Ελευθέρας Βοσκής, Τεύχος 3 by Κουρδιστά Μανταρίνια

Τεύχος

Ελευθέρας Βοσκής

Ιανουάριος 2013

Δωρεάν Αντίτυπο ISSN1986 – 3837

Νοστιμιά. Φαντασία. Πρωτοτυπία. Φτιάχνουμε όλων των ειδών τις λιχουδιές, αλμυρές και γλυκές, από τυρόπιτες, παραδοσιακά ψωμιά και τονόπιτες μέχρι σπιτικά marshmallow, γλειφιτζούρια, τρούφες, cake pops και cake push pops! Δημιουργούμε χειροποίητες κοσμήματα και άλλα πολλά!

ποδιές,

πιπελό,

Για περισσότερες πληροφορίες, επικοινωνήστε μαζί μας στο τηλέφωνο 70000193 ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση elvo.magazine@gmail.com.

Χορηγοί Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε θερμά όλους όσους έχουν συνεισφέρει οικονομικά στην παρούσα έκδοση μέσω της πλατφόρμας Indiegogo:

www.kidculture.com.cy Και οι: Άρτεμις Αιλιανού Παναγιώτα Τζιωνή Απόστολος Προικής

AccessArts: Promoting Cyprus Arts and Creative Industries www.accessarts.com.cy

Περιεχόμενα Editorial 4

Μόνιμες Στήλες

Amidst την κεφαλήν Τράουλλου 7 Χωρκοϋρίσματα: Κάτω Δρυς 18 Webgraphy/Ιστογραφία 40 Ατζέντα 44 Βιβλιοφάγος 48 Random Page 56 Κολοφών: Οι Δαίμονες 58

Παρουσιάσεις

Θέατρο Τσέπης 8 Γιώτα Δημητρίου: Έκθεση Απόκρυφων Ιστοριών 14 Ανάμεσα στους Μέρμηγκες: Με την Τέχνη στους δρόμους 24 Barcode Theatre 28 Tat-Nabar Ethnic Group 42

Δημιουργίες

Ευλαμπία Τσιρέλη, «Ονειροπόλοι» 6 Ορέστης Παπαϊωάννου, «Απάνω στη σκοπιά: Μια φορά...» 26 Ιφιγένεια Παπαϊωάννου, «Ο φοίνικας κάηκε για να γεννηθεί ομορφότερος» 34 Κώστας Παπαϊωάννου, «Ερωτικό» 35

Θέματα

Φωτορεπορτάζ: Επισκοπή της Πάφου – Τα «Μετέωρα της Κύπρου» 10 Δύσκολοι καιροί για ποιητές 12 Ο κύριος Λοΐζος ο ζαχαροπλάστης 21 Ψυχαγωγία ή διασκέδαση; 29 Χρωματικές, Φωτεινές… Απιστίες! 32 Φωτορεπορτάζ: Ποταμός Λιοπετρίου 36 Συναρπαστική, μαγευτική, σαγηνευτική: Η βιοποικιλότητα της Κύπρου 38 Ιταλία: Μια πανέμορφη χώρα για σπουδές! 46 Eating Out… στην ύπαιθρο! 50 Στην κουζίνα της γιαγιάς… 52

Ένα αλλόκοτο EDITORIAL Κύπρος σε καλεί! Όχι για να σε βυθίσει στον οικονομικό βόρβορο, ούτε για να την ξελασπώσεις. Δεν πρόκειται γι’ αυτό! Παρόλη την σημαντικότητά του, το θέμα αυτό της οικονομίας θα πρέπει να πιεστεί και να χωρέσει για λίγα λεπτά σε καμιά γωνίτσα, γιατί τώρα η Κύπρος έχει να εκφράσει μια παράλληλη σκέψη που την απασχολεί... «Σε προκαλώ να με καταδεχτείς! Γιατί εδώ η μουσική, η τέχνη, το κοινό, η δημιουργία, εδώ είναι ακόμη παιδιά... Σου παραχωρώ την απλότητα μου και την μικρή μου υπόσταση, σου παραχωρώ όλη την σύστασή μου, απ’ τον κάθε μου λόφο και δεντράκι μέχρι τις άσχημες πολυκατοικίες και τα σκουπίδια στους δρόμους ακόμη... Όλα σου τα παραχωρώ σαν πρόκληση... Μείνε για λίγο εδώ! Εσύ, καλλιτέχνη, μουσικέ, αρχιτέκτονα, δημιουργέ δες τον χώρο που σου δίνω... είναι μικρός, μα ζωντανός… είναι ακόρεστος! Εδώ είναι τα παιδικά τα χρόνια! Κι όταν αναρωτιέσαι αν θα φύγεις ή αν θα μείνεις, κοίτα γύρω σου και σκέψου... Εκεί που πας ίσως να βρεις στο πιάτο σου τους συνεργάτες και την αποδοχή που χρειάζεσαι, ενώ εδώ όχι... Γιατί; Γιατί αυτό που θέλεις να κάνεις εκεί μάλλον το έχουν ήδη γνωρίσει ενώ εδώ; Εδώ υπάρχουν ακόμη «παιδιά»! Και τα παιδιά είναι ακόρεστα! Ενθουσιάζονται, παραξενεύονται, περιγελούν και μετά αλλάζουν γνώμες, τα παιδιά μαθαίνουν! Γιατί δεν θες να τα διδάξεις και πας εκεί που θα σε αποδεχτούν από την πρώτη? Γιατί φοβάσαι να φανερώσεις αυτό που έμαθες κι αυτό που έφτιαξες σ’ αυτούς που το χρειάζονται; Σωστά θα πεις πως στην πραγματικότητα πολλοί θα αδιαφορήσουν. Αλλά να που υπάρχουν και κάποιοι που θα φουσκώσουν από ευγνωμοσύνη γιατί τους πότισες το πνεύμα και τους άνοιξες δρόμους με τις γνώσεις και το πάθος σου... γιατί βρέθηκες στην πόλη τους και την εμπλούτισες. Γιατί αφήνεις τους ανθρώπους μου να αρκούνται στα ‘ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου’;;;» ... Με αφορμή ένος Κυπριακού φεστιβάλ τόσο ακομπλεξάριστου μα παράλληλα ευπρεπούς, κάποιων σκέψεων (δικών μου και αλλονών) και της απόφασης ενός αξιοθαύμαστου Κύπριου δημιουργού και δασκάλου να φύγει από την Κύπρο όπου δεν υπήρχαν ακόμη οι κατάλληλες

συνθήκες... με αυτά αφορμή, λοιπόν, έφτασα στις παραπάνω σκέψεις... Παρ’ όλα αυτά, οφείλω να πω πως κατανοώ τους λόγους που διάφοροι επαγγελματίες διαλέγουν ένα άλλο περιβάλλον να κινηθούν δημιουργικά... Είναι κατανοητό. Αυτά που καταφέρνουν να κάνουν στο εξωτερικό ίσως να μην γίνονταν καθόλου αν παρέμεναν στην Κύπρο... Αλλά για όσους είναι δυνατόν, καθίστε και λίγο εδώ να ποτίσετε κανέναν διψασμένο, να πείσετε και λίγους απίστους, να ταράξετε λίγο τα νερά μας... ... Ο ενθουσιασμός που πήρα σε εκείνο το φεστιβάλ, ο θαυμασμός και η ζωντάνια καθώς άκουγα και έβλεπα γνωστούς και αγνώστους σε μένα καλλιτέχνες να προβάλλουν το άγνωστο (στους περισσότερους) έργο τους, συνοδευόμενο από την τρέλα και την πείρα και να καταθέτουν ακομπλεξάριστα τη δημιουργικότητα τους σε ένα κοινό λιγάκι άπειρο, με ανέστησαν... Σε κάποιες στιγμές, καθώς παρακολουθούσα, άκουγα κάτι τυμπανιστά «Μπράβο!» πολύ αληθινά και καταλάβαινα πως δεν ήμουν η μόνη συνεπαρμένη. Γενικότερα, υπήρχε πολλή προσήλωση και καθήλωση ακόμη. Το κοινό ήταν σχετικά μικρό σε αριθμό αν αναλογιστεί κανείς πως επρόκειτο για μουσικό φεστιβάλ... Ήταν όμως το κυπριακό κοινό ένας άξιος λήπτης και αποδέχτης της δημιουργίας! Γιατί την έχει ανάγκη! Κι έτσι δικαιώθηκαν οι Κύπριοι διοργανωτές καθώς και όλοι οι καλλιτέχνες που συνέβαλαν... Οφείλω ευγνωμοσύνη, γιατί αν αυτοί σκεφτόντουσαν, όπως πολλοί άλλοι: «Μα θα αρέσει στον κόσμο; Καλύτερα να κάνουμε κάτι πιο σίγουρο» ή «Μα θα το εκτιμήσουν οι Κύπριοι; Μόνο στο εξωτερικό αν θα ‘χει επιτυχία...», τότε θα έχανα δύο μαγικές νύχτες, που αναζωπύρωσαν το πάθος μου για την μουσική κι έδωσαν κάποιο σχήμα στα όνειρά μου... ... Το αλλόκοτο αυτό editorial φαίνεται επικεντρωμένο στις τέχνες και κυρίως στη μουσική, γιατί σε αυτό είναι που εγώ προσωπικά ελκύομαι περισσότερο… Όμως κάτι παρόμοιο μου φαίνεται, συμβαίνει γενικότερα στην Κύπρο… Κάποιοι μεταναστεύουν και οι περισσότεροι συμβιβάζονται… Τελικά, η Κύπρος είναι για τον λαό της μια πρόκληση που αρκετοί την αποφεύγουν και λίγοι την γεύονται…

Άννα Προική

Oδιπλανό ταν γεννιόμασταν σ’ αυτόν τον κόσμο, τον απ’ το δικό μας, N εράιδες τριγύρω ευχές μας έβρεχαν για τύχη ευλογημένη και ευγενική καρδιά. E

πάνω απ’ το βρεφικό κρεβάτι μας οι πλανήτες έστηναν χορό κι εμείς οι οδηγοί τους.

Iμαςπτάμενα χαλιά από τις αραβικές νύχτες ταξίδευαν σε μακρινές χώρες. P ημάδια αφήναμε τον κόσμο πίσω μας καβάλα στους τυφώνες της φαντασίας. Oμπροστά νειροπόλοι ωραίοι χαμογελούσαμε πονηρά σε όλα τα κάτοπτρα

αρέα με τον άνεμο και το φεγγάρι παίξαμε κρυφτό και κυνηγητό αιώνια παιδιά

Oψεύτη ταν μεγαλώναμε κλέβαμε λίγο το χρόνο τον και του γυρνούσαμε τη πλάτη Λ εύτεροι στα αδέσποτα όνειρα, στον θεϊκό μας έρωτα και στη γλυκιά μας θλίψη Oείχαμε μως δεν ήμασταν ποτέ μόνοι στ’ αλήθεια… ο ένας τον άλλο… Iκαυτόσκιοι ελαφροί για πάντα κάτω απ’ το βαρύ ήλιο ήταν τα καταφύγιά μας… της Ευλαμπίας Τσιρέλη - από την ποιητική συλλογή "Ίσκιοι Ελαφροί"

Περί Κουλτούρας του Ορέστη Παπαϊωάννου Το επόμενον εξάμηνο, το πανεπιστήμιο μου εν να κάμει International Festival, όπου ούλλοι οι διεθνείς μαθητές παρουσιάζουν ένα μέρος της κουλτούρας της χώρας τους. Έκατσα τζιαι’γω τζιαι σκέφτουμαι ναμπον να κάμω για το φεστιβάλ. Να πάρω βράκα τζιαι γιλεκκούι κεντητό μαζί μου τζιαι να φκώ πας την σκηνή να τραουδήσω την Ψιντρή Βασιλιτζιά; Άηστο καλλύττερα... Εν να φυρτούν που τα γέλια οι ανθρώποι μόλις μ’ακούσουν να τραουδώ. Τζιαι εν έχω με βράκα. Να τους χορέψω σούστα? Εν τα ξέρω, το μόνο που εννα καταφέρω ένι να λατσιστώ μόνος μου... Να κάμω ένα slide show με φωτογραφίες που τα χορκούθκια του Τροόδους τζιαι τα μωσαϊκά της Πάφου? Να βάλω τζιαι ένα CD της Κυριακούς Πελαγίας να κάμνει τζιαι ατμόσφαιρα.. Το πρόβλημα ξέρεις ποιόν ένι? Τα χορκούθκια εν ούλλα ερημωμένα, η Κυριακού έσιει 10 χρόνια να πουλήσει CD τζιαι οι μόνοι που φορούν βράκα πιόν εν οι μιτσιοί στες παραστάσεις του Δημοτικού. Τούντα πράματα έννεν relevant στη σημερινή Κυπριακή κοινωνία, οπότε εν καθιστούν μέρος της κουλτούρας μας. Έτσι όπως εν τα πράματα τωρά, εν καλλύττερα να τραουδήσω το Πουλλούι Τσίου παρά την Βασιλιτζιά (καλάν, άηστο, αν πω να κάμω έτσι πράμα εννα με σύρουν με τες κλωτσιές έξω). Το γεγονός ότι ο προ-προπαππούς μου εφόρεν βράκα εν με διαμόρφωσε σαν άτομο, ούτε άλλαξε το τρόπο που θωρώ τις άλλες κοινωνίες. Έχουμε μακράν παράδοση στη Κύπρο, αλλά την παραπάνω εξαπολήσαμεν την κάπου στην πορεία. Αλώπως εννα τους κάμω κιοφτέδες τζιαι κανεί!

παρουσίαση

Τον

περασμένο Σεπτέμβριο άνοιξε ένας νέος χώρος στη Λεμεσό. Το Θέατρο Τσέπης είναι ένας οργανισμός μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα που σκοπό του έχει την προαγωγή της πνευματικής καλλιέργειας του κόσμου μέσα από την παραγωγή κλασικών και σύγχρονων θεατρικών έργων από το παγκόσμιο ρεπερτόριο. Το Θέατρο ως παιδευτικό εργαλείο είναι ένας τομέας που θέλουμε να διερευνήσουμε και γι’ αυτό το σκοπό προχωρήσαμε στη δημιουργία και Θεατρικού Εργαστηρίου για παιδιά, εφήβους και ενήλικες. Συγκεκριμένα στους στόχους μας περιλαμβάνονται: • Η σκηνική παρουσίαση και η ερμηνεία κλασσικών και σύγχρονων έργων. • Η έρευνα, η αναζήτηση και ο πειραματισμός σε νέες μορφές θεάτρου και σκηνικής έκφρασης. • Η πραγματοποίηση παραστάσεων για παιδιά και νέους. • Η παροχή θεατρικής εκπαίδευσης με τη δημιουργία του Θεατρικού Εργαστηρίου. • Η προώθηση διεθνών θεατρικών ανταλλαγών και της παγκόσμιας θεατρικής συνεργασίας. • Η δημιουργία προϋποθέσεων και κινήτρων για την ανάδειξη και ενθάρρυνση του θεατρικού δυναμικού της χώρας. Το Θέατρο Τσέπης διοικείται από Επταμελές Διοικητικό Συμβούλιο και από τον Καλλιτεχνικό Διευθυντή του. Το Θεατρικό Εργαστήρι, που στεγάζεται στον ίδιο χώρο, λειτουργεί υπό την εποπτεία του Καλλιτεχνικού Διευθυντή του Θεάτρου Τσέπης, Μάριο Θεοχάρους. Στο Θέατρο Τσέπης λειτουργούν εργαστήρια Θεάτρου για παιδιά και εφήβους κάθε Σάββατο από τις 9:30 μέχρι τις 1:30.

Επίσης, έχει μόλις ξεκινήσει νέος κύκλος εργαστηρίων για ενήλικες κάθε Δευτέρα 7:30 με 9:30μ.μ. Λειτουργούν επίσης ειδικά τμήματα Θεατρικού Παιχνιδιού για παιδιά με ειδικές ανάγκες στα οποία διδάσκει η Παιδαγωγός Θεάτρου Άννα Βρυωνίδου. Σύντομα ακόμα θα αρχίσουμε μαθήματα artistic roller skating που θα διδάσκει στο εργαστήρι μας ο Μάριος Κωνσταντίνου. Το Θέατρο Τσέπης συνεργάζεται ακόμα με τους: • Πειραματικό Εργαστήρι Δημιουργικής Έκφρασης Πανεπιστημίου Κύπρου • Ευδοκία Βελούδου: Θεατρολόγος / Δραματουργός • Χρίστο Όθωνος: Σχεδιασμός Κοστουμιών/ Σύμβουλος Βεστιαρίου • Άννα Βρυωνίδου: Παιδαγωγός Θεάτρου / Εμψυχώτρια Θεατρικού Παιχνιδιού • Μαρία Καπετάνιου: Μαέστρο • Παντελή Σαββίδη και Κύπρο Λιλλή: Γραφίστες • Μαρίνα Πογιατζή: Χορογράφος • Άντρη Μελή: Κατασκευές

Στοιχεία Επικοινωνίας: Καποδίστρια 58, 3032 Λεμεσός Τηλ.: 99422712

96297278

Προσεχώς στο Θέατρο Τσέπης Ιανουάριος 2013 Μια παράσταση από τα παλιά… Ιστορίες για Γαμοφοβικούς των Μαριάννα Κάλμπαρη και Βασίλη Ραïση. Δύο χρόνια μετά την τελευταία παρουσίαση στο Θέατρο Αστέρια στις Σέρρες, η παράστασή μας επανέρχεται ανανεωμένη για περιορισμένο αριθμό παραστάσεων σε Λεμεσό και Λευκωσία. Φεβρουάριος 2013 Μάγια, ξόρκια και γοβάκια... Θεατρική παράσταση για όσους ακόμα πιστεύουν στα παραμύθια. Δεν είναι πάντα όλες οι μάγισσες κακές. Υπάρχουν κι αυτές που προτιμούν τα λούσα και τα κτένια αντί για τις σκούπες και τα ξόρκια... Μάρτιος 2013 Κάνε πέρα, θέλω να περάσω… Παγκύπρια πρεμιέρα του θεατρικού έργου της Άντυς Κωστάκου που πρωτοπαρουσιάστηκε στο θέατρο Αλκμήνη στην Αθήνα, με τους Κωνσταντίνο Γαβριήλ και Μιράντα Νυχίδου. Μάιος 2013 Όρνιθες του Αριστοφάνη Τα μέλη του θεατρικού μας εργαστηρίου, δουλεύουν πάνω σε μια πολυπρόσωπη παραγωγή που θα παρουσιαστεί σε ανοικτούς χώρους στη Λεμεσό. Για τις ανάγκες της παράστασης, θα συνεργαστούμε με την RED HOT PEPPERS και τον κ. Χρίστο Όθωνος για τη δημιουργία των κοστουμιών της παράστασης και την κ. Μαρία Καπετάνιου που θα διδάξει τα χορικά της παράστασης και θα διευθύνει τη χορωδία. Ιούλιος 2013 Άλκηστη του Ευριπίδη Το σατυρικό δράμα Άλκηστη θα είναι η καλοκαιρινή μας παραγωγή. Πρόκειται για το παραμυθιακό μοτίβο της γυναίκας που προσφέρει θυσία τον εαυτό της στο θάνατο, για να σώσει τον άνδρα που αγαπάει. Στην προκειμένη περίπτωση είναι η Άλκηστη που θυσιάζεται για τον Άδμητο, βασιλιά των Φερών. Τη μουσική για την παράσταση θα συνθέσει ο Χρίστος Ανδρέου και την κίνηση θα επιμεληθεί η Μαρίνα Πογιατζή.

νθρωπόμορφο κεφάλι, ίσως γυναικείο, από τη Χοιροκοιτία. Νεολιθική εποχή. Κυπριακό Μουσείο, Λευκωσία. Τα μέχρι τώρα αρχαιολογικά ευρήματα από νεολιθικές και χαλκολιθικές θέσεις μας φανερώνουν πολλές και ενδιαφέρουσες πτυχές της ζωής των προϊστορικών Κύπριων: τις ασχολίες τους, τα έθιμα και τις πεποιθήσεις τους, τις καλλιτεχνικές τους ευαισθησίες.

Επισκεφθείτε την Επισκοπή της Πάφου με μια από τις εκδρομές του προγράμματος “Μικρές Αποδράσεις” του Κυπριακού Οργανισμού Τουρισμού. Κυπριακος Οργανισμος Τουρισμού Λεωφόρος Λεμεσού 19 | Τ.Θ. 24535 | CY 1390 | Λευκωσία Τηλ: +357 22 691 100 | Τηλ Κρατήσεων: +357 22 713 760 email: shortescapes@visitcyprus.com www.visitcyprus.com | www.cyprusshortescapes.com

Μέσα από τον φακό του Μιχάλη Πρική

φωτορεπορτάζ

Επισκοπή της Πάφου – τα “Μετέωρα της Κύπρου”.

