VU: Brecht Goerlandt, Vooruitgangstraat 225, 1030 Brussel – Afgiftekantoor: GENT X – P918718
JAARGANG 38 | NR. 4 | MAART-APRIL 2019 | TWEEMAANDELIJKS TIJDSCHRIFT
KSA NOORDZEEGOUW | WWW.KSA.BE
PB- PP B-
BELGIE(N) - BELGIQUE
2018-2019
#4
Armoede Afgetroefd, ken jij onze box al?
INTERVIEW MET OUD KSA’ERS ‘PIETER’ VAN DE MOL & BURGEMEESTER DIRK DE FAUW
in jouw groep Goed in de je vel, ook Sign for my Future, teken jij ook? Inschrijvingen Paascursus Hoofdanimato r geopend mburgers
Het recept voor heerlijke Ba
voorwoord Beste KSA’ers We zijn het nieuwe jaar weer goed en wel gestart! De eerste lentestralen vallen op de lachende gezichtjes van de leden en alles groeit en bloeit opnieuw open! Ook wij, als leiding, groeien en bloeien opnieuw in al onze talenten: groei uit jezelf! winterse taferelen bij KSA Tielt
Begin april staat de onze animator- & hoofdanimatorcursus – de Paascursus – opnieuw de agenda. Natuurlijk hopen we al je toekomstig leiding te zien op de Paascursus, een onvergetelijke week vol plezier en vertier! Na een dagje rust vertrekken we dan op Joepie richting stad X. Tijdens die periode van het jaar is het voor ons altijd extra druk, maar tegelijkertijd is het ook de mooiste tijd van het jaar! Samen werken met jou aan de toekomst van KSA, de vele verwonderde gezichtjes zien van de allerkleinsten, samen herinneringen maken … het zijn ook voor ons nog altijd momenten om te koesteren. We kijken dan ook elk jaar reikhalzend uit naar de momenten waarop we je kunnen ontmoeten. Heb je er ook zoveel zin in, in die komende KSA maanden? Wij zien je heel erg graag deze lente of zomer terug! KSA groet U
Xavier, Bart, Laurens en Niels
inhoud
KSA noordzeegouw NZG 1 Wens NZG 2 Groepsbezoekjes NZG 3 Paascursus Hoofdanimator NZG 4-5 Oud KSA’ers aan het woord NZG 6-7 Kokekiep: recept NZG 8 Materiaalbeheer 27 Tokshop 28 K(S)Alender
WERKTEN MEE AAN DIT NUMMER: Jo Baetens, Ruth Busschaert, Dirk Decuypere, Lieselot Depredomme, Jolien Van Dyck, Veerle Van Nieuwenhuyze, Eline Verslype, Katrien Wittemans; Laurens De Loof, Bart Lagrange, Xavier Montaine, Niels Vandame, Marloes Vanquickenborne, Sies Lamoral, Dirk De fauw, Pieter Delanoy, Hannelore Vanhaverbeke, Niels Declercq, Klaus Demeire EINDREDACTIE: Katrien Wittemans, Benjamin Verhegge; Laurens De Loof FOTO’S: KSA Herentals, KSA Ten Rode Oostkamp, KSA Tielt; KSA Noordzeegouw, Laurens De Loof, Bert Cappon, Pieter Delanoy, VIER, Archiefgroep Altijd Jarig KSA Noordzeegouw, Klaas Carette, Marloes Vanquickenborne ILLUSTRATIES JAARTHEMA: Friedl Stevens VORMGEVING & LAY-OUT: Pepijn Haghebaert | DRUKKERIJ: CTP Cartim Gentbrugge REDACTIEADRES: KSA Nationaal | Vooruitgangstraat 225, 1030 Brussel | (T) 02 201 15 10 KSA Noordzeegouw | Dwarsweg 1, 8560 Gullegem | (T) 056 40 48 12 E-MAIL: redactie@ksa.be | info@ksanoordzeegouw.be Je vindt ons op sociale media: KSA Nationaal @KSANationaal @KSANationaal @KSANationaal
activiteit bij KSA Sint-Trudo
Dit tijdschrift wordt gedrukt op chloorvrij recyclagepapier. De persoonsgegevens op de adresklever komen uit ons bestand. Dit bestand heeft als doel het beheer van de leden van de vereniging, evenals de contactname van (oud-)leden in het kader van onze activiteiten. Ze zijn alleen voor intern gebruik en worden niet doorgegeven aan derden. Je hebt het recht om deze gegevens in te zien en te verbeteren. Voor meer informatie wend je tot de ledenadministratieverantwoordelijke van je groep of het nationale secretariaat.
Kijk jij ook al uit naar die kampzomer? (Foto: KSA Herentals)
inhoud
ksa nationaal 4 Armoede Afgetroefd 5 Boost 6 K 7 LGBTQIA+ 8-9 Registreer stages! 10-11 Goed in je vel!? 12-13 Project X 14 Sign for my Future
15 KSA-shop 16-17 #KSAinbeeld 18 Ontspanning 19-26 Spelrubriek
inhoud
3
Eline Verslype
Armoede Afgetroefd
Tips & tricks op maat van je groep Nood aan ondersteuning
KSA is er voor iedereen. Ook voor kinderen die het thuis misschien wat moeilijker hebben. Armoede is jammer genoeg nog steeds overal aanwezig. Als KSA-groep kan je armoede helaas niet oplossen. Maar je kan er wel voor zorgen dat je groep iedereen welkom heet. Hoe je dat doet? Met onze nieuwe box Armoede Afgetroerd bijvoorbeeld.
armoede afgetroefd
Het aantal kinderen dat opgroeit in kinderarmoede blijft stijgen. In 2018 groeide 14 procent van de kinderen op in armoede. Mogelijke drempels die mensen die leven in armoede ervaren, wegwerken, kan daarbij helpen. Al is het wegwerken van die drempels niet altijd evident. Daarom investeerden we in het ontwerpen van een ondersteunend pakket.
4
Omgaan met armoede binnen je KSAgroep is niet altijd even makkelijk. Het draaiende houden van de werking vraagt al heel wat tijd waardoor het specifiek inzetten op armoede niet altijd mogelijk is. Als groep heb je nood aan ondersteuning. Aan de hand van die ondersteuning kan je wel stappen in de goede richting zetten. Het is niet nodig om heel je werking te veranderen. Met kleine aanpassingen kan je ook al heel wat bereiken! Maar welke ondersteuning heb je als groep nodig om die stappen te zetten? Na een kleinschalige bevraging bij enkele groepen bleek dat groepen vooral nood hebben aan praktische tips en tricks, naar concrete handvaten om situaties aan te pakken. Daarom gingen we op zoek naar die concrete handvaten!
Good practices De concrete handvaten vonden we bij groepen die al veel ervaring hebben met omgaan met leden die leven in armoede. De groepen kwamen samen om ervaringen te delen en te vertellen wat er werkt in hun context. We zagen al snel dat groepen erg kunnen verschillen maar dat bepaalde zaken steeds terugkwamen. Aan de hand van die ‘good practices’ werden praktische tips verzameld en gebundeld.
Naast de input van groepen toetsten we onze ideeĂŤn af bij een organisatie die voortdurend werkt met gezinnen die leven in armoede. Door hun ervaringen konden ze vertellen welke tips ook effectief werken. Zo kreeg de inhoud van het ondersteunend materiaal meer en meer vorm.
Vorming en ondersteunend pakket In samenspraak met de groepen werd er met de verzamelde inhoud een vorming met bijhorend pakket ontwikkeld. De vorming is heel praktisch opgebouwd waar je geconfronteerd wordt met realistische situaties. De praktische tips en tricks staan dus centraal! Het bijhorend pakket bestaat grotendeels uit kaarten. Op elke kaart wordt een tip beschreven om een drempel in je groep te overwinnen. Er is geen vaste volgorde of verplichting om tips toe te passen. Het is een laagdrempelig instrument om in je groep stappen te zetten rond omgaan met armoede.
meer te enthousiast om tips en Nieuwsgierig en e ch tis ak pr over de t pakweten te komen he aan de hand van zeker tricks? Zin om er em Ne in te vliegen? . Dan ket met je groep be a. ks @ Ruth via ruth et m op t ac nt w co ciale erken met je provin bekijken we sam elijk in te ing zo snel mog kring om de vorm plannen.
90 leid(st)ers gaven hun leidingskills een BOOST! Een verslag
boost
5
proost Dirk Decuypere
‘Taboe’ of ‘Down the road’?
Droom versus realiteit
Niet iedereen heeft het perfecte lichaam of uiterlijk, ook al is het voor velen een must en zouden ze er alles voor doen! Vele jongeren hebben het er héél moeilijk mee als ze niet beantwoorden aan het schoonheidsideaal dat wordt voorgehouden. Spreek erover met elkaar! Je kan starten met een fragment uit het programma ‘Taboe’ van Philippe Geubels. Bijvoorbeeld dit filmpje met Thibaut: https://www.youtube.com/watch?v=KmgRqCape2k
Laat iedereen nu noteren hoe hun ‘ideale mens’ of ‘perfect lief’ eruit ziet. Wat steken ze erin? Ze kunnen hun ‘ideale mens’ of ‘perfect lief’ ook samenstellen met knipsel uit tijdschriften en kranten.
Naast de uitzending over fysieke beperkingen, kan je het ook hebben over obesitas (zwaarlijvigheid), psychische aandoeningen, een andere huidskleur … Ook het programma ‘Down the road’ van Dieter Coppens is boeiend om in dat kader te bekijken. Coppens maakte een reis door Europa met zes jongvolwassen met het Syndroom van Down. De roadtrip werd een boeiend avontuur met veel plezier en warme vriendschappen. Het lichaam is belangrijk, maar ook relatief! Dat kan een conclusie zijn na het bekijken van ‘Down the road’.
Israël/Palestina 2019 Uniek, indrukwekkend en niet te missen! Allerlaatste kans om in te schrijven!
K
Alle info op www.ksa.be/israel_palestina2019
6
Waarom sommen ze bepaalde kenmerken of eigenschappen op? Ga het gesprek aan. Breng als conclusie dat het uiterlijk niet het enige belangrijke is in het leven. Er zijn nog vele andere zaken die een mens ‘mooi’ maken zoals kunnen luisteren, altijd klaar staan om te helpen, voor elkaar door het vuur gaan … Een persoon met het perfecte uiterlijk is niet altijd de mooiste mens! Tot slot kan je hen ook mooie eigenschappen van elkaar op een vlinder laten schrijven. Leg hen volgende vraag voor: ‘Wat maakt mij, mijn mede-lid, mijn leid(st)er tot een ‘mooi’ mens?
Ruth Busschaert
LGBTQIA+ in KSA Què? Quoi? Wuk? Eén van de bouwstenen van een stevige KSA-groep zijn hechte vriendschappen onder leden en leiding. We worstelen ons samen door woelige tienerjaren en groeien samen op, maar toch blijkt dat we geneigd zijn onze geaardheid of onze genderidentiteit liever te verbergen voor onze KSA-vrienden. Vreemd, niewaar? Ligt dat in jouw KSAgroep ook zo gevoelig? We geven enkele tips over hoe je gender en seksuele diversiteit bespreekbaar maakt in jouw KSA-groep.
Doorbeek de taboes via #SoWhat?! The Gayme!
"Ik ben een jongen en draag graag makeup" en "Ik ben jaloers als mijn lief naar andere meisjes kijkt". Aan de hand van veertig illustraties gaan de spelers in gesprek met elkaar. Al spelenderwijs maken de spelers kennis met gevoelige thema's in de maatschappij. Het spel maakt onderwerpen als seksualiteit, holebi en transgender bespreekbaar en doorbreekt het taboe. Voor iedereen. Maar vooral voor jongeren tussen 12 en 16 jaar en hun begeleiders. Wil je het spel uitlenen, mail dan naar ruth@ksa.be!
Praktische tips en tricks Wel Jong Niet Hetero bundelde tips om jouw KSA holebivriendelijk en genderbewust te maken. Wil je zo’n boekje te ontvangen? Mail naar ruth@ksa.be!
Externe hulp inschakelen Zit je zelf met vragen of twijfels, wil je een medeleiding of een lid meer ondersteunen? Dan staan er experts paraat om jou te helpen. We lijsten er enkele op, maar via www.watwat.be kan je zelf meer verkennen.
