de coaching-vaardigheden. Omgaan met mensen die het moeilijk hebben is voor mij altijd een uitdaging geweest. Wandelcoaching doe ik voor en met jonge mensen, kankerpatiënten, ex-kankerpatiënten en wat ik verlies-coaching noem; mensen die in een rouwproces vastzitten. Er zijn goeie therapeuten en goede

→

Geert Christiaens

therapieën maar ik vind dat wandelcoaching voor bepaalde mensen een meerwaarde kan zijn. Moeilijke situaties krijgen geen tijd genoeg want die wil men snel opgelost zien, het is de tijdsgeest, maar vergeten we niet iets, veronachtzamen we onderweg niet ergens iets van waarde?” Klimop: “Hoe vinden de mensen jou?”

“Via mond-aan-mond reclame want ik heb geen website. Ik ben bekend bij enkele therapeuten. Zij geven mijn telefoonnummer aan mensen die zich door mij willen laten helpen. We vertrekken dikwijls vanuit de probleemsituatie die in veel gevallen de thuis is van de vragende persoon en trekken de natuur in. Een tuin of de bomen langs de weg kunnen al inspireren. We gaan ook wandelen in het Kluisbos, het Muziekbos, het Mortagnebos of in het dichtstbijzijnde natuurgebied. Ik eindig het liefst dicht bij de leefwereld van mijn tochtgenoot.” Ik laat mijn blik rusten op een dominante eik in de tuin van Geert waar we op uitkijken en ik twijfel of ik de stoute vraag zou stellen: “Knuffel je bomen?” Geert lacht: “Ja, als je het zo wil noemen. Knotwilgen bijvoorbeeld spreken gemakkelijk aan. Hun stam is niet zoveel groter dan onze gestalte. Een jongen die de echtscheiding van zijn ouders niet kon verwerken zag in twee knotwilgen een vaderen een moederfiguur en dit maakte dingen in hem los die anders onuitspreekbaar bleven. Op zo’n moment voel ik aan dat ik hierop moet inspelen en kunnen geblokkeerde emoties loskomen. Er is niets zweverigs aan als mensen er voor open staan.” Klimop: “Vroeger zochten mensen troost in het dichtstbijzijnde kapelletje. Is er een gelijkenis?”

•

“Ja misschien wel, de zekerheid die religie vroeger gaf is een beetje zoek. Dat natuur die leemte zou opvullen zou ik niet durven zeggen maar ik zie een zekere overeenkomst. Mijn geloof in de kracht van de natuur bracht mij bij de opleiding tot wandelcoach. Mensen in moeilijke periodes in hun leven zijn op zoek naar iemand of iets om hun verdriet of pijn aan toe te vertrouwen. Hier zie ik als wandelcoach potentieel in de natuur. Als hier iets sterft is dit een voedingsbodem voor nieuw leven. De natuur balanceert op licht en duisternis, warmte en koude, aarde en water, de zon en maan…. Het geheel vormt een krachtig systeem dat bewondering afdwingt. Bomen kunnen indrukwekkend zijn. Denk maar aan het oude geloof dat twee lindebomen aan de ingang van een boerderij kwade geesten op afstand hielden. Op die manier is er inderdaad een verwantschap tussen natuur en religiositeit.” Klimop: “Veel mensen zijn vervreemd van de natuur, hoe kan de natuur dan helpen?”

“Mensen twijfelen op een gegeven moment aan zichzelf, voelen veel zekerheden wegvloeien en ervaren een nare leegte. De natuur is er altijd en overal op haar manier, zelfs in het kruidje dat tussen de stenen groeit. Ik luister vooral. In de onvermijdelijke stiltes worden mensen geconfronteerd met de natuur die dan uitnodigt tot een gesprek. Ik probeer het persoonlijke verhaal op te hangen aan iets tastbaars, ik zoek een aanknopingspunt met de natuur. Ik vraag bv. om iets vast te nemen of te benoemen waarmee je uw gevoelens kan uitdrukken. ‘Waarom precies deze steen…., je kan die niet opheffen…, wil je er iets mee doen…?’ Zo zijn we vertrokken, ik ga als je tochtgenoot je gevoelens een kleur of een beeld geven en je waarheden een plaats geven in de natuur. Iemand die onder zware druk stond deed ik een helling oplopen tot hij

O P S TA P M E T E L S

niet meer kon, hijgend kwam hij tot stilstand en keek om zich heen, het uitzicht was machtig, hij was ontroerd en het voelde aan alsof hij bevrijd was van een last. Ik maak de natuur als “compagnon de route” voor mijn tochtgenoot, het pad als metafoor voor de levensweg. Er is het rechte geëffende pad dat uitzicht geeft op het voorspelbare einde en er is de hobbelige zijweg met verrassingen en een onzekere aankomst of toekomst zo je wil. Wandelen is bewegen, steeds opnieuw je evenwicht heruitvinden, letterlijk en figuurlijk. Door te bewegen komen niet alleen je spieren los maar het zet ook je geest in beweging en worden je hersencellen gestimuleerd, het is nodig voor onze gezondheid.

beschermen de bloem maar ze prikken jou…’ Mensen herkennen op de duur iets van zichzelf in de natuur en dit wekt een verbondenheid met de aarde, onze Moeder Aarde: ‘Kijk hoe die boom zijn ruimte opeist, zich naar boven wurmt en naar het licht groeit, kom uit je cocon, klim omhoog, trek je op, het uitzicht daar is buitengewoon’. Op die manier probeer ik goesting in het leven te brengen, een sprankel licht en kleur in duistere gedachten en probeer ik de veerkracht van de natuur op mijn tochtgenoot over te brengen.

Klimop: “Wat is de heilzame uitwerking van de natuur?”

“Bij wandelcoaching beleven we de natuur zoals ze zich voordoet, het aanwezig zijn in de natuur is belangrijker dan het weten. We hoeven niet te weten welke vogel nu zo indringend fluit maar toch krijg je een gezonde prikkeling van de nieuwsgierigheid. Vaak ga ik wel op voorhand het wandelgebied verkennen, het scherpt mijn opmerkzaamheid en mijn drang naar kennis aan. Alles heeft een reden en een verklaring ook al kennen we die nog niet altijd. Zorg dragen voor Moeder Aarde en haar geheimen is een bewustzijn dat ik op die manier ook meegeef met mijn tochtgenoot. Als mijn aanpak aanslaat dan hebben we er tegelijkertijd ook een natuurvriend bij gewonnen. Ik vind natuur op wandelafstand voor iedereen noodzakelijk.” “Neem nu bijvoorbeeld het boek ‘het verborgen leven van bomen’ van P. Wohlleben. Het is niet belangrijk of alles wat daarin staat wetenschappelijk

“Ik creëer ruimte in het hoofd van mensen via zintuigelijke waarnemingen. Niet alleen kijken en luisteren maar ruiken en voelen leidt tot ontdekken en tot verwondering: ‘Raak die paddenstoel aan, herken je die geur? Hij is fluweelzacht en breekbaar. Wist je dat een derde van het wezen van een boom onder de grond zit? Kijk eens, er zijn geen twee dezelfde bomen in heel het bos, net zoals ook ieder mens uniek is. Kijk naar die afgezaagde tak, dit was eens een wonde, kan een boom dat, zichzelf genezen? Snoei een tak, dan vecht die terug en vormt drie nieuwe takken. Natuur is levenswil en veerkracht. Zie daar een bloem in de schaduw, hebben bloemen dan geen zon nodig? Raap die mooie tak op en neem hem mee naar huis en kijk daar, lekkere noten. Rozen in een tuin onderweg…. kan je niet zomaar plukken, de doornen

Klimop: “Is kennis van de natuur belangrijk voor jou?”

bewezen, exact waar is en allemaal klopt, het is een goed en rijk natuurverhaal. Als je het gelooft biedt het een nog mooiere houvast. We onderschatten de helende kracht van goede verhalen, ze geven zin aan het leven. Klimop: “Hoe gaat het concreet in zijn werk?”