Στην Κύπρο έχουμε αρκετά χωριά με το όνομα Επισκοπή ή Επισκοπειό. Μετέωρα όμως ξανάκουσε κανείς ότι υπάρχουν στην Κύπρο; Μόλις 11 χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Πάφου στην έξοδο από το χωριό Κονιά ο επισκέπτης έρχεται αντιμέτωπος με ένα από τα ωραιότερα θεάματα της φύσης: τον γιγάντιο βράχο της Επισκοπής, τα λεγόμενα Μετέωρα της Κύπρου. Ο επιβλητικός γκρεμός της Επισκοπής είναι από τα πιο εντυπωσιακά φυσικά μνημεία του νησιού μας. Μια μικρή άσπρη εκκλησία των αρχών του 20ου αιώνα δεσπόζει στο τοπίο. Η εκκλησία αυτή είναι αφιερωμένη στον Άγιο Ιλαρίωνα, άγιο σύγχρονο του Μεγάλου Κωνσταντίνου που αφίχθηκε στην Κύπρο και ασκήτεψε σε αυτή τη βραχώδη τοποθεσία. Η σπηλιά όπου έζησε είναι εκεί και μπορείτε να τη δείτε! Η Επισκοπή είναι κτισμένη στη δυτική όχθη της κοιλάδας του ποταμού της Έζουσας σε μια περιοχή που προκαλεί τους επισκέπτες που αναζητούν την περιπέτεια να την εξερευνήσουν. Θησαυροί όπως νερόμυλοι, ενετικά γεφύρια, ξωκλήσια και ερειπωμένα αχαρτογράφητα χωριά περιμένουν ατρόμητους εξερευνητές να την γνωρίζουν!

Επιμέλεια: Άντρη Τομασίδου, Ξεναγός

Δύσκολοι Καιροί για Ποιητές της Ευλαμπίας Τσιρέλη

ύσκολοι καιροί γενικώς, αλλά για ποιητές ακόμα χειρότεροι… Λίγοι είναι πια αυτοί που διαβάζουν ποίηση και εκτιμούν το αυθεντικό και αληθινό. Μερικοί απ’ αυτούς που γράφουν ποίηση, την απαρνούνται, τα παρατούν απογοητευμένοι και αναζητούν μια δουλειά γραφείου, κάνουν οικογένεια, μεγαλώνουν τα παιδιά τους και δεν έχουν πια χρόνο για ελεύθερη σκέψη και περισυλλογή… Κακά τα ψέματα. Η σημερινή ποιότητα ζωής δεν αφήνει περιθώρια για ποίηση. Και κανείς δεν την αναγνωρίζει στο μεγαλείο της. Κι αν κάποιο ταλέντο αναγνωριστεί, αυτό θα γίνει με χαρά… μετά το θάνατό του… κι αμέσως οι κριτικοί θα χιμήξουν σαν πεινασμένοι λύκοι να ξεσκίσουν τα ποιήματα με τις αναλύσεις τους. Ποιος μπορεί να μπει στην ψυχή του ποιητή… Να κατανοήσει τη σκέψη του, την υπερβατικότητά του, να δει την εκτυφλωτική εκείνη λάμψη της έμπνευσης, την έκσταση που τον τύλιγε τη στιγμή που έγραφε «Θηρεύοντας πράγματα αιώνια, θ’ αφήσω να φύγουν τα χρόνια. Θα φύγουν και θα’ναι η καρδιά μου, σα ρόδο που επάτησα χάμου…» ( Κ. Καρυωτάκης, Σάτιρες). Ποιος θα κατανοήσει τα δάκρυα που κυλούν σαν ποταμοί ασταμάτητα, την ηδονή της ολοκλήρωσης ενός ποιήματος, την τρέλα της απαισιοδοξίας και αμέσως το φως που λούζει τον ποιητή, το πανηγύρι των συναισθημάτων, το τρέμουλο της πένας… Το πρέπον είναι η σιγή. Να διαβάζεις, να νιώθεις την ελευθερία, να ανατριχιάζεις, να δακρύζεις… να μη μιλάς. Τα κουνέλια φάγαν τον κήπο• έχουν αρχίσει να τρώνε τις πόρτες του σπιτιού και τα έπιπλα• ωραία κουνέλια λευκά, με μακρύ τρίχωμα, με κόκκινα μάτια – αν έμεναν τουλάχιστον αυτά, διατηρώντας μες στην κοιλιά τους τις καρέκλες, έστω σμικρυμένες, έστω και σ’ άλλη διάταξη εντελώς άγνωστή μας. (Γιάννης Ρίτσος, Τα κουνέλια)

Οι άνθρωποι δεν διαβάζουν πια. Γίνονται οι ίδιοι βιβλία, ιστορίες για να τους διαβάζουν οι υπόλοιποι. Οι άνθρωποι είναι οι ίδιοι ποιήματα των καιρών και δεν ποιούν τίποτα. Ο καθένας μπορεί και πρέπει να γίνει ποιητής όχι μόνο με τη συνηθισμένη έννοια αλλά και ποιητής του οτιδήποτε. Και πρώτα απ’ όλα, ποιητής του εαυτού του. Την σημερινή σκηνή της τέχνης και της διανόησης έχουν καταλάβει ψευτοδιανοούμενοι της ελίτ, γελοίες ομάδες ποιητών, όπου κάθε αργόσχολος και πονεμένος σπεύδει να γίνει μέλος τους• διαγωνίζονται για το ποιος θα γράψει την πιο εντυπωσιακή και σύνθετη λέξη, το πιο αλαμπουρνέζικο ψυχογράφημα της βλακείας, που θα ταιριάζει με τα κασκόλ και τα φουλάρια τους, τις γόβες και το κλοουνίστικο μακιγιάζ της κακομοίρας γιαγιάς. Περιττά αναγνώσματα για να περνάει η ώρα. Η ώρα μας, ο χρόνος μας, ό,τι πιο σημαντικό υπάρχει στη ζωή. Δε λέω, επιτελούν κι αυτοί ένα έργο. Υπάρχουν κάποιοι που αρέσκονται σ’ αυτού του είδους τη λογοτεχνία. Δε φταίνε αυτοί που τα γράφουν, αλλά αυτοί που τα διαβάζουν. Κι όμως αυτά «πουλάνε». Αυτά πουλάνε και ξεπουλάνε τον χρυσό. Γιατί υπάρχουν χρυσοί συγγραφείς. Χρυσοί ποιητές. Αλλά πώς να ξεμυτίσουν μέσα σε όλο αυτό το τσίρκο; Θα τους φάνε τα λιοντάρια! Αυτοί είναι μόνο μερικά μικροσκοπικά ποντικάκια, που κρύβονται στις σκοτεινές φωλιές τους κι εκεί νιώθουν ασφαλείς. Ξεμυτίζουν τα βράδια οι ποιητές, όταν οι υπόλοιποι παρακολουθούν τα «realities» στην τηλεόραση. Άλλοτε είναι φοβισμένοι και διστακτικοί κι άλλοτε χείμαρροι. Και τους χείμαρρους κανείς δεν τους πλησιάζει. Ο χείμαρρος είναι μόνος. Μπορεί κάποιοι να τον επισκέπτονται, μα φεύγουν γρήγορα και δεν ξαναγυρνούν. Πηγαίνουν στα σιγανά ποταμάκια και μαγεύονται απ’ την αθώα ομορφιά τους. Τα παιδιά πλατσουρίζουν στα νερά τους και οι νέοι κάνουν έρωτα στις όχθες τους. Μα είναι γεμάτα νερόφιδα και βδέλλες γιατί τα νερά τους κυλούν

Ποίηση και ποιητικισμός.

Ας μιλήσουμε τώρα για τον βιασμό της ποίησης. Έπεσε ένα βιβλίο στα χέρια μου. Συγγραφέας του είναι ο Πάνος Κ. Θασίτης και λέγεται 7 Δοκίμια για την ποίηση. Μέσα σ’ αυτό το μικρό βιβλιαράκι, βρήκα ακριβώς (ακριβώς όμως) αυτό που ήθελα να πω και που δεν έβρισκα τα λόγια. Βρίσκεται στο πρώτο κεφάλαιο «Ποίηση και ποιητικισμός». Αξίζει να σας μεταφέρω μερικές αράδες: «Με το όρο ποίηση, ορίζουμε την ποίηση. Με τον όρο ποιητικισμός, ορίζουμε τη μίμηση των μέσων της (…) Η ποίηση βέβαια δεν ορίζεται και στην ουσία δεν την ορίσαμε. Γίνεται αντιληπτή κάθε φορά που υπάρχει. Ο ποιητικισμός προσδιορίζεται επίσης πολύ γενικά από την απουσία της ποίησης, αν και χρησιμοποιεί τα μέσα της ποίησης, τη γλώσσα και το στίχο. Ωστόσο, πού οφείλεται η αποιητική κατάστασή του, η απουσία της ποίησης σ’ αυτόν, αφού εκδηλώνεται κι αυτός με τα μέσα της τελευταίας; Είναι φανερό πως οφείλεται στο ότι τα μέσα του, τα όργανά του, είναι εξωτερικά, τυπικά και στατικά ποιητικά μέσα και, στην καλύτερη περίπτωση, είναι νοθευμένα (…) Ώστε δεν υπάρχει λοιπόν σωτηρία; Αν υπάρχει, ο δρόμος γι’ αυτήν είναι ένας: οι ποιητές είναι υποχρεωμένοι βαθμιαία, να διαμορφώσουν μέσα τους ένα καινούργιο ποιητικό τρόπο που θα’ναι ικανός να εκφράσει με τα αυθεντικά μέσα της ποίησης τον τετράγωνο κόσμο που έρχεται, και που η μαγεία του πρέπει να βρίσκεται ακριβώς σ’ αυτό το σχήμα του. Αν αυτό δεν είναι δυνατό, η ποίηση πεθαίνει, πεθαίνει ολόκληρη η τέχνη, όσο η ανθρώπινη καρδιά που τις γέννησε και τις ζει, θ’ ανεβαίνει και θ’ ατροφεί στα κεφάλια μας.» Κρατήστε τη φράση «η ποίηση δεν ορίζεται, αλλά γίνεται αντιληπτή κάθε φορά που υπάρχει». Έτσι είναι. Κάθε φορά που υπάρχει ποίηση σε κάτι που διαβάζεις, το καταλαβαίνεις. Μπορεί σε

ένα ποίημα, ποίηση να είναι μόνο η τελευταία του στροφή. Ή ακόμα μπορεί να υπάρχει ποίηση σε ένα κείμενο επιστημονικού περιεχομένου ή και σε μια παιδική έκθεση. Την καταλαβαίνεις την ποίηση. Την καταλαβαίνεις απ’ τη μουσικότητα, τη φρεσκάδα, τις δυνατές τις λέξεις που μέσα τους περικλείουν όλο τον κόσμο κι ας μην είναι σύνθετες και εντυπωσιακές. Αρκεί όλα να είναι ταιριαστά και όλοι οι στίχοι να χορεύουν σε έναν – μπορεί και παράφωνο – ρυθμό.

άρθρο

απαλά. Ο χείμαρρος όμως είναι καθαρός γιατί με την οργή του δεν αφήνει περιθώρια ζωής στις αιματορουφήχτρες.

Οι σημερινοί ποιητές δεν είναι γραφικοί δανδήδες. Ούτε σκιές μιας άλλης εποχής. Είναι διαχρονικοί. Είναι υπέρμαχοι της αλήθειας, της ελευθερίας, του έρωτα, της ελεύθερης έκφρασης, της αυθεντικότητας. Ο ποιητής είναι πάντα μόνος. Όσο κόσμο και να’ χει γύρω του, όση αγάπη κι αν παίρνει, νιώθει πάντα μόνος. Όχι, δεν είναι αχάριστος. Νιώθει μόνος γιατί δίνεται περισσότερο απ’ τον καθένα. Τα συναισθήματα του ποιητή είναι πολλαπλασιασμένα. Αποκαλύπτει ακόμα και τα πιο κρυφά του μυστικά, τις πιο άρρωστες σκέψεις του, τις αμαρτίες του, τις ιδιοτροπίες του, τους πιο κρυφούς του πόθους, την αγάπη του, το μίσος του, το πάθος του, σε ένα ποίημα. Γράφοντας, αδειάζει τα εσώψυχά του. Δεν κρατά τίποτα για τον εαυτό του. Και πεθαίνει τόσο μόνος όσο κανείς άλλος. Μπορεί οι ποιητές να είναι δυστυχισμένοι. Δεν τους νοιάζει όμως, γιατί τρέφονται απ’ αυτή τη δυστυχία. Δημιουργούν απ’ αυτή. Και η απόλυτη ευτυχία έρχεται με τη γέννηση του κάθε παιδιού τους. Του κάθε ποιήματος. Και θέλουν να τη μοιραστούν. Πάντοτε και απεγνωσμένα, θέλουν να τη μοιραστούν…

Έκθεση Απόκρυφων Ιστοριών An Exhibition of Hidden Stories της Γιώτας Δημητρίου

Κατά τον ιστορικό Paul Thompson, «πολύ λίγοι άνθρωποι παίρνουν την προφορική ιστορία απ’ το σπίτι» και «πέρα από την μπροστινή πόρτα». Αναφερόταν στον περιθωριακό και ημιιδιωτικοποιημένο χαρακτήρα της πρακτικής αυτής και στις απέραντες θάλασσες κασετών που βρίσκονται σε αχρησιμοποίητα αρχεία (Hamilton; Shorpes, 2008). Οι απόψεις των ιστορικών Alistair Thompson και Robert Perks (1998) επίσης καταδεικνύουν πως οι άνθρωποι που ασχολούνται με την προφορική ιστορία έχουν αρχίσει να επικεντρώνονται στις διεπιστημονικές δυνατότητές της, ούτως ώστε να «κατανοήσουν καλύτερα τις αφηγήσεις της μνήμης». Η πρακτική αυτή έχει χρησιμοποιηθεί σε καλλιτεχνικές συνεργασίες με διάφορους επαγγελματίες, καλλιτέχνες εφόρων μουσείων και μέσων ενημέρωσης για «να δημιουργηθούν κοινές ιστορίες που συνδυάζουν ήχο, εικόνα και κείμενο» (p.ix). Αυτό είναι το σημείο εστίασης

της εργασίας «Έκθεση Απόκρυφων Ιστοριών»: να «ζωντανέψει» την προφορική ιστορία, καθώς και τη δημιουργία χώρων για αυτήν έξω από τη συνηθισμένη αρχειακή ώθηση. Επικαλούμενη την Αρχειακή Ώθηση, αναφέρομαι στην αντίληψη του Pierre Nora, πως η εποχή μας χαρακτηρίζεται από την επιθυμία της αρχειοθέτησης ως μια επιτακτική ανάγκη της εποχής μας, δηλαδή όχι μόνο για να κρατήσουμε τα πάντα, για να διατηρήσουμε κάθε δείκτη της μνήμης μας – ακόμα και όταν δεν είμαστε βέβαιοι σε ποια μνήμη αναφέρονται αυτοί οι δείκτες – αλλά και για να παράγουμε κι άλλα αρχεία, τα οποία κατατάσσονται σαν εργοστάσια της μνήμης (Νόρα, Π. 1989, σ. 14.).

παρουσίαση

Όταν μου ζητήθηκε να γράψω κάτι για αυτό το περιοδικό ήμουν πολύ ενθουσιασμένη, παράλληλα όμως η παρουσίαση της έρευνάς μου με θέμα «Έκθεση Απόκρυφων Ιστοριών: Έρευνα για τις Μεθόδους Παρουσίασης Αρχείων Προφορικής Ιστορίας (An Exhibition of Hidden Stories: Research Into Methods of Performing Oral History Archives)» σε μερικές μόνο παραγράφους αποτέλεσε μια ιδιαίτερη πρόκληση. Παρά το ότι σαν θεμέλιο της έρευνάς μου αναγνωρίζεται η αρχαία Ελληνική φιλοσοφία – Σωκράτης, Πλάτωνας, και Αριστοτέλης – η μελέτη μου κάνει ταξίδι χιλιάδων χρόνων ιστορίας και πολιτισμού φτάνοντας στη Γαλλία όπου χρησιμοποιεί τις μεταμοντέρνες ιδεολογίες που μας χάρισαν οι φιλόσοφοι Jacques Derrida, Michael Foucault, Michel De Certau και Paul Ricoeur. Το διδακτορικό μου επικεντρώνεται στην πρακτική, υποδηλώνοντας πως σαν καλλιτέχνης και ακαδημαϊκός επιστρατεύω το θεωρητικό μέρος της έρευνας για να χρησιμοποιηθεί ως βάση για τις πρακτικές ερωτήσεις, οι οποίες εφαρμόζονται μέσα από τις παρουσιάσεις (performances). Επομένως η πρακτική εργασία μου αποτελεί απάντηση σε πολλές από τις ιδεολογίες που εκφράζονται από τους παραπάνω φιλοσόφους σε ό, τι αφορά τη σχέση μεταξύ ιστορίας και φαντασίας, της μνήμης και της αφήγησης, του performance, της μνήμης και του αρχείου.

Η Έκθεση Απόκρυφων Ιστοριών βασίζεται λοιπόν σε αυτή την ανθρώπινη ανάγκη να αποθηκεύουμε και να διαφυλάττουμε τις μνήμες μας. Χωρίς να εμβαθύνω, θα αναφερθώ στο πως συσχετίζω κάποιες από τις παραπάνω θεωρίες με την πρακτική μου. Ξεκινώντας σαν απλό ανθρώπινο και καλλιτεχνικό ενδιαφέρον που το έχω εφαρμόσει ως την κύρια πτυχή του διδακτορικού μου, το πρότζεκτ συμπεριλαμβάνει μια σειρά από performances που εξερευνούν τη γενική ερώτηση της έρευνας, αλλά επιπλέον μεμονωμένες ερωτήσεις. Διερευνούν τις έννοιες της μνήμης, της νοσταλγίας, της προσωπικής ιστορίας και της αφήγησης, καθώς και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί να τεκμηριωθεί η προφορική ιστορία. Διερευνά πώς το υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί εκ νέου για την ανάπτυξη ενός νέου performance, αλλά επίσης και τη συμμετοχή του κοινού και την αλληλεπίδραση. Το πρώτο performance, An Exhibition of Hidden Stories: A Walk Down Memory Lane, πραγματοποιήθηκε το 2010 και εξέτασε τη σχέση μεταξύ μουσικής και μνήμης. Με τη χρήση πολυμέσων, έφτιαξα μια παραστατική εγκατάσταση που φιλοξένησε 1000 ιστορίες από ανθρώπους να συζητούν αυτή τη σχέση πώς επηρεάζονται από αυτή, καθώς και δικές τους αναμνήσεις που συνδέονται με ένα συγκεκριμένο μουσικό κομμάτι. Με τη συγκέντρωση αυτής της προφορικής ιστορίας, αυτό το performance διερευνά επίσης πώς μπορούν η αρχική έρευνα και τεκμηρίωση να παρουσιαστούν σκηνικά.

