SŁOWNIK GWARY POZNAŃSKIEJ
stworzony w ramach projektu edukacyjnego "Poznaj Poznań!" przy współpracy z rodzicami przedszkolaków. Przedszkole 124 "Wesoła Ludwiczka" w Poznaniu
jedzenie
bonbony - cukierki chabas - mięso klymki - cukierki korbol - dynia pyry z gzikiem - potrawa rodem z Wielkopolski: ziemniaki, biały ser, szczypiorek, rzodkiewka, itp. rampuć - zupa jarzynowa szneka z glancem - drożdżówka z lukrem sznytka - kromka chleba
transport
bimba - tramwaj bana - pociag drynda - taksówka kita - ogon samolotu, tył pojazdu: samochodu itp. rzęch – stare, ciągle psujące się urządzenie (często o samochodzie)
LOKOMOTYWA po poznańsku Stoi na stacji wielgachno bana cało w oliwie jest opypłana. Para z ni bucho i poświstuje a palacz ciyngiym wef ni hajcuje. Wuchte wagonów mo zahoczone wef kożdym klunkrów jest nawalone. Jest tych wagonów cóś ze śtyrdzieści wcale nie wiada co sie tam zmieści. W piyrszym wagónie kole wynglarki jadom z Poznania same Kaczmarki jedzie tyż kundziu i z Wildy szczuny a kożdy śrupie z tytki bonbony. Wef drugim szkieły i ejber łysy śtyrech góroli i dwa hanysy. Potym jest proszczok, owce i kónie wszysko to w czecim jedzie wagónie.
Dalej som ryczki i szafónierki jakieś wymborki i salaterki. Śtyry wagóny jadom z meblami za nimi dziesińć wagónów z pyrami. Na samym kuńcu cołkiym dla śmiechu źródło: Gwara Poznańska - https://www.facebook.com/pages/GWARA-Poznańska
człowiek
absztyfikant - adorator baka - policzek brachol - brat chopok - chłopak ejber - łobuz gideja - chuda, wysoka dziewczyna gira/syra - noga gzub - dziecko juchta - krew kalafa - twarz kielochy - zęby miągwa - beksa mela - dziewczyna rojber - urwis szczun - chłopak
siora - siostra sznupa - twarz ślyp - oko wiara - ludzie
ANATOMIA PO POZNAŃSKU źródło: Gwara Poznańska - https://www.facebook.com/pages/GWARAPoznańska
dom
antrejka - przedpokój/sień funcka - lampa ryczka - małe krzesełko, taboret wymborek - wiadro wyro - łóżko
PAWEŁ I GAWEŁ po poznańsku Paweł i Gaweł wef naszym fyrtlu miyszkali i nikt nie wiy skiyndyk óni sie przytośtali Paweł mioł rułe i na piyrszym kiju urzyndowoł zaś Gaweł ździebko niży i ciyngiym rojbrowoł. Szczyloł, polowoł i świgoł klunkrami lotoł po chacie i czaskoł ryczkami trumbił z cały epy od samygo rana gorzy niż staro poznańsko bana. Takie szplinowanie Paweł długo znosił oż zlecioł do ejbra i grzecznie go prosi - Panie! Bońdź pan ździebko ciszy! Bo mi od hałasu ućkły wszyskie myszy!
- Tej, waćpan, nie skichej sie w gacie! To jo jezdem panem u siebie wef chacie! Paweł ni słowa ze sznupy nie pisnoł podyrdoł do chaty i bobe na łeb se nacisnoł. Zaś Gaweł rano we wyrze se chrapie a tu mu na kluke zimnygo cóś kapie! Hycnoł zes wyra i leci ruk cuk na góre dźwi zakluczóne, szpycuje przez dziure. Ślypiom nie wierzy - cołki pokój we wodzie A Paweł zes kneblem uczaplił sie na komodzie. - Co waćpan tetrosz? - Jo? Ryby se łowie! - Do diaska! A mi jakoś ślumpa leci po głowie! -Tej waćpan, nie skichej sie w gacie! To jo jezdem panem u siebie wef chacie! A teroz na kuńcu morał se taki zrobie: -Jak ty stetrosz kumuś, tak ón stetro tobie! źródło: Gwara Poznańska - https://www.facebook.com/pages/GWARA-Poznańska
zwierzęta
hazaj - zajÄ…c kejter - pies kociamber - kot
ubrania
badejki - kąpielówki glazejki - rękawiczki katana - kurtka lumpy - ubrania pory - spodnie
OKULARY po poznańsku Drze te kalafe pan Hilary: "Dzie som moje okulary!" Skoko, zaglundo pod wyro w kiejdach od porów gmyro wetkoł palec do gulika zajrzoł potym do trzewika Loto po cały chacie szpycnoł se nawet wef gacie "Do diaska! Dylerii dostane za chwile! Któś mi buchnoł moje bryle!" Wyćpiół ze szuflady badejki, potym polecioł do antrejki. Stęko, wykrzywio kalafe, blycuje ślypiami pod szafe.
Przez te całe zamiyszanie zbiyro mu sie na dudlanie. Już podłoge mo zrywać, i już szkieły zaczon wzywać. Wtedy szpycnół se w lusterko, i nie wierzy... Znowyk zerko. Niech no tylko sie obróce... Bryle ciyngiym som na kluce!!!
źródło: Gwara Poznańska https://www.facebook.com/pages/GWARA-Poznańska
INNE ady - przecież ajzol - kawałek żelaza bejmy - pieniądze bryle - okulary brzęczeć - marudzić chapać - ciężko pracować chaps - kęs chochla - łyżka wazowa, czerpak chlabra - plucha, błoto churchlać - kaszleć dudlać - płakać dylać - tańczyć dynks - rzecz, której nazwy mówiący nie zna
fefry - strach flaszka - butelka fyrtel - dzielnica gielejza - niezdara giglać - łaskotać glanc - połysk grygolić - bazgrać haczka - motyka kielczyć się - śmiać się kista - skrzynka klara - słońce nupel - smoczek pamperek - figurka poruta - wstyd rychtych - prawda szaga - skrót/ skos
tytka - papierowa torebka wajcha/wichajster - dźwignia/przekładnia winkiel - róg znorać się - ubrudzić zoolog - zoo
Opracowanie: A. Puk Przedszkole nr 124 im. Wesołej Ludwiczki w Poznaniu Źródło zdjęć: pixabay.com