“Ik stel normaal gezien 3 wandelsessies van anderhalf uur voor want met een eerste contact kan ik nog niet zoveel bereiken. De mensen geven zelf aan of ze verder willen, soms is dit onmiddellijk, soms wat later. Maar eigenlijk begin je maar resultaat te voelen na de tweede of derde beurt. De persoon in kwestie kiest per keer. Het gaat vooral om traagzaam bewegen, daarbij is de intensiteit belangrijker dan afstand. Als mijn sessies afgelopen zijn kunnen de mensen zelf de wandeltocht over doen. Natuur is zingeving en zij is altijd aanwezig. Een boswandeling met Geert Christiaens en bomen zullen nooit meer dezelfde zijn… Je kunt Geert contacteren via plek111@fulladsl.be of 0495/24 91 49

47•

Contacteer info@natuurkoepel.be

Sights Of Nature Natuurpunt Optiekshop Vlamingveld 89 8490 Jabbeke 050 31 50 01 www.deputter.be

KSP 80 HD

DE TOP IN ZIJN KLASSE

OFFICIEEL PARTNER

Koop uw instrument met ledenkorting bij Sights Of Nature , officeel partner en steun zo Natuurpunt

VERREKIJKERS | TELESCOPEN | MICROSCOPEN | ACCESSOIRES

www.kite-optics.be

UIT DE VERENIGINGEN

EZELGEM NATUUR’LIJK

EEN ANDERE KIJK OP DE NATUUR VAN BIE OES! Bij Natuurpunt De Vlasbek werden we een tijdje geleden benaderd door de Ommeganckgezellen. Buiten Kuurne zijn die gezellen niet al te bekend, maar binnen Kuurne weet iedereen dat zij die groep vrijwilligers zijn die elk jaar rond 15 augustus Kuurne Ommegank helpen organiseren, een kermis annex braderie en rommelmarkt. Zo net na de congé een evenement waar best wat volk op afkomt. De Ommeganckgezellen organiseren op dat moment ook een tentoonstelling, rond een Kuurns thema, en wie naar Kuurne Ommegank gaat, springt daar graag eens binnen. De Ommeganckgezellen volgden onze actie voor het behoud van het Oude Leie reservaat al een tijdje op en hadden nu het idee om “iets” te doen rond de natuur in Kuurne. En dan is Natuurpunt De Vlasbek de ideale partner! Na een paar brainstorms was de actie “Ezelgem Natuur’lijk” geboren, een multimediale (!) actie rond de natuur van bie oes, in Ezelgem (Kuurns voor “Kuurne”). Het idee was prachtig in zijn eenvoud: geef de inwoners van Kuurne een platform waarop ze hun eigen beelden van de Kuurnse natuur kwijt kunnen. Dat werd dan de Facebook-groep “Ezelgem Natuur’lijk”. We hebben er meteen een fotowedstrijd aan gekoppeld, maar met de duidelijke vermelding dat het in de eerste plaats om de persoonlijke beleving gaat, en niet echt om de zoektocht naar het beste beeld dat gebruik maakt van de beste technische kennis en materiaal. De beelden zouden overal gebruikt worden, op de tentoonstelling van de Ommeganckvrienden, bij activiteiten in de Groene Long, later in de bibliotheek… We vroegen ook steun aan het lokale fotocollectief Retina² en lanceerden de actie via de lokale pers en een startmoment in de Groene Long. Toen was het afwachten hoe het op Facebook zou lopen… En? Hoe liep het dan op die Facebook? Wel, het liep voortreffelijk! De groep “Ezelgem Natuur’lijk” had al snel een dikke 250 leden, die heel actief foto’s gingen posten. Uit die foto’s bleek duidelijk dat we geslaagd waren in het

opzet: niet het heel beperkte groepje natuurfotografen uit Kuurne bracht de overgrote meerderheid aan beelden binnen, maar Jan met de Pet uit Ezelgem zorgde voor het leeuwendeel aan beelden. Die ging effectief naar buiten, gewapend met smartphone of fototoestel, en keek zijn ogen uit. We kregen beelden van libellen en juffers uit tuinen, van vlinders en wantsen die werden ontdekt op een wandeling, van gekende plaatsen zoals de Groene Long of de toekomstige vlindertuin en minder bekende groene plekjes van bij mensen uit de buurt. We zagen zonsopgangen en zonsondergangen, akkers en vlasvelden. Kortom, we zagen wat in Kuurne nog groen was, en we zagen dat dat groen nog altijd de interesse van de mensen kan opwekken. Maar wat ons meest van al is bijgebleven: we hebben gezien dat mensen de natuur opnieuw ontdekt hebben. Mensen zijn niet snel voorbij dat veldje gelopen, ze zijn blijven staan, en hebben de vlinder gezien, of de wants met de felle kleuren, of de libel in de tuin. Ze hebben laten verstaan dat ze dat eigenlijk allemaal heel mooi vonden. Ze toonden dat ze die schoonheid – waar ze tot nu toe een beetje aan waren voorbij gegaan – eigenlijk heel erg waarderen. Dat was nu net het doel van de actie! Niet het mooiste beeld, ook niet het meest spectaculaire beeld, maar de verwondering en de bewondering van de Kuurnenaar over en voor de natuur van bie oes! De Ommeganckgezellen drukten ondertussen een selectie van de foto’s af op groot canvas, om te gebruiken op hun tentoonstelling. Tijdens de Cultuurlong, een cultureel evenement in de Groene Long, werden die een eerste keer gebruikt. De vele bezoekers bleven ook hier stilstaan bij de beelden van de natuur van bie oes. Letterlijk en figuurlijk. Bedankt Ommeganckgezellen voor deze kans om onze natuur in de kijker te zetten! Bedankt Kuurnenaren om zo enthousiast de ogen open te houden. Maar vooral: bedankt natuur, om ook in een sterk verstedelijkte gemeente toch nog zo mooi te zijn!

JAN VANHAVERBEKE

49•

UIT DE VERENIGINGEN

OPERATIE PROPER

RUIM ZWERFVUIL OP EN VERDIEN CENTEN MET JE NATUURPUNT-AFDELING

YVES DE BOSSCHER

Op de foto vlnr. : Johan Bonnier, Algemeen directeur IMOG - Bavo De Clercq, voorzitter Natuurpunt Zwevegem - Magda Callens, secretaris/penningmeester NP Zwevegem - Rik Soens, Voorzitter IMOG

Het project ‘Mooimakers’ is een initiatief van OVAM, Fost Plus en de Vereniging van Vlaamse steden en gemeenten tegen zwerfvuil en sluikstort. Onder de titel ‘Mooimakers’ worden heel wat verschillende netheidsprojecten uitgerold. Je krijgt bijvoorbeeld een afvalprikker, zakken, handschoenen, enz. als je een deel van je eigen straat wil proper houden. In onze regio coördineerde de intercommunale IMOG in het najaar 2017 en voorjaar 2018 de ‘Operatie Proper’. Je kon je ook als vereniging engageren om opruimacties te organiseren. In ruil voor het indienen van een actieplan, het uitvoeren van die opruimacties en het rapporteren op de Mooimakers-website kon je na gunstige evaluatie een mooie subsidie ontvangen. NATUURPUNT ZWEVEGEM ENIGE DEELNEMER IN ZUID-WEST-VLAANDEREN Natuurpunt Zwevegem sprong op die kar. We rolden een actieplan uit waarbij we de omgeving van onze eigen gebieden proper

•

hielden. Half juni kregen wij bericht van IMOG dat onze rapportering goedgekeurd was en dat ons een subsidie van € 1500 toegezegd werd. De officiële overhandiging van de cheque was gepland op 22 juni. Als ‘centjesbewaker’ van Natuurpunt Zwevegem fietsten Magda Callens en voorzitter Bavo De Clercq naar de IMOG site in Harelbeke. Na een korte receptie werden ze er verwelkomd door Rik Soens, voorzitter van IMOG. Ze kregen een kort overzicht van het project ‘Mooimakers’, waarna de uitreiking van de cheques plaats vond. Er waren uit de hele regio Zuid-West-Vlaanderen deelnemers aanwezig : scholen, sportclubs, jeugdverenigingen en andere vrijetijd organisaties. Gezien de uitreiking alfabetisch op gemeente gebeurde kwam de gemeente Zwevegem als allerlaatste aan de beurt. En zoals de spreuk zegt ‘laatste maar niet de minste’, had onze gemeente het grootste aantal

deelnemende scholen en verenigingen en werden de cheques met mooie bedragen onder applaus overhandigd. Wat ons wel erg verwonderde was, dat wij de enige Natuurpunt vereniging waren. Als vereniging die zich inzet voor natuur en milieu staan wij natuurlijk 100 % achter een initiatief als de ‘Mooimakers’. Het is voor onze beheerwerkers reeds jaren een vanzelfsprekendheid om onze natuurgebieden vrij te houden van zwerfvuil. Dat we daarvoor nu ook extra beloond werden, is mooi meegenomen. Wij kunnen iedereen dan ook aanraden om zich in te schrijven voor de operatie Proper op de website www.mooimakers.be . Dan zien we mekaar hopelijk volgend jaar op de uitreiking van de cheques. En de natuur vaart er wel bij.

