Uprawa Bobu w tunelu foliowym CYKL PORADNIKÓW O UPRAWIE W POD OS
ŁONAMI
BÓB Bób to jedna z najstarszych rośliny uprawnych. Prapoczątki bobu sięgają już dawnych cywilizacji, czyli czasów, kiedy rolnictwo dopiero się rozwijało. W Polsce roślina uprawiana jest na małą skalę na Lubelszczyźnie, Podkarpaciu, Małopolsce i Śląsku. Z warzywa otrzymuje się owoce, które zawierają wiele cennych składników odżywczych i witamin. Bób jest zasobny w białko roślinne, błonnik, fosfor, wapń, żelazo oraz dużą liczbę witamin: A, C i sporo z grupy B. Jako wartościowy składnik kulinarny dodawany jest do wielu dań reprezentujących kuchnie z całego świata. Owa uniwersalność pozwala na używanie bobu jako elementu potraw lub uczynienie z niego dania głównego.
CHARAKTERYSTYKA BOBU Bób to roślina strąkowa, jednoroczna, należąca do rodziny bobowatych. Tworzy słabo rozgałęziające się, grube i sztywne łodygi, które sięgają czasami do 120 cm. Na długim korzeniu z wieloma odnogami tworzą się bakterie brodawkowe. Sprawiają one, że roślina jest jeszcze bardziej atrakcyjna w uprawie. Otóż warzywo dzięki nim jest w stanie wiązać azot z powietrza, przez co nie potrzebuje dodatkowego nawożenia tym pierwiastkiem. Przez cały sezon uprawowy bób zasila ziemię azotem. Dlatego jest bardzo dobrym i często stosowanym przedplonem dla plonu głównego. Jako nawóz zielony jest niezastąpionym składnikiem naturalnego wzbogacania gleby o azot, a spore ograniczenia w stosowaniu tego pierwiastka w rolnictwie ekologicznym powodują, że bób jest jednym z niewielu sposobów na wzbogacania gleby o ten wartościowy składnik. Na łodygach bobu wyrastają zielone listki o owalnym kształcie, połączone sztywnym ogonkiem. Kwiaty o motylkowym kształcie, które pojawiają się podczas wegetacji, zgrupowane są w grona. Owocem bobu jest strąk dojrzewający do 12 cm, w trakcie rozwoju coraz bardziej zwisający w dół. W samym strąku w gąbczastej i miękkiej tkance rozwija się od 2 do 5 jasnożółtych lub jasnozielonych nasion, o nerkowatym, owalnym lub jajowatym kształcie i wielkości do 40 mm.
WARUNKI UPRAWOWE BOBU
Jak już wspominaliśmy, uprawa bobu nie nastręcza zbyt wielu trudności, jednak roślina ma duże wymagania pod względem gleby i nawodnienia. Sieje się go bezpośrednio do gruntu w tunelu foliowym, na glebach wilgotnych i żyznych. Dobrze rośnie na podłożach zasobnych, a wegetacja w glebie torfowej lub czarnych ziemiach przebiega w pełni optymalnie. Skutecznie rośnie również na glebach lżejszych, lecz konieczne jest wtedy częstsze nawadnianie uprawy. Odczyn powinien być lekko kwaśny, a pH oscylować miedzy 6.3 do 7,0. Korzystna temperatura wewnątrz bloku foliowego, optymalna dla rozwoju bobu, powinna utrzymywać się na poziomie od 18 do 22°C. Cały okres wegetatywny trwa od 80 do 120 dni, a jego długość zależy od zastosowanych metod uprawowych, warunków atmosferycznych, prac pielęgnacyjnych i odmiany.
UPRAWA BOBU POD OSŁONAMI Jeśli chodzi o odporność na warunki klimatyczne, bób jest wytrzymałym warzywem. Roślinę sadzi się w pierwszej połowie marca w tunelu foliowym, natomiast w uprawach polowych początkiem maja. Siewki, choć wytrzymują temperaturę do -4°C, powinny jak najszybciej otrzymać najlepsze warunki do rozwoju i osłonę z folii – wtedy dorodniej dojrzewają i obficiej plonują. Opóźnianie siewu ze względu na niskie temperatury nawet do końca maja sprawia, że plon nasion może być ograniczony nawet o połowę. Siewki wschodzą w temperaturze od 3°C do 17°C. Podczas tego etapu wegetacji najistotniejszy dla rośliny jest stały dostęp do wody. Należy jednak uważać, aby temperatura gruntu nie była zbyt niska, gdyż woda zamieni się w lód. Ważne, aby NIE zraszać wodą siewek, gdyż to naraża je na porażenia od zimna.
SIEW
BOBU
W
NAMIOCIE
OGRODNICZYM W uprawie hobbystycznej roślinę wysiewa się gniazdowo, od 2 do 6 nasion co 20 lub 40 cm. Poświęcając tejże roślinie cały tunel foliowy, prowadzi się ją w rzędach, wysiewając co 40 albo 60 cm, przy zachowaniu odległości między roślinami (10 – 15 cm). Ziarna umieszcza się na głębokości od 6 do 12 cm, jest to zależne od rozmiarów materiału siewnego. Odległość przy uprawie bobu jest istotna, gdyż wzrastające rośliny będą dość wysokie, a jeśli odległość między nimi jest optymalna, to wzajemnie się podpierają, co zaś ogranicza ich przewracanie.
