8 minute read
Urok polskich kafli
Kafle przyciągają, mają w sobie coś magicznego i szlachetnego. Są niezwykle eleganckie, niepowtarzalne i dają ogromne możliwości indywidualizacji projektów. Do tego wspaniale przyjmują ciepło, a potem łagodnie i długo je oddają. Od wieków wykorzystywane do budowy kominków i pieców w pałacach oraz szlacheckich dworach, a współcześnie możemy podziwiać je w muzeach i zabytkowych obiektach. Przywołują dawne czasy i można powiedzieć, że są świadkiem naszej historii.
Mistyka i tajemnica kafli z pewnością tkwi w tym, że wykonywane są one ręcznie i tą samą metodą, jak przed wiekami. Są wynikiem pracy ludzkich rąk na pograniczu artyzmu, dlatego wzbudzają takie emocje. Z biegiem lat ceramika – tak jak wszystko wokół nas – zaczęła się zmieniać i dostosowywać do obecnych czasów. Powstawały coraz to nowsze i doskonalsze formy, wzory, faktury i glazury kafli, jednak jedno pozostało niezmienne – praca twórców, urok i czar zaklęte w kaflach.
Polskie kafle być może nie są tak perfekcyjne jak niemieckie czy bogato zdobione jak rosyjskie, jednak mają w sobie urok i czar. Nawiązują do naszej tradycji zarówno kolorystyką, jak i motywami zdobień. Wzbudzają pozytywne emocje i mają w sobie „to coś”, co sprawia, że to właśnie one są ulubionym materiałem Polaków do budowy kominków i pieców.
Ceramika w Polsce
Polskie kaflarnie to całkiem spora grupa większych i mniejszych pracowni. Większość z nich to rodzinne firmy z wieloletnią tradycją, w których kafle wyrabiane są ręcznie, jak na rękodzieło rzemieślnicze przystało. Mamy to szczęście, że polskie kaflarnie wytwarzają ceramikę na wysokim poziomie, zgodnie z kunsztem artystycznym i oferują swoim klientom zróżnicowany i szeroki asortyment wyrobów. Dzięki temu są w stanie zaspokoić potrzeby najbardziej wymagających inwestorów. Kafle oczywiście nie są dla wszystkich, gdyż jest to wyjątkowy materiał dla osób, które są świadome ich walorów i właściwości, a także idealne dla tych, którzy pragną mieć w swoim domu oryginalny i unikalny piec, kominek bądź kuchnię. W Polsce wykonuje się sporo realizacji z kafli, a zainteresowanie nimi stale rośnie. Widać, że Polacy uwielbiają kafle i doceniają ich wyjątkowość. Spośród publikowanych na naszym profilu facebookowym realizacji zgłoszonych do nagrody Płomień Roku w kategorii Realizacja to właśnie one zawsze wzbudzają największe zainteresowanie i zachwyt internautów.
Polskie kaflarnie
Polskie kaflarnie – tak samo jak zagraniczne – coraz częściej uzupełniają swoją ofertę o dodatkowy asortyment. W wielu manufakturach oprócz tradycyjnych i nowoczesnych kafli piecowych i kominkowych wytwarza się także różnego typu akcesoria ceramiczne, takie jak bibeloty, figurki, lampy, misy, tabliczki czy włączniki światła. Nowością na polskim rynku są atrakcyjne ścienne panele ceramiczne 3D, które wyróżniają się i wnoszą powiew nowoczesności do ceramiki. Oprócz produkcji kafli na szczególną uwagę niewątpliwie zasługuje niezwykle wymagająca i pracochłonna renowacja starych, zabytkowych pieców, którą zajmuje się także kilka polskich wytwórni ceramiki. Przyjrzyjmy się zatem bliżej naszym rodzimym kaflarniom.
Jednym z prekursorów odlewanych kafli ceramicznych przeznaczonych do budowy kominków i pieców kaflowych jest Wytwórnia Kafli Zygmunta Kuliga, która powstała w 1982 roku w Stalowej Woli. Obecnie kolejne już pokolenie kontynuuje kaflarskie tradycje rodzinne. Kaflarnia posiada bogatą ofertę – około 360 wzorów elementów ceramicznych – i stale skupia się na poszerzaniu swojego asortymentu o nowe kształty, kolory i wzory kafli kominkowych. Oferuje także kafle ręcznie malowane. Wytwórnia korzysta z historycznych wzorców, a także wykorzystuje współczesne rozwiązania i wzornictwo. Dzięki temu kafle idealnie odnajdują się zarówno w nowoczesnych, jak i tradycyjnych wnętrzach. Kaflarnia wykonuje ponadto wizualizację projektów kafli i rekonstrukcji pieców kaflowych.