• Lumi (de vroegere holebifoon) is een onthaal- en infolijn waar je terecht kan met al je vragen over gender en seksuele voorkeur. Je kan er informatie vragen of je verhaal doen. • min19.be is een online community voor en door holebi- en transgendertieners van 13 tot 19 jaar. • Het JAC helpt jongeren met al hun vragen en problemen, ook over seksuele voorkeur en genderissues. Via www.jac. be vind je alle contactgegevens om te bellen, chatten, mailen of langs te gaan. • Merhaba organiseert maandelijkse praatgroepen voor mensen met roots in de Maghreb, het Midden-Oosten, Turkije, Sub-Saharaans Afrika en OostEuropa. • De Roze Joker is een praat- en ontmoetingsgroep voor holebi’s met een beperking.
Youthwork@Pride Wil je een krachtig signaal naar de buitenwereld uitsturen? Feest dan op 18 mei 2019 mee in de Pride in Brussel. Een massale KSA-opkomst in de jeugdwerkdelegatie zou duidelijk maken dat KSA’ers iedereen respecteren, ongeacht seksuele oriëntatie, genderidentiteit of genderexpressie!
LGBTQIA+
7
Veerle Van Nieuwenhuyze
Registreer leid(st)ers die stage doen
Zo ontvangen ze hun attest! Leid(st)ers die meegaan op cursus kunnen, nadat ze stage gedaan hebben en naar een evaluatiemoment geweest zijn, hun attest behalen. Als KSA-groep sta je in voor de begeleiding tijdens de stage. Maar de stage moet ook geregistreerd worden via www.mijnkadervorming.be voordat het attest van de leid(st) ers kan aangemaakt worden. We geven je hier een overzicht van wat je concreet in orde moet brengen en hoe je dat kan doen.
Het traject Nog even de stappen van het traject op een rijtje. Om een attest Animator, Hoofdanimator of Instructeur te behalen moet een leid(st)er drie stappen volbrengen:
Elk van die stappen moet ook geregistreerd worden op www. mijnkadervorming.be vooraleer het attest kan aangemaakt worden. Dat gebeurt door: → Cursus → KSA of organisatie waar je cursus volgde → 50u begeleide stage → Stageplaatsverantwoordelijke KSAgroep → Evaluatiemoment → KSA of organisatie waar je cursus volgde
Stageplaats verantwoordelijke?!
stageplaats
In je KSA-groep heb je stagebegeleiders nodig die de leiding die meeging op cursus kan begeleiden en ondersteunen bij hun stage. Alle leid(st)ers die voldoen aan één van de voorwaarden (HA-attest, I-attest, pedagogisch diploma of vorming stagebegeleiding gevolgd) kunnen stagebegeleider zijn en trajectboekjes van medeleiding die meeging op cursus invullen.
8
Per groep heb je daarnaast één stageplaatsverantwoordelijke nodig. Die persoon is verantwoordelijk voor de administratieve opvolging via www.mijnkadervorming.be. Wat houdt dat in: a. Een stageplaats aanmaken op www.mijnkadervorming.be. (Als dat nog niet gebeurde.) b. De leid(st)ers die stage doen toevoegen aan de stageplaats.
c. Op het einde van elke stage de stageperiode en beoordeling ingeven. d. Als je stopt als stageplaatsverantwoordelijke de login van de stageplaats van je groep doorgeven aan je opvolger.
Opgelet: het is belangrijk die taak duidelijk aan iemand toe te wijzen en op te volgen. Als de gegevens voor de stage niet ingegeven zijn, kan het attest van de leid(st)ers niet aangemaakt worden, ook al gingen zij naar een evaluatiemoment.
www.mijnkadervorming.be Via www.mijnkadervorming.be worden de trajecten van alle leid(st)ers die meegaan op cursus opgevolgd. Voor de cursus moeten ze een account aanmaken, dan krijgen ze een KAVOID. Die moet doorgegeven worden bij het inschrijven voor de cursus. Zo kunnen alle gegevens van zijn/haar traject bijgehouden worden. Het is ook met behulp van de KAVO-ID dat je de leid(st)er kunnen toevoegen aan je stageplaats.
Hoe doe ik dat? A Stappenplan registreren stageplaats
Opgelet: Dat hoef je maar één keer te doen. Je kan checken of jouw groep al geregistreerd is en wie de login heeft door op ‘stageplaatsen’ te klikken en op naam of plaats van je groep te zoeken. Heb je nog geen stageplaats? Volg dan dit stappenplan: • Ga naar www.mijnkadervorming.be en klik op ‘registreer je stageplaats’. • Vul je eigen gegevens in en kies een wachtwoord dat minstens 10 karakters bevat waarvan minstens 1 hoofdletter, 1 cijfer en 1 speciaal karakter.
• Vul de gegevens van je KSA-groep in bij ‘informatie stageplaats’ en klik ‘erkend jeugdwerk initiatief’ aan. • Duid aan welke stage personen in je groep kunnen doen (normaal is dat Animator en Hoofdanimator). • Duid aan wanneer stage kan worden gedaan in je KSAgroep. • Druk op ‘bevestigen’ om de gegevens te versturen, je krijgt een daarvan ook een e-mail ter bevestiging. • Je aanvraag wordt vervolgens nagekeken, binnen de twee weken krijg je een antwoord. • Is je aanvraag goedgekeurd? Dan kan je nu inloggen op www.mijnkadervorming.be.
B Stappenplan leid(st)ers toevoegen aan stageplaats
• Ga naar ‘Stageplaatsen’. • Duid je ‘ja’ aan bij ‘enkel eigen stageplaatsen’ en klik je op ‘zoeken’. • Klik naast je stageplaats op ‘acties’ en vervolgens op ‘deelnemers’. • Geef het KAVO-ID in van de leid(st)ers die bij jou stage doen. • Hun naam zou vervolgens in de lijst onder het invulbalkje moeten komen. • Zij kunnen nu hun stage volbrengen.
C Beoordeling stage ingeven
Is er naar jouw mening bijkomende vorming of stage nodig voor de leid(st)er zijn/haar attest kan behalen? Neem dan contact op met KSA en vul nog geen beoordeling in. We bespreken dan samen het vervolgtraject.
D Stappenplan veranderen login en gegevens stageplaatsverantwoordelijke
• Log in met het huidige e-maildadres en wachtwoord van je stageplaats op www.mijnkadervorming.be • Klik rechtsboven op je naam en vervolgens op ‘profiel’. • Je krijgt nu je gegevens te zien. Klik daaronder op ‘bewerken’. • Pas de nodige gegevens aan en klik op ‘wijzigen’. • Er kan nu met de nieuwe gegevens ingelogd worden.
p nog er in jouw groe e nog Wil je weten of ag van wie de st Vraag leid(st)ers zijn n? de moet wor be! geregistreerd a. ks g@ in via vorm dat gerust na
stageplaats
Hebben de leid(st)ers hun stage met succes volbracht en werd het trajectboekje ingevuld door de stagebegeleider en de leid(st)er? Dan kan de beoordeling van de stage ingegeven worden. Het is belangrijk dat het trajectboekje goed ingevuld wordt gezien we er op het evaluatiemoment mee aan de slag gaan. • Ga naar ‘Stageplaatsen’.
• Duid ‘ja’ aan bij ‘enkel eigen stageplaatsen’ en klik op ‘zoeken’. • Klik naast je stageplaats op ‘acties’ en vervolgens op ‘deelnemers’. • Klik naast de naam van de leid(st)er op ‘acties’ en vervolgens op ‘evalueren’. • Vul de start- en einddatum van de stage in en duid aan dat de stage met succes volbracht werd. • Klik ten slotte op ‘bevestigen’. • Die leid(st)er kan nu met zijn/haar ingevulde trajectboekje naar een evaluatiemoment waarna hij/zij zijn/ haar attest ontvangt.
9
Jo Baetens / Illustraties: Hannelore Thijs
Goed in je vel?!
Maak samen een verschil!
Praten over hoe je je voelt en of je al dan niet goed in je vel zit; het is nog te vaak een taboe bij kinderen en jongeren, ook in KSA. Hoe doorbreek je in jouw groep dat taboe? Via welke signalen merk je dat het met iemand misschien niet goed gaat? Hoe kan je concreet helpen? Een groep geëngageerde vrijwilligers werkte een heel jaar rond het thema, bundelde heel wat nuttige info en werkte concrete handvaten uit ter bevordering van het welbevinden van KSA’ers in jouw groep!
goed in je vel
Psychisch welzijn?
10
De cijfers liegen er niet om. Eén op vier mensen krijgt in zijn of haar leven te maken met een psychisch probleem. Dat kan verschillende vormen aannemen: slapeloosheid, depressie, zelfmoordgedachten, psychose … Daarnaast geeft één op vier mensen aan dat ze zich niet goed in hun vel voelen. Uit het ‘Kopklanken-onderzoek’ van de Vlaamse Jeugdraad blijkt dat bij 38% van de jon-
geren een gebrek aan psychisch welbevinden voor een negatief effect zorgt op hun schoolwerk, sociale leven en hobby’s. Toch is praten over psychische kwetsbaarheid nog steeds een taboe in Vlaanderen.
Hoe maken we met KSA een verschil? Iedereen ervaart wel eens moeilijke momenten in zijn leven. Bovendien beleeft iedereen ze op zijn of haar eigen manier. Niet enkel familie, school, directe omgeving, maar ook de jeugdbeweging kan een belangrijke bron van steun vormen. KSA heet iedereen welkom, bij ons telt iedereen. We willen als jeugdbeweging dat kinderen en jongeren in een veilige omgeving samen met leeftijdsgenoten zorgeloos kunnen spelen, de wereld ontdekken, groeien. KSA is een ontmoetingsplaats waar je voor elkaar door het vuur gaat, waar vriendschappen voor het leven ontstaan, een plek waar respect centraal staat. Door intensief samenwerken, door een krachtig vertrouwen in elkaar en door het kunnen
rekenen en bouwen op elkaar, hechten we in onze werking meer aandacht aan het opstaan dan aan het vallen. Precies daarom wil KSA het thema psychisch welzijn bespreekbaar maken, op maat van leden en leiding, leeftijdsgericht. Samen maken we een verschil!
KSA-aanbod Op www.ksa.be/themas/goed-in-je-vel vind je een uitgebreid overzicht van leeftijdsgerichte methodieken om gevoelens bespreekbaar te maken of om gewoon even stil te staan als iemand van de groep zich wat minder voelt. Aan de hand van die activiteiten en methodieken kan je in groep op een laagdrempelige manier met 'psychisch welzijn' aan de slag gaan. Om aan te tonen dat jouw groep weldegelijk een verschil maakt, brengen we ook een affiche uit samen met een duidende flyer. Op het Groepsleidingscongres wordt het hele traject in een inspiratiesessie nog uitgebreid toegelicht. Wil je met jouw groep nog uitgebreider aan de slag rond het thema? Dan kan je altijd een Vorming op Maat aanvragen!
Aan de slag! -12: Memory-estafette
De leden leggen een estafette af waarbij ze telkens op het eind van het parcours een kaartje meekrijgen. Op het einde van het spel overloop je met de leden wat ze op de kaartjes zien en of ze zelf al zoiets hebben meegemaakt. Via de estafette kom je finaal tot een groepsgesprek over gevoelens met je leden.
+12: Memory-estafette met associaties
Verdeel de deelnemers in twee groepjes. Laat de twee groepjes een estafetteparcours afleggen. Op het einde van het parcours mag een deelnemer twee kaartjes omdraaien. Als de deelnemer van eenzelfde personage zowel het positieve als het negatieve kaartje omdraait, mag hij ze meenemen naar de groep. Het groepje met de meeste paren wint. • Achteraf kan je met alle deelnemers samen een groepsgesprek starten: • Wat zien ze op de kaartjes? • Wat is het verschil tussen beide afbeeldingen? • Welke situaties zijn herkenbaar? • Welke situaties hebben ze in hun groep al zien gebeuren? • Wat zouden zij doen om de situatie te veranderen? • ... Al het materiaal voor deze memory-estafettes is te downloaden via www.ksa.be/ themas/goed-in-je-vel. Bovendien vind je nog extra methodieken voor -16-jarigen op www.noknok.be. Vanaf 16 jaar kan je terecht op www.fitinjehoofd.be.
Zoek samen hulp Kan je bepaalde problemen van een mede-KSA’er niet meteen de baas? Twijfel dan zeker niet om door te verwijzen of zelf ten rade te gaan bij de koepel, experten of andere organisaties. Je hoeft problemen niet alleen op te lossen. Bekijk samen of met anderen welke hulp het meest geschikt zou zijn en help om de eerste stap te zetten.
goed in je vel
Voor crisissituaties kan je steeds (24 op 24 uur, 7 dagen op 7) terecht op het KSAnoodnummer: 0495/164746. Een overzicht van organisaties en diensten vind je via www.ksa.be/themas/goed-in-je-vel en www.watwat.be.