UIT DE VERENIGINGEN

KOMT ZORRO TERUG NAAR DE GROENE LONG? Natuurpunt De Buizerd doet er alles aan om de nog aanwezige biodiversiteit in Izegem en Ingelmunster te behouden en waar mogelijk uit te breiden. Ten oosten van de Groene Long (totaal zo’n 200 ha) is er de kikkerpaaiplaats, eigendom van Agentschap Natuur en Bos (ANB) en Aquafin. Aquafin en Natuurpunt De Buizerd hebben sinds de opstart van dit zuiveringsstation al heel wat gerealiseerd om deze site groen in te kleden. Veel streekeigen groen, waaronder sleedoorn, meidoorn, kardinaalsmutsen sporkehout, werd aangeplant, en ook een wilde-bijenappartement en een nestbak voor torenvalk werden geplaatst. Maar daar bleef het niet bij. Het grote grasveld werd ingezaaid met inheemse wilde bloemen, fruitbomen werden aangeplant en een kikkerpoel werd gegraven. Dit alles wordt sterk gewaardeerd door de vrijwilligers van Natuurpunt De Buizerd! En als kers op de taart werden ondertussen 5 eikelmuiskasten geïnstalleerd. Samen met de aanliggende kikkerpaaiplaats is het biotoop voor de eikelmuis zeker aanwezig. En nu maar hopen dat we hier Zorro (bijnaam voor de eikelmuis) opnieuw kunnen verwelkomen!

NATUUREDUCATIEF CENTRUM In 2015 kocht de gemeente Ingelmunster pal in de Groene Long het oude koetshuis - beter gekend als het schuttershuisje - van de baronie. Dit gebouwtje ligt pal naast het natuurreservaat de Mandelhoek en de nog resterende authentieke Mandelmeersen, waarvan in 2016 een eerste meers werd aangekocht door Natuurpunt De Buizerd. HENDRIK DEBEUF

Na de nodige administratieve rompslomp zijn de renovatiewerken van dit oude koetshuis begonnen. Het authentieke gebouw zal behouden worden en een stukje nieuwbouw zal erbij komen. Aangezien dit schuttershuisje, de nabijgelegen meersen en een deel van de Mandelhoek in overstromingsgebied liggen, diende er een grondverhoging te komen van 30 cm in en rond dit gebouwtje. Ter compensatie werd naast het schuttershuisje een bijkomende poel gegraven. Eenmaal gerenoveerd zal Natuurpunt De Buizerd dit gebouwtje uitbaten als Natuureducatief Centrum.

Een nieuw gegraven en goed aangelegde poel moet de natuurrijkdom doen toenemen. © Natuurpunt De Buizerd

51•

UIT DE VERENIGINGEN

TER BIEST: NIET TE KOOP!

KRISTINA NAEYAERT

Zicht op het open landbouwgebied van Ter Biest © Kristina Naeyaert

•

Zone Ter Biest in Wevelgem (100 ha), tot voor kort de voorkeurslocatie van Ikea voor een nieuwe vestiging, werd bij de afbakening van het stedelijk gebied Kortrijk (in 2006) op het gewestplan ingekleurd als “landbouwgebied met stedelijke potenties”. En wij dachten dat dit in tijden van klimaatbeleid zou betekenen dan men dan gaat werken aan een landbouwzone ten dienste van de stad (o.a. voor groenten- en fruitkweek met weinig voedselkilometers om lokaal op de markt te brengen) en aan een groenbuffer tegen de oprukkende verstedelijking en luchtvervuiling van naastliggende autowegen. Maar bouwpromotoren en andere projectontwikkelaars hebben als kind duidelijk niet goed opgelet in de belangrijke lessen van begrijpend lezen. En ook de planners binnen Intercommunale Leiedal interpreteren dit als een gebied waarvan de hoofdbestemming landbouw mag vervangen worden door meer lucratieve bestemmingen. Meer nog, deze zone wordt in de regiovisie van Leiedal “Contrei” (gepubliceerd in oktober 2017) Ter Biest opgenomen onder “Luchthavengebied neemt nieuwe vlucht” onder krachtlijn 2 “versterken van kernen”... Wablief ? Zone ter Biest ligt helemaal niet in het centrum van Wevelgem maar aan de stadsrand tussen Kortrijk en Wevelgem en heeft dus niets te zien met de kern, noch met het stedelijk netwerk en al helemaal niets met het vliegveld. Maar de bedoeling is duidelijk, citaat uit visienota Contrei : “bij nieuwe ontwikkelingen op Ter Biest moeten we vooral rekening houden met een goede mobiliteit, zorgvuldig ruimtegebruik, landschappelijke inrichting en een goed nabuurschap”. Met andere woorden als je aan deze randvoorwaarden een mouw past, mag dit gebied wel aangesneden worden voor nieuwe stedelijke ontwikkelingen en kan de kassa weer rinkelen…

OEFENING CREATIEF DENKEN “LANDBOUWGEBIED MET STEDELIJKE POTENTIES” VOLGENS PROJECTONTWIKKELAARS EN UITBOLLENDE BOEREN: Investeerders zien Ter Biest als een braakliggend terrein dat kan worden omgetoverd naar winkelcomplexen, bedrijven, indoor sportaccomodaties, nieuwe woonzones,… De Ikea aanvraag was daarvan een schoolvoorbeeld. De bouwaanvraag van Ikea is weliswaar ingetrokken, maar projectontwikkelaars willen dit gebied nu wel “valoriseren” met andere lucratieve bebouwingen. De zittende landbouwers zitten klaar om hun gronden ten gelde te maken en te verkopen aan de meest biedende. Welke landbouworganisatie komt hier op voor het behoud van de landbouwgrond? WELKE ZIJN DE GEVOLGEN BIJ AANSNIJDEN VAN DIT RESTERENDE OPEN RUIMTE GEBIED? Nieuwe verhardingen en bedrijvigheid, verlies van open ruimte, verlies van natuur, nieuwe verkeersproblematieken, verlies aan landbouwgebied, verdere leegstand van winkels in de centra, nieuwe aanvragen voor verkavelingen (de stad deint uit…). Dit gaat helemaal in tegen de door de Vlaamse regering besliste betonstop in 2040 en tegen het bundelen van functies in het centrum van gemeenten en steden.

DROMEN, DURVEN, DOEN… HET KAN HELEMAAL ANDERS Met Natuurpunt Wevelgem zien wij heel veel andere mogelijkheden voor dit gebied. Mogelijkheden die beter passen in het klimaat- en transitiedenken én meerwaarden geven voor de ruimere regio Zuid-West-Vlaanderen:

UIT DE VERENIGINGEN

· Klimaatvriendelijke en duurzame stadslandbouw (gebied) levert groenten en fruit dichtbij de stedelijke agglomeratie van Kortrijk en Wevelgem. Tegelijk is er minder vervoer noodzakelijk is en dus minder CO2 uitstoot . · Inzetten op duurzame landbouw met minder of helemaal geen gebruik van pesticiden en meststoffen. Ruimte scheppen voor biologische landbouw en permacultuur met voedselproductie die gebruikt kan worden in de lokale horeca (“Voedsel van bie oes”) · Dit gebied kan natuurvriendelijk worden ingericht met kleine landschapselementen: bomen, hagen, poelen, bermen, boomgaarden. Tegelijk kan de biodiversiteit in het gebied flink verhogen en de landbouw hoofdfunctie behouden blijven. · Meer zachte recreatie en landschapsbeleving mogelijk in een aangekleed landschap. · Ontwikkelen van (voedsel)bos - agroforestry. · Ingaand op de grote droogteproblematiek in Zuid-West-Vlaanderen kan dit gebied ook extra ingezet worden als waterinfiltratiezone - extra grasland, poelen - met ook herwaardering van de Neerbeekbeekvallei. · Een deel van het gebied kan (produktie) bos worden - houtleverancier, fijn stof opvangen, water opvangen en laten infiltreren, temperatuur regelen (klimaatadaptatie), extra natuur creëren.

· Sociaal- ecologisch- en economisch verhaal: ruimte laten voor samentuin-initiatieven geeft sociale verbondenheid, educatieve mogelijkheden voor scholen, verhoogde tewerkstelling mogelijk in landbouwproductiel. Ruimte geven voor kleinschalige economische initiatieven (bv. biologische hoeveproducten, fruitsappen, brouwerijtje, verkooppunt stadsboerderij,…)

Waar willen wij voor gaan? Ter Biest in

Wevelgem vrijwaren van nieuwe harde bestemmingen en open houden voor “andere” meer eigentijdse en noodzakelijke stedelijke potenties. Wij willen een denken doegroep opstarten. We zoeken hiervoor geïnteresseerden en organisaties om creatief mee te denken over de invulling van dit open landbouwgebied en met onze ideeën in dialoog gaan met het nieuwe gemeentebestuur. We willen het initiatief zelf in eigen handen houden om dit initiatief alle noodzakelijke kansen te geven en vooral rekening te houden met de uitdagingen van de toekomst! . Er is veel inspiratie te halen bij gelijkaardige stedelijke landbouwprojecten in de buurt : Tuinen van Stene in Oostende - 35 ha (https://www.oostende.be/landbouwparkstene) en het project Grande - Synthe in Duinkerke,Frankrijk (http://www.ville-grande-synthe.fr)

· Inrichten van een verkeersveilige fietsverbinding tussen Wevelgem en Kortrijk. · Verhoogde aantrekkelijkheid van wonen dichtbij een “groenere” omgeving, met positieve uitstraling voor jonge gezinnen in Wevelgem en Kortrijk.