Zostając przy rodzinie Kuligów, warto wspomnieć również dosyć nową, polską propozycję ceramiki przeznaczonej do różnych projektów i zastosowań – Terra Ignis Rozwadów, która prowadzona jest przez Zofię Kulig. W jej ofercie znajdują się nowoczesne, całościowe realizacje kaflowych pieców, kominków bądź kuchni, łącznie ze współczesną zabudową meblową.
Rodzinną firmą z tradycjami, produkującą kafle od 1890 roku, jest również Kaflarnia Grochowski z Radomska. Wiedza i kunszt wypalania kafli w rodzinie Grochowskich przekazywane są z ojca na syna. Wszystkie kafle wykonywane są ręcznie, z wielką dbałością o każdy szczegół, a lata doświadczeń pozwalają realizować indywidualne projekty. Ofertę wytwórni tworzą kafle gładkie i ozdobne, które są dostępne w różnych wzorach, a także kafle ręcznie malowane – na życzenie klienta. Kaflarnia posiada w swojej ofercie zestawy pieców kaflowych Anders, Markus i Rosa. Dodatkową usługą oferowaną przez kaflarnię jest projektowanie pieców, kuchni oraz kominków z kafli ceramicznych.
Niepowtarzalny klimat mają także mniejsze pracownie, takie jak Kaflarnia Kafel-Art z Krakowa. Kaflarnia powstała w 2003 roku i kontynuuje ona tradycje jednej z najbardziej znanych krakowskich kaflarni – Spółdzielni „Kafel”. Tworzone tam kafle to unikatowe dzieła sztuki, które przedstawiają świat fauny i flory, motywy klimtowskie, myśliwskie czy martwą naturę. Właścicielka pracowni, Lidia Pogonowska, zajmuje się ceramiką od 1980 roku i posiada w swoim portfolio wiele prestiżowych prac, chociażby współpracując przy odtworzeniu pieca renesansowego na Zamku Królewskim w Warszawie, wykonaniu kształtek szkliwionych i rozet ceramicznych do Kościoła Błogosławionej Bronisławy na Kopcu Kościuszki w Krakowie czy dobraniu kolorystyki szkliw w Kaplicy Św. Piotra i Pawła w Katowicach. W działalności Kafel-Art największy nacisk kładzie się na jakość, oryginalność i artyzm kafli.
Tradycje jednej z najbardziej znanych krakowskich kaflarni kontynuuje także Henryk Sekuła z EkoCentrum Spartherm. To właśnie na terenie dawnej Spółdzielni „Kafel” w Krakowie wyrób ceramiki opartej o dawne, historyczne wzory z sukcesem kontynuuje jego firma. Jak przed laty, powstają tu charakterystyczne kafle, składające się na bogatą kolekcję reprezentacyjnych pieców Royal Nosta.
Ceramiką artystyczną zajmuje się także Krystyna Kaszuba-Wacławek, która od 1982 roku projektuje, rzeźbi i wypala kafle do wyjątkowych i nietypowych w kształcie i kolorze pieców i kominków. W swojej Manufakturze Ceramicznej stosuje tradycyjne techniki oparte na pracy ręcznej. Artystka nie produkuje powtarzalnych wzorów, dlatego kominek wykonany z kafli z jej manufaktury na pewno będzie unikalny i oryginalny. W pracowni można zamówić kominek lub piec z kafli wykonany według indywidualnego projektu. Obok realizacji Manufaktury Ceramicznej z pewnością nie można przejść obojętnie, są to bowiem niezwykłe projekty, które łączą tradycję z nowoczesnością, zachwycają paletą nietypowych barw, pełne artyzmu i niepowtarzalne. Na specjalne zamówienie w pracowni wykonywane są także dekoracyjne ściany ceramiczne.
Z potrzeby robienia rzeczy niebanalnych i niepowtarzalnych powstała także Manufaktura Riwal Ceramika i Szkło, która szczególnie upodobała sobie motywy roślinne i kwiatowe. W pracowni produkuje się przede wszystkim kafle ceramiczne na piece i kominki, a także płytki, które można wykorzystać do obłożenia zabudowy kominkowej lub zastosować jako dekorację ścian. Manufaktura realizuje najczęściej indywidualne zlecenia, a oprócz kafli tradycyjnie odlewanych, oferuje też kafle ręcznie rzeźbione. Pracownia zajmuje się również formowaniem i przetwarzaniem szkła w procesie tzw. fusingu.
Swój asortyment stale poszerza też kaflarnia Karat z Katowic, która działa nieprzerwanie od 1993 roku. Oferuje ona kafle w kilkudziesięciu kolorach ze szkliwem błyszczącym i matowym oraz w kolorach strukturalnych. Na szczególną uwagę zasługują wśród nich kafle artystycznie malowane.
Każdy kafel jest robiony z pasją i zaangażowaniem oraz z dbałością o najmniejszy detal w Ceramice Kornak. Jest to rodzinna firma, obecna na polskim rynku grzewczym już od trzech pokoleń. Kaflarnia powstała w 2006 roku w Sosnowcu, a w 2010 zmieniła swoją siedzibę i obecnie działa na Mazowszu w okolicach Mszczonowa. Ceramika Kornak stale rozwija się i poszerza gamę wytwarzanych produktów. Oferuje zarówno kafle wielkoformatowe, jak i tradycyjne. W Ceramice Kornak produkuje się także inne wyroby ceramiczne, jak figurki, naczynia czy elementy wystroju wnętrz. Pracownia podejmuje się nietypowych zleceń, jak rekonstrukcje zabytkowych pieców. Na swoim koncie ma m.in. rekonstrukcję pieca ozdobnego z XIX wieku czy repliki kafli wawelskich z XVI wieku. Ich największą realizację można oglądać też w Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie.
Kaflarnią, która może poszczycić się prestiżową współpracą z muzeami, jest Kaflarnia Kafel-Kar z Białegostoku. To oni odtwarzali zabytkowe piece na Zamku Królewskim w Warszawie czy zamku w Tykocinie. Kaflarnia Rafała i Sylwii Karnych to pracownia na europejskim poziomie zarówno pod względem wielkości produkcji, wzornictwa, jak i asortymentu. To dominująca kaflarnia na polskim rynku, która jako jedyna była w stanie sprostać tak dużemu wyzwaniu, jak imponująca rekonstrukcja trzynastu pieców kaflowych w Pałacu w Rozalinie – dawnej siedzibie rodu Raczyńskich, jednej z najcenniejszych rezydencji w Polsce. Piece nawiązujące do stylu historycznego to duma kaflarni ze względu na niezwykle trudną i wymagającą precyzji pracę nad powtórzeniem dawnych wzorów. Kaflarnia Kafel-Kar łączy tradycję z nowoczesnością i idzie z duchem czasu. Oprócz tradycyjnych kafli oraz kafli zdobionych i malowanych wprowadziła niedawno do swojej oferty nowoczesną kolekcję kafli ceramicznych o nazwie Decor Wall, która wyróżnia się niezwykle oryginalnymi fakturami oraz barwami.
Pozostając w temacie pałacowym, warto wspomnieć o Manufakturze Pałacu Nakomiady. To właśnie w przyległej do pałacu w Nakomiadach manufakturze Piotr Ciszek wyrabia swoje kafle, miniaturowe repliki, akcesoria ceramiczne i pełnowymiarowe piece, których oryginały zdobiły wnętrza okolicznych pałaców. Kafle w manufakturze są ręcznie malowane i właśnie z tego powodu każdy wyrób jest unikalny i niepowtarzalny.
Niepowtarzalne wzornictwo wyróżnia także pracownię Ceramika Pruszyńscy. Wszystkie wyroby pracowni ceramicznej są unikatowe, gdyż tworzone są wyłącznie ręcznie. Począwszy od przygotowania modeli oraz form, poprzez odlewanie, skończywszy na malowaniu i zdobieniu.
Oprócz powyżej opisanych, warto wymienić także mniejsze kaflarnie, które wytwarzają kafle tradycyjnymi metodami. W tej grupie należy wspomnieć kaflarnie Kafle Teja z Węgierskiej Góry, Kafelek z Choroszczowa, Ceramika-Podgórze z Podgórza, Kaflarnię Warmińską z Marcinkowa, Zakład Ceramiczny – Wyrób Kafli Dudkiewicz z Przedborza czy Studio Kominki z Sosnowca.
Pasja do kafli
Polskie kaflarnie przeżywają obecnie renesans i odpowiadają na potrzeby inwestorów, zarówno tych, którzy kochają tradycyjne, klasyczne kafle, jak i najnowsze, ceramiczne trendy. Dostarczają miłośnikom kaflowych rozwiązań ponadczasowy materiał z duszą, którego piękno tkwi w niedoskonałości. Proces wytwarzania kafli niewątpliwie wymaga niezwykłej cierpliwości i staranności o najdrobniejsze szczegóły. A to właśnie te cechy, połączone z zaangażowaniem i wiedzą właścicieli polskich kaflarni, dają piękne efekty w postaci ozdobnych kafli.