11
Lieselot Depredomme & Katrien Wittemans
Project X
Een project dat jeugdbeweging en bijzondere jeugdzorg combineert KSA slaat het komende anderhalf jaar de handen in elkaar met Chiro en Lionshulp vzw voor een bijzonder mooi project. We proberen jeugdbeweging en jongeren met een jeugdhulpervaring korter bij elkaar te brengen. Hoe we dat gaan doen? Wie dat gaat doen? En wat kunnen we voor jongeren met een jeugdhulpervaring betekenen? We leggen het je graag uit.
Hoe is het project tot stand gekomen? Vlaamse minister van Jeugd Sven Gatz lanceerde in juni 2018 de projectoproep Sociale Integratie. Hij wou daarmee een belangrijke impuls geven aan het Masterplan diversiteit in/en het jeugdwerk. KSA diende samen met Chirojeugd Vlaanderen en Lionshulp vzw een project in. In oktober 2018 werden er uit meer dan 70 projecten 16 projecten geselecteerd die kinderen en jongeren via ontmoeting en samenwerking in contact brengen met het brede jeugdwerk ‌ En wij waren erbij!
Wie of wat is Lionshulp vzw?
project x
Lionshulp is een voorziening voor adolescente meisjes met een verontrustende leefsituatie. Ze zien het als hun maatschappelijk doel om meisjes in hun context te begeleiden en verandering te brengen in hun leefsituatie.
12
Hoe zal het project te werk gaan? We gingen op zoek naar een projectmedewerker (maak kennis met Ella op de pagina hiernaast). De projectmedewerker zal op zoek gaan naar (oud-)leiding bij plaatselijke KSA- en Chiro-groepen die willen deelnemen aan het project. Zij zullen de kernvrijwilligers zijn die in het project samen met de projectmedewerker een volledig aanbod op maat zullen uitwerken voor de meisjes van Lionshulp. De kernvrijwilligers zullen zelf ook gepaste vormingen op maat krijgen en de nodige ondersteuning en richtlijnen van de projectmedewerker. We willen sterke inhoudelijke activiteiten aanbieden die zich focussen op ontmoeten en het ontwikkelen van nieuwe competenties aan de hand van spelend leren. Via spel laten we hen ervaring opdoen, leren we hen samenleven en bieden we een kijk op zichzelf en op de wereld. Er wordt gestart met een vaste groep jongeren van Lionshulp, doorheen het jaar is er ook nog de kans om aan te sluiten bij het
traject. De vrijwilligers van de kern halen de meisjes op aan Lionshulp en vertrekken van daaruit voor de activiteit of houden de activiteit ter plaatse.
Waarom dat project? Lionshulp wil dat de jongeren de kans krijgen om hun netwerk en sociale vaardigheden te versterken zodat ze niet sociaal geĂŻsoleerd geraken. Ze willen daarnaast de mogelijkheid bieden om te ontspannen door hen aan te moedigen om deel te nemen aan het bestaande vrijetijdsaanbod in Gent. De meisjes van Lionshulp vinden daar vaak geen toegang toe doordat de drempels voor hen te hoog zijn om zich aan te sluiten. Zoals je wel weet, zijn KSA en Chiro allebei koepels die gespecialiseerd zijn in het samenbrengen van jongeren door al spelend te ontmoeten en ervaringsgericht te leren. We geven jongeren de ruimte om te experimenten en jong te zijn. Met die expertise willen we graag de brug slaan naar een onzichtbare doelgroep en een experiment opzetten om jongeren met een jeugdhulpervaring te bereiken.
Maak kennis met
Ella
Om dat project in goede banen te leiden gingen we samen met Chiro en Lionshulp vzw op zoek naar een projectmedewerker. Na een spannende sollicitatieronde ging de keuze naar Ella Verhegge. Voor de Oost-Vlaamse KSA’ers wellicht geen onbekende. Dus trok Kompas naar Ella om haar een paar kennismakingsvraagjes voor te schotelen. Dag Ella, stel jezelf kort even voor onze lezers. Ella: “Hé daar, ik ben Ella! Vroeger was ik leidster bij KSA Nazareth, cursusgever aan (hoofd)animatoren in spe, student uit Gent en redactielid van Kompas. Nu ben ik
Annelien kreeg de
Vlaamse Scriptieprijs met haar onderzoek bij jongeren met een jeugdhulpervaring In december bereikte ons nog meer heugelijk nieuws rond projecten rond KSA en de bijzondere jeugdzorg. Annelien Coppieters sleepte de Vlaamse Scriptieprijs in de wacht maar haar onderzoek naar het thuisgevoel van jongeren jongeren met een jeugdhulpervaring. We polsten graag eens naar haar ervaringen. Annelien, proficiat met je prijs. Stel jezelf kort even voor. Annelien: “Ik ben Annelien (25), oudleidster bij KSA Gent Sint-Pieters en actief bij de Werkgroep Groepsondersteuning van KSA Oost-Vlaanderen. Naast KSA, ga ik vrijwillige engagementen aan bij Cachet vzw en het Kinderrechtencommissariaat. In mijn job bij RADAR (het netwerk voor geestelijke gezondheidszorg aan kinderen en jongeren) werk ik aan een project rond ervaringsdelen.” Je schreef een scriptie rond bijzondere jeugdzorg. Waar ging het precies over? Annelien: “Ik schreef mijn scriptie over het thuisgevoel van jongeren die verblijven in een jeugdhulpvoorziening. Ongeveer de helft van hen geeft aan zich niet
vooral helemaal klaar voor een nieuwe uitdaging. Ik ben dol op Thais eten, mama van Obel en de nieuwe beroepskracht bij KSA dus.” Wat boeide je zo aan het project? Ella: “Het project is voor mij de perfecte combinatie tussen mijn studies psychologie en de boeiende jeugdwerkervaring die ik al heb opgedaan. Het samenbrengen van jeugdhulp en jeugdwerk, 2 contexten die elkaar niet goed kennen, lijkt me een geweldig leuke uitdaging. In een andere job zou ik moeten kiezen tussen één van de 2, maar nu mag ik het beste van 2 werelden samenbrengen!” Wat zou je willen betekenen voor het project? Ella: “Binnen het project zou ik graag voor verbinding willen zorgen tussen KSA’ers en -tot slechts een beetje- thuis te voelen in hun voorziening. Dat komt omdat ze vaak moeten verhuizen, de gebouwen verouderd zijn en de regels vrij strikt zijn. Jongeren missen de ongedwongenheid, warmte en huiselijkheid. Ik ging aan de slag met de jongeren zelf om uit te zoeken wat hun een thuisgevoel kon geven. De conclusie van de jongeren klinkt heel simpel, maar is dat niet. Jongeren verlangen namelijk naar de ‘gewone’ dingen. Een knuffel krijgen, bij je broer of zus zijn, een volwassene in pyjama zien, kwaad of verdrietig mogen zijn …” Je kreeg voor die scriptie ook een prijs. Wat doet zo’n erkenning met je? Annelien: “Het is één van de mooiste complimenten die ik al gekregen heb. De prijs heeft absoluut geholpen om het thuisgevoel zelf op de agenda te zetten, maar ook om de stemmen van jongeren meer te gaan betrekken. Het is even wennen aan de aandacht, maar zó fijn dat verschillende mensen met de aanbevelingen van de jongeren aan de slag willen gaan.” Wat denk je dat KSA kan betekenen in dat verhaal? Annelien: “KSA moet eerst en vooral de jeugdbeweging blijven die duizenden jongeren - in, uit en buiten de hulpverlening - fijne herinneringen bezorgt. In mijn bevraging vroeg ik naar de plaatsen waar jongeren zich thuis voelen. Meer dan eens klonk het jeugdbewegingslokaal of
jongeren die het wat moeilijker hebben. Ik ben ervan overtuigd dat ze veel voor elkaar kunnen betekenen en van elkaar kunnen leren. Door hen de kans te geven elkaar oprecht te leren kennen en te laten samenwerken, kunnen ze nieuwe inzichten opdoen en elkaar inspiratie geven voor nieuwe initiatieven.” Het project is tijdelijk, augustus 2020 loopt het af. Waar wil je dan staan? Ella: “In augustus 2020 hoop ik te kunnen terugkijken op een heel intense periode vol ontmoetingen en samenwerkingen. Hopelijk zijn er bij de verschillende organisaties activiteiten tot stand gekomen die we niet voor mogelijk hadden geacht en banden gesmeed die niet meer kapot te krijgen zijn. Ik zal wellicht zelf op zoek gaan naar een nieuw avontuur, maar dan met minstens 20 nieuwe levenslessen op zak.”
de sportclub als één van de voornaamste antwoorden. Laten we als KSA de warme plaats blijven waar ieder kind, jongere en leid(st)er zich thuis mag voelen en er ons bewust van worden welke rol we in elkaars leven spelen.” We zetten zelf een project op rond jongeren jongeren met een jeugdhulpervaring. Waarom is zo’n project belangrijk vanuit jouw ervaring gezien? Annelien: “Ik ben fan van het project! Het combineert de twee zaken waar ik een enorm groot hart voor heb. Zelf heb ik ontzettend veel te danken aan de jeugdhulpverlening. Zonder dat zag mijn leven er wellicht minder rooskleurig uit. Toch zijn er dingen waar de hulpverlening alleen me niet bij kon helpen. KSA heeft voor mij persoonlijk veel betekend. Ik gun het iedere jongere, en zeker degenen die het minder gemakkelijk hebben, om ergens een plaats te hebben waar je jou binnen de veilige armen van het jeugdwerk met leeftijdsgenoten kan amuseren en exploreren.” Heb je tips voor ons die we zeker moeten meenemen? Annelien: “Luister eens even naar de meisjes van Lionshulp en ont-moet hen. Een tip voor alle KSA’ers? Haal eens alle vooroordelen en stempels die kleven op het lid of de medeleid(st)er waar het moeilijker mee gaat weg en ontdek wie daaronder gebukt gaat. Diversiteit gaat vandaag ruimer dan armoede, migratie en beperkingen. Zorg dragen voor een ander, is ook een beetje uit jezelf groeien.”
13
Katrien Wittemans
GEVRAAGD: JOUW HANDTEKENING VOOR EEN KRACHTIG KLIMAATBELEID Duizenden jongeren komen wekelijks op straat onder het motto #YouthforClimate. Het klimaat ligt ons dus nauw aan het hart. En het breidt uit, want ook andere sectoren springen mee op de kar. En dus kunnen we als KSA niet achterblijven. Sign for my Future is een burgerinitiatief waar we graag mee onze schouders onder zetten.
sign for my future
Sign for my Future is uitgegroeid tot de breedste samenwerking ooit. Burgers, jongeren, bedrijfsleiders, middenveldorganisaties, de media en de academische wereld slaan de handen in elkaar. Een enorm breed gedragen initiatief dus. Ze roepen samen alle Belgen op om zich uit te spreken voor een krachtig klimaatbeleid. En dat kan je doen door te tekenen op www.signformyfuture.be. Zo kunnen we allemaal samen tonen aan de volgende regeringen om nu écht werk te maken van een krachtig klimaatbeleid.
14
Wat is een krachtig klimaatbeleid? Wel, daar heb je een klimaatwet, een investeringsplan en een klimaatraad voor nodig. Onze toekomst en die van onze kinderen kan nog worden gered. We willen en moeten alle politici overtuigen om nu in actie te schieten door te tonen dat heel veel burgers hen daarin steunen.
België klimaatneutraal vóór 2050 Met een grote campagne, wil Sign for my Future zoveel mogelijk handtekeningen verzamelen zodat de volgende regeringen doen wat nodig is. Dat was nodig is om de opwarming ruim onder de 2 graden te houden en te blijven streven naar 1,5 graad, zoals bepaald in het klimaatverdrag van Parijs. Dat wil zeggen dat België klimaatneutraal moet zijn vóór 2050 en de uitstoot van broeikasgassen al in de volgende legislatuur noemenswaardig moet dalen.
Het klimaat ligt ons nauw aan het hart. Sign for my future wil de politiek een mandaat geven om er eindelijk iets aan te doen. Meer info en ondertekenen? Dat kan via www.signformyfuture.be. Teken jij mee?
De acties van de laatste weken en maanden uit allerlei hoeken van de samen leving hebben duidelijk gemaakt dat het klimaat bovenaan de politieke agenda moet staan. Sign for my Future sluit zich hier vanaf vandaag ook officieel bij aan.