Το δεύτερο performance, An Exhibition of Hidden Stories: Love Letters, πραγματοποιήθηκε κατά την πρώτη Πλατφόρμα Performance και Live Art που έγινε στην Κύπρο με βάση τη Λάρνακα τον Ιούλη που μας πέρασε. Παρουσιάστηκε ως ένα happening, το αποτέλεσμα μιας παραστατικής εγκατάστασης διαρκείας, το οποίο σκόπευε να γίνει ένας καμβάς γεμάτο αναμνήσεις. Το κοινό κλήθηκε να γράψει γράμματα που απευθύνονταν σε σημαντικά τους πρόσωπα σύμφωνα με τα τέσσερα διαφορετικά είδη αγάπης: Αγάπη, Έρωτας, Φιλία και Στοργή. Ενώ διάβαζαν τις επιστολές αυτές δυνατά, καλούνταν να τεκμηριώσουν τις αναμνήσεις τους από την αγάπη και απώλεια, καθώς και μηνύματα αγάπης, στους καμβάδες. Ένας από τους καμβάδες ήμουν και εγώ, όπως μπορείτε να δείτε στο βίντεο (http://www.youtube.com/watch?v=MG9AYrrKVSE). Εκεί εξετάστηκε η κατανομή των αναμνήσεων και των σκέψεων, η ενσωμάτωση τους, καθώς και η δημιουργία προσωρινών χώρων για να τις φιλοξενήσουν και να τις ζωντανέψουν. Αυτό το κομμάτι όντας διαρκές, όπως και το αρχείο σύμφωνα με τις μεταμοντέρνες φιλοσοφίες, εξελίσσεται κάθε φορά και εξετάζει τη δημιουργία μιας συλλογής γραμμάτων από μια ποικιλία ανθρώπων, τα οποία αρχειοθετούνται στο προσωπικό μου αρχείο. Επιπρόσθετα, το έργο δεν έχει τέλος, κάθε φορά που ξαναεκτελείται προστίθεται νέο υλικό και το παλιό υλικό επαναχρησιμοποιείται. Το τρίτο performance, An Exhibition of Hidden Stories: A Soundscape of Young Voices, αποτέλεσε και το πρώτο πρακτικό κομμάτι του διδακτορικού μου. Ήταν μια έκθεση μιας συλλογής ηχητικών κομματιών προφορικής ιστορίας, ηχογραφημένα κατά την περίοδο του μεταπτυχιακού μου (2010-11). Το ηχητικό σκηνικό διερευνούσε μια προσέγγιση παρουσίασης ενός υπάρχοντος αρχείου προφορικής ιστορίας μέσω των διαρθρωτικών και κρίσιμων εννοιών της πρόσβασης του αρχείου, της ηθικής και των παραστατικών εννοιών της ενσωμάτωσης και διαμεσολάβησης. Ρωτούσε, επίσης, πώς η

προφορική ιστορία, και οι θεατρικές μορφές verbatim και documentary διαφέρουν στο πλαίσιο των επιλεγμένων εκθεμένων φωνών από αυτό το αρχείο που αρχικά είχαν συγκεντρωθεί μέσω μιας διαδικασίας verbatim για ένα verbatim performance. Το έργο μου πηγάζει από την ανάγκη να εκφράσω μια από τις πιο δυνατές μου ανησυχίες που είναι η μνήμη και η διατήρησή της, έστω κι αν είναι μια άυλη έννοια. Ενθουσιασμένη από τις ιστορίες των παππούδων μου, μεγάλωσα αναζητώντας την καταγραφή και διατήρηση της ζωής μου. Η πεποίθησή μου πως όλοι έχουν μια ιστορία να διηγηθούν που είναι κυρίως κρυμμένη από τη γραπτή ιστορία με παρακινεί να εξερευνήσω αυτή την Πράξη, υιοθετώντας έτσι τον όρο «Homo Narrans» της ανθρωπολόγου Barbara Myerhoff (1978) που αποδίδει στην ανθρωπότητα «την ανάγκη να αφηγούμαστε, που είναι απαραίτητη όσο είναι το φαγητό ή ο ύπνος».

•Perks, R.; Thomson, A. (eds), (1998), The Oral History Reader, Routledge, London.

•Nora, P., (1989), Between Memory and History: Les Lieux de Memoir, University of California, USA.

•Hamilton, P.; Shopes, L., (2012), Oral History and Public Memories, Temple University Press, USA.

παρουσίαση

Η Γιώτα Δημητρίου κατέχει BA (Hons) στις Θεατρικές Επιστήμες από το Πανεπιστήμιο Queen Mary του Λονδίνου, ΜRes από το Πανεπιστήμιο του Hull και είναι στο δεύτερο έτος του διδακτορικού της στο Πανεπιστήμιο του Bristol, όπου επίσης διδάσκει τα μαθήματα Performing the Archive και Performance Histories. Είναι ακαδημαϊκός, καλλιτέχνης (performance artist) και ασχολείται με την αρχειοθέτηση. Έχει πρόσφατα δημοσιεύσει την διατριβή της Young Voices: An Applied Theatre Project Bridging the Gap Between Youth and Adults. Επίσης αρθρoγραφεί εβδομαδιαία για τη στήλη της Σκέφτομαι Τέχνη στο Online περιοδικό SkalaTimes. Η δουλειά της εστιάζεται στις αναμνήσεις του κοινού και χρησιμοποιεί μέσα όπως το live art, το βίντεο και τις multimedia εγκαταστάσεις. Έχει παρουσιάσει έργα της σε φεστιβάλ του Μπέρμινγκχαμ, του Λονδίνου και του Παρισιού, όπως επίσης και στην Κύπρο. Επιπρόσθετα, είναι η εμπνεύστρια και η διοργανώτρια της πρωτοποριακής για την Κύπρο Πλατφόρμας Performance και Live Art που πραγματοποιήθηκε για πρώτη φορά στην Λάρνακα τον Ιούλη 2012.

γχάρακτος οβελός με ελληνική επιγραφή σε κυπροσυλλαβική γραφή από τον τάφο 49 που βρέθηκε στην ΠαλαίπαφοΣκάλες. 1050 π.Χ. Κυπριακό Μουσείο, Λευκωσία.

Ένα βασικό χαρακτηριστικό του νησιού κατά την εποχή των σιδήρου, την εποχή δηλαδή των κυπριακών βασιλείων ήταν η πολυπολιτισμικότητά του, όπως εκφράζεται μέσα από τις γραπτές πηγές: με το κυπριακό συλλαβάριο – ένα σύστημα γραφής που εφηύραν και χρησιμοποιούσαν αποκλειστικά οι Κύπριοι – αποδίδονταν και οι τρεις γλώσσες που ομιλούνταν στο νησί (ετεοκυπριακά, ελληνικά και φοινικικά).

Κάτω Δρυς

της Άντρης Τομασίδου

Άραγε θυμάται κανείς το παλιό χαρτονόμισμα της Κυπριακής λίρας που αναγκαστήκαμε να αποχαιρετίσουμε τον Ιανουάριο του 2008 όταν η Κύπρος εντάχθηκε στη ζώνη του ευρώ; Στην πίσω όψη της λίρας παρουσιάζεται ένας γραφικός οικισμός με δείγματα κυπριακής χειροτεχνίας, πήλινα αγγεία και λευκαρίτικα κεντήματα. Ο οικισμός αυτός είναι το χωριό Κάτω Δρυς . Ο Κάτω Δρυς βρίσκεται νοτιοδυτικά της πόλης του Ζήνωνα. Κτισμένος σε μια βουνοπλαγιά σε υψόμετρο 520 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας συνορεύει με τα χωριά Πάνω και Κάτω Λεύκαρα, τη Βάβλα, τη Λάγεια, και τη Βαβατσινιά. Βρίσκεται στο μέσο τριών πόλεων και απέχει 50 χιλιόμετρα από τη Λευκωσία και 36 χιλιόμετρα από τη Λάρνακα και τη Λεμεσό. Υπάρχουν δυο εκδοχές για την ονομασία του χωριού. Η πρώτη λέει ότι παίρνει το όνομά του από τις πολλές δρύες, δηλαδή τις βαλανιδιές, οι οποίες υπήρχαν στο χωριό. Η δεύτερη λέει ότι παλαιότερα υπήρχαν δύο χωριά, ο Πάνω και Κάτω Δρυς, και ανάμεσά τους υπήρχε ένας πελώριος δρυς. Πάντως ένα από τα χαρακτηριστικά του χωριού σήμερα είναι ένας τεράστιος όχι δρυς αλλά πλάτανος που φυτεύτηκε από κάποιο χωριανό το 1907 και σε καλωσορίζει στην είσοδο του χωριού. Μικρό και ήρεμο χωριό, ο Κάτω Δρυς αποτελεί μια καλή επιλογή για ένα ήσυχο σαββατοκύριακο στην εξοχή. Οι επισκέπτες μπορούν να

διανυκτερεύσουν σε ένα από τα αγροτουριστικά καταλύματα που διατηρούνται στο χωριό και να ανακαλύψουν την πλούσια ιστορία, την ενδιαφέρουσα αρχιτεκτονική, την χλωρίδα και πανίδα της περιοχής. Στενά πλακόστρωτα δρομάκια οδηγούν σε αναπαλαιωμένα αρχοντικά νεοκλασικής αρχιτεκτονικής με κρεμαστά μπαλκόνια και ανάγλυφες πόρτες και παράθυρα. Εκεί, στον ιστορικό πυρήνα του χωριού μπορεί κανείς να επισκεφθεί και το σπίτι, όπου, σύμφωνα με την παράδοση, γεννήθηκε ο Άγιος Νεόφυτος ο Έγκλειστος. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι εκκλησίες του Κάτω Δρυ. Η μεγάλη εκκλησία κτισμένη στα 1897 είναι αφιερωμένη στον Άγιο Χαράλαμπο, ενώ μια μικρότερη και παλαιότερη εκκλησία, η οποία χρονολογείται τον 16ο αιώνα, είναι αφιερωμένη στην Παναγία την Ελεούσα. Βέβαια, όσοι ενδιαφέρονται για θρησκευτικό τουρισμό έχουν την ευκαιρία να εξερευνήσουν και να προσκυνήσουν και σε άλλα ξωκλήσια του χωριού, όπως αυτό του Αγίου Νεοφύτου, του Αγίου Γεωργίου και του Τιμίου Προδρόμου. Οι προσκυνητές δεν πρέπει να παραλείψουν μια επίσκεψη στην ιστορική μονή του Αγίου Μηνά. Εκεί στο μοναστήρι μπορεί κανείς να επισκεφτεί το εργαστήριο βυζαντινής αγιογραφίας, αφού οι μοναχές εκτός από τα θρησκευτικά τους καθήκοντα ασχολούνται και με την αγιογραφία.

χωρκοϋρίσματα

Οι πολιτιστικές δραστηριότητες στον Κάτω Δρυ δεν έχουν τελειωμό. Ένα παραδοσιακό κτήριο εξαίρετο δείγμα τοπικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα στεγάζει το αγροτικό μουσείο του χωριού. Μια επίσκεψη στο μουσείο αυτό είναι ένα ταξίδι στην ιστορία, την παράδοση, τα ήθη και τα έθιμα του Κάτω Δρυ. Οι φυσιολάτρες μπορούν να περπατήσουν στα μονοπάτια της φύσης ανακαλύπτοντας το λοφώδες ανάγλυφο του χωριού με τις στενές βαθιές κοιλάδες ή να ποδηλατήσουν μέχρι το ποτάμι του Αγίου Μηνά. Αν τύχει να βρεθείτε καλοκαίρι στο χωριό μην ξεχνάτε ότι η θάλασσα είναι μόλις 10 χιλιόμετρα μακριά! Και όσοι αρέσκονται στον αυθεντικό παραδοσιακό τρόπο ζωής μπορούν μια μέρα να ακολουθήσουν στην δουλειά έναν από τους κατοίκους του Κάτω Δρυ! Μπορούν κι αυτοί να μαζέψουν από τα χωράφια φρέσκα φρούτα, αφού μερικοί από τους κατοίκους ασχολούνται με τη γεωργία. Επίσης, τα τελευταία τρία χρόνια φυτεύτηκαν στο χωριό μεγάλες εκτάσεις από διάφορες οινοποιήσιμες ποικιλίες αμπελιών, όπου βρίσκουν απασχόληση πολλοί από τους κατοίκους του χωριού. Στο άμεσο μέλλον υπάρχει σχέδιο για ένα σύγχρονο εργοστάσιο οινοποίησης. Μέχρι τότε οι επισκέπτες μπορούν να απολαμβάνουν τις ομορφιές του Κάτω Δρυ και να χαίρονται τη φιλοξενία των περίπου 130 κατοίκων του χωριού! Μια επίσκεψη είναι αρκετή για να επιβεβαιώσει κανείς τα παραπάνω!

χωρκοϋρίσματα

Κάτω Δρυς

Φωτογραφίες του Μιχάλη Πρική

Ο κύριος Λοΐζος ο Ζαχαροπλάστης

άρθρο

Λευκωσία, Νοέμβριος 2012

της Λουΐζας Αντωνίου

Ζαχαροπλαστειό Άγιος Γεώργιος - Οδός Αισχύλου, Λευκωσία Αρχές '60 - Δείγμα ζαχαρωτής τούρτας γάμου στη βιτρίνα

-Ζαχαροπλάστης ήταν ο πατέρας σου;…. - Ε, ναι λοιπόν!!! Όχι ο μπαμπάς, ο παππούς μου… Πάλι γίνεται!!! Τέλη δεκαετίας του 40… Η Λευκωσία γνωρίζει ένα νέο ζαχαροπλάστη… Τα γλυκά και τα ζαχαρωτά του σκέτα κομψοτεχνήματα… Καινοτομία για την εποχή… Ε, βέβαια!!! Με σπουδές στην Αίγυπτο… Τότε έλεγες Αίγυπτος και ήταν σαν να έλεγες Παρίσι!!! Έσμιξε η Ανατολή με τη Δύση και οι γεύσεις είχαν ένα άλλο χρώμα… Ένα χρώμα πρωτόγνωρο για το ευρύ κοινό, γνωστό μόνο στους λιγοστούς που είχαν μέχρι τότε την ευκαιρία να γνωρίσουν τον έξω κόσμο.

Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή… Ο Λοϊζος Δημητριάδης γεννήθηκε στις 13 Απριλίου 1900 στο Χωριό Πάνω Δευτερά της επαρχίας Λευκωσίας. Μετά την αποφοίτησή του από το Δημοτικό, σε ηλικία 12 ετών μετέβηκε στην Ελλάδα, όπου και υπηρέτησε ως βοηθός των στρατευμάτων στους Βαλκανικούς Πο λέμους. Επιστρέφοντας στην Κύπρο, άρχισε να μαθητεύει για να μάθει την τέχνη της ζαχαροπλαστικής. Το ανήσυχο πνεύμα του όμως, η αυξανόμενη αγάπη για την τέχνη που είχε επιλέξει, αλλά και το γεγονός ότι σε μικρή ηλικία είχε ήδη γνωρίσει ένα κόσμο διαφορετικό από εκείνο της Κύπρου, τον οδήγησαν σε ηλικία 17 ετών να ανοίξει τα φτερά του για άλλους ορίζοντες. Τα βήματά του τον οδήγησαν στη μεγάλη τότε Ελληνική Κοινότητα της Αιγύπτου και συγκεκριμένα στο Κάιρο. Εκεί όντως μαθήτευσε στους καλύτερους Chef του Καΐρου, ένας από τους οποίους ήταν Ελβετός. Κοντά του σπούδασε Chef και ειδικεύτηκε στην ζαχαροπλαστική και την κατασκευή διακοσμητικών ζαχαρωτών και σοκολατών. Τελειώνοντας την εκπαίδευσή του πήρε τον τίτλο του “Chef – Pâtissier – Confiseur”. Σε ηλικία 26 ετών παντρεύτηκε την Δέσποινα Σαρίκα, κόρη Ελλήνων της Αιγύπτου, του Νικόλαου Σαρίκα από τη Λίμνο και της Τερέζας Τζανετοπούλου από τη Ρόδο και απέκτησαν ένα παιδί, την Γεωργία. Στο Κάιρο εργάστηκε για πάρα πολλά χρόνια ως Grand Chef στις Αγγλικές Βάσεις. Όταν άρχισε η επανάσταση εναντίον του Βασιλιά Φαρούκ της Αιγύπτου και φάνηκε η τάση για εκδίωξη των ξένων από τη χώρα, πήρε με την

Λοϊζος Δημητριάδης - Δέσποινα Σαρίκα Φωτογραφία αρραβώνων - Κάιρο - 06 .04 . 1924

οικογένειά του το δρόμο για το Λονδίνο, όπου εγκαταστάθηκαν μόνο για ένα χρόνο, λόγω του πολύ υγρού και διαφορετικού κλίματος που είχαν να αντιμετωπίσουν. Κατά τη διάρκεια της διαμονής του στο Λονδίνο, είχε εργοδοτηθεί σε διεθνούς φήμης σοκολατοβιομηχανία. Το 1948 πραγματοποιεί το όνειρο της επιστροφής στην πατρίδα. Εγκαθίσταται στην περιοχή Φανερωμένης στη Λευκωσία. Τον πρώτο καιρό εργάζεται στο ζαχαροπλαστείο Hurricane όπου εμφανίζεται για πρώτη φορά η μέχρι σήμερα φημισμένη τυρόπιττα. Σε άρθρο Κυπριακής Εφημερίδας καθημερινής κυκλοφορίας τον Απρίλιο του 2007, αναφέ-

άρθρο

ρεται ότι η συνταγή της επιτυχίας οφειλόταν σε ένα Αιγύπτιο ζαχαροπλάστη. Διαβάζοντας το άρθρο εκείνο για την παλιά Λευκωσία, στο πρόσωπο του ζαχαροπλάστη που αναφερόταν αναγνωρίσαμε με βαθιά συγκίνηση τον παππού μου. Αργότερα εργοδοτείται ως Chef στο Ξενοδοχείο Κωνστάντια στην Αμμόχωστο. Το 1950 αποφασίζει να δημιουργήσει τη δική του επιχείρηση, όπου θα μπορούσε να φτιάχνει και να προσφέρει στο κοινό της Λευκωσίας νέα προϊόντα, γνωστά μέχρι τότε μόνο σε άτομα που είχαν ταξιδέψει στην Ευρώπη ή σε ξένους, όπως π.χ. τούρτες Γάμου, ζαχαρωτά φοντάν, petit-fours, σοκολατίνια, τούρτες διακοσμημένες με γλάσο κ.α. Ανοίγει το ζαχαροπλαστείο Άγιος Γεώργιος στην Οδό Αισχύλου, απέναντι από το Θέατρο Παπαδοπούλου. Στο χώρο αυτό υπηρέτησε την τέχνη του μέχρι την αφυπηρέτησή του το 1965. Στον ίδιο εκείνο χώρο υπάρχει ακόμα Ζαχαροπλαστείο και λειτουργεί με την ονομασία «Μέλισσα». Κατά τη διάρκεια του απελευθερωτικού αγώνα, καθώς και των γεγονότων του 1963 πέρασε δύσκολες στιγμές και η επιχείρηση υπέστη μεγάλες ζημιές, όσοι όμως τον γνώρισαν έχουν να πουν ότι το χαμόγελο δεν έλειψε ποτέ από το πρόσωπό του. Ήταν ένας άνθρωπος γλυκός, σαν τη βανίλια που μύριζαν πάντα τα χέρια του και το πρόσωπό του.

Οδός Αισχύλου, Λευκωσία - Αρχές δεκαετίας του '60 - Μεταφορά γλυκών στον φούρναρη

Μέσα απ’ αυτές τις γραμμές θυμάμαι τον παππού μου… Τον παππού μου τον Λοΐζο, τον ζαχαροπλάστη… Που τα χέρια του μυρίζανε πάντα βανίλια… Χαίρομαι… Δακρύζω… Αναγνωρίζεται αυτή τη στιγμή η αξία ενός ανθρώπου που ήταν πιο μπροστά απ’ την εποχή του…

Μέχρι σήμερα αυτός ο άνθρωπος ήταν γνωστός μόνο στο δικό του στενό περιβάλλον και σε παλιούς κατοίκους της Λευκωσίας. Ένα μικρό παράπονο είχε μόνο… Πίστευε πως η τέχνη του δεν αναγνωρίστηκε στην πατρίδα του… Είναι εκείνο που λέμε ότι κάτι ήρθε λίγο πιο νωρίς…

Ενός ανθρώπου που υπηρέτησε την τέχνη του με πολλή αγάπη και μεταλαμπάδευσε τις γνώσεις του σε πολλούς από τους σημερινούς ζαχαροπλάστες… στην οικογένεια του… Σ’ εμένα…

Ας είναι όμως… Να η στιγμή… Το χρονοντούλαπο ανοίγει… Οι καιροί έχουν αλλάξει… Οι ευκαιρίες να γνωρίσεις το παρελθόν αμέτρητες…

Λουΐζα Αντωνίου (Εγγονή) Με την συγκατάθεση της κόρης του Γεωργίας Δημητριάδου – Αντωνίου

Ευχαριστώ παππού…

Ανάμεσα στους Μέρμηγκες-Με την Τέχνη στους Δρόμους Ο πολιτιστικός φορέας ‘Ανάμεσα στους Μέρμηγκες’ με έδρα τη Λάρνακα και την Αθήνα, ιδρύθηκε τον Νοέμβριο του 2009 με σκοπό την προώθηση και ανάδειξη των τεχνών του δρόμου αλλά και άλλων εναλλακτικών μορφών τέχνης και έκφρασης σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο. Από το 2009 έχει συνεργαστεί με διάφορες ομάδες, καλλιτέχνες και φορείς για τη διοργάνωση artistic residencies, σεμιναρίων, καλλιτεχνικών εργαστηρίων, συνεδρίων και παραστάσεων στην Κύπρο, την Ελλάδα, τη Δανία, τη Σουηδία και τη Μ. Βρετανία. Η πρώτη μας πρωτοβουλία, άμεσα συνυφασμένη με τις Τέχνες του Δρόμου, υλοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2010 σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. Με τίτλο ‘Οι Τέχνες εκτός των Τειχών’ και με αφετηρία την ανάγκη μας να θέσουμε σημαντικά ερωτήματα σχετικά με το παρόν και το μέλλον των Τεχνών του Δρόμου στην Ελλάδα, διοργανώσαμε μια ημερίδα προσκαλώντας εκπροσώπους ελληνικών και γαλλικών φορέων και ομάδων με σκοπό να ανοίξει ένας εποικοδομητικός διάλογος γύρω από το τί είδους συνέργειες και πρωτοβουλίες θα μπορούσαν να βελτιώσουν το status των Τεχνών του Δρόμου στον ελλαδικό χώρο. Κάνοντας τον απολογισμό αυτού του εγχειρήματος, νιώσαμε επιτακτική την ανάγκη να περάσουμε από τη θεωρία στην πράξη, από την έρευνα στην υλοποίηση... Είχε έρθει η στιγμή τα μηρμύγκια της τέχνης να πάρουν κυριολεκτικά τους δρόμους, να ταξιδέψουν, να αναζητήσουν καλλιτέχνες αλλά και λάτρεις των Τεχνών, να συμπορευθούν με δημιουργούς, να βρεθούν θεατές σε φεστιβάλ, να γίνουν αυτόπτεις μάρτυρες της μεταμόρφωσης ενός τόπου σε εργοστάσιο παραγωγής καλλιτεχνικών ιδεών που δεν αφορούν αποκλειστικά τους εκλεκτούς της Τέχνης, τους επαΐοντες, μα την κοινωνία ολόκληρη.

