Belgisch-Sloveense ballonvaartgeschiedenis

BELGISCH-SLOVEENSE BALLONVAARTHISTORIE

Landing van Max Cosyns en Néree Van der Elst in 1934 in Ženavlje

IN HET SLOVEENSE DORPJE ŽENAVLJE, 20 KM TEN NOORDEN VAN DE STAD MURSKA SOBOTA, HERINNERT EEN MONUMENT AAN EEN STUKJE BELGISCH-SLOVEENSE BALLONVAARTGESCHIEDENIS. DE BELGEN MAX COSYNS EN NÉREE VAN DER ELST LANDDEN HIER OP 18 AUGUSTUS 1934 MET EEN STRATOSFERISCHE BALLON.

DOOR JEROEN NYS

Max Cosyns werd op 29 mei 1906 geboren in Schaarbeek. Tijdens zijn jaren aan de Vrije Universiteit van Brussel was hij de assistent van de Zwitserse fysicus Auguste Piccard. Auguste Piccard - die voor Hergé de inspiratie was voor het personage professor Zonnebloem in de Kuifje-albums - ondernam op 14 september 1930 een eerste poging om stratosfeer te bereiken, maar door slecht weer moest de poging worden uitgesteld. Op 27 mei 1931 stapte hij rond 4u ’s ochtends samen met Paul Kipfer aan boord voor een tweede poging. Met een snelheid van ongeveer 10m/s werd na een half uur de hoogte van 15,5 km bereikt. Zij waren de eerste levende wezens in de stratosfeer. Vanuit het Zwitserse Dubendorf vertrok Piccard op 18 augustus 1932 om 5u07 opnieuw met zijn stratosferische ballon, met aan boord assistent Max Cosyns. Rond 10u40 bereikten ze hun maximale hoogte van 16,9 km, met een landing rond 17u in het Italiaanse Monzambano. Voor deze prestatie werden de beide heren door Koning Albert I onderscheiden in de Leopordsorde: Piccard kreeg het Kruis van Commandeur en Cosyns het Kruis van Ridder. Twee jaar later werd de balvormige capsule, op 18 augustus 1934, opnieuw gebruikt. Max Cosyns en zijn student Nérée Van Der Elst vertrekken vanuit Hour in België. Na het bereiken van een hoogte van 15,5 km en een afstand van 1800 km landden ze nabij Murska Sobota in het dorpje Ženavlje (nu Slovenië). Het was de eerste ballon die op het grondgebied van het huidige Slovenië zou landen. De ballonvaarders konden op het nippertje vermijden dat nieuwsgierige dorpsbewoners met fakkels, om hen te verlichten, de waterstofballon zouden doen ontbranden. Tijdens hun vlucht slaagden ze er niet in om een radioverbinding op te zetten met de grond. Hierdoor verdrongen ze regelmatig de lokale radiozenders, waardoor Duitse en Oostenrijkse luisteraars het avontuur in de stratosfeer konden volgen. Door de radioperikelen bereikte hun vlucht de wereldpers, en ongeveer 7000 mensen trokken naar het kleine dorpje. De gastvrijheid en vriendelijkheid van de dorpsbewoners die men ervaarde, vormde het begin van het lokale toerisme. De landing wordt in Slovenië gezien als een historische gebeurtenis, die jaarlijks op 18 augustus wordt herdacht. In de gemeente waarvan Ženavlje deel uitmaakt geldt die dag zelfs als een gemeentelijke feestdag. Tijdens het voorbije WK in Murska Sobota bracht het team van Steven Vlegels een bezoek aan het monument en de plaats waar onze Belgische ballonvoorvaderen Sloveense geschiedenis schreven. Team Vlegels werd er ontvangen door de lokale burgemeester, en maakte een kleine ballonvlucht boven het dorp.