GROEI UIT JEZELF
Als KSA-leid(st)er heb je soms die onweerstaanbare drang om veranderingen tot stand te brengen. Met de nodige creativiteit, maar vooral met heel veel goesting, sla je de handen in elkaar om beweging te maken. We zijn je daarvoor heel dankbaar, want dankzij jouw jeugdig enthousiasme beleven kinderen en jongeren in KSA de tijd van hun leven.
“Ik wilde de geschiedenis laten voortschrijden op dezelfde manier als een kind aan een plant trekt om haar sneller te laten groeien. Ik geloof dat we moeten leren wachten zoals we leren scheppen. We moeten geduldig de graankorrels zaaien,
Ik wens je toe dat je stap voor stap je eigen levensgeschiedenis en de geschiedenis van je eigen groep vorm mag geven, maar met veel ruimte voor geduld en liefde.
KSA NOORDZEEGOUW
Groeien uit jezelf, je grenzen verleggen en geschiedenis schrijven in eigen groep gebeurt best geleidelijk. Zo ondervond ook Vaclav Havel (1936-2011), Tsjechisch schrijver en politicus, de laatste president van Tsjecho-Slowakije en de eerste van Tsjechië. Hij schreef daarover het volgende:
de aarde waarin zij gezaaid zijn koppig water blijven geven en de planten hun eigen tijd gunnen. We kunnen een plant niet voor de gek houden, net zomin als we de geschiedenis voor de gek kunnen houden. Maar we kunnen ze wel water geven. Geduldig, elke dag. Met begrip, met nederigheid, natuurlijk, maar ook met liefde. Wachten dat zin heeft omdat het gevoed wordt door hoop en niet door wanhoop, door vertrouwen en niet door hopeloosheid, door nederigheid tegenover de tijd van deze wereld en niet door vrees. Dat wachten leidt niet tot verveling, maar zit vol spanning. Een dergelijke verwachting is meer dan alleen maar wachten. Het is het leven: het leven als een vreugdevolle deelname aan het wonder van het bestaan.”
Gouwproost Bart
KSA-WENS
1
Pagadders terugvinden in het jaar 1950. Back to basics dus! We bedanken de leiding voor de enthousiaste rondleiding. Aan motivatie bij KSA Hallebast geen gebrek. Bewijze daarvan de 700 bezoekers op hun Halloweentocht. Goed bezig! Klaus en Niels
KSA Adelaars Kortrijk
KSA Ten Briel
KSA Ten Briel Kerstmarkt KSA Adelaars Kortrijk
KSA Hallebast Dikkebus
KSA NOORDZEEGOUW
KSA Adelaars Kortrijk Activiteit
2
Op een zonnige zaterdagmiddag hadden we een hartelijk ontvangst bij KSA Adelaars Kortrijk. We kregen onmiddellijk een feestelijk gevoel want overal waren er cadeautjes. Er stond duidelijk een kerstfeestje gepland! Wij mochten meefeesten met de Kabouters. We hebben gezongen, gedanst en er was een heuse kerstboom! We zagen veel lachende gezichtjes en ook wij vertrokken naar huis met een warm kerstgevoel. Sies en Marloes
Op een koude winteravond trokken we met een paar vrijwilligers van de Pagadderwerkgemeenschap naar de kerstmarkt van KSA Ten Briel. We werden onmiddellijk ondergedompeld in de gezelligheid van hun bar. Alles wat een goede kerstmarkt moet hebben was aanwezig: lekker eten, verwarmende dranken, fijne muziek en aangenaam gezelschap. We hebben een fijne avond beleefd en onthouden dat voor kerst 2019! Sies, Lotje, Jolien, Laura, Raven, Lieselot, Tim en Marloes
KSA Hallebast Dikkebus
KSA Hallebast Dikkebus Activiteit
Op een zaterdagnamiddag waren we te gast bij de Kabouters, Pagadders en Jongknapen van KSA Hallebast Dikkebus. Terwijl de Jongknapen en Kabouters aan het spelen waren in de modder konden we de
Volg ons op Instagram! Zelf een leuke foto? Stuur ze op naar laurens@ksanoordzeegouw.be
Komend 7-13 april 2019
Paascursus Hoofdanimatorcursus De Hoofdanimatorcursus is de cursus bij uitstek voor alle leiding die een extra engagement wil opnemen in eigen bond. Je leert er onder andere bij over het motiveren van je leidingsgroep, het gemeentelijk jeugdbeleid en omgaan met seksueel grensoverschrijdend gedrag. De Paascursus start op 7 april en loopt tot en met 13 april, hopelijk tot dan!
Praktisch
Je kan deelnemen aan de Paascursus Hoofdanimator vanaf het jaar dat je 18 jaar wordt. Zolang de deelnemerslijst nog niet vol zit, kan je je blijven inschrijven (ook na de deadline) in DIGIT. Ondervind je toch een probleem met DIGIT of heb je een andere vraag? Stuur dan een mailtje naar inschrijvingen@ksanoordzeegouw.be. Deelnemen kost 125 euro, na bevestiging over te schrijven op de rekening van KSA Noordzeegouw – BE74 4675 0073 5107 met vermelding Hoofdanimator + naam. Informeer je bij jouw gemeente hoeveel geld je kan terugvorderen aan de hand van subsidies.
Woon- en zorgcentrum Point Final opent zijn deuren op 2 april 2018! Je inschrijving werd goed ontvangen, en dus ben je bij de eersten die mogen binnentreden in de gloednieuwe service flats. Wees op tijd, want om 11u volgt de plechtige inhuldiging door burgemeester Jerôme Debardeur. Na de feestelijke inwijding volgt een gezellige receptie, je aangeboden door het gemeentebestuur van Ieper. Troeven van het nieuwe zorgcentrum: • Persoonlijk contact op maat van de bewoners • Eigen flat met ergonomisch ingerichte douchekamer • Dagelijks versbereide menu’s in het restaurant • Gelegen in een oase van rust • Aangepaste en zinvolle tijdsbesteding voor de residenten
Wij heten je dan ook van harte welkom! Benny Doodt Directeur
KSA NOORDZEEGOUW
Omdat we onze bewoners en hun familieleden als partners beschouwen laten we hen graag deelnemen aan verschillende inspraakmomenten. Het is onze uitdrukkelijke hoop dat iedereen participeert, zijn inbreng levert, om ook een eigen “touch” te geven aan het verblijf. Als personeel en directie bestaat onze dagelijkse opdracht erin om met elke visie rekening te houden en samen te zoeken naar de beste leefwereld voor alle bewoners.
3
KSA’er voor het leven OUD-KSA’ERS AAN HET WOORD KSA Noordzeegouw telt momenteel dan 10.000 leden. Maar ook na je KSA-carrière blijf je KSA’er in hart en nieren. In dit rubriekje laten we bekende en onbekende oud-KSA’ers aan het woord die vertellen welke invloed KSA heeft gehad in hun verdere leven. Pieter tijdens Dag van de Jeugdbeweging
Pieter op een baravond bij KSA Frassati
Pieter als deelnemer van ‘De Mol’
Pieter samen met Gilles De Coster na de opnames van De Mol
PIETER DELANOY, WINNAAR VAN ‘DE MOL’
KSA’er bij KSA Wytewa en proost bij KSA Frassati Brugge
KSA NOORDZEEGOUW
Dag Pieter, hoe ben jij bij KSA terechtgekomen? Pieter: “Ik zat – toen ik jong was – in de Sint-Jozef lagere school in Roeselare. De Jongknapenafdeling van KSA Wytewa verspreidde zich over 3 lagere scholen waaronder die van ons. Op zaterdag gebruikten zij de speelplaats, de turnzaal en hadden ze ook een stoer materiaalkot onder de refter. KSA hoorde gewoon bij de lagere school. Kaboutertjes kenden ze niet, maar vanaf de Jongknapen kon je je aansluiten bij KSA. Zowat iedereen van de lagere school was lid van KSA, dus het was ook logisch dat ik erbij ging. Zo ging het: de jongensschool had de KSA, de meisjesschool de Chiro. Het was eigenlijk een evidentie bij ons op de lagere school, maar wel een leuke evidentie. Bovendien is het thuis ook met de paplepel ingegeven. Mijn mama is lid, leidster en groepsleidster geweest van Chiro Ichtegem en er moest niet over gediscussieerd worden. Ten huize Delanoy moest iedereen naar de jeugdbeweging.”
4
Welke invloed heeft jouw KSA-periode nu (nog) in jouw dagelijkse leven? Pieter: “Ik heb uit de jeugdbeweging veel geleerd. Niet alleen speltechnieken en groepsdynamiek, maar ook hoe je zaken creatief aanpakt, hoe je een verhalend kader opbouwt en hoe je – op dode momenten – ook jongeren met een stom spelletje samen kan houden. Ik speel vaak spelletjes met de leerlingen op school. Mijn vak – godsdienst – leent zich daar ideaal voor. Je kan Bijbel en the-
orie ook spelenderwijs aanbrengen en ik geloof heel hard leerlingen daar even veel mee leren. Bovendien is het een andere werkvorm en trekt het eventjes de leerlingen uit hun comfort-zone. Ook over de middag probeer ik op school vaak spelen te organiseren. Het is mijn eigen kleine strijd tegen de afhankelijkheid van de leerlingen van hun gsm. Dat asociale gedrag moet er uit en jeugdbewegingsactiviteiten zijn daarbij de beste oplossing. Collega’s lachen me om die speelse aanpak soms uit. Ik moet vaak horen: ‘je wil er hier een hele jeugdbeweging van maken’ ...” Heeft jouw KSA-skills meegeholpen om ‘De Mol’ te zijn in het gelijknamig televisieprogramma? Pieter: “Zeker. Door de jeugdbeweging heb ik sowieso veel geleerd. Dropping, kaartlezen, infiltratie, 24-uren-spel … je leert er veel skills mee en vooral zorgt het ervoor dat je een spel snel doorhebt of doorprikt. Soms had ik het gevoel dat ik daardoor een stapje voor was op de kandidaten, waardoor het spel makkelijker kon manipuleren. Ik heb er vaak aan gedacht: stel je voor dat de 9 andere kandidaten allemaal rasechte jeugdbewegingsmannen en -vrouwen zouden zijn, het zou stukken moeilijker zijn om dat spel zomaar naar m’n hand te zetten.” Wat is je mooiste herinnering als proost bij KSA Frassati Brugge?
Stel je voor dat de 9 andere kandidaten allemaal rasechte jeugdbewegingsmannen en -vrouwen zouden zijn, het zou stukken moeilijker zijn om dat spel zomaar naar m’n hand te zetten Pieter: “Als proost was het altijd zalig om na een drukke les- of werkweek de vrijdagavond in de bar te mogen neerstrijken en zotte, zalige, maar ook eerlijke en betrokken momenten te hebben. We hebben veel zotte (en soms ook zatte) avonden meegemaakt, maar als het moest stond iedereen paraat voor iedereen. Het zaligste moment was de paaswake in mijn stagejaar. Toen we van start gingen met de paaswake en ik in een duistere kerk uit de sacristie kwam, zag ik plots op de achterste rij heel de leidingsgroep zitten. Het was voor hen ook ‘zomaar’ een zaterdagavond en toch wilden ze me steunen in die viering. Nadien hebben we daar een ‘goeien’ op gedronken … maar het was wel één van de zotste paasvieringen die ik ooit meegemaakt heb, vooral ook omdat zij de moeite gedaan hadden om erbij te zijn. Een mooier teken van appreciatie kon je niet krijgen.”
Wil je nog iets kwijt aan de huidige leiding van KSA Noordzeegouw? Pieter: “Gewoon blijven verder doen. Jeugdbeweging blijft zo relevant vandaag. Jongeren hebben zoiets nodig: een uitvalsbasis, een uitweg, een plek waar ze leren ravotten en ten volle kunnen groeien en bloeien. Jeugdbeweging blijft zo belangrijk: dus gewoon ‘bluv’n goan’.”
DIRK DE FAUW,
BURGEMEESTER VAN BRUGGE KSA’er bij KSA Ter Straeten en Gouwraadslid van de Hernieuwerwerkgemeenschap van KSA Noordzeegouw Dag Mr. De Fauw, je bent een KSA’er in hart en nieren! Doet het je plezier dat de KSA steeds meer groeit in ledenaantal (en bijgevolg ook in Brugge)? Dirk: “Zeker en vast. Het belang van de jeugdbeweging voor jongeren kan niet genoeg beklemtoond worden. Binnen de jeugdbeweging breng je bewust of onbewust zaken bij aan kinderen en jongeren die voor het verdere leven van ongelooflijk belang zijn. De periode dat in één gezin 4, 5 of meer kinderen samen opgroeiden ligt al ver achter ons. In gezinnen met een beperkt aantal kinderen moeten ze minder rekening houden met elkaar, wordt er minder samen gespeeld, moet er minder gedeeld worden. In de jeugdbeweging moeten kinderen en jongeren meer rekening houden met elkaar, leren ze delen, leren ze winnen en verliezen, zorgen ze ook voor elkaar. Bovendien leven we meer en meer in verstedelijkte omgevingen waar het ravotten minder evident is. In de jeugdbeweging kan dat wel nog, je mag je er nog eens goed vuil maken bij een spel.”
