Natuurpunt Zwevegem

CHRIS DUTRY

“HET ZOU TOF ZIJN OM ALLE ZWALUWENSOORTEN IN ONZE GEMEENTE TE HUISVESTEN”

Vorige zomer nestelden oeverzwaluwen zich spontaan in een talud op een bouwwerf gelegen op De Pluim, een nieuwe industriezone langs de ringweg rond Zwevegem. Dat werd opgemerkt door leden van de vogelwerkgroep en na overleg met de gemeente en Leiedal werd besloten om dit voorjaar een permanente aarden wal op te richten. We vroegen aan Frank Gabriel, die voor Natuurpunt het zwaluwenbestand in onze gemeente monitort, om toelichting bij dit vrij unieke project in onze regio.

↑ De oeverzwaluwentalud aan de rand van het industrieterrein De Pluim kwam tot stand door een gewaardeerde samenwerking van Natuurpunt met de gemeente en de intercommunale Leiedal, hier gerepresenteerd door Rutger Davidts, Maarten Bullens en Frank Gabriel (vlnr.)

↗ Nestelende oeverzwaluw in tijdelijke talud op een bouwwerf op het industrieterrein De Pluim, Zwevegem De eerste kandidaathuurders voor de nieuwe talud hebben zich al aangemeld. © Frank Gabriel

→ Bron: Natuurpunt “Toen we wisten van die broedende oeverzwaluwen, hebben we de gemeente gecontacteerd om de site af te schermen tot de nakomelingen van een tiental broedparen uitgevlogen waren. Omdat er binnen het biodiversiteitscharter van de gemeente al een subsidiereglement bestaat voor de bescherming van boerenzwaluwen, gierzwaluwen en huiszwaluwen, vond ik dat we ook iets moesten doen voor de groep van de oeverzwaluwen. Deze kleinste soort zwaluwen zijn koloniebroeders en komen vaak terug naar hun broedplaatsen.

Vandaar de idee om in diezelfde omgeving een meer permanente talud op te richten, als nestgelegenheid voor oeverzwaluwen. In overleg met de gemeente en Leiedal kozen we voor een al voorziene bufferstrook tussen dat industriegebied en de achtertuinen van de Luipaardstraat, om er een aarden wand aan te leggen. De aanvliegroute zat goed en de nabijheid van water was verzekerd. Overigens was er genoeg teelaarde op de site voorhanden, die anders toch moest worden afgevoerd. Kortom, een win-win voor de aannemer en de natuur. De uitvoering is pas begin april gerealiseerd en intussen zijn er al geïnteresseerde zwaluwen gespot. In Nederland worden dergelijke taluds voor oeverzwaluwen wel vaker aangelegd, meestal in kunststof. Eigenlijk zou je rivierzand moeten gebruiken, maar zo’n onbegroeide wand zal al vlug gaan afkalven door de weerselementen. Omdat dit voorjaar erg droog was, heb ik een veertigtal gaten in de schuine wand geboord. De klei-lemen wand was immers betonhard en de vogelbekjes zouden daar moeilijk door geraken. We hopen natuurlijk dat die talud niet beklommen wordt. Dat zou niet alleen de bovenrand van de talud beschadigen, maar ook de nestelende zwaluwen verstoren. Allicht kan een bord met uitleg bij de site nuttig zijn tegen dat soort vandalisme.

In onze provincie tref je nog slechts kleine kolonies aan langs de natuurlijke oevers van de IJzer. Al kan je ze ook in zandgroeves aantreffen of in tijdelijke taluds op industriegebieden. Het zou tof zijn als we dit of volgend jaar vier soorten zwaluwen op het grondgebied van de gemeente zouden huisvesten. In het nog in aanbouw zijn Leanderhof heeft mijn werkgever, de sociale huisvestingsmaatschappij, alvast kunstnesten voor gierzwaluwen voorzien.”

Maak kennis met de oeverzwaluw

De oeverzwaluw (Riparia riparia) is onze kleinste zwaluw. Het is de enige zwaluw die mensen schuwt. Door het gebrek aan steile broedwanden – veel oevers worden immers stelselmatig verhard – gaan de aantallen de laatste jaren sterk achteruit. De oeverzwaluw komt in heel Europa voor, maar enkel in laaggelegen gebieden. Overwinteren gebeurt in Afrika. Oeverzwaluwen foerageren meestal boven waterpartijen, waar insecten zeer goed vertegenwoordigd zijn. De oeverzwaluw nestelt in kolonies van tot wel meer dan 50 broedende paartjes.