Contact: kristina@natuurkoepel.be - 0479/514317

De Neerbeekvallei heeft nog alle potentie voor meer en betere natuur © Kristina Naeyaert

53•

UIT DE VERENIGINGEN

MAHIEUPEER 2.0

een echte smaakmaker met een lange historie

In dit boek nemen we je mee op een wonderlijke tocht, samen met de Mahieupeer. Een haast verloren gegaan perenras. De Mahieupeer, een smaakmaker met een rijk historisch verleden. Peren, taarten en Sint-Corneliusfeesten. De link? EĂŠn Mahieuperenboom in Wevelgem. De ruim honderdjarige boom stond op een vergeten plekje in Wevelgem en werd verplant naar boomgaard Bergelen. Een bijzonder (lekker) erfgoedproject! Ga je mee op reis?

Het boek kost 15 euro en is te koop via: - de boekenstand Velt Wevelgem Menen - dewittedieter@yahoo.com

https://beweegt.velt.be/wevelgemmenen

â&#x20AC;˘

AC T I V I T E I T E N NK Natuur.koepel vzw NPA Natuurpunt Avelgem NPDB Natuurpunt De Buizerd vzw NPDV Natuurpunt De Vlasbek vzw NPDL Natuurpunt De Leiemeersen NPGS Natuurpunt Gaverstreke NPK Natuurpunt Kortrijk NPKA Natuurpunt Krekel Anzegem NPW Natuurpunt Waregem NPWE Natuurpunt Wevelgem NPZ Natuurpunt Zwevegem

VELTH VELT Harelbeke-Kuurne-Waregem VELTK VELT Team Eetbaar Kortrijk VELTW VELT Wevelgem-Menen VELTZ VELT Zwevegem-Kortrijk Amfibieën- en reptielenwerk HYLA

groep IWG Insectenwerkgroep GEO Werkgroep Geologie en Landschap MYC Werkgroep Mycologia SWG Steenuilenwerkgroep PWG Plantenwerkgroep VWG Vogelwerkgroep ZWG Zoogdierenwerkgroep WGTW Werkgroep Trage Wegen BWG Bijenwerkgroep SOL Sol Suffit WNF Werkgroep Natuurfotografie

WEEK VAN HET BOS: BEIAARDWANDELING KLUISBERGEN - NPW

naast het café ‘molen ten Hotond’, Zandstraat 4, Kluisbergen (N424) WANNEER: 14.00 u. - 16.30 u. WAT: De wandeling leidt ons door het heuvelrijke landschap van de Vlaamse Ardennen. Deze wandeling loopt grotendeels langs trage wegen. Onze oudste veldwegen gaan terug tot in de Romeinse tijd. Deze wegen verdwijnen de laatste jaren aan een hoog tempo. Ze worden omgeploegd, in de wei opgenomen, door de buurman ingepalmd, afgesloten of totaal verwaarloosd. INFO: Peter Depodt (0472/33 31 24 of depodt@scarlet.be)

WAAR: Hotondmolen,

BERGELEN, EEN THUIS VOOR VOGELS NPWE

WAAR: Nec de rand, Muizelstraat, Gullegem WANNEER: 15.00 u. - 17.00 u. WAT: Wandeling met vogelkenner Ignaas

Robbe.

WAAR: Loods Natuurpunt, Zwevegem (Sint-

WANNEER: 8.00 u. - 12.00 u. WAT: Beheerwerken Natuurpunt Zwevegem:

INFO: Zie

kruiden, hapjes, sociaal restaurant, tuin van Geneviève INFO: Mike en Katrien (velt.zwekor@gmail.com)

WOENSDAG 3 OKTOBER

PADDENSTOELEN ZOEKEN IN VLOETEMVELD BEERNEM - MYC

INFO: Zie

blz. 43

ZATERDAG 6 OKTOBER

WAAR: Meersstraat 45, Avelgem WANNEER: 14.00 u. - 17.00 u. WAT: Kom de Avelgemse natuur

een handje helpen. Na de werken genieten we na met een lekker streekbiertje op ons terras. INFO: Frans De Leersnijder (056/64 54 47)

danny.deceukelier@telenet.be)

helpen. Na de werken genieten we na met een lekker streekbiertje op ons terras. INFO: Frans De Leersnijder (056/64 54 47)

PLANTENRUILBEURS I.S.M.VELT KUURNE-HARELBEKE - NPDV & VELTH WAAR: Het Slot, Groene Long, Kuurne WANNEER: 14.30 u. - 16.00 u. WAT: Op onze jaarlijkse plantenruilbeurs is

iedereen welkom die plantjes wil omruilen (ook mensen die geen plantjes bij hebben). INFO: Dirk Verhaeghe (0476/86 59 09 of di.verhaeghe@telenet.be)

ALGEMENE LEDENVERGADERING VZW DE VLASBEK - NPDV WAAR: H ET SLOT, GROENE LONG, KUURNE WANNEER: 17.00 u. - 20.00 u. WAT: Alle leden zijn uitgenodigd tot het bijwonen

van de Algemene Vergadering van de vzw.

MAANDAG 8 OKTOBER BEHEERWERKEN OKTOBER - NPA

Braebos maaibeheer - lindezone

INFO: Danny Deceukelier (056/75 61 39 of

WAAR: Meersstraat 45, Avelgem WANNEER: 9.00 u. - 11.30 u. WAT: Kom de Avelgemse natuur een handje

blz. 32

WAAR: Cowboy Henk, Kortrijk WANNEER: Info na inschrijving WAT: Dag-busuitstap Brugs Ommeland,

Pietersbrugske)

BEHEERWERKEN OKTOBER

Gheysens (056/41 77 22 of gheysens.foulon@skynet.be)

LEDENFEEST - VELTZ

BEHEERWERKEN: BRAEBOS MAAIBEHEER LINDEZONE - NPZ

INFO: Patrick

DAG VAN DE TRAGE WEG IN AVELGEM - NPA

ZATERDAG 13 OKTOBER

INFO: Dirk Verhaeghe (0476/86 59 09 of di.ver-

haeghe@telenet.be)

ZONDAG 14 OKTOBER

PADDENSTOELEN - NPK

WAAR: Ingang Kennedybos, langs de Kennedylaan

(kruispunt met Bruyingepad)

WANNEER: 9.30 u. - 11.30 u. WAT: Zwammen en kabouterhuisjes in alle

INFO: Trees Deprest (056/20 05 10 of

geuren, kleuren en vormen. natuurpuntkortrijk.be)

info@

BEHEERWERKEN: BRAEBOS MAAIBEHEER BOOMGAARD - NPZ

Natuurpunt, Zwevegem (SintPietersbrugske) WANNEER: 8.00 u. - 12.00 u. WAT: Beheerwerken Natuurpunt Zwevegem: Braebos maaibeheer - boomgaard INFO: Danny Deceukelier (056/75 61 39 of danny.deceukelier@telenet.be)

WAAR: Loods

BEHEERWERKEN IN BERGELEN - NPWE

WAAR: Nec de rand, Muizelstraat, Gullegem WANNEER: 9.00 u. - 12.00 u. WAT: Beheerwerken in Bergelen. Neem hand-

schoenen mee! Gheysens (056/41 77 22 of gheysens.foulon@skynet.be)

INFO: Patrick

ZONDAG 7 OKTOBER

DAG VAN DE TRAGE WEG AVELGEM 2018: DOORGANG VOOR IEDEREEN! - NPA

ZONDAG 21 OKTOBER OFFICIËLE INHULDIGING NATUURRESERVAAT ’T VERDRIET IN WAREGEM Misschien hoorde of las je het al ergens, maar Natuurpunt Waregem heeft na aankopen in Zulte, nu ook een eerste aankoop gerealiseerd op Waregems grondgebied. We starten met een kleine inwandeling van het nieuwe reservaat. Om 11 uur is er het officiële gedeelte voor genodigden en leden van Natuurpunt Waregem, gevolgd door een receptie. Afpraak: aan het Oud Spoorwegstation, Sint-Eloois-Vijve, Vijfseweg, Waregem van 10.00 u. tot 13.00 u. Info: Peter Depodt (0472/33 31 24 of depodt@scarlet.be)