Μετά από δύο χρόνια αναζήτησης, αυτοκριτικής και σκληρής δουλειάς, τα μηρμύγκια της Τέχνης επέλεξαν τη Λάρνακα για να υλοποιήσουν την πρώτη τους... καλλιτεχνική ενόχληση. Ο τίτλος αυτής FIRST ATTEMPT. Ένα τριήμερο καλλιτεχνικών και εκπαιδευτικών εκδηλώσεων αφιερωμένο στις Τέχνες του Δρόμου (12-14 Οκτωβρίου 2012) που είχε ως στόχο να προσφέρει ένα ευχάριστο διάλειμμα στην καθημερινότητα των κατοίκων και των επισκεπτών της Λάρνακας. Μια πλατεία στην καρδιά του εμπορικού κέντρου της πόλης μεταμορφώθηκε για μια ολόκληρη μέρα σε σκηνή, σε εργαστήριο δημιουργίας, σε τόπο συνάντησης και ζύμωσης καλλιτεχνών, εθελοντών και κοινού, σε πηγή χαράς και γέλιου για μικρούς και μεγάλους. Ακολούθησαν δυο εκπαιδευτικά σεμινάρια ζογκλερικής για ενήλικες με την ομάδα σύγχρονου τσίρκο Cie. Defracto και θεατρικού παιχνιδιού για παιδιά με την performer Ρόζα Προδρόμου. Το FIRST ATTEMPT πλαισιώθηκε από δυο συναντήσεις καλλιτεχνών και φορέων από την Κύπρο και την Ευρώπη οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στη Λευκωσία (7 Οκτωβρίου 2012) σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Goethe και το Πολιτιστικό Εργαστήρι Αγίων Ομολογητών και τη συμμετοχή της γερμανικής ομάδας θεάτρου δρόμου Grotest Maru, και στη Λάρνακα (14 Οκτωβρίου 2012) σε συνεργασία με το Καφενείο Περί Τέχνης και τη συμμετοχή της γαλλικής ομάδας σύγχρονου τσίρκο Cie. Defracto. Στόχος αυτών των συναντήσεων ήταν η γνωριμία, η δικτύωση και η ανταλλαγή ιδεών, με άλλα λόγια ένα πρώτο βήμα στην κατεύθυνση της δημιουργίας μιας πλατφόρμας συνεργασίας και συνέργειας μεταξύ Κύπριων καλλιτεχνών και φορέων αλλά και μεταξύ αυτών και των Ευρωπαίων συναδέλφων τους.

παρουσίαση

Στις 16 Νοεμβρίου 2012, τα μηρμύγκια της Τέχνης διένυσαν την πρώτη εβδομάδα δυναμικής παρουσίας τους στην Αθήνα ως συνδιοργανωτές της έκθεσης ‘Ο Θρίαμβος των Σκιών: Το Ελληνικό Θέατρο Σκιών μέσα από το έργο του Καραγκιοζοπαίκτη Κώστα Μάνου’. Πρόκειται για μια έκθεση-αφιέρωμα σε έναν από τους σπουδαιότερους καλλιτέχνες στην ιστορία του ελληνικού θεάτρου σκιών, η οποία πραγματοποιείται σε συνεργασία με την Ελληνοαμερικανική Ένωση, το Αρχείο Ελληνικού Θεάτρου Σκιών και το εργαστήριο MUSIC* του Πολυτεχνείου Κρήτης στις γκαλερί και το θέατρο της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης στο Κολωνάκι. Ο ελληνικός Καραγκιόζης αποτελεί την παλαιότερη και πιο αυθεντική μορφή λαϊκής Τέχνης και έκφρασης στην Ελλάδα, μετρώντας πάνω από 200 χρόνια ζωής. Στο πλαίσιο της έκθεσης παρουσιάζεται για πρώτη φορά στην Ελλάδα μια εν εξελίξει ερευνητική εργασία του εργαστηρίου MUSIC* του Πολυτεχνείου Κρήτης. Πρόκειται για μια εφαρμογή ηλεκτρονικού και διαδραστικού θεάτρου σκιών εμπνευσμένη από το παραδοσιακό Ελληνικό Θέατρο Σκιών, ένα εκπαιδευτικό εργαλείο που έχει ως στόχο την εξοικείωση των παιδιών με την λαϊκή τέχνη του Καραγκιόζη καθώς και τη δημιουργία μιας γέφυρας επικοινωνίας μεταξύ των γενεών. Παράλληλα με την έκθεση, η οποία εγκαινιάστηκε την Δευτέρα 12 Νοεμβρίου και διήρκησε μέχρι το Σάββατο 15 Δεκεμβρίου, το κοινό είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει ένα πλούσιο πρόγραμμα εκδηλώσεων που περιλάμβανε παραστάσεις Καραγκιόζη, κινηματογραφικές προβολές, ημερίδα και οργανωμένες ξεναγήσεις. Το καλλιτεχνικό σκέλος της διοργάνωσης εμπλουτίστηκε με εκπαιδευτικό πρόγραμμα το οποίο απευθύνεται σε σχολεία της Πρωτοβάθμιας και της Δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.

Μα τα μηρμύγκια της Τέχνης δεν σταματούν εδώ... Επόμενο φιλόδοξο βήμα η διοργάνωση του Khaki Kite Street Arts Camp & Festival, ενός σχολείου για τις Τέχνες του Δρόμου το οποίο προγραμματίζεται για τον Σεπτέμβριο του 2013 και το οποίο θα καταλήξει σε ένα Φεστιβάλ που θα φιλοξενηθεί στην Επαρχία Λάρνακας. Στόχος μας είναι το Khaki Kite να καθιερωθεί ως ετήσιος θεσμός και να αποτελέσει σταδιακά σημείο αναφοράς για την εκπαίδευση στις Τέχνες του Δρόμου σε ευρωπαϊκό αλλά και διεθνές επίπεδο. Μέχρι τότε τα μηρμύγκια της Τέχνης δεν σταματούν να ονειρεύονται, να δημιουργούν και να σμίγουν με ανθρώπους που δεν έχουν πάψει να πιστεύουν πως η Τέχνη και η δημιουργία μπορούν να αλλάξουν τη ζωή μας. Για περισσότερες πληροφορίες: www.amongtheants.com www.khakikite.com FB among ants

Απάνω στη σκοπιά

Μια φορά ... του Ορέστη Παπαϊωάννου Μια φορά κι’ ένα καιρό ήταν ένας πριγκιπάκος που ‘χε βάλει στο μυαλό του τρανός ιππότης πως θα γίνει. Φορά πανοπλία αστραφτερή και ασπίδα γυαλισμένη και άτι άσπρο και γερό ευθύς καβαλικεύει. Παίρνει το δρόμο τον μακρύ, που οδηγεί στα πέρα μέρη και όρκο βαρύ ορκίζεται πως πίσω δεν θα έρθει, αν τον τίτλο τον ιπποτικό και την φήμη που του αρμόζει στα ξένα εκεί που πάει πρώτα δεν κερδίσει. Περνάει βουνά, περνάει λαγκάδια, περνάει απύθμενα πηγάδια. Μέσα σε δάση περπατεί και βάλτους φρικτούς διαβαίνει για να φτάσει τελικά σε χώρα μικρή και ξένη. Εκεί κυρά ομορφονιά και δίκαια βασιλεύει και ευθύς τον πριγκιπάκο μας στο κάστρο προσκαλεί. «Συ ταξιδιώτη παινεμένε και άξιο παλικάρι, πες μας απόψε ιστορίες απ’ τα πέρα εκείνα μέρη, που τόσα χρόνια περπατούσες κι άφησες για της περιπέτειας το γλυκό φαρμάκι.» «Κυρά σοφή και έξυπνη και χιλιοπροικισμένη, αυτό που μου ζητάς πόνο πολύ μου φέρνει, καθώς τον κόσμο μου που άφησα πολύ τον αγαπούσα. Είχε παλάτια από μάρμαρο, άσπρα σαν το χιόνι, μα και σπίτια φτωχικά, από άχυρο και ξύλο, ακόμα πιο ωραία. Ανθρώπους είχε φιλικούς, τίμιους και σοφούς, της φύσης φίλοι άσπονδοι και του γλεντιού παρέα. Μα πρώτα και καλύτερα και πάνω απ’ όλα, αυτή η παιδική, της γιορτής η θύμηση…» «Πες μας τότε για το ταξίδι σου, μακρύ και δύσκολο σαν ήταν, να μάθουμε κι εμείς τους άθλους σου και τα δεινά που βρήκες».

δημιουργία

«Ανέβηκα γκρεμούς απότομους, με πέτρες σαν λεπίδες, σκαρφάλωσα σε δέντρα γέρικα, μεγάλα κι επικίνδυνα, όπου τα φίδια κρύβονται στις φυλλωσιές ενέδρα. Πέρασα χείμαρρους πολλούς που άφριζαν απ’ την οργή τους και μέσα σε βάλτους σκοτεινούς πέρασα νύκτες ατέλειωτες, ψάχνοντας το μονοπάτι το απατηλό που οδηγεί σε άλλους κόσμους. Όμως τα μάτια μου, κυρά, δεινά ποτέ δεν βρήκαν, παρά την άγρια ομορφιά της φύσης βλέπαν μόνο. Όσο για άθλους που ζητάς, γύρεψε τον Θησέα. Εγώ το μόνο πού ’κανα ήταν ένα περίπατο με τους τρεις καλούς μου φίλους να μου κρατάνε συντροφιά. Ο ένας είναι το άτι μου, που ονομάζω Χάρλυ, ο άλλος το λαούτο μου, με την γλυκιά φωνή του. Ο τρίτος και ο πιο πολύτιμος, η παιδική ψυχή μου, που μ’ άφησε να ανακαλύψω τα θαύματα που το ταξίδι πρόσφερε και οι άλλοι δεν προσέξαν.» «Λόγια σωστά είπες άρχοντα, απ’ την καρδιά βγαλμένα. Μια καρδιά παράξενη και σπάνια κι ωραία. Χρυσή αν την πω, κακό πολύ θα κάνω, καθώς το χρυσάφι δύσκολα μοιράζεται με άλλους. Όχι, η καρδιά σου είναι ξύλινη, σαν τα παιχνίδια των μικρών και των φτωχών τα σπίτια, που τόσο παίνεψες στα πρωτινά σου λόγια. Τις ξύλινες καρδιές, δύσκολα τις βρίσκεις, αλλά εύκολα τις καίς.»

ίνακας από το ψηφιδωτό δάπεδο στην αίθουσα υποδοχής της Οικίας του Αιώνα. Απεικονίζει την παράδοση του νεογέννητου θεού Διονύσου από τον Ερμή στον Τροφέα και τις νύμφες του βουνού Νύσα. 4ος αιώνας. Αρχαιολογικός Χώρος, Κάτω Πάφος. Με την Πτολεμαϊκή κατάκτηση, τα ανεξάρτητα κυπριακά βασίλεια καταλύθηκαν και η Κύπρος έγινε μια ενιαία πολιτειακή οντότητα. Αργότερα εντάχθηκε στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Κάποια από τα σημαντικότερα μας μνημεία ανάγονται στην ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο (Νέα Πάφος, Κούριο, κ.α.).

παρουσίαση

Από τον Ιούνιο του 2012 ένας νέος θεατρικός χώρος έχει ανοίξει στο χωριό Κίτι της Λάρνακας! Το BARCODE Theatre στεγάζεται σε ένα πρόσφατα ανακαινισμένο, διατηρητέο αρχοντικό και έχει δημιουργηθεί με σκοπό να τονώσει την καλλιτεχνική και θεατρική δημιουργία στην περιοχή και να δώσει μια καινούργια νότα στον πολιτισμό προωθώντας το θέατρο και τη μουσική ως σημαντικά εφόδια για την ανέλιξη του σύγχρονου ανθρώπου. Ιδρυτής του BARCODE Theatre ο Βασίλης Παφίτης, ο οποίος τελειώνοντας τις θεατρικές του σπουδές στην Αθήνα, ένιωσε την ανάγκη να ξεκινήσει κάτι δικό του εδώ στην Κύπρο, ένα χώρο δημιουργίας για την πραγματοποίηση θεατρικών και μουσικών εργαστηρίων, παραστάσεων και εικαστικών εκθέσεων, με απώτερο στόχο, μελλοντικά, τη δημιουργία επαγγελματικής θεατρικής σκηνής. Ο Βασίλης Παφίτης ασχολείται με το θέατρο από τα μαθητικά του χρόνια. Σπούδασε ηθοποιός στην Ανώτερη Σχολή Δραματικής Τέχνης της Μαίρης Ραζή «Η Πρόβα» στην Αθήνα και τώρα εργάζεται ως ηθοποιός στην τηλεοπτική σειρά «Πόρτα Κλειδωμένη» του Mega, αλλά και στη νέα θεατρική παραγωγή της Βαλεντίνας Σοφοκλέους «Ψυχή τε και στόματι». Παράλληλα, τα δύο τελευταία χρόνια πραγματοποιεί θεατρικά εργαστήρια στη Σωτήρα. Με το ξεκίνημα της καινούργιας ακαδημαϊκής χρονιάς 2012-2013 το BARCODE Theatre άνοιξε επίσημα τις πόρτες του και ξεκίνησε αυτήν την ομαδική προσπάθεια με πολύ ζήλο. Παιδιά, έφηβοι και ενήλικες έχουν την ευκαιρία να παρακολουθήσουν τα εργαστήρια τους, ενώ στο χώρο του BARCODE Theatre μπορούν να φιλοξενηθούν μικρές θεατρικές παραστάσεις, εκθέσεις ζωγραφικής και φωτογραφίας, αλλά και παρουσιάσεις, διαλέξεις κλπ. Για περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με το χώρο και τις εκδηλώσεις του επισκεφθείτε τη σελίδα τους στο Facebook η επικοινωνήστε μαζί τους στο τηλέφωνο 99907651.

της Κορίνας Κονταξάκη

άρθρο

Ψυχαγωγία ή διασκέδαση; Τον Αύγουστο που πέρασε, ήμουν με την Ελένη Κοσμά στο Edinburgh Fringe Festival όπου είχαμε την τύχη να παρουσιάσουμε δύο παραστάσεις για τρεις εβδομάδες. Κάναμε παραστάσεις σε θέατρο, στο δρόμο και... σε ένα μαγαζί που πουλούσε ζαχαρωτά (νομίζω) στο κεντρικό εμπορικό κέντρο του Εδιμβούργου. Ο κόσμος ερχόταν με τσάντες από το Top Shop και το Zara να δει το «Τι Κάνει ο Άνθρωπος μου Όταν Λείπει» και να ακούσει ένα σκύλο (!) – που ήταν ο ρόλος μου – να αναλύει την ανθρώπινη κοινωνία, με σκυλίσιο τρόπο φυσικά. Το φεστιβάλ αυτό είναι από τα πιο μεγάλα του κόσμου. Υπάρχουν τα πάντα: Θέατρο, μιούζικαλ, stand-up comedy, χορός, τσίρκο, τέχνες δρόμου, μουσική, εκθέσεις ζωγραφικής, σινεμά. Ένας μήνας γεμάτος τέχνη! Όλη αυτή η «υπερπροσφορά» με έκανε να αναρωτηθώ: τί τη θέλουμε την τέχνη τελικά; Και γιατί κάποιος να πάρει το αεροπλάνο ή το αυτοκίνητο του, να φύγει από τον μαλακό του καναπέ και την τηλεόραση ή από την καφετέρια, και να πάει να κλειστεί σε ένα θέατρο ή μια γκαλερί; Καταλαβαίνω γιατί ακόμα μαζευόμαστε σε συναυλίες και σε τσίρκο αλλά γιατί θέατρο; Γιατί να ρισκάρω να πάω να κλειστώ σε μια σκοτεινή θεατρική αίθουσα – χωρίς ούτε καν ποπ-κορν – και να δω μια ιστορία ζωντανά; Και απάντησα μόνη μου. Πάω, γιατί ένα καλό κομμάτι τέχνης, όταν το δω ζωντανά, πάει πιο βαθιά... μέχρι την ψυχή. Με ενόχλησε στο Εδιμβούργο όταν μετά την παράσταση ερχόταν κόσμος και μας έλεγε «I enjoyed your performance». Ποιος σου είπε ρε φίλε να διασκεδάσεις; Αν θέλεις διασκέδαση υπάρχουν τα μπουζούκια. Ψυχαγωγία προσφέρουμε. Θέλεις; Δεν μπορώ να τα πω όμως αυτά. Γιατί στα Αγγλικά δεν υπάρχει η λέξη «ψυχαγωγία». Υπάρχει η λέξη «entertainment» που δεν σημαίνει «αγωγή της ψυχής». Το θυμάται κάνεις άραγε; Ότι ψυχαγωγία είναι η αγωγή της ψυχής; Καμιά φορά αναρωτιέμαι. «Χρειαζόμαστε ένα είδος θεάτρου που όχι μόνο ελευθερώνει τα συναισθήματα, τις σκέψεις και ένστικτα του δημιουργού και του κοινού, αλλά ενθαρρύνει και βρίσκει λύσεις, ώστε οι σκέψεις, τα συναισθήματα και τα ένστικτα να εξελιχθούν» Μπερτολτ Μπρεχτ

Ιφιγένεια Παπαϊωάννου

άρθρο

Χρωματικές Φωτεινές… Απιστίες! Θα μπορούσατε ίσως για λίγο, να αναπολήσετε τη σχέση σας με το χρώμα… θα μπορούσατε να πάρετε λίγα λεπτά, για να θυμηθείτε πoια χρώματα σας κράτησαν συντροφιά, σε δύσκολες μεταβατικές περιόδους, ή σε πιο ευχάριστες στιγμές στη ζωής σας…. ποια χρώματα σας ενέπνευσαν, ή ακόμη με ποια χρώματα δημιουργήσατε μια σχέση αντιπάθειας… και ενώ παρατηρείτε και επεξεργάζεστε όλα αυτά, θα ανακαλύψετε ότι το χρώμα ήταν πάντα εκεί για σας, μέσα από τις επιλογές σας, άλλοτε πιο συνειδητά, άλλοτε τόσο ανάλαφρα, που ούτε καν είχατε προσέξατε τη θετική επίδραση που είχε σε σας… μια και η τόσο αποτελεσματική επίδραση του χρώματος στη ζωή του καθενός, γίνετε με τον πιο ανάλαφρο τρόπο! Η σύνδεση με το χρώμα, και η σχέση που δημιουργείται, είναι τις πιο πολλές φορές αυτόματη και δεδομένη, μια και το χρώμα είναι εκεί για τον καθένα… εκεί και περιμένει να το αξιοποιήσετε! Χρωματικές Φωτεινές Συχνότητες, που είτε τις επιλέγετε συνειδητά, μέσα από τα χρώματα στο χώρο σας, τα χρώματα στην ένδυση σας, στο φαγητό σας, είτε εντελώς «τυχαία» . Όπως και να γίνετε όμως αυτή η επιλογή, όσο αραιά ή συχνά και να συνδέεστε με τις χρωματικές αυτές συχνότητες, δεν έχουν ακόμη πάρει τη θέση που τους αξίζει, μια και ακόμη δεν έχει γίνει κατανοητή η σημασία και η επίδρασή τους στη ζωή του κάθε ανθρώπου. Ενώ πραγματικά μπορείτε και είναι σημαντικό, καθημερινά, να συνδέεστε μαζί τους, και να τις αξιοποιείτε, μια και αυτές, φωτεινές, γεμάτες χρώμα και ζωή είναι εκεί και σας περιμένουν… πιστές σε όλα όσα έχουν να προσφέρουν στον κάθε άνθρωπο!