Dirk in de Gouwraad 82-83 (tweede van rechtsonder)
Dirk Defauw tijdens Compostella-reis
Dirk De fauw viert 50 jaar KSA Noordzeegouw
niet altijd gelijk, moet je luisteren naar de mening van anderen, moet je naar oplossingen zoeken en moeten er knopen doorgehakt worden. Dat is iets wat ik dagelijks moet doen in de politiek.” Heeft jouw KSA-skills meegeholpen met de uitbouw van je politieke carrière? Dirk: “Zeker. Ik had natuurlijk wel een vader die politiek actief was maar toen ik KSA-leider was kwam ik in contact met de burgemeester en de schepenen waar gepleit moest worden om nieuwe lokalen te bekomen of het kampvervoer geregeld te krijgen. Dat heeft mij ertoe aangezet om zelf de stap te zetten in de politiek.” Wat is je mooiste herinnering/anekdote als vrijwilliger bij KSA Noordzeegouw? Dirk: “Daar kan ik wel een boek over schrijven. Over de kampen in de Ardennen, de meerdaagse voettochten, de Lourdeskampen, de fietstocht naar Compostella, de hoofdanimatorcursussen … Als ik dan toch één anekdote moet kiezen dan keer ik terug naar de periode toen ik Knaap was. We waren op tentenkamp in Frahan sur Semois. Op een avond was er een dropping. Met ons vendel moesten we proberen te zoeken waar we waren en moesten we gewapend met stafkaart, kompas en de zaklamp zo vlug mogelijk terug naar de kampplaats geraken. We dachten dat de kortste weg die was waar
Ik geloof er stellig in dat KSA mij de beginselen van de democratie heeft bijgebracht
Dirk De fauw viert 60 jaar KSA Noordzeegouw in Oostende
we twee keer de Semois zouden dwarsen in wat op de kaart een “gué” of doorwaadbare plaats werd genoemd. Maar het begon stevig te regenen en telkens we probeerden de Semois te dwarsen bleek die veel te diep te zijn. We besloten dan maar om een hooischuur op te zoeken en hebben er ons te slapen gelegd tot het niet meer regende en de duisternis van de nacht plaats maakte voor de opkomende zon. Maar de leiding had ons de volledige nacht gezocht. Er was toch wel een lichte paniek want de volgende ochtend kwamen mijn ouders op bezoek. Gelukkig waren we tijdig terug op de kampplaats.” Wil je nog iets kwijt aan de huidige leiding in KSA? Dirk: “Je doet ongelooflijk belangrijk werk voor kinderen en jongeren. Ik ben zo blij dat jongeren nog steeds de verantwoordelijkheid willen opnemen om in de leiding te staan, activiteiten voor te bereiden, maar ook bereid zijn de handen uit de mouwen te steken voor de bouw of inrichting van het lokaal of ook samen een financiële actie op te zetten voor de KSAgroep. De vriendschapsband van de KSAleiding is een band voor het leven.”
KSA NOORDZEEGOUW
Je was leider en uiteindelijk ‘Gouwleider van de Hernieuwerwerkgemeenschap’ van KSA Noordzeegouw. Welke invloed heeft jouw KSA-periode nu (nog) in jouw dagelijkse leven? Dirk: “Ik geloof er stellig in dat de KSA mij de beginselen van de democratie heeft bijgebracht. In de leidingsgroep krijg je
Dirk De fauw op Lourdeskamp in 1972
5
kokekiep
BAMBURGERS Ken je onze overheerlijke BAM-burgers? Exclusief voor de Kompas-lezers verklappen we hier ons geheim recept. Vertel het aan niemand door … maar gebruik het vooral zelf op je kamp of weekend om iedereen te verrassen met deze zeer gemakkelijke maar overheerlijke snack! Later dit jaar brengen we graag ons Kokekiepkookboek uit, dus hou onze Facebookpagina (Kokekiep KSA Noordzeegouw) zeker in de gaten. Smakelijk!
Bamburgers Nodig voor 20 burgers 3 kg varkensgehakt / 3 gro te uien / 2 koffielepels sambal oelek peper van de molen & zou t / 3 eitjes / 100g paneerme el 30g gedroogde peterselie / blo em Nodig voor de saus 150 ml mayonaise / 150 ml cur
ry ketchup / 150 ml pickle
Nodig voor de afwerking 20 bagnats / 20 smeltkaas jes / 1 zakje gemengde sla 4 rode uien / 4 tomaten / 300g gedroogde uitjes
s
Handig grote mengkom / pureesta mp
KSA NOORDZEEGOUW
er / hamburgpers
6
Zo maak je het • Snij de grote uien in hee l fijne stukjes. Meng sam en met de peterselie, de eitjes, het pan eermeel, de sambal en pep er en zout onder het gehakt. Ge bruik daarvoor een puree stamper. • Weeg het gehakt af per 150g en maak er bolletjes van. Draai de bolletjes in de blo em en druk ze mooi plat of gebruik je hamburgerpers voor mooie gelijke burge rs. Hoe fijner de burgers en hoe gel ijkmatiger je ze plat drukt, hoe gemakkelijker je ze kan bak ken. • Snij de tomaat in fijne schijfjes en de rode ui in ringen. • Bak de burgers langs bei de zijden bruin. Laat niet te lang bakken maar zorg er wel voor dat de burgers mo oi doorbakken zijn. • Mix de pickles-saus tot een vloeibaar geheel en voe g de mayonaise en curry ketchu p toe. Opnieuw roer je alle s tot een geheel! • Snij de broodjes in twe e. Het is handig als ze no g met een klein stukje aan elkaar han gen. • Verwarm eventueel kor t je broodje. • Beleg met saus, gedroo gde uitjes, sla, een burger, smeltkaasje, tomaat en rod e ui.
iesbroodjes goedkoop diepvr ak va je n ka l de zoveel lekkerder • In de groothan hamburgers én or vo ran zij al ea id kochten de multig kopen die erbroodjes. Wij os rg do bu n ke ee sie in as kl en dan de ne. Die zitt hi up Da n e va er g) kk je ook le nen-bagnats (110 permarkten vind su e ig m nd m ha so or In vo per 45 stuks. te bestellen op rgeet ze dan niet bagnats maar ve g hebt! ltijd maken? als je er veel nodi volwaardige maa n ee s er rg bu jes voor bij de • Wil je van de appeltjes of friet rd aa en kk ba ge Voorzie dan spiegel burgers. , augurken, een s, gebakken spek je us sa et m er • Varie ren. n recept te creë eitje … om je eige
Tips
KSA NOORDZEEGOUW
7
Materiaalbeheer
gouden tips van Materiaalmeester Roger Je materiaalkot wordt gemiddeld 150 keer per jaar geopend en gesloten. Materiaal is dan ook niet weg te denken uit het KSA-gebeuren. Daarom is het belangrijk om omzichtig te werk te gaan met je KSAspullen. Hieronder vind je enkele gouden tips van Materiaalmeester Roger, een man die van het materiaalkot zijn tweede thuis gemaakt heeft. Materiaalmeester Roger zegt:
“There’s no team like a materiaalkot-team!”
Zorg ervoor dat je leiders en/of Hernieuwers hebt die verantwoordelijk zijn voor het materiaal van je KSA-groep. Dat team zorgt er doorheen het jaar voor dat: het materiaalkot up-to-date blijft (aankopen en wegsmijten materiaal), dat het materiaal na de activiteit proper terug op een vaste plaats komt te staan, dat het materiaal mooi verdeeld wordt over de verschillende bannen, dat leiding die geen zorg dragen voor het materiaal op de vingers getikt worden …
“Netwerken is werken, maar het loont!”
KSA NOORDZEEGOUW
Materiaal aankopen is veelal een dure bedoening. Probeer daarom op zoek te gaan naar bedrijven, organisaties, personen … die jou materiaal willen schenken. Durf oproepen doen naar specifiek materiaal dat je kan gebruiken.
8
“Een versleten zetel, nee bedankt!”
Je hoeft niet altijd ja te zeggen als ouders of sympathisanten je iets willen schenken. Materiaal dat je niet nodig hebt moet je niet aanvaarden. Leg uit tegen de schenker dat je dat materiaal niet kan gebrui-
ken maar dat hij/zij wel bedankt is om aan jouw KSA-groep te denken.
“Wie zoekt die vindt, maar niet moeten zoeken is nog beter!”
Zorg voor een structuur in je materiaalkot zodat je alles makkelijk kan terugvinden. Je kan structuur aanbrengen door bijvoorbeeld je rekken te nummeren, zelfde soorten materiaal (bv. creamateriaal, sportmateriaal …) samen te stockeren, een materiaallijst aan te leggen … Belangrijk is ook dat al het materiaal na gebruik steeds op dezelfde plaats teruggezet wordt.
“Materiaal voelt zich in het materiaalkot ook graag thuis.”
Om goed zorg te dragen voor het materiaal moet je materiaalkot een goede thuis zijn voor het materiaal. Dat wil zeggen dat het lokaal droog moet zijn en het dus niet binnen mag regenen en ramen altijd gesloten moeten worden bij regenweer. Het lokaal moet nu en dan verlucht kunnen worden. Je wil ook ongedierte vermijden en daarom verbannen we etenswaren uit het materiaalkot.
“Op kamp gaan kan “Mr. Proper is mijn BFF.” vermoeiend zijn, ook Je materiaalkot proper houden is een must. Organiseer daarom een paar keer voor het materiaal.” per jaar een grote opkuisdag waarin je het materiaalkot volledig uitmest. Smijt alles wat je niet meer nodig hebt weg en poets het lokaal grondig. Naast de opkuisdag is het ieders verantwoordelijkheid om ook op de andere momenten het lokaal proper te houden zodat opkuisdagen vlot kunnen verlopen en niet veranderen in opkuisweken.
Op kamp wordt doorgaans veel materiaal meegenomen. Draag ook op kamp zorg voor al je materiaal en zorg voor een materiaalruimte waar al je materiaal gestructureerd uitgestald kan worden. Zo vind je al het materiaal gemakkelijk terug en vermijd je dat materiaal de nacht buiten moet doorbrengen. Een materiaalverantwoordelijke op kamp is dan ook geen overbodige luxe. Ook na het kamp is een extra grondige controle van het materiaal aangewezen vooraleer het materiaal terug in het materiaalkot geplaatst wordt.
Broodwikkel
Feestvlagjes
Pet
Wikkel je brood in de KSA-broodwikkel! Hij is makkelijk sluitbaar met een velcro-sluiting en je kan hem eindeloos wassen en opnieuw gebruiken. Handig en goed voor onze planeet!
Versier je lokaal of kleed je eetfestijn feestelijk in met de KSA-feestvlagjes!
Het einde van de winter is in zicht, de lente komt eraan. Met de KSApet komt de lente meteen een stapje dichterbij.
€6,50
€5
Jolien Van Dyck
S HOP
De KSA-shop is er voor jou! Ben je officieel uit je uniform gegroeid, wil je je gepast voorbereiden op het einde van de winter, ben je nog op zoek naar een leuk gadget om eruit te springen tijdens Joepie of heb je gewoon zin om te tonen dat je een echte KSA’er bent? Je vindt alles en nog veel meer in de KSA-webshop!
€8
Heb je ideeën of opmerkingen die de look of de werking van onze webshop kunnen verbeteren? Aarzel niet om ze door te geven via shop@ksa.be! --Heb je net een kijkje genomen in onze webshop in de hoop een cadeau te vinden en was je enige gedachte: “Wow, zoveel keuze, ik weet niet wat kiezen!”?
Veters €4
De KSA-cadeaubon is misschien wel het beste idee! Je kan hem bestellen via onze webshop of ophalen in je provinciale KSA-shop en je bepaalt zelf hoeveel geld je schenkt.
Fluitkoord €2
Ook al eens meegemaakt dat er een stuk of tien leden het bos inlopen voor een bosspel en je opmerkt dat je geen fluitje op zak heb? Dat is verleden tijd met het KSA-fluitkoord! Hang je fluit aan je hemd en heb het altijd op zak!
KSA-shop
KSA’er ben je van kop tot teen, zeker met onze veters in je schoenen! Ga je mee op Joepie dit jaar? Dan zijn de veters misschien wel een leuk gadget voor je groep!