Ganzenhof” Ganzenhofstraat, Avelgem WANNEER: 14.00 u. - 17.00 u. WAT: Op deze trage-wegenwandeling (her) ontdekken we het landschap tussen Avelgem, Otegem en Tiegemberg vanuit onverwachte hoeken. INFO: dcbart@hotmail.com

WAAR: “Het

WEEK VAN HET BOS IN HET PRESHOEKBOS - NPK

bij het speelplein langs het Markebekefietspad, Kortrijk WANNEER: 14.30 u. - 16.30 u. WAT: Activiteiten voor jong en minder jong in het Preshoekbos, o.a. op Klarenhoek, Pauvre Leute en Keizersberg. 2 gegidste wandeling vanuit Lauwe en Marke. Er is ook een wandeling speciaal voor kinderen. INFO: Trees Deprest (056/20 05 10 of info@ natuurpuntkortrijk.be)

WAAR: Start

55•

AC T I V I T E I T E N SCHEREN HAAG DAALBEEKBOSJE - NPZ

Natuurpunt, Zwevegem (SintPietersbrugske) WANNEER: 8.00 u. - 12.00 u. WAT: Beheerwerken Natuurpunt Zwevegem: Braebos maaibeheer en scheren haar Daalbeekbosje INFO: Danny Deceukelier (056/75 61 39 of danny.deceukelier@telenet.be)

WAAR: Loods

NACHT VAN DE DUISTERNIS - NPZ

Natuurpunt, Zwevegem (SintPietersbrugske) WANNEER: 19.15 u. - 22.00 u. WAT: Tast je graag eens in het duister en ben je niet bang van de donkere nacht? Kom dan op zaterdag 27 oktober om 19u15 naar de Nacht van de Duisternis in Zwevegem! Je kan kiezen tussen een wandeling van ± 7 km of een (kindvriendelijke) wandeling van ± 3km en alle deelnemers krijgen een gratis drankje en pannenkoek! INFO: Bavo De Clercq (056/75 40 79 of bavo. de.clercq@telenet.be)

VOGELTREKTELLING - NPDV

WAAR: Waterstraat 10, Bavikhove WANNEER: 8.00 u. - 18.00 u. WAT: Zoals ieder jaar gaan we weer

vogels tellen en inventariseren aan onze trektelpost te Hulste. INFO: Dirk Verhaeghe (0476/86 59 09 of di.verhaeghe@telenet.be)

GELEIDE HERFSTWANDELING - NPDB

WAAR: Natuurreservaat

Mandelhoek, op het einde van de Waterstraat tegen het kanaal aan, Ingelmunster

WANNEER: 9.30 u. - 11.30 u. WAT: Geleide herfstwandeling in Mandelhoek. INFO: Hendrik Debeuf (0475/36 59 55 of

hendrik.debeuf@debuizerd.be)

WOENSDAG 17 OKTOBER

PADDENSTOELENRIJKDOM RHODESGOED IZEGEM - MYC

INFO: Zie

blz. 43

DONDERDAG 18 OKTOBER START LESSENREEKS FRUITWERKGROEP VELTW

INFO: zie

pagina 54

VRIJDAG 19 OKTOBER LEDENBIJEENKOMST - VWG

WAAR: NEC

De Steenoven, Schaapsdreef 29, Kortrijk

WANNEER: 20.00 u. - 23.00 u. WAT: Tijdens zo’n gezellige

avond nodigen we experten uit om over een specifiek onderwerp te praten of we wagen ons aan vogeldeterminatie op foto’s. Aflsuiten doen we steeds met een mysteriequiz waarbij zelfs de beste vogelkenner wel eens in zijn haren krabt. INFO: Christoph Wintein (0498/74 46 60 of wintein.christoph@telenet.be)

ZATERDAG 20 OKTOBER DAG VAN DE TRAGE WEG - REGIO

INFO: Zie

blz. 32

BEHEERWERKEN: BRAEBOS KNOTWILGEN EN POEL - NPZ Natuurpunt, Zwevegem (SintPietersbrugske) WANNEER: 8.00 u. - 12.00 u. WAT: Beheerwerken Natuurpunt Zwevegem: Braebos knotwilgen en poel INFO: Danny Deceukelier (056/75 61 39 of danny.deceukelier@telenet.be)

WAAR: Loods

NACHT VAN DE DUISTERNIS - NPKA

de Verrekijker, Blaarhoekstraat 5, Gijzelbrechtegem WANNEER: 19.00 u. - 22.00 u. WAT: Eerst wandelen we vurig langsheen de duistere en donkere kanten van Grijsloke. Na het duister komt het licht van de

•

WAAR: VBA

sterren. Onze vrienden van AVK beloven ons de maan én een planeet. Tenminste, als het een klare sterrenhemel is! INFO: Griet Couvreur (griet.couvreur@scarlet. be)

BEHEERWERKEN VILLAPLASJES - NPGS

Oost van de Gavers, Meersstraat 25, 8530 Harelbeke WANNEER: 9.00 u. - 12.00 u. WAT: Samen met een enthousiaste groep proberen we maandelijks de Villaplasjes te onderhouden, de nodige beheerswerken uit te voeren, enz... Soms wordt daar wel eens wat meer uitleg bij gegeven, of gaan we even op stap door het prachtige gebied aan de rand van de Gavers. Wie iets later komt, mag steeds rechtstreeks naar het gebied komen of contact opnemen met de verantwoordelijke. INFO: Bart Lemey (0474/51 67 55 of bart. lemey@gmail.com)

WAAR: Parking

ZONDAG 21 OKTOBER

DAG VAN DE TRAGE WEG - REGIO

INFO: Zie

blz. 32

OFFICIËLE INHULDIGING NATUURRESERVAAT “’T VERDRIET” – NPW

INFO: Zie

blz. 55

Spoorwegstation, Sint-Eloois-Vijve, Vijfseweg, Waregem WANNEER: 10.00 u. - 13.00 u. WAT: Misschien hoorde of las u het al ergens, maar Natuurpunt Waregem heeft na aankopen in Zulte, nu ook een eerste aankoop gerealiseerd op Waregems grondgebied. We starten met een kleine inwandeling van het nieuwe reservaat. Om 11 uur is er het officiële gedeelte voor genodigden en leden van Natuurpunt Waregem, gevolgd door een receptie. INFO: Peter Depodt (0472/33 31 24 of depodt@scarlet.be)

WAAR: Oud

FRUIT-PERS-DAG

De Rand - boomgaard Bergelen, Rijksweg, Gullegem WANNEER: 9.00 u. - 17.00 u WAT: laat uw vruchten persen in overheerlijk sap, reserveer tijdig uw plaatsINFO: Dieter Dewitte (0479 44 54 51 of dewittedieter@yahoo.com)

WAAR: NEC

PLANTENRUILBEURS + PH METING - VELTZ

Tuinspoor, Blokkestraat 29 (achteraan parking) Zwevegem WANNEER: 10.00 u. - 12.00 u. WAT: Plantenruil ism. 11.11.11, met pH meting van uw bodemstalen INFO: Eddy Pappyn (velt.zwekor@gmail.com)

WAAR: Het

ZATERDAG 27 OKTOBER

BEHEERWERKEN: BRAEBOS MAAIBEHEER EN

WAAR: Loods

ZONDAG 28 OKTOBER

MYSTERIE VAN DE VOGELTREK - NPKA

WAAR: KSA-lokalen, Beukenhof, Vichte WANNEER: 7.30 u. - 11.00 u. WAT: Waarom in ‘s hemelsnaam trekt

een vogel van het ene eind van de wereld naar het andere? is het vanwege de kou of om voedsel te vinden, omdat het daar veel leuker is? Philippe Debaene ontsluiert het mysterie, voor de vroege vogels! INFO: Jan Vanleeuwen (jan.vanleeuwen@ outlook.be)

PADDESTOELWANDELING - NPDV

WAAR: Parking Vlaskouter,Vlaskouter 1,Kuurne WANNEER: 13.30 u. - 18.00 u. WAT: Begeleide paddenstoelwandeling in het

Vrijbos te Houthulst. Kinderen zoeken paddestoelen in het bos en onze gids helpt bij de determinatie. INFO: Dirk Verhaeghe (0476/86 59 09 of di.verhaeghe@telenet.be)

