Verwarmen op eigen houtje

In deze tijden van torenhoge energieprijzen grijpen veel mensen naar een houtkachel. Hout uit duurzaam beheerde bossen is een hernieuwbare energiebron, maar verwarmen met hout gaat ook gepaard met het vrijkomen van fijn stof, roet en dioxines. Hoe stook je zo duurzaam mogelijk? Enkele veel voorkomende vragen op een rijtje.

Is stoken met hout duurzaam?

Op zich wel. Hout en pellets zijn hernieuwbare energiebronnen. In 2018 sloot de Vlaamse Regering een ”Green Deal huishoudelijke houtverwarming” af, die ook De Bosgroepen mee ondertekenden. Het doel? De impact van huishoudelijke houtverwarming op de luchtkwaliteit in Vlaanderen drastisch verminderen. Deze Green Deal bevestigt het belang van hout als hernieuwbare energiebron. Ook Europa is hierover heel duidelijk: hout en pellets maken deel uit van de mix aan groene energie. Maar we moeten wel beter en slimmer stoken.

Wat met mijn oude kachel?

Oude kachels kunnen tot dertien keer méér fijn stof uitstoten en zijn minder energie-efficiënt. Kachels van meer dan tien jaar – goed voor één op twee kachels in Vlaanderen – zijn aan vervanging toe, omdat de moderne verbrandingstechniek beter is. Met de CO2-normen en het verlagen van fijn stof hoog op de publieke agenda, is het logisch dat mensen ertoe worden aangezet hun oude, vervuilende kachel te vervangen.

Is stoken met hout goedkoper?

Je verlaagt uiteraard je gasrekening, maar hopelijk heb je nog een partij droog brandhout op voorraad die je voor de energiecrisis kocht. De vraag naar brandhout steeg namelijk aanzienlijk, wat een invloed heeft op de prijs. Het hout dat je dit jaar kapt, is bovendien niet geschikt om onmiddellijk op te stoken. Stoken met nat hout leidt namelijk tot een hogere uitstoot van schadelijke stoffen en is slecht voor je installatie.

Wanneer riskeer ik een boete?

Sinds januari 2022 gelden er binnen Europa strengere voorwaarden voor de verkoop van nieuwe kachels. Deze ecodesign-normen geven regels aan over de veiligheid, het materiaal, de uitstoot en gelden voor producenten en verkopers. De verkopers kunnen een boete krijgen als ze je een kachel verkopen met een te hoge uitstoot, maar jij als particulier wordt niet gecontroleerd. Voor het stoken van natuurlijk, droog hout in een kachel krijg je bovendien nooit een boete. Stoken met bewerkt hout of ander (groen)afval is wel verboden. Het is niet alleen slecht voor je kachel, maar zorgt ook voor heel wat toxische stoffen in de lucht. Daarmee schend je de milieuwetgeving. Bij een klacht kan de politie dan ook een proces-verbaal opstellen.

Bestaat er een stookverbod bij slecht weer of slechte luchtkwaliteit?

Omstandigheden zoals mist of windstil weer verhogen de kans op geur- en rookhinder. Er is dan weinig natuurlijke trek in de schouw, wat het risico op een slechte verbranding verhoogt. De schouwrook verspreidt zich slechts beperkt en blijft hangen ter hoogte van de woning.

Hoewel er in Vlaanderen geen algemeen verbod geldt op deze dagen, namen verschillende gemeenten de mogelijkheid voor het invoeren van een tijdelijk stookverbod in hun gemeentelijk politiereglement op. Bij twijfels kun je terecht bij je milieudienst. Een uitzondering geldt voor ruimten die niet over centrale verwarming beschikken.

Kan ik een filter installeren voor de rookgassen van mijn kachel?

Filtersystemen kunnen een deel van het fijn stof opvangen, maar correct gebruik en regelmatig onderhoud zijn noodzakelijk, maar soms is het, technisch gezien, niet mogelijk. Informeer je vooraf goed bij de verkoper en installateur. Er zijn twee types op de markt: de katalytische filter en de elektrostatische deeltjesvangers (ESP). Het katalytische type wordt het meest toegepast. Deze filter plaats je in de schouw en zorgt voor de naverbranding van vooral geurdeeltjes en deels fijn stof. De ESP-filter plaats je op de schouw en verwijdert vooral fijne stofdeeltjes uit de rookgassen, maar weinig tot geen geurdeeltjes. Bij overbelasting van roet kunnen de elektrodes in de filter overbelast geraken waardoor ze na een tijd slecht of niet meer werken. Regelmatig reinigen is dus nodig.

Tips die hout snijden

• Is je kachel ouder dan tien jaar? Overweeg dan de aankoop van een nieuw exemplaar.

• Stook uitsluitend met droog hout! Nat hout geeft een onvolledige verbranding en zorgt voor meer as en fijn stof in de lucht.

• Kies voor lokaal hout om de CO2-uitstoot drastisch te beperken. Door te kiezen voor Belgisch hout uit duurzaam beheerde bossen, vermijd je bovendien dat er waardevol bos verdwijnt voor brandhout of pellets (zie ook Bos online).

• Loofhout geniet de voorkeur boven naaldhout (naaldhout geeft meer roetafzetting in je schoorsteen).

• Geverfd, behandeld of geïmpregneerd hout moet je absoluut vermijden. Daarin zitten lijmstoffen, die bij verbranding veel schadelijke stoffen vrijgeven.