Και η αλήθεια είναι ότι έχουν να προσφέρουν πολλά, μια και τα χρώματα σε όλες τους, τις υπέροχες αποχρώσεις, είναι το 40% της ηλιακής ακτινοβολίας, ενέργεια ζωτικής σημασίας, αφού χωρίς το φως του ήλιου δεν μπορεί να υπάρξει ζωή στον πλανήτη γη! Τα φωτεινά χρώματα λοιπόν του ουράνιου τόξου, είναι το ποσοστό της ηλιακής ακτινοβολίας, που συνδέετε άμεσα, και ταιριάζει απόλυτα με την ανθρώπινη ενέργεια, επιδρώντας και φέρνοντας ισορροπία στα συναισθήματα, στη σκέψη, στο σώμα, αλλά και στο πνεύμα, ταυτόχρονα. Το κάθε Χρώμα είναι μια διαφορετική συχνότητα, που προσφέρει μοναδικές ποιότητες στη ζωή του κάθε ενός, με τον πιο απλό και αποτελεσματικό τρόπο, μια και ο καθένας αναγνωρίζει τις ποιότητες που χρειάζεται μέσα από τα χρώματα στα οποία ελκύεται καθημερινά. Η επιλογή των χρωμάτων λοιπόν στη ζωή σας δεν είναι ποτέ τυχαία, αφού το κάθε χρώμα έχει να προσφέρει κάτι μοναδικό και αυτό το μοναδικό που έχετε ανάγκη κάθε μέρα, το αναγνωρίζετε με το χρώμα που σας έλκει περισσότερο την δεδομένη στιγμή. Ακόμη και οι βιταμίνες, και οι θρεπτικές ουσίες στο κάθε φρούτο, λαχανικό, και το κάθε βότανο, είναι άμεσα συνδεδεμένες με το χρώμα που έχουν. Τυχαίο δεν είναι, δηλαδή, το ότι η Λεβάντα, ένα βότανο που χαλαρώνει και βοηθά να ανακουφίζονται πονοκέφαλοι, έχει μωβ χρώμα, αν σκεφτούμε ότι το χρώμα στο οποίο συντονίζεται η ενέργεια (ενεργειακό κέντρο) στο κεφάλι είναι μωβ. Χρώματα που άλλοτε σας ξεκουράζουν, άλλοτε σας εμπνέουν, άλλοτε σας ενδυναμώνουν, άλλοτε σας κάνουν χαρούμενους, δημιουργούν θετικά συναισθήματα, όμορφες εικόνες, ανανεώνουν

άρθρο

το κάθε σας κύτταρο, και βοηθούν το σώμα σας να είναι σε απόλυτη ισορροπία. Χρώματα που το κάθε ένα εμπεριέχει πολλές ποιότητες, με κόκκινα που συνδέονται με το πάθος, τη σταθερότητα, τη δύναμη, που ωθούν σε καινούρια δυναμικά ξεκινήματα, που δίνουν δύναμη στο σώμα, βοηθώντας ακόμη και στην παραγωγή αδρεναλίνης, που χαρακτηρίζουν ηγετικές φυσιογνωμίες, και παιδιά ‘επαναστάτες’. Με κίτρινα που ξεκλειδώνουν τη χαρά της ζωής, τη θετική σκέψη, την ικανότητα εστίασης στην υλοποίηση των στόχων, την προσωπική δύναμη για ορθές επιλογές, και ξεκλειδώνουν το χιούμορ και το γέλιο. Κίτρινα που στηρίζουν ακόμη και την αποτοξίνωση του οργανισμού, που μπορείτε να συνδεθείτε μαζί τους, μέσα από αντικείμενα, ημιπολύτιμους λίθους, λουλούδια, φρούτα, αλλά και αιθέρια έλαια όπως το λεμόνι και το περγαμόντο. Με μπλε αποχρώσεις που γαληνεύουν, που ξεκουράζουν το μυαλό από υπερβολική εξαντλητική σκέψη, που βοηθούν να δημιουργηθεί εμπιστοσύνη, αλλά και μέσα στην ηρεμία και τη ξεκούραση που δημιουργούν, δίνουν το περιθώριο έμπνευσης, ακόμη και για συγγραφικό έργο, ένα χρώμα που χαρακτηρίζει ήρεμες προσωπικότητες.

Ένα ολόκληρος κόσμος στον οποίο ανήκετε, ένας ολόκληρος κόσμος ο οποίος σας ανήκει: ο κόσμος του φωτός και των χρωμάτων, με τον οποίο συνδέεστε κάποιες φορές ακόμη και με δίψα, για κάποιο συγκεκριμένο χρώμα… ένας φωτεινός κόσμος στον οποίο καλείστε σήμερα και κάθε μέρα να αγκαλιάσετε και να τον αφήσετε να φέρει φως και χρώμα σε κάθε πτυχή της ζωής σας! Ένας κόσμος γεμάτος χρώμα και φως, που ανήκει σε κάθε παιδί, σε κάθε γονιό, σε κάθε εκπαιδευτικό, σε κάθε καλλιτέχνη, σε κάθε επιχειρηματία, σε κάθε άνθρωπο…. ένας κόσμος που σας καλεί καθημερινά να συντονιστείτε μαζί του, για να σας καθρεφτίσει το δικό σας μεγαλείο τη δική σας μοναδικότητα, τη δική σας φωτεινότητα! Το μόνο που εσείς χρειάζεται να κάνετε για να ξεκλειδώσετε όλα τα σημαντικά δώρα που έχει ο κόσμος των χρωμάτων να σας προσφέρει, είναι να μείνετε πιστοί σε ένα καθημερινό ραντεβού σύνδεσης με το χρώμα, μέσα από τις δικές σας μοναδικές επιλογές, θέτοντας το ερώτημα στον εαυτό σας ή και στους αγαπημένους σας, «Ποιο Χρώμα Χρειάζομαι Σήμερα για να Νοιώσω Ακόμη Πιο Όμορφα?»…και απλά αξιοποιήστε το, είναι γύρω σας… είναι ο κόσμος σας!!!!

Έλενα Χατζηγεωργίου Life & Business Coach Licensed NLP Master Practitioner Colour Life Coach, Colour Counsellor and Healer Pure Colour & Mind Coaching T: +357 99616773 Email: info@purecolour.eu Website: www.purecolour.eu

δημιουργία

Ο φοίνικας κάηκε για να γεννηθεί ομορφότερος της Ιφιγένειας Παπαϊωάννου Αυτές οι μέρες δεν είναι μέρες θλίψης για μένα… είναι μέρες που το μυαλό δουλεύει γυρνώντας το γρανάζι της ψυχής. «Οί πως ετάραξα εκατοστό που τον τόπον μου»… απλά ξύπνησε η θέληση να θυμηθώ και να νιώσω πράγματα τα οποία καταχώνιασα στο πάτο του βύθου για να χωρέσουν όλες οι βλακείες που φέρνει η προσπάθεια κάποιας «ασφάλειας» και καποιας «σιγουριάς». Σήμερα χιόνισε στο Πενταδάκτυλο… καθώς άκουγα αναγκαστικά πόσο θολό είναι το μέλλον μου, το βλέμμα μου και η σκέψη μου χάθηκαν στο ασπρισμένο τοπίο μπροστά μου. Η σημαία που με στοίχειωνε κάθε πρωί έγινε ένα με το τοπίο και εξαφανίστηκε. Σαν κάποιο θείο χέρι να το ’χε κάνει επιτηδευμένα. Εγώ σαν παιδί ήθελα να δρασκελήσω τα ενδιάμεσα και να βρεθώ απέναντι. Στη φαντασία μου το ένιωθα τόσο οικείο σαν να το είχα κάνει χίλιες φορές, σαν να τον γνώριζα αυτόν τον τόπο και σαν να μην μου τον είχε στερήσει κανείς... Και ποιος ξέρει;.. Ίσως αυτό που προμηνύουν οι επερχόμενες μέρες να είναι ένας φοίνικας που αναγεννιέται ομορφότερος μέσα απ’ τις στάχτες του. Έτσι είναι… όσο ο κόσμος παραμένει αναλλοίωτος τόσο φθειρόμαστε και διαφθειρόμαστε εμείς… και όταν λέω κόσμος δεν εννοώ, βέβαια, το φυσικό περιβάλλον

αλλά ό,τι πλάσαμε οι άνθρωποι με την απληστία μας, καταπατώντας δικαιώματα, στέλνοντας αθώους στο θάνατο, κάνοντας το χρήμα θεό… Η δυστυχία υπήρχε πάντα και λίγοι νοιάστηκαν, μα τώρα όλοι τα βάζουν με το Θεό. Γιατί; Τερατουργήματα δεν μας έπλασε εκείνος, γίναμε μόνοι μας, εξαιτίας ενός παράλογου και ανόητου κυνηγητού. Τώρα είναι η ευκαιρία μας να αναγεννηθούμε καλύτεροι και να τραβήξουμε τα ζόρια μας ενωμένοι! Είναι καιρός να γεμίσουν ξανά οι αλάνες με παιδιά… Τι μας χρειάζονται τα ηλεκτρονικά παιχνίδια; Είναι καιρός να γεμίσουν τα πάρκα και τα υπαίθρια σινεμά… Καιρός να αναβιώσουμε τα έθιμα, να ζωντανέψουν οι γειτονιές, να βλέπουμε Καραγκιόζη, να τρέχουμε στα πανηγύρια… να είμαστε απλά Κύπριοι, με τους δικούς μας όρους, στην δική μας ομορφιά... Ο Lucio Dalla τραγουδούσε για ένα γράμμα που έγραψε στο φίλο του, που ήταν στρατιώτης εν καιρώ πόλεμου, λέγοντάς του πως παρόλο που ο νέος χρόνος θα είναι γεμάτος δυσκολίες, θα μας καθαρίσει από τις βρωμιές και ο επόμενος που θα ’ρθει θα είναι ο καλύτερος. Έτσι πιστεύω και ’γώ, πως οι δυσκολίες που ζούμε και θα ζήσουμε είναι για να δημιουργηθούν οι στάχτες από κάτι που σαπίζει και απ’ αυτές θα ξαναγεννηθεί οι Φοίνικας.

Οι Ωρες μερακλώσανε και σού ’δωσαν τα πάντα οι Μούσες ρόδα πήρανε και σού ‘φτιαξαν γιρλάντα Δώσαν φωτιά στα μάτια σου δροσιά στα μάγουλα σου στοργή και χάδι στα χέρια σου κι αγάπη στην καρδιά σου Κι εγώ σε βλέπω και ριγώ και βάζω το σταυρό μου που σ’ έχω στην αγκάλη μου ταίρι μου ακριβό μου.

του Κώστα Παπαϊωάννου

ντοίχιο παλαιοχριστιανικό ψηφιδωτό στην αψίδα του ιερού που διασώζει την αρχαιότερη μνημειώδη απεικόνιση της Παναγίας Βρεφοκρατούσας (επιγεγραμμένη ως «Η Αγία Μαρία»). 6ος αιώνας. Ναός Παναγίας της Αγγελόκτιστης (11ος-13ος αιώνας), Κίτι

Η Κύπρος ήταν η πρώτη χώρα στον κόσμο που κυβερνήθηκε από χριστιανό, όταν οι απόστολοι Παύλος και Βαρνάβας κατόρθωσαν να προσηλυτίσουν τον Ρωμαίο Ανθύπατο στην Πάφο. Έκτοτε το νησί ήταν άμεσα συνυφασμένο με την ορθόδοξη πίστη. Δικαιολογημένα η Κύπρος ονομάστηκε «Νήσος των Αγίων» από διάφορους χρονογράφους και συγγραφείς, για το πλήθος των Αγίων οι οποίοι είτε κατάγονταν από το νησί, είτε πέρασαν από αυτό, είτε τελείωσαν τη ζωή τους σ’ αυτό.

Ποταμός Λιοπετρίου Μέσα από τον φακό του Μιχάλη Πρική

φωτορεπορτάζ

Ο ποταμός είναι μια στενή ελικοειδής λωρίδα της θάλασσας που μοιάζει με φιόρδ και εισχωρεί στην στεριά, σε μήκος 600 περίπου μέτρα και πλάτος από 10 μέχρι 25 μέτρα. Σχηματίστηκε από τη συρροή των νερών της βροχής των γύρω χωριών που χύνονταν στη θάλασσα. Το τοπίο παρουσιάζει μια φυσική ομορφιά από βραχότοπους, εγκαταλειμμένα λατομεία, και άγρια βλάστηση. Στη μέση αυτής της στενής θαλάσσιας λωρίδας, υπάρχει ένας βράχος που ονομάζεται από τους κατοίκους των γύρω χωριών «καραβόπετρα», όπου υπάρχει και μια βρύση γλυκού νερού. Λόγω του σχήματος του, ο ποταμός χρησιμεύει σαν φυσικό ψαρολίμανο από επαγγελματίες και ερασιτέχνες ψαράδες και μικρά τουριστικά σκάφη. Πέρα από αλιευτικό καταφύγιο, ο ποταμός Λιοπετρίου αποτελεί μια πολύ καλή επιλογή για μια σύντομη εξόρμηση! Η ήρεμη γαλάζια θάλασσα, το δάσος και το ξωκλήσι του Άγιου Γεωργίου, συνθέτουν ένα μοναδικό τοπίο σε ολόκληρη την Κύπρο. Αποδράστε από την καθημερινότητά σας, κάνοντας την βόλτα σας στις όχθες του και απολαμβάνοντας ψαρομεζέδες με συνοδεία τη μουσική των κυμάτων… Επιμέλεια: Ευθυμία Προική Πηγή:http://speafamagusta.org/2011/05/01/ποταμος-λιοπετριου/

Συναρπαστική, μαγευτική, σαγηνευτική: η βιοποικιλότητα της Κύπρου της Ίριδας Χαραλαμπίδου Η περιοχή της Μεσογείου κατατάσσεται ως κέντρο βιοποικιλότητας, αλλιώς γνωστή ως βιολογική ποικιλότητα, διαφορετικών ειδών χλωρίδας και πανίδας. Περιέχει το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό στον κόσμο ενδημικών ειδών φυτών, πράγμα που σημαίνει ότι απαντώνται μόνο στην περιοχή της Μεσογείου και πουθενά αλλού στον κόσμο. Εντός της λεκάνης της Μεσογείου, έχουν αναγνωριστεί δέκα περιοχές ως κέντρα βιοποικιλότητας, μία εκ των οποίων περιλαμβάνει την Κύπρο, η οποία χαρακτηρίζεται ως περιοχή υψηλού φυτικού πλούτου και κατατάσσεται από διεθνείς οργανισμούς ότι υποστηρίζει σημαντικά είδη άγριας ζωής. Είναι εντυπωσιακό ότι σε ένα τόσο μικρό νησί απαντώνται περισσότερα από 1900 είδη φυτών εκ των οποίων τα 140 είναι ενδημικά. Σημαντικές περιοχές ενδημισμού είναι το Τροόδος, η οροσειρά του Πενταδακτύλου, και η Χερσόνησος του Ακάμα. Αξιοσημείωτα είδη είναι το Κυπριακό Κέδρο, η Λατζιά και η Κυπριακή Τουλίπα. Η πανίδα περιλαμβάνει τουλάχιστον 36 είδη θηλαστικών, από τα οποία το Κυπριακό Αγρινό είναι το πιο γνωστό. Αυτό είναι που απεικονίζεται στο λογότυπο των Κυπριακών Αερογραμμών και στα κέρματα των Ευρώ. Εισήχθη στο νησί μας από τους προϊστορικούς ανθρώπους την Νεολιθική εποχή και οδηγήθηκε σχεδόν σε εξαφάνιση τον 20ο αιώνα ως αποτέλεσμα του αλόγιστου κυνηγιού και της καταστροφής των ενδιαιτημάτων του. Ωστόσο, οι προσπάθειες διατήρησης τα τελευταία είκοσι χρόνια έχουν αποκαταστήσει το είδος που αριθμεί σήμερα περισσότερα των 2500 ατόμων, συγκεντρωμένα ως επί το πλείστον στο Δάσος Πάφου. Η Μεσογειακή Φώκια, η δεύτερη πιο σπάνια φώκια στον κόσμο και ένα από τα πιο απειλούμενα με εξαφάνιση θηλαστικά, συναντάται επίσης στην Κύπρο. Στους αρχαίους χρόνους και μέχρι τον 20ο αιώνα, οι φώκιες σύχναζαν στις παραλίες μας. Ωστόσο, λόγω του ότι είναι ευάλωτες και ενοχλούνται από την ανθρώπινη παρουσία, τώρα περιορίζονται σε δυσπρόσιτες σπηλιές στις πιο απομακρυσμένες και απόκρημνες περιοχές των ακτών μας.

άρθρο

Η πλούσια ερπετοπανίδα του νησιού είναι εξίσου εντυπωσιακή και περιλαμβάνει τρία είδη βατράχων και 24 είδη ερπετών, από τα οποία τα δύο είδη και οκτώ υποείδη ερπετών είναι ενδημικά. Ανάμεσα στα πιο γνωστά είναι οι δύο θαλάσσιες χελώνες, η Πράσινη χελώνα και η χελώνα ΚαρέταΚαρέτα, οι οποίες απαντώνται σε παραλίες στη χερσόνησο του Ακάμα και κοντά στην Πόλη Χρυσοχούς. Όσον αφορά την πτηνοπανίδα, περισσότερα από 370 είδη έχουν παρατηρηθεί στην Κύπρο. Από αυτά, τα δύο είδη και πέντε υποείδη είναι ενδημικά και, ως εκ τούτου, η Κύπρος είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη που περιλαμβάνεται στον κατάλογο των Ενδημικών Περιοχών για Πουλιά στον κόσμο. Επιπλέον, θεωρείται ως μία από τις πιο σημαντικές περιοχές της Νοτιο-Ανατολικής Μεσογείου όπου κάνουν στάση για να ξεκουραστούν και να τραφούν εκατομμύρια μεταναστευτικά και διαχειμάζοντα πουλιά που ταξιδεύουν μεταξύ της Ευρώπης, της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής. Διεθνούς σημασίας είναι οι πληθυσμοί των 5,000-10,000 Φλαμίνγκο που διαχειμάζουν στις Αλυκές Λάρνακας και Ακρωτηρίου, και φεύγουν κάθε άνοιξη στους χώρους αναπαραγωγής τους στη Μέση Ανατολή και Ευρώπη. Το φθινόπωρο, μικρές ομάδες παγκοσμίως απειλούμενων Νυφογερανών διανυκτερεύουν στην Αλυκή Ακρωτηρίου καθοδόν από τους χώρους αναπαραγωγής τους στην Κεντρική Ασία στους χώρους διαχείμασης τους στην Αφρική. Πράγματι, η ποικιλία της χλωρίδας και της πανίδας της Κύπρου είναι εκπληκτική. Όσοι την γνωρίζουν μαγεύονται και δεν παύουν ποτέ να εντυπωσιάζονται με κάθε τι καινούργιο που μαθαίνουν.

