PEER by Korzo

De MBO Theaterschool eindexamenvoorstelling Gebaseerd op Peer Gynt van Henrik Ibsen in een bewerking en regie van Jeroen Kriek

‘Cultuur is ondernemen’

‘Modernistisch drama’

‘In-your-facetheater’

Caroline Pietermaat over ondernemend talent op MBO niveau

Eindexamenvoorstelling gebaseerd op Peer Gynt van Henrik Ibsen

Jonge theatermakers over de waan en werkelijkheid van ‘Peer’

Caroline Pietermaat, directeur De MBO Theaterschool

‘CULTUUR IS ONDERNEMEN!’ Ieder jaar is het een voorrecht om de eindexamenvoorstelling van de studenten van De MBO Theaterschool aan u, het publiek, te mogen presenteren. Vijfentwintig jonge culturele ondernemers, namelijk vijftien acteurs, twee technici en elf vormgevers, presenteren u ‘Peer’, naar Peer Gynt van de Noorse toneelschrijver Henrik Ibsen, waarmee zij laten zien dat zij er klaar voor zijn om een prachtige carrière in het vak tegemoet te treden. Hiervoor hebben zij onder de bezielende coaching van theatermaker Jeroen Kriek hard gewerkt aan dit prachtige eindresultaat.

Peer vertelt het verhaal van de leugenaar en grote fantast Peer Gynt. De scheiding tussen de fantasiewereld van Peer en de werkelijkheid lijkt meer en meer te vervagen. Achtervolgd door leugens en schandalen vlucht Peer uit haar dorp, de wijde wereld in. Niet alleen op de vlucht voor, maar ook op zoek naar… zichzelf.

Een indrukwekkend verhaal dat door de jonge makers op eigenzinnige wijze wordt vertolkt. Zo wordt de rol van Peer bijvoorbeeld vertolkt door maar liefst drie studentes. De Noorse schrijver Henrik Ibsen schreef in 1867 zijn beroemde toneelstuk Peer Gynt op basis van een verzameling Noorse legendes, waaronder het verhaal van Peer Gynt.

Het is het meest gespeelde en vertaalde stuk uit de Noorse theatergeschiedenis; een meesterwerk. Met ‘Peer’ beleeft De MBO Theaterschool op 5 juni alweer haar achtste eindexamen première in Rotterdam; onze stad met talent. In haar elfjarige bestaan heeft de opleiding inmiddels een stevige basis gelegd voor talloze creatieve

en ondernemende studenten en heeft als een inspirerend voorpoortaal een belangrijke brug weten te slaan tussen enerzijds het VMBO en anderzijds het HBO en het werkveld. Daar zijn wij trots op! Rotterdam heeft De MBO Theaterschool, een opleiding vol talent, in een stad waar ondernemend talent een plek krijgt!

GRONDLEGGER VAN HET ‘MODERNISTISCHE’ DRAMA

Voorstelling ‘Peer’ gebaseerd op Peer Gynt van Henrik Ibsen De Noorse schrijver Henrik Ibsen schreef het toneelstuk Peer Gynt naar aanleiding van volksverhalen die hij verzamelde in het berggebied van centraal Noorwegen. De Noorse componist Edvard Grieg schreef de originele begeleidende muziek, de beroemde Peer Gynt Suite. Ibsens Peer Gynt is het bekendste en meest vertaalde theaterstuk uit de Noorse theatergeschiedenis. Ibsen werd in 1828 geboren in een voorname en rijke familie van kooplui. Tussen 1844 en 1850 ging hij in de leer als apothekersassistent. Hij verhuisde naar Christiania (de vroegere naam van de Noorse hoofdstad Oslo) waar hij aan de ‘studentenfabriek’ van Heltberg ging studeren. Hij rondde zijn studie echter niet af en begon in 1851 met het schrijven van toneelstukken voor een theatergezelschap, Det Norske Theater, in Bergen. Zeven jaar later keerde hij als theaterdirecteur van het Christiania Theater terug naar Oslo. Na een reeks persoonlijke crises verliet Ibsen zijn vrouw en zoon en vertrok naar Sorento in Italië. Gedurende zevenentwintig jaar woonde hij afwisselend in Duitsland en Italië, waarvan de meeste jaren in armoede. Ibsen keerde pas in 1891 terug naar zijn thuisland Noorwegen. Hij stierf uiteindelijk als een welgesteld en beroemd toneelschrijver in de hoofdstad Oslo in 1906.