WORKSHOP PADDENSTOELENFOTOGRAFIE - WNF

INFO: Zie

blz. 43

DONDERDAG 1 NOVEMBER 4-DAAGSE TEXEL - VWG

West - parking, Doorniksesteenweg 220, Kortrijk WANNEER: Van 1/11 tot 4/11 WAT: Texel is het grootste Nederlandse Waddeneiland en dus gaan we daar 4 dagen op stap! Meer redenen om naar Texel te gaan volgen laten, wanneer we het volledige programma voor deze vierdaagse bekend maken ;) INFO: Christoph Wintein (0498/74 46 60 of wintein.christoph@telenet.be)

WAAR: Syntra

ZATERDAG 3 NOVEMBER

BEHEERWERKEN IN BERGELEN - NPWE

WAAR: Nec de rand, Muizelstraat, Gullegem WANNEER: 9.00 u. - 12.00 u. WAT: Beheerwerken in Bergelen. Neem hand-

schoenen mee! Gheysens (056/41 77 22 of gheysens.foulon@skynet.be)

INFO: Patrick

ZONDAG 4 NOVEMBER

PADDENSTOELEN ONTDEKKEN - NPWE

WAAR: Nec de rand, Muizelstraat, Gullegem WANNEER: 10.00 u. - 12.00 u. WAT: Paddenstoelenwandeling met gids Christi-

ne Hanssens. Gheysens (056/41 77 22 of gheysens.foulon@skynet.be)

INFO: Patrick

WOENSDAG 7 NOVEMBER

PADDENSTOELENWANDELING IN BULSKAMPVELD - MYC

INFO: Zie

blz. 43

AC T I V I T E I T E N DINSDAG 13 NOVEMBER

DE ECOLOGISCHE VOETAFDRUK VAN KOP TOT TEEN - NPK

WAAR: OC Marke, Helestraat, Marke WANNEER: 20.00 u. - 22.00 u. WAT: Alle besparingen en rating-verlagingen

ten spijt, leeft de Vlaming nog steeds op grote voet. De verspilling van grondstoffen, energie, voedsel, ruimte en natuur is onaanvaardbaar hoog en kost ons handenvol geld. Nochtans kan het met bijzonder weinig inspanningen en zonder in te boeten aan levensstandaard ook anders. Anke Desender van Natuurpunt CVN, die afstudeerde als sociaal en cultureel antropologe aan de KU Leuven geeft je tal van inspirerende voorbeelden. Wie het schoentje past, trekke het aan… Inschrijven via de site van Natuurpunt. INFO: Bert Van Dierdonck (056/22 35 69 of bert.vandierdonck@skynet.be)

ZATERDAG 17 NOVEMBER DAG VAN DE NATUUR - NPZ

INFO: Zie

blz. 21

BEHEERWERKEN VILLAPLASJES - NPGS

WAAR: Parking

ZONDAG 18 NOVEMBER OPENPOORT NAMIDDAG - NPDB

Mandelhoek aan het “Schuttershuisje Waterstraat 4, Ingelmunster WANNEER: 13.30 u. - 17.00 u. WAT: Openpoort namiddag in Mandelhoek. Bezoekers kunnen vrij wandelen in het reservaat. Infobordjes met uitleg zijn jullie gids. Achteraf is er nog tijd om wat na te praten en een drankje. Stevig schoeisel is aan te raden! INFO: Hendrik Debeuf (0475/36 59 55 of hendrik.debeuf@debuizerd.be)

WAAR: Natuurreservaat

WOENSDAG 21 NOVEMBER

MICROSCOPIE VAN PADDENSTOELEN - MYC

INFO: Zie

blz. 43

ZATERDAG 24 NOVEMBER DAG VAN DE NATUUR - REGIO

INFO: Zie

DONDERDAG 29 NOVEMBER

NABESPREKING WORKSHOP PADDENSTOELENFOTOGRAFIE - WNF

INFO: Zie

blz. 38

LEZING MATTHIAS BIENSTMAN - OP EIGEN KRACHT - NK

INFO: Zie

blz. 58

BESPREKING ZADENLIJST VELT - VELTZ

ten akker, bij Mike en Katrien, Stedestraat 71, 8550 Zwevegem WANNEER: 20.00 u. - 22.00 u. WAT: Powerpoint over de nieuwe zadenlijst, ervaringsuitwisseling en zadenruil INFO: Mike en Katrien (velt.zwekor@gmail.com)

WAAR: Goed

ZATERDAG 1 DECEMBER

AANPLANTACTIE PRESHOEKBOS - NPK & NK

INFO: Zie

blz. 56

ZONDAG 2 DECEMBER

SPEUREN NAAR SPOREN, HOE OVERLEVEN PLANTEN EN DIEREN - NPWE

WAAR: Nec de rand, Muizelstraat, Gullegem WANNEER: 15.00 u. - 17.00 u. WAT: Sporenwandeling met Martien D’Hondt INFO: Patrick Gheysens (056/41 77 22 of

gheysens.foulon@skynet.be)

VOORDRACHT NATUURFOTOGRAFIE IN EXTREMADURA - WNF

INFO: Zie

HOUTIG KLEIN FRUIT - VELTH

WAAR: OC Het Spoor, Eilandstraat 6, Harelbeke WANNEER: Om 19.30 u. WAT: In deze voordracht krijgen we een

interessante uitleg door Guy De Kinder over de planten, vermeerdering, bemesting, rassenkeuze en verzorging van trosbessen, kruisbessen, stekelbessen, frambozen, taybessen, bramen, blauwe bessen en herfstframbozen. Gratis inkom voor Velt-leden, 5,00 voor niet-leden INFO: robert.schouttetens@telenet.be

DINSDAG 4 DECEMBER

BASISCURSUS GROOTFRUIT / VERZORGING EN SNOEI– VELTZ

Ubuntu, zaal Ghandi, Blokkestraat 29a te 8520 Zwevegem (achteraan parking gemeentepunt) WANNEER: 20.00 u. - 22.00 u. WAT: Eerste les van drieluik, nu theorie, volgend jaar praktijk wintersnoei en zomersnoei, door Wouter Demey INFO: Martin Raepsaet (velt.zwekor@gmail. com)

WAAR: Groep

WOENSDAG 5 DECEMBER

PADDENSTOELENRIJKDOM IN PALINGBEEK TE ZILLEBEKE - MYC

INFO: Zie

blz. 43

blz. 38

AFSLUITMOMENT NATUURINVENTARISATIE BERGELEN De afgelopen 2 jaren hebben de verschillende natuurstudiewerkgroepen uit Zuid-West-Vlaanderen het Bergelendomein en omgeving intensief geïnventariseerd. Ze gingen er op zoek naar alle vogels, vlinders, insecten, paddenstoelen, planten en noem maar op, om zo een goed beeld te vormen over welke soorten er in het domein leven. Na twee jaar zoeken is het hoog tijd om de resultaten bekend te maken! Welke soorten komen nu allemaal in het gebied voor? Hoeveel verschillende soorten werden waargenomen? Welke speciale waarnemingen werden gedaan? En hoe kan het beheer van het gebied nog beter afgestemd worden op deze resultaten? Wanneer: Vrijdag 14 december om 19u30 Waar: in de zaal van de bibliotheek Wevelgem, Vanackerestraat 20, Wevelgem. Organisatie: Natuur.koepel, Natuurpunt Wevelgem en de natuurstudiewerkgroepen Zuid-West-Vlaanderen. Met medewerking van de gemeente Wevelgem.

blz. 21

ZONDAG 25 NOVEMBER DAG VAN DE NATUUR - REGIO

INFO: Zie

blz. 21

NATUURWANDELING IN EEN WEIDSE WERELD VOL VOGELS - NPDV

WAAR: Parking Vlaskouter, Vlaskouter 1, Kuurne WANNEER: 9.00 u. - 18.30 u. WAT: Tijdens de voormiddag maken we een

wandeling in de polders rond Damme en in de namiddag is er een begeleide wandeling voorzien in de Uitkerkse polders. We ontdekken een weidse wereld vol vogels, vergeet je verrekijker niet. Op de middag zijn we in het bezoekerscentrum van Natuurpunt. Gelieve te voorzien in eigen lunchpakket. INFO: Dirk Verhaeghe (0476/86 59 09 of di.verhaeghe@telenet.be)

57•

AC T I V I T E I T E N ZATERDAG 8 DECEMBER DWAALLICHTJESTOCHT - VELTW

WAAR: NEC De Rand, Rijksweg, Gullegem WANNEER: 18.00 u. - 22.00 u. – inschrijven verplicht WAT: In de duisternis zoeken we onze weg, na

de wandeling is er een gezellige broodmaaltijd INFO: Katrien Opsommer (056 53 03 21 of bart.katrienvdhop@edpnet.be)

