Lieselot Depredomme & Sofie de Brabandere
Zie ginds komt …
Een interview met Sofie over haar masterproef Sofie De Brabandere was vijf jaar leiding bij KSA Nazareth, waarvan drie jaar groepsleiding. Daarna werd Sofie vrijwilliger bij KSA OostVlaanderen. Ze sloot zich aan bij werkgroep Vorming en rolde zo ook binnen bij werkgroep Taboe van KSA Nationaal. In teken van haar master Gender en Diversiteit – die ze dit jaar afrondde – schreef ze een masterproef over het zwartepietendebat binnen jeugdbewegingen. We interviewden Sofie over haar masterproef en geven je graag enkele tips waarmee je als KSA-groep aan de slag kan gaan.
Diversiteit
Het valt op dat bij veel plaatselijke groepen het zwartepietendebat nog niet aangehaald is geweest
12
Sofie de Brabandere
schreef een masterproef over het zwartepietendebat binnen jeugdbewegingen Hey Sofie! Je schreef een masterproef met de titel “P(r)ietpraat? Het Zwartepietendebat in de Vlaamse jeugdbewegingen”. Hoe ontstond het idee voor je masterproef? Sofie: “Ik ben vrijwilliger bij werkgroep Taboe van KSA Nationaal. Vorig jaar deelden we vanuit de werkgroep een socialemediapost naar aanleiding van het sinterklaasfeest. Die post werd wat moeizamer onthaald dan we verwacht hadden. Op dat moment ben ik beginnen reflecteren over het zwartepietendebat in mijn eigen jeugdbeweging en waarom daar het debat nooit echt gevoerd werd.” Hoe is je masterproef opgebouwd? Sofie: “Eerst schets ik allerhande theorieën over het zwartepietendebat en het sinterklaasfeest. Daarna leg ik verschillende theoretische concepten uit zoals polarisatie, dekolonisatie, privilege … en link ik die aan mijn onderwerp. Nadat het theoretische kader af was, interviewde ik zestien personen die verschillende posities bekleden over verschillende jeugdbewegingen heen. In mijn masterproef bespreek ik wat er in de interviews naar boven is gekomen. Dan ga ik over tot een kritische reflectie om zo op het einde tot aanbevelingen en conclusies te komen.”
Wat waren de opvallendste conclusies uit je masterproef? Sofie: “Het valt op dat veel plaatselijke groepen het zwartepietendebat nog niet voerden en zelfs niet aanhaalden. Aangezien het sinterklaasfeest maar één keer per jaar voorkomt, wordt het vaak niet serieus genoeg genomen om er een gesprek over aan te gaan. Veel respondenten wilden wel voor een roetpiet gaan, maar durven er niet voor uitkomen, ook al weten ze dat zwarte piet zijn oorsprong heeft in een koloniaal verleden. Het viel op dat na het afnemen van de interviews de geïnterviewden al kritischer keken naar het feest. Ze stonden ervoor open om het debat aan te gaan bij hun plaatselijke groep.” Welke uitdagingen heb je ondervonden doorheen je onderzoek? Sofie: “Het was vooral uitdagend omdat ik een thema aanhaal waar grote meningsverschillen over bestaan. Bovendien ben ik zelf ook nog altijd lid van KSA. Het is niet evident om tegen de winkel van je eigen jeugdbeweging te schrijven, maar daarom is het ook net nodig om zo’n thema’s aan te halen, te onderzoeken en te behandelen. Dit is niet enkel bij KSA zo, maar bij alle jeugdbewegingen.”
Ik hoorde dat sommige kinderen niet naar school gaan op de dag dat de Sint komt, omdat ze gepest worden omwille van de zwartepietfiguur. Dat wens ik niemand toe
Heb je interesse om de masterpro ef van Sofie te leze n? Dan kan je ha ar contacteren via mail: sofie_dbr@hotm ail.com Wil je zelf het ge sprek aangaan over het zwartepi etendebat, maa r weet je niet goed hoe? Heb je nog verdere vragen over dit thema of andere divers iteitsthema’s? Werkgroep Tabo e kan je zeker en vast ondersteun en! Cont Lieselot: lieselot@ acteer ksa.be
Wat kunnen KSA-groepen volgens jou ondernemen? Sofie: “Het is belangrijk om er over te blijven communiceren. Het is niet omdat het een gevoelig topic is, dat daarom het debat uit de weg moet gegaan worden. Als kind zag ik bijvoorbeeld ook nooit iets racistisch in het sinterklaasfeest. Die link maakte ik pas nadat ik te weten kwam dat bepaalde kinderen niet naar school gaan op de dag dat de Sint komt, omdat ze gepest worden omwille van de zwartepietfiguur. Dat is jammer en dat wens ik niemand toe. Ik wens voor iedereen een superleuk feest. Als je zelf het debat wil aangaan en je voelt je niet sterk genoeg in je schoenen, zoek dan iemand die je mening deelt. Met die persoon kan je bespreken hoe je het debat wil opentrekken. Wie weet kent die persoon weer iemand die dezelfde mening deelt en kan je zo de bal aan het
rollen krijgen. Durf het thema uit de taboesfeer halen. Veel personen zeiden ook tegen mij: “Wow, interessant, maar wel gevoelig,” wanneer ze hoorden waarover ik mijn masterproef schreef. Laat dat je niet tegenhouden. Heb je schrik om het debat aan te gaan omdat je niet 100% zeker weet waarover de discussie gaat? Weet dan dat jouw stem een grotere impact heeft dan je zelf zou denken. Als je al weet dat het ergens knaagt bij mensen omwille van een figuur, dan is dat al een volwaardig argument om iets te willen veranderen. Door je erover te durven uitspreken, help je onbewust mee in het antiracismedebat.”
Durf het thema uit de taboesfeer te halen
Enkele tips voor een diverser sinterklaasfeest
1 Een volledig pikzwart geschminkt gezicht hoeft niet meer. De schoorstenen zijn tegenwoordig een stuk properder, dus volstaan enkele roetvegen. Het kan zelfs nóg kleurrijker: Piet en Miet kunnen elke kleur van de regenboog hebben. 2 Een bonte bende Pieten en Mieten in allerlei kleurrijke kleren kunnen de boel op stelten zetten. Piet en Miet zijn uniek en trots. Gedaan met dezelfde pruik en juwelen voor iedereen. 3 Elke Piet of Miet heeft troeven waardoor ze de Sint helpen. De een is kei in klimmen, de ander in pakjes strikken of in navigatietechnieken of in acrobatie … Hun outfit kan daaraan aangepast worden. Zo draagt keukenpiet een schort en hoogtemiet een klimgordel. Er zijn talrijke creatieve invullingen mogelijk. Die kan je bespreken op een groepsraad. Samen vind je gegarandeerd een alternatief waarin iedereen zich kan vinden.
Diversiteit
13