Φωτογραφίες του Salih Gücel

Webgraphy/Ιστογραφία Σερφάροντας στο διαδίκτυο κατά τις ζεστές μέρες του περασμένου καλοκαιριού, ανακάλυψα υπέροχα πράγματα! Και λέω «υπέροχα», γιατί με έκαναν να συνειδητοποιήσω περισσότερο από ποτέ άλλοτε ότι, μέσα στους χαλεπούς αυτούς καιρούς που ζούμε, το διαδίκτυο προσφέρει μοναδικές ευκαιρίες και διεξόδους, αν αξιοποιηθεί σωστά και έξυπνα! Δίνει τη δυνατότητα σε μικρές πρωτοβουλίες να πάνε μπροστά και σε άτομα με λιγότερες ευκαιρίες πρόσβασης στην εκπαίδευση, να μορφωθούν. Σε αυτό, λοιπόν, το τεύχος, θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας δύο απ’ αυτά τα υπέροχα πράγματα που βρήκα. Το πρώτο αφορά τις πλατφόρμες crowdfunding, μέσα από τις οποίες επεκτείνεται η δυνατότητα χρηματοδότησης για ατομικά ή ομαδικά projects, οποιουδήποτε τύπου, προϋπολογισμού, ή κλίμακας! Αν έχετε κουραστεί από τη γραφειοκρατία των «αρμόδιων φορέων» ή αν θέλετε να ενισχύσετε τις προσπάθειές σας για χορήγηση των δραστηριοτήτων σας, οι πλατφόρμες αυτές προσφέρουν εναλλακτικές λύσεις με μειωμένο ρίσκο που επικεντρώνονται στη δύναμη του πλήθους. Η διαδικασία είναι απλή! Βήμα 1ο – Σύλληψη ιδέας και οργάνωση εκστρατείας (προϋπολογισμός, προωθητικό υλικό, κτλ.). Βήμα 2ο – Δωρεάν εγγραφή σε μια από τις πλατφόρμες και δημιουργία της πρότασής σας διαδικτυακά. Σε αυτό το στάδιο, πρέπει να ορίσετε το χρηματικό στόχο της εκστρατείας, τη διάρκειά της, καθώς και τις ανταμοιβές των πιθανών χορηγών σας (perks). Είναι σημαντικό να κάνετε μια δελεαστική παρουσίαση τόσο της πρότασής σας όσο και των ανταμοιβών που θα προσφέρετε, ώστε να πείσετε το κοινό να συνεισφέρει στο σκοπό σας!

Βήμα 3ο – Έναρξη και προβολή της εκστρατείας. Η προώθηση γίνεται τόσο μέσω της πλατφόρμας όσο και από εσάς τους ίδιους με τη χρήση των κοινωνικών δικτύων, του ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και άλλων διαφημιστικών μέσων. Ο καθένας μπορεί να συνεισφέρει στο σκοπό σας εύκολα και γρήγορα, ανάλογα με τις οικονομικές του δυνατότητες – οι εισφορές ξεκινούν από €1 και πάνω! Βήμα 4ο – Αν η εκστρατεία σας πετύχει το στόχο της, θα επιχορηγηθείτε και θα μπορέσετε να προχωρήσετε στην υλοποίηση της ιδέας σας! Αν όχι, τότε μην ανησυχείτε, αφού δεν χάσατε ούτε χρήματα ούτε το χρόνο σας, ενώ η εμπειρία μιας τέτοιας εκστρατείας θα σας προσφέρει τη δυνατότητα να βελτιώσετε την ιδέα σας και να επιστρέψετε ανανεωμένοι και καλύτερα προετοιμασμένοι! - www.indiegogo.com Μια πολύ καλή πλατφόρμα που δημιουργήθηκε το 2008 με έδρα το Σαν Φρανσίσκο της Καλιφόρνιας, ανοικτή σε όλους ανά το παγκόσμιο, με ευέλικτες επιλογές για τη μορφή της εκστρατείας. Τα Κουρδιστά Μανταρίνια συμμετείχαν στην πλατφόρμα αυτή για την επιχορήγηση του παρόντος τεύχους του Ελευθέρας Βοσκής, συγκεντρώνοντας ένα σημαντικό ποσό για την οικονομική του ενίσχυση! - www.kickstarter.com Ιδρύθηκε το 2009 και αποτελεί πλέον την πιο δημοφιλή πλατφόρμα crowdfunding με έμφαση κυρίως σε δημιουργικά projects! Δυστυχώς, είναι διαθέσιμη μόνο για πολίτες των Η.Π.Α. - www.verkami.com Ιδρύθηκε το 2010 με έδρα την Ισπανία εστιάζοντας σε δημιουργικά projects και είναι ανοικτή σε διεθνές επίπεδο.

Τρία από τα δημοφιλέστερα MOOCs είναι:

Υπάρχουν διάφοροι τρόποι που γίνεται αυτό: α) με βίντεο-διαλέξεις καθηγητών πάνω σε πληθώρα θεμάτων (στο itunes, στο youtube, κτλ.) β) με ανάρτηση του υλικού πανεπιστημιακών μαθημάτων (όπως συμβαίνει με το MIT Open Courseware, http:// ocw.mit.edu/index.htm), γ) με τα λεγόμενα MOOCs (massive open online courses), δηλαδή πλατφόρμες ειδικά διαμορφωμένες για την παράδοση μαθημάτων διαδικτυακά σε μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων. Με άλλα λόγια, τα MOOCs αποτελούν μια κατά πολύ διευρυμένη μορφή ενός κανονικού μαθήματος σε πραγματική τάξη: υπάρχουν εβδομαδιαίες διαλέξεις, επικοινωνία και διάλογος μεταξύ των συμμετεχόντων, εργασίες και βαθμολόγηση, αλλά οι συμμετέχοντες είναι χιλιάδες, από όλο τον κόσμο και όλα γίνονται μέσω του διαδικτύου!

– https://www.edx.org/ Παρόμοιο στη λειτουργία του με το Coursera, το EdX είναι ένα μη-κερδοσκοπικό εγχείρημα των Harvard University και Massachusetts Institute of Technology (MIT). Προσφέρονται κυρίως τεχνολογικά μαθήματα με λίγες εξαιρέσεις 4-5 μαθημάτων από τους κλάδους της Νομικής και των Ανθρωπιστικών Επιστημών.

–https://www.coursera.org/ Το αγαπημένο μου MOOC! Πρόκειται για την πρωτοβουλία μιας εκπαιδευτικής τεχνολογικής εταιρείας που ιδρύθηκε από δύο καθηγητές του Stanford University τον Απρίλιο του 2012. Το Coursera συνεργάζεται με διάφορα πανεπιστήμια από όλο τον κόσμο για να προσφέρουν μερικά από τα μαθήματά τους δωρεάν στο διαδίκτυο για το ευρύ κοινό. Μέχρι στιγμής υπάρχουν 211 διαθέσιμα μαθήματα διαφόρων κλάδων από 33 πανεπιστημιακά ιδρύματα, όπως Berklee College of Music, Columbia University, École Polytechnique Fédérale de Lausanne, Johns Hopkins University, Princeton University, Stanford University, University of Edinburgh,University of Toronto και άλλα.

Ευθυμία Προική

Το δεύτερο υπέροχο πράγμα αφορά τις πλατφόρμες δωρεάν διαδικτυακής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Το διαδίκτυο αποτελούσε ανέκαθεν μια ανεξάντλητη και συνεχώς ανανεώσιμη πηγή πληροφοριών, κάτι που όμως είναι δίκοπο μαχαίρι, καθώς δεν είναι όλες οι πληροφορίες σωστές και αξιόπιστες. Χρειάζεται, λοιπόν, ιδιαίτερα προσεκτική χρήση όταν χρησιμοποιείται για εκπαιδευτικούς σκοπούς. Μια από τις καλύτερες ενδείξεις για την αξιοπιστία μιας εκπαιδευτικής ιστοσελίδας είναι οι οργανισμοί ή τα ιδρύματα με τα οποία συσχετίζεται. Τώρα πλέον, με την πανταχού παρουσία του διαδικτύου στη ζωή μας, ολοένα και περισσότερα πανεπιστήμια συμμετέχουν σε εκπαιδευτικές πλατφόρμες ή δημιουργούν τις δικές τους, προωθώντας την δωρεάν πανεπιστημιακή παιδεία στον κάθε πρόθυμο χρήστη του διαδικτύου.

– http://ed.ted.com/ Το TED-Ed (παρακλάδι του TED, http://www. ted.com/) προσφέρει σύντομα μαθήματα με διασκεδαστικό και διαδραστικό τρόπο. Το ενδιαφέρον με την πλατφόρμα αυτή είναι ότι μπορεί κάποιος να συνεισφέρει και ως εκπαιδευτικός. Στέλνεις μια καλή ιδέα στην δημιουργική ομάδα του TED-Ed και, αν εγκριθεί, τότε κάνουν το κείμενό σου να ζωντανέψει σε ένα ευφάνταστο βίντεο!

TAT-TNABAR Ethnic Group Οι Tat-Tnabar είναι μια πανίσχυρη ομάδα που αποτελείται από επτά ταλέντα, επαγγελματίες στον χώρο των κρουστών, του χορού, του θεάτρου και της μουσικής. Στην παρέα τους έχει πρόσφατα προστεθεί και μια ομάδα ταλαντούχων παιδιών, οι Extreme Voices. Οι Tat-Tnabar δημιουργήθηκαν από τον Λευτέρη Μοσχοβία στην Κύπρο το καλοκαίρι του 2000 με στόχο να ξεφύγει από τα συνηθισμένα μουσικά μονοπάτια χρησιμοποιώντας οτιδήποτε άλλο εκτός από συνηθισμένα μουσικά όργανα, με πηγή έμπνευσης την αφρικάνικη μουσική ιστορία. Οι Tat-Tnabar είναι η μοναδική ομάδα κρουστών στην Κύπρο που συμμετέχει σε διάφορα φεστιβάλ ηλεκτρονικής μουσικής στο εξωτερικό συνοδεύοντας γνωστούς DJ όπως Tiesto, Sacha, Robbie Rivera, David Siemen, Nick Warren, Said Murat, DJ Rise-London Kiss Fm, DJ Danny P, και άλλους. Γράφουν μουσική για θέατρο, για ταινίες, ντοκιμαντέρ, όπου και εκτελούν οι ίδιοι πάντα, με όργανα τα οποία και κατασκευάζουν. Ήχος-ρυθμός-κίνηση με στοιχεία παρμένα από διάφορες αφρικάνικες μουσικές φυλές που ζουν στα βάθη της ζούγκλας. Με την ιστορία, τη φιλοσοφία και τη μυθολογία, αποτελούν το αρχείο της ανθρώπινης παράδοσης. Είναι υμνωδοί, κρουστοί, θεραπευτές, χορευτές, τροβαδούροι, και χρησιμοποιούν μόνο αυτοσχέδια ανακυκλωμένα μουσικά όργανα. Τα μουσικά όργανα που χρησιμοποιούν είναι ανακυκλωμένα υλικά – κατσαρόλες, κουβάδες, βαρέλια, πλαστικοί σωλήνες ή ακόμη και λαχανικά! Καταφέρνουν να συνδυάσουν την οικολογία με την τέχνη και να προσφέρουν ένα μοναδικό θέαμα αλλά ταυτόχρονα να δώσουν και ένα δυνατό μήνυμα για την προστασία του περιβάλλοντος. Σε ταξιδεύουν σε μαγικά μονοπάτια όπου μπορείς να ανακαλύψεις ομορφιές του πλανήτη μας, από την έρημο μέχρι τα δάση του Αμαζονίου, από τα βάθη της Αφρικής μέχρι τη σύγχρονη Ευρώπη, από το βυθό της θάλασσας μέχρι την πιο ψηλή κορφή. Μέσα από την ομορφιά και την τέχνη γεννιέται ο πολιτισμός, ο σεβασμός από άνθρωπο προς άνθρωπο και η αγάπη σε ότι μας περιβάλλει. Η μουσική τους έχει βραβευτεί στα βραβεία θεάτρου του ΘΟΚ ως η καλύτερη μουσική για τα έτη 2005/2006 – 2006/2007. Επίσης κάνουν εμφανίσεις και δίνουν σεμινάρια με θέμα την εξέλιξη του ρυθμού και του ήχου, από την παλαιολιθική εποχή, μέχρι τώρα, στην εποχή της ηλεκτρονικής μουσικής.

Ο Λευτέρης Μοσχοβίας γεννήθηκε στη Λάρνακα τον Σεπτέμβριο του 1974. Κατάγεται από μουσική οικογένεια: ο πατέρας του είναι ένας από τους καλύτερους γνωστούς φυσαρμονικίστες στο εξωτερικό, και η μητέρα του τραγουδίστρια όπερας. Από μικρός ασχολείται με την μουσική σε διάφορα ωδεία. Σπούδασε μουσική στο Cardiff της Ουαλίας (Bachelor of Music in Tenor performance, Vocal Teaching & Music Therapy), απ’ όπου αποφοίτησε με άριστα. Συνέχισε μαθήματα πριβέ κρουστών στην Αίγυπτο με τον Μοχάμετ Αλ Κατιβ, και στον Λίβανο με τον Σαρμπέλ Ντιαμπ, με σκοπό να μάθει την αραβική τεχνική στο τουμπερλέκι, πεντίρ, ρέκ, νταούλι, και σε διάφορα αλλά κρουστά. Έχει κάνει μαθήματα κρουστών και στην Αθήνα με τον κρουστό του Γιώργου Νταλάρα, Αντρέα Παπά. Παρακολούθησε επίσης μαθήματα πριβέ Jembe & African Percussions στην Αφρική με τον γνωστό αφρικανό Grand-master Mamadi Keita, καθώς και διάφορα άλλα σεμινάρια όπως της γνωστής ομάδας του Ηνωμένου Βασιλείου, Stomp. Έχει συμμετάσχει σε διάφορα φεστιβάλ μουσικής στο εξωτερικό συνοδεύοντας γνωστούς DJ όπως Tiesto, Sacha, Robbie Rivera, David Siemen, Nick Warren, Said Murat, dj Rise-London Kiss Fm, dj Danny P. Συνόδευσε πολλούς Έλληνες και ξένους καλλιτέχνες όπως: Βασίλης Παπακωνσταντίνου, Λαυρέντης Μαχαιρίτσας, Νάμα, Μιλτιάδης Πασχαλίδης, Παντελής Θαλασσινός, Νίκος Ζιώγαλας, Going Through, Γιάννης Σπανός, Χαΐνηδες, και Γιάννης Ξυλούρης. Τα τελευταία τρία χρόνια είναι γνωστός ως bongo player Terry Liberty του Fantasy Boat Party στην Αγία Νάπα.

παρουσίαση

Βιογραφικό σημείωμα Λευτέρη Μοσχοβία

ΑΤΖΈΝΤΑ

ΘΕΑΤΡΟ

…………………………… …………………………… …………………………… …………………………… …………………………… ……………………………

Ο Άνθρωπος Ελέφαντας, Θέατρο Ένα Το πολυβραβευμένο έργο του Μπερνάρντ Πομεράνς «Ο Άνθρωπος Ελέφαντας» θα ανεβάσει το «Θέατρο ένα» αυτό το χειμώνα, σε μετάφρασησκηνοθεσία του Αντρέα Χριστοδουλίδη. Πρόκειται για την πολύ γνωστή πραγματική ιστορία του Τζόζεφ Μέρικ, ενός τραγικά παραμορφωμένου ανθρώπου που έζησε στο Βικτωριανό Λονδίνο το 1880. Το έργο τιμήθηκε με τα Βραβεία Tony, Drama Desk και New York Drama Critics’ Circle ως Καλύτερο Έργο 1979. Παίζουν οι Σωτήρης Μεστάνας, Ανδρέας Αραούζος, Μανώλης Μιχαηλίδης, Έρικα Μπεγέτη, Πέννυ Φοινίρη και Αντρέας Μακρής. Αυτή η παράσταση υπόσχεται πρωτοποριακό θέαμα για το Κυπριακό σανίδι!

Παραστάσεις Από την Τετάρτη, 6 Φεβρουαρίου μέχρι την Παρασκευή, 8 Φεβρουαρίου, στις 20:30 Β Δημοτική Αγορά (Θέατρο Ένα), Λεμεσός

Καλι-Καντζιαρ & Σια, Παραγωγή Σκηνής 018, ΘΟΚ

Υπερβατικά Θεατρικά Εργαστήρια

[στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Young Europe 2]

Ζητούνται «εραστές της τέχνης» να παραδώσουν το νου, το σώμα και τα συναισθήματα τους για δύο ώρες τη βδομάδα στην ομάδα του Υπερβατικού Θεάτρου. To πρόγραμμα περιλαμβάνει γιόγκα, σωματική έκφραση, και θεατρική εκπαίδευση. Η ομάδα δίνει παραστάσεις και παρουσιάσεις σε θέατρα, αίθουσες και δρόμους μόλις έχει κάτι να μοιραστεί! Η επόμενη παρουσίαση έχει τίτλο «Η Ψευδαίσθηση του Διαχωρισμού» και είναι ένα κομμάτι από μια μεγάλη παρουσίαση του Υπερβατικού θεάτρου με το ίδιο θέμα. «Η Ψευδαίσθηση του Διαχωρισμού» θα παρουσιάσει λόγους για τους οποίους είμαστε όλοι ένα και τρόπους με τους οποίους δεν χρειάζεται να δρούμε ατομικά αλλά συνολικά.

Ένα απόγευμα, σε μια από τις συνηθισμένες περιπολίες ελέγχου στο μεγάλο θέατρο της πόλης, ο φύλακας ακούει ξαφνικά έναν απρόσκλητο θόρυβο. Έκπληκτος, ανακαλύπτει πάνω σε μια από τις άδειες σκηνές του θεάτρου μια ολόκληρη συμμορία παρείσακτων, αλλόκοτων, ύποπτων υποκειμένων. Κατάληψη στα καλά καθούμενα; Γιατί; Από ποιους; Για ποιο λόγο; Πότε κι από πού ως πού; Μια ιστορία, με απρόβλεπτες, διασκεδαστικές, τρυφερές και άτακτες περιπέτειες, ανατροπές κι εκπλήξεις! Ένα Μιούζικαλ τσέπης σε σκηνοθεσία Λέας Μαλένη και μουσική Δημήτρη Ζαβρού για έφηβους και για ενήλικες, μεσήλικες, παππούδες και γιαγιάδες που μπορούν ακόμα να ελπίζουν και να ονειρεύονται.