ZONDAG 9 DECEMBER

LANDSCHAPSWANDELING IN SINT-MARIA-OUDENHOVE - NPZ

statie, kruispunt Gauwelstraat met Stationstraat, Moen WANNEER: 13.15 u. - 19.30 u. WAT: We verzamelen om 13u15 aan Moen statie te Moen om dan te carpoolen naar Sint-Maria-Oudenhove. Gezien de tijd van het jaar, zorg voor voldoende stevig schoeisel. Graag een seintje. INFO: Luc De Cuyper (056/64 50 07)

WAAR: Moen

VOGELKIJKDAG ZEELAND - NPDV

WAAR: Parking Vlaskouter, Vlaskouter 10, Kuurne WANNEER: 6.30 u. - 19.00 u. WAT: We gaan een ganse dag naar Zeeland

vogels observeren en determineren. We vertrekken om 6.30 u. aan parking Vlaskouter te Kuurne. Gelieve te voorzien in eigen lunchpakket voor ‘s middags. INFO: Dirk Verhaeghe (0476/86 59 09 of di.verhaeghe@telenet.be)

BEHEERWERKEN VILLAPLASJES - NPGS

WERKNAMIDDAG MANDELHOEK - NPDB

Mandelhoek, op het einde van de Waterstraat tegen het kanaal aan, Ingelmunster WANNEER: 13.30 u. - 16.00 u. WAT: Vooral kleinere werkjes staan op het programma zoals maaien ruigten, eerste uitspit reuzebereklauw, nestkasten uitkuisen,… INFO: Hendrik Debeuf (0475/36 59 55 of hendrik.debeuf@debuizerd.be)

LANDSCHAPSWANDELING IN DE OMGEVING VAN ANZEGEM - NPW

WAAR: Hoeve

te Coucx, te bereiken via de Cannaertstraat, Kortrijk WANNEER: Om 9.30 u. WAT: Bomen benoemen in de winter. INFO: Trees Deprest (056/20 05 10 of info@ natuurpuntkortrijk.be)

DINSDAG 11 DECEMBER

COMEDYVOORSTELLING: ‘FLIRTEN IN HET GROEN’ - NPZ

Dorado, Otegemstraat 148 B, 8550 Zwevegem WANNEER: 19.30 u. - 22.00 u. WAT: Natuureducatieve comedy-voorstelling Flirten in ’t groen. Flirten en verleiden. Iedereen doet het of…probeert het. Wie wil weten waar Casanova de mosterd haalde, kijkt best eens naar de dierenwereld. In onze tuinen en natuurgebieden vinden we immers voorbeelden van de meest uiteenlopende verleidingsstrategieën, die vaak verrassend herkenbaar zijn. Voldoende inspiratie dus voor een heerlijk avondvullend programma waarin natuureducatie flirt met comedy. Durf in de spiegel kijken en laat je verleiden… In deze natuureducatieve comedy-voorstelling gaat Joeri Cortens op zoek naar de gelijkenissen tussen mensen en dieren. INFO: Bavo De Clercq (056/75 40 79 of bavo. de.clercq@telenet.be)

WAAR: El

DONDERDAG 13 DECEMBER CURSUS UILEN - NPGS

INFO: Zie

blz. 33

VRIJDAG 14 DECEMBER

VOORSTELLING RESULTATEN GROOTSCHALIGE NATUURINVENTARISATIE BERGELEN - NK & NPWE

INFO: Zie

blz. 57

ZATERDAG 15 DECEMBER

BEHEERWERKEN: KOOIGEM HAKHOUTBEHEER, BRAAMBESTRIJDING

Natuurpunt, Zwevegem (SintPietersbrugske) WANNEER: 8.00 u. - 12.00 u. WAT: Beheerwerken Natuurpunt Zwevegem: Kooigem hakhoutbeheer, braambestrijding INFO: Danny Deceukelier (056/75 61 39 of danny.deceukelier@telenet.be)

•

WAAR: Loods

WAAR: Natuurreservaat

WOENSDAG 19 DECEMBER

MICROSCOPIE VAN PADDENSTOELEN - MYC

WAAR: Stationsplein, Anzegem WANNEER: 14.00 u. - 16.30 u. WAT: We genieten van het herfstige

of misschien wel winterse landschap in en om Anzegem, toch zowat de aanloop tot de Vlaamse Ardennen. We maken een wandeling van 2,5 uur en passeren o.a. Domein Hemsrode en enkele andere bezienswaardigheden. We vertrekken stipt om 14 uur stipt. Einde van de wandeling is voorzien rond 16 u 30. Na de wandeling maken we nog een stop om samen (met hen die het willen) nog iets te drinken. INFO: Peter Depodt (0472/33 31 24 of depodt@scarlet.be)

INFO: Zie

blz. 43

CURSUS KETTINGZAGEN - NPWE

WAAR: Bankbeekvallei, Daalstraat, Gullegem WANNEER: Vanaf 9.00 u. WAT: Tweedaagse cursus kettingzagen (19 &

20 december). INFO: Info en inschrijven: Kristina Naeyaert (0479/51 43 17 of kristina@natuurkoepel. be)

ZONDAG 23 DECEMBER DAGUITSTAP ZEELAND - VWG

ZONDAG 16 DECEMBER

KNOPPEN EN KNOPEN - NPK

WAAR: Parking

WAAR: Syntra

West - parking, Doorniksesteenweg 220, Kortrijk

WANNEER: 8.00 u. - 17.00 u. WAT: De provincie Zeeland

is een van de beste Nederlandse provincies om vogels te kijken. De Zeeuwse delta wordt gedomineerd door Oosterschelde en Westerschelde en natuurlijk door de Noordzee in het westen. Op elk eiland liggen grote en kleine vogelgebieden. Hoewel het in december wat schudden en beven kan worden van de kou, zal onze excursieleider Yann er gegarandeerd voor zorgen dat we een warm gevoel krijgen wanneer we ons lijstje afchecken. INFO: Christoph Wintein (0498/74 46 60 of wintein.christoph@telenet.be)

WOENSDAG 2 JANUARI

PADDENSTOELEN ZOEKEN IN HET NATUURRESERVAAT DE KLEIPUTTEN IN KORTRIJK - MYC

INFO: Zie

blz. 43

WOENSDAG 16 JANUARI

MICROSCOPIE VAN PADDENSTOELEN - MYC

INFO: Zie

blz. 43

MATHIAS BIENSTMAN: OP EIGEN KRACHT DE BEVRIJDING VAN GAS, OLIE EN KERNENERGIE Het energiedebat is dit najaar ook weer zeer actueel. Vormingplus Midden- en Zuid-West-Vlaanderen organiseert, samen met Natuur.koepel Zuid-West-Vlaanderen een lezing met annex debat met Mathias Bienstman. Mathias Bienstman is beleidscoördinator van Bond Beter Leefmilieu en beschrijft in zijn boek ‘Op eigen kracht’ de evolutie naar een wereld zonder vervuiling door fossiele brandstoffen en kernenergie. Dit is niet zo maar een ideaal, het is een noodzaak en stilaan een economische evidentie. Milieuvriendelijke technologie breekt overal door, ook in ons land, maar is dit voldoende? En hoe moet het verder na de beslissing van Donald Trump om de VS terug te trekken uit het klimaatakkoord van Parijs. Is dit de doodssteek voor een veilig klimaat? Kan Europa op eigen kracht de economie van de toekomst vorm geven en zo de balans naar de goede kant doen doorslaan? En hoe wordt Vlaanderen zelf snel minder afhankelijk van olie, gas of kernenergie? Deze organisatie gaat door op 29 november om 19.30 uur bij Vormingsplus MZW Wandelweg 11 8500 Kortrijk. Leden van Natuurpunt en Velt betalen 3€ - anderen 8€ Inschrijven bij https://www.vormingplusmzw.be/mathias-bienstman-op-eigen-kracht . Deze organisatie wordt mee mogelijk gemaakt door de Natuurpunt coöperatieve “ Energie voor meer Natuur”.

Natuur.koepel vzw is de overkoepelende organisatie van natuur- en milieuverenigingen in Zuid-West-Vlaanderen. Natuur.koepel overkoepelt 16 vrijwilligersorganisaties in Zuid-West-Vlaanderen. Vrijwilligers uit deze aangesloten lidverenigingen vormen daarnaast 11 thematische regiowerkgroepen. Natuur.koepel vzw wil van Zuid-West-Vlaanderen een groene en duurzame leefomgeving maken.