Geen probleem!
15
Uit het KSA-leven gegrepen #KSAinbeeld zoekt jou! Wil je jouw instagramfoto’s op deze pagina zien verschijnen? Tag ze dan met #KSAinbeeld. De leukste foto’s krijgen een plaatsje in het volgende nummer van Kompas … Zorg zeker dat je foto’s openbaar staan en vermeld zeker je groepsnaam.
#KSAinbeeld
#KSADeMeiskesWevelgem #Springerleiding
16
#KSAStokkem #topteam
#KSAGentSintPieters #vriendjes
#KSAGrensvuurWervik #modderspelletjes
#KSAHabibaHeers #winterpret
#KSAAlkenCentrum #leiding
#KSAMinderhout #feestdagen
#KSAGrimbergen #schaatspret
#KSAMortsel #YouthforClimate
#KSAAssebroekMeisjes #Kerstmis
#KSAGeraardsbergen #Jonghernieuwers
#KSASintTrudo #geslaagdavontuur
#KSAOostkapjes #vriendjesvoorhetleven
#KSADeBlauwvoetMaasmechelen #schaatsen
#KSAMarieMoTorhout #dekentjes
#KSARoodkapkesWaasmunster #kerstboom
#KSAHamme #Jongknapen
#KSASintJozefOudenaarde #kersttruien
#KSATerVichten #dolleavonturen
Vind ons op Instagram!
#KSAZulte #spaghettidag
#KSAAmbroos #plezier
#KSAinbeeld
Wil je ons volgen? Dat kan! Je vindt ons onder de namen: ksanationaal, ksawest, ksa_antwerpenbrabant, ksalimburg, ksa_ovl en ksanoordzeegouw. Wie weet reposten we wel jullie leukste beelden!
17
Katrien Wittemans
Ontspanning Cijfertjes! We zijn hier weer met je tweemaandelijkse portie hersengymnastiek. Vind jij de cijfertjes die ons tot de oplossing brengen? Doe mee en win een prijs!
oplossing
Tectonic Vul de vakjes van elk dik omrand blok met de cijfers 1, 2, 3, 4 enz. (net zoveel als er vakjes zijn). Is er één vakje dik omrand, dan staat er sowieso een 1. Zijn er twee vakjes omrand, dan vul je ze met 1 en 2 enz. Vakjes met gelijke cijfers mogen elkaar niet raken, ook niet schuin.
a
b
c
d
? Aarzel dan ssing te pakken Heb je de oplo , adres en na oplossing, je am de r uu st en et ni be om kans ar redactie@ksa. groepsnaam na gspakket! exclusief verrassin te maken op een
De oplossing van de ontspanningsrubriek van de vorige Kompas was 8475. Hieronder vind je de winnaars die binnenkort een verrassingspakket in de brievenbus mogen verwachten:
ontspanning
Warre Quintyn – KSA Aalter Ellis Joris – KSA Stokkem Elias Lernout – KSA De Vlasbloem Wevelgem
18
SMULLEN MAAR! Spel- en kookideeën Bikke bikke bik, hap hap hap. Niets werkt zo hard op het gemoed als goed of slecht eten. Herinner je die keer op kamp dat het eten echt niet lekker was. Heel je dag was om zeep. Maar de absolute euforie heerste over het kamp als je wist dat de volgende maaltijd stoofvlees-friet was. We geven je wat recepten of ideeën om eten op nemen in activiteiten.
Kookactiviteiten Pizza’s maken op een onbewoond eiland (fruit-pizza maken) Leeftijdsgroep: 6-12 jaar
Materiaal: • Snijplankjes, 1 per lid • Niet scherpe (plastieken, houten of metalen) messen, 1 per lid. • 1 groot scherp mes voor de watermeloen • 1 rasp • Ladders • Waterdichte doos om fruit in te steken • Veel ballen, kroonkurken … (Veel voorwerpen waar gegooid mee mag worden). Ingrediënten • Watermeloenen als pizzabodem, 1 grote per 8 leden. • Fruit (naar keuze: kiwi, aardbeien, frambozen, blauwe bessen, perzik, pruimen, druiven ...) • 1 plak witte chocolade per 8 leden.
Aantal begeleiders: Max. 10 leden per leiding, vooral bij 6-8-jarigen.
Terrein: Buiten: vlak terrein, bomen … Binnen aan tafels pizza maken. Duur: 2 uur lang fruit verzamelen. 40 minuten de pizza maken, 5 minuten smullen. Voorbereidingstijd: Hangt van de rij in de winkel af + 10 minuten aan klaarzetten materiaal Energie: * Moeilijkheidsgraad: *
Winnaar: Het team met de lekkerste fruit-pizza’s.
Groepsindeling: Mogelijke groepsindeling om groepjes van drie personen te maken, als je er een competitie-element aan wil toevoegen. Als de groepjes groter moeten zijn, kan je terug wat pizza’s samenvoegen tot groepjes van 6, 9, 12 … Je zet de spelers op een lijn. Speler 1 is deeg, speler 2 is tomatensaus, speler 3 is kaas. Speler 4 is terug deeg en zo ga je verder. Als je iedereen hebt gehad, laat je de spelers door elkaar lopen. Daarna moeten de spelers zo snel mogelijk terug pizza’s vormen door in elk groepje deeg, tomatensaus en kaas te hebben.
Verhalend kader: Je bent aangespoeld op een onbewoond eiland. Je hebt heel veel honger en wil heel graag pizza eten. Spijtig genoeg is er alleen fruit op het eiland. Dan improviseer je maar met het fruit. Het enige probleem is dat de apen hun fruit bewaken en je moet het van hen stelen.
Spelverloop: Verzamelen van het fruit Pas aan aan de leeftijdsgroep en aan de omgeving waar je lokaal is. • De apen hebben enkele stukken fruit begraven. Je moet op zoek gaan naar de plek waar het begraven ligt en het opgraven.
SMULLEN MAAR!
Voorbereiding: Naar de winkel gaan, tafels klaarzetten, snijplankjes klaarleggen, mogelijks fruit ‘verstoppen’, witte chocolade raspen als de leden dat niet zelf kunnen.
Soort spel: Kookspel
SMULLEN MAAR!
• De apen hebben de appels verstopt in water. De spelers moeten drijvende appeltjes in water met hun tanden meenemen naar hun kamp. • De apen hebben de bananen hoog in de boom gehangen. Hang de bananen een meter hoger dan de grootste leden. Laat ze de bananen zoeken in een boom, bovenaan een paal opgehangen … Ze moeten samenwerken om aan de bananen te geraken. • De apen hebben de watermeloenen verstopt op het eiland. Verstop op het terrein de watermeloenen en laat de spelers ze zoeken. • De apen geven je stukken fruit als je langer dan hen in een boom kan hangen. Hang (afwisselend) met de hele groep aan een tak gedurende 5 minuten. • Er is een groot pak met witte chocolade aangespoeld op het onbewoond eiland. De apen verdedigen de lekkernij met hun leven. Je moet ze verjagen door ‘stenen’ te gooien. Splits de groep in twee teams: de apen en de mensen. Trek een lijn om een terrein in twee delen op te delen. Je zoekt zoveel mogelijk kleine ballen, voetballen, kurken … De teams krijgen x-aantal minuten om zo weinig mogelijk spullen in het eigen terrein te hebben. Van zodra de tijd start, gooien ze de ballen, spullen in het kamp van het andere team. Dat ander team gooit ondertussen de spullen terug. De ploeg die na het einde van het fluitsignaal de minste spullen aan zijn kant heeft liggen, is gewonnen en krijgt de chocolade. • De apen hebben eten in hun ‘toilet’ verstopt. Zoek daar stukken fruit in. Maak nutella-slijm (zie verder) en verstop daar enkele stukken fruit in. De leden moeten met hun handen in de nep-kaka steken en de stukken fruit eruit halen. Maken van de fruitpizza’s • De pizzabodem: Snij de watermeloen in plakken van ongeveer 1,5 cm dik uit het dikste deel van de watermeloen. Snij deze plakken in 4 even grote spieën. Elke spie is een stuk pizzabodem. • Beleg: Snij het fruit in stukken zodat het op de watermeloenspieën past. Snij de bananen in schijfjes, de druiven in twee delen, de perziken in partjes … • Kaas: Rasp de witte chocolade zodat deze op kaasschilfers lijkt. Strooi dat bovenop de fruitpizza’s.
Smos in het Bos
Auteur: De fouriers (kookouders) van KSA Lier: Jef Brabants, Rob Van den Bogaert, Rik Verwaest Leeftijdsgroep: +6 jaar Aantal begeleiders: Minimum 1 Boeham (de boeman), best 1 begeleider per soort beleg Soort spel: Loopspel Terrein: Liefst een plaats waar er een veld, bos en verschillende terreinen aan liggen. Duur: 45 minuten Voorbereidingstijd: 10 minuten Energie: *** Moeilijkheidsgraad: * Winnaar: Verzamel je eigen eten, maar zorg ervoor dat de Boeham niet een hap uit je smosje neemt!
Materiaal: • Stokbroden • Beleg: boterhamworst, kaas, préparé, salami, mayonaise, confituur, choco … • Smos-groenten: komkommer, tomaat, sla, bicky-ajuin … • Sauzen: mayonaise, ketchup …
Voorbereiding: Verstop de verschillende soorten beleg verspreid over het terrein. Plaats een spelbegeleider bij elk verschillend soort beleg, elke groente en elke saus.
Groepsindeling: Individueel.
Smakelijk! Variant: Je kan ook ‘tomatensaus’ maken voor op de pizza. Je hebt per 4 leden 250 gram mascarpone, 1 ei en 2 eetlepels kristalsuiker nodig. Je scheidt het eiwit en het eigeel, je klopt het eiwit op tot het helemaal stijf is (en je het ondersteboven boven je hoofd kan houden zonder dat het op je hoofd valt) en mengt dat met de mascarpone en de suiker. Daarmee bestrijk je de watermeloen.
Spelverloop: Elke speler krijgt een stuk stokbrood om mee te starten. Van zodra het spel begint, zoekt hij/zij naar beleg, groenten of sauzen naar eigen keuze. Als een speler bij een belegstandje aankomt, dan belegt de leid(st)er het broodje met het beleg dat die aanbiedt. Daarna zoekt de speler verder. Maar er loopt ook een Boeham (een boeman) op het terrein en die probeert de spelers aan te tikken. Als je getikt ben, dan neemt de Boeham als straf een hap van je broodje. Dus hoe rijkelijker een speler zijn broodje wil beleggen, hoe langer die op het speelterrein heen en weer moet lopen en hoe groter de kans is dat de Boeham hem aantikt. Als een speler zijn smos naar hartenlust heeft belegd, dan loopt die terug naar het startpunt. Daar is de speler veilig voor de ‘Boe-
ham’ en kan die in alle rust zijn broodje opeten. Als de speler nog honger heeft, krijgt hij een nieuw broodje en mag hij weer gaan zoeken. Het spel stopt van zodra iedereen genoeg heeft gegeten. Varianten: Zoek in de buurt enkele verstopplaatsen die je kan gebruiken en probeer die te laten rijmen met je ingrediënten. Dat is altijd extra leuk en zo geef je de spelers een extra tip waar ze hun lievelingsbeleg kunnen vinden. Enkele voorbeelden om te starten: • Confituur aan de muur • Steak in de beek (préparé) • Boterhammenworst tegen de dorst (aan de kraantjes) • Salami bij de pipi (in de buurt van de toiletten) • Kaas aan de ‘gaas’ (kaas in de buurt van een draad of afscheiding) • Tomaat aan de straat • Bicky-ajuin in de tuin
Voorbereiding: Mogelijks aankoop van ingrediënten als er geen winkel in de buurt is.
Groepsindeling: Laat de groep zich opsplitsen in verschillende groepen. Idealiter zitten er 3 à 4 mensen in een team.
Verhalend kader: Net zoals bij het programma ‘Masterchef’ moeten de deelnemers zo lekker mogelijk koken voor de jury. Spelverloop: De spelers hebben in totaal 3 uur om het gerecht te kiezen dat ze gaan maken, geld te verdienen aan de hand van opdrachten, hun ingrediënten aan te kopen, hun gerecht te maken en te laten jureren. Een mogelijke tijdsindeling: • 15 minuten: De teams kiezen een gerecht dat ze willen maken dat haalbaar is om in ongeveer 45 minuten te maken. • 75 minuten: Via een een-tegen-allen kunnen de teams geld verdienen. • 20 minuten: De teams doen de inkopen met het geld dat ze verdienden. • 45 minuten: De spelers maken hun gerecht klaar. De jury passeert bij de werktafels en slaat een praatje met de ‘koks’. Vraag naar het gerecht en hoe ze het willen klaarmaken. Laat ze nadenken over een leuke naam voor het gerecht en de manier van presenteren. • 30 minuten: De jury komt de gerechten beoordelen en kiest een winnaar. Er kan ook gelet worden op presentatie, smaak, originaliteit … Daarna eet iedereen samen het eten op.