BÓB
Z
ROZSADY
Uprawa bobu z rozsady zwiększa plon oraz przyśpiesza zbiory nawet o 25 dni. Nasiona moczy się przez dobę w wodzie, po czym wysiewa do skrzynek lub wielodoniczek. Gotowe pojemniki przechowuje się w cieple. Cały proces zaczyna się początkiem lutego, a po wykiełkowaniu wprowadza się do cieplarni. Należy pamiętać, aby kilka dni przed przeniesieniem rośliny w stałe miejsce zahartować siewki, ograniczając podlewanie i obniżając temperaturę.
ZMIANOWANIE
BOBU
Uprawa bobu z rozsady zwiększa plon oraz przyśpiesza zbiory nawet o 25 dni. Nasiona moczy się przez dobę w wodzie, po czym wysiewa do skrzynek lub wielodoniczek. Gotowe pojemniki przechowuje się w cieple. Cały proces zaczyna się początkiem lutego, a po wykiełkowaniu wprowadza się do cieplarni. Należy pamiętać, aby kilka dni przed przeniesieniem rośliny w stałe miejsce zahartować siewki, ograniczając podlewanie i obniżając temperaturę. Wysokie wymagania bobu sprawiają, że najlepiej sadzić go po roślinach o niskich wymaganiach pokarmowych.
Jest to roślina bobowata określana również mianem motylkowej. Tak jak w przypadku każdego innego zmianowania, nie sadzi się jej na stanowisko, na którym wcześniej rosły warzywa z tej samej rodziny.
Bób tworzy rozbudowany system korzeniowy, który sięga czasami nawet jednego metra. Należy go więc sadzić w miejscu, gdzie rosły rośliny o płytkim systemie korzeniowym
NAWOŻENIE BOBU
Należy bardzo ostrożnie nawozić bób, gdyż łatwo go przenawozić. Bób rośnie dobrze w drugim oraz trzecim roku po nawożeniu obornikiem. Wśród zalecanych sposobów na wzbogacenie gleby jest zastosowanie nawozu końskiego, owczego, a w przypadku braku takiego materiału można zastosować mieszany. Wysiane bobu na świeżo nawożoną ziemię może sprowadzić na plon śmietkę kiełkówkę, bardzo groźnego szkodnika, który uszkadza wschodzące rośliny. Jako że bób wiąże azot z powietrza, nawożenie tym pierwiastkiem jest niewielkie. W razie konieczności wprowadza się go (saletra amonowa lub mocznik granulowany) do podłoża przed samym siewem. Fosfor i potas aplikuje się jesienią. Przykładowe ilości na 1 ha to: 40–50 kg N, 60–80 kg P2O5, 120–160 kg K2O oraz 20–25 kg MgO.
PIELĘGNACJA BOBU
Jest to roślina, którą należy systematycznie podlewać oraz regularnie obserwować wilgotność gleby. Po nawadnianiu, w celu poprawnego ukorzeniania się, warto spulchnić ziemię. Grządki należy systematycznie odchwaszczać, jednak aby zmniejszyć liczbę takich zabiegów, można wyścielić tunel ogrodniczy agrotkaniną. Po zawiązaniu kilku strąków ogławia się r ośliny, aby przyspieszyć zawiązywanie się nasion, a także aby uniknąć mszyc. Bób przycina się o 2–4 cm, na prosto, ostrym narzędziem w taki sposób, by powierzchnia była jak najmniejsza. Zabieg przeprowadza się w suchy, słoneczny dzień, aby zmniejszyć szanse na rozwinięcie się chorób grzybowych.
ZBIÓR
I
PRZECHOWYWANIE
Zbiór przeprowadza się na bieżąco od czerwca do sierpnia, wraz z dojrzewającymi strąkami. Gdy nasiona są wyczuwalne przez skórkę, duże, jędrne i zielone, oznacza to, że to ich pora. Jeśli mają czarną barwę to znak, że już przejrzały. Pełnię dojrzałości powinny osiągnąć w lipcu. W słoneczne lata zbiór jest jednorazowy, natomiast w chłodne oraz wilgotne przeprowadza się go kilkakrotnie. Dłuższe przechowywanie bobu jest możliwe wyłącznie w strąkach, wyłuskane owoce znacznie szybciej czarnieją i nie nadają się po spożycia. Jeśli zostaną zamrożone, w tej postaci mogą być przechowywane bez ograniczeń. Uprawiając bób na nasiona, zbiera się go wtedy, gdy są przejrzałe i mają czarny kolor. Z reguły jest to wrzesień. Otrzymany materiał czyści się w wialni i dosusza, rozkładając w przewiewnych pomieszczeniach na materiale, który oddycha. Bób przeznaczony do siewu musi być czysty i bez żadnych skaz.
CYKL PORADNIKÓW O UPRAWIE W POD OSŁONAMI
PRODUCENT TUNELI FOLIOWYCH: www.krosagro.com krosagro@krosagro.com