L IDVERENIGINGEN

NATUURPUNT AVELGEM Pol Wannyn, Nieuwstraat 10/D, Avelgem 0497/45 52 99 polwannyn@skynet.be NATUURPUNT DE BUIZERD Hendrik Debeuf, Bruggestraat 195, Ingelmunster 0474/55 76 70 - hendrik.debeuf@telenet.be NATUURPUNT DE LEIEMEERSEN Jozef Bousse, Moeskroenstraat 368, Menen 0476/47 78 31 - voorzitter@natuurpuntdeleiemeersen.be NATUURPUNT DE VLASBEK VZW Jan Vanaverbeke, Kouterstraat 38, Kuurne 0494/35 90 94 - jvanaverbeke@naturalsciences.be

VELT HARELBEKE-KUURNE-WAREGEM Robert Schouttetens, Wijdhagestraat 128, Harelbeke 056/71 86 12 - robert.schouttetens@telenet.be VELT KORTRIJK-ZWEVEGEM Martin Raepsaet, Oude Bellegemstraat 89, Zwevegem 0477/40 91 17 - martin.raepsaet@gmail.com VELT WEVELGEM-MENEN Wilfried Samaey, Neuvillestraat 34, Rekkem 056/41 23 55 - wsamaey@edpnet.be

NATUURPUNT GAVERSTREKE Yann Feryn, Desselgemstraat 75, Deerlijk 0495/21 57 72 - yann@ferynjan.be NATUURPUNT KORTRIJK Trees De Prest, Maandagveld 5, Kortrijk 0485/95 87 60 - cats@telenet.be NATUURPUNT KREKEL ANZEGEM Griet Couvreur, Blaarhoekstraat 29, Anzegem 0484/02 93 70 - griet.couvreur@scarlet.be NATUURPUNT WAREGEM Peter Depodt, Aststraat 35, Waregem 0472/33 31 24 - depodt@scarlet.be NATUURPUNT WEVELGEM Patrick Gheysens, Tombroekstraat 40, Gullegem 056/41 77 22 - gheysens.foulon@skynet.be

JNM KORTRIJK Julie Detavernier, Hoogstraat 26, Sint-Denijs 0499/43 36 15 - julke268554@hotmail.com JNM LEIEVALLEI Klara Bolckmans, Torenpark 3, Petegem-aan-de-Leie 0479/02 74 40 - klara.bolckmans@gmail.com JNM ROESELARE Robbe Cool, Pieter Pruimstraat 27, Izegem 0470/48 14 33 - robbecool10@hotmail.com

REDACTIE klimop@natuurkoepel.be Claudine Decocker, Virginie De Coene, Thijs Calu, Els Deprez, Emmanuel Desmet, Mira Feryn, Yann Feryn, Dirk Libbrecht, Kristina Naeyaert, Griet Santy, Maarten Tavernier, Hans Vermeersch ARTIKELS De auteurs dragen de volle verantwoordelijkheid voor de inhoud van hun teksten. De redactie heeft het recht de artikels in te korten. Overname van teksten en illustraties mag mits toelating van de redactie en bronvermelding ‘Klimop - Natuur. koepel vzw’.

T H E M ATI SCH E R E GI OW E R KGRO E PEN AMFIBIEËNWERKGROEP ‘HYLA’ Mario Desloovere Torrestraat 137, Wevelgem 0477/75 58 52 - hyla@natuurkoepel.be

SOLSUFFIT VZW Kristina Naeyaert Normandiëstraat 178, Wevelgem 0479/51 43 17 - info@solsuffit.be

BIJENWERKGROEP Secretariaat Natuur.koepel vzw Warande 9, 8501 Heule 056/36 28 04 bijenwerkgroep@natuurkoepel.be

STEENUILENWERKGROEP Ludo Braeckman Stedemansakker 1, Roeselare 0475/38 78 04 steenuilenwerkgroep@natuurkoepel.be

INSECTENWERKGROEP Roeland Libeer Kleine Bissegemstraat 6, Wevelgem 0476/69 59 99 roeland.libeer@telenet.be

VOGELWERKGROEP Wouter Verwee, Hinnestraat 22 B, 8550 Zwevegem 0474/04 07 86 - vwg@natuurkoepel.be

WERKGROEP NATUURFOTOGRAFIE Secretariaat Natuur.koepel vzw, Warande 9, 8501 Heule, 056/36 28 04, werkgroepnatuurfotografie@natuurkoepel.be

PLANTENWERKGROEP Piet Missiaen Wielewaallaan 23, Kortrijk 056/20 51 77 - piet.missiaen@pandora.be

COLO F O N KLIMO P VERANTWOORDELIJKE UITGEVER Emmanuel Desmet, Warande 9, 8501 Heule, 0499/19 89 49 - emmanuel@natuurkoepel.be

MAATSCHAPPELIJKE ZETEL Normandiëstraat 178, 8560 Wevelgem contact Kristina Naeyaert, voorzitter e-mail kristina@natuurkoepel.be tel 056/40 19 79 gsm 0479/51 43 17

PADDENSTOELENWERKGROEP ‘MYCOLOGIA’ Christine Hanssens Jan Breydellaan 94, Kortrijk 0477/50 82 02 christine.hanssens@gmail.com

NATUURPUNT ZWEVEGEM Bavo De Clercq, Kortrijkstraat 56, 8550 Zwevegem 0476 664 678, bavo.de.clercq@telenet.be

KLIMOP Kwartaal tijdschrift van Natuur.koepel vzw 28ste jaargang nr 4, oktober - december 2018

CO N TACT E E R O NS SECRETARIAAT Warande 9, 8501 Heule contact Hans Vermeersch, coördinator e-mail hans@natuurkoepel.be tel 056/36 28 04 gsm 0487/64 45 85 open Van maandag t.e.m donderdag van 9u-12u en van 13u-16u. Vrijdag bereikbaar via gsm. web www.natuurkoepel.be klimop.flits Voor up-to-date informatie uit de regio: abonneer je op de digitale nieuwsbrief Klimop.flits. Stuur een mail naar flits@natuurkoepel.be. facebook www.facebook.com/natuurkoepel twitter www.twitter.com/natuurkoepel issuu www.issuu.com/natuurkoepel rekeningnr. BE45 7755 7540 1189

DEADLINE Artikels voor de volgende klimop moeten uiterlijk op de redactie zijn op 1 december 2018. Het volgende nummer verschijnt begin januari 2019. PUBLICITEITSVERANTWOORDELIJKE Hans Vermeersch - hans@natuurkoepel.be OPLAGE 6100 exemplaren EINDREDACTIE EN VORMGEVING: Emmanuel Desmet - emmanuel@natuurkoepel.be Mira Feryn - mferyn@gmail.com DRUK Drukta NV, Walle 109, 8500 Kortrijk 056/23 45 67 - info@drukta.be DRUKPROCES Het drukken van Klimop verloopt 100% isopropylalcoholvrij, met biologische inkten en chemievrije drukvormvervaardiging op 100% gerecycleerd papier. Klimop enkele digitaal ontvangen? Stuur een mail naar hans@natuurkoepel.be

WERKGROEP GEOLOGIE EN LANDSCHAP Erwin Decoene G. Gezellestraat 15, Wevelgem 0495/24 88 79 - erwin.d@telenet.be WERKGROEP TRAGE WEGEN Secretariaat Natuur.koepel vzw Warande 9, 8501 Heule 056/36 28 04 tragewegen@natuurkoepel.be ZOOGDIERENWERKGROEP Johan Staelens, Watervang 2, Kuurne 0478/95 90 56 johanstaelens@telenet.be

L I D WO R D E N / ST E UN EN NATUUR.KOEPEL VZW Wie lid is van Natuurpunt is automatisch lid van Natuur.koepel en ontvangt Klimop. Andere lidverenigingen voorzien een combiformule. NATUURPUNT Natuurpunt is de vereniging voor natuur en landschap in Vlaanderen.

VERHUISD? Neem contact op met de ledenadministratie. Freddy Deckers, Jan Breydellaan 94, Kortrijk, 0477/50 82 02 leden@natuurkoepel.be

STEUNEN Steun aankopen in de regio met een gift LID WORDEN VAN NATUURPUNT aan het Natuurfonds ‘Natuur van bie Stort 27 euro op BE17 2300 0442 3321 oes’ op rekening BE56 2930 2120 7588 van Natuurpunt vzw met vermelding: met vermelding ‘nieuw lid’. Fonds Zuid-West-Vlaanderen - F-04015. Info op www.natuurpunt.be/lidworden Vanaf 40 euro krijg je een fiscaal attest LID WORDEN VAN VELT toegestuurd. Info op www.velt.nu GROND VERKOPEN? LID WORDEN VAN JNM Heb je een stukje grond liggen dat je Info op www.jnm.be graag zou verkopen aan Natuurpunt? Neem contact op met Eddy Loosveldt (0477 95 50 21 of eddy.loosveldt@ gmail.com).

MET DE STEUN VAN