Masterchef Leeftijdsgroep: +12 jaar Aantal spelers: Afhankelijk van het aantal ovens of fornuizen. Voorzie eventueel extra elektrische vuurtjes of kampeervuurtjes. Aantal begeleiders: Minimum 1 Soort spel: Kookcompetitie Terrein: Keuken + plaats voor een 1 tegen allen Duur: 3 uur Voorbereidingstijd: 5 minuten
Moeilijkheidsgraad: *** Winnaar: Het groepje dat het lekkerste gerecht maakt, wint. Er kunnen ook prijzen zijn voor het goedkoopste gerecht of het best gepresenteerd.
Mogelijke een-tegen-allen-opdrachten in thema • Schrijf zo veel mogelijk verschillende soorten groenten op. (€0,05 per groente) • Schrijf zoveel mogelijke verschillende soorten fruit op. (€0,50 per fruit) • Teken en benoem zoveel mogelijk verschillende soorten pasta. (€0,10 per pasta) • Hoe lang duurt het om een ei hard te laten koken? (€0,10)
SMULLEN MAAR!
Gebruik gerust een (online) rijmwoordenboek om je te helpen. Om het dynamischer te maken en de spelers echt hun eten te laten zoeken, kan je de leid(st)ers laten rondlopen in het bos en hun ingrediënt laten roepen, zodat de afstand groter wordt en de plaatsen altijd wisselen.
Energie: **
Materiaal: • Voorzie genoeg kookgerief: - Snijplankjes - Scherpe messen - Potten en pannen - (Grote) lepels om te roeren - Ovenschotels - Vuren (mogelijkheid om kampeervuurtjes, pitten aangesloten aan een gasfles … te gebruiken) - Een oven • Geld • Spelmateriaal voor 1-tegen-allen
Oosters kookspel Leeftijdsgroep: +14 jaar Aantal spelers: Afhankelijk van de grootte van de keuken Aantal begeleiders: Minimum 1 Soort spel: Smaakspel Terrein: Keuken
SMULLEN MAAR!
Duur: 2 uur • Leer een recept van Jeroen Meus helemaal vanbuiten. (€5) • Herken geblinddoekt 5 van de 7 ingrediënten uit het gerecht dat de spelleider je voorschotelt. (€2) Meng daarvoor bijvoorbeeld melk, peper, zout, bloem, een ei, ongekookte macaroni en een appel in stukjes door elkaar. • Was alle bestek, plankjes en keukenmateriaal dat je gaat gebruiken. (€2) • Schil een appel in een keer zonder de schil te breken. Zorg dat er maar 1 appel per groep is, anders ga je onnodig appels verspillen. (€10) • Eet een peer op in x-aantal happen naargelang de grootte van de peer en hoe oud de leden zijn. Bijvoorbeeld: 4+ happen: (€0,1), 4 happen (€0,2), 3 happen (€0,5), 2 happen (€2) en 1 hap (€10). • Wat is een pastinaak? (€0,5) • Schep met een klein lepeltje een liter melk over van de ene pot naar de andere. (€1) • Hygiëne in de keuken is belangrijk. Zeep een stuk zeep op. (€1) • Gooi een ei naar elkaar van zo ver mogelijk zonder dat het breekt. Vanaf 5 meter start je met €1. Per meter dat je verder uit elkaar staat, krijg je €0,50 erbij. • Jongleer met 3 eieren zonder dat ze breken. (€2) • Los de volgende anagrammen met gerechten op. Per gevonden gerecht krijg je (€0,50) • Verzin voor elke letter van het alfabet een etenswaar dat erbij hoort. (A : aardbei). (€5) • Een kilo rijstkorrels tellen en sorteren in groepjes van 10. (€2) • Klop een eiwit stijf met de hand zodat je het boven je hoofd kan houden zonder dat het op je hoofd valt. (€2).
Voorbereidingstijd: Tijd om inkopen te doen Energie: * Moeilijkheidsgraad: ***
Materiaal: • Voorzie genoeg kookgerief: - Snijplankjes - Scherpe messen - Potten en pannen - (Grote) lepels om te roeren - Friteuse
Verhalend kader: Je kan jezelf verkleden, maar let op met te (erge) stereotypes. Je kan ook het lokaal versieren met lampionnen, tekeningen … Spelverloop: Je probeert allemaal samen om nieuwe smaken te leren kennen en te experimenteren met een keuken waar de meeste leden niet zo veel over kennen. Denk bijvoorbeeld aan de smaak van gember, koriander, kippenpoten, kokoscurry, mie, aloë vera … Ga op zoek naar een echte Oosterse winkel om je ingrediënten te kopen. We geven je een voor- en hoofdgerecht om (samen) te maken.
Voorgerecht: Verse Vietnamese lenterolletjes Ingrediënten voor 8 lenterolletjes: - 1 wortel - 0,5 komkommer - 1 zoete puntpaprika - 0,5 krop sla - 2 eetlepels cashewnoten - 8 rijstvellen - (Oosterse) kruiden: verse koriander, verse munt, geraspte gember, (Thaise) basilicum … - Saus: sojasaus, zoetzure saus …
Snij alles in kleine reepjes (julienne) zodat het in de lenterol past. Ongeveer 8 cm lengte is lang genoeg. Je kan enorm veel variatie van groenten gebruiken. Experimenteer gerust! Je kan zoete puntpaprika gebrui-
Variant: Iets anders dan een-tegen-allen of heb je te weinig tijd? Organiseer een laddercompetitie of piramidespel. De persoon helemaal bovenaan krijgt €10, de personen op de tweede plaats €7 …
Hoofdgerecht: Kokoscurry Ingrediënten voor 4 personen: - 500 gram erwten - Kokosmelk uit blik (330ml) - Rode currypasta: 4 koffielepels - 1 ajuin - 2 dl water - 1 teen knoflook - 40 gr verse gember - 2 tomaten - 2 builtjes rijst - Zout - Een halve broccoli - ½ chilipeper - Wok of een grote pan - Pot Zet de wok op het vuur met een scheutje kokosmelk en doe er de rode currypasta bij. Pel de ajuin en snijdt hem in kleine stukjes. Stoof hem aan in de wok. Giet er het water en de rest van de kokosmelk bij. Laat de ajuin verder garen. Schil en rasp de gember en de knoflook. Doe ze bij de wok. Snij de tomaten in kleine blokjes en voeg ze toe aan de bereiding. Laat verder garen op een laag vuur. Kook de rijst gaar in gezouten water. Verdeel de broccoli in roosjes en laat ze garen in de kokosmelk. Doe er de erwtjes bij. Snipper de chilipeper fijn (wrijf daarna niet met je handen in de ogen!) Laat de curry nog even verder garen. Serveer de rijst daarna met de vegetarische curry. Tip: je kan er ook gefrituurde ajuin (Bicky-ajuin) over sprenkelen om het extra lekker te maken.
Varianten: Voeg extra ‘Chinese’ ingrediënten toe naar hartenlust. Denk hierbij aan paksoi, mini-maïskolfjes, bamboescheutjes … Laat iedereen met stokjes eten. Help elkaar als het niet goed lukt!
Woudloperskeuken Leeftijdsgroep: +14 jaar Aantal spelers: Afhankelijk van het aantal BBQ-roosters Aantal begeleiders: Minimum 1 Soort spel: Dagtocht met eten Terrein: Open vlakte met bos in de buurt Duur: 3 uur Energie: ** Moeilijkheidsgraad: ***
Materiaal: • Enkele barbecue-roosters (hangt van het aantal leden af) • Brood, groenten, slaatjes … die je bij een barbecue eet • Fiets als je gaat fietsen
Spelverloop: Je laat iedereen op voorhand een stuk vlees, vis of vegetarisch alternatief meenemen dat je (gemakkelijk) op een barbecue kan klaarmaken. Je fietst of wandelt samen met de leden naar een open plek waar er (kamp)vuren mogen gemaakt worden. Maak samen een vuur met de takken die je in het bos vindt. Als het vuur warm genoeg is, bak je het eten en eet je het samen op. Je kan er gemakkelijk een competitie van maken door twee groepen tegen elkaar te laten strijden voor het beste vuur.
SMULLEN MAAR!
ken, verschillende soorten sla, sojascheuten, kool … Geef iedereen een eigen rijstvel om te vullen met wat die persoon wil. Laat hen vooral de verschillende kruiden of sauzen proberen! Dompel elk rijstvel een seconde lang in lauwwarm water en leg het op een natte handdoek. Beleg het rijstvel met de groenten en sauzen naar keuze. Leg alles op een lijn in het midden van je vel en leg er niet te veel op (zoals bij een wrap). Daarna vouw je de uiteinden van het vel op de lijn, plooi je het vel van onder naar boven toe en rol je verder. Zo heb je normaal gezien een mooie en volledig gesloten lenterol die je met je vingers kan vastnemen. Nu kan je hem dippen in een saus naar keuze.
Let wel op met onder andere kip. Dat moet helemaal doorbakken zijn! Gouden tip: durf je tijd te nemen, laat de vlammen niet (te dicht aan) het rooster komen! Je kan ook aluminiumfolie gebruiken om aardappelen te bakken!
Leuke en/of gemakkelijke recepten om uit te proberen Wit brood Leeftijdsgroep: -12 jaar
Zandkoekjes
Aantal spelers: Afhankelijk van aantal ovens
Leeftijdsgroep: 6-10 jaar
Duur: 130 minuten (bakken en rijzen van het deeg inbegrepen)
Aantal spelers: Afhankelijk van de grootte van de oven
SMULLEN MAAR!
Duur: 60 minuten (voorbereiden, rusten en inbegrepen)
Materiaal: • Benodigdheden: - 1 kom per brood dat je wil maken - Oven - Plek om het brood te kneden (propere tafel) • Ingrediënten voor 1 brood: - 7 gram gedroogde gist - 500 gram witte bloem voor brood en banket - (snuifje) zout - 50 ml olijfolie - 200 ml lauw water - Snuifje suiker
Spelverloop (recept): Meng de bloem met het zout en maak een kuiltje in het midden. Los de gist en de suiker op in 200 ml lauw water, giet dat in het kuiltje en meng met een beetje van de bloem. Dek de kom af met een handdoek en laat 15 minuten rusten op een (warme) plek. Daarna kneed je de rest van de bloem en de olie onder het gistmengsel tot het een soepel deeg wordt. Laat hen maar lang kneden! Dat vinden vooral jonge leden leuk om het deeg te kneden en er wat mee te spelen. Daarna kan je er een mooie vorm van maken. Denk maar aan een zonnetje, een vlecht … Zorg er wel voor dat de broden ongeveer even dik zijn. Anders gaan niet alle broden tegelijkertijd klaar zijn! Dek het deeg opnieuw af en laat het 40 minuten rijzen. Dat doe je best al op een bakplaat voor in de oven. Verwarm ondertussen de oven(s) voor op 220° C. Bak het brood gedurende 45 minuten. Om een mooie korst te krijgen, plaats je onderaan de oven een kommetje met water. Dat zal verdampen en zorgt voor een mooie korst.
Materiaal: • Ingrediënten voor 4 personen: - 100 gr suiker - 1 ei - 150 gr boter (op kamertemperatuur) - 300 gram bloem - Zout
Spelverloop (recept): Voeg de bloem, suiker en zout bij elkaar. Snij de boter in kleine stukjes en voeg die toe aan de bloem, suiker en zout mengeling. Kneed dat goed door zodat de boter goed gemengd zit en er geen brokjes inzitten. Gebruik daarvoor desnoods een vork. Voeg het ei eraan toe. Maak een bal van het deeg, dek het af en laat het 30 minuten rusten in de koelkast. Verwarm ondertussen de oven op 175°C (160°C voor hete lucht). Rol het zanddeeg uit en laat de spelers mooie vormpjes tekenen of uitsnijden met een (niet te scherp) mes. Gemakkelijke vormpjes zijn zonnetjes, wolkjes, (kerst)boompjes … Bak daarna de koekjes gedurende 15 à 20 minuten.
Extraatje: Gebruik eetbare kleurstoffen om verschillende vormen of echte kunstwerken te maken. Zo kan je een echt kerstboompje maken met groene kleurstof en rode balletjes.
