Tekst Liedewij Loorbach
Elke lente gaf Liedewij Loorbach vele euro’s uit in het tuincentrum. Maar elke keer weer zag ze dat geld op haar balkon in rot en verdroging opgaan. “Wat doe ik verkeerd?”, vroeg ze zichzelf vertwijfeld af. Haar ontdekkingstocht leidde tot de gids Boven in de stad, groentips voor je balkon. In Buitenleven alvast wat tips voor beginnende balkonbeplanters.
Je balkon beplanten
Voorkom uitdroging Planten staan vaak onder het balkon van de boven buren, waardoor ze geen regenwater over zich heen krijgen. Het water in de potten verdampt bovendien snel en de planten kunnen niet met hun wortels water van meters verderop halen zoals hun soortgenoten in de tuin. Verdroging ligt daarom altijd op de loer. Geef in de zomer elke dag water. In de lente en herfst vol staat eens per week en in de winter hoef je bijna geen water te geven. Als de aarde in de pot heel droog geworden is, kan het gebeuren dat een plens water er zo doorheen zakt, zonder dat de aarde iets van vocht heeft opgenomen. Laat de plant dan (gewoon inclu sief pot) tien minuten soppen in de wasbak, zodat de
Welke pot?
uitgedroogde aarde weer vocht gaat opnemen.
In wat voor pot je je balkonplanten zet, maakt niet veel uit. De plastic of terracotta bakken uit de winkel zijn altijd goed, maar als jij dat wilt, kun je ook een emmer gebruiken als pot. Of een wijnkoeler, een jampot of zelfs een fietstas.
Basilicum
Wat essentieel is: er moeten gaten in zitten.
Basilicum heeft veel water
Zonder gaten blijft overtollig water staan, gaan
nodig. Vergeet je het een paar
de wortels rotten en begeeft uiteindelijk de
dagen en hangen de stengels er
hele plant het. De gaten moet je weer afdek
neerslachtig bij, gooi de plant dan niet
ken om te voorkomen dat de aarde wegspoelt.
meteen weg. Probeer een flinke slok
Doe dit bijvoorbeeld met terracotta scherven
water en er bestaat een kans dat
of steentjes. Die zorgen ook voor een betere
hij er een paar uur later weer
vochtregulering. Ze houden namelijk vocht
kwiek bij staat.
vast als appeltje voor de dorst in drogere tijden. Met scherven en stenen wordt de pot ook zwaarder, zodat hij minder snel omwaait.
Verpotten
De juiste plek
Vaste planten moeten eens in de paar jaar
Zorg dat de planten op de plek staan waar ze van houden. Komt op jouw balkon nooit een
verpot worden naar een grotere plek met
zonnestraal, koop dan geen planten die niet zonder zon kunnen. Heb je een heet balkon
nieuw voedsel. Aan de wortels kun je zien
op het zuiden, zet je hoge tuintje dan niet vol met planten die liever op een meer beschutte
wanneer dit nodig is. Als de wortels uit de
plek staan.
gaten onderin de pot komen, wordt het tijd voor meer ruimte. Geef de plant een pot die
Zonliefhebbers zijn:
twee maten groter is dan de vorige. Wil je niet
• Afrikaantjes (eenjarige plant): oranje, vrolijk, sterk en gemakkelijk
dat de plant groter wordt, snijd of knip dan
• Lobelia (eenjarige plant): blauwe, kelkachtige bloemetjes voor in de hangbak
maximaal een derde van de wortels af. Op die
• Meisjesogen (vaste plant): met verleidelijke citroengele ogen
manier zal de plant eerst gaan werken aan een gezond wortelstelsel en niet meer groeien. Zorg wel dat je de plant ook wat snoeit, zodat
aan het plafond en bakken
wortels en plant in proportie blijven. Voor ver
aan de reling. Het zijn han-
potten geldt: doe het in een periode dat de plant niet hard groeit en bloeit. Verpot daarom bij voorkeur in het najaar.
62
• Lavendel (vaste plant): voor het Frankrijk-gevoel op je balkon Tafels, krukjes, haken
BUITENLEVEN
dige trucjes om op je balkon meer ruimte te creëren.