Παραστάσεις Κάθε Σάββατο & Κυριακή στις 18.00 Νέο Κτήριο Θεάτρου ΘΟΚ (Γρηγόρη Αυξεντίου 9, 1096 Λευκωσία-χώρος παλαιού ΓΣΠ) *Οι παραστάσεις στις 9 και 10 Φεβρουαρίου θα είναι με ελληνικούς και αγγλικούς υπέρτιτλους. Για κρατήσεις: 77772717

Για ενήλικες τηλεφωνήστε στο 99312710 www.theatrotrans cendental.com, για παιδιά 99832370 www. littleboxtheatre.com. …………………………… …………………………… …………………………… ……………………………

ΕΚΘΕΣΕΙΣ Da Vinci Machines – An exhibition of Genius 3 Ιανουαρίου – 28 Φεβρουαρίου 2013 Κέντρο Ευαγόρα Λανίτη, Λεμεσός. Την έκθεση παρουσιάζει η FBME Bank, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων για τα 30 χρόνια παρουσίας και δράσης της στην Κύπρο. Ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι αφοσιώθηκε με πάθος στην επιστημονική μελέτη της βιολογίας, της ανατομίας, των μαθηματικών και της φυσικής. Τα χειρόγραφα του, γνωστά και ως «Κώδικες», παρουσιάζουν απλές και καθημερινές λύσεις σε πρακτικά προβλήματα της εποχής του, την ίδια στιγμή που είχε τις δυνατότητες να φανταστεί και να σχεδιάσει μηχανές του μέλλοντος, όπως ιπτάμενες και αυτοματοποιημένες. Η συστηματική μελέτη της τεχνολογίας του Λεονάρντο αναπτύχθηκε ιδιαίτερα τα τελευταία 50 χρόνια όταν τεχνολογικά πανεπιστήμια και μουσεία άρχισαν να συνεργάζονται για να ερμηνεύσουν τις ιδέες του. Η οικογένεια Νικολάι, είναι από τις πρώτες ομάδες που μελέτησαν το έργο του Λεονάρντο Ντα Βίντσι. Ήταν το 1995 όταν αυτή η ομάδα από κορυφαίους ακαδημαϊκούς και τεχνίτες στη Φλωρεντία, υπό την καθοδήγηση του Νικολάι άρχισαν να παράγουν μια σειρά από μοντέλα χρησιμοποιώντας υλικά της εποχής, όπως ξύλο, ορείχαλκο, σίδηρο και βαμβάκι. Κάθε αντικείμενο συνοδεύεται από το αρχικό σχέδιο. Η έκθεση περιλαμβάνει πάνω από 60 μοντέλα χωρισμένα σε ενότητες. Πολεμικές μηχανές, Ιπτάμενες μηχανές, Ναυτικές και Υδραυλικές μηχανές αλλά και μηχανές βασισμένες στις βασικές αρχές τις μηχανικής. Πολλά από τα μοντέλα είναι φτιαγμένα σε κλίμακα ενώ άλλα σε πραγματικές διαστάσεις. Οι επισκέπτες μπορούν να τα αγγίξουν αλλά και να τα χειριστούν αποκτώντας έτσι από πρώτο χέρι την εμπειρία του τρόπου λειτουργίας τους. Επεξηγηματικές σημειώσεις και σχέδια του Λεονάρντο συνοδεύουν το κάθε μοντέλο. Τα αντίγραφα των «Κωδικών» αλλά και τα κινούμενα σχέδια σε ηλεκτρονικούς υπολογιστές συνθέτουν και ενισχύουν την επιστημονική και πολιτιστική εμπειρία της έκθεσης. Ώρες Λειτουργίας Καθημερινές: 10:00-20:00 Σάββατο-Κυριακή: 10:00-21:00 Εισιτήρια (€15/€5) μπορείτε να αγοράσετε και online στο tickethour.com.cy *Όλα τα έσοδα από την έκθεση θα δοθούν στο Νοσοκομείο Αρχιεπισκόπου Μακαρίου του ΙΙΙ για Παιδιά Περισσότερες πληροφορίες στο www.davincimachinescyprus.com Email:info@lanitisfoundation.org Τηλ.: 25342123

Beyond dress codes: Από την παραδοσιακή φορεσιά στη σύγχρονη μόδα Σεπτέμβριος 2012 –Μάιος 2013 Μουσείο Βύρωνος του Πολιτιστικού Κέντρου Λαϊκής Τράπεζας Η έκθεση αυτή διοργανώθηκε στο πλαίσιο την Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το Πολιτιστικό Κέντρο της Λαϊκής Τράπεζας σε συνεργασία με τον Σύνδεσμο Σχεδιαστών Μόδας Κύπρου και την Ελληνοαμερικανική Ένωση. Η έκθεση, την οποία επιμελείται η ιστορικός μόδας Λυδία Καμίτση, συνιστά έναν προοδευτικό διάλογο μεταξύ παραδοσιακών κοστουμιών του ελληνικού έθνους και σύγχρονης μόδας. Η αρχική παρουσίαση της έκθεσης στις γκαλερί της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης στην Αθήνα και στο Μακεδονικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης στη Θεσσαλονίκη το 2010, περιλάμβανε 100 πρωτότυπα, έγχρωμα σχέδια ελληνικών παραδοσιακών ενδυμασιών του ζωγράφου Γήση Παπαγεωργίου και ενδύματα διακεκριμένων σύγχρονων σχεδιαστών μόδας από την Ελλάδα και το εξωτερικό. Τα σχέδια αυτά, παρουσιάζουν φορεσιές από διάφορες περιοχές της Ελλάδας και αποτελούν τη μεγαλύτερη και κατά το δυνατόν πληρέστερη μέχρι σήμερα καταγραφή των ελληνικών παραδοσιακών ενδυμασιών. Η έκθεση στην Κύπρο, έχει εμπλουτιστεί από τον Γ. Παπαγεωργίου με 40 πρωτότυπα σχέδια κυπριακών παραδοσιακών φορεσιών και με δημιουργίες σύγχρονων Κυπρίων και ξένων σχεδιαστών μόδας, οι οποίοι έχουν αντλήσει την έμπνευσή τους από την κυπριακή παραδοσιακή ενδυμασία και την κυπριακή λαϊκή τέχνη. Η έκθεση πραγματοποιείται στο πλαίσιο της Κυπριακής Προεδρίας του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ώρες Λειτουργίας Καθημερινές: 10:00-13:00 & 16:00-20:.00 Σάββατο: 10:00-14:00 Είσοδος δωρεάν Πληροφορίες: Τηλ.: 22718605 Email: culturalcenter@laiki.com

άρθρο

ΙΤΑΛΊΑ,

μία πανέμορφη χώρα για σπουδές!

Μια φορά και ένα καιρό μέσα από τις πολύχρωμες σκέψεις του δωματίου και μέσα από τις ενδόψυχες διαμάχες, ένα κορίτσι των 16 χρονών αποφάσιζε το μέλλον του! Ιατρική, φαρμακευτική, νομική, ιστορία της τέχνης, ζωγραφική, υποθαλάσσια μηχανολογία, χημική μηχανολογία… τι άραγε και που; Το μυαλό δεν μπορούσε να πάει πέρα από την Κύπρο, Ελλάδα και Αγγλία… Οι επιλογές περιορισμένες… Ενώ περνούσαν οι μέρες και όλα στριφογύριζαν στο μυαλό του κοριτσιού, στις ειδήσεις των 8:30 αναφέρθηκαν σε ένα Κύπριο επιστήμονα που σπούδασε στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου καθώς και για την λαμπρή του σταδιοδρομία. Η περιέργεια του κοριτσιού παρακινήθηκε σε σημείο που άρχισε να σκέφτεται το ενδεχόμενο να σπουδάσει στην Ιταλία. Άρχισε να ψάχνει πληροφορίες από τις λιγοστές πηγές που είχε στη διαθέσή της. Μετά από αρκετό ψάξιμο κατέληξε ότι η Ιταλία δεν υστερεί σε τίποτα συγκριτικά με τις άλλες χώρες, απεναντίας, υπερτερεί σε πάμπολλους παράγοντες. Σε ένα άψυχο χαρτί και με τρεμουλιασμένη καρδιά, το κορίτσι άρχισε να γράφει τα θετικά και τα αρνητικά της χώρας αυτής για να μπορεί να τεκμηριώσει την απόφαση της στους γονείς της! Άρχισε να φοβάται την απόσταση και το γεγονός ότι δεν θα έβλεπε συχνά τα αγαπημένα της πρόσωπα – την δεκαετία του ’90 τα αεροπορικά εισιτήρια ήταν πανάκριβα – καθώς επίσης ότι, αρχικά, θα ήταν ξένη σε μία ξένη χώρα. Το μόνο μέσο επικοινωνίας: οι χειρόγραφες επιστολές και το καθιερωμένο τηλεφώνημα κάθε 15 μέρες από τον τηλεφωνικό θάλαμο. Όμως η δίψα της για γνώση και ευημερία της έδωσαν τη δύναμη να αγκαλιάσει με θάρρος και τόλμη όλα τα θετικά. Στο εφηβικό της μυαλό δεν χωρούσε το γεγονός ότι μια χώρα σαν και την Ιταλία έχει πολύ ψηλό πανεπιστημιακό επίπεδο και ότι ο κάθε ξένος

φοιτητής έχει τα ίδια ακριβώς δικαιώματα με τον Ιταλό πολίτη. Εύκολη πρόσβαση στα πανεπιστήμια, στο κλάδο της αρεσκείας σου, χωρίς δίδακτρα και με μειωμένα τέλη εγγραφής ανάλογα με τα οικογενειακά κριτήρια, ιατρική περίθαλψη και άλλα πολλά! Τότε, ενθουσιασμένη για το επίτευγμα της έτρεξε στην μητέρα της για να της αναφωνήσει την μεγάλη της απόφαση, τις σπουδές της στην Ιταλία. Μετά από 2 χρόνια αναμονής το όνειρο άρχιζε! Το κορίτσι έζησε την θαυμάσια εμπειρία των σπουδών σε μια όμορφη χώρα που η κάθε της γωνιά είναι ένα υπαίθριο μουσείο. Το ευνοϊκό της κλίμα και οι υπέροχες μακαρονάδες της, καθώς και ο φιλόξενος κόσμος της σε κάνουν να θες να ζήσεις όλη σου τη ζωή εκεί… το κορίτσι καθ’ όλη την διάρκεια των σπουδών του επισκέφθηκε την «Χώρα των Θαυμάτων» (Βενετία), την Αιώνια Πόλη (Ρώμη), τη γραφική πόλη των τριών κυριοτέρων ευρωπαίων λογοτεχνών, Dante, Petrarca και Boccaccio (Φλωρεντία), την πόλη του ποδηλάτου (Ferrara), την πόλη της σοκολάτας (Perugia), τις πόλεις όπου έζησαν και δημιούργησαν αρκετοί ζωγράφοι και γλύπτες της Αναγέννησης. Η Ιταλία, η χώρα των 100 πόλεων, άφησε άφωνο το κορίτσι από το μεγαλείο της. Σπούδασε στην πόλη των πύργων, της στοάς και του βασιλιά των ζυμαρικών με γέμιση (tortellini). Εκεί γνώρισε την ιταλική κουλτούρα, την θεσπέσια αυθεντική ιταλική κουζίνα – μέσα από τον κόσμο που την περιτριγύριζε, φίλους και γνωστούς – καθώς και τον έρωτα της ζωής της. Το ευτυχές τέλος της ιστορίας αυτής είναι ότι το τότε κορίτσι, τώρα πια ολοκληρωμένη γυναίκα, θα έκανε ξανά και ξανά την ίδια επιλογή! Ευαγγελία Πολυκάρπου Porrazzo Σύμβουλος Σπουδών Ιταλίας

Πρόεδρος Ευρωπαϊκής Ένωσης Εκπαιδευτικών Κύπρου

ορτραίτο της Κατερίνας Κορνάρο (1454-1510), συζύγου του τελευταίου Λουζινιανού βασιλιά της Κύπρου, Ιακώβου ΙΙ, ντυμένη ως Αγία Αικατερίνη. Έργο του Τιτσιάνο, 1542. Galleria degli Uffizi, Φλωρεντία Η κυπριακή κουλτούρα και, ειδικά, η κυπριακή γλώσσα οφείλουν τον ιδιαίτερο χαρακτήρα τους στην πολυτάραχη ζωή του νησιού. Ο κυπριακός πολιτισμός είναι ένα κράμα πολιτιστικών στοιχείων από όλους τους λαούς και τους ανθρώπους που πέρασαν από το νησί ως έμποροι, μετανάστες, κατακτητές, καλλιτέχνες: Έλληνες, Φοίνικες, Ρωμαίοι, Άραβες, Άγγλοι, Φράγκοι, Βενετοί, Τούρκοι και τόσοι άλλοι. Καθένας τους άφησε το αποτύπωμά του ανεξίτηλο στην ιστορική μνήμη του τόπου και όλα αυτά τα στοιχεία συναποτελούν την δική μας ταυτότητα· μια ταυτότητα πολυπολιτισμική μα κυρίως κυπριακή.

ΒΙΒΛΙΟΦΆΓΟΣ Επιμέλεια: Ευθυμία Προική

Βάσταξε

Φίλε, στον νουν που ξύπνησες που τον βαθύν σου ύπνον, να μεν σ̌ασ̌άρεις να βρεθείς μες στης χαράς τον δείπνον. Τζ̌ι αρκεί ο γάμος. Βάσταξε. Η νύφφη εν νέν’ σασμένη· έν’ οι γονιοί της πάφτωσ̌οι, στον Κροίσον σκλαβωμένοι. Έχουμεν μπόιστρα πολλά καρτζ̌ίν μας γοιον βουρούμεν, θέλ’ αντοχήν τζ̌αι γύμνασην, για να τα πεταχτούμεν. Τζ̌ι έσ̌ει ακόμα δύναμην πολλά πολλήν το ψέμαν, να μεν του δκιούμεν αφορμήν, μούχτιν να πίννει γαίμαν, θηρίον να γινίσκεται τζ̌ι εμείς ν’ αδυνατούμεν, με ψήφους να το ρίξουμεν, χωρίς να σκοτωθούμεν. Τότ’ έν’ ο γάμος τζ̌ι η χαρά!... Π’ ούλλ’ έννα καλεστούμεν, απού το δίτζ̌ιον, τον γαμπρόν, να φάμεν τζ̌αι να πιούμεν. Χαμαί να διπλοκάτσουμεν τζ̌ι έναν βκιολίν να παίζει! Παύλος Λιασίδης (1901-1985) τζ̌ι η γη νάν’ μονοκόμματον τζ̌ι ατέλειωτον τραπέζιν!... Πηγή: Παύλου Λιασίδη, Η Σταυρωμένη Τζ̌ύπρος μας, Λευκωσία 1976, όπως επανεκδόθηκε στο Κωνσταντίνος Γ. Γιαγκουλλής (επιμ.), Παύλου Λιασίδη Άπαντα, Λευκωσία 1998, 213-214

ενδοχώρα Καλλιπόλεως 67Δ, 1071 | Τ. 22375233 | Λευκωσία

Ρήνα Κατσελλή, Γαλάζια Φάλαινα (1978)

Κώστας Μόντης (1914-2004), Ο αφέντης Μπατίστας και τ’ άλλα (1980)

Μιχάλης Ζαφείρης, Η φυσιογνωμία του ανύπαρκτου (2008)

Βάκης Λοϊζίδης, Ο Άγγελος και ο Γλύπτης (2011)

Γιώργος Φιλίππου Πιερίδη (1904-1999), Η τετραλογία των καιρών (1989)

Έρινα Χαραλάμπους, Μ’αγαπούς; (2010)

Ζέλεια Γρηγορίου, Τα πούντολ της Λοντέβ (2012)

Ελένη Ξένου, Υ.Γ. Γεννήθηκα έναν Απρίλη (2012)

Πάνος Ιωαννίδης, Πέτρος ο Πρώτος (1990)

Ήβη Μελεάγρου, Ανατολική Μεσόγειος (2011)

Ρένος Λυσιώτης, Το Ημερολόγιο του D.P. 743 (1956-58) (2012)

Eating Out… στην ύπαιθρο! Αρχοντικό Παπαδοπούλου, Κόρνος Πριν δύο περίπου χρόνια, το χωριό Κόρνος, φημισμένο για την παραδοσιακή του αγγειοπλαστική, εμπλουτίστηκε με έναν πολυχώρο που στεγάζεται στο Αρχοντικό του Μιχάλη και της Περιστεράς Παπαδοπούλου. Πρόκειται για ένα ιστορικό διατηρητέο κτίριο με παραδοσιακή δομή ενός κυπριακού σπιτιού και αρχιτεκτονικά μορφολογικά στοιχεία νεοκλασικού χαρακτήρα. Είναι μια απ’ τις ελάχιστες οικίες του είδους και της εποχής της που έχουν διασωθεί στην περιοχή και χρονολογείται από το 1897. Η αναπαλαίωση και η μετατροπή του Αρχοντικού Παπαδοπούλου σε πολυχώρο, έγινε κατά τη διάρκεια Σεπτεμβρίου 2009 - Μαΐου 2011. Δημιουργήθηκε ένα κτιριακό σύμπλεγμα με διάφορους παλιούς, παραδοσιακούς χώρους και με χαρακτηριστική εσωτερική αυλή στο κέντρο της. Στον πολυχώρο στεγάζονται διάφορες δραστηριότητες οι οποίες έχουν να κάνουν με την οινογαστρονομία και την αγγειοπλαστική τέχνη του Κόρνου. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνει εστιατόριο, καφενείο, ένα υπερσύχρονο εργαστήριο αγγειοπλαστικής, αναγνωστήριο, πωλητήριο (το παλιό μπακάλικο), υπόγειο κελάρι κυπριακών οίνων και κουμανδαρία μπαρ (το μοναδικό στην Κύπρο) – στο οποίο βρίσκονται όλες οι κουμανδαρίες που υπάρχουν στην Κύπρο. Μετά από χρόνια ενδελεχούς έρευνας για παλιές, παραδοσιακές, ξεχασμένες συνταγές, σήμερα το Αρχοντικό Παπαδοπούλου προσφέρει μια αναβαθμισμένη κυπριακή γαστρονομική κουζίνα. Το εστιατόριο του Αρχοντικού Παπαδοπούλου χρησιμοποιεί μόνο κυπριακά, παραδοσιακά και φρέσκα προϊόντα (το κοτόπουλο είναι ελευθέρας βοσκής και το κρέας εγχώριο), τα οποία μαγειρεύονται σε παρθένο ελαιόλαδο και με βότανα από την κυπριακή φύση. *Συστήνουμε ανεπιφύλακτα τις κορνιώτικες ραβιόλες παρέα με μια κουμανδαρία της επιλογής σας! Το κελάρι, φιλοξενεί μια μεγάλη ποικιλία από οίνους (πέραν των 2000 φιαλών - 200 διαφορετικές ετικέτες) του κυπριακού αμπελώνα, μετά από πρόταση της επιτροπής γευσιγνωστών του Αρχοντικού Παπαδοπούλου. Στο κελάρι του Αρχοντικού, βρίσκεται επίσης η παλαιότερη κουμανδαρία που βρέθηκε στην Κύπρο, η οποία χρονολογείται πέραν των εκατό (100) χρόνων. Τηλ.: 22531000 Email: info@archontikopapadopoulou.com.cy http://www.archontikopapadopoulou.com.cy

Agrovino, Λόφου Η εν λόγω οικογενειακή ταβέρνα αποτελεί μια από τις αγαπημένες επιλογές στην περιοχή τόσο για τους ντόπιους όσο και για τους επισκέπτες. Μέσα σε ένα ζεστό, σπιτικό περιβάλλον προσφέρει ένα πλούσιο παραδοσιακό μενού με αγαπημένα πιάτα όπως ο σπιτικός μουσακάς και τα αφέλια. Η παραδοσιακή ατμόσφαιρα και το πλήρες κυπριακό μενού με μια καλή συλλογή εγχώριων και εισηγμένων κρασιών καθιστά το Agrovino μια εξαιρετική επιλογή για να γευματίσετε κατά την ορεινή σας εξόρμηση στο όμορφο και γραφικό χωριό της Λόφου! Τηλ.: 25470202 Email: admin@lofou-agrovino.com Fyti Village Tavern, Φύτη Αν ποτέ βρεθείτε μεσημεράκι στη Φύτη της Πάφου που είναι φημισμένη για τα υφαντά της, τα λεγόμενα φυτιώτικα, απολαύστε το μεζέ σας ή ένα από τα παραδοσιακά κυπριακά πιάτα της κ. Μαρίας στην ταβέρνα της που βρίσκεται δίπλα από την εκκλησία του Αγίου Δημητρίου στην πλατεία του χωριού. Το κτήριο όπου στεγάζεται η ταβέρνα αυτή είναι ίσως το αρχαιότερο του χωριού με ηλικία περίπου 200 χρόνων και αρχικά λειτουργούσε ως αρρεναγωγείο. Στην άλλη πλευρά της πλατείας βρίσκεται το Μουσείο Ψαθοπλεκτικής όπου μπορείτε να δείτε δείγματα φυτιώτικων και να μάθετε πώς φτιάχνονται!

Jar Preserves – Gourmet Marmalades and Chutneys, Κάτω Δρύς Στην καρδιά του χωριού Κάτω Δρυς, ένα παλιό γωνιακό κτήριο του 1939 που λειτουργούμε ως μπαρ-καφετέρια, έχει εδώ και κάποια χρόνια μετατραπεί σε εργαστήρι παρασκευής υπέροχων μαρμελάδων και σαλτσών. Η Έλλη Παρασκευά δημιουργεί πρωτότυπους συνδυασμούς γεύσεων για όλα τα γούστα, δίνοντας παράλληλα εισηγήσεις για τη χρήση τους στην κουζίνα! *Προτείνουμε τη μαρμελάδα «Malibu με τροπικά φρούτα», η οποία συνδυάζεται καταπληκτικά με κρεατικά, ενώ γίνεται ένα απολαυστικό σνακ όταν αναμιχθεί με γιαούρτι! Επίσης, η σάλτσα με ντομάτα και βασιλικό αποτελεί μια εξαιρετική προσθήκη σε οποιοδήποτε σάντουιτς, ειδικά αν συνδυαστεί με φέτα. Μπορείτε να δοκιμάσετε και να αγοράσετε τις δημιουργίες της στο μικρό κατάστημα δίπλα στην κουζίνα της! Επίσης, μπορείτε να τις γευτείτε μέσα στα σάντουιτς του Get Fresh στη Λευκωσία! Αν όμως θέλετε να γνωρίσετε σε μεγαλύτερη λεπτομέρεια τις μαρμελάδες και τις σάλτσες της Έλλης με τη συνοδεία ενός πλήρους πεντανόστιμου προγεύματος και καλή παρέα, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι να κάνετε μια κράτηση για σας και την παρέα σας εκ των προτέρων για «Brunch» στο 96476265. Προειδοποίηση: φροντίστε να πάτε με άδειο στομάχι γιατί το μενού είναι υπερπλήρες και χορταστικότατο! Προσφέρονται περισσότερα από 20 είδη μαρμελάδων και σαλτσών, σπιτικά κέικ, ψωμάκια, αλμυρά, φρέσκα αυγά, σπιτικό χαλλούμι καθώς και άλλα τυριά και αλλαντικά, και άλλα πολλά. Είναι μια υπέροχη εμπειρία την οποία βιώσαμε η παρέα των Κουρδιστών Μανταρινιών και σας προτρέπουμε να την βιώσετε κι εσείς!