Materiaal: • Ingrediënten: - Sandwich of piccolobroodje - Worstjes uit blik - Ketchup
Spelverloop (recept): Warm de worsten op zoals op het blik beschreven. Snij daarna de worsten in twee zodat ze ongeveer de lengte van een vinger hebben. Snij een stukje langs de bovenkant van bolle kant af, zodat die op een vingernagel lijkt. Kerf in 1/3 en 2/3 van de worst drie sneetjes, zodat deze op vingerknokkels lijken. Leg de ‘vingers’ op de sandwich, spuit ketchup over de worst zodat het op bloed lijkt. Smakelijk!
Appel-bladerdeegkoekjes Leeftijdsgroep: +6 jaar Aantal spelers: Afhankelijk van de grootte van de oven Duur: 30 minuten (15 minuten maken, 15 minuten bakken)
Materiaal: • Ingrediënten voor 20 mini-flapjes: - 2 appels - 1 vel balderdeeg - 1 eigeel - Suiker
Eetbaar nutella-slijm Leeftijdsgroep: -12 jaar Duur: 5 minuten om te maken
Afgehakte vinger-hotdogs (Halloween-koken) Leeftijdsgroep: +10 jaar Aantal spelers: Maakt niet uit Duur: 10 minuten
Materiaal: • Ingrediënten: - 135 gram Nutella - Minstens 30 gram poedersuiker - Mengkommen
Spelverloop (recept): Neem de Nutella en voeg er de poedersuiker aan toe en kneed de slijm goed door met je handen. Je kan meer toevoegen. Hangt af hoe slijmerig ze het slijm willen hebben. Maak daarna leuke vormpjes. Laat hen zogezegd drolletjes maken, cirkels, zonnetjes … Gebruik je fantasie om allemaal verschillende dingen uit te proberen. Laat hen pictionary spelen …
SMULLEN MAAR!
Spelverloop (recept): Verwarm de oven voor op 180°C. Schil de appels en snij die in schijfjes. Laat de leden ondertussen leuke vormpjes snijden uit het bladerdeegvel. Wees origineel! Je kan spinnen maken, zonnetjes, kerstboompjes, de KSA-letters, het KSAlogo … Zorg er wel voor dat ze twee keer hetzelfde vormpje snijden. Daarna leggen ze de appelschijfjes op het bladerdeegvel en bedekken ze het met het ander vormpje. Strijk met een kookborstel het eigeel over het bladerdeeg, strooi er een beetje suiker op en zet het in de oven. Zet de appelflapjes voor 15 minuten in de oven tot ze goudbruin zijn. Smakelijk!
Variant: Je kan ook Fruitella’s (zonder papiertjes natuurlijk) laten smelten ‘au bain-marie’. Dat doe je door een (glazen) kom in een kookpot met water te zetten, zodat de onderkant van de (glazen) kom in het water zit. Breng het water aan de kook en smelt de snoepjes tot een plakkerig geheel, een soort deeg. Voeg poedersuiker toe. Je kan de Fruitella’s per kleur laten smelten om er regenboogslijm van te maken of alles in één kom.
Gepofte kastanjes Leeftijdsgroep: -12 jaar
SMULLEN MAAR!
Duur: 20 minuten om te maken + tijd om te verzamelen
S’mores Leeftijdsgroep: +6 jaar Duur: 5 minuten om te maken – tijd om een kampvuur te maken
Spelverloop (recept): Prik de marshmallows op een lange stok en hou ze boven het vuur tot ze goudbruin zijn en smeuïg aan de binnenkant. Neem een droog koekje en leg er chocolade op. Leg daar de marshmallow op en sandwich er een tweede koekje bovenop. Als je even wacht, dan zou ook de chocolade (een beetje) smelten door de warmte van de marshmallow.
Materiaal: • Ingrediënten: - Tamme kastanjes - Boter of olie - Suiker, siroop of zout - Pot met deksel
Spelverloop (recept): Ga met je groep op wandel in de herfst en verzamel mooi tamme kastanjes. Tamme kastanje herken je vooral aan de bolsters met lange stekelige naalden zoals een egel. De kastanjes van de tamme kastanjeboom zijn niet helemaal rond, maar meer ovaal of druppelvormig. Aan de bovenzijde hebben ze een platte kant met een klein wit pluimpje. In de bolsters zitten soms tot wel drie kastanjes! Wildeof paardenkastanjes herken je aan de bolster die zichtbaar kortere stekels heeft dan de tamme variant. Die prikken niet zo erg. In de bolster zit vaak maar één kastanje, die bijna helemaal rond is. Kerf met een scherp mes een kruis aan de bovenkant van de kastanje. Dat zorgt ervoor dat ze niet naar alle kanten springen als ze poffen! Zet een grote pan op een gemiddeld vuur waar alle kastanjes inpassen en doe er boter in. Gooi de kastanjes erin en laat die ongeveer 20 minuten bakken. Haal de pan van het vuur zodra ze poffen. Haal ze uit de pan en schil ze. Je kan ze eten met suiker of siroop voor de zoetebekken. Je kan ze ook met zout eten.
Variant: Je kan ze ook gemakkelijk op een barbecue maken. Als je ze direct op het rooster legt, dan vallen ze er misschien wel gemakkelijk door.
Materiaal: • Ingrediënten: - Droge koekjes (petit-beurre) of koekjes waar al chocolade in zit (petit écolier) - Stukken chocolade - Marshmallows
Chocomelk op een kampvuur Leeftijdsgroep: +6 jaar Duur: 5 minuten om te maken – tijd om een kampvuur te maken
Materiaal: • Ingrediënten: - Melk - Papieren broodzak - Cacaopoeder
Spelverloop (recept): Vul de broodzak met de melk en het cacaopoeder. Zorg ervoor dat de zak niet lekt! Schuld alvast eens goed zodat het al goed gemengd is. Zet daarna de zak op de kolen van een vuur waar geen vlammen meer zijn. Omdat de melk het papier ‘koud’ genoeg houdt, zal de broodzak niet in brand schieten.
Op zoek naar een leuk communiecadeau? Of wil je helemaal voorbereid de zomer ingaan? Met de komst van het mooie weer is het het ideale moment om KSA-hebbedingetjes aan te schaffen. Voor al jullie evenementen groot en klein hebben we in de Tokshop allerhande nuttige hebbedingen! De meeste kan je gratis uitlenen na reservatie via tokshop@ksanoordzeegouw.be. Ook met andere materiaalvragen kan je in elk geval bij ons terecht, bijvoorbeeld voor het uitlenen van banners, vlaggen of archiefmateriaal.
TOK
€8 Nog geen tok? Dan hoef je niet verder te zoeken en heb je meteen het ideale geschenk gevonden voor de fiere KSA’er. Laat op elk moment zien dat je trots bent op oranjeblauw! De warme muts met dubbele voering zorgt bovendien voor lekkere warme oren tijdens deze wintermaanden. Een onmisbaar gadget voor iedere KSA’er!
tok-zakmes
€5 Een koffietje of theetje serveren? Dan kan je het niet beter schenken in de koffietas met bijhorende lepel, wat een hebbedingetje!
TOKSLEUTELHANGER
Telkens je sleutels kwijt? Vind hem snel terug met onze nieuwe metalen sleutelhanger. Koop je één in onze winkel in Gullegem, dan krijg je er nog een gratis mousse sleutelhanger erbij. Twee voor de prijs van één!
FIETSBEL
€2,50 Triiiinnngg Triiiing …. wordt gehoord met je KSA-fietsbel! Voor slechts 2,50 euro is het de jouwe! Uitverkozen tot het ‘Pimp my bikegadget’ van het jaar! Kopen die handel!
Bestellen uit de tokshop kan heel eenvoudig via de site op www.ksa. be of met een mailtje naar tokshop@ ksanoordzeegouw.be. Om je bestelling te komen halen of om direct een kijkje te komen nemen in de tokshop kan je terecht in het gouwsecretariaat van KSA Noordzeegouw (Dwarsweg 1, 8560 Gullegem).
FIETSWIMPEL
€2,50 Met vlag en wimpel de leukste jeugdbeweging van het land? KSA natuurlijk! Met je eigen vlagje aan je rugzak of fiets loop je zeker in de kijker en kan je aan iedereen tonen dat je een trotse KSA’er bent. Ideaal als klein geschenkje of leuk hebbeding.
KSA NOORDZEEGOUW
€16 Een stevig Zwitsers zakmes komt altijd van pas tijdens een kampeertripje in de vrije natuur. Het mes is super multifunctioneel, want je kan het onder andere gebruiken als mes, blikopenener, kurkentrekker, pincet en tandenstoker … Wie deze handige jongen in huis wil halen kan dat voor 16 euro.
TOKMOK
27
KSA Noordzeegouw werkjaar 2018-2019
K(S)Alender 2 maart | Alle Brugse KSA-bonden | Personeelsfeest V 2 maart | KSA ‘s Gravenwinkel Torhout | Come à KSA 2 maart | KSA Sint-Elooi | Party Instinct 13 2 maart | KSA Sint-Paulus Loppem | Quiz 2 maart | KSA Frassati | Frassaticafé 2-3 maart | KSA Globetrotters Woesten | Beenhesp met frieten 5 maart | KSA Ter Straeten| Fortnite toernooi 9 maart | KSA De Graal | WC-Tocht 14 maart | KSA Student in Gent 16 maart | Groepsleidingcongres 16 maart | KSA De Graal | Y-day 16 maart | KSA Vlaams en Vroom Izegem | Megafuif 25 16 maart | KSA Torrewachters Rumbeke | Vintage Nacht van de Duvel 22 maart | KSA Peter Benoit Harelbeke | Crash-it Color Splash edition 22 maart | KSA De Blauwe Torre Varsenare | 6de Torrekesquiz 22-24 maart | Kabelbaanweekend en Veilig werken in de hoogte 23 maart | KSA ‘t Vlinderke Zwevegem | Spaghettiavond 23 maart | KSA Frassati | Spaghettisouper 23 maart | KSA Vikingers Bissegem | 5de Quiz streekbiereneditie 23 maart | KSA Sint Lenaert Dudzele | Leidersafscheid 23 maart | KSA Zwaneburcht & Keignaertriet Zandvoorde | Spaghettiavond 30 maart | KSA Ten Briel | Top 100 baravond 30 maart | KSA Grenswake Menen | Toernooi 31 maart | KSA De Graal | Quest
5 april | Ksa Arbeid Adelt Gullegem | Wupperb4l 5 april | KSA Ten Rode Oostkamp | Afterwork Bar 5 april | KSA Torenwacht Diksmuide | KSA Café 6 april | KSA De Blauwe Torre Varsenare | Zwien o’ Clock 6 april | KSA Frassati | Frassaticafé 7-13 april | Paascursus Animator en Hoofdanimator 12-13 april | KSA De Biekorf Klemskerke | Spaghettiweekend 13 april | KSA Tijlsbond Deerlijk | Spring Break 13 april | KSA Vlaams en Vroom Izegem | Quiz 13 april | KSA ‘t Vlinderke Zwevegem | 12 uren 16-19 april | Joepie 28 20 april | KSA Ter Vichten | Strandbal 20 april | KSA Chiro Poelkapelle | Komorroff 20 april | KSA De Vlasbloem Wevelgem | NONSTOP-fuif 20 april | KSA Ten Rode Oostkamp | Golden Oldies 22 april | KSA Ter Straeten | Minivoetbaltoernooi 26 april | Medewerkersfeest (Gent) 26-28 april | KSA Sint-Elooi | 75 jaar KSA Sint-Elooi 27 april | KSA De Vlasbloem Wevelgem | Sjordag en Streekbierenavond 27 april | KSA Tielt | Project Y 27 april | KSA Stormklokke Ieper | Frequency 27 april | KSA De Blauwvoet Koolkerke | GANK! 27 april | KSA Grensvuur Wervik | Jungle Beatz 27 april | KSA De Grietjes Gullegem | Fuel Up 28 april | KSA Sint-Trudo & KSA Assebroek Meisjes | Minivoetbaltoernooi 10-12 mei | Themaweekend OL op Knavo van KSA Limburg 1-5 juli | Woesj 1-6 juli | Varsika 7-16 september | Israël/Palestina
*Initiatieven en vormingscursussen in oranje worden georganiseerd door de provinciale en nationale koepel. Meer informatie vind je op www.ksa.be. Organiseert je groep een activiteit in de periode mei-juni 2019 en wil je dit op de achterflap van de volgende Kompas zien verschijnen? Stuur dan ten laatste 7 maart 2019 een mailtje met de nodige informatie naar info@ksanoordzeegouw.be.