Schaduwliefhebbers zijn: • Vlijtig liesje (eenjarige plant): pronkt ook in de schaduw de hele zomer met bloemen • Primula (eenjarige plant): voor vrolijkheid in het vroege voorjaar • Hosta (vaste plant): bijzondere bloemen heeft hij niet, maar zijn bladeren zijn overdadig • Bamboe (vaste plant): sterk, groeit ongebreideld door en geeft dat fijne, ruisende effect
2010 april/mei
63
Bel & win Laat planten klimmen
In het boek Boven in de stad, groentips voor je balkon vind je nog veel meer beplantingstips voor je balkon. Voor iedereen die
Klimplanten zijn ideaal voor tegen die saaie
geen tuin en geen ervaring heeft, maar toch verlangt naar een
zijkanten van je balkon of de spijlen van het
groene oase midden in de stad.
hekwerk. Houd een klimplant wel in de gaten,
Boven in de stad van Liedewij Loorbach, ISBN 9789021547572,
zodat hij niet terechtkomt waar je hem niet
€ 15,- (Kosmos Uitgevers).
wilt hebben. Bind als het nodig is de ranken
Kans maken op een van de tien exemplaren? Bel tussen
samen en vast zodat hij niet gaat hangen.
2 april en 15 mei 0909-0400317 (€ 0,60 p/g).
Naar eenjarige klimmers kun je elke week De eenjarige mandevilla houdt van een zonnetje en
bewonderend kijken. Ze grijpen en kronkelen
Meer info?
namelijk om zich heen en groeien hard. Mooie
Kijk op www.bovenindestad.nl voor weetjes, voorproefjes,
voorbeelden zijn: Suzanne-met-de-mooie-
groeit enorm hard. Zet er twee
ogen, Oost-Indische Kers en klimmende
of drie naast elkaar en je hebt
winde. Vaste klimplanten groeien langzamer.
al snel een groene wand met hier en daar een felle bloem.
beelden en filmpjes van de auteur. Ook kun je hier met je eigen balkon meedoen aan een prijsvraag.
Daar moet je dus wat geduld mee hebben. Kies bijvoorbeeld voor clematis, blauwe regen of - bij een balkon op het zuiden - een druif.
Muntthee Op driehoog zet je met
Als je een
gemak je eigen verse muntthee.
balkon op het zuiden
Snijd een paar gezonde munttakjes scherp
combineert met een goede
en schuin af en steek ze in een glas water. Na
zomer dan kunnen er zelfs op je balkon nog zoete druiven gaan
een paar weken zitten er flinke wortels aan en
groeien. Plant geen druiven als je
steek je de stengels in een potje losse aarde.
al last hebt van duiven: die lus-
Geef voldoende water, zorg dat de stekken
ten ze namelijk ook.
het niet te koud krijgen en niet in de volle zon staan en al snel heb je een paar flinke planten.
Speel landjepik Hoge tuintjes zijn altijd te klein. De truc is om met de beperkte ruimte die je hebt een maximum effect te bereiken. Speel een soort landjepik met de lucht. Aan de
Eten van je balkon Da’s klein geluk. Terwijl je met links in de tomatensaus roert, grijp je met rechts wat verse basilicum van je balkon. Veel moeite hoef je hiervoor niet
reling kun je een hele tuin bouwen als je wilt. Allerlei soorten planten kun je er
Verse tomaat Ook op een balkon kun je smakelijke tomatenplanten grootbrengen. Een
te doen, want kruiden groeien prima op het balkon. Ook veel groenten doen
vereiste voor een lekkere tomaat is de zon.
het in een pot. Bedenk wel dat de planten waar je vruchten van eet (tomaat,
Zorg dat de aarde altijd vochtig is. Zet de
paprika, aardbei, komkommer) veel zon nodig hebben, willen ze goed
pot liefst op een schaal, zodat het teveel
groeien en lekker smaken. Bladgroenten zoals sla en rucola hebben minder zon nodig. Ook de groenten waar je de wortel of knol van eet, kunnen met
aan water daarin wegloopt, maar altijd beschikbaar blijft. Bind de plant op
wat minder toe (radijs, wortel, aardappel). Al hebben ze wel zon nodig om te
en verwijder overtollig groeisel
kunnen groeien.
om de tomaten tot het uiterste
kwijt: bloembollen, kruiden en radijsjes. De meeste planten worden niet zo groot, terwijl je balkon al snel zo’n tweeënhalve meter hoog is. Probeer van die hoogte gebruik te maken door planten op verschillende niveaus te zetten. Zet bijvoor beeld iets op de grond, iets op een krukje en daarachter een heel grote plant met daarnaast plantjes op een hoge kruk. Planten ophangen is ook een leuke manier om meer plek te creëren. Overal kan een haakje in, dus overal kan een plantenpot aan. Hoog, laag, een klein bakje, een lange bak, wat je wilt. Ook op je muur kun je met niveaus werken. Hoger op de muur is meestal minder zon: dat is een goede plek voor varens. Die zorgen voor een mooie, groene weelderigheid boven je hoofd.
te laten presteren.
64
BUITENLEVEN
2010 april/mei
65