Τηλ.: 26732540, 99138573

Στην κουζίνα της γιαγιάς…

Τρεμιθόπιτες Οι τρεμιθιές ή αλλιώς σκίνοι είναι θάμνοι με σκληρά φύλλα, μικρά και δερματώδη, αειθαλή, χρώματος πράσινου, που φυτρώνουν σε δασώδεις, βραχώδεις περιοχές και ρεματιές των Μεσογειακών περιοχών. Αυτό το είδος θάμνου αναδύει μία χαρακτηριστική οσμή ρυτίνης αρκετά ευχάριστη. Ανθίζει την άνοιξη με κόκκινα άνθη και στη συνέχεια δίνει καρπούς μαύρους ή κόκκινους ανάλογα με τη ποικιλία. Οι καρποί αυτοί όταν αποξηρανθούν αποτελούν ιδανικό συνοδευτικό για ποτό. Οι τρεμιθόπιτες είναι πίτες με ζύμη ψωμιού με σταφίδες και τρεμίθια (βλαστάρια σκίνου) ψητές στον φούρνο. Λέγονται και σιηννόπιττες. [συνταγή από τη γιαγιά Άννα] Υλικά: 1 κιλό αλεύρι χωριάτικο 1 φακελάκι μαγιά Μισό ποτήρι φυστικέλαιο Λίγο αλάτι Χλιαρό νερό όσο πάρει Σταφιδάκια και τρεμίθια (πλυμένα με ζεστό νερό και στραγγισμένα) Εκτέλεση: Σε μια λεκάνη βάζουμε το αλεύρι, τη μαγιά, το φυστικέλαιο, το αλάτι και το νερό και ζυμώνουμε το μίγμα μέχρι να γίνει μια μαλακή ζύμη. Προσθέτουμε μετά τα σταφιδάκια και τα τρεμίθια και τα ενσωματώνουμε στη ζύμη. Αφήνουμε για μια ώρα τη ζύμη να φουσκώσει, να «μπει». Με τον πλάστη ανοίγουμε μικρές πίττες με πάχος όσο το τρεμίθι, τις οποίες ψήνουμε στο φούρνο (προθερμασμένο στους 170°C) μέχρι να κοκκινίσουν και να γίνουν παξιμάδι.

Τσιππόπιτα Είναι μια πίττα φτιαγμένη με τη τσίππα, δηλαδή το καϊμάκι, που σχηματιζόταν πάνω από το γάλα μετά το άρμεγμα. Η τσίππα ήταν πιο λιπαρή την εποχή που τα ζώα γεννούσαν και τότε έφτιαχναν τις περίφημες αυτές πίττες. Άλειφαν με την τσίππα λεπτό φύλλο από σιταρένιο ζυμάρι, πρόσθεταν λίγη κανέλλα και κατόπιν το τύλιγαν σε σχήμα σπείρας και το έψηναν στον φούρνο. [συνταγή από τη γιαγιά Αναστασία] Υλικά: 3 ποτήρια αλεύρι για όλες τις χρήσεις 3 ποτήρια αλεύρι χωριάτικο 1 ποτήρι αραβοσιτέλαιο 1 πρέζα αλάτι 1 κουταλάκι του γλυκού baking powder χλιαρό νερό όσο πάρει Για την γέμιση: 300 γραμ. τσίππα (εναλλακτικά χρησιμοποιούμε πρόβειο βούτυρο ή φρέσκια κρέμα κτυπημένη με λάδι) μυζήθρα γλυκιά ή αμύγδαλο χοντροκομμένο κανέλα Για το σιρόπι: 3 φλυτζάνια ζάχαρη 3 φλυτζάνια νερό χυμό λεμονιού φύλλο πορτοκαλιού 10 γαρυφαλάκια για άρωμα Εκτέλεση: Πρώτα φτιάχνουμε το σιρόπι. Βάζουμε όλα τα υλικά σε μικρή κατσαρόλα και βράζουμε για 5 λεπτά. Αφήνουμε να κρυώσει. Σε μια λεκάνη, ρίχνουμε τα δύο είδη αλεύρι, το baking powder και το αλάτι. Προσθέτουμε το αραβοσιτέλαιο και τρίβουμε με τα δάχτυλα μας να γίνει ένα τριφτό μίγμα. Ρίχνουμε σταδιακά το νερό, ζυμώνοντας. Πρέπει να φτιάξουμε μια ζύμη μάλλον σκληρή που να μην κολλάει στα χέρια μας. Αφήνουμε να ξεκουραστεί, για 1 ώρα περίπου. Χωρίζουμε το φύλλο σε κομμάτια, τουλάχιστον 6. Ανοίγουμε με τον πλάστη φύλλα, όχι πολύ λεπτά. Ζεσταίνουμε την τσίπα, ίσα ίσα να λιώσει και με πινέλο, αλείφουμε όλο το φύλλο. Πασπαλίζουμε τη μυζήθρα τριμμένη ή τα αμύγδαλα, απλωτά σε όλο το φύλλο. Κατόπιν, πασπαλίζουμε με μπόλικη κανέλα. Στρίβουμε το φύλλο σε ρολό από την μακριά πλευρά του, το τυλίγουμε σε σχήμα σπείρας και το τοποθετούμε σε λαδωμένο ταψί, στο κέντρο. Συνεχίζουμε την ίδια διαδικασία, μέχρι ότου τυλιχτούν όλα τα φύλλα και τοποθετηθούν στο ταψί. Αλείφουμε όλη την πίτα με τσίπα για να γυαλίσει. Ψήνουμε σε προθερμασμένο φούρνο, στους 170 βαθμούς για 1 ώρα και 15 λεπτά, μέχρι να ροδοκοκκινήσει. Μόλις βγεί απο τον φούρνο, την περιχύνουμε με το κρύο σιρόπι. Καλύπτουμε με μια πετσέτα και την αφήνουμε να απορροφήσει όλο το σιρόπι.

Τραχανάς Με τον όρο τραχανά περιγράφεται μια μεγάλη ομάδα παρασκευασμάτων που φτιάχνονται από την ανάμιξη σπασμένου σιταριού ή αλεύρου και γάλακτος (ζυμωμένου ή μη) που αποθηκεύεται αποξηραμένο. Αποτελείται από κομμάτια από μείγμα βρασμένου αιγοπρόβειου γάλακτος, που έχει υποστεί ζύμωση (ξινό γάλα) με πλιγούρι, αποξηραμένα στον ήλιο, τα οποία χρησιμοποιούνται για την παρασκευή σούπας τραχανά. [συνταγή από τη γιαγιά Ευθυμία] Υλικά: Ξινόγαλα (γάλα πρόβειο με πικάρτι που έχει ξινίσει) Κονάρι (Σιτάρι σπασμένο) [Αναλογία: για κάθε 10kg. ξινόγαλα βάζουμε 4.5-5kg. κονάρι] αλάτι (προαιρετικά) σκόρδο (για να μην σκουληκιάσει) Εκτέλεση: Ζεσταίνουμε το ξινόγαλα μέσα στο χαρτζίν (μεγάλη χύτρα) μέχρι να κοχλάσει καλά. Προσθέτουμε το αλάτι και το σκόρδο (προαιρετικά). Τέλος, προσθέτουμε το κονάρι και ανακατεύουμε μέχρι να απορροφηθεί από το γάλα και να πήξει το μίγμα. Το σβήνουμε τη φωτιά και το σκεπάζουμε. Αφού μισοκρυώσει, κόβουμε τον τραχανά σε κομμάτια, τον τοποθετούμε σε πανέρια και τον αφήνουμε να ξεράνει στον ήλιο για 8 περίπου μέρες. Ο τραχανάς παρασκευάζεται το καλοκαίρι, ιδιαίτερα τον Αύγουστο, και διατηρείται για αρκετό καιρό. Τρώγεται βέβαια το χειμώνα, αποτελώντας μια χορταστική σούπα, ειδικά αν προστεθούν κομματάκια από χαλλούμι!

«Γαλεύκουμεν το γάλαν τζαι βάλλουμέν το στην κούμναν ώσπου να γεμώσει η κούμνα μας τζαι να ξινίσει – να γίνει πηχτόν, καλόν. Αλέθουμεν σιτάριν, για να γίνει αλεύρι, αλλά όπως το πουρκούριν. Βάλλουμεν τρεις οκκάδες γάλαν τζαι μιαν οκκάν σιτάριν τζαι ψήννομέν το μες στο χαρτζίν. Την άλλην ημέραν κόβκουμέν τον [τον τραχανά] με το καννίν, βάλλομέν τον εις τον ήλιον τζαι ξερανίσκει τζαι άμα ξεράνει φυλάομέν τον τζαι όποτε θέλουμεν να κάμουμεν σούππαν τραχανάν πιάννουμεν λίον τζαι βράζουμέν τον μες το νερό». Πηγή: Χρυστάλλα Ματθαίου, Πάχνα, Λαογραφικό Αρχείο Τ. 296, Χφ. 207, σ. 52

Illustration: Ναταλία Αντωνίου

ιολικό πάρκο Ορειτών, Πάφος. Φωτογραφία: Νατάσα Προική

Ως μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κύπρος του 21ου αιώνα οφείλει και άρχισε να αναπτύσσει, μεταξύ άλλων, οικολογικές στρατηγικές, όπως η συστηματοποιημένη εφαρμογή της ανακύκλωσης στην καθημερινότητα των Κυπρίων και η χρήση ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με τη δημιουργία αιολικών και φωτοβολταϊκών πάρκων.

RANDOM PAGE Άλλα λόγια θκιε παπά Κυπριακά αναρκοβυζού [ανάρκα (αραιά) + βυζί (στήθος)] = αυτή που τα στήθη της έχουν μεταξύ τους μεγαλύτερη απόσταση από το συνηθισμένο αππώννω [< αρχαίο ελλ. απωθώ, στον αόριστο απέωσα> άππωσα >αππώνω] = παροτρύνω κάποιον να ενεργεί όπως ένα παιδί ίντα [τι ένι τα (μεσαιων.) > τίντα > ίντα (τι είναι που)] = τι κακαουστιά < κακο-αυγουστιά (από τα μηναλλάγια, 3 με 15 Αυγούστου) κατίσιη = κακή τύχη, κακή μοίρα σωτζιούμαι = εσωκαίομαι, καίγομαι βαθιά μέσα μου χαρτωμένος (< από το χαρτί τού προικοσυμφώνου) = αρραβωνιασμένος

Ξεχασμένα επαγγέλματα… Πασματζής είναι ο τεχνίτης που ασχολείται με τη διακόσμηση υφασμένων πανιών με στάμπωμα (τύπωμα), μια τεχνική που γεννήθηκε στη Μικρά Ασία. Ο Ιωάννης Ιωνάς στο βιβλίο του για τα κυπριακά παραδοσιακά επαγγέλματα αναφέρει σχετικά: «Πρόκειται για τεχνική η οποία βοήθησε στην εισαγωγή εντός των παζαριών έτοιμων υφασμάτων με έγχρωμες διακοσμήσεις, αλλά σε τιμές πιο προσιτές απ’ ό,τι τα χειροποίητα κεντητά. Τα υφάσματα κοινής χρήσης, που χρησιμοποιούσε ο κόσμος της μεσαίας τάξης και επίσης των φτωχότερων τάξεων, μπόρεσαν, μέσω της τεχνικής αυτής, να αποκτήσουν σχέδια με χρωματισμούς. Η τεχνική αυτή διαδόθηκε σχεδόν σ’ ολόκληρη της έκταση της Οθωμανικής αυτοκρατορίας και σημαντικό ρόλο, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά την περίπτωση της Κύπρου, έπαιξαν οι Αρμένιοι τεχνίτες, που βρέθηκαν στο νησί πριν ακόμα πάρουν το δρόμο της μαζικής διασποράς. […] Όπως μαρτυρεί ο Αρχιδούκας της Αυστρίας Salvator, ο οποίος επισκέφθηκε την Κύπρο κατά τα τέλη του 19ου αιώνα, η τεχνική αυτή ήταν πολύ διαδεδομένη στην Κύπρο και ιδίως στη Λευκωσία. […] Η άφιξη νέου κύματος Αρμενίων στη Λευκωσία και τη Λάρνακα έδωσε καινούρια ώθηση στον τομέα της τέχνης αυτής, αλλά το φαινόμενο δεν ήταν παρά εφήμερο, αφού οι πασματζήδες, ύστερα από μαζική εισαγωγή εργοστασιακών σταμπωτών από το εξωτερικό, έχασαν τη σημαντική θέση τους στην αγορά.» Πηγή: Ι. Ιωνάς, Παραδοσιακά Επαγγέλματα της Κύπρου, Λευκωσία 2001, σσ. 535-536 Quiz: Τι είδους τεχνίτης ήταν ο «γναφκιάς»; 1. Καλαθάς (καλαθοπλεκτική) 2. Βυρσοδέψης (κατεργασία δερμάτων) 3. Ράφτης (υφαντική)

Κυπριακές Παροιμίες «Άλλα ‘ν’ τ’ αμμάδκια του λαού τζι άλλα του κουκουφκιάου, τζιαι άλλα έν του αλουπού που κάμνει πάου πάου.» «Άκουε μεγάλο αμπέλι τζιαι παίρνε μιτσί καλάθι.» «Ασχημοφόρε τζιαι μεν ριάς.» «Τζιείνος που ρέσσει τζιαι εν λαλεί με γεια σου με καλώς τον, στο παναΰρι έπαρτον τζι όσα σου δώκουν, δώστον.» Ράνδομ Φακτς • Η πρώτη κυπριακή εφημερίδα με τίτλο Κύπρος / Cyprus του λαρνακέα δημοσιογράφου και εκπαιδευτικού Θεόδουλου Φ. Κωνσταντινίδη, κυκλοφόρησε στις 29 Αυγούστου 1878. • Η κουμανδαρία είναι το αρχαιότερο κρασί στον κόσμο που παράγεται ακόμη. • Στη θέση Αετόκρεμνος-Ακρωτήρι έχουν εντοπιστεί οι αρχαιότερες ενδείξεις ανθρώπινης παρουσίας στην Κύπρο (10η χιλιετία π.Χ.). Το πλέον σημαντικό στοιχείο αυτής της θέσης είναι η συνύπαρξη των ανθρώπινων προϊόντων με εξαφανισθέντα είδη της Πλειστοκαίνου όπως ο Πυγμαίος Ελέφαντας και ο Πυγμαίος Ιπποπόταμος. • Το Τρόοδος είναι ψηλότερο από οποιοδήποτε βουνό στο Ηνωμένο Βασίλειο. • Πριν την εισαγωγή του ευρώ το νόμισμα της Κυπριακής Δημοκρατίας ήταν η κυπριακή λίρα, με αρχική υποδιαίρεση τα 1.000 μιλς. Το 1983 εισήχθη το σεντ σε αντικατάσταση του μιλ και η κυπριακή λίρα υποδιαιρέθηκε σε 100 σεντ. Την 1η Ιανουαρίου 2008 η κυπριακή λίρα αντικαταστάθηκε με το ευρώ.

Λύση quiz: Το δεύτερο! Γναφκιάς είναι το Βυζαντινό όνομα του βυρσοδέψη και χρησιμοποιούνταν παράλληλα με το όνομα ταπάκκης (από το τουρκ. tabac). Η βυρσοδεψία είναι η τεχνική κατεργασίας δερμάτων, με τα οποία κατασκευάζονταν υποδήματα, βούρκες, κάδοι άντλησης νερού και άλλα. Το τελευταίο βυρσοδεψείο (γναφκιό) ήταν στην Ψημολόφου και ανήκε στον Νικόλα Πίτταρο. (Βλ. και Ι. Ιωνάς, Παραδοσιακά Επαγγέλματα της Κύπρου, Λευκωσία 2001, σσ. 441-453)

κολοφών

Οι Δαίμονες

του Κώστα Παπαϊωάννου

Τι με κοιτάτε δαίμονες και μου χασκογελάτε και καύχιεστε και ορέγεστε και τρίζετε τα δόντια και στο χτικιό σας το μυαλό σκαρφίζεστε σενάρια πώς να με διαλύσετε και να με καταφάτε; Πίσω μου στέκει η μάνα μου και τότε, αλίμονο σας! Έχει τριγύρω της στρατό αγγέλους και αγίους που της υποσχεθήκανε στα πέτρινα τα χρόνια που έκλαιε και ικέτευε εκεί πας την καρέκλα να με προσέχουν, να με δουν γιατί με αγαπούσε. Στ’ αγκάλια της μ’ ανάγιωσε με κόπο και με πόνο μ’ ένα φιλί στο μάγουλο και μια ευχή στο δρόμο. Δίπλα μου στέκει η αγάπη μου πανέμορφη, πανώρια. Θα λιώσει το φαρμάκι σας, θα σπάσει τα σπαθιά σας με την αγάπη, τη στοργή το τρυφερό της χάδι τον πόθο να μ’ έχει δίπλα της τον πόνο να μην της λείψω. Που ολημερίς προσεύχεται να μ’ έχει ο Θεός κοντά του και που μου δίνει το χέρι της το βράδυ να το σφίξω για να την βάλω Ρήγαινα μέσα στα όνειρα μου. Τι με κοιτάτε δαίμονες, τραβάτε στα τσακίδια! Μου λιώσατε το σώμα μου μα αντέχει η ψυχή μου. Δεν είναι για τα δόντια σας γιατί όρκο έχω δώσει να είναι εδώ, αγέρωχη να μάχεται, να ψέλνει μνημόσυνα στη μάνα μου, τραγούδια στην καλή μου.

Περιοδικό Ελευθέρας Βοσκής Τεύχος 3, Ιανουάριος 2013 ISSN: 1986 – 3837 (έντυπο) ISSN: 1986 – 3845 (online)

Συντελεστές Εκτύπωση: Τυπογραφείο Star Press, Λευκωσία Ιδιοκτησία: Τα Κουρδιστά Μανταρίνια Δια νόμου υπεύθυνη: Ιφιγένεια Παπαιωάννου Ιδρυτές: Άννα Προική, Ευθυμία Προική, Ιφιγένεια Παπαϊωάννου, Νατάσα Προική, Ορέστης Παπαϊωάννου Αρχισυντάκτρια: Ευθυμία Προική Σχεδιασμός και σελίδωση: Ναταλία Αντωνίου Συνεργάτες: Λουΐζα Αντωνίου, Κωνσταντίνα Γεωργίου, Χρυσάνθη Γιάλλουρου, Γιώτα Δημητρίου, Μάριος Θεοχάρους, Κορίνα Κονταξάκη, Αγγελίνα Λυκογιάννη, Λευτέρης Μοσχοβίας, Κώστας Παπαϊωάννου, Βασίλης Παφίτης, Ευαγγελία ΠολυκάρπουPorazzo, Μιχάλης Πρικής, Άντρη Τομασίδου, Ευλαμπία Τσιρέλη, Ίρις Χαραλαμπίδου, Έλενα Χατζηγεωργίου, Salih Gücel Σχέδιο Εξωφύλλου: Ιφιγένεια Παπαϊωάννου Το σχέδιο της σελίδας 4 είναι εμπνευσμένο από τον πίνακα Ετοιμασία Γάμου του Μιχαήλ Χρ. Κάσιαλου

Copyright © Τα Κουρδιστά Μανταρίνια. Απαγορεύεται αυστηρώς η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική απόδοση του περιεχομένου (κειμένου ή εικόνας) με οποιονδήποτε τρόπο, μηχανικό, ηλεκτρονικό, φωτοτυπικό ή άλλο, χωρίς τη γραπτή έγκριση ή άδεια του εκδότη. Στοιχεία Επικοινωνίας Τηλέφωνο: 70000193 Ηλεκτρονική Διεύθυνση: elvo.magazine@gmail.com Ιστοσελίδα: www.kourdistamandarinia.com Facebook id: Τα Κουρδιστά Μανταρίνια Το περιοδικό Ελευθέρας Βοσκής είναι διαθέσιμο διαδικτυακά στην ιστοσελίδα www.kourdistamandarinia.com και σε έντυπη μορφή σε επιλεγμένες τοποθεσίες. Εάν επιθυμείτε να μας στείλετε άρθρα, εισηγήσεις ή άλλο υλικό για τα επόμενα τεύχη, επικοινωνήστε μαζί μας στο τηλέφωνο 70000193 ή στην ηλεκτρονική διεύθυνση: elvo.magazine@gmail.com.