De voorstelling ‘Peer’ van De MBO Theaterschool is een vrije bewerking van het originele toneelstuk Peer Gynt. Het originele verhaal van Henrik Ibsen vertelt over het leven van Peer die belandt in een verwarrende mix van leugens, fantasie en de grenzen tussen waan en werkelijkheid. Peer is een jonge fantast die opgroeit in een bekrompen boerendorp. Hij vindt nagenoeg geen aansluiting bij de dorpsgenoten en door zijn leugens stelt Peer niet alleen zijn moeder, maar ook andere dorpsgenoten regelmatig teleur. Na een schandaal keren alle dorpsgenoten Peer uiteindelijk de rug toe. Peer slaat op de vlucht en verschanst zich in de natuur buiten het dorp. Een onverwachte ontmoeting met de trollen wakkert zijn egoïsme aan en Peer besluit voortaan alleen nog voor zichzelf te leven. In een rusteloze jacht om de confrontatie met zichzelf uit de weg te blijven, zwerft Peer door de wereld. Hij leeft als rijke handelaar, dan weer als profeet en wordt als krankzinnige uiteindelijk zelfs tot keizer gekroond. Een vreemde ontmoeting dwingt Peer er uiteindelijk toe om op zoek te gaan naar zichzelf. Henrik Ibsen’s Peer Gynt, een toneelstuk in vijf akten, werd voor de eerste maal opgevoerd op 24 februari 1876 in Oslo.

Jonge theatermakers over de eindexamenvoorstelling ‘Peer’

‘IN-YOURFACETHEATER’ Nina, Annebel en Denise spelen in de voorstelling ‘Peer’. De drie actrices zijn in de afgelopen studiejaren uitgegroeid tot zelfbewuste en kritische jonge theatermakers. Zij laten meteen weten dat hun voorstelling niet ‘zomaar een eindexamenvoorstelling van een theaterschool’ is, maar evengoed een voorstelling van een gerenommeerd gezelschap had kunnen zijn, want ze zijn het er unaniem over eens: deze voorstelling staat als een huis! Alle eindexamenstudenten van de verschillende afstudeerrichtingen (artiest, mediavormgever en podium- en evenemententechnicus) werken intensief met elkaar samen aan de voorstelling ‘Peer’. “Het is niet zo dat een vormgever gewoon een tafeltje op een podium neerzet met een luxaflex erboven, iedereen bedenkt, ontwerpt en maakt echt iets nieuws voor deze voorstelling.”

Drie actrices, één rol De drie actrices spelen in de voorstelling één en dezelfde persoon in de verschillende fases van haar leven. Van de fantasierijke jonge vrouw voor wie het leven nog open ligt, Peer op volwassen leeftijd die steeds meer de grip op de werkelijkheid verliest en verloren raakt in haar eigen fantasiewereld tot de oudere dame die uiteindelijk haar breekpunt bereikt. In het oorspronkelijke toneelstuk van de Noorse schrijver Henrik Ibsen is Peer overigens een man. Dat nu voor een vrouwelijke variant van de hoofdpersoon wordt gekozen, is bewust. “Het past helemaal bij nu; vrouwen zijn in deze tijd op zoek naar hun identiteit, meer nog dan mannen. Er wordt ontzettend veel verwacht van vrouwen; op het gebied van werk, carrière, gezin, seksualiteit. Het is toch raar dat er op dat gebied nog steeds een ander verwachtingspatroon geldt voor vouwen. Peer heeft in het stuk seks met een dorpsgenoot. Wanneer tegenwoordig een man dit zou doen is hij stoer. Maar als een vrouw dit doet is zij nog steeds een slet. Het maakt het extra boeiend om een keer de rollen om te draaien.” De verrassende keuze van een ‘vrouwelijke Peer’ versterkt dit soort thema’s, en maakt deze pijnlijk herkenbaar. De voorstelling is behalve herkenbaar ook confronterend. “Peer staat voor het leven zelf: ben jij altijd wie je nu bent? En, wie ben je in verschillen-

de situaties? Soms loopt het leven totaal anders dan verwacht. Hoe ga je daarmee om? De voorstelling neemt je mee in de denkwereld van Peer, en die is soms best weird.” Een voorstelling van nu De essentie van het verhaal is uitermate geschikt voor een doorlopend boeiende voorstelling binnen de magie van theater. De kijker doet bijna zelf mee, doordat de spelers zo dichtbij die essentie komen. In de regie van Jeroen Kriek communiceren de spelers als het ware met elkaar via het publiek, waardoor de toeschouwer nog meer betrokken raakt. De muziek, geschreven door Thomas Hengeveld, draagt hier aan bij. De actrices omschrijven het als ‘sferisch, het publiek wordt door de muziek nog meer meegenomen in het verhaal’. Peer, de hoofdpersoon in de voorstelling, is groots en heftig. Zij begint en eindigt haar leven eigenlijk alleen, maar onderweg komt zij allerlei personages tegen die haar helpen of juist tegenwerken. In de visie van regisseur Jeroen Kriek spelen al deze ontmoetingen en gebeurtenissen zich ook voor een deel af in het hoofd van Peer. De grens tussen wat werkelijkheid en wat waan is, vervaagt en misschien verlaat Peer eigenlijk wel helemaal niet haar dorp… “Het wordt echt in-your-face-theater”, volgens de speelsters.

Werken met regisseur Jeroen Kriek Het werken met Jeroen Kriek is intensief en geeft de actrices veel voldoening. De groep is vrijwel constant bij elkaar. “De regisseur gelooft er niet in dat je een half uur van tevoren komt aanzetten voordat je gaat spelen. Het gaat om het samen werken aan de voorstelling en daarmee het ‘samen zijn’. Hierdoor werkt iedereen actief en intensief mee aan de voorstelling”. Alle rollen in de voorstelling zijn belangrijk: “Het zorgt ervoor dat alles klopt en door het publiek begrepen wordt”. Kriek laat tijdens het werken de voorstelling ontstaan. Nina, Annebel en Denise vinden dit prettig: “Vanaf het begin zijn de afspraken helder, maar daar binnen ben je vrij om zelf verder te bouwen.” Na de voorstelling zijn de jonge acteertalenten officieel afgestudeerd aan De MBO Theaterschool. Alle drie willen zij verder met een vervolgstudie in de creatieve sector. “Er zijn zoveel dingen te doen, wij zijn allemaal op onze eigen manier creatief. De MBO Theaterschool heeft een goede toneelbasis gelegd. Toen wij begonnen wisten we nog niet precies wat we wilden, tja, iets met acteren. Door de verschillende profielen op school heb je een houvast en word je niet in een diepe put gegooid en dat is heel prettig. Je komt met veel disciplines in aanraking; zang, dans, klassiek toneel. Maar ook zelf toneel maken en regisseren. Dat is zeker een groot voordeel van De MBO Theaterschool. Je ontwikkelt een interesse voor dingen waar je anders nooit eerder aan had gedacht, hierdoor wordt het voor jezelf helderder wat je uiteindelijk wilt. Je ontwikkelt je als persoon, je wordt wijzer.” Al die kunst hier in de stad, ik vind dat heerlijk! Allen kijken uit naar een creatieve carrière: “Het gaat me hoe dan ook lukken. Het is zo fijn geïnspireerd te worden door al die creatieve mensen om je heen. Kijk eens wat er hier in Rotterdam allemaal gebeurt, hoeveel theaters er zijn. Al die kunst hier in de stad, of al die muzikanten op het schouwburgplein, ik vind dat heerlijk! Acteren is zo vet leuk, het zou raar zijn als ik iets anders zou gaan doen.” Toneel is ook vooral genieten. Zij vinden het allen heerlijk om iemand een mooie rol te zien spelen of om te zien hoe gezelschappen uit andere landen of theatertradities een voorstelling neerzetten. Soms is het een uitlaatklep voor eigen gevoelens, of een manier om je eigen gedachten even stil te zetten om met die van een ander mee te gaan. “Wat is theater? Dat is heel persoonlijk en dat is nou juist het mooie! Het is prachtig als iemand iets op zo’n manier kan overbrengen dat het andere mensen raakt.”

Muntstukken en blinkend geld spatten als steentjes op het veld. Het hele dorp krijgt schatten mee. Peer rijdt hoog in de lucht, recht over zee. De prins van Engeland wacht op het strand net als de meisjes van het land; de keizerin van Engeland, de hoge heren van dat land staan op van hun zetel, als Peer er aan komt, sterk en vermetel. De keizerin licht haar kroon, en spreekt op hoge toon.

Fragment uit ‘Peer’

SPELERS & MAKERS Spelers Caitlin Baank Denise Beekman Nika Bijlsma Sophie van Broekhoven Yakup Davranmaz Tamara Esser Sjaid FoncĂŠ Joey von Grumbkow Romy ter Haar Steven Ivo Myrthe Koning Annebel Overbeeke Joenoes Polnaya Nina van Rijswijk Beatrijs Timmermans

Techniek Gijs Kuijpers Bram van Mieghem o.l.v. Ramon Maurits

Maaike Blom Laura van Gaalen Ymke van Gaalen Doris van der Molen Lea Noordhoek Hanne Pierrot Cas van Ree Sanne Schrooder Joris van Veldhoven o.l.v. Esther Viersen

Regie Jeroen Kriek Jeroen van Wijhe (assistent) Thomas Hengeveld (muziek)

Een productie van Stichting Productiehuis Theaterschool Hofplein Sem van Manen Sanne Mastwijk

Vormgeving Ilona Arends Selina Agricola

Colofon Redactie Martijn Ek, Malou Muller Eindredactie Patrick de Jong Vormgeving Nancy van Geest Aan dit nummer werkten mee Caroline Pietermaat, Inge Kruithof, Sem van Manen, Joris van Veldhoven, Suzanne van de Kerk, Joke Schot Fotografie, Esther Tomasila Met dank aan Albeda College, Rotterdamse Schouwburg, Korzo, Theater Kikker, docenten en medewerkers van De MBO Theaterschool, AMC Fok, David van der Wees, Kim van Wijk, Stichting Productiehuis Theaterschool Hofplein Uitgave mei 2013 Hofplein Rotterdam kan niet aansprakelijk worden gesteld voor eventuele zet- of drukfouten.

SPEELLIJST & RESERVEREN 4 & 5 juni

13 juni

18 juni

Rotterdam Rotterdamse Schouwburg www.rotterdamseschouwburg.nl

Den Haag Korzo www.korzo.nl

Utrecht Theater Kikker www.theaterkikker.nl

2012

2011

De MBO Theaterschool voor ondernemend talent

‘PODIUM VOOR DE TOEKOMST!’ De MBO Theaterschool geeft jong talent toegang tot praktijkgericht kunstvakonderwijs. De opleiding slaat hiermee al meer dan tien jaar een brug tussen het VMBO en HBO. De MBO Theaterschool biedt haar studenten drie vakopleidingen die in de beroepspraktijk samen een product maken; acteurs drama & muziektheater, theatervormgevers en podium- en evenemententechniek. Op De MBO Theaterschool volg je vakken die gericht zijn op jouw toekomstige beroep en op je algemene ontwikkeling. De algemene vakken als rekenvaardigheid, teamwork en theateroriëntatie (culturele ontwikkeling en geschiedenis) worden afgewisseld met taalonderwijs in Nederlands en Engels. Aan de hand van gerichte stages maak je kennis met de beroepspraktijk. Een opleiding aan De MBO Theaterschool vraagt, evenals in de praktijk, om ondernemendheid, zowel op school, tijdens stages, in de avonduren als in de weekenden en vakanties. De MBO Theaterschool biedt jouw talent een podium voor de toekomst!

55% 15% 20% 10%

HBO opleiding in kunst & theater overige HBO opleiding baan in kunst- & theatersector baan in overige sector

Werken in de wereld van kunst, cultuur en media Een baan in de wereld van kunst, cultuur en media vereist doorzettingsvermogen en een bijzondere werkmentaliteit. De toekomstige professional beschikt over keiharde discipline, een professionele houding en vooral passie voor het vakgebied. Daarom wordt, naast theorie, ongeveer de helft van de opleidingstijd aan De MBO Theaterschool besteed aan praktijkkennis en beroepservaring. Want, vakdiscipline ontwikkel je voornamelijk door ondernemend te zijn. Niet alleen tijdens de beroepspraktijkvorming (stages), maar ook op school en door samenwerking. De studenten Jaarlijks melden zich een groeiend aantal gepassioneerde studenten aan voor een opleiding aan De MBO Theaterschool. De opleiding biedt plaats aan studenten voor de opleiding ‘artiest’, ‘podium- en evenemententechniek’ of ‘theatervormgeving’. Aan de hand van audities en kennismakingsgesprekken wordt de student gezocht die beschikt over voldoende inzet, talent en ontwikkelingsmogelijkheden om later een kans van slagen te hebben op de arbeidsmarkt. Doorstromen naar het HBO In de afgelopen jaren heeft de opleiding zich ontwikkeld in twee richtingen: als vooropleiding voor het HBO. Gemiddeld stroomt 70% van de afgestudeerde MBO studenten door naar een HBO vervolgopleiding. Of als eindopleiding, waarbij het merendeel van de afgestudeerden vrijwel direct een baan vond in de beroepspraktijk. Veel afgestudeerde technici vind je terug in het theater, bij de televisie en film of in de evenementindustrie. Weer anderen krijgen een rol in het theater, de film of een TV-serie. Albeda College en Hofplein Rotterdam De MBO Theaterschool is een samenwerking tussen het Albeda College en Hofplein Rotterdam. Studenten van de verschillende richtingen werken gedurende de hele opleiding nauw met elkaar samen waardoor de beroepspraktijk zo dicht mogelijk wordt benaderd.

37% 15% 36% 12%

HBO opleiding in kunst & theater overige HBO opleiding baan in kunst- & theatersector baan in overige sector

Op het gebied van beroepspraktijkvorming (stages) werkt De MBO Theaterschool samen met o.a. de volgende partners: Agents After All Albeda College Albert Verlinde Entertainment Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten Boijmans van Beuningen Bos theaterproducties Codarts Dansateliers De Appel Decoratelier vorm & decor Decorcentrum Muziektheater HKU Hummelinck Stuurman Koninklijke Schouwburg Kostuumatelier Coupe de Théatre Mojo Nationale Toneel Niehe Media Nivell Theatertechniek Olbe Theaterproducties Opera Zuid Rick Engelkes Producties Rotterdamse Schouwburg Stage Entertainment Stip Producties Sophia Kinderziekenhuis Theatergroep Max! Theatergroep Siberia Toneelacademie Maastricht Van Hoorne Theaterproducties Willem Scheepstra en vele anderen

www.mbotheaterschool.nl

JOËL GLOUDIE

CAITLIN BAANK

podium- & evenemententechnicus (podium & rigging)

acteur diploma artiest (drama & musical)

BRAM VAN MIEGHEM

BOB VAN DER WEERDEN

podium- & evenemententechnicus (podium & rigging)

NIKA BIJLSMA

BEN WIJMANS

acteur diploma artiest (drama & musical)

podium- & evenemententechnicus (podium & rigging)

DENISE BEEKMAN

SJOERD HOGENDOORN

acteur diploma artiest (drama & musical)

podium- & evenemententechnicus (podium & rigging)

JOEY VON GRUMBKOW acteur diploma artiest (drama & musical)

CAS VAN REE

GIJS KUIJPERS

LEA NOORDHOEK

podium- & evenemententechnicus (podium & rigging)

theatervormgever diploma mediavormgever (art & design)

JORIS VAN VELDHOVEN theatervormgever diploma mediavormgever (art & design)

DAAN PERRIS

HANNE PIEROT

podium- & evenemententechnicus (podium & rigging)

theatervormgever diploma mediavormgever (art & design)

DORIS VAN DER MOLEN

JOENOES POLNAYA

theatervormgever diploma mediavormgever (art & design)

acteur diploma artiest (drama & musical)

SANNE SCHROODER theatervormgever diploma mediavormgever (art & design)

CHRIS WRENTSCHUR podium- & evenemententechnicus (podium & rigging)

MAAIKE BLOM MICHELLE DE VRIES

theatervormgever diploma mediavormgever (art & design)

podium- & evenemententechnicus (podium & rigging)

JOËL MELLENBERG acteur diploma artiest (drama & musical)

LAURA VAN GAALEN

ILONA ARENDS

theatervormgever diploma mediavormgever (art & design)

ROMY TER HAAR acteur diploma artiest (drama & musical)

YMKE VAN GAALEN SELINA AGRICOLA

theatervormgever diploma mediavormgever (art & design)

YAKUP DAVRANMAZ acteur diploma artiest (drama & musical)

TAMARA ESSER acteur diploma artiest (drama & musical)

STEVEN IVO acteur diploma artiest (drama & musical)

BEATRIJS TIMMERMANS

ANNEBEL OVERBEEKE

acteur diploma artiest (drama & musical)

NINA VAN RIJSWIJK acteur diploma artiest (drama & musical)

SJAID FONCÉ acteur diploma artiest (drama & musical)

SOPHIE VAN BROEKHOVEN

MYRTHE KONING

acteur diploma artiest (drama & musical)

‘VERDER KIJKEN DAN JE EIGEN WERELD’ De MBO Theaterschool Pieter de Hoochweg 222 3024 BJ Rotterdam 010 243 50 55 www.